Katalog tradycji rzemieślniczych i kupieckich - Opole Lubelskie

nej w rzemiośle przyniósł rok 1927. Stworzone zostały trzyletnie dokształcające
szkoły zawodowe, wprowadzono obowiązkowe egzaminy czeladnicze
i mistrzowskie, ograniczono przyjmowanie adeptów oraz wzmocniono pozycję
cechów. W następstwie wprowadzenia prawa przemysłowego 30 lipca
1930 roku na terenie Opola zarejestrowane zostały dwa cechy: Opolski Cech
krawców i czapników oraz Opolski Cech cholewkarzy, szewców, garbarzy
i rymarzy. Skupiały one najliczniejsze
grupy opolskich
rzemieślników. Blisko 160
szewców, zarówno mistrzów
jak i czeladników, stanowiło
najliczniejszą grupę. Podobnie
jak w całym opolskim
rzemiośle dominowali szewcy
żydowscy (82,5 %). Swoje
warsztaty posiadały między
innymi takie rodziny jak:
Wajngarten, Kożuch, Abusiewicz,
Grynszpan, Hagicz,
Karpman, Rozwadowski,
Bronsztajn, Waksman, Milgram,
Cytryn i Cygielman.
Nowy Rynek, pocz. XX w.
Wśród katolickich rodzin
warsztaty szewskie służyły za źródło dochodów dla: Grzegorzewskich, Kłaków,
Bartmańskich, Wosików, Mierzwów, Głazowskich, Gierczaków, Cholewińskich,
Ostrowskich, Gałeckich, Makowieckich, Łopackich, Gutów,
Rakszewskich, Mrozińskich, Sawickich i Naderów. Drugą pod względem
wielkości grupę rzemieślników stanowiło ponad 100 krawców, żydzi praktycznie
zmonopolizowali ten rodzaj rzemiosła. Warsztaty krawieckie dawały
utrzymanie przykładowo takim żydowskim rodzinom jak: Kronc, Tenencwajg,
Waserman, Grynszpan, Arbajtman, Radyjenzcz, Filchaber, Gryntuch,
Apelbaum i wielu wielu innym. Na rynku krawieckim w owym czasie funkcjonowało
tylko 4 katolickich krawców: Wróblewski, Kowalczyk, Józefacka
i Goldman. Zdecydowanie mniejsza część populacji rzemieślniczej była: rzeźnikami,
stolarzami, masarzami, piekarzami, kamasznikami wyrabiającymi
cholewki, murarzami, ślusarzami czy kowalami. Interesującym zjawiskiem
było jednak to, że rzeźnikami byli wyłącznie żydzi, a masarzami tylko katolicy.
Zresztą murarką i kowalstwem parali się również wyłącznie katolicy. Piekarzami
i kamasznikami byli z kolei żydzi. Zapotrzebowanie na rzadziej używane
produkty wykonywali nieliczni w Opolu garbarze, blacharze, czapnicy,
szklarze, rymarze, bednarze, stelmachowie, powroźnicy, malarze, cieśle czy
kominiarze. Pojedyncze warsztaty prowadził trykociarz, cukiernik, siciarz,
rzezak, zegarmistrz, jubiler, fotograf, kotlarz, sukiennik i tapicer. W okresie
tym funkcjonowało również w Opolu pięć kaszarni, dwie olejarnie i jedna
mleczarnia.
Uwzględniając strukturę wyznaniową i zawodową mieszkańców
międzywojennego Opola Lubelskiego można stwierdzić, że handel był zdominowany
przez żydów, a z kolei katolicy utrzymywali się z pracy w gospodarstwach
rolnych, w administracji, cukrowni lub jako wyrobnicy. W przypadku
rzemieślników zarysowuje się wyraźny podział na majstrów i czeladników
żydowskich i chrześcijańskich. Istniejące różnice pomiędzy rzemieślnikami
chrześcijańskimi i żydowskimi dotyczące kwestii religijnych, kulturowych,
obyczajowych, a także językowych spowodowały podział na dwa środowiska
nie kontaktujące się w pracy zawodowej czy życiu towarzyskim. W konsekwencji
doprowadziło to do podziału zawodów na żydowskie i chrześcijańskie.
Dlatego więc z rzemieślnikiem żydowskim kojarzeni byli szewcy, kamasznicy,
krawcy, rzeźnicy i piekarze, zaś z rzemieślnikami chrześcijańskimi
kowale, murarze, cieśle czy bednarze.
W dzisiejszym Opolu coraz mniej widoczne są pozostałości po żyjących
w okresie międzywojennym rzemieślnikach. Dziś mieszkańcy Opola nie
utrzymują się z wykonywanego rzemiosła. Warto jednak pamiętać, że każdy
mieszkaniec swojego miasta, poprzez swoją pracę tworzy oraz kształtuje jednocześnie
otaczające go środowisko, obyczaje, estetykę, mentalność czy architekturę.
Bezpośrednimi elementami kształtującymi z kolei każdego mieszkańca
jest rodzina, religia, język, kultura, wykształcenie oraz wykonywany zawód.
Obserwując przemiany i rozwój rzemiosła na
terenie Opola Lubelskiego widać, że na jej
międzywojenny obraz wpływ wywarli księża
pijarzy w prowadzonych szkołach. Mam więc
nadzieję, że przedstawiona powyżej charakterystyka
rzemieślników opolskich, tworzących
w okresie międzywojennym, ukazana
na tle zróżnicowanej struktury wyznaniowej
i zawodowej pozwoli poznać i zrozumieć losy
i historię małej ojczyzny, jaką jest dla mieszkańców
Opole Lubelskie. Historii nie tworzą
wyłącznie politycy czy samorządowcy, lecz
Wjazd do Opola, pocz. XX w.
przede wszystkim obywatele-mieszkańcy danego kraju, regionu czy miejscowości.
Idąc ulicami Opola Lubelskiego dziś napotykamy przecież codziennie
na efekty przedwojennej pracy naszych przodków, widoczne namacalnie na
przykładzie architektury Starego czy Nowego Rynku. Z pewnością czasami
chcielibyśmy zmienić i ukształtować inaczej naszą miejscowość. Jednak warto
wówczas pamiętać o tym, że my także mamy możliwość pozostawienia po sobie
trwałych śladów naszej pracy, mentalności czy kultury, jednak nie poprzez
niszczenie osiągnięć naszych przodków.
14 15