សូម​ហុហ​ទី​នេះ​ដើម្បី​ទាញ​យក​ឯកសារ​ហ្បាប់ ...

- បាន្រទង់យល់រដ្ឋធម្មនុ ៃន្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា
- បាន្រទង់យល់្រពះរាជ្រកឹតេលខ នស/រកត/១១៩៨/៧២ ចុះៃថ្ងទី ៣០ ែខ វច្ឆិកា
ឆាំ ១៩៩៨ ស្ដីពីការែតងតាំងរាជរដាភិបាលៃន្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា
- បាន្រទង់យល់្រពះរាជ្រកមេលខ ០២/នស/៩៤ ចុះៃថ្ងទី ២០ ែខ កក្កដា ឆាំ
១៩៩៤ ែដល្របកាសេអាយេ្របើចប់ស្ដីពីការេរៀបចំ និង ការ្រប្រពឹត្តេទៅៃន
គណៈរដ្ឋមន្តី
- បាន្រទង់យល់្រពះរាជ្រកមេលខ នស/រកម/០៦៩៩/០៩ ចុះៃថ្ងទី ២៣ ែខ ក
ឆាំ ១៩៩៩ ស្ដីពីការបេង្កើត្រកសួងេរៀបចំែដនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់
- បាន្រទង់យល់េសចក្ដី្រកាបបង្គំទូលថាយ របស់សេម្ដចនាយករដ្ឋមន្តីៃន
្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា
្របកាសឱេ្របើ
ចប់ភូមិបាល ែដលរដ្ឋសភាបានអនុម័តកាលពីៃថ្ងទី ២០ ែខ កក្កដា ឆាំ ២០០១ នាសម័យ
្របជុំេពញអង្គេលើកទី ៦ នីតិកាលទី ២ េហើយែដល្រពឹទ្ធសភាបានអនុម័តយល់្រសបតាមទ្រមង់ និង
គតិៃនចប់េនះទាំង្រសុង កាលពីៃថ្ងទី ១៣ ែខ សីហា ឆាំ ២០០១ នាសម័យ្របជុំេពញអង្គេលើកទី ៥
នីតិកាលទី ១ េហើយែដលមានេសចក្ដីទាំង្រសុងដូចតេទៅ:

ចប់
ភូមិបាល
បទបត្តិទូេទៅ
មា្រតា ១ .-
ចប់េនះមានេគាលេដៅកំណត់អំពីរបបកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថទាំងឡាយេនៅ ក្នង
្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា ក្នងេគាលបំណងធានាការពារសិទ្ធិៃនកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិេផងៗេទៀតេលើ
អចលនវត្ថ្រសបតាមបទបត្តិៃនរដ្ឋធម្មនុ ឆាំ ១៩៩៣ ៃន្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា។
មា្រតា ២ .-
ចាត់ទុកជាអចលនវត្ថ តាមន័យៃនចប់េនះមានអចលនវត្ថពីកំេណើត អចលនវត្ថពី
ភ័ព្វវាសនានិងអចលនវត្ថតាមការកំណត់របស់ចប់។
អចលនវត្ថពីកំេណើតមានដីធម្មជាតិដូចជា ដីៃ្រពេឈើ ដីកាប់រាន ដីដាំដុះ ដីទុកទំេនរ ឬមិន
អាចដាំដុះ ដីលិចទឹកេដាយទឹកេនៅនឹងឬទឹកហូរ និងសំណង់ឬការេរៀបចំទាំងឡាយែដលស្ថិតេនៅ
ជាប់មួយកែន្លង េកើតេឡើងេដាយអំេពើរបស់មនុស េហើយមិនអាចរកិល ឬផាស់ប្ដរកែន្លងបាន។
អចលនវត្ថពីភ័ព្វវាសនាមានវត្ថែដលជាប់នឹងដី ឬប្ចលជាមួយសំណង់ទាំងឡាយែដលមិន
អាចែបកេចញបានេដាយមិនេធ្វើឲ មានការខូចខាត ឬមិនដូរសភាពេដើមដូចជា េដើមេឈើ ឧបករណ៍
ែតងលំអជាេដើម។
អចលនវត្ថតាមការកំណត់របស់ចប់មានសិទ្ធិភណិកទាំងឡាយេលើ អចលនវត្ថនិងចលនវត្ថ
ទាំងឡាយែដលបានកំណត់េដាយចប់ជាអចលនវត្ថ។
មា្រតា ៣ .-
ជន្រគប់រូប្រតវេគារព្រទពសមត្តិរបស់រដ្ឋ និងកម្មសិទ្ធិឯកជន្រសបចប់េលើអចលនវត្ថ។
ការ្រគប់្រគងែផ្នករដ្ឋបាលសុរេយាដីេលើអចលនវត្ថែដលជា្រទពសមត្តិ របស់រដ្ឋ និងការ
េចញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថទូទាំង្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា ជាសមត្ថកិច្ចរបស់្រកសួងេរៀបចំ
ែដនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
បទប និងនីតិវធីៃនការ្រគប់្រគងអចលនវត្ថែដលជា្រទពសមត្តិរបស់រដ្ឋនឹង្រតវកំណត់
េដាយអនុ្រកឹត។

មាតិកាទី ១
អំពីកម្មសិទ្ធិឯកជន និង កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ
ជំពូកទី ១
អំពីេគាលការណ៍ៃនកម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ៤ .-
សិទ្ធិៃនកម្មសិទ្ធិែដលែចងក្នងមា្រតា ៤៤ ៃនរដ្ឋធម្មនុឆាំ ១៩៩៣ អនុវត្តេទៅេលើអចលនវត្ថ
ទាំងអស់ៃន្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា តាមលក្ខខណែដលបានកំណត់េដាយចប់េនះ។
មា្រតា ៥ .-
គានបុគ្គលណាមួយ្រតវបានេគដកហូតកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លនបានេទ ្របសិនេបើការដកហូតេនះ
មិនែមនេដើមី្របេយាជន៍សាធារណៈ។ ការដកហូត្រតវេធ្វើេទៅតាមទ្រមង់ និងនីតិវធីបត្តិេដាយ
ចប់ និងបទប បនាប់ពីបានផ្ដល់សំណងជាមុនេដាយសមរម និងយុត្តិធម៌។
មា្រតា ៦ .-
មានែតេភាគៈ្រតឹម្រតវតាមចប់ប៉ុេណាះែដលអាចនាំឱបានកម្មសិទ្ធិ។
រដ្ឋក៏អាចផ្ដល់កម្មសិទ្ធិៃន្រទពអចលនវត្ថ ែដលជារបស់រដ្ឋក្នង្រពំែដនជាក់លាក់ែដលបាន
កំណត់េដាយចប់េនះដល់ រូបវន្តបុគ្គលឬនីតិបុគ្គលែដលមានសតិែខ្មរ។
រាល់ការេផ្ទរឬផាស់ប្ដរសិទ្ធិៃនកម្មសិទ្ធិ្រតវេធ្វើេឡើងតាម វធានៃននីតិរួមៃនការលក់ ការបន្ត
មរតក ការដូរ ឬ្របទានកម្ម ឬតាមេសចក្ដីសំេរចរបស់តុលាការ។
មា្រតា ៧ .-
របបកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថមុនឆាំ ១៩៧៩ មិន្រតវបានទទួលសាល់។
មា្រតា ៨ .-
មានែតរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលែដលមានសតិជាែខ្មរេទេទើបមានសិទ្ធិជាមាស់ កម្មសិទ្ធិ
េលើដីៃន្រពះរាជាណាច្រកកម្ពជា។
អ្នកមានឧបនិស័យជាកម្មសិទ្ធិករេលើដីេនៅកម្ពជាគឺពលរដ្ឋែខ្មរទាំង អស់ សមូហភាពែដនដី
សាធារណៈ ្រគឹះសានសាធារណៈ សហគមន៍ឬសមាគមកម្ពជា សហ្រគាសសាធារណៈ និង
្រកុមហ៊ុនសុីវល ឬពាណិជ្ជកម្មកម្ពជានិង្រគប់អង្គការកម្ពជាែដលបានទទួលសាល់េដាយ ចប់ថាជា
នីតិបុគ្គល។

ជនបរេទសែដលបានែក្លងបន្លំប័ណ្ណសតិេដើមីឱកាយជា កម្មសិទ្ធិករេលើដីេនៅកម្ពជានឹង
្រតវផ្ដនាេទាសដូចមានែចងក្នង មា្រតា ២៥១ ៃនចប់េនះ។ ្រទពែដលបានមកក្នងលក្ខខណេនះ្រតវ
របអូសយកទុកជាសមត្តិ រដ្ឋ េដាយរដ្ឋមិនេចញសំណងឱេឡើយ។
មា្រតា ៩ .-
្រកុមហ៊ុនែដលបានចុះប្ជីេនៅកម្ពជា េហើយែដលមានភាគហ៊ុនចាប់ពី ៥១%េឡើងេទៅ
កាន់កាប់េដាយរូបវន្តបុគ្គលមានសតិែខ្មរ ឬនីតិបុគ្គលៃនចប់កម្ពជាអាចជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជា
ដីបាន។ មានែតចំនួនភាគរយៃន្របាក់ហ៊ុនែដលមានែចងក្នងលក្ខន្តិកៈ ្រកុមហ៊ុនប៉ុេណាះេទែដល
ទទួលយកជាការបាន។ រាល់ការ្រពមេ្រពៀងែដលចុះហត្ថេលខាជាលក្ខណៈឯកជនរវាងអ្នកចូលហ៊ុន
ទាំងឡាយែដលមានន័យផ្ទយពីេនះ្រតវទុកជាេមាឃៈ និងគានអនុភាព។
្របសិនេបើចំនួនភាគរយែដលមានែចងក្នងលក្ខន្តិកៈបានែ្រប្របលបណាល ឱ្រកុមហ៊ុនែលង
មានសតិជាែខ្មរ ្រកុមហ៊ុនមានកាតព្វកិច្ចេធ្វើការផាស់ប្ដរលក្ខន្តិកៈឱបានសម្រសប តាមសានភាព
ជាក់ែស្ដង េហើយ្រតវផ្ដល់ពត៌មានេទៅសាប័នមានសមត្ថកិច្ចអំពីការែ្រប្របលេនះ េដាយអនុវត្តឱ
បាន្រតឹម្រតវតាមចប់ជាធរមាន។
មា្រតា ១០ .-
កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលែតមាក់េទាះជារូបវន្តបុគ្គលក្ដីឬនីតិបុគ្គលក្ដីគឺជាកម្មសិទ្ធិឯកត្តជន។
កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលមួយ្រកុមែដលមានបុព្វសិទ្ធិេរៀងៗខ្លន តាមរយៈចប់ែដលមានបត្តិអំពី
កម្មសិទ្ធិេនះគឺជាកម្មសិទ្ធិ សមូហភាព។
កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលេ្រចើននាក់ែដលអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លនេដាយសាមគ្គីគាេទៅេលើ្រទពទាំង
មូលគឺកម្មសិទ្ធិអវភាគ។
កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលេ្រចើននាក់ែដលអនុវត្តនូវសិទ្ធិឯកជនផាច់មុខ េលើភាគខ្លះៃន្រទពេហើយ
ភាគដៃទេទៀតេហៅថាភាគរួម ្រតវដាក់េនៅេ្រកាមបទបនីតនុកូល ឬតាមការ្រពមេ្រពៀងគឺ
សហកម្មសិទ្ធិ។
្របេភទៃនកម្មសិទ្ធិនីមួយៗ ្រតវបានកំណត់េដាយបទបត្តិេដាយែឡករបស់កម្មសិទ្ធិទាំង
េនាះ។
មា្រតា ១១ .-
របបគតិយុត្ដៃនកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថែ្រប្របលេទៅតាម្រតវការរបស់ សង្គមែខ្មរដូចជា ដីកសិកម្ម
ៃ្រពេឈើ ផ្លវទឹក ្រតពាំង បឹងបួឬធារទឹក េ្រតើយសមុ្រទឬ្រចាំងទេន្ល អចលនវត្ថក្នងទី្រកុង និងដីសំរាប់
សាងសង់តំបន់អភិវឌន៍ឧសហកម្ម។

ចប់ពិេសស្រតវបំេពញបទបត្តិទាំងឡាយៃនអត្ថបទចប់េនះឬ តាំងបដិបត្តិេដើមី
រកនូវការចាំបាច់ខាងសង្គមេសដ្ឋកិច្ច ការេរៀបចំែដនដី និងនគរូបនីយកម្ម។
បទបទាំងឡាយនឹងបក់លំអិតនូវរបបេផងៗៃនកម្មសិទ្ធិ េដាយេគារពតាមបទបត្តិ
ៃនចប់។
ជំពូកទី ២
អំពីកម្មសិទ្ធិសាធារណៈ
មា្រតា ១២ .-
រដ្ឋជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពសមត្តិទាំងឡាយក្នងែដនដីៃន្រពះ រាជាណាច្រកកម្ពជា ែដលបាន
ែចងក្នងមា្រតា ៥៨ ៃនរដ្ឋធម្មនុឆាំ ១៩៩៣ និង្រទពនិទាយាទភាពទាំងអស់ ឬ្រទពែដលមាស់
្របគល់ឲរដ្ឋេដាយស្ម័្រគចិត្ត ឬ្រទពែដលមិនែមនជាកម្មវត្ថៃនការយកេធ្វើជារបស់ឯកជនតាមចប់ឬ
មិនែមនជា្រទពែដលកំពុងកាន់កាប់ជារបស់ឯកជន្រសបតាមបទបត្តិ ៃនជំពូកទី ៤ ៃនចប់
េនះ។
មា្រតា ១៣ .-
េ្រកៅពីរដ្ឋ សមូហភាពែដនដីសាធារណៈ ្រគឹះសានសាធារណៈនិងនីតិបុគ្គលៃន
នីតិសាធារណៈែដលបានទទួលសាល់ េដាយចប់ថាជានីតិបុគ្គល អាចជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជា
អចលនវត្ថក្នងលក្ខខណែដលបានកំណត់ ក្នងជំពូកេនះ។
មា្រតា ១៤ .-
្រទពមួយចំនួនរបស់រដ្ឋ ឬរបស់សមូហភាពែដនដីសាធារណៈែដល្រតវបានដាក់េនៅេ្រកាម
របបគតិយុត្ត ពិេសសគឺជា្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ។ ្រទពមួយចំនួន
េទៀត្រតវ្រគប់្រគងដូចកម្មសិទ្ធិឯកជននិងអាចជាកម្ម វត្ថៃនកិច្ចការជំនួញ គឺជា្រទពសមត្តិឯកជន
របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ។
មា្រតា ១៥ .-
រាប់ចូលក្នងសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋនិងរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ :
- ្រទពទាំងឡាយែដលបងាញនូវការេកើតេឡើងពីធម្មជាតិដូចជា ៃ្រពេឈើផ្លវទឹកែដលនាវាឬ
កនេចញចូលបាន បែណតបាន បឹងធម្មជាតិ ្រចាំងទេន្ល ែដលនាវាឬកនេចញចូលបាន បែណត
បាននិងេ្រតើយសមុ្រទ
- ្រទពទាំងឡាយែដលជាកម្មវត្ថៃនការេរៀបចំពិេសសស្រមាប់្របេយាជន៍ ទូេទៅដូចជា
តីរឋាន កំពង់ែផ ផ្លវែដក សានីយរថេភ្លើងនិង្រពលានយន្តេហាះ

- ្រទពទាំងឡាយណាែដល្រតវបានដាក់ឱេ្របើ្របាស់ជាសាធារណៈតាម សានភាពពី
កំេណើតឬេ្រកាយពីបានេរៀបចំដូចជាផ្លវថ្នល់ ផ្លវលំ ផ្លវរេទះ ផ្លវេដើរ សួនចរនិងឧទនសាធារណៈ
និងដីចំណី
- ្រទពទាំងឡាយែដល្រតវបានដាក់ឱដំេណើរការសំរាប់េសវាសាធារណៈ ដូចជាសាលា
េរៀនឬអគារសិកសាធារណៈ អគាររដ្ឋបាល មន្ទីរេពទសាធារណៈទាំងឡាយ
- ្រទពទាំងឡាយែដលបេង្កើតជាែដនបំរុងធម្មជាតិការពារេដាយចប់
- េបតិកភណបុរាណវទ វបធម៌និង្របវត្តិសាស្ត
- អចលនវត្ថជា្រពះរាជ្រទពែដលមិនែមនជា្រទពសមត្តិឯកជនរបស់ ្រពះរាជវងនុវង។
អចលនវត្ថជា្រទព្រតវបានចាត់ែចងេដាយ្រពះមហាក្រត កំពុង្រគងរាជ។
មា្រតា ១៦ .-
្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមិនអាចលក់ដូរបានេឡើយេហើយ កម្មសិទ្ធិៃន្រទពទាំងេនាះ
មិនអាចកំណត់អាជាយុកាលបានេទ។
្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ មិនអាចឋិតេនៅេ្រកាមការកាន់កាប់េដាយលទ្ធកម្មពិេសស
ៃនជំពូកទី ៤ ៃនចប់េនះបានេទ។
ប៉ុែន្ត្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋអាចជាកម្មវត្ថៃនការ អនុតឱកាន់កាប់ ឬេ្របើ្របាស់
ជាបេណាះអាសន្ន មិនេទៀង េហើយអាចដកហូតវញបាន េបើមិនបានបំេពញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធេផងៗ
េលើកែលងែតបានអនុតតាមជំពូកទី ៣ ៃនចប់េនះ។ ការអនុតទាំងេនះមិនអាចែ្របកាយេទៅ
ជាកម្មសិទ្ធិ ឬជាសិទ្ធិភណិកជា្របេយាជន៍ដល់អ្នកកាន់កាប់្រទពទាំងេនះបានេឡើយ។
្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ េនៅេពលបាត់បង់ផល្របេយាជន៍សាធារណៈ អាច្រតវចាត់
ប្ចលជា្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋតាមរយៈចប់ អនុបេយាគ។
មា្រតា ១៧ .-
្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋនិងរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ អាចជាកម្មវត្ថៃនការលក់ ការដូរ
ការែបងែចកឬការេផ្ទរសិទ្ធិតាមការកំណត់េដាយចប់។
្រទពទាំងេនាះអាចផ្ដល់ឱតាមរយៈភតិសន និងជាកម្មវត្ថៃនកិច្ចសន ែដលបានេធ្វើេឡើង
្រតឹម្រតវតាមចប់។ លក្ខខណទាំងឡាយនិងនីតិវធីៃនការលក់ និងការ្រគប់្រគង្រទពសមត្តិឯកជន
របស់រដ្ឋនិងរបស់នីតិបុគ្គល សាធារណៈនឹងកំណត់េដាយអនុ្រកឹត។ គានការលក់ណាមួយអាច្រតវ
បានសេ្រមចេដាយគានអនុ្រកឹតេនះេឡើយ។ ដីជា្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋអាចជាកម្មវត្ថៃន
សមទានក្នង លក្ខខណែដលមានែចងក្នងជំពូកទី ៥ ៃនចប់េនះ។

គានការចាប់យកដីតាមទំេនើងចិត្តណាមួយ អាចេកើតេឡើងេទៅេលើ្រទពសមត្តិឯកជនរបស់
រដ្ឋឬរបស់នីតិបុគ្គល សាធារណៈបានេឡើយ ចាប់ពីចប់េនះចូលជាធរមាន េទាះបី្រសបនឹងជំពូកទី
៤ ៃនចប់េនះក៏េដាយ។
ប៉ុែន្តដីទំេនរៃន្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋអាច្រតវបានែបងែចក េទៅឱបុគ្គលែដល្រតវការដី
ក្នងេគាលេដៅសង្គមកិច្ចតាមលក្ខខណែដល កំណត់េដាយអនុ្រកឹត។
មា្រតា ១៨ .-
្រតវទុកជាេមាឃៈនិងគានអានុភាព េហើយមិនអាច្រតវបានេធ្វើនិយ័តកម្ម េទាះតាមរូបភាពណា
ក៏េដាយនូវ :
- រាល់ការចូលកាន់កាប់្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋនិងរបស់ នីតិបុគ្គលសាធារណៈ
និងរាល់ការបំែប្លងការកាន់កាប់្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋេទៅជា សិទ្ធិកម្មសិទ្ធិ េទាះបីការកាន់កាប់
និងការបំែប្លងេនះេកើតមានេនៅេពលណាក៏េដាយ ែដលមិន្រសបតាមលិខិតបទដានគតិយុត្ត និង
នីតិវធីែដលបានកំណត់កន្លងមក
- រាល់ការបំែប្លងេទៅជាសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិៃនដីសមទាន េទាះជាការបំែប្លងេនាះេកើតេឡើងមុន
េពលចប់េនះចូលជាធរមានក៏េដាយ េលើកែលងែតសមទានែដលេឆ្លើយតបេទៅ នឹង្របេយាជន៍
សង្គម
- រាល់សមទានមិន្រសបនឹងបត្តិទាំងឡាយៃនជំពូកទី ៥
- រាល់ការចូលកាន់កាប់្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ េទាះជាតាមរូបភាពណាក៏េដាយែដល
បានេកើតេឡើងេ្រកាយចប់េនះ្រតវចូល ជាធរមាន។
មា្រតា ១៩ .-
បុគ្គលទាំងឡាយែដលមានប័ណ្ណឬមានសានភាពជាក់ែស្ដងឋិតេនៅេ្រកាម ឥទ្ធិពលៃន
មា្រតា១៨ ៃនចប់េនះមិនអាចទាមទារសំណងទូទាត់ឬេសាហ៊ុយសំរាប់ការែថទាំឬការ េរៀបចំែដល
បានេធ្វើេលើអចលនវត្ថែដលបានកាន់កាប់េដាយខុសចប់បាន េឡើយ។
លទ្ធកម្មណាមួយេដាយខុសចប់ និងេដាយេចតនា ឬេដាយេបាក្របាស់េលើ្រទពសមត្តិ
សាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬរបស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈ ្រតវផ្ដនាេទាសដូចមានែចងក្នង មា្រតា ២៥៩ ៃន
ចប់េនះ។
ចំេពាះការកាន់កាប់្រទពសមត្តិសាធារណៈ ែដលបណាលឱខូចខាតឬេធ្វើឱយឺតយាវដល់
ការងារែដលជា្របេយាជន៍ទូេទៅ ពិេសសចំេពាះការកាន់កាប់ដីចំណីផ្លវកំរតេទាសនឹង្រតវកំណត់ជា
េទ្វ។

ក្នង្រគប់ករណី េបើជនេល្មើសមិនបប់ការកាន់កាប់របស់ខ្លនក្នងរយៈេពលែដលបានកំណត់
េដាយអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចេទ អាជាធរអាចដំេណើរការបណាញជនេល្មើសេចញ។
ជំពូកទី ៣
អំពីកម្មសិទ្ធិរបស់សមូហភាព
ែផ្នកទី ១ : អំពីអចលនវត្ថរបស់វត្ត
មា្រតា ២០ .-
អចលនវត្ថជាដីនិងជាសំណង់ែដលមានេនៅក្នងនិងេ្រកៅបរេវណវត្តអារាម ៃន
្រពះពុទ្ធសាសនាជាេបតិកភ័ណេ្របើ្របាស់ជានិច្ចកាលសំរាប់ ្រពះពុទ្ធសាសនា និងដាក់
ឱពុទ្ធសាសនិកេ្របើ្របាស់េ្រកាមការែថទាំរបស់គណៈកម្មការវត្ត។
មា្រតា ២១.-
អចលនវត្ថរបស់វត្តមិនអាចលក់ដូរឬេធ្វើអំេណាយេហើយគានកំណត់អាជាយុកាលេឡើយ។
អចលនវត្ថរបស់វត្តអាចជួល ឬ្របវាស់បាន ែតផលទុនែដលបានមកពីការជួលឬ្របវាស់េនះ
្រតវទុកសំរាប់ែត កិច្ចការក្នងសាសនាប៉ុេណាះ។
កិច្ចការពារ្រទពទាំងេនះ្រតវធានាេដាយតំណាងគណៈកម្មការវត្ត។ នីតិវធីៃនការេ្រជើសេរស
គណៈកម្មការនិងតំណាងេដើមីការពារ្របេយាជន៍ វត្ត ្រតវកំណត់េដាយ្របកាសរបស់្រកសួងធម្មការ
និងសាសនា។
មា្រតា ២២ .-
ទីកែន្លងសការបូជានិង្រទពសមត្តិៃនជំេនឿសាសនាដៃទេទៀតមិនស្ថិត េនៅេ្រកាមរបបែដល
មានបត្តិក្នងមា្រតា ២០ និងមា្រតា ២១ ៃនចប់េនះេឡើយ។ ្រទពទាំងេនាះ្រតវ្រគប់្រគងេដាយ
សមាគមៃនសាសនិកែដលបេង្កើតេឡើងេទៅ តាមបត្តិៃនចប់។
ែផ្នកទី ២ : អំពីអចលនវត្ថរបស់សហគមន៍ជនជាតិេដើមភាគតិច
មា្រតា ២៣ .-
សហគមន៍ជនជាតិេដើមភាគតិច គឺជា្រកុមមនុសែដលរស់េនៅេលើែដនដីៃន្រពះរាជាណាច្រក
កម្ពជាែដល សមាជិកទាំងអស់បងាញនូវការឯកភាពៃនជាតិពន្ធ សង្គមវបធម៌ និងេសដ្ឋកិច្ច្របតិបត្តិ
រេបៀបរស់េនៅតាម្របៃពណីនិងដាំដុះេលើដី ែដលខ្លនកាន់កាប់េទៅតាមកនខាតទំេនៀមទំលាប់ៃនការ
េ្របើ្របាស់ជា សមូហភាព។

ក្នងេពលរង់ចាំការកំណត់ខាងផ្លវចប់នូវលក្ខន្តិកៈរបស់សហគមន៍ ្រកុមែដលមានជាក់ែស្ដង
មកទល់បច្ចបន្នេនះនឹងបន្ត្រគប់្រគងសហគមន៍ និងអចលនវត្ថរបស់ខ្លនតាម្របៃពណី េហើយ្រតវ
អនុវត្តតាមបត្តិៃនចប់េនះ។
មា្រតា ២៤ .-
ចាត់ទុកជាសមាជិកៃនសហគមន៍ជនជាតិេដើមភាគតិចែដលអាចទទួលគុណ្របេយាជន៍ ពី
ការធានាសិទ្ធិនិងការការពារែដលេរៀបចំេឡើងេដាយចប់េនះ រាល់បុគ្គលែដលេឆ្លើយតបេទៅនឹង
លក្ខណៈវនិច្ឆ័យៃនជាតិពន្ធ អំពីវបធម៌និងសង្គមរបស់សហគមន៍ ែដលទទួលសាល់េដាយមតិភាគ
េ្រចើនៃនសមាជិកដៃទេទៀតនិងេដាយ្រពមទទួលនូវ សាមគ្គីភាពនិងភាពចំណះែដលនាំឱមានការ
ចូលរួមក្នងសហគមន៍។
មា្រតា ២៥ .-
ដីសហគមន៍ជនជាតិេដើមភាគតិច គឺជាដីទាំងអស់ែដលសហគមន៍បានេរៀបចំនិេវសនដាន
និង្របកបរបរកសិកម្ម្របៃពណី។
ដីសហគមន៍ជនជាតិេដើមភាគតិចមិនែមនមានែតដីែដលបានដាំដុះជាក់ែស្ដង េនាះេទ ប៉ុែន្ត
មានដីបំរុងចាំបាច់ក្នងការដូរេវនដំណាំែថមេទៀត ែដលត្រមវេទៅតាមរេបៀបទាញយកផលែដលធាប់
េធ្វើកន្លងមក េហើយ្រតវបានទទួលសាល់េដាយអាជាធររដ្ឋបាល។
ការវាស់ែវងនិងការកំណត់្រពំ្របទល់ៃនអចលនវត្ថរបស់សហគមន៍ទាំងេនាះ ្រតវកំណត់េទៅ
តាមសានភាពជាក់ែស្ដងដូចែដលបានអះអាងេដាយសហគមន៍ េដាយមានការ្រពមេ្រពៀងពីអ្នក
ជិតខាងនិងែដលបានកំណត់តាមនីតិវធី ក្នងមាតិកាទី ៦ ៃនចប់េនះនឹងអនុ្រកឹតពាក់ព័ន្ធ។
មា្រតា ២៦ .-
កម្មសិទ្ធិៃនអចលនវត្ថែដលបានែចងក្នងមា្រតា ២៥ ្រតវបានផ្ដល់េដាយរដ្ឋជូនសហគមន៍
ជនជាតិេដើមភាគតិចជាកម្មសិទ្ធិ សមូហភាព។ កម្មសិទ្ធិសមូហភាពរួមមានរាល់សិទ្ធិ និងការការពារ
កម្មសិទ្ធិដូចកម្មសិទ្ធិឯកជនែដរ។ ប៉ុែន្តសហគមន៍េនាះគានសិទ្ធិចាត់ែចងនូវចំែណកណា មួយៃនកម្ម
សិទ្ធិសមូហភាពែដលជា្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋឱ េទៅបុគ្គល ឬ្រកុមណាមួយបានេឡើយ។
ការអនុវត្តនូវសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិទាក់ទងនិងអចលនវត្ថរបស់សហគមន៍ និងលក្ខខណជាក់លាក់
ៃនការេ្របើ្របាស់ដី្រតវស្ថិតេនៅេ្រកាមការទទួល ខុស្រតវរបស់អាជាធរ ្របៃពណី និងយន្តការៃនការ
េធ្វើេសចក្ដីសំេរចរបស់សហគមន៍ អនុេលាមតាមទំេនៀមទំលាប់របស់ពួកេគ េហើយ្រតវដាក់ឱេនៅ
េ្រកាមចប់ៃនការអនុវត្តទូេទៅទាក់ទងនឹងអចលន វត្ថដូចជា ចប់ការពារបរសានជាេដើម។
បត្តិៃនមា្រតាេនះមិនែមនជាឧបស័គ្គដល់សកម្មភាពការងាររបស់រដ្ឋ ែដលជាត្រមវការៃន
ផល្របេយាជន៍ជាតិ ឬត្រមវការជាបនាន់របស់ជាតិេឡើយ។

មា្រតា ២៧ .-
េដើមីស្រមលការវវត្តន៍វបធម៌ េសដ្ឋកិច្ច និងសង្គមៃនសមាជិកសហគមន៍ជនជាតិេដើម
ភាគតិចនិងេដើមីអនុតឱពួក េគបានេចញេដាយេសរពីសហគមន៍ឬរួចផុតពីការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិៃន
កម្មសិទ្ធិឯកត្តជន អាចនឹង្រតវេផ្ទរជាពិេសសឱពួកេគបានេលើចំែណកសម្រសបមួយៃនដីែដល េ្របើ
េដាយសហគមន៍ ប៉ុែន្តចំែណកៃនដីែដលជាកម្មវត្ថៃនការយកេធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជន េនាះ មិនអាចជា
ដីែដលចូលក្នងនិយមន័យទូេទៅៃន្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់ រដ្ឋេទ។
មា្រតា ២៨ .-
គានអាជាធរណាមួយេ្រកៅពីសហគមន៍ អាចទទួលបានសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថរបស់ជនជាតិេដើម
ភាគតិចបានេឡើយ។
មាតិកាទី ២
អំពីលទ្ធកម្មៃនកម្មសិទ្ធិ
ជំពូកទី ៤
អំពីការបេង្កើតេឡើងវញនូវកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថ
តាមលទ្ធកម្មពិេសសៃនេភាគៈ
មា្រតា ២៩ .-
ក្នង្រកបខ័ណៃនការបេង្កើតេឡើងវញនូវកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថេនៅ កម្ពជាេ្រកាយសម័យមាន
វបត្តិពីឆាំ ១៩៧៥ ដល់ឆាំ ១៩៧៩ េដាយមិនចំណះេទៅនឹងវធានទូេទៅៃនអាជាយុកាលស្ដីពីកម្មសិទ្ធិ
េលើ អចលនវត្ថ េភាគៈៃនអចលនវត្ថែដល្រតវបានទទួលសាល់ចាប់ពីឆាំ ១៩៨៩ អាចបេង្កើតជា
ពិេសសនូវសិទ្ធិភណិកេលើអចលនវត្ថនិងនាំេទៅដល់ លទ្ធកម្មៃនកម្មសិទ្ធិេដាយអ្នកកាន់្រទពក្នង
លក្ខខណែដលបានកំណត់ េដាយចប់េនះ។
ការចូលកាន់កាប់េភាគៈ្រតវប្ចប់េភាគៈ្រតវប្ចប់េនៅេពលែដលចប់េនះចូលជាធរមាន។
មា្រតា ៣០ .-
បុគ្គលទាំងឡាយែដលបានអា្រស័យផលៃនេភាគៈេដាយសន្តិវធីនិងមិនមានការ ជំទាស់ចាប់
ពី ៥(្របាំ) ឆាំ យាងតិចគិតមកដល់កាលបរេច្ឆទៃនការ្របកាសឱេ្របើចប់េនះេលើ អចលនវត្ថែដល
មានលក្ខណៈ្រតឹម្រតវតាមចប់ក្នងការកាន់កាប់ជា ឯកជន មានសិទ្ធិេស្នើសុំប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិជាសាពរ។
ក្នងករណីមានការជំទាស់ដល់ការផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិសាពរេនះ អ្នកតវា្រតវយកភស្តតាងមក
បក់ថា ខ្លនឯងផាល់បានបំេពញលក្ខខណៃនេភាគៈេដាយសន្តិវធី និងមិនមានការជំទាស់ចាប់ពី៥
(្របាំ)ឆាំ េនៅេលើអចលនវត្ថែដលមានទំនាស់ឬយកភស្តតាងែដលថាខ្លនបានទិញ អចលនវត្ថេនាះពី
េភាគីេដើមឬពីសិទ្ធិវន្ត្រសបចប់ឬអ្នកទទួលេផ្ទរ កម្មសិទ្ធិឬពីសន្តតិជនរបស់ខ្លន។

មា្រតា ៣១ .-
បុគ្គលែដលបានអា្រស័យផលៃនេភាគៈកន្លងមក គិតមកដល់កាលបរេច្ឆទែដលចប់េនះ
ចូលជាធរមាន ្របសិនេបើបានបំេពញ្រគប់្រគាន់នូវលក្ខខណទាំងឡាយក្នងការកាយេទៅ ជា
កម្មសិទ្ធិករ អាច្រតវបានអនុតេដាយអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចឱបែន្ថមរយៈេពល កាន់កាប់េភាគៈ
របស់ខ្លនរហូត្រគប់រយៈេពល្រសបចប់ ៥ (ឆាំ) និងបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិសាពរ។ ការអនុតឱបន្ត
រយៈេពលមិនអាច្រតវបានបដិេសធេដាយអាជាធរមាន សមត្ថកិច្ចេឡើយ ្របសិនេបើេភាគៈបានមក
េដាយសន្តិវធីនិងមិនមានការជំទាស់។
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចែដលបដិេសធេដាយរេលាភនូវការអនុតឱបន្តរយៈេពល្រតវ
ទទួលខុស្រតវខ្លនចំេពាះមុខចប់។
ការទទួលសាល់េដាយរេលាភេដាយអាជាធរមានសមត្ថកិច្ច នូវេភាគៈែដលមិនបំេពញ
លក្ខខណៃនចប់ ្រតវចាត់ទុកជាេមាឃៈនិងគានអានុភាព។ អាជាធរែដលបានទទួលសាល់េដាយ
រេលាភេនះ ្រតវទទួលខុស្រតវេដាយផាល់ខ្លនចំេពាះមុខចប់។
មា្រតា ៣២.-
អចលនវត្ថទាំងឡាយែដលមិនអាចកាយជាកម្មសិទ្ធិៃនអ្នកកាន់កាប់្រសប តាមចប់េនះក្នង
ករណីេភាគីបំេពញមិនបាននូវលក្ខខណៃនចប់ េដាយេហតុមកពីលក្ខណៈសមត្តិរបស់ខ្លនជា
េភាគីេកងបន្លំឬេដាយឥរយាបថ របស់ខ្លនជាេភាគីែដលលួចលាក់នឹងចប់ឬែដលមិនេចញមុខឬជា
េភាគី េដាយេ្របើហឹង។ អចលនវត្ថេនាះ្រតវទុកជាសមត្តិរដ្ឋ េហើយមិនអាចឱជនណាចូល
កាន់កាប់េភាគីថ្មីសំរាប់លទ្ធកម្មៃន កម្មសិទ្ធិក្នងលក្ខខណៃនជំពូកេនះបានេឡើយ។
មា្រតា ៣៣ .-
ក្នងករណីមានការដកហូតអចលនវត្ថេដាយហឹងឬេដាយេ្របើអំណាចរេលាភ របស់អាជាធរ
អចលនវត្ថេនាះ្រតវបានបង្វិលមករដ្ឋវញ េហើយមិនអាចជាកម្មវត្ថៃនការកាន់កាប់ថ្មីបានេឡើយ
្របសិនេបើគានពាកបណឹងទាមទារពីេភាគី្រសបចប់ៃនអចលនវត្ថែដល ្រតវបានដកហូត។ បណឹង
ទាមទារេនះមានរយៈេពល ៣ (បី) ឆាំ ចាប់ពីៃថ្ងែដលរដ្ឋ្របកាសដកហូត។
មា្រតា ៣៤.-
អ្នកកាន់កាប់ថ្មីេលើអចលនវត្ថ របស់នីតិបុគ្គលសាធារណៈឬរបស់បុគ្គលឯកជនេដាយគាន
ប័ណ្ណ េ្រកាយចប់េនះចូលជាធរមាន្រតវចាត់ទុកជាអ្នកកាន់កាប់េដាយខុស ចប់ េហើយ្រតវទទួល
េទាសដូចមានែចងក្នងមា្រតា ២៥៩ ៃនចប់េនះ។

មា្រតា ៣៥ .-
មានែតអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នងនាមរដ្ឋ និងនីតិបុគ្គលសាធារណៈប៉ុេណាះែដលអាចឱអ្នក
កាន់កាប់អចលនវត្ថ គានប័ណ្ណឬមានប័ណ្ណមិន្រគប់្រគាន់ចាកេចញពីទីតាំងអចលនវត្ថេនាះ។
សាមជន ឬអាជាធរែដលមិនតាងនាមរដ្ឋឬនីតិបុគ្គលសាធារណៈគានសមត្ថកិច្ចេដញ អ្នក
កាន់កាប់េដាយសន្តិភាព មានប័ណ្ណ្រតឹម្រតវេដាយេ្របើកមាំងបានេឡើយ។ ការេដញអាចេធ្វើបានែត
តាមការបងាប់របស់តុលាការ េយាងតាមបណឹងរបស់បុគ្គលែដលបានប្ដឹងទាមទារ្រទព។
តុលាការ្រតវពិនិតបក់រូបភាព ្របភព កាលបរេច្ឆទ និងលក្ខខណទាំងឡាយៃនប័ណ្ណ
ែដលបានបងាញ។ តុលាការមិនអាច្របែកកក្នងការបងាប់ឱចាកេចញេដើមីជា្របេយាជន៍ ដល់
បុគ្គលែដលបងាញប័ណ្ណ្រតឹម្រតវនិងេពញេលញរបស់សុរេយាដីបានេឡើយ។
មា្រតា ៣៦ .-
េបើវធានការបេណញេចញ បងាប់េដាយតុលាការអាចបណាលឱមានភាពវកវរឬមាន
ផលវបាកធ្ងន់ធ្ងរ ដល់សង្គម អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចសុំពរការអនុវត្តន៍ជាបេណាះអាសន្នបាន។
មា្រតា ៣៧ .-
លទ្ធកម្មៃនកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថេដាយេភាគៈអាចសេ្រមចបាន ចំេពាះែតគុណ្របេយាជន៍
ដល់បុគ្គលែដលបានកាន់កាប់អចលនវត្ថ ្រសបតាមលក្ខខណៃនចប់េនះ។ លទ្ធកម្មេនះមិនអាចជា
គុណ្របេយាជន៍ដល់េភាគីេកងបន្លំេឡើយ។
មា្រតា ៣៨ .-
េដើមីកាយេទៅជាកម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថបាន លុះ្រតាែតេភាគៈេនាះ្រតវបានកាន់កាប់េដាយ
ពិត្របាកដ គានហឹង ដឹងឮជាសាធារណៈ គានអាក់ខាននិងេដាយសុចរត។
េភាគី្រតវកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយពិត្របាកដគឺថា េភាគីេទាះកាន់កាប់េដាយខ្លនឯងក្ដី ឱ
អ្នកដៃទេធ្វើឱក្ដី្រតវកាន់កាប់ឱេឃើញថា ការេនាះ្របាកដជាេធ្វើេដើមីខ្លនក្នងេគាលេដៅខ្លនជាេភាគី
យាង ផាច់មុខ កុំឱេឃើញថាការែដលេធ្វើេនាះគឺេធ្វើេដាយសារសិទ្ធិណាមួយេផង េទៅវញ។
្របសិនេបើេភាគីពិត្របាកដមិនេចញមុខ េនៅពីេ្រកាយេភាគីមិនពិត្របាកដ េភាគីេនាះមិនអាច
ទាមទារប័ណ្ណេភាគៈេដើមីេធ្វើលទ្ធកម្មេទៅជាកម្មសិទ្ធិ បានេឡើយ។ េភាគៈេនាះ្រតវចាត់ទុកជា
េមាឃៈ។
េភាគី្រតវកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយគានហិងគឺថា េភាគៈែដលបានមកេដាយហិងមិនទុក
ជាេភាគៈ្រតឹម្រតវតាមចប់េឡើយ។ ក៏ប៉ុែន្ត េបើកាលណាេគេ្របើហិងក្នងេពលមានតតិយជនឥត
សិទ្ធិេសាះមកដេណើម េនាះ ហិងេនះគានឥទ្ធិពលអ្វីេទៅេលើេភាគៈែដលេគបានេដាយសន្តិភាពតាំង
ពី េដើមមកេនាះេទ។

េភាគី្រតវកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយដឹងឮជាសាធារណៈគឺថា េភាគី្រតវកាន់កាប់េដាយឥត
លាក់បិទបាំងអ្នកទាំងពួងែដលចង់តវាអំពី សិទ្ធិរបស់ខ្លនេលើវត្ថេនាះនឹងបានដឹងឮេឃើញមិនខាន។
េភាគី្រតវកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយគានអាក់ខានគឺថាេភាគី្រតវេធ្វើ នូវកិច្ចការផងទាំងពួងតាម
ធម្មតាជា្រប្រកតីក្នងរយៈេពលចាំបាច់ៃន ការទាមទារលទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិ។ ការអាក់ខានក្នងរយៈេពលខ្លី
ឬេបាះបង់ទុកឱេនៅទំេនរេដើមីឱមាន ជីជាតិេឡើងវញមិនែមនជាឧបសគ្គដល់លទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិេនាះ
េទ។
េភាគី្រតវកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយសុចរតគឺថា េភាគីមិនដឹងពីសិទ្ធិជាយថាេហតុរបស់
តតិយជនេលើវត្ថែដលខ្លនកំពុង កាន់កាប់េនាះេសាះ។
មា្រតា ៣៩ .-
ក្នងការរង់ចាំេដើមីឱបានេទៅជាកម្មសិទ្ធិេពញេលញ េភាគៈែដល្រសបតាមបត្តិៃនចប់
េនះបេង្កើតបានជាកម្មសិទ្ធិភណិក េលើអចលនវត្ថ។ េភាគៈេនះអាចជាកម្មវត្ថៃនការផាស់ប្ដរ េផ្ទរសិទ្ធិ
ឬជាកម្មវត្ថៃនកិច្ចការជំនួញ។
មា្រតា ៤០ .-
ក្នងការរង់ចាំការេរៀបចំេឡើងវញនូវប្លង់សុរេយាដីនិងេសៀវេភៅេគាល ប្ជីដី អាជាធរមាន
សមត្ថកិច្ច្រតវបន្តេចញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់ អចលនវត្ថចំេពាះេភាគៈែដលមានកន្លងមក មុន
ចប់េនះចូលជាធរមាន។
ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិេនះជាវត្ថតាងៃនសិទ្ធិកាន់កាប់ ប៉ុែន្តមិនែមនជាប័ណ្ណៃនកម្មសិទ្ធិេទ េហើយក៏
មិនែមនជាលិខិតែដលតវាមិនបានេនាះែដរ។
ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិេនះ អាចនឹងបេង្កើតបានជាប័ណ្ណសាពរៃនកម្មសិទ្ធិែដលមានលក្ខណៈ មិន
អាចតវាបាន លុះ្រតាែតគានការជំទាស់េនៅេពលបេង្កើតេសៀវេភៅេគាលប្ជីដី។
ក្នងករណីមានការជំទាស់ទាមទារ ការកំណត់ថានរណាជាេភាគី្រសបចប់ៃនអចលនវត្ថ
េនាះ ្រតវែផ្អកេលើការេសុើបអេង្កតបែន្ថមនូវរាល់ភស្តតាងែដលពាក់ព័ន្ធទាំង អស់។ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិ
កាន់កាប់អចលនវត្ថគឺជាភស្តតាងមួយប៉ុែន្តមិនអាច កំណត់ែតឯកឯងបានេទ។
មា្រតា ៤១ .-
្រតវហាមឃាត់ការេចញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថ ែដលមិនអាចយកេធ្វើជារបស់
ឯកជនបាន ឬែដលមិនបានកាន់កាប់តាមលក្ខខណ្រសបចប់។

មា្រតា ៤២ .-
បុគ្គលទាំងឡាយែដលមិនបានចុះប្ជីេភាគៈ្រសបចប់របស់ខ្លន េដាយេហតុមិនបានដឹងឬ
េដាយេធ្វស្របែហស អ្នកេនាះេនៅែតមានសិទ្ធិ្រតវបានការពារអំណាចៃនមា្រតា ២៩ មា្រតា ៣០ និង
មា្រតា ៣១ ៃនចប់េនះ។
មា្រតា ៤៣ .-
្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមិនអាចជាកម្មវត្ថៃនលទ្ធកម្មកម្មសិទ្ធិបានេឡើយ េទាះក្នង
ករណីណាក៏េដាយ។
សានភាពៃនអ្នកកាន់កាប់្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋេនៅែតមិន េទៀងទាត់ និង
ខុសចប់ដែដល ្របសិនជាសានភាពេនាះមិនេកើតេចញពីការអនុតតាមែបបែផនែដលបាន
កំណត់េដាយចប់េទេនាះ។
បុគ្គលកាន់កាប់ខុសចប់្រតវបង្ខំឱចាកេចញជាបនាន់ េហើយ្រតវទទួលទណកម្មែដលបាន
កំណត់ក្នងមា្រតា ២៥៩ ៃនចប់េនះ។
បុគ្គលកាន់កាប់ខុសចប់គានសិទ្ធិទាមទារសំណងសំរាប់ចំណាយេលើ ការងារ និងការ
ែកលំអែដលខ្លនបានេធ្វើេនៅេលើអចលនវត្ថេនាះេឡើយ។
មា្រតា ៤៤ .-
ប័ណ្ណឬឯកសារសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថជា្រទពសមត្តិ សាធារណៈរបស់រដ្ឋឬរបស់
នីតិបុគ្គលសាធារណៈែដលេចញេដាយអាជាធរមាន សមត្ថកិច្ចឱដល់បុគ្គលឯកជន ្រតវទុកជា
េមាឃៈនិងគានតៃម្លគតិយុត្ត។
ភាក់ងារែដលេចញប័ណ្ណ ឬឯកសារសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់េនះ្រតវទទួលខុស្រតវចំេពាះមុខ
ចប់ទាំងខាងសុីវលនិង្រពហ្មទណ។
អាជាធរែដល្រពេងើយកេន្តើយចំេពាះការរេលាភខុសចប់តាមរេបៀបេនះ ែដលខ្លនបានដឹង
ចាត់ទុកជាអ្នករួមគំនិត េហើយ្រតវទទួលេទាសដូចគានឹងចារែដរ។
មា្រតា ៤៥ .-
ក្នងករណីែដលអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចមិន្រពមេចញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិ កាន់កាប់អចលនវត្ថ
អ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថេនាះអាចេធ្វើពាកប្ដឹងេទៅ ្រកសួងេរៀបចំែដនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់។

មា្រតា ៤៦ .-
ការេចញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយអាជាធរមាន សមត្ថកិច្ច ឱបុគ្គល
េ្រកៅពីេភាគីពិត្របាកដដែដលបានកាន់កាប់អចលនវត្ថ គឺជាបទេល្មើសែដល្រតវទទួលេទាសតាម
បត្តិៃនមា្រតា ២៦១ ៃនចប់េនះ។
មា្រតា ៤៧ .-
វវាទរវាងេភាគីចំេពាះអចលនវត្ថមួយ នឹង្រតវដាក់ឱេធ្វើការេសុើបអេង្កតនិងេដាះ្រសាយតាម
នីតិវធីែដលបាន កំណត់។ លទ្ធផលៃនការេសុើបអេង្កត្រតវដាក់ជូនគណៈកម្មការសុរេយាដីែដល
បេង្កើត េឡើងេនៅ្រកសួងេរៀបចំែដនដី នគរូបនីកម្ម និង សំណង់។ គណៈកម្មការេនះ្រតវេធ្វើេសចក្ដី
សំេរចេលើបដិវាទកម្មេនាះ។ ក្នងករណីមិនសុខចិត្តគូវវាទ អាចប្ដឹងេទៅតុលាការបាន។ ការេរៀបចំនិង
ការ្រប្រពឹត្តេទៅៃនគណៈកម្មការេនះ ្រតវកំណត់ េដាយអនុ្រកឹត។
ជំពូកទី ៥
អំពីសមទានដី
មា្រតា ៤៨ .-
សមទានដីជាសិទ្ធិ្រសបចប់ែដលបានែចងក្នងឯកសារគតិយុត្តេចញេដាយ អាជាធរមាន
សមត្ថកិច្ច តាមអំណាចឆនានុសិទ្ធិឱរូបវន្តបុគ្គលឬនីតិបុគ្គលឬ្រកុមមនុស េដើមីកាន់កាប់ដីនិង
េ្របើ្របាស់សិទ្ធិេលើដីេនាះតាមការកំណត់ៃន ចប់េនះ។
មា្រតា ៤៩ .-
សមទានដី្រតវេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍សង្គមឬេទៅនឹង្របេយាជន៍េសដ្ឋកិច្ច។
សមទានដីេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍សង្គម អនុតឱអ្នកទទួល្របេយាជន៍េរៀបចំដីេដើមី
សង់លំេនៅឋាន ឬ/និងដាំដំណាំេនៅេលើដីែដលជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋេដើមីធានាការ ចិ្ចឹមជីវត។
សមទានដីេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍េសដ្ឋកិច្ច អនុតឱអ្នកទទួល្របេយាជន៍កាប់ឆារ
ទាញយកផលេដាយេធ្វើអាជីវកម្មកសិឧសហកម្មេលើដីៃន្រពះរាជាណាច្រក កម្ពជា។
មា្រតា ៥០ .-
សមទានអាចមានរូបភាពេផងេទៀតដូចជាការអនុតឱេ្របើ្របាស់ េរៀបចំឬេធ្វើអាជីវកម្មដី
ែដលជា្រទពសមត្តិរបស់រដ្ឋ េទាះជាភាប់ឬមិនភាប់េទៅនឹងការបំេពញេសវាសាធារណៈក៏េដាយ
មានជា អាទិ៍ សមទានែរ សមទានកំពង់ែផ សមទាន្រពលានយន្ដេហាះ សមទានេរៀបចំតំបន់
ឧសហកម្ម សមទានេនសាទ។ សមទានទាំងេនះមិនឋិតេនៅេ្រកាមបទបត្តិៃនចប់េនះេទ។

មា្រតា ៥១ .-
សមទានដីមិនអាច្របគល់ឱេដាយឥតគិតៃថ្លេទ េលើកែលងែតសមទានេឆ្លើយតបេទៅនឹង
្របេយាជន៍សង្គមែដល្របគល់ឱ្រគសារ ្រកី្រកសំរាប់តាំងទីលំេនៅ ឬ/និងដាំដំណាំចិ្ចឹមជីវត។
មា្រតា ៥២ .-
សមទានដីអាចបេង្កើតបានែតសិទ្ធិក្នងរយៈេពលមួយជាកំណត់តាមកិច្ច សនែដលបាន
បេង្កើតសមទានេនាះ្រសបតាមបត្តិៃនចប់េនះ។
សមទានដីមិនអាចឈានដល់ការបេង្កើតនូវសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិេលើដីែដល បានផ្ដល់ជាសមទាន
ជា្របេយាជន៍ដល់សាមីជនេនាះេទ េលើកែលងែតចំេពាះសមទានែដលេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍
សង្គម។
មា្រតា ៥៣ .-
សមទានដីមិនអាចេកើតេចញពីសានភាពកាន់កាប់ដីជាក់ែស្ដងបានេទ។ សមទានដី្រតវ
សំអាងេលើលិខិតគតិយុត្តជាក់លាក់ែដលបានេចញមុនការ កាន់កាប់ដីេដាយអាជាធរមានសមត្ថកិច្ច
គឺរដ្ឋឬសមូហភាពែដនដីសាធារណៈ ឬ្រគឹះសានសាធារណៈែដលជាកម្មសិទ្ធិករៃនដីែដល្រតវបាន
ផ្ដល់ជា សមទាន។ សមទាន្រតវែតចុះប្ជីេនៅ្រកសួងេរៀបចំែដនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់។
មា្រតា ៥៤ .-
សមទានដី្រតវមានលក្ខខណ។ សមទាន្រតវែតអនុេលាមេទៅតាមបទបត្តិៃនចប់េនះ
ែដលជាសណាប់ធាប់សាធារណៈ។
លិខិតសមទានអាចមានខេដាយែឡកេផងេទៀតែដលមានតៃម្លជាកិច្ចសន។
មា្រតា ៥៥ .-
សមទានដី្រតវបានដកហូតវញេដាយេសចក្ដីសំេរចខាងរដ្ឋបាល ក្នងករណីលក្ខខណចប់
មិន្រតវបានេគារព។ ករណីេនះសមទានិកមានសិទ្ធិប្ដឹងេទៅតុលាការតាមនីតិវធីែដលចប់ បាន
កំណត់។
សមទានដីអាច្រតវបានទុកជាេមាឃៈេដាយតុលាការ កាលេបើសមទានិកមិនេគារពខេដាយ
ែឡកែដលមានែចងក្នងកិច្ចសន។
មា្រតា ៥៦ .-
សិទ្ធិរបស់សមទានិកេលើដីែដលបានផ្ដល់ជាសមទានក្នងអំឡងេពលៃន សមទាន គឺជា
សិទ្ធិែដលទទួលសាល់ដូចជាកម្មសិទ្ធិករ េលើកែលងែតការេផ្ទរសិទ្ធិ។ សមទានិកមានសិទ្ធិជា
ពិេសសក្នងការការពារសានភាពរបស់ខ្លនេដាយ អាជាធរមានសមត្ថកិច្ច។

សមទានិកអាចការពារដីែដលបានផ្ដល់ជាសមទានឱខ្លនចំេពាះការទនាន ឬការប៉ះពាល់
េទាះជាតាមរូបភាពណាក៏េដាយ។
សមទានិកអាចទាញយកនូវផលិតផលពីដីរបស់ខ្លនេធ្វើការេរៀបចំដាំដុះ ្រសបតាមេគាល
បំណងៃនសមទាន។ សមទានិកមិនអាចែកែ្របេគាលបំណងៃនសមទានេធ្វើឱប៉ះពាល់ដល់
រចនាសម្ព័ន្ធធម្មជាតិនិងេធ្វើអាជីវកម្មែដលមានលក្ខណៈជាការបំផាញ េនៅចុងប្ចប់ៃនសមទាន
បានេឡើយ។
មា្រតា ៥៧ .-
ការេផ្ទរដីសមទានមិនអាចេធ្វើេឡើងតាមរយៈការេផ្ទរសិទ្ធិបានេឡើយ។ ការេផ្ទរដីសមទាន
អាចេកើតេឡើងែតតាមរយៈការបេង្កើតកិច្ចសនថ្មីៃនសមទានេដាយ អាជាធរមានសមត្ថកិច្ច ជា
គុណ្របេយាជន៍ដល់អ្នកទទួលសិទ្ធិសមទានថ្មី។
ក្នងករណីែដលសមទានិកទទួលមរណភាព ទាយាទទាំងឡាយរបស់េខាច្របសិនជាមាន
បំណង អាចនឹងបន្តេ្របើ្របាស់សិទ្ធិទាំងេនាះក្នងរយៈេពលសមទានែដលេនៅសល់។
មា្រតា ៥៨ .-
សមទានដីអាចេធ្វើេឡើងបានែតេនៅេលើដីែដលជាចំែណកៃន្រទពសមត្តិ ឯកជន របស់រដ្ឋ។
សមទានដីមិនអាចប៉ះពាល់ផ្លវគមនាគមន៍ ដីចំណីផ្លវនិងដីចាំបាច់សំរាប់ែថទាំក៏ដូចជាផ្លវ
ទឹក ្រតពាំង បឹង និងែដនទឹកបំរុងែដលមាន្របេយាជន៍ដល់ការរស់េនៅរបស់្របជាពលរដ្ឋេឡើយ។
មា្រតា ៥៩ .-
សមទានដីមានទំហំេ្រចើនបំផុត្រតឹមែត ១០.០០០ (មួយមុឺនហិកតា) ហិកតា។
សមទានដីែដលសំេរចេហើយ េហើយមានទំហំេលើសពីទំហំកំណត់ខាងេលើ ជាកម្មវត្ថៃនការ
កាត់បន្ថយ។ ប៉ុែន្ត្របសិនេបើការកាត់បន្ថយេនះមានឥទ្ធិពលេធ្វើឱខូច្របេយាជន៍ អាជីវកម្មែដល
កំពុងមានដំេណើរការ សមទានិកអាចនឹងទទួលបានការេលើកែលងជាពិេសស។ នីតិវធីៃនការកាត់
បន្ថយនិងការេលើកែលងជាពិេសស្រតវកំណត់េដាយ អនុ្រកឹត។
្រតវបានហាមឃាត់ការេចញលិខិតសមទានដីេ្រចើនកែន្លងឱបុគ្គលែត មាក់ ឬឱនីតិបុគ្គល
េ្រចើន ែត្រគប់្រគងេដាយរូបវន្តបុគ្គលឬនីតិបុគ្គលដែដលៗ ែដលមានទំហំសរុបធំជាងទំហំែដលបាន
កំណត់េនៅវាកខ័ណខាងេលើ។
មា្រតា ៦០ .-
នីតិវធីៃនការផ្ដល់សមទានដីស្រមាប់ការសង់លំេនៅឋាននិងសមទានដី កសិកម្មសំរាប់ការ
ចិ្ចឹមជីវតឬអាជីវកម្មកសិឧសហកម្ម្រតវកំណត់ េដាយអនុ្រកឹត។

មា្រតា ៦១ .-
រយៈេពលៃនសមទានដី្រតវកំណត់ ៩៩ (េកៅសិប្របាំបួន) ឆាំ យាងេ្រចើន។
មា្រតា ៦២ .-
រាល់សមទានដីសំរាប់ដាំដំណាំឧសហកម្ម ្រតវចាប់េផ្ដើមេធ្វើអាជីវកម្មក្នងរយៈេពល១២
(ដប់ពីរ) ែខ បនាប់ពីការផ្ដល់សមទាន េបើមិនដូេចាះេទនឹង្រតវទុកជាេមាឃៈ។
ការខកខានេធ្វើអាជីវកម្មរយៈេពលេលើសពី ១២ (ដប់ពីរ) ែខ នាំឱមានេមាឃភាពសមទាន
្របសិនេបើការខកខានេនាះពុំមានមូលេហតុ ្រតឹម្រតវ។
រាល់សមទានដីែដលបានផ្ដល់ឱមុនចប់េនះចូលជាធរមាន េហើយមិនបានេធ្វើអាជីវកម្ម
ចាប់ពី ១២ (ដប់ពីរ) ែខ េឡើងេទៅ គិតពីៃថ្ងែដលចប់េនះចូលជាធរមាន ្រតវទុកជាេមាឃៈ្របសិនេបើ
ការខកខានមិនបានេធ្វើអាជីវកម្មេនាះពុំមាន មូលេហតុ្រតឹម្រតវ។
រាល់ការមិនបានបំេពញកិច្ចតាមេសៀវេភៅបន្ទកេដាយសមទានិក នាំឱមានការដកហូត
សមទា។ ក្នងករណីៃនការដកហូតសមទាន េទាះជាមានមូលេហតុអ្វីក៏េដាយសមទានិកគានសិទ្ធិ
ទារសំណងៃនការ ខូចខាតណាមួយេឡើយ។
ជំពូកទី ៦
អំពីរេបៀបលទ្ធកម្មៃនកម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ៦៣ .-
ការេផ្ទរកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថរវាងបុគ្គលឯកជនតាមរយៈការលក់ ការដូរ ការេធ្វើអំេណាយឬ
តាមរយៈសន្តតិកម្ម្រតវអនុវត្តតាមបត្តិៃន ចប់។
ែផ្នកទី ១ : អំពីលទ្ធកម្មេដាយការលក់អចលនវត្ថ
មា្រតា ៦៤ .-
ការលក់អចលនវត្ថគឺជាកិច្ចសនែដលអនុតឱេផ្ទរសិទ្ធិជា កម្មសិទ្ធិៃនអចលនវត្ថពីអ្នក
លក់ឱអ្នកទិញ េដាយអ្នកទិញ្រតវបង់្របាក់ៃថ្លអចលនវត្ថេនាះេទៅឱអ្នកលក់។
មា្រតា ៦៥ .-
ការេផ្ទរកម្មសិទ្ធិមិនអាចជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះ្រតាែតកិច្ចសនលក់អចលនវត្ថ្រតវបាន
េធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អករតាម ទ្រមង់លិខិតយថាភូតេធ្វើេដាយអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចេហើយ្រតវបាន
ចុះប្ជីេនៅអង្គភាពសុរេយាដី។
កិច្ចសនលក់ែតឯកឯង មិនអាចចាត់ទុកជាការេផ្ទរកម្មសិទ្ធិ្រទពេនាះេពញលក្ខណៈចប់
បានេឡើយ។

មា្រតា ៦៦ .-
បុគ្គលែដលមានសតិែខ្មរ និងមានសមត្ថភាពចុះកិច្ចសនអាចលក់ ឬទិញ្រទពជា
អចលនវត្ថបាន។
បុគ្គលែដលមិនអាចលក់បានគឺ:
- បុគ្គលែដលមិនែមនជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពែដល្រតវលក់
- កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពអវភាគេដាយគានការយល់្រពមពីកម្មសិទ្ធិករអវភាគេផងេទៀត
- បុគ្គលែដលមានអចលនវត្ថជាកម្មវត្ថៃនការរបអូស។
បុគ្គលែដលមិនអាចទិញបានគឺ:
- អាណាពបាលមិនអាចទិញ្រទពរបស់បាលិតខ្លន
- ហិតូបត្ថម្ភកៈមិនអាចទិញ្រទពែដលខ្លន្រគប់្រគង
- េចៅ្រកម ឬភាក់ងាររដ្ឋបាលមិនអាចទិញ្រទពែដលយុតាធិការរបស់ខ្លន ឬែដលខ្លន
មានេបសកកម្មលក់
- បុគ្គលែដលមាន្រទព្រតវរបអូសមិនអាចទិញ្រទពេនាះវញបានេទ។
មា្រតា ៦៧ .-
ការលក់រវាងសហព័ទ្ធ្រតវទុកជាេមាឃៈ។
មា្រតា ៦៨ .-
អ្នកលក់្រតវធានាជាមួយអ្នកទិញ ក្នងកិច្ចសន ចំេពាះអចលនវត្ថែដលកល់នូវរាល់វការៈ
អាថ៌កំបាំងសំខាន់ៗ េបើពុំេនាះេទនាំឱមានកតិកាេភទៃនការលក់។
មា្រតា ៦៩ .-
ការេផ្ទរកម្មសិទ្ធិ្រតវចាត់ទុកជាបានសេ្រមច ចាប់ពីេពលែដលបានចុះប្ជីកិច្ចសនេនាះេនៅ
អង្គភាពសុរេយាដី។ ៃថ្លលក់្រតវែតចុះក្នងកិច្ចសនលក់ េបើមិនដូេចាះេទកិច្ចសនលក់េនាះ្រតវទុក
ជាេមាឃៈ។
កិច្ចសនលក់អចលនវត្ថនឹងអាចចុះប្ជីបាន លុះ្រតាែតភាគីទាំងអស់បានបងាញភស្តតាង
ថារាល់ពន្ធដារេលើ្រទព េនាះ្រតវបានបង់រួច។

ែផ្នកទី ២ : អំពីលទ្ធកម្មេដាយការដូរអចលនវត្ថ
មា្រតា ៧០.-
ការដូរអចលនវត្ថ គឺជាកិច្ចសនែដលភាគីទាំងសងខាង្រពមេ្រពៀងឱអចលនវត្ថគា
េទៅវញេទៅមក។
ការដូរអចលនវត្ថអនុតឱេផ្ទរកម្មសិទ្ធិៃន្រទពជាអចលនវត្ថបាន។
ការដូរេនះ្រតវមានលក្ខខណដូចគានឹងការលក់ែដរ។
ែផ្នកទី ៣ : អំពីលទ្ធកម្មេដាយសន្តតិកម្ម
មា្រតា ៧១ .-
អាចេផ្ទរតាមរយៈសន្តតិកម្មឥតបណាំ សន្តតិកម្មមានបណាំឬអច្ចយទាននូវ:
- ្រទពជាអចលនវត្ថែដលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ្រតវបានេរៀបចំជាសាពរ្រសបតាមបត្តិទាំងឡាយ
ៃនចប់េនះ
- េភាគៈទាំងឡាយ្រសបតាមចប់េដាយេយាងេទៅេលើប័ណ្ណឬឯកសារគតិយុត្ត ឬភស្តតាង
េផងៗេទៀត
- រាល់អវយវេភទៃនកម្មសិទ្ធិនិងរាល់សិទ្ធិភណិកអចលនវត្ថ។
មា្រតា ៧២ .-
ក្នងករណីសន្តតិកម្ម ការគិតរយៈេពលចាំបាច់ៃនការកាន់កាប់អចលនវត្ថសំរាប់លទ្ធកម្ម
កម្មសិទ្ធិេពញេលញដូចែដលបានបត្តិក្នងមា្រតា ៣០ និងមា្រតា ៣១ ៃនចប់ េនះ្រតវរាប់ចាប់ពី
េពលែដលេខាចបានចូលកាន់កាប់្រទពេនាះ។
មា្រតា ៧៣ .-
្រទពជាអចលនវត្ថែដល្រគាន់ែតកាន់កាប់េដាយជាក់ែស្ដង េហើយមិនទាន់បានចុះប្ជីឬ
បក់េដាយលិខិតរដ្ឋបាល ប៉ុែន្ត្រតវបានកាន់កាប់្រសបតាមលក្ខខណៃនចប់ ក៏អាចជាកម្មវត្ថៃន
ការេផ្ទរតាមសន្តតិកម្មបានែដរ។
មា្រតា ៧៤ .-
ក្នងករណី្រទពកាន់កាប់គានប័ណ្ណ្រតវបានេផ្ទរតាមរយៈ សន្តតិកម្ម ទាយាទែដលជាអ្នក
កាន់កាប់ថ្មីអាចបន្តចាត់ែចង្រទពេនាះនិងទទួលបាន នូវកិច្ចការពារ េដាយេហតុថាសានភាពរបស់
ខ្លនេឆ្លើយតបេទៅនឹងលក្ខខណៃនចប់។

ក្នងករណីេនះ អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចឬជនណាក៏េដាយមិនអាចយកេលសពីសានភាពៃន
ការ កាន់កាប់ជាក់ែស្ដងរបស់េខាចឬយកេលសពីការខ្វះនូវការជំរះមរតក ្រតឹម្រតវ េដើមីេធ្វើឱ
ប៉ះពាល់សិទ្ធិៃនទាយាទនិងជាពិេសសេដើមីបដិេសធការ ទទួលសាល់ ឬមិនបក់ការកាន់កាប់
របស់េគបានេឡើយ។
មា្រតា ៧៥ .-
កាលេបើអចលនវត្ថជាមរតកេ្របើ្របាស់សំរាប់ជាលំេនៅឋានៃន្រគសាររបស់ េខាចឬដី
េ្របើ្របាស់សំរាប់ការផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពេដាយផាល់ ទាយាទមិនអាចសុំែបងែចកឬសេ្រមចលក់្រទព
េនាះេទ េលើកែលងមានការយល់្រពមេដាយចស់ពីសហទាយាទទាំងអស់។ ក្នងករណីមានការ
ជំទាស់អំពីការែបងែចកមរតក សហទាយាទមានសិទ្ធិប្ដឹងេទៅតុលាការេដើមីសុំឱេដាះ្រសាយ
ទំនាស់េនះ។
ការលក់ចំែណកសិទ្ធិរបស់សហទាយាទណាមាក់្រតវទុកជាេមាឃៈ ្របសិនេបើគានការ
យល់្រពមចស់លាស់ពីសហទាយាទទាំងអស់។ ម៉ងេទៀតចំេពាះសហទាយាទែដលបានលក់
ចំែណកសិទ្ធិរបស់ខ្លនេនះ្រតវ បាត់បង់សិទ្ធិៃនសន្តតិកម្មេលើ្រទពែដលបានលក់។ សហទាយាទ
ណាមាក់ែដលបានបំពានការហាមលក់មរតកេនះ ្រតវទទួលខុស្រតវែតមាក់ឯងេលើអំេពើរបស់ខ្លន
ចំេពាះអ្នកទិញ។
មា្រតា ៧៦ .-
ទាយាទទាំងឡាយែដលមិនអាចបន្តនិរន្តរភាពៃនការកាន់កាប់្រទពជាមរតក បាន េដាយ
ជាក់ែស្ដងឬេដាយគតិយុត្តឬមិនចង់ទទួលបន្ទកេដាយខ្លនឯង អាចេធ្វើការេផ្ទរ េដាយ្របគល់សិទ្ធិឱ
តតិយជនបាន។
មា្រតា ៧៧ .-
េបើអ្នកទទួលសមទានដីេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍េសដ្ឋកិច្ចមិនែមនជា ្រកុមហ៊ុន េហើយ
មានប័ណ្ណអចលនវត្ថកាន់កាប់េដាយរូបវន្តបុគ្គលមាក់ែដលទទួល មរណភាព សមទានេនាះមិន
អាចជាកម្មវត្ថៃនការែបងែចកេដាយគានការយល់្រពមពី អាជាធររដ្ឋបាល ែដលបានផ្ដល់សមទាន
បានេឡើយ។
មា្រតា ៧៨ .-
្រទពទាំងឡាយែដលកម្មសិទ្ធិករសាប់េដាយគានបនល់ទុកនូវទាយាទ ឬអច្ចយលាភី្រតវ
្រតឡប់មកជារបស់រដ្ឋ េហើយ្រតវប្ចលក្នង្រទពសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ។

មា្រតា ៧៩ .-
ការចាត់ែចងមរតក្រតវស្ថិតេនៅេ្រកាមវធានទាំងឡាយៃនទំលាប់្របៃពណី ក្នងេរឿងេនះក្នង
េពលរង់ចាំការ្របកាសឱេ្របើ្រកមរដ្ឋបេវណី ថ្មី។
ែផ្នកទី ៤ : អំពីលទ្ធកម្មេដាយ្របទានកម្ម
មា្រតា ៨០ .-
្របទានកម្មគឺជាកិច្ចសនែដលជនមាក់េហៅថាអ្នកេអាយ ឬទាយកេផ្ទរនូវកម្មសិទ្ធិៃន្រទព
របស់ខ្លនឱេទៅជនមាក់េទៀត េហៅថាអ្នកទទួល ឬបដិគាហកែដល្រពមទួលយក្រទពេនាះ។
មា្រតា ៨១ .-
្របទានកម្មអចលនវត្ថមិនអាច្រតវបានជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះ្រតាែត្របទានកម្មេនាះ្រតវ
បានេធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អករតាមទ្រមង់ លិខិតយថាភូត េហើយ្រតវបានចុះប្ជីេនៅអង្គភាព
សុរេយាដី។
មា្រតា ៨២ .-
អចលនវត្ថអាចជាកម្មវត្ថៃន្របទានកម្មរវាងអ្នកេនៅរស់ឬ្របទានកម្ម េដាយេហតុមរណៈឬ
អច្ចយទាន។ ្របសិនេបើជា្របទានកម្មេទៅវញេទៅមក ្របតិបត្តិការេនះបេង្កើតបានជាការប្ដរ។
មា្រតា ៨៣ .-
រដ្ឋអាចេធ្វើអំេណាយជាអចលនវត្ថចំេពាះែតរូបវន្តបុគ្គលេដាយេហតុផល សង្គមកិច្ច េដើមីឱ
សាក់េនៅឬដាំដំណាំចិ្ចឹមជីវត។ តៃម្លអចលនវត្ថែដលផ្ដល់ឱ្រតវបានកំណត់សម្រសបេទៅនឹង
េគាលេដៅណាមួយ ែដលចង់បាននិងមិនអនុតឱេកងយកកំៃរឬេធ្វើមានបានមិន្រសបេទៅ នឹង
កំរតជីវភាពសង្គមៃនអ្នកទទួល។
្របទានកម្មែដលរដ្ឋបានេធ្វើពីមុនមកេហើយមិនអាចេសើេរបានេឡើយ។
មា្រតា ៨៤ .-
្របទានកម្មជាអចលនវត្ថមិនអាចដកហូតមកវញបានេឡើយ េនៅេពលែដលមានការ្រពម
ទទួលេហើយេនាះ។ ្របទានកម្មេនះអាចេធ្វើការេផ្ទរសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបានភាម។ ប៉ុែន្តទាយកអាចរកទុក
សំរាប់ខ្លននូវសិទ្ធិផលុបេភាគៃន្រទព សិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងអា្រស័យេនៅៃនអចលនវត្ថែដល្រតវែចងក្នង
កិច្ច សននិង្រតវចុះប្ជីេនៅអង្គភាពសុរេយាដី។

មាតិកាទី ៣
អំពីរបបកម្មសិទ្ធិឯកជន
ជំពូកទី ៧
អំពីសិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ចៃនកម្មសិទ្ធិករ
ែផ្នកទី ១ : អំពីការអា្រស័យផលៃនកម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ៨៥ .-
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាអចលនវត្ថមានសិទ្ធិេ្របើ្របាស់ អា្រស័យផលនិងចាត់ែចង្រទពរបស់
ខ្លនផាច់មុខនិងទូលំទូលាយ កុំឱែតយក្រទពេនាះេទៅេ្របើ្របាស់ក្នងបទណាមួយែដលចប់បាន
ហាមឃាត់។
មា្រតា ៨៦ .-
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពមិនអាចេ្របើ្របាស់្រទពេនាះក្នងេគាលេដៅ ពបាទឬរខានដល់តតិយជន
និងជាពិេសសដល់អ្នកជិតខាងរបស់ខ្លនបាន េឡើយ។
ការេ្របើ្របាស់្រទពជាធម្មតាែដលមានចរតធមានុរូបមិនអាចចាត់ទុក ជាការរខាន ែដល
បណាលឱរាំងស្ទះដល់ការេ្របើ្របាស់្រទពេនាះបានេឡើយ។
មា្រតា ៨៧ .-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីអាចេធ្វើេនៅេលើដី រាល់ការដាំដុះ ការេរៀបចំ និងការសាងសង់តាមបំណងរបស់
ខ្លនេលើកែលងែតមានចប់ហាមឃាត់។ ការេរៀបចំឬការសាងសង់ទាំងេនាះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លន
ទាំងអស់្រសប តាមបត្តិៃនែផ្នកទី ៣ ៃនជំពូកេនះ។
មា្រតា ៨៨ .-
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាអចលនវត្ថអាចេរៀបចំឬែកែ្របបានេដាយេសរនូវ ្របេភទនិង
រចនាសម្ព័ន្ធេដើមៃន្រទពរបស់ខ្លន ្រសបតាមការេ្របើ្របាស់ែដលខ្លនចង់េធ្វើតាមការកំណត់ៃនចប់។
មា្រតា ៨៩ .-
ចាត់ទុកជាការែកែ្រប្របេភទឬរចនាសម្ព័ន្ធេដើមៃន្រទពជាអចលនវត្ថ ក្នងន័យៃនចប់េនះ
មានជាអាទិ៍ ការគាស់រានដី ការកាប់ៃ្រពេឈើ ការដាំដំណាំេលើដីេនាះ ការចាក់បំេពញដី ការឈូស
ព្រងាបភ្នំ ការជីករុករក ការជីកយកដីេចញ ការជីកអណងែរឬកែន្លងយកថ្ម ការេរៀបចំឬការេធ្វើឱ
ស្ងតែដនវារជាតិ ការេរៀបចំដីកសិកម្មេទៅជាទី្របជុំជន ការបេង្កើតតំបន់ឧសហកម្មនិងការបេង្កើត
ទីតាំងេរាងច្រក។

មា្រតា ៩០ .-
កម្មសិទ្ធិករៃនៃផ្ទដីគឺជាកម្មសិទ្ធិករៃនែផ្នកេ្រកាមដី និងរាល់អ្វីៗែដលទាញយកផលបាន កុំឱ
ែតផ្ទយនឹងបត្តិៃនមា្រតា ៨៨ និងមា្រតា ៨៩ ៃនចប់េនះ។ ្រពំ្របទល់ៃនែផ្នកខាងេ្រកាមដី្រតវបាន
កំណត់តាមបនាត់ឈរៃនៃផ្ទ រាបខាងេលើ។
ប៉ុែន្តកម្មសិទ្ធិករមិនអាចទាមទារយកជាកម្មសិទ្ធិនូវបដិមាករ ចមាក់្រកេឡាតឬបុរាណវត្ថ្រគប់
្របេភទែដលបានរកេឃើញ។ សាៃដទាំងេនះជាចំែណកៃនេបតិកភណជាតិ េហើយ្រតវែត្របគល់ឱ
្រកសួងវបធម៌និងវចិ្រតសិលៈ។
មា្រតា ៩១ .-
កម្មសិទ្ធិករៃនៃផ្ទដីក៏ជាកម្មសិទ្ធិករៃនលំហអាកាសនិងវត្ថធាតុ អចិៃន្តយ៍ែដលស្ថិតចំពីេលើដី
ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លន េលើកែលងែតបណាញែខអគ្គិសនីនិងទូរគមនាគមន៍ែដល្រតវអនុវត្តតាម ចប់
េដាយែឡក។ ជាពិេសស កម្មសិទ្ធិករអាចកាប់ែមកេឈើអ្នកជិតខាងែដលលយចូលមកេលើកម្មសិទ្ធិ
របស់ខ្លនឬេបះយកផលែផ្លេឈើេនាះបាន។
ប៉ុែន្តកម្មសិទ្ធិករមិនអាចហាមឃាត់ការេហាះេហើរេដាយអាកាសយាន្រគប់្របេភទបាន
េឡើយ។
មា្រតា ៩២ .-
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាអចលនវត្ថអាចបេង្កើតបានជា្របាតិេភាគៃន កិច្ចសន ្រសបតាមបត្តិ
ែដលបានកំណត់ក្នងមាតិកាទី ៥ ៃនចប់េនះ។
មា្រតា ៩៣ .-
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពអាចចាត់ែចងផលិតផលនិងការេកើនេឡើងតាមធម្មជាតិឬ តាមសិបនិម្មិត
ែដលផំគាឬែដលជាប់ជាមួយនឹង្រទពេនាះតាម វធានែដលបានកំណត់ក្នងែផ្នកទី២ និងទី៣ៃន
ជំពូកេនះ។
ែផ្នកទី ២ : អំពីឧបាគមន៍ផលិតផលនិងផលទុនៃនកម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ៩៤ .-
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាអចលនវត្ថមានសិទ្ធិទទួលផល្រគប់ែបបយាងពី ្រទពេនាះមានផល
ធម្មជាតិនិងផលសុីវលតាមសិទ្ធិឧបាគមន៍។
ផលធម្មជាតិផលែដលេកើតពីដីេដាយឯកឯង ឬេដាយអំេពើរបស់មនុស។
ផលសុីវលគឺផលទុន ធនលាភនិងការ្របាក់។

មា្រតា ៩៥ .-
ផលែដលេកើតេចញពីដំណាំេលើ្រទពជាដីរបស់កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពេនះ លុះ្រតាែតកម្មសិទ្ធិករ
េនាះបានសងតៃម្លៃនការភ្ជររាស់ ពលកម្មនិងពូជែដលបានេធ្វើជាយថាេហតុេដាយតតិយជន។
ែផ្នកទី ៣ : អំពីការេកើនៃនកម្មសិទ្ធិ
អនុែផ្នកទី ១ : អំពីការេកើនេដាយអំេពើរបស់មនុស
មា្រតា ៩៦ .-
សំណង់ ដំណាំនិងការទាំងឡាយែដលបានេធ្វើេនៅេលើដីឬេនៅេ្រកាមដី ្រតវបានចាត់ទុកថា
បានេធ្វើេដាយកម្មសិទ្ធិករ េដាយេសាហ៊ុយផាល់ខ្លនេហើយជារបស់កម្មសិទ្ធិករេនាះេលើកែលងែតមាន
ភស្តតាងផ្ទយពីេនះ។
មា្រតា ៩៧ .-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដលបានេធ្វើការសាងសង់ ដាំដុះ ឬេរៀបចំេដាយេ្របើសមារៈែដលមិនែមនជា
របស់ខ្លន្រតវេចញៃថ្លសមារៈ ទាំងេនាះឱមាស់េគវញ។ កម្មសិទ្ធិករេនាះអាច្រតវផ្ដនាេទាសឱសង
ជម្ងឺចិត្តផងែដរ ្របសិនជាមាន ប៉ុែន្តមាស់សមារៈគានសិទ្ធិដកយកសមារៈេនាះេចញេឡើយ។
មា្រតា ៩៨ .-
កាលេបើដំណាំ សំណង់និងការេរៀបចំទាំងឡាយ្រតវបានេធ្វើេឡើងេដាយបំពានពីតតិយជននិង
េដាយសមារៈរបស់ខ្លន កម្មសិទ្ធិករៃនដីមានសិទ្ធិរកទុករបស់េនាះឬបង្ខំឱតតិយជនេនាះ ដកយក
េចញបាន។
្របសិនជាកម្មសិទ្ធិករៃនដីសុំដកយកេចញនូវដំណាំនិងសំណង់ែដលបាន េធ្វើេដាយបំពាន
េសាហ៊ុយៃនការដកេចញជាបន្ទករបស់តតិយជន េហើយគានសំណងណាមួយសំរាប់អ្នកេនាះេទ។
តតិយជនេនាះក៏អាច្រតវផ្ដនាេទាសឱសងជម្ងឺចិត្តផងែដរ ្របសិនេបើមានពសនកម្មជាយថាេហតុ
ដល់កម្មសិទ្ធិករៃនដី។ ្របសិនេបើកម្មសិទ្ធិករចង់រកទុកដំណាំនិងការទាំងេនាះ កម្មសិទ្ធិករេនាះ្រតវ
សងៃថ្លសមារៈនិងៃថ្លការងារេដាយមិនគិតដល់ តៃម្លេលើស តិចឬេ្រចើន ែដលដីអាចនឹងេកើនតៃម្លេនាះ
េទ។
ចំេពាះដំណាំ សំណង់ឬការទាំងឡាយណាែដលបានេធ្វើេដាយតតិយជនេដាយសុចរតដូច
មានែចង ក្នងមា្រតា ៣៨ ៃនចប់េនះ កម្មសិទ្ធិករមិនអាចសុំដកយកេចញនូវការ ដំណាំឬការេរៀបចំ
ទាំងេនាះបានេឡើយ។ កម្មសិទ្ធិករមានជំេរសពីរ ឬមួយសងៃថ្លសមារៈនិងៃថ្លពលកម្ម ឬមួយសងជា
ទឹក្របាក់េស្មើនឹងតៃម្លេលើសែដលដីបានេកើនតៃម្លក៏បាន។

អនុែផ្នកទី ២ : អំពីការេកើនេដាយធម្មជាតិ
មា្រតា ៩៩ .-
ដីដុះែដលេកើនេឡើងជាបន្តបនាប់ បន្តិចម្ដងៗេលើដីជាប់មាត់ទេន្លឬស្ទឹង ែ្រពកេហៅថាលប់។
លប់្រតវបានជា្របេយាជន៍ដល់កម្មសិទ្ធិករែដលមានដីជាប់មាត់ទឹក ែដលនាវាឬកន
េចញចូលបាន បែណតបានឬមិនបាន។ ក្នងករណីនាវាឬកនេចញចូលបាន បែណតបាន
កម្មសិទ្ធិករ្រតវទុកផ្លវសំរាប់ទាញពួរនាវា្រសបេទៅតាមបទប ទាំងឡាយ។
មា្រតា ១០០ .-
ចំេពាះដីែដលេកើនេឡើងេដាយសារចរន្តទឹកហូរនាំលប់បន្តិចម្ដងៗេមើល មិនដឹងពី្រចាំងមាង
េទៅគរេនៅ្រចាំងមាងេទៀត ជាប់ជាមួយនឹងដីអ្នកេផង កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដលជាប់នឹងដីដុះេនាះទទួល
បានគុណ្របេយាជន៍ៃន លប់េនះ េដាយមិនអាចឱមានដីេនៅ្រចាំងមាងែដលបាត់ដីមកតវាយកដី
ែដល បាត់េនាះបានេឡើយ។
មា្រតា ១០១ .-
្របសិនជាទេន្លឬស្ទឹង ែ្រពក ែដលនាវាេចញចូលបានឬមិនបាននាំយកេចញេដាយកមាំងទឹក
ជំនន់ភាមៗនូវ ចំែណកដីដ៏ធំនិងអាចសាល់បាន ពី្រចាំងមាងេទៅភាប់នឹងដីខាងេ្រកាមែខទឹក ឬ នឹង
្រចាំងមាងេទៀត កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដលបាក់េចញអាចតវាយកជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លន វញបាន ែត្រតវ
ដាក់ពាកប្ដឹងទារក្នងរយៈេពលយាងយូរ ១ (មួយ) ឆាំ គិតពីៃថ្ងេកើតេឡើងនូវ្រពឹត្តិការណ៍េនាះ េបើ
ហួសរយៈេពលេនះ បណឹងទាមទារមិន្រតវបានទទួលយកមកេដាះ្រសាយេឡើយ េលើកែលងែត
កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដលមានដីបាក់េទៅភាប់េនាះមិនទាន់បាន កាន់កាប់េនៅេឡើយ។
មា្រតា ១០២ .-
េកាះធំ េកាះតូចនិងដីដុះទាំងឡាយែដលនឹងកេកើតថ្មីក្នងៃផ្ទទេន្ល ឬស្ទឹង ែ្រពកែដលនាវាឬ
កនេចញចូលបាន បែណតបាន ជារបស់រដ្ឋ។
មា្រតា ១០៣ .-
េកាះធំ េកាះតូចនិងដីដុះទាំងឡាយែដលនឹងកេកើតថ្មីក្នងស្ទឹង ែ្រពកែដលនាវាឬកន
េចញចូលមិនបាន បែណតមិនបាន ្រតវបានកម្មសិទ្ធិករៃនដីជាប់្រចាំងែដលមាន េកាះ ឬដីដុះេនាះ។
្របសិនេបើការដុះេនាះមិនបានដុះ្រជុលេទៅ្រចាំងមាងេទេនាះ ្រតវបានេទៅកម្មសិទ្ធិករែដលមានដីជាប់
្រចាំងទាំងសងខាងគិតពី បនាត់ពុះពាក់កណាលស្ទឹង។

មា្រតា ១០៤ .-
្របសិនេបើស្ទឹង ែ្រពកឬទេន្លបេង្កើតជាផ្លវទឹកថ្មីមួយកាត់យកដីកម្មសិទ្ធិអ្នកេនៅ ជាប់មាត់ទឹក
ណាមាក់ េហើយបេង្កើតបានជាេកាះមួយ កម្មសិទ្ធិករេនាះរកបានសិទ្ធិជាកម្មសិទ្ធិៃនដីរបស់ខ្លនែដល
ដាច់េនាះដែដល េទាះបីជាេកាះេនាះដុះក្នងទេន្លឬស្ទឹង ែ្រពកែដលនាវាឬកនេចញចូលបានបែណត
បានក៏េដាយ។
មា្រតា ១០៥ .-
្របសិនជាទេន្លឬស្ទឹង ែ្រពកណាមួយែដលនាវាឬកនេចញចូលបាន បែណតបាន បេង្កើតជា
ផ្លវទឹកថ្មីមួយេដាយេបាះបង់េចាលផ្លវទឹកចាស់ កម្មសិទ្ធិករែដលមានដីជាប់្រចាំងេនាះ អាចេធ្វើ
លទ្ធកម្មសិទ្ធិក្នងៃផ្ទទេន្លឬស្ទឹង ែ្រពកចាស់ែដលេគាកេនាះបាន េហើយមាក់ៗ្រតវបានតាមសិទ្ធិរបស់
ខ្លនរហូតដល់ែខបនាត់ែដល ពុះពាក់កណាលទេន្ល ឬស្ទឹង ែ្រពក េនាះ។ ៃថ្លដីៃនផ្លវទឹកចាស់េនាះ្រតវ
បានកំណត់េដាយអ្នកជំនាញែដលែតងតាំង េដាយតុលាការេខត្ត-្រកុងទីេនាះ តាមពាកេស្នើសុំពី
អាជាធរេខត្ត-្រកុងឬពីភាគីែដលមាន្របេយាជន៍ ក្នងេរឿងេនះ។
េបើកម្មសិទ្ធិករេនៅមាត់ទឹកេនាះមិនចង់បានដីេនាះតាមៃថ្លែដលអ្នក ជំនាញកំណត់េទអាជាធរ
្រតវលក់ឡាយឡងផ្លវទឹកចាស់េនាះឱ សាធារណជន។ ៃថ្លែដលបានមកពីការលក់ដីេនាះ ្រតវយក
េទៅែចកឱកម្មសិទ្ធិករែដលមានដីដាច់េទៅេនាះ តាមសមាមា្រតៃនដីែដលខូចខាតេរៀងៗខ្លន។
ែផ្នកទី ៤ : អំពីការជួលអចលនវត្ថ
មា្រតា ១០៦.-
េបើកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាអចលនវត្ថអាចជួល្រទពរបស់ខ្លនឱ អ្នកដៃទបាន។ ការជួលជា
កិច្ចសនែដលកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពមួយ្របគល់្រទពេនាះ ឱជនណាមាក់េ្របើ្របាស់ក្នងរយៈេពល
មួយ េដាយយកជា្របាក់ឈ្នលមកវញយាងេទៀងទាត់តាមសមាមា្រតៃនរយៈេពល េ្របើ្របាស់។
កិច្ចសនៃនការជួលអចលនវត្ថេហៅថាភតិសន។
កិច្ចសនជួលអចលនវត្ថមានពីរយាងគឺ ការជួលរយៈេពលមិនកំណត់ និងការជួលរយៈេពល
កំណត់។ ការជួលរយៈេពលកំណត់មាន ការជួលរយៈេពលខ្លីអាចបន្តជាថ្មីបាន និងការជួល
រយៈេពលែវង ១៥ (ដប់្របាំ) ឆាំ ឬេលើស។
មា្រតា ១០៧ .-
កិច្ចសនជួលរយៈេពលមិនកំណត់ឬរយៈេពលខ្លី េហើយអាចបន្តជួលជាថ្មីបានបេង្កើតបានជា
ទំនាក់ទំនងផាល់ខ្លនរវាង ភតិសនបតីនិងអ្នកជួល។
ការជួលបន្តឱតតិយជនអាចេធ្វើេទៅបាន លុះ្រតាែតមានការ្រពមេ្រពៀងេដាយជាក់លាក់ឬការ
អនុតពីកម្មសិទ្ធិករ។

មា្រតា ១០៨ .-
កិច្ចសនជួលរយៈេពលែវងបេង្កើតបានជាសិទ្ធិភណិកេលើអចលនវត្ថ។ សិទ្ធិេនះអាច្រតវបាន
្របគល់ឱេដាយមានៃថ្ល ឬេផ្ទរបន្តតាមរយៈសន្តតិកម្ម។
្រទពែដលបានជួលរយៈេពលែវងអាចជាកម្មវត្ថៃនការេរៀបចំនិងការ បំែប្លង កុំឱការងារេនាះ
មានអនុភាពបំផាញឬបំែប្លងជាសារវន្តនូវសភាពេដើម ៃនវត្ថេនាះ េលើកែលងករណីមានែចងេដាយ
ែឡកក្នងភតិសន។
េនៅេពលផុតកំណត់ៃនការជួល ភតិសនបតីឬទាយាទទាំងឡាយរបស់ជនេនះទទួលបាន
មកវញនូវកម្មសិទ្ធិ េពញេលញៃនសំណង់ េដាយគានការសងេសាហ៊ុយក្នងការេរៀបចំឬែកលំអ
ទាំងឡាយែដលបានេធ្វើេដាយ អ្នកជួល។ ភតិសនបតីឬទាយាទមិនអាចបង្ខំអ្នកជួលឱ្របគល់
អចលនវត្ថតាម សានភាពេដើមបានេឡើយ េបើសិនជាអ្នកជួលេគារពបទបត្តិៃនវាកខណ ២ ៃន
មា្រតាេនះ។
មា្រតា ១០៩ .-
ភតិសន្រតវេធ្វើេឡើងតាមឆន្ទៈ ៃនបណាភាគីនិងតាមបត្តិៃនចប់ ឬបទបទូេទៅជា
ធរមាន។
ភតិសន្រតវែតេធ្វើេឡើងជាលាយលក្ខណ៍អករ។ ភតិសនេធ្វើេឡើងេដាយផាល់មាត់្រតវទុក
ជាបេណាះអាសន្ន េហើយអាច្រតវបានបប់េនៅ្រគប់េពលេដាយជូនដំណឹងជាមុន ក្នងរយៈេពល
េស្មើនឹងរយៈេពលបង់្របាក់ឈ្នល។
មា្រតា ១១០ .-
មុនការចូលអា្រស័យផលេលើអចលនវត្ថ អ្នកជួល្រតវែតដឹងអំពីសានភាពៃនអចលនវត្ថនិង
សមារៈេនៅនឹង កែន្លងែដលបានេរៀបចំតាមការ្រពមេ្រពៀងជាមួយនឹងភតិសនបតី។ ការមិនបាន
ពិនិតសានភាពអចលនវត្ថនិងសមារៈេនៅនឹងកែន្លងេនៅេពល ចូលអា្រស័យផល្រតវចាត់ទុកថា
្រតឹម្រតវតាមលក្ខខណដូចមានែចង ក្នងភតិសន។
្រទពែដលជួលមិន្រតវមានវការៈអាថ៌កំបាំងែដលេធ្វើឱការេ្របើ្របាស់មិនអាច្រប្រពឹត្តេទៅបាន
តាមធម្មតាេឡើយ។
មា្រតា ១១១ .-
អ្នកជួល្រតវធានាការែថទាំ្រទពជាធម្មតា និង្រតវសងមកវញក្នងសានភាពមួយ្រសបតាម
សានភាពៃនអចលនវត្ថ និងសមារៈេនៅនឹងកែន្លង េនៅេពលផុតកំណត់ៃនកិច្ចសនជួលេដាយគិត
ទាំងតៃម្លៃនការខូចខាតែដល េកើតពីការេ្របើ្របាស់មិនធម្មតា េលើកែលងករណីមានែចងេដាយែឡក
ក្នងភតិសន។

មា្រតា ១១២ .-
ភតិសនបតីមិន្រតវេធ្វើសកម្មភាពឬឥរយាបទអ្វីែដលអាចេធ្វើឱ បងាក់ឬរខាន ដល់ការ
អា្រស័យផលរបស់អ្នកជួលផ្ទយពីភតិសនេឡើយ។
មា្រតា ១១៣ .-
ែបបបទៃនកិច្ចសនជួលអចលនវត្ថេដើមីេ្របើ្របាស់សំរាប់សាក់េនៅ សំរាប់ពាណិជ្ជកម្ម
សំរាប់ឧសហកម្មនិងសំរាប់កសិកម្ម្រតវកំណត់េដាយអនុ្រកឹត។
ែផ្នកទី ៥ : អំពីវធានដី
មា្រតា ១១៤ .-
សិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ចៃនកម្មសិទ្ធិករ្រតវបានកំរតេដាយវធានដី ទាំងឡាយសំេដៅធានា ការពារ
ផល្របេយាជន៍ទូេទៅែដលកំណត់េដាយចប់។
មា្រតា ១១៥ .-
ែបបបទសំណង់និងលក្ខខណទាំងឡាយៃនការេរៀបចំែដនដី និងនគរូបនីយកម្មចំេពាះ
កម្មសិទ្ធិករនឹងកំណត់េដាយអនុ្រកឹត។
មា្រតា ១១៦ .-
កា រេ្របើ្របាស់កម្មសិទ្ធិែដលមិន្រសបតាមវធានដី ែតជាប់កិច្ចសនមុនការ្របកាសឱេ្របើ
ចប់េនះ មិនអាចប៉ះពាល់បានេឡើយ។ ប៉ុែន្តការេ្របើ្របាស់េនាះមិនអាចព្រងីកែថមេនៅេ្រកាយ
េពល្របកាសឱ េ្របើវធានដីែដលបានកំរត ឬហាមឃាត់បានេឡើយ។
ក្នងករណីបនាន់ ឬត្រមវការចាំបាច់ៃនផល ្របេយាជន៍សាធារណៈ ចប់អាចប ត្តិែថម
េទៀតនូវការ អនុវត្តបនាន់ៃនវធានដី កំរ តពីការេ្របើ្របាស់កម្មសិទ្ធិែដលមាន លក្ខណៈជាស
ណាប់ធាប់សាធារណៈ។
ជំពូកទី ៨
អំពីអវយវេភទៃនកម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ១១៧ .-
កម្មសិទ្ធិមានអវយវេភទ កាលណាការអា្រស័យផលបានេទៅបុគ្គលេ្រកៅពីកម្មសិទ្ធិករៃន
្រទព។ សិទ្ធិែដលេនៅសល់សំរាប់កម្មសិទ្ធិករេឈាះថាអសារកម្មសិទ្ធិ។

មា្រតា ១១៨ .-
រូបភាពៃនអវយវេភទៃនកម្មសិទ្ធិមាន : ផលុបេភាគ សិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងអា្រស័យេនៅនិង
េសវភាព។
ែផ្នកទី ១ : អំពីផលុបេភាគ
មា្រតា ១១៩ .-
ផលុបេភាគគឺការអា្រស័យផលៃនអចលនវត្ថែដលជាកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដៃទ សំរាប់រយៈេពល
មួយកំណត់មិនេអាយេលើសពីមួយអាយុជីវតៃនអ្នកបានសិទ្ធិ អា្រស័យផលេនាះេឡើយ។
មា្រតា ១២០ .-
ផលុបេភាគបេង្កើតេឡើងេដាយចប់ឬេដាយការ្រពមេ្រពៀង។ ផលុបេភាគអាចបេង្កើតេឡើង
េដាយឥតកំណត់កាលក៏បាន ឬមានកំណត់កាលក៏បាន ឬរហូតដល់បំេពញបានសេ្រមចនូវ
លក្ខខណែដលបានកំណត់ក៏បាន។
្របសិនេបើលក្ខខណៃនរយៈេពលមិនបានបក់ ផលុបេភាគ្រតវបានចាត់ទុកថាបេង្កើតេឡើង
សំរាប់រយៈេពលមួយអាយុជីវតៃន អ្នកទទួលសិទ្ធិផលុបេភាគ។
កិច្ចសនផលុបេភាគនឹងយកជាការបាន លុះ្រតាែតបានេធ្វើលិខិតតាមរូបមន្តយថាភូត។
កិច្ចសនេនះមិនអាចជំទាស់ពីតតិយជនបាន លុះ្រតាែតបានចុះប្ជីសុរេយាដីរួចេហើយ។
មា្រតា ១២១ .-
ផលុបេភាគីមានសិទ្ធិអា្រស័យផល្រគប់្របេភទ ជាផលធម្មជាតិ ជាផលសុីវលែដលេកើតេចញ
ពីអចលនវត្ថែដលខ្លនមានសិទ្ធិ។
មា្រតា ១២២ .-
ផលធម្មជាតិែដលជាប់នឹងដី េនៅេពលចាប់េផ្ដើមផលុបេភាគ្រតវបានេទៅផលុបេភាគី។ ផល
ធម្មជាតិែដលមានសានភាពដូចគា េនៅេពលចប់ផលុបេភាគ ្រតវបានេទៅអសារកម្មសិទ្ធិករេដាយ
គានការទូទាត់េទៅវញេទៅមកសំរាប់ ការងារភ្ជររាស់ឬ្រចតកាត់ឬពូជធារអ្វីេឡើយ។ ប៉ុែន្តេបើមានអ្នក
ជួលឬ្របវាស់រួចេហើយ េនៅេពលចាប់េផ្ដើមឬេនៅេពលប្ចប់ផលុបេភាគ អ្នកជួលឬអ្នក្របវាស់េនះ
មិន្រតវបាត់បង់ចំែណកែដល្រតវបានមក ខ្លនេនាះេទ។
មា្រតា ១២៣ .-
ផលសុីវលបានេទៅផលុបេភាគីសមាមា្រតេទៅនឹងរយៈេពលៃនផលុបេភាគ។

មា្រតា ១២៤ .-
ផលុបេភាគីអាចអា្រស័យផលេដាយខ្លនឯងផាល់នូវផលុបេភាគ ឬជួល ឬ្របវាស់ ឬក៏េផ្ទរ
សិទ្ធិរបស់ខ្លនេដាយយកៃថ្ល ឬេដាយឥតយកៃថ្លឱេទៅអ្នកដៃទបាន។
ក្នងករណីជួលឬ្របវាស់ កិច្ចសនមិន្រតវកំណត់ឱហួសពី ៣ (បី) ឆាំេឡើយ។ ្របសិនេបើចង់
ជួលឬ្របវាស់បន្ត កិច្ចសនថ្មី្រតវប្ចប់មុន ១ (មួយ) ឆាំ ៃនៃថ្ងចប់កិច្ចសនផលុបេភាគ។
មា្រតា ១២៥ .-
ផលុបេភាគីអា្រស័យផលពីការេកើនជាយថាេហតុ េដាយលប់េទៅេលើដីែដលខ្លនមានសិទ្ធិ
ផលុបេភាគ។
មា្រតា ១២៦ .-
ផលុបេភាគីេ្របើ្របាស់នូវេសវភាពនានានិងសិទ្ធិទាំងឡាយែដលកម្មសិទ្ធិករអាចអា្រស័យ
ផលបាន េលើកែលងែតសិទ្ធិចាត់ែចង។
មា្រតា ១២៧ .-
ផលុបេភាគីេ្របើ្របាស់សិទ្ធិតាមរេបៀបដូចគានឹងកម្មសិទ្ធិករ េលើផលិតផលៃនកែន្លងយកថ្ម
ែដលមាន្រសាប់េនៅេលើដីែដលដាក់ជាផលុបេភាគ។
មា្រតា ១២៨ .-
ផលុបេភាគី្រតវបានទទួលៃថ្លែដល្រតវបង់ឱកម្មសិទ្ធិករៃនដី សមទានិកអណងែរក្នង
បរេវណដីេ្រកាមសិទ្ធិផលុបេភាគរបស់ខ្លន។
មា្រតា ១២៩ .-
អសារកម្មសិទ្ធិករមិនអាចេធ្វើឱរខានដល់សិទ្ធិរបស់ផលុបេភាគី េទាះតាមរូបភាពណាក៏
េដាយ។
ចំែណកឯផលុបេភាគីវញ េនៅេពលអស់សិទ្ធិអា្រស័យផល មិនអាចទាមទារសំណងៃនការ
ែកលំអែដលខ្លនអះអាងថាបានេធ្វើេនៅេលើ អចលនវត្ថជាប់ផលុបេភាគបានេឡើយ េទាះជាអចលនវត្ថ
េនាះបានេកើនតៃម្លេដាយសារការេរៀបចំរបស់ខ្លនក៏េដាយ។
ផលុបេភាគីឬទាយាទរបស់ជនេនះអាចដកយកេចញបាននូវក្ចក់ ផាំងគំនូរ និងេ្រគឿង
តុបែតងេផងៗែដលខ្លនបានដាក់តាំងេនៅក្នងអគារ ប៉ុែន្ត្រតវេរៀបចំកែន្លងេនាះឱមានសានភាពដូច
េដើមេឡើងវញ។

មា្រតា ១៣០.-
ផលុបេភាគី្រតវបានទទួលបន្ទកែតេលើការជួសជុលែថទាំប៉ុេណាះ។ ការជួសជុលធំៗជាបន្ទក
របស់អសារកម្មសិទ្ធិករ េលើកែលងែតការខូចខាតណាែដលបណាលមកពីការខ្វះសារតីែថទាំរបស់
ផលុបេភាគី ចាប់ពីទទួលបានផលុបេភាគមក។ ក្នងករណីេនះផលុបេភាគី្រតវេធ្វើេដាយខ្លនឯង។
ការជួសជុលធំៗគឺ ការជួសជុលជំង្រទ េកាងទារ ការេរៀបចំេឡើងវញនូវធ្នឹម ដំបូងទាំង
្រសុង ការេរៀបចំេឡើងវញនូវទំនប់ទឹក ជំងទប់ដីឬទឹកនិងរបងទាំងមូល។
ការជួសជុលេ្រកៅពីេនះជាការជួសជុលែថទាំ។
មា្រតា ១៣១.-
ទាំងអសារកម្មសិទ្ធិករ ទាំងផលុបេភាគី គានកាតព្វកិច្ចសង់េឡើងវញនូវអ្វីែដលបាន
្រទុឌេ្រទាម ឬអ្វីែដលបានបំផាញេដាយករណី្របធានសក្ដិេឡើយ។
ប៉ុែន្តេបើអចលនវត្ថែដលបានដាក់ធានារាប់រង្រតវវនាសបណាលមកពី មហន្តរាយ
ជាយថាេហតុអសារកម្មសិទ្ធិករឬផលុបេភាគីអាចសុំយកៃថ្ល ធានារាប់រងេទៅជួសជុល ឬសាងសង់
េឡើងវញបាន។
មា្រតា ១៣២.-
ផលុបេភាគី្រតវទទួលក្នងេពលខ្លនអា្រស័យផលនូវបន្ទក្របចាំឆាំ ៃនអចលនវត្ថដូចជា ពន្ធ
និងអាករ េសាហ៊ុយធានារាប់រងែដល្រតវបង់។
ផលុបេភាគី្រតវបន្តអនុវត្តកិច្ចសនធានារាប់រងេធ្វើសាជាថ្មីឲ ទាន់េពលេវលា និងចុះកិច្ច
សនធានារាប់រងែដលមាន្របេយាជន៍ដល់អចលនវត្ថជា ផលុបេភាគរបស់ខ្លន េទាះជាកិច្ចសន
េនាះកំពុងដំេណើរការ េនៅេពលែដលផលុបេភាគបានចាប់េផ្ដើមេហើយក្ដី ឬេទាះជាកិច្ចសន
ធានារាប់រងែដល្រតវឲេធ្វើនាេពលេ្រកាយេដាយ អសារកម្មសិទ្ធិករក្ដី។
មា្រតា ១៣៣.-
ក្នងេពលដំេណើរការផលុបេភាគ េបើមានតតិយជនណាមកេបៀតេបៀនសិទ្ធិៃនអសារ
កម្មសិទ្ធិករផលុបេភាគី្រតវ ជូនដំណឹងេទៅអសារកម្មសិទ្ធិករ េបើមិនដូេច្នះេទ ផលុបេភាគីេនាះ្រតវ
ទទួលខុស្រតវេលើការខូចខាតែដលបណាលមកពីេរឿងេនាះ ចំេពាះអសារកម្មសិទ្ធិករដូចករណីែដល
ខ្លនបានេធ្វើឲខូចខាតេដាយ ផាល់។

មា្រតា ១៣៤.-
ផលុបេភាគផុតរលត់ៈ
- េដាយមរណភាពៃនផលុបេភាគី
- េដាយការផុតកំណត់រយៈេពលឬការសេ្រមចបាននូវលក្ខខណែដលបានកំណត់។
- េដាយកិច្ច្រពមលះបង់សិទ្ធិរបស់ផលុបេភាគី
- េដាយអចលនវត្ថែដលជាប់ផលុបេភាគ ្រតវអន្តរាយទាំង្រសុង
- េដាយេសចក្ដីសំេរចរបស់តុលាការ្រសបតាមបទបត្តិៃនមា្រតា ១៣៥ ៃនចប់
េនះ។
មា្រតា ១៣៥.-
ការបាត់បង់សិទ្ធិរបស់ផលុបេភាគី អាចនឹង្រតវបាន្របកាសេដាយតុលាការតាមបណឹងរបស់
អសារកម្មសិទ្ធករ េដាយេហតុថាផលុបេភាគបានរេលាភេលើការអា្រស័យផល ពិេសស្របសិនេបើ
ផលុបេភាគេនាះេធ្វើឱមានវការភាពេលើអចលនវត្ថ ឬទុកឲអចលនវត្ថខូចខាតេដាយមិនែថទាំ។
ក្នងករណីេនះ មាស់បំណលៃនផលុបេភាគីមានសិទ្ធិប្ដឹងេទៅតុលាការេដើមីសុំបន្ត សិទ្ធិរបស់
ផលុបេភាគី េដាយធានាការជួសជុលនូវរាល់វការភាពែដលមាននិងការធានាសំរាប់អនាគត។
េដាយេយាលេទៅតាមកាលៈេទសៈ និងេហតុផលេផងៗតុលាការអាច្របកាសការរលត់
ដាច់ខាតៃនផលុបេភាគ ឬ្រគាន់ែតបងាប់ឱ្របគល់អចលនវត្ថឱអសារកម្មសិទ្ធិករេដាយបង់ ្របាក់
្របចាំឆាំឱផលុបេភាគី ឬសិទ្ធិវន្តរបស់ជនេនះនូវទឹក្របាក់មួយចំនួនជាកំណត់រហូតដល់ ប្ចប់
ផលុបេភាគ។
មា្រតា ១៣៦.-
ការលក់អចលនវត្ថែដលកំពុងជាប់ផលុបេភាគេដាយអសារកម្មសិទ្ធិករ មិនេធ្វើឱមានការ
ផាស់ប្ដរណាមួយចំេពាះផលុបេភាគីែដលកំពុងបន្ត េ្របើ្របាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លនេនាះេទ េលើកែលងែត
មានការលះបង់េដាយជាក់លាក់ពីផលុបេភាគី។
មា្រតា ១៣៧.-
្របសិនេបើផលុបេភាគមានែតេនៅេលើអគារ េហើយអគារេនាះ្រតវអន្តរាយជាយថាេហតុសិទ្ធិ
របស់ផលុេភាគី្រតវរលត់ េហើយផលុបេភាគីមិនអាចទាមទារសិទ្ធិផលុបេភាគ េលើដីឬេលើសមារៈ
សំណង់េនាះេទ។
ប៉ុែន្តេបើផលុបេភាគមានេលើដីនិងេលើអគារ េហើយេបើអគារេនាះ្រតវអន្តរាយផលុបេភាគេនៅ
មានេលើដីដែដល។

ែផ្នកទី២ : អំពីសិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងអា្រស័យេនៅ
មា្រតា ១៣៨.-
សិទ្ធិេ្របើ្របាស់គឺជាសិទ្ធិទទួលយកពីដីនូវបរមាណផលចាំបាច់ សំរាប់េសចក្ដី្រតវការរបស់
អត្ថគាហកៈនិង្រគសាររបស់ខ្លន។
សិទ្ធិអា្រស័យេនៅគឺជាសិទ្ធិកាន់កាប់ផ្ទះនូវចំែណកចាំបាច់សំរាប់រស់េនៅរបស់អត្ថគាហកៈនិង
្រគសាររបស់ខ្លន។
េទាះបីៃថ្ងេ្រកាយមក អត្ថគាហកៈេនាះមានប្ដី ្របពន្ធក្ដីឬមានកូនក្ដី ក៏សិទ្ធិទាំងពីរេនះេនៅែត
មានដល់អត្ថគាហកៈដែដល។
មា្រតា ១៣៩.-
សិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងអា្រស័យេនៅ េកើតេឡើងនិងបាត់បង់េទៅវញ តាមែបបៃនផលុបេភាគែដរ។
សិទ្ធិៃនអ្នកេ្របើ្របាស់និងអ្នកអា្រស័យេនៅកំណត់េដាយខែចងក្នង កិច្ចសនតាមរូបមន្តលិខិត
យថាភូត ឬេដាយបត្តិៃនចប់ែដលែចងអំពីសិទ្ធិេនះ។
មា្រតា ១៤០.-
អត្ថហកៈៃនសិទ្ធិេ្របើ្របាស់ឬសិទ្ធិអា្រស័យេនៅ មិនអាចេផ្ទរឬជួលសិទ្ធិរបស់ខ្លនេទៅអ្នកេផង
េទៀតបានេឡើយ។
សិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងអា្រស័យេនៅ ជាសិទ្ធិផាល់ខ្លនរបស់បុគ្គល។ សិទ្ធិេនះប្ចប់េនៅេពល
មរណភាពៃនអត្ថគាហកៈឬេដាយអនុវត្តតាមលក្ខខណ ៃនកិច្ចសន។
មា្រតា ១៤១.-
្របសិនេបើអត្ថហកៈៃនសិទ្ធិេ្របើ្របាស់្របមូលយកផលទាំងអស់ៃនដីឬ ្របសិនេបើអត្ថគាហកៈ
ៃនសិទ្ធិអា្រស័យេនៅកាន់កាប់េគហដានទាំងមូល អ្នកេនាះ្រតវទទួលបន្ទកចំណាយេសាហ៊ុយក្នងការ
ដាំដុះឬការជួសជុល ែថទាំនិងបង់ពន្ធអាករនិងេសាហ៊ុយធានារាប់រងដូចផលលុបេភាគីែដរ។
្របសិនេបើអត្ថគាហកៈយកែតចំែណកណាមួយៃនផល ឬកាន់កាប់ែតមួយចំែណកៃន
េគហដាន អ្នកេនាះ្រតវចូលរួមចំណាយេទៅតាមសមាមា្រតែដលខ្លនអា្រស័យផលេនាះ។
ែផ្នកទី ៣ : អំពីេសវភាព
មា្រតា ១៤២.-
េសវភាពដីគឺជាបន្ទកែដលផ្ទកេទៅេលើដីមួយ េហៅដីបំេរឬដីេ្រកាមសំរាប់ការេ្របើ្របាស់និង
្របេយាជន៍ៃនដីមួយេទៀត េហៅដីេ្របើឬដីេលើែដលជារបស់កម្មសិទ្ធិករេផងេទៀត។

មា្រតា ១៤៣.-
េសវភាពេកើតពីធម្មជាតិ េកើតពីចប់ ឬេកើតពីការ្រពមេ្រពៀងអា្រស័យេដាយសានភាពៃន
ទីកែន្លង េដាយការកំណត់របស់ចប់ឬេដាយការ្រពមេ្រពៀងរវាងកម្មសិទ្ធិករ។
អនុែផ្នកទី ១ : អំពីេសវភាពេកើតពីធម្មជាតិ
មា្រតា ១៤៤.-
ដីេ្រកាម្រតវទទួលទឹកែដលហូរតាមធម្មជាតិពីដីេលើ។
កម្មសិទ្ធិករៃនដីេ្រកាមមិនអាចេលើកទំនប់ ភ្លឺ របាំងឬការដៃទេផងេទៀតទប់ការហូរេនះបាន
េឡើយ។
កម្មសិទ្ធិករៃនដីេលើមិនអាចេធ្វើអ្វីែដលេធ្វើឱកាន់ែតធ្ងន់ដល់េសវភាពៃនដីេ្រកាមបានេឡើយ។
មា្រតា ១៤៥.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីេលើមានសិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងចាត់ែចងទឹកេភ្លងែដល ធាក់មកេលើដីរបស់ខ្លន
្រពមទាំងទឹកែដលមាន្របភពផុសេឡើងេនៅទី េនាះ េលើកែលងែតក្នងករណីែដលមានែចងក្នង
វាកខណចុងេ្រកាយៃនមា្រតា ១៤៤។
មា្រតា ១៤៦.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដលស្ថិតេនៅជាប់ផ្លវទឹកហូរ្រតវទុកឱទឹក ហូរេទៅេលើដីជិតខាង េហើយ
កម្មសិទ្ធិករៃនដីជិតខាងក៏្រតវមានកាតព្វកិច្ចដូចគា ចំេពាះដីេនៅឆាយេទៅតាមត្រមវការៃនកសិកម្ម។
អនុែផ្នកទី ២ : អំពីេសវភាពេកើតពីចប់
មា្រតា ១៤៧.-
េសវភាពេកើតពីចប់មានេគាលេដៅេ្របើ្របាស់ជា្របេយាជន៍សាធារណៈឬជា្របេយាជន៍
ឯកជន។
េសវភាពេកើតពីចប់េ្របើ្របាស់ជា្របេយាជន៍សាធារណៈ្រតវកំណត់េដាយចប់ឬេដាយ
បទបពិេសសែដលបង្ខំេទៅេលើកម្មសិទ្ធិករ។
េសវភាពេកើតពីចប់េ្របើ្របាស់ជា្របេយាជន៍ឯកជនកំណត់្រពំែដន ែដលកម្មសិទ្ធិករអាចេធ្វើ
សកម្មភាពមួយចំនួនក្នងដីរបស់ខ្លន េលើកែលងែតេធ្វើឲប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិៃនកម្មសិទ្ធិករដីជិតខាង។

មា្រតា ១៤៨.-
ការកំណត់្រពំដី និងកម្មសិទ្ធិែដលស្ថិតេនៅតាមបេណាយផ្លវសាធារណៈ្រតវកំណត់េដាយ
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ច េយាងតាមេសចក្ដី្រតវការជាក់ែស្ដងៃនផល្របេយាជន៍រួម ពិេសសតាម
េសចក្ដី្រតវការៃនេធ្វើចរាចរ។
មុននឹងេធ្វើរបងឬកសាងអាគារ្របេភទណាក៏េដាយែដលស្ថិតេនៅជាប់នឹង ផ្លវសាធារណៈ
កម្មសិទ្ធិករចាំបាច់្រតវែត្រតតពិនិតេមើលនូវភាព សម្រសបៃនអគារេនាះជាមួយនឹងប្លង់ត្រមង់ជួរ
្របសិនេបើមាន។ រាល់លិខិតអនុតកសាងសង់្រតវែតយកចិត្តទុកដាក់ដល់ែខត្រមង់ ជួរែដលមាន
រួចេហើយ។
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចសំេរចេធ្វើការផាស់ប្ដរទំហំផ្លវបាន តាមត្រមវការចាំបាច់សំរាប់ផល
្របេយាជន៍សាធារណៈ។ េនៅេពលែដលអាជាធរេធ្វើការសំេរចព្រងីកទំហំផ្លវសំណង់ទាំងឡាយែដល
ស្ថិតេនៅេលើបនាត់ត្រមង់ជួរ្រតវបន្ថយេទៅេ្រកាយ។ េបើជារបងធម្មតាឬជាសំណង់្រសាល អាជាធរ
ត្រមវឱេធ្វើការរកិលេចញ។ ្របសិនេបើជាអចលនវត្ថែដលមិនអាចជាកម្មវត្ថៃនការផាស់ប្ដរ ែកសំរួល
រុះេរបាន អចលនវត្ថេនាះ្រតវឋិតក្នងសភាពដែដលសិន រហូតដល់េពលអាជាធរមានសមត្ថកិច្ច
សំេរចអំពីការព្រងីកែដលបាន េ្រគាងទុក។ ការដកហូតកម្មសិទ្ធិមួយចំែណកឬទាំង្រសុងអាច្រប្រពឹត្ត
េទៅបានេដាយ អនុវត្ត្រតឹម្រតវតាមនីតិវធីៃនចប់។ ចំេពាះដីែដលបានកាន់កាប់្រសបចប់្រពមទាំង
របង និងសំណង់ទាំងឡាយែដលបានេធ្វើេឡើង្រតឹម្រតវតាមបត្តិៃនចប់ មាស់កម្មសិទ្ធិមានសិទ្ធិ
ទាមទារឱសងការខូចខាតរបស់ខ្លន។
មា្រតា ១៤៩.-
កម្មសិទ្ធិករែដលចង់េធ្វើេនៅេលើដីរបស់ខ្លននូវកិច្ចការែដលមាន លក្ខណៈរខានដល់ដីជិតខាង
ដូចជាការខួងអណង ការជីកស្ទង់ដី ការជីករុករក ការគរទុកវត្ថ្របកបេដាយេ្រគាះថាក់ែដលនាំឱ
រខាន ឬប៉ះពាល់ដល់សុខភាព្រតវអនុេលាមតាមបត្តិៃនបទបពិេសសស្ដីពី ការកំណត់ចមាយ
ែដល្រតវ្របតិបត្តិ ឬស្ដីពីការែដលេធ្វើសំរាប់ទប់ែ្រជង។
មា្រតា ១៥០.-
កម្មសិទ្ធិករមិនអាចនឹងេធ្វើ្របេហាងទារឬបង្អច េកើយឬយ៉ ្រតង់ចំគាេទៅវញេទៅមកចមាយតិច
ជាងពីរែម៉្រតពីដីអ្នកជិតខាង បានេទ។
មា្រតា ១៥១.-
កម្មសិទ្ធករមិនអាចដាំេដើមេឈើធំ តូច មានកំពស់េលើសពី ២(ពីរ) ែម៉្រត េនៅ្របប្រពំដីជាប់គា
ែដលមានចមាយតិចជាងពីរែម៉្រតពី្រពំដី បានេទ េបើមិនដូេចាះេទនឹង្រតវបង្ខំឱយកេចញ កាលេបើ
មានបណឹងពីកម្មសិទ្ធិករែដលមាន្របេយាជន៍ក្នងេរឿងេនះ។

មា្រតា ១៥២.-
កម្មសិទ្ធិករែដលដីរបស់ខ្លន្រតវបានបិទជិតនិងគាន្រចកេចញចូល េទៅផ្លវសាធារណៈឬមាន
្រចកមិន្រគប់្រគាន់សំរាប់អាជីវកម្មកសិកម្ម ឧសហកម្មៃនកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លន មានសិទ្ធិេស្នើសុំេបើកផ្លវ
ឆ្លង តាមដីអ្នកជិតខាងខ្លន េដាយ្រតវេចញសំណងតាមសមាមា្រតចំេពាះការខូចខាតែដលបណាល
មកពី កិច្ចការេនាះ។
មា្រតា ១៥៣.-
ជាេគាលការណ៍ ផ្លវដូចមានែចងក្នងមា្រតា ១៥២ ្រតវយកកែន្លងណាែដលមានចមាយជិត
ជាងេគពីដីបិទជិតេទៅផ្លវ សាធារណៈ ប៉ុែន្ត្រតវកំណត់កែន្លងណាែដលមានការខូចខាតតិចបំផុត
សំរាប់ កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដល្រតវទទួលរង។
មា្រតា ១៥៤.-
្របសិនេបើដីបិទជិតេកើតេឡើងពីការែបងែចកដីតាមរយៈកាលក់ ការដូរ ការែចកឬពីកិច្ចសន
េផងេទៀត ការេបើកផ្លវឆ្លងកាត់អាចសុំែតេនៅេលើដីែដលេនៅសល់ពីការែបងែចក។
ប៉ុែន្តេបើដីែដលេនៅសល់ពុំអាចបេង្កើតបានជាផ្លវ្រគប់្រគាន់ បត្តិៃនមា្រតា ១៥២ និងមា្រតា
១៥៣ េនៅែតអនុវត្តបានដែដល។
មា្រតា ១៥៥.-
កម្មសិទ្ធិករែដលចង់េ្របើទឹកែដលខ្លនមានសិទ្ធិេដើមីេ្របើ្របាស់និង េ្រសាច្រសពដីរបស់ខ្លន
អាចទទួលបានផ្លវនាំទឹកឆ្លងកាត់ដីែដល ស្ថិតេនៅចេនាះកណាលបាន ែត្រតវចំណាយេសាហ៊ុយ
សងការខូចខាតឱមាស់ដីេនាះ។
មា្រតា ១៥៦.-
កម្មសិទ្ធិករអាចបេ្ចញទឹកេ្រសាច្រសពរួចេហើយេចញពីដីខ្លនឆ្លងកាត់ដីេ្រកាមបាន ែត្រតវ
ចំណាយេសាហ៊ុយសងការខូចខាត។
មា្រតា ១៥៧.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីលិចទឹកទាំង្រសុងឬមួយចំែណក អាចបង្ហរទឹកមិនល្អេចញបានែត្រតវេធ្វើឱ
បាន្រតឹម្រតវតាមវធី អនាម័យ។
មា្រតា ១៥៨.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីជាប់មាត់ទឹកែដលចង់េ្របើ្របាស់ទឹកេដើមី េ្រសាច្រសពដីរបស់ខ្លនអាចមាន
សិទ្ធិេធ្វើសិលៈការចាំបាច់ទល់េទៅ េលើដីែដលស្ថិតេនៅជាប់មាត់ទឹកមាងេទៀតេដើមីេរៀបចំយកទឹក
ែត្រតវ ទទួលបន្ទកេចញេសាហ៊ុយៃនការខូចខាត។

មា្រតា ១៥៩.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីែដល្រពមឱេធ្វើការអ្វីេលើដីខ្លនេនាះ អាចនឹងសុំេ្របើទំនប់ឬរបាំងទឹកេនាះបាន
េដាយ្រតវេចញេសាហ៊ុយេធ្វើនិងេសាហ៊ុយែថទាំពាក់កណាល។ កម្មសិទ្ធិករេនះមិន្រតវទារេសាហ៊ុយ
ៃថ្លដីេឡើយ េបើបានទទួលេហើយ្រតវែតបង្វិលសងេគវញ។
អនុែផ្នកទី ៣ : អំពីេសវភាពេកើតពីការ្រពមេ្រពៀង
មា្រតា ១៦០.-
្រតវបានអនុតឱកម្មសិទ្ធិករបេង្កើតេនៅេលើដីរបស់ខ្លនរាល់ េសវភាពជាគុណ្របេយាជន៍
ដល់កម្មសិទ្ធិករៃនដីេផងេទៀត ឱែតេសវភាពេនាះមិនផ្ទយពីសណាប់ធាប់សាធារណៈ។ ការ
េ្របើ្របាស់និងវសាលភាពៃនេសវភាពេនះ្រតវកំណត់េដាយកិច្ច ្រពមេ្រពៀងែដលបានបេង្កើតេសវភាព
េនាះ។
មា្រតា ១៦១.-
េសវភាពេកើតពីការ្រពមេ្រពៀងអាចបេង្កើតេឡើងបានែតតាមលិខិតយថាភូត ប៉ុេណាះ។
េសវភាពេនះមិនអាចតតិយជនជំទាស់បានេទ េ្រកាយពីការចុះេលខាចារកក្នងប្ជីសុរេយាដី។
ទំនាក់ទំនងេសវភាពរវាងដីបំេរនិងដីេ្របើនឹង្រតវចប់េនៅេពលែដលដី ណាមួយក្នងចំេណាមដី
ទាំងពីរ្រតវបានេផ្ទរឲតតីយជនណាមាក់ េបើការរកទុកេសវភាពេនាះមិនបានែចងចស់ក្នងលិខិត
េផ្ទរ កម្មសិទ្ធិេទ។
មា្រតា ១៦២.-
កម្មសិទ្ធិករែដលបានបេង្កើតេសវភាពេលើដីរបស់ខ្លន្រតវបានចាត់ទុក ថាយល់្រពមរាល់អ្វីែដល
ចាំបាច់សំរាប់េសវភាពេនាះ។ េសវភាពៃនការយកទឹកបេង្កើតេឡើងេនៅកែន្លង្របភពទឹកអនុតឱ
អ្នកយក ទឹកមានសិទ្ធិឆ្លងកាត់ដីែដលមាន្របភពទឹកេនាះបាន។
មា្រតា ១៦៣.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីេ្របើមានសិទ្ធិេធ្វើរាល់ការចាំបាច់េផងៗ េលើដីបំេរេដើមីេ្របើនិងរកទុក
េសវភាពបាន។
មា្រតា ១៦៤.-
ការចាំបាច់សំរាប់េ្របើនិងរកទុកេសវភាពគឺជាេសាហ៊ុយៃន កម្មសិទ្ធិករដីេ្របើ េលើកែលងែត
មានការ្រពមេ្រពៀងគាេផងពីេនះ។

មា្រតា ១៦៥.-
កម្មសិទ្ធិករៃនដីបំេរមិនអាចេធ្វើអ្វីែដលមានបំណងបន្ថយការ េ្របើ្របាស់េសវភាព ឬេធ្វើឲ
េសវភាពមិនអាចេ្របើបានេឡើយ។ កម្មសិទ្ធិករៃនដីបំេរមិនអាចប្ដរសានភាពៃនការេ្របើ្របាស់េសវភាព
ែដលបានកំណត់ពីដំបូងមកបានេទ។ ប៉ុែន្តេបើទុកេសវភាពក្នងសានភាពេដើមនាំឱកម្មសិទ្ធិករៃនដី
បំេរ ចំណាយ្របាក់េលើការជួសជុលែថទាំេ្រចើន កម្មសិទ្ធិករៃនដីបំេរអាចសុំដាក់េសវភាពជំនួសេនៅទី
េផងេទៀតបាន ែដល្រសួលេ្របើដូចគា េហើយកម្មសិទ្ធិករៃនដីេ្របើមិនអាចបដិេសធបានេឡើយ។
មា្រតា ១៦៦.-
ចំែណកឯកម្មសិទ្ទិករៃនដីេ្របើ អាចេ្របើ្របាស់េសវភាពែតក្នង្រពំែដនែដលបានកំណត់ក្នង
កិច្ចសន េដាយមិនអាចេធ្វើេនៅេលើដីបំេរ ឬដីរបស់ខ្លនឱមានការែ្រប្របលណាមួយែដលអាចមាន
ឥទ្ធិពល ធ្ងន់ធ្ងរដល់សានភាពៃនដីបំេរបានេឡើយ។
អនុែផ្នកទី ៤ : អពីការផុតរលត់ៃនេសវភាព
មា្រតា ១៦៧.-
េសវភាពផុតរលត់េដាយៈ
- ការប្ចប់កិច្ច្រពមេ្រពៀងែដលបេង្កើតេសវភាពេនាះ
- ដីេ្របើនិងដីបំេរធាក់ក្នងៃដកម្មសិទ្ធិករែតមាក់ ឬ
- មហន្តរាយទាំង្រសុងៃនដីែដលជាទីតាំងេសវភាពេនាះ។
មាតិកាទី ៤
អំពីទ្រមង់ៃនកម្មសិទ្ធិ
ជំពូកទី ៩
អំពីកម្មសិទ្ធិអវភាគ
មា្រតា ១៦៨.-
កម្មសិទ្ធិអវភាគគឺជាកម្មសិទ្ធិេលើ្រទពែតមួយែដលជារបស់បុគ្គល េ្រចើននាក់។ បុគ្គលទាំង
េនាះជាកម្មសិទ្ធិករអវភាគ។ កម្មសិទ្ធិករអវភាគមាក់ៗមានចំែណករបស់ខ្លនក្នង្រទពេនាះ ប៉ុែន្ត្រទព
េនាះមិនអាចពុះែចកគាបានេឡើយ។

មា្រតា ១៦៩.-
ភាគែបងៃនកម្មសិទ្ធិអវភាគចាត់ទុកថាេស្មើគា។ ក្នងករណីែដលការែបងែចក្រទពមិនេស្មើគា
កម្មសិទ្ធិករមាក់ៗមាន សិទ្ធិនិងបន្ទកសមាមា្រតេទៅនឹងចំែណករបស់ខ្លន។ កម្មសិទ្ធិករមាក់ៗអាច
លក់ចំែណក ឬចុះកិច្ចសនេផងៗេលើចំែណករបស់ខ្លនបាន េហើយមាស់បំណលរបស់េគមាក់ៗ
អាចរបអូសចំែណកៃន្រទពរបស់អ្នកេនាះបាន។
មា្រតា ១៧០.-
កម្មសិទ្ធិករអវភាគ្រគប់្រគងរួមេលើកម្មសិទ្ធិអវភាគ េលើកែលងែតមានកិច្ច្រពមេ្រពៀងផ្ទយពី
េនះ។ កម្មសិទ្ធិករអវភាគមាក់ៗមាននាទី្រគប់្រគងជាធម្មតាដូចជាការ ជួសជុលែថទាំនិងការដាំដុះ
េបើកម្មសិទ្ធិករអវភាគភាគេ្រចើនមិនបានចាត់ឱេធ្វើអ្វីេផងេទៀតេទ។
កិច្ចការសំខាន់ៗដូចជាការប្ដរដំណាំនិងការជួសជុលធំៗអាចសេ្រមច បាន លុះ្រតាែតភាគេ្រចើនៃន
កម្មសិទ្ធិករអវភាគែដលមានចំែណករួមគាេលើស ពីពាក់កណាលៃន្រទពេនាះបានយល់្រពម។
មា្រតា ១៧១.-
កម្មសិទ្ធិករអវភាគមាក់ៗ្រតវយកចិត្តទុកដាក់ែថទាំនិងការពារ ្របេយាជន៍រួម។ កម្មសិទ្ធិករ
អវភាគអា្រស័យផលពី្រទពនិងេ្របើ្របាស់្រទពក្នង ្រពំែដនែដលមិនប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិៃនកម្មសិទ្ធិករ
អវភាគឯេទៀត។
ការ្រពមេ្រពៀងគាពីកម្មសិទ្ធិករអវភាគទាំងអស់ជាការចាំបាច់ សំរាប់ការេផ្ទរសិទ្ធិ ការបេង្កើត
សិទ្ធិភណិកឬការផាស់ប្ដរេគាលេដៅៃន្រទព េលើកែលងែតមានវធានេផងពីេនះ។
មា្រតា ១៧២.-
ចំណាយេលើការ្រគប់្រគង ការបង់ពន្ធនិងបន្ទកេផងេទៀតេលើ្រទពអវភាគ្រតវទទួលរាប់រង
េដាយ កម្មសិទ្ធិករអវភាគទាំងអស់តាមសមាមា្រតៃនចំែណកេរៀងៗខ្លន េលើកែលងែតមានបត្តិ
ផ្ទយពីេនះ។
មា្រតា ១៧៣.-
គានជនណាមួយអាច្រតវបានបង្ខំឲេនៅក្នងអវភាគកម្មបានេទ។ កម្មសិទ្ធិករអវភាគមាក់ៗ
អាចទាមទារឲែបងែចក្រទពអវភាគេនាះ បាន។
កម្មសិទ្ធិករអវភាគទាំងឡាយអាចរកទុកជាបេណាះអាសន្ននូវសានភាព ៃនអវភាគកម្មប៉ុែន្ត
សានភាពែបបេនះមិនអាចចាប់បង្ខំឱេលើសពី រយៈេពល ៥ (្របាំ) ឆាំបានេឡើយ េលើកែលងែតមាន
កិច្ច្រពមេ្រពៀងថ្មី

មា្រតា ១៧៤.-
អវភាគកម្ម្រតវចប់េដាយការែបងែចក្រទពតាមរូបេដើមឬេដាយការលក់ ្រទពេហើយែចកៃថ្ល
គាឬេដាយកម្មសិទ្ធិករអវភាគមាក់ឬេ្រចើននាក់ ទទួលយកចំែណករបស់អ្នកដៃទ។
្របសិនជាកម្មសិទ្ធិករអវភាគមិនយល់្រពមតាមអំពីរេបៀបៃនការែចក អ្នកទាំងេនាះ្រតវប្ដឹងេទៅ
តុលាការែដលនឹងេរៀបចំែចក្រទពឬេបើ ្រទពេនាះ កាលេបើែចកេទៅនាំឱថយៃថ្លេ្រចើនតុលាការអាច
បងាប់ឱលក់្រទព ទាំងមូលេទៅឱតតិយជនឬេទៅឱកម្មសិទ្ធិករ អវភាគណាមាក់ក៏បាន។
ជំពូកទី ១០
អំពីសហកម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ១៧៥.-
សហកម្មសិទ្ធិគឺជាកម្មសិទ្ធិេលើ្រទពជាអចលនវត្ថរបស់បុគ្គលេ្រចើន នាក់ែបងែចកតាមឡត៍
ែដលមាក់ៗបានមួយចំែណកជាឯកជនេហើយមួយចំែណកេទៀតជាែផ្នកៃន្រទព រួម។
មា្រតា ១៧៦.-
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយអាចេរៀបចំបទបៃផ្ទក្នងែដលកំណត់រេបៀប ្រគប់្រគង និងវធាន
ៃនការែថទាំ្រពមទាំងកាតព្វកិច្ចរបស់សហកម្មសិទ្ធិករ ជាពិេសសចំេពាះែផ្នករួមេដាយេគារពតាម
បទបត្តិទាំងឡាយៃនចប់ េនះ។
ក្នងករណីែដលគានបទបៃផ្ទក្នងេនះេទ សហកម្មសិទ្ធិ្រតវស្ថិតេនៅេ្រកាមបទបត្តិ
ទាំងឡាយែដលបានកំណត់ពី មា្រតា ១៧៧ ដល់មា្រតា ១៨៥ ៃនចប់េនះ។
មា្រតា ១៧៧.-
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយមានសិទ្ធិេពញេលញេលើចំែណកឯកជនរបស់ខ្លនេដាយ មិន
បំពានេទៅេលើចំែណករួម និងមិនរខាន ឬរាំងស្ទះដល់ការេ្របើ្របាស់ចំែណករួមេដាយ
សហកម្មសិទ្ធិករដៃទេទៀត។ សហកម្មសិទ្ធិករទាំងេនាះអាចេផ្ទរសិទ្ធិេដាយេសរ ជួលឬបេង្កើត
ផលុបេភាគេរៀបចំសិទ្ធិេ្របើ្របាស់និងអា្រស័យេនៅ ដាក់ហុីប៉ូែតក ដាក់បំនូវចំែណកឯកជនរបស់
ខ្លន។ប៉ុែន្តសហកម្មសិទ្ធិករមិនអាច បេង្កើតេសវភាពេលើចំែណកឯកជនរបស់ខ្លនេនាះបានេទ។
មា្រតា ១៧៨.-
រាល់ចំែណកៃនអគារឬដីស្រមាប់ការេ្របើ្របាស់ផាច់មុខៃន សហកម្មសិទ្ធិករណាមួយបេង្កើត
បានជាចំែណកឯកជន។ វបនប្រតសំគាល់មាស់អចលនវត្ថ្រតវកំណត់អំពី្របេភទនិងទំហំៃន
ចំែណកេនាះ។

មា្រតា ១៧៩.-
រាល់ចំែណកៃនអគារឬដីស្រមាប់ការេ្របើ្របាស់ឬជា្របេយាជន៍ៃន សហកម្មសិទ្ធិករទាំងឡាយ
ឬសហកម្មសិទ្ធិករខ្លះក្នងចំេណាមេនាះបេង្កើតបាន ជាចំែណករួម។
្រទពរួមមានជាអាទិ:
- ដី ទីធា ឧទននិងសួនចរ ផ្លវ ្រចកេចញចូល
- ជំង សសរ្រទ្រទង់សំខាន់ៗៃនអគារ ឧបករណ៍រួមរាប់ប្ចលចំែណក ៃនបណាញ
ទឹក េភ្លើង បណាញឧស្ម័នែដលអាចឆ្លងកាត់ចំែណកឯកជន
- ទូរួម បំពង់និងកលបំពង់ែផង
- ទីកែន្លងៃនេសវារួម។
សិទ្ធិបនាប់បនំខាងេ្រកាមេនះក៏្រតវទុកជាកម្មសិទ្ធិរួមែដរ:
- សិទ្ធិជីករុករកវត្ថធាតុែដលមានក្នងដី
- សិទ្ធិសាបនាអគារថ្មីក្នងទីធា ឧទនឬសួនចរែដលជាចំែណករួម
- សិទ្ធិជីករុករកក្នងទីធា ឧទនឬសួនចរទាំងេនាះ
- សិទ្ធិៃនអឌសិទ្ធិភាពែដលជាប់េទៅនឹងចំែណករួមទាំងឡាយ
- សិទ្ធិេលើកបន្តឱខ្ពស់នូវអគារសំរាប់េ្របើ្របាស់រួមឬែដលមាន កែន្លងេ្រចើនបេង្កើតបាន
ជាចំែណកឯកជនេផងគា។ គានករណីណាមួយែដលកម្មសិទ្ធិករៃនអគារសហកម្មសិទ្ធិជាន់េលើ
បំផុត អាចេលើកបន្តស្រមាប់ែតខ្លនឯងផាល់ ឬ លក់សិទ្ធិៃនការេលើកបន្តេនះេឡើយ។
- បទបត្តិេនះមានលក្ខណៈជាសណាប់ធាប់សាធារណៈ។
មា្រតា ១៨០.-
សហកម្មសិទ្ធិករែដលេធ្វើឱប៉ះពាល់ដល់ចំែណករួមៃនអគារឬដីេដាយបាន ែកែ្របេដើមីការ
េ្របើ្របាស់ជាឯកជនឬសំរាប់លក់នឹង្រតវបង្ខំឱ េរៀបចំដូចសភាពេដើមវញ។ សហកម្មសិទ្ធិករេនាះ
្រតវទទួលទណកម្មដូចមានែចងក្នងមា្រតា ២៥៧ ៃនចប់េនះ។
ជនេ្រកៅសហកម្មសិទ្ធិករែដលដេណើមយកចំែណករួមស្រមាប់ជាទីលំេនៅឯកជន របស់ខ្លន
នឹង្រតវបង្ខំឱសងកែន្លងែដលកាន់កាប់ខុសចប់ េហើយ្រតវេធ្វើឱមានសភាពដូចេដើមវញ។
ក្នងករណីណាក៏េដាយ អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចមិនអាចេចញប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិឱបុគ្គលេនាះ
បានេឡើយ ពុំេនាះេទនឹងចាត់ទុកអ្នកសមគំនិតនិង្រតវទទួលខុស្រតវរួមជាមួយ ែដរ។ អាជាធរមាន
ភារកិច្ចបង្ខំឱអ្នកកាន់កាប់េដាយខុសចប់រុះេរេចញ។

បត្តិទាំងេនះក៏មានេគាលេដៅដាក់េទាសអ្នកមិនទទួលសាល់កម្មសិទ្ធិ និងលក្ខខណៃន
សណាប់ធាប់សាធារណៈនិងជាសារវ័ន្ត េហើយ្រតវអនុវត្តចំេពាះការប៉ះពាល់ែដលមានកន្លងមកមុន
ការ្របកាសឱ េ្របើចប់េនះ។
មា្រតា ១៨១.-
ចំែណករួមគឺជាកម្មសិទ្ធិអវភាគរបស់សហកម្មសិទ្ធិករ។ សហកម្មសិទ្ធិករ្រតវបានធានាការ
ែថទាំចំែណករួម។ បន្ទកៃនការែថទាំេនះ្រតវែចកគាតាមសមាមា្រតេទៅនឹងតៃម្លៃនឡត៍ នីមួយៗ។
មា្រតា ១៨២.-
ជំងែដលខ័ណចំែណកឯកជន្រតវចាត់ទុកជាជំងអឌសិទ្ធិដូចមានែចងក្នងជំពូកទី១១
ៃនចប់េនះ។
មា្រតា ១៨៣.-
ចំែណករួមនិងសិទ្ធិបនាប់បនំទាំងឡាយមិនអាចជាកម្មវត្ថៃនការ ែបងែចកឬបង្ខំឱលក់ដាច់
េដាយែឡកពីចំែណកឯកជនបានេឡើយ។
មា្រតា ១៨៤.-
សហកម្មសិទ្ធិករអាចបេង្កើតអង្គការ្រគប់្រគងែដលអាចជា ្រកុម្របឹកភិបាលឬ/និង
គណៈកម្មការ្រគប់្រគងេដើមីទទួលបន្ទក កិច្ចការសហកម្មសិទ្ធិ។ អង្គការ្រគប់្រគងេនះ្រតវេ្រជើសេរស
េដាយមហាសន្និបាតែដលមានការចូលរួមពីសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់េដាយគិត តាមសមាមា្រតៃន
សារៈសំខាន់ៃនឡត៍េរៀងៗខ្លន។ អង្គការ្រគប់្រគងេធ្វើការសេ្រមចចិត្តទាក់ទងេទៅនឹងការែថទាំ
សហកម្មសិទ្ធិតាមមតិភាគេ្រចើន។
សហកម្មសិទ្ធិករ្រតវេគារពតាមេសចក្ដីសំេរចែដលបានដាក់េចញេដាយ មហាសន្និបាតជា
ពិេសសទាក់ទងេទៅនឹងការែថទាំនិងការេធ្វើឱ្រសបេទៅ នឹងលក្ខខណៃនសណាប់ធាប់សាធារណៈ
ៃនចំែណករួម។
សហកម្មសិទ្ធិករណាមាក់ែដលមិន្រពមេគារពតាមការសេ្រមចរបស់ មហាសន្និបាតនិងេដាះ
ខ្លនពីចំែណកៃនបន្ទកែដលធាក់មកេលើខ្លន អាចនឹង្រតវបានប្ដឹងេទៅតុលាការេដើមីបង្ខំឱបង់បន្ទក
ែដល្រតវ បង់។
ក្នងករណីគានការបេង្កើតអង្គការ្រគប់្រគង ការ្រគប់្រគងសហកម្មសិទ្ធិករ្រតវរាប់រងផាល់េដាយ
សហកម្មសិទ្ធិករ ទាំងអស់ែដលេធ្វើការសេ្រមចជាឯកច្ឆន្ទ។ េបើសិនគានការ យល់្រពមណាមួយអាច
េកើតេឡើងរវាងសហកម្មសិទ្ធិករេទ ែដលជាេហតុនាំឱការែថទាំមិនល្អឬថយតៃម្លៃនសហកម្មសិទ្ធិ
សហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់េ្រកាយពីមានការ្រពមេ្រពៀងគាអាចប្ដឹងេទៅ តុលាការឱចាត់អ្នក្រគប់្រគង
សហកម្មសិទ្ធិមាក់។ ្របាក់ឈ្នលសំរាប់អ្នក្រគប់្រគងជាបន្ទកៃនសហកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់។

មា្រតា ១៨៥.-
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចដាក់វធានការឱសហកម្មសិទ្ធិករ រាប់រងការែថទាំឱល្អេលើ
ចំែណករួម។
េសាហ៊ុយៃនការែថទាំជាបន្ទកៃនសហកម្មសិទ្ធិករ េដាយគិតតាមសមាមា្រតេទៅនឹងតៃម្លៃន
ចំែណកេរៀងៗខ្លន។
សហកម្មសិទ្ធិករែដលមិន្រពមចូលរួមទទួលបន្ទកេនះឬមិនេគារពតាម លក្ខខណៃន
សណាប់ធាប់សាធារណៈ្រតវទទួលទណកម្មដូចមានែចងក្នង មា្រតា ២៥៨ ៃនចប់ េនះ។
ជំពូកទី ១១
អំពីអឌសិទ្ធិភាព
មា្រតា ១៨៦.-
អឌសិទ្ធិភាពគឺជាទ្រមង់មួយៃនកម្មសិទ្ធិរួមអនុវត្តេទៅេលើជំង និងកំែពងែដលេនៅ្រតង់្រពំ
ខ័ណែចកកម្មសិទ្ធិពីរជាប់គា។
កំែពងក្នងន័យៃនចប់េនះគឺសំេដៅេទៅេលើសាមេភាះ របងនិងភ្លឺ។
ែផ្នកទី ១ : អំពីជំងអឌសិទ្ធិ
មា្រតា ១៨៧.-
ការជួសជុលនិងការសាងសង់ជំងអឌសិទ្ធិេឡើងវញ ជាបន្ទកៃនអ្នកែដលមានសិទ្ធិេលើ
្រទពេនាះតាមសមាមា្រតេទៅនឹង សិទ្ធិៃនកម្មសិទ្ធិករមាក់ៗ។
រាល់កម្មសិទ្ធិករែដលពាក់ព័ន្ធអាចឱរួចពីការេចញៃថ្លជួសជុល ឬសាងសង់ជំងអឌសិទ្ធិ
េឡើងវញ េដាយលះបង់សិទ្ធិៃនអឌសិទ្ធិរបស់ខ្លនេលើកែលងែតជំងអឌសិទ្ធិ ទល់្រទអគារែដល
ជារបស់ខ្លនប៉ុេណាះ។
មា្រតា ១៨៨.-
កម្មសិទ្ធិករណាមាក់ៃនជំងអឌសិទ្ធិមិនអាចេចាះចូលេ្រជៅេទៅ ក្នងជំងអឌសិទ្ធិឬេធ្វើ
ការអ្វីែដលអាចបណាលឱខូចខាតដល់ ជំងអឌសិទ្ធិ េដាយគានការ្រពមេ្រពៀងពីកម្មសិទ្ធិករ
មាងេទៀតេឡើយ។ ក្នងករណីគានការ្រពមេ្រពៀងគា ត្រមវឱអាជាកណាលជាអ្នកជំនាញែដលនឹង
កំណត់មេធបាយចាំបាច់ សំរាប់ការថ្មី ែដលមិនរខានដល់សិទ្ធិរបស់កម្មសិទ្ធិករណាមាក់។

មា្រតា ១៨៩.-
កម្មសិទ្ធិករមាក់ៗអាចសង់ជាប់នឹងជំងអឌសិទ្ធិនិងដាក់ធ្នឹម និងរនូត ចូលក្នងជំង
អឌសិទ្ធិេដាយទុកឱដល់្របាំសង្ទីែម៉្រត ែតការងារេនះមិន្រតវេធ្វើឱខូចដល់សិទ្ធិរបស់អ្នកមាងេទៀត
េឡើយ។ ្របសិនេបើកម្មសិទ្ធិករមាងេទៀតេនាះមានបំណងសង់ពីមាង្រតង់កែន្លង េនាះមកវញែដរ
កម្មសិទ្ធិករេនាះអាចមានសិទ្ធិទាមទារឱបន្ថយធ្នឹមនិងរនូតេនាះមក ្រតឹមពាក់កណាលៃនកំរាស់
ជំងវញ។
មា្រតា ១៩០.-
កម្មសិទ្ធិករៃនអចលនវត្ថែដលេនៅជាប់ជំងណាមួយរបស់កម្មសិទ្ធិករ ដៃទ មានសិទ្ធិេធ្វើ
ជំងេនាះឱេទៅជាជំងអឌសិទ្ធិទាំង្រសុងឬមួយ ចំែណកេដាយសងេទៅកម្មសិទ្ធិករៃនជំង
េនាះនូវតៃម្លពាក់កណាលៃន ចំែណកែដលខ្លនចង់េធ្វើឱេទៅជាអឌសិទ្ធិ បូកនឹងពាក់កណាលតៃម្លដី
ែដលសង់ជំងពីេលើេនាះ។
មា្រតា ១៩១.-
កម្មសិទ្ធិករមាក់ៗអាចសង់បន្តជំងអឌសិទ្ធិឱខ្ពស់ជាងមុន បាន ប៉ុែន្ត្រតវេចញេសាហ៊ុយ
ក្នងការសង់ ការជួសជុលែថទាំជំងែដលខ្ពស់ហួសកំណត់េដើមេនាះែតមាក់ឯង។ េ្រកៅពីេនះ
កម្មសិទ្ធិករេនាះ្រតវេចញេសាហ៊ុយសំរាប់បន្ទកែដលេកើតមកពីការេលើក កំពស់ហួសេទៅេលើេនាះឱ
សមតាមតៃម្លផង។
មា្រតា ១៩២.-
្របសិនេបើជំងអឌសិទ្ធិមិនមាំមិនអាច្រទ្រទង់កំពស់ែដលេលើកេទៅ េលើេនាះបានអ្នកែដល
ចង់េលើកឱខ្ពស់េនាះអាចរុះេរេធ្វើជាថ្មី ទាំងអស់េឡើងវញេដាយេសាហ៊ុយផាល់ខ្លន។ ឯកំរាស់ជំង
ែដល្រតវេធ្វើេលើសពីកំរាស់េដើម្រតវសង់ដាក់ខាងេលើ ដីរបស់ខ្លន។
មា្រតា ១៩៣.-
កម្មសិទ្ធិករមាងេទៀតែដលមិនបានជួយក្នងការសង់ឱេឡើងខ្ពស់ េបើ្រតវការយកសំណង់េនាះ
ទុកជារបស់អឌសិទ្ធិៃនខ្លនែដរ ្រតវេចញៃថ្លសំណង់ែដលេលើកឱខ្ពស់ពាក់កណាលបូកនឹង
ពាក់កណាល ៃនៃថ្លដីែដលសង់ជំងេលើសពីកំរាស់េដើមេនាះ។
ែផ្នកទី ២ : អំពីសាមេភាះ របង ភ្លឺអឌសិទ្ធិ
មា្រតា ១៩៤.-
កំែពងអឌសិទ្ធិែដលបានបេង្កើតេដាយសាមេភាះក្ដី េដាយរបងក្ដី េដាយភ្លឺក្ដី ្រតវែតែថទាំ
េដាយេសាហ៊ុយរួម។ ែតេបើកម្មសិទ្ធិករណាមាក់ចង់ដកខ្លនេចញពីកាតព្វកិច្ចេនះ កម្មសិទ្ធិករេនាះ
អាចេធ្វើបានេដាយ្រគាន់ែតលះបង់អឌសិទ្ធិភាពរបស់ ខ្លនេចាលប៉ុេណាះ។

ប៉ុែន្តេបើសាមេភាះឬភ្លឺេនាះ ជាកែន្លងស្រមាប់បង្ហរទឹកជាធម្មតា សហកម្មសិទ្ធិករមិនអាច
លះបង់អឌសិទ្ធិរបស់ខ្លនបានេឡើយ។
មា្រតា ១៩៥.-
កម្មសិទ្ធិករែដលមានដីជាប់នឹងសាមេភាះ របងឬភ្លឺណាមួយែដលមិនែមនជារបស់អឌសិទ្ធិ
េទ មិនអាចត្រមវឱមាស់សាមេភាះ មាស់របង មាស់ភ្លឺេនាះដាក់សាមេភាះ របងឬភ្លឺេនាះជារបស់
អឌសិទ្ធិឱខ្លនបានេឡើយ។
មា្រតា ១៩៦.-
កម្មសិទ្ធិករៃនរបងអឌសិទ្ធិអាចជួសជុល ែកលំអឫរុះេររបងេនាះរហូតដល់្រពំ្របទល់កម្មសិទ្ធិ
របស់ខ្លនបាន ែត្រតវេធ្វើរបង្រតឹមដីរបស់ខ្លនេឡើងវញ។
សិទ្ធិេនះអាចេ្របើបានក្នងករណីេបើសាមេភាះឬភ្លឺអឌសិទ្ធិេនាះ ្រគាន់ែតេ្របើ្របាស់ជារបង
ប៉ុេណាះ។
មាតិកាទី ៥
អំពី្របាតិេភាគអចលនវត្ថ
មា្រតា ១៩៧.-
្រទពជាអចលនវត្ថអាចបេង្កើតជា្របាតិេភាគសំរាប់ដាក់ធានាការសង បំណលេដាយ
កម្មសិទ្ធិករៃន្រទពេនាះតាមរយៈហុីប៉ូែតកឬការបំឬការ ដាក់ធានា។
ជំពូកទី ១២
អំពីហុីប៉ូែតក
មា្រតា ១៩៨.-
ហុីប៉ូែតកគឺជា្របាតិេភាគភណិកែដលេបើកឱមាស់បំណលប្ដឹងសុំឱ លក់អចលនវត្ថេនាះេនៅ
េពលដល់កំណត់សង េទាះជាអចលនវត្ថេនាះេនៅេលើៃដជនណាក៏េដាយ េដើមីយក្របាក់មកសង
ខ្លននិងមាស់បំណលដៃទេទៀតែដលជាអ្នកមាន បុព្វសិទ្ធិនិងបុរមាេដាយមិនដកអចលនវត្ថេនាះពី
កម្មសិទ្ធិករេទ។
មា្រតា ១៩៩.-
មានែតអចលនវត្ថែដលបានចុះប្ជីសុរេយាដីេទ េទើបអាចជាកម្មវត្ថៃនហុីប៉ូែតកបាន។
មា្រតា ២០០.-
មាស់បំណលមិនអាចកាយជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពែដលបានដាក់ហុីប៉ូែតកជំនួសការសង
បំណលបានេឡើយ។

មា្រតា ២០១.-
កិច្ចសនហុីប៉ូែតក្រតវេរៀបចំតាមរូបមន្តយថាភូត ចំេពាះមុខអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចឬអ្នក
ចប់ណាមាក់ែដលមាន នីតិសមទាក្នងេរឿងេនះ។ កិច្ចសន្រតវែតចុះប្ជីេនៅអង្គភាពសុរេយាដី។
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នងការតាក់ែតងកិច្ចសនហុីប៉ូែតកនិង ទ្រមង់ៃនការចុះប្ជីនឹងកំណត់
េដាយអនុ្រកឹត។
មា្រតា ២០២.-
កិច្ចសនហុីប៉ូែតក្រតវសរេសរបក់ឱចស់ពីសានភាពនិង ្របេភទៃន្រទពេសវភាពឬ
បន្ទកែដលកំណត់េដាយបទបទាំងឡាយនិង តៃម្លៃន្រទពេនាះ។
មា្រតា ២០៣.-
ហុីប៉ូែតកេ្រចើនបន្តបនាប់គាអាច្រតវបានបេង្កើតេនៅេលើ្រទពែត មួយ។ មាស់បំណលមាក់ៗ
េ្របើសិទ្ធិតាមលំដាប់អាទិភាពៃនការចុះេលខា ចារកហុីប៉ូែតករបស់ខ្លន។
មា្រតា ២០៤.-
្របសិនេបើកសិទ្ធិករៃន្រទពដាក់ហុីប៉ូែតកមិនសងបំណលេពលដល់កំណត់ ្រតវសងមាស់
បំណលមាក់អាចប្ដឹងសុំឱលក់្រទពេនាះបានេដាយ មិនគិតពីលំដាប់ៃនហុីប៉ូែតករបស់េគេឡើយ។
មាស់បំណលហុីប៉ូែតកនានានឹង្រតវទទួលសំណងេនៅេពលេនាះែដរ តាមលំដាប់ៃនហុីប៉ូែតក
នីមួយៗ។
មា្រតា ២០៥ .-
្រទពែដលកំពុងដាក់បំមិនអាចដាក់ហុីប៉ូែតកបានេឡើយ។
ជំពូកទី ១៣
អំពីការបំអចលនវត្ថ
មា្រតា ២០៦ .-
ការបំអចលនវត្ថគឺជាកិច្ចសនែដលតាមកិច្ចសនេនាះ កូនបំណល្របគល់ឱមាស់
បំណលរបស់ខ្លននូវ្រទពមួយេដើមីធានា ការសងបំណល។ មាស់បំណលមានសិទ្ធិសុំឱលក់្រទព
េនាះេដើមីសងបំណលតាម បុព្វសិទ្ធិនិងបុរមាែដលខ្លនមានជាងមាស់ បំណលដៃទេទៀត។
ការេ្របើ្របាស់្រទពដាក់បំេដាយមាស់បំណលអាចជំនួសការសង បំណលេនះជាការ
្របាក់ែតមួយមុខឬជា្របាក់េដើមនិងការ្របាក់ផងក៏ បាន េបើសិនមានែចងក្នងកិច្ចសនបំ។

មា្រតា ២០៧ .-
កិច្ចសនបំអចលនវត្ថ្រតវេធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អករតាមរូបមន្ត លិខិតយថាភូតេដាយ
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ច េហើយ្រតវចុះប្ជីេនៅអង្គភាពសុរេយាដី។
មា្រតា ២០៨ .-
ការបំអចលនវត្ថចាត់ទុកជាបានការ េហើយតតិយជនមិនអាចជំទាស់បាន លុះ្រតាែត
កិច្ចសនបំេនាះបានេធ្វើតាមបត្តិដូចមានែចងក្នង មា្រតា ២០៧ ៃនចប់េនះ។
ការមិនបានចុះប្ជីេនៅអង្គភាពសុរេយាដីនូវកិច្ចសនបំបណាល ឱេថាះសិទ្ធិ្របាតិេភាគ
ភណិក េហើយមាស់បំណលមានសិទ្ធិ្រតឹមប្ដឹងទារសំណងតាមចប់ជាធរមាន ប៉ុេណាះ។
មា្រតា ២០៩ .-
្រទពជាប់កិច្ចសនបំអចលនវត្ថនឹង្រតវសងមកកូនបំណលវញជា ចាំបាច់ចាប់ពីេពល
ែដលកូនបំណលបានសងទាំង្រសុងរួចេហើយ។
ចំេពាះកិច្ចសនែដលមិនបានបក់ពីកាលបរេច្ឆទផុតកំណត់សងក្នង រយៈេពល ១០(ដប់)
ឆាំគិតពីៃថ្ងែដលបានចុះកិច្ចសនបំមក េបើមាស់បំណលមិនបានដាក់ពាកប្ដឹងេទៅតុលាការ
េដើមីទាមទារឱសង បំណលេទ មាស់បំណលេនាះ្រតវបាត់បង់ការធានាៃនការដាក់បំ។
ចំេពាះកិច្ចសនែដលបានបក់ៃថ្ងកំណត់ឱសងក្នងរយៈេពល ១០ (ដប់) ឆាំ គិតពីៃថ្ងផុត
រយៈេពលសងបំណល េបើមាស់បំណលមិនបានដាក់ពាកប្ដឹងេទៅតុលាការេដើមីទាមទារឱសង
បំណលេទ មាស់បំណលេនាះ្រតវបាត់បង់ការធានាៃនការដាក់បំ។
ការបាត់បង់ការធានាៃនការដាក់បំេនះត្រមវឱមាស់បំណល ្របគល់អចលនវត្ថនិងប័ណ្ណ
ឱកូនបំណលវញ ែតកូនបំណលពុំបានរួចពីការសងបំណលេឡើយ េហើយមាស់បំណលមានសិទ្ធិ
្រតឹមប្ដឹងទារសំណងតាមចប់ជាធរមាន ប៉ុេណាះ។
ការេលើកែលងបំឬការលុបបន្ទកបំ្រតវេធ្វើេលខាចារកក្នង ប្ជីសុរេយាដីតាមការេស្នើសុំ
របស់កូនបំណលឬេដាយឯកឯង។
មា្រតា ២១០ .-
ក្នងករណីណាក៏េដាយ មាស់បំណលមិនអាចកាយជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាប់កិច្ចសន
បំបានេឡើយ។ ខសនណាែដលផ្ទយនឹងបទបត្តិេនះ្រតវទុកជាេមាឃៈ។

មា្រតា ២១១ .-
កិច្ចសនបំអចលនវត្ថអនុតឱមាស់បំណលមានសិទ្ធិ្រតឹម ែតប្ដឹងេទៅតុលាការឱដាក់
លក់អចលនវត្ថេដាយបង្ខំប៉ុេណាះ េដើមីសងខ្លនជាអាទិភាព េដាយបុរមានិងបុព្វសិទ្ធិមុនមាស់
បំណលដៃទេទៀត។
េបើសិនជាក្នងរយៈេពលៃនកិច្ចសនបំ មាស់បំណលែដលទទួលបំទិញអចលនវត្ថ
ែដលដាក់បំ កិច្ចសនទិញេនះ្រតវចុះប្ជីេនៅអង្គភាពសុរេយាដី ពុំេនាះេទនឹង្រតវចាត់ទុកជា
េមាឃៈ។
មា្រតា ២១២ .-
មាស់បំណលែដលបានកាន់កាប់្រទពដាក់បំ អាចមានសិទ្ធិអា្រស័យផលពី្រទពេនាះដូច
ជាផលុបេភាគីែដរ លុះ្រតាែតមានែចងក្នងកិច្ចសនដាក់បំ។ មាស់បំណលមានកាតព្វកិច្ចែថទាំ
រកទុក្រទពេនាះឱដូចជា ្រទពរបស់ខ្លន។ េបើ្រទពេនាះខូចខាតេដាយអំេពើឬកំហុសណាមួយ
របស់ខ្លន ខ្លន្រតវសងតៃម្លខូចខាតេនាះេដាយកាត់្របាក់ក្នងបំណលបាន។
មា្រតា ២១៣ .-
េនៅេពលផុតរយៈេពលៃនកិច្ចសនបំ េដាយកូនបំណលបានសង្របាក់អស់វញក្ដីឬេដាយ
ផុតរយៈេពលប្ដឹងដូចមាន ក្នងមា្រតា ២០៩ ក្ដី មាស់បំណល្រតវសងមកកូនបំណលវញនូវ្រទពឬ
តៃម្លៃន្រទព ្របសិនេបើ្រទពេនះ្រតវបានវនាសេដាយអំេពើឬកំហុសណាមួយរបស់ មាស់បំណល។
មា្រតា ២១៤ .-
េនៅៃថ្ងចប់កិច្ចសនបំ េហើយកូនបំណលមកសុំេលាះ្រទពវញែតមាស់បំណលមិន្រពម
ឱេលាះ មាស់បំណល្រតវជំពាក់កូនបំណលវញនូវផលឬផលទុនែដលបានមកពី ្រទពដាក់បំ
េដាយគិតចាប់តាំងពីៃថ្ងែដលកូនបំណលសុំេលាះមក។
មា្រតា ២១៥ .-
េបើ្រទពជាដី េហើយកិច្ចសនបំមិនបានែចងឱចស់លាស់ពីៃថ្ងកំណត់សងេទ
មាស់បំណលេនៅែតមានសិទ្ធិយកផលឬផលទុនែដលជាផលេកើតមកពីការ យកចិត្តទុកដាក់របស់
ខ្លនពីការងាររបស់ខ្លននិងពីទុនរបស់ខ្លន ក្នងរដូវែដលកូនបំណលសុំេលាះ។
ប៉ុែន្តេបើ្រទពជាផ្ទះ េហើយកិច្ចសនបំមិនបានែចងឱចស់លាស់ពីៃថ្ងកំណត់សងេទ
មាស់បំណល្រតវ្របគល់្រទពដាក់បំេនាះឱកូនបំណលគិតពីៃថ្ង ែដលកូនបំណលបានសង
បំណល។

មា្រតា ២១៦ .-
ការ្របាក់្រតវបានប្ចប់ចាប់ពីៃថ្ងែដលកូនបំណលបានសងបំណលរួច មុនការប្ចប់
កិច្ចសន។ ការេស្នើសងបំណល្រតវបងាញពីចំនួននិង្រតវកត់្រតាក្នងលិខិត ែដលមាន
ចុះហត្ថេលខាេដាយេមឃុំឬេចៅសងាត់ជាមួយនឹងហត្ថេលខាកូន បំណលនិងសាកីពីរនាក់។
មា្រតា ២១៧ -
ការបង់ពន្ធដារេនៅែតជាបន្ទកៃនកូនបំណល េលើកែលងែតមានការ្រពមេ្រពៀងគាេផងពីេនះ
រវាងមាស់បំណលនិងកូនបំណល។
មា្រតា ២១៨.-
េបើកូនបំណលបានសងបំណល្រគប់ចំនួនេហើយ មាស់បំណលមិនអាចរកទុក្រទព ែដល
បានដាក់បំ េដាយយកេលសថាកូនបំណលេនៅជំពាក់បំណលមួយេផងេទៀតបានេទ េទាះជា
បំណលេ្រកាយេនះដល់កំណត់ទារេហើយក៏េដាយ េលើកែលងែតមានកិច្ចសនបំថ្មីមួយេទៀតេលើ
្រទពដែដលេនះ េហើយបានេរៀបចំតាមទ្រមង់ៃនចប់េទៀតផង។
កូនបំណលអាចេ្របើសិទ្ធិខាងេលើេនះ េលើទាយាទឬេលើសិទ្ធិវន្ដៃនមាស់បំណលបាន។
ជំពូកទី ១៤
អំពីការដាក់ធានា
មា្រតា ២១៩ .-
ការដាក់ធានាគឺជាកិច្ចសនមួយែដលបានសេ្រមចេឡើងេដើមីធានាការសង បំណលែដល
ក្នងេនាះកូនបំណល្របគល់េទៅឱមាស់បំណលរបស់ខ្លន មិនែមនជា្រទពេទែតជាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិៃន
្រទពេនាះែដលបានចុះ និេទ្ទសក្នងប្ជីសុរេយាដី។
មា្រតា ២២០ .-
កិច្ចសនដាក់ធានា្រតវេធ្វើេឡើងជាលាយលក្ខណ៍អករតាមរូបមន្តយថាភូតនិង្រតវចុះេលខា
ចារកក្នងប្ជីសុរេយាដី។
មា្រតា ២២១ .-
ក្នងករណីណាក៏េដាយ មាស់បំណលមិនអាចកាយជាកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពជាប់កិច្ចសន ដាក់
ធានាបានេឡើយ។ ខសនណាែដលផ្ទយនឹងបទបត្តិ្រតវទុកជាេមាឃៈ។
កិច្ចសនដាក់ធានាអនុតឱមាស់បំណលមានសិទ្ធិ្រតឹមែតប្ដឹង េទៅតុលាការឱដាក់លក់
អចលនវត្ថេដាយបង្ខំែតប៉ុេណាះ េដើមីសងខ្លនជាអាទិភាពេដាយបុរមានិងបុព្វសិទ្ធិមុនមាស់បំណល
ដៃទេទៀត។

មា្រតា ២២២ .-
េបើកូនបំណលបានសងបំណលនិងការ្របាក់រួចេហើយតាមេពលកំណត់ឬមុនេពល កំណត់
មាស់បំណល្រតវបង្វិលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិមកកូនបំណលវញេដាយេធ្វើ េលខាចារកេលើកែលងបន្ទកក្នង
ប្ជីសុរេយាដី។
មា្រតា ២២៣ .-
កូនបំណល្រតវរកទុក ្រគប់្រគងនិងេ្របើ្របាស់្រទពរបស់ខ្លន ប៉ុែន្តមិនអាចេធ្វើអ្វីែដលនាំឱ
បន្ថយតៃម្ល្រទពេនាះបានជាដាច់ ខាត។
មា្រតា ២២៤.-
សិទ្ធិវន្តៃនកូនបំណលនិងសិទ្ធិវន្តៃនមាស់បំណលមានកាតព្វកិច្ច និងសិទ្ធិដូចគានឹងកូន
បំណលឬមាស់បំណលរបស់ខ្លនែដរ។
មា្រតា ២២៥ .-
ទាយាទឬ្របតិសិទ្ធិៃនកូនបំណល្រពមទាំងសមាជិកទាំងឡាយៃន្រគសារែដល អាច្របកាស
ថាជាសហកម្មសិទ្ធិករៃន្រទពដាក់ធានា មានកាតព្វកិច្ចនិងសិទ្ធិដូចគានឹងកូនបំណលែដរ។
មាតិកាទី ៦
អំពីសុរេយាដី
ជំពូកទី ១៥
អំពីរដ្ឋបាលសុរេយាដី
មា្រតា ២២៦ .-
កម្មសិទ្ធិេលើអចលនវត្ថ្រតវបានធានាេដាយរដ្ឋ។ តាមេគាលេដៅេនះ រដ្ឋបាលសុរេយាដីេ្រកាម
ការ្រគប់្រគងរបស់្រកសួងេរៀបចំែដនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់មានសមត្ថកិច្ចេធ្វើ
អត្តសណកម្ម្រទព កសាងប្លង់សុរេយាដី េចញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ចុះប្ជីដី និងផ្ដល់ពត៌មានដល់ជន
ទាំងឡាយអំពីសានភាពកលដីទាក់ទងនឹង ្របេភទ ទំហំ កម្មសិទ្ធិករ និងបន្ទកេផងៗែដលអាច
មានេលើកលដីេនាះ។
មា្រតា ២២៧ .-
កលដីឬឯកតាសុរេយាដី គឺជាៃផ្ទដីមួយជាក់លាក់ស្ថិតេនៅក្នងឃុំ ឬសងាត់ែតមួយមិនពុះ
បំែបកេដាយ្រពំជាប់មិនដាច់ជារបស់ជនមាក់ ឬេ្រចើននាក់ក្នងករណីអវភាគកម្មេហើយេ្របើ្របាស់ក្នង
រូបភាពែតមួយ។

ចាត់ទុកជា្រពំជាប់មិនដាច់ែដលនាំឱបំែបកកលដីជាេ្រចើនកល េនាះគឺរបងផ្លវ
សាធារណៈ ្របឡាយនិងផ្លវទឹកែដលមានទទឹងយាងតិចពីរែម៉្រត។
មា្រតា ២២៨ .-
ការេរៀបចំនិងការ្រប្រពឹត្តេទៅៃនរដ្ឋបាលសុរេយាដី ្រតវកំណត់េដាយអនុ្រកឹត្រសបតាម
បទបត្តិៃនចប់េនះ។
មា្រតា ២២៩ .-
រដ្ឋបាលសុរេយាដីមានភារកិច្ចដូចតេទៅ :
- េធ្វើការចុះប្ជីដីមានលក្ខណៈជា្របព័ន្ធតាមបត្តិ ៃនអនុ្រកឹតស្ដីពីនីតិវធីៃនការ
កសាងប្លង់សុរេយាដីនិងេសៀវេភៅ េគាលប្ជីដី
- េធ្វើការព្រងឹងការចុះប្ជីដីមានលក្ខណៈដាច់េដាយដុំ តាមនីតិវធីែដលនឹងបត្តិ
េដាយអនុ្រកឹត
-អនុវត្តការអេង្កតវាស់ែវងសុរេយាដីៃនកលដីរួមមាន ការកំណត់្រពំដីការបំែបក
កលដី ការប្រងមកលដីនិងការកឺត្រមវ្រពំ្របទល់ៃនកលដី និងជាទូេទៅរាល់ការែ្រប្របលអំពី
ទំហំែដលបណាលមកពីធម្មជាតិឬេដាយ ស្ម័្រគចិត្ត
-កសាងេសៀវេភៅេគាលប្ជីដីេហើយេធ្វើេលខាចារកេឈាះកម្មសិទ្ធិករនិងរាល់ ទិន្នន័យ
្របមូលបានទាក់ទងេទៅនឹងលក្ខណៈរូប ទំហំ និងអត្តសណៃនអចលនវត្ថ ទាំងេនាះ
- េធ្វើចរន្តការនូវរាល់ការផាស់ប្ដរែ្រប្របលទាក់ទងេទៅនឹងសិទ្ធិ ែដលេកើតេឡើងេដាយ
កិច្ចសនេផ្ទរដូចជា ការលក់ ការឱ ការដូរ សន្តតិកម្មឬពាក់ព័ន្ធនឹងការដូរ ្របេភទឬសានភាពៃនដី
ដូចជា ការសាងសង់ ការចាក់បំេពញដី ការជីកកកាយយកដីជាេដើម
- អភិរកនូវរាល់ឯកសារសុរេយាដីែដលមានប្លង់សុរេយាដី ប្ជីេឈាះកម្មសិទ្ធិករ
េសៀវេភៅេគាលប្ជីដីនិងរាល់ឯកសារគតិយុត្តិទាក់ទងេទៅនឹងកលដីនី មួយៗ
- េចញវបនប័្រតសំគាល់មាស់អចលនវត្ថជូនកម្មសិទ្ធិករនិងលិខិតបក់េផងៗ
េទៀតទាក់ទងេទៅនឹងកលដី
-មានកាតព្វកិច្ច្របគល់ជូនជនែដលបានដាក់ពាកេស្នើសុំប្លង់ថតចម្លង និងឯកសារ
ពត៌មានទាក់ទងេទៅនឹងទីតាំង អត្តសណ ្រពំដីនិងសិទ្ធិែដលទាក់ទងេទៅនឹងកលដី
-េធ្វើេលខាចារកនូវរាល់ហុីប៉ូែតក ការបំ ការដាក់ធានា ការជួលរយៈេពលែវងឬ
េសវភាពែដលបានបេង្កើតេឡើងេលើ្រទពជាអចលនវត្ថ េហើយផ្ដល់ពត៌មានេទៅ្រគប់ជនែដលសាកសួរ
មករដ្ឋបាលសុរេយាដី អំពីសានភាពៃនកម្មសិទ្ធិែដលជាកម្មវត្ថៃនការដាក់ហុីប៉ូែតកដាក់ បំ ដាក់

ធានា ការជួលរយៈេពលែវងឬេសវភាពេនាះ។
មា្រតា ២៣០ .-
េសាហ៊ុយេសវាេផងៗែដលទាក់ទងេទៅនឹងការបំេពញភារកិច្ចខាងេលើ្រតវ កំណត់េដាយ
្របកាសរួមរបស់្រកសួងេរៀបចំែដនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និង្រកសួងេសដ្ឋកិច្ច និង
ហិរវត្ថ។
មា្រតា ២៣១ .-
រដ្ឋបាលសុរេយាដីថាក់កណាលជាអគ្គនាយកដានសុរេយាដីនិង ភូមិសាស្តទទួលបន្ទក
េរៀបចំស្រមបស្រមលនិង្រតតពិនិត្របតិបត្តិ ការទាំងឡាយៃនការវាស់ែវងសុរេយាដីែដលេធ្វើេឡើង
េលើែដនដីៃន្រពះ រាជាណាច្រកកម្ពជា និងរាល់្របតិបត្តិការកសាងប្លង់សុរេយាដី កសាងប្ជីេឈាះ
កម្មសិទ្ធិករ កសាងេសៀវេភៅេគាលប្ជីនិងេចញវបនប័្រតសំគាល់មាស់អចលនវត្ថប័ណ្ណ សំគាល់
សិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថ។ េ្រកៅពីេនះអគ្គនាយកដានសុរេយាដីនិងភូមិសាស្ត្រតវកំណត់វធីនិង
ស្តង់ដាទាក់ទងនឹងឯកសារ។
មា្រតា ២៣២ .-
រដ្ឋបាលសុរេយាដីេខត្ត - ្រកុងឬ្រសុក- ខ័ណនីមួយៗ្រតវ្របតិបត្តិរាល់ការែណនាំពីរដ្ឋបាល
សុរេយាដីថាក់ កណាល។ រដ្ឋបាលសុរេយាដីេខត្ត-្រកុងឬ្រសុក-ខ័ណ ទទួលេធ្វើស្រមង់សុរេយាដី
េដាយសហការជាមួយអាជាធរមូលដានដៃទេទៀត កាន់កាប់េសៀវេភៅេគាលប្ជីដីធ្លី េធ្វើចរន្តការជា
្របចាំេ្រកាមការ្រតតពិនិតពីរដ្ឋបាលសុរេយាដី ថាក់កណាលរកទុកឯកសារនិងផ្ដល់ពត៌មានដល់
អ្នកេស្នើសុំ។
មា្រតា ២៣៣ .-
រដ្ឋបាលសុរេយាដី្រសុក-ខ័ណ ្រតវេផ្ញើចប់ចម្លងៃនស្រមង់ឯកសារសុរេយាដីដល់ឃុំឬសងាត់
ែដល ពាក់ព័ន្ធ។ េមឃុំឬេចៅសងាត់្រតវអនុតឱជន្រគប់រូបពិេ្រគាះេយាបល់េហើយ ្រតវ
រាយការណ៍េទៅរដ្ឋបាលសុរេយាដី្រសុក-ខ័ណនូវរាល់ការផាស់ប្ដរ ែដលទាក់ទងេទៅនឹងសានភាពៃន
កម្មសិទ្ធិករក្នងមូលដានរបស់ខ្លន។
ជំពូកទី ១៦
អំពីស្រមង់សុរេយាដី
មា្រតា ២៣៤ .-
ស្រមង់សុរេយាដី្រតវេធ្វើតាមបេច្ចកេទសនិងវធីសាស្តកំណត់េដាយអនុ្រកឹត។

មា្រតា ២៣៥ .-
ក្នងករណីចាំបាច់រដ្ឋបាលសុរេយាដីអាចេស្នើសុំេទៅអាជាធរែដនដីឬ អង្គភាពេយាធាឬ
នគរបាលឱជួយេ្រជាមែ្រជងដល់កិច្ច្របតិបត្តិការេធ្វើ ស្រមង់សុរេយាដីេនៅនឹងកែន្លង។
គានសមត្ថកិច្ចណាេ្រកៅពីរដ្ឋបាលសុរេយាដី មានសិទ្ធិកំណត់កម្មសិទ្ធិករៃនកលដី ្របេភទដី
ឬទំហំដីបានេឡើយ។
មា្រតា ២៣៦ .-
ជនទាំងឡាយ ជាពិេសសកម្មសិទ្ធិករនិងជនែដលពាក់ព័ន្ធមានកាតព្វកិច្ចចូលរួមនិង
សហការក្នងការេធ្វើស្រមង់សុរេយាដី។ ជនទាំងេនាះ្រតវជួយស្រមលដល់កិច្ច្របតិបត្តិការវាស់ែវង
សុរេយាដីនិង េធ្វើអត្តសណកម្មកម្មសិទ្ធិករ េហើយ្រតវរាយការណ៍ពីការផាស់ប្ដរទាំងអស់ែដល
េកើតមានទាក់ទងនឹង កលដីរបស់ខ្លននិងសានភាពៃនទីតាំងនិងរាល់ការេផ្ទរសិទ្ធិៃន កម្មសិទ្ធិ។
មា្រតា ២៣៧ .-
ក្នងករណីមានវវាទកម្មអំពីទំហំៃនកលដី ឬេឈាះៃនកម្មសិទ្ធិករេកើតេឡើងក្នងេពល
្របតិបត្តិការេធ្វើស្រមង់ សុរេយាដី អ្នកទទួលខុស្រតវៃនរដ្ឋបាលសុរេយាដី ្រតវអេ្ជើញសាមីខ្លនមក
ស្រមុះស្រមល។ ចំេពាះវវាទកម្មែដលេកើតក្នងតំបន់កំពុងេធ្វើការវនិច្ឆ័យែដលមាន លក្ខណៈជា្របព័ន្ធ
គណៈកម្មការរដ្ឋបាលមានភារៈស្រមុះស្រមលវវាទកម្មេនះ។ េបើការ្រពមេ្រពៀងមិនអាច្រប្រពឹត្តេទៅ
បាន អ្នកទទួលខុស្រតវ្រតវបន្តេធ្វើអេង្កតវាស់ែវងសុរេយាដី េហើយកសាងកំណត់េហតុៃនវវាទេនាះ
ែតមិនមានសិទ្ធិអារកាត់េទ។
កាលេបើវវាទកម្មេកើតមានេនៅេពល្របគល់ប័ណ្ណ រដ្ឋបាលសុរេយាដី្រតវ្របកាន់យកែតេឈាះ
កម្មសិទ្ធិករែដលបានចុះ ក្នងប្ជីរបស់ខ្លនប៉ុេណាះ។ គានករណីណាែដលរដ្ឋបាលសុរេយាដីអាច
ែកែ្រប ឬ្របគល់ប័ណ្ណឱបុគ្គលេផងេទៀតបានេឡើយ។
ជំពូកទី ១៧
អំពីប្ជីឯកសារសុរេយាដី
មា្រតា ២៣៨ .-
រដ្ឋបាលសុរេយាដីមានកាតព្វកិច្ចកសាងប្លង់សុរេយាដីនិងេសៀវេភៅេគាលប្ជីដី។
ប្លង់សុរេយាដី្រគបដណប់តំបន់ែដលបានេធ្វើការវនិច្ឆ័យ េដាយមានកំណត់្រពំ្របទល់កម្មសិទ្ធិ
សាធារណៈ ឬ / និងកម្មសិទ្ធិឯកជនទាំងអស់ េហើយមានបក់អំពី្របេភទដីដូចជា ដីដាំដុះ ដីៃ្រព ដី
លិចទឹក ដីសរាប់សំណង់ឧសហកម្មជាេដើម។ ការកសាងប្លង់សុរេយាដី្រតវអនុវត្តតាមនីតិវធីែដល
្រតវែចងក្នង អនុ្រកឹតស្ដីពីនីតិវធីៃនការសាងប្លង់សុរេយាដី និង េសៀវេភៅេគាលប្ជីដី។ កលដី
កម្មសិទ្ធិនីមួយៗ្រតវមានេលខរបស់វា។

េសៀវេភៅេគាលប្ជីដីបងាញចំេពាះេលខកលដីកម្មសិទ្ធិនីមួយៗនូវេឈាះ កម្មសិទ្ធិករនិង
មេធបាយៃនការេធ្វើអត្តសណកម្មកលដី ការពិពណ៌នាអំពីកម្មសិទ្ធិ ទំហំ កលដី េសវភាព
និងបន្ទកេផងៗេលើកលដី។ រាល់ការែកែ្របទិន្នន័យទាំងឡាយ្រតវែតបានចុះប្ជីេនៅេពលែដល
រដ្ឋបាលសុរេយាដីបានទទួលដំណឹងេនះ។ ប្ជីេនះ ្រតវបានកាន់កាប់ជា ៣ (បី) ចប់ែដលមួយ
ចប់្រតវបានរកទុកេនៅរដ្ឋបាលសុរេយាដីថាក់ កណាលនិងពីរចប់េទៀតរកទុកេនៅរដ្ឋបាល
សុរេយាដីេខត្ត-្រកុងនិង ្រសុក-ខ័ណ។
េសៀវេភៅេគាលប្ជីដីបងាញចំេពាះេលខប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិនូវហុីប៉ូែតក ការបំ ការដាក់ ធានា
និងការជួលរយៈេពលែវងែដលអាចដាក់បន្ទកេលើកម្មសិទ្ធិេនាះ។
មា្រតា ២៣៩ .-
ប្លង់សុរេយាដីនិងេសៀវេភៅេគាលប្ជីដីមានតៃម្ល្រតឹម្រតវតាមចប់ និងមានអានុភាព
ចស់លាស់។ ប្លង់សុរេយាដីនិងេសៀវេភៅេគាលប្ជីដីមិន្រតវមានការឆូតលុប ការសរេសរ្រតត ការ
ែក េលើកែលងែតមានការបក់ចស់លាស់។
រដ្ឋបាលសុរេយាដី្រគប់លំដាប់ថាក់្រតវទទួលខុស្រតវចំេពាះមុខ ចប់ក្នងការកាន់កាប់នូវ
ប្ជីដី និងភាពជាក់លាក់ៃន្របតិបត្តិការស្រមង់សុរេយាដី និងកិច្ចការអភិរកឯកសារ។
មា្រតា ២៤០ .-
ការសាកសួរពត៌មានសុរេយាដីមិនអាច្រតវបាន្របែកកចំេពាះជនែដលមានការ ទាក់ទង
េឡើយ។ ពត៌មានែដលបានចុះក្នងេសៀវេភៅេគាលប្ជីដីជាកម្មវត្ថៃនការ្របគល់ ចប់ចម្លងេដាយ
្រតវបង់្របាក់ែដលបានកំណត់ក្នងមា្រតា ២៣០ ៃនចប់េនះ។
ជំពូកទី ១៨
អំពីប័ណ្ណពត៌មានសុរេយាដី
មា្រតា ២៤១ .-
រដ្ឋបាលសុរេយាដីអាចេចញវបនប័្រតសំគាល់មាស់អចលនវត្ថ ប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិ
កាន់កាប់អចលនវត្ថ វបនប័្រតបក់ហុីប៉ូែតក សលាកប័្រតពត៌មាននិងលិខិតបក់សុរេយាដី
អំពី្របេភទ សានភាពគតិយុត្តិ លក្ខណៈរូបនិងបន្ទកៃនកលដី េដាយែផ្អកេលើឯកសារនិងេសៀវេភៅ
េគាលប្ជីដី។
មា្រតា ២៤២ .-
វបនប័្រតសំគាល់មាស់អចលនវត្ថឬប័ណ្ណសំគាល់សិទ្ធិកាន់កាប់ អចលនវត្ថ្រតវេចញឱ
ចំេពាះែតកម្មសិទ្ធិករឬអ្នកមានសិទ្ធិ្រសប ចប់េលើអចលនវត្ថេនាះែតប៉ុេណាះ។

មា្រតា ២៤៣ .-
សលាកប័្រតពត៌មានសុរេយាដីអាច្រតវបានផ្ដល់ឱជនែដលបានេស្នើសុំ។ ភាក់ងារែដលបាន
ផ្ដល់ពត៌មានេនះ្រតវទទួលខុស្រតវចំេពាះការផ្ដល់ ពត៌មានមិន្រតឹម្រតវដល់អ្នកេស្នើសុំ។ពត៌មាន
ែដលផ្ដល់ឱមិននាំឱ ជាប់ការទទួលខុស្រតវដល់រដ្ឋបាលសុរេយាដីេទ។
មា្រតា ២៤៤ .-
លិខិតបក់សុរេយាដីគឺជាមូលដានៃនការអះអាងជាផ្លវការមួយៃនលិខិតគតិយុត្តិ។
កម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថេកើតេឡើងេដាយលិខិតលក់ េអាយ ដូរឬជំរះមរតក ែដល្រតវបានេធ្វើេឡើង
េដាយបុគ្គលែដលមាននីតិសមទាដូចមានែចងក្នង មា្រតា ៦៥ ៃនចប់េនះ។ លិខិតទាំងេនាះ្រតវែត
តំកល់ទុកេនៅរដ្ឋបាលសុរេយាដី។
មា្រតា ២៤៥ .-
លិខិតលក់ េអាយ ដូរឬជំរះមរតកេធ្វើេឡើងជាឯកជនមិនអាចចុះប្ជីបានេឡើយ។ តតិយជន
មិនអាចជំទាស់បាន លុះ្រតាែតលិខិតេនាះេធ្វើេឡើងតាមែបបបទែដលបានកំណត់ក្នងមា្រតា ២៤៤
ៃនចប់េនះ។
មា្រតា ២៤៦ .-
្របសិនេបើលិខិតលក់ េអាយ ដូរឬជំរះមរតក បានេធ្វើេឡើងតាមរូបមន្តយថាភូតេដាយ
បុគ្គលែដលមាននីតិសមទា ប៉ុែន្តមិនបានចុះប្ជីេនៅសុរេយាដីេទ លិខិតេនាះេនៅែតតតិយជនអាច
ជំទាស់បាន េហើយកម្មសិទ្ធិករនិងសិទ្ធិវន្ត្រតវទទួលខុស្រតវេដាយខ្លនឯង ក្នងការខកខានចុះប្ជី
េនះ។
មាតិកាទី ៧
អំពីេទាសបត្តិ
ជំពូកទី ១៩
អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ
មា្រតា ២៤៧ .-
រាល់ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និង សិទ្ធិចប់េផងៗេទៀតេលើអចលនវត្ថអាចជាបទេល្មើស
្រពហ្មទណអនុេលាម តាមបត្តិ ៃនចប់េនះ េហើយការខូចខាតទាំងឡាយែដលបណាលមកពីអំេពើ
េនះ្រតវេដាះ្រសាយេដាយ សំណងរដ្ឋបេវណី។

មា្រតា ២៤៨ .-
្រតវចាត់ទុកជាការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិ្រសបចប់េផងៗេទៀតេលើអចលនវត្ថជាបទ
េល្មើស្រពហ្មទ័ណ ក្នងន័យចប់េនះមាន :
- រាល់អំេពើ្រប្រពឹត្តេដាយជាក់ែស្ដង រេលាភកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយេចតនា េដាយ
មិនទទួលសាល់ប័ណ្ណេចញេដាយរដ្ឋបាលសុរេយាដី
- រាល់អំេពើ្រប្រពឹត្តេដាយជាក់ែស្ដង រារាំងអ្នកកាន់កាប់េដាយសន្តិភាពឬេភាគីៃន្រទព
មួយេនៅក្នងតំបន់ មិនទាន់មានប្លង់សុរេយាដី ែដលរបបកម្មសិទ្ធិមិនទានបានព្រងឹងជាសាពរតាម
បត្តិៃនចប់ េនះ
- រាល់ការចូលកាន់កាប់មិន្រតឹម្រតវតាមចប់ឬមិន្រប្រកតីេលើ អចលនវត្ថែដលជា
្រទពសមត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋឬ្រទពសមត្តិឯកជន របស់រដ្ឋ ែដលមិន្រសបតាមមា្រតា ១៧
មា្រតា ១៨ និងមា្រតា ១៩ ៃនចប់េនះ
- រាល់ការបំែប្លងពីសមទានមកជាកម្មសិទ្ធិ េលើកែលងសមទានេឆ្លើយតបេទៅនឹង
្របេយាជន៍សង្គម។
មា្រតា ២៤៩ .-
ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិក្នងន័យៃនមា្រតាខាងេលើអាចជាទេង្វើរបស់ អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចឬជា
ទេង្វើរបស់សាមជនែដលេធ្វើេដាយមាក់ឯង ឬេដាយផំគំនិតជាមួយភាក់ងាររបស់អាជាធរ។
មា្រតា ២៥០ .-
មន្តីឬអាជាធរមានសមត្ថកិច្ចែដលបានេធ្វើឱប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ ្រសបចប់េលើអចលនវត្ថ្រតវ
ទទួលេទាសរដ្ឋបាលបែន្ថមេលើេទាស្រពហ្មទណ និងសំណងរដ្ឋបេវណី។
ែផ្នកទី ១ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ឬឯកជនេដាយសាមជន
អនុែផ្នកទី ១ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិឯកជន
មា្រតា ២៥១ .-
ជនណាែដលបានែក្លងប័ណ្ណក្នងេគាលបំណងយកេទៅេ្របើ្របាស់ជាផ្លវការ េទាះជាក្នងរូបភាព
អ្វីក៏េដាយ្រតវផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆាំ ដល់ ៥ (្របាំ) ឆាំ។
មា្រតា ២៥២ .-
ជនណាែដលបានបំភាន់មន្តីសុរេយាដីក្នងការបំេពញេបសកកម្មឬបំភាន់ អាជាធរក្នងការចុះ
ប្ជីដី្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ៥០០.០០០ (្របាំែសន) េរៀល ដល់ ៣.០០០.០០០ (បីលាន)
េរៀល ឬ/និងដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ែខ ដល់ ៦(្របាំមួយ) ែខ។

មា្រតា ២៥៣ .-
ជនណាែដលេ្របើអំេពើហិងេទៅេលើអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថេដាយសុចរត េទាះជាមិនទាន់
បានេធ្វើប័ណ្ណឬកំពុងមានទំនាស់ក៏េដាយ ្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលាន
្របាំែសន) េរៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ៃម្ភ្របាំលាន) េរៀល ឬ/និងដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (្របាំមួយ) ែខ
ដល់ ២(ពីរ) ឆាំ េដាយពុំទាន់គិតប្ចលនូវេទាស្រប្រពឹត្តអំេពើហិង្របឆាំងមនុស។
បែន្ថមេលើេទាសខាងេលើ អ្នក្រប្រពឹត្តអំេពើហិង្រតវទទួលខុស្រតវចំេពាះសំណងរដ្ឋបេវណី
ដល់ជនរងេ្រគាះ ែដលបណាលមកពីអំេពើហិងរបស់ខ្លន។
េបើអំេពើហិងខាងេលើ្រតវបានបពីជនដៃទេទៀតេ្រកៅពីអ្នកបង្ក េហើយជនេនាះមិនបាន
ចូលរួមផាល់ក្ដី អ្នកបេនះក៏្រតវទទួលការផ្ដនាេទាសដូចអ្នក្រប្រពឹត្តអំេពើ ហិងផាល់ែដរ។
មា្រតា ២៥៤ .-
គានករណីណាមួយែដលអនុតឱេ្របើ្របាស់កមាំងឯកជន េដើមីធានាចំេពាះការេគារព
ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ឬចំេពាះការ្របតិបត្តិេសចក្ដីសំេរចរបស់តុលាការក្នងការបេណញេចញឬ ក្នងការ
បងាប់ឱចាកេចញបានេឡើយ។ ជនណាែដលេ្របើកមាំងឯកជនក្នងេហតុផលេនះ ្រតវផ្ដនាេទាស
ពិន័យជា្របាក់ពី ៣.០០០.០០០ (បីលាន) េរៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ៃម្ភ្របាំលាន) េរៀល ឬ/និង
ផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (្របាំមួយ) ែខ ដល់ ២ (ពីរ)ឆាំ។
មា្រតា ២៥៥ .-
ជនណាែដលបានលួចលក់ឬលួចបំអចលនវត្ថែដលមិនែមនជារបស់ខ្លន ្រតវផ្ដនាេទាស
ដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (្របាំមួយ) ែខ ដល់ ៣ (បី) ឆាំ េដាយមិនគិតដល់ពសនកម្មែដលបណាលមកពី
អំេពើរបស់ខ្លន។
មា្រតា ២៥៦ .-
កម្មសិទ្ធិករណាែដលបានេធ្វើការដាំដុះេលើដីរបស់ខ្លន ឬ្របគល់ដី ឬជួលដីឱតតិយជនដាំដុះ
េដាយេចតនានូវមុខដំណាំែដលចប់ឬបទប ហាមឃាត់្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី
១៥.០០០.០០០ (ដប់្របាំលាន) េរៀល ដល់ ៤៥.០០០.០០០ (ែសសិប ្របាំលាន) េរៀល ឬ/និង
ផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារតាមចប់ជាធរមាន។
មា្រតា ២៥៧ .-
សហកម្មសិទ្ធិករអវភាគែដលេធ្វើឱប៉ះពាល់ដល់ចំែណករួម ដូចមានែចងក្នងមា្រតា ១៨០ ៃន
ចប់េនះ្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលាន្របាំែសន) េរៀលដល់
៩.០០០.០០០ (្របាំបួនលាន) េរៀល។ ក្នងករណីមិនរាងចាល្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់េទ្វដង។

មា្រតា ២៥៨ .-
សហកម្មសិទ្ធិករែដលមិន្រពមចូលរួមទទួលបន្ទកែថទាំចំែណករួមៃន សហកម្មសិទ្ធិខ្លនឬមិន
េគារពតាមលក្ខខណៃនសណាប់ធាប់សាធារណៈដូច មានែចងក្នងមា្រតា ១៨៥ ៃនចប់េនះ ្រតវ
ផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី៥០០.០០០(្របាំែសន) េរៀល ដល់៣.០០០.០០០(បីលាន)េរៀល។
អនុែផ្នកទី ២ : អពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិៃន្រទពសមត្តិសាធារណៈ
មា្រតា ២៥៩ .-
ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិៃន្រទពសមត្តិសាធារណៈ ្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី
៥.០០០.០០០ (្របាំលាន) េរៀល ដល់ ៥០.០០០.០០០(ហាសិបលាន) េរៀល ឬ/និង ផ្ដនាេទាសដាក់
ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆាំ ដល់ ៥ (្របាំ) ឆាំ។
ចារ្រតវមានកាតព្វកិច្ចចាកេចញពី្រទពសមត្តិសាធារណៈេនាះ ជាបនាន់។ ចារគានសិទ្ធិទារ
កំៃរអំពីពលកម្មឬការេរៀបចំែដលបានេធ្វើេលើ ្រទពេនាះេឡើយ។
ក្នងករណីែដលអ្នកកំពុងកាន់កាប់្រទពសមត្តិសាធារណៈ មុនចប់េនះចូលជាធរមាន
េហើយមានឯកសារសំអាងនិងបក់ជាក់លាក់ថា ខ្លនបានទិញពីជនណាមាក់អាចរាយការណ៍ជូន
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ច េដើមីអនុវត្តតាមវធានចប់ចំេពាះបុគ្គលែដលបានលក់្រទពសមត្តិ
សាធារណៈេនះេដាយខុសចប់ និងេដើមីជា្របេយាជន៍របស់ខ្លនែដលបានរងេ្រគាះេដាយសារទេង្វើ
េនះ។ េទាះជាយាងណាក៏េដាយ ក៏ជនរងេ្រគាះេនះពុំមានសិទ្ធិកាន់កាប់បន្តេលើ្រទពសមត្តិ
សាធារណៈ បានេឡើយ។
មា្រតា ២៦០ .-
ជនណាែដលបានេលើកេចញ ឬរកិលេចញ ឬបំផាញេចាលនូវបេងាលសុីម៉ងត៍េដៅចំណច
ឋានេលខានិងទីតាំងផាក សសុរេយាដី ្រតវទទួលការ្រពមានពីអាជាធរមានសមត្ថកិច្ច។ ក្នង
ករណីមិនរាងចាល ្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ៥០០.០០០ (្របាំែសន) េរៀល ដល់
៣.០០០.០០០ (បីលាន) ឬ/និងផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ែខ ដល់ ៦ (្របាំមួយ) ែខ េដាយ
មិនគិតដល់ពសនកម្មែដលបណាលមកពី អំេពើរបស់ខ្លន។
ែផ្នកទី ២ : អំពីការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិសាធារណៈឬឯកជនេដាយអាជាធររដ្ឋបាល
មា្រតា ២៦១ .-
មន្តីឬអាជាធរែដលបានេ្របើអំណាចេដាយរេលាភ េទាះមានបក្ដី ឬគានបក្ដី េដើមីដក
ហូតអចលនវត្ថពីអ្នកកាន់កាប់េដាយសន្តិភាព ្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ១០.០០០.០០០(ដប់
លាន) េរៀល ដល់ ២៥.០០០.០០០ (ៃម្ភ្របាំលាន) េរៀល និង្រតវទទួលេទាសរដ្ឋបាលែថមេទៀត។

ចាត់ទុកជាការរេលាភមាន ការែក្លងបន្លំ ការកសាងប័ណ្ណេដាយបំពាន ការេកៀបសង្កត់ឬ
វធានការសមារៈ េដើមីបេណញេចញេធ្វើេឡើងចំេពាះអ្នកកាន់កាប់អចលនវត្ថ។
េបើការដកហូតអចលនវត្ថបាន្រប្រពឹត្តេទៅេដាយអំេពើហិង ចារ្រតវផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារ
ពី ៦ (្របាំមួយ) ែខ ដល់ ២ (ពីរ) ឆាំ ែថមេទៀត។
អ្នកបេដាយរេលាភ្រតវផ្ដនាេទាសដូចគានឹងអ្នក្រប្រពឹត្តផាល់ែដរ។
មា្រតា ២៦២ .-
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចឬកងកមាំង្របដាប់អាវុធ្រគប់្របេភទ ែដលបានរេលាភយក្រទពជា
អចលនវត្ថក្នងមណលែដលខ្លនមានភារកិច្ច ការពារសណាប់ធាប់សាធារណៈនិងសន្តិសុខមកេធ្វើជា
របស់ខ្លន ្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ៣.០០០.០០០ (បីលាន) េរៀល ដល់
៣០.០០០.០០០(សាមសិបលាន) េរៀល ឬ/និងផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ (ពីរ) ឆាំ ដល់ ៥ (្របាំ)
ឆាំ និង្រតវទទួលេទាសរដ្ឋបាលែថមេទៀត។
មា្រតា ២៦៣ .-
អាជាធរមានសមត្ថកិច្ចែដល្រពេងើយកេន្តើយឬបេណាយឱសាមជន ្រប្រពឹត្តេដាយរេលាភ
សិទ្ធិរបស់កម្មសិទ្ធិករ របស់េភាគី ឬរបស់អ្នកកាន់កាប់េដាយសន្តិភាព្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី
១.០០០.០០០ (មួយលាន) េរៀល ដល់ ១០.០០០.០០០ (ដប់លាន) េរៀល និង្រតវទទួលេទាស
រដ្ឋបាលែថមេទៀត។
មា្រតា ២៦៤ .-
ការរេលាភេធ្វើេឡើងេដាយមន្តីសុរេយាដី្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ ពី ១.០០០.០០០(មួយ
លាន) េរៀល ដល់ ៥.០០០.០០០ (្របាំលាន) េរៀល និង ្រតវទទួលេទាសរដ្ឋបាលែថមេទៀត។
រាប់ចូលជាការរេលាភ ការផ្ដល់ទិន្នន័យជាផ្លវការខុស ការេចញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិខុស ការ
បិទបាំងហុីប៉ូែតកឬបន្ទកេផងៗ ការេបាះេគាល្រពំដីខុសេដាយេចតនានិងរាល់ការេធ្វស្របែហស
ក្នងការ េធ្វើេលខាចារកេលើឯកសារសុរេយាដី។
មា្រតា ២៦៥ .-
រាល់ការប៉ះពាល់េធ្វើេឡើង េដាយ្របឆាំងនឹងសិទ្ធិេលើដីរបស់សហគមន៍ជនជាតិេដើមភាគតិច
េដាយអាជាធរ ែដលទទួលខុស្រតវ្រគប់្រគងតំបន់ែដលអចលនវត្ថេនាះតាំងេនៅ ្រតវផ្ដនាេទាស
ពិន័យជា្របាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលាន្របាំែសន) េរៀល ដល់ ៩.០០០.០០០ (្របាំបួនលាន) េរៀល
ឬ/និងផ្ដនាេទាសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ (ពីរ) ឆាំ ដល់ ៥ (្របាំ) ឆាំ និង្រតវទទួលេទាសរដ្ឋបាលែថម
េទៀត។

មា្រតា ២៦៦ .-
ការប៉ះពាល់អចលនវត្ថរបស់វត្ត េដាយបុគ្គលែដលទទួលបន្ទក្រគប់្រគង្រតវបង្ខំឱសង្រទព
េនាះវញ និង្រតវផ្ដនាេទាសពិន័យជា្របាក់ពី ១.៥០០.០០០ (មួយលាន្របាំែសន) េរៀលដល់
៩.០០០.០០០ (្របាំបួនលាន) េរៀល។
មាតិកាទី ៨
អវសានបត្តិ
មា្រតា ២៦៧ .-
បទបត្តិទាំងឡាយណាែដលផ្ទយនឹងចប់េនះ ្រតវទុកជានិរាករណ៍។
មា្រតា ២៦៨ .-
ចប់េនះ្រតវបាន្របកាសជា្របញាប់។

សទានុ្រកម
LEXIQUE
ក . ខ . គ
កម្មសិទ្ធិ(propriete) :
កម្មសិទ្ធិករ(Proprietaire) :
សិទ្ធិេពញេលញជាមាស់េលើ្រទព។សិទ្ធិេនះរួមប្ចលទាំងសិទ្ធិ
េ្របើ្របាស់ សិទ្ធិអា្រស័យផល និង សិទ្ធិចាត់ែចងេលើ្រទព។
មាស់កម្មសិទ្ធិេលើ្រទព និង មានសិទ្ធិេ្របើ្របាស់សិទ្ធិអា្រស័យផលនិង
សិទ្ធិចាត់ែចងេលើ្រទពែដលជារបស់ខ្លន។
កិរយាបដិេសធកិច្ចសនណាមួយេដាយមកពី កិច្ចសនេនាះមានវការៈ
កតិកាេភទ(Rescision) :
ដល់ឫសគល់ៃនការ្រពមេ្រពៀងគា។ ក្នងទីេនាះកតិកាេភទ បានន័យថា
បដិេសធកិច្ចសនលក់េចាល េដាយមកពីលក់អចលនវត្ថមានវការៈ
អាថ៌កំបាំង។
ចំណងៃនសិទ្ធិែដលបង្ខំជនមាក់ឱេផ្ទរ កម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិណាមួយឱ
កាតព្វកិច្ច(Obligation) :
ការជំរះមរតក(Reglement
des successions) :
ការ(Ouvrage) :
បំេពញនូវកិច្ចការណាមួយ ឬឱឈប់បំេពញនូវកិច្ចការណាមួយដល់ជន
មាក់េទៀត។
កិរយាេធ្វើប្ជី្រទពសមត្តិរបស់េខាច េអាយដឹងថាេនៅសល់ប៉ុនាន បាត់
ប៉ុនាន េដើមីនឹងែចកគារវាងទាយាទ និងទាយាទ។
ផលអ្វីទាំងពួងែដលេកើតមកពីសាៃដជាងឬសាៃដសិលករ។ ឧទា: តុ ទូ
ជាការរបស់ជាង ឯ្របេលាមេលាកជាការរបស់អ្នកនិពន្ធ។
េកើយ(Balcon) : រានហាលតូចគានសរសរ្រទពីេ្រកាមេទែតមានបងាន់ៃដព័ទ្ធជុំវញ។
កូនបំណល(Debiteur) :
ជនជំពាក់្របាក់ ឬជំពាក់កាតព្វកិច្ចេគ។
កំែពង(Cloture) : សាមេភាះ របង ភ្លឺ។
ច . ឆ . ជ
ចរន្តការ(Mise a jour) :
ការកត់្រតាទុកជា្របចាំក្នងឯកសារសុរេយាដីនូវរាល់ការែ្រប្របល ឬ
ការផាស់ប្ដរេដាយេយាងតាមឯកសារគតិយុត្ដ។
ចារ(Auteur) : អ្នក្រប្រពឹត្ត អ្នកៃដដល់។
ចប់(Loi) :
ឆនានិសិទ្ធិ(Pouvoir
discretionnaire) :
លិខិតបទដានគតិយុត្តែដលអនុម័តេដាយអង្គការនីតិបត្តិ(សភា)
និងចូលជាធរមានតាមរយៈ្រពះរាជ្រកម្របកាសេអាយេ្របើ។
អំណាចែដល្របគល់ដល់អាជាធរេអាយេរសយកមេធបាយ
ណាមួយតាមចិត្តខ្លនមកេដាះ្រសាយបណាមួយ។

ជនជាតិេដើម
ភាគតិច(Indigene) :
ជនជាតិែខ្មរេដើម។
ជ . . ថ . ទ . ធ . ន
ជនទីបី ឬភាគីទីបីក្នងេរឿង។ អ្នកដៃទ ឬអ្នកេ្រកៅ។ ឧទា: អ្នកលក់ និងអ្នក
តតិយជន(Tiers,tierce) :
តីរឋាន(Quai) :
ទិញ ជាភាគីទី១ និងទី២។ អ្នកេផងេទៀតេ្រកៅពីអ្នកលក់ និងអ្នកទិញ េហៅ
ថាតតិយជន។
ការែដលបានកសាងេនៅក្នងកំពង់ែផ ឬេលើ្រចាំងទេន្លសំរាប់នាវាចូលចត
សំរាប់អ្នកដំេណើរេឡើងចុះនាវា និងសំរាប់ផ្ទកទំនិញ និង ដាក់ទំនិញចុះ។
ែតងតាំង(Nommer)
េថាះសិទ្ធិ(Decheance
du droit) :
:
េអាយមុខការ េអាយគុណភាព ផ្ដល់ឋានៈនាទី។ ឧទា: េឈាះ "ក" បាន
ែតងតាំងេឈាះ "ខ" ជាទាយាទរបស់ខ្លន។
្របាស់ចាកសិទ្ធិ បាត់បង់សិទ្ធិេដាយេហតុទណកម្ម ឬេដាយេហតុមិនបាន
បំេពញលក្ខខណែដលចប់ ឬកិច្ចសនត្រមវេអាយបំេពញក្នងរយៈេពល
មានកំណត់។
អ្នកែដលចប់ត្រមវេអាយទទួលមរតកពីជនណាមាក់។ ឧទា: កូនជា
ទាយាទ(Heritier) :
្រទពសមត្តិ
សាធារណៈ
(Domaine public) :
្រទពសមត្តិឯកជន
(Domaine prive) :
ធនលាភ(Rente) :
ទាយាទរបស់ឪពុក មាយ េចៅជាទាយាទរបស់ជីដូន ជីតា ែដលឥតមាន
បចាញាតិជាតំណវង។
្រទពែដល្រតវ រកេអាយគង់រូបតាមធម្មជាតិជារបស់វាេដើមីទុកេអាយអ្នក
រួមសង្គម េ្របើ្របាស់ជាអែង្វងេទៅដូចជា : សាន ថ្នល់ ...។ល។ ្រទពទាំង
អស់េនះស្ថិតេនៅជា្របេយាជន៍សាធារណៈមិនអាចលក់ ដូរ និងគានកំណត់
អាជាកាលេទ។
្រទពរបស់សង្គម ែដលមិនសំរាប់ឱជនក្នងសង្គមេនាះេ្របើ្របាស់ជា
សាធារណៈទូេទៅេទ ជាសមត្តិែដលសង្គមអាចលក់ ដូរ ជួល េធ្វើអំេណាយ
បាន។
ផលែដលផ្ដល់េអាយមករាល់ឆាំ ដូចជាការ្របាក់ ឈ្នលដីឈ្នលផ្ទះជា
េដើម។
ែដលមានគុណភាពជាអ្វីមួយតាមចប់។ ឧទា: េចៅហាយ្រសុកជាអាជាធរ
ធមានុរូប(Legitime) :
ធមានុរូប។ កូនែដលេកើតពីឪពុក-មាយែដលមានខាន់សា េហៅថាកូន
ធមានុរូប ឬកូនមានខាន់សា។
និទាយាទភាព(Deshere
ភាពឥតអ្នក្រតវទទួលមរតក។
nce) :

េសចក្ដីែដលចុះេដាយសេង្ខបេនៅេលើរមទំព័រ ឬេនៅខាងចុងទំព័រៃនលិខិត
និេទ្ទស(Mention) :
ណាមួយ។
និរាករណ៏(Abrogation) : ការលុបេចាលែលងេអាយេ្របើចប់េនាះតេទៅេទៀត។
នីតនុកូល (Legal) :
នីតិបុគ្គល(Personne
morale) :
នីតិបុគ្គលៃននីតិ
សាធារណៈ
(Personne morale du
droit prive) :
នីតិបុគ្គលៃន
នីតិឯកជន
(Personne morale du
droit prive) :
នីតិវធី(Procedure) :
ែដលេកើតមកពីចប់ ែដលចប់តាក់ែតងមក។
្រកុមមនុសែដលចប់ទទួលសាល់ថាជាបុគ្គលែដរែតដៃទពីសមាជិកៃន
ខ្លន។ ឧទា: ពុទ្ធិកសមាគមជានីតិបុគ្គល ្រកុមហ៊ុនេធ្វើស្ករ ក៏ជានីតិបុគ្គល
ែដរ។
្រកុមរាជការសាធារណៈ។ ឧទា : រដ្ឋ េខត្ត ឃុំ ឬ្រគឹះសានសាធារណៈ
ដូចជាសកលវទល័យជាេដើម។
សមាគម ្រកុមហ៊ុន ្រកុមមូលនិធិ។
វធីែដលតុលាការេ្របើ្របាស់ េដើមីចាត់ែចងេរឿងក្ដីតាំងពីេដើមរហូតដល់
ចប់។
នីតិសមទា(Habilite) : សមត្ថភាពែដលចប់េបើកេអាយជនមាក់ៗមានយាង្រគប់្រគាន់េដើមីេធ្វើ
ការអ្វីមួយ។
ប . ផ . ព . ភ . ម
បទប(Reglement)
: លិខិតបទដានែដលេចញេដាយអង្គការ ឬអាជាធរមានសមត្ថកិច្ច។
បទបត្តិ(Disposition) :
េសចក្ដីបត្តិរបស់ចប់ ឬរបស់មា្រតាណាមួយៃនចប់ខសំខាន់របស់
លិខិតក្នងតុលាការ។
បដិគាហក(Donataire) : អ្នកទទួលអំេណាយ
បដិបត្តិ(Derogation) : ការតាំងបត្តិផ្ទយ ឬមិន្រសប។
ប័ណ្ណ(Titre) :
ប្លង់សុរេយាដី ឬែផនទី
សុរេយាដី
ឬប្លង់កលដី (Plan
cadastral) :
លិខិតែដលមានរូបមន្តយថាភូត(ែដលមានរូបភាព និងទ្រមង់្រតឹម្រតវ
តាមចប់) សំរាប់បក់សិទ្ធិណាមួយ។
ប្លង់រួមៃនដីតំបន់ណាមួយែដលមន្តីជំនាញសុរេយាដីបានវាស់ែវង គួរ
បំេពញយាង្រតឹម្រតវ និង្រគប់្រគាន់តាមបទដានបេច្ចកេទស េហើយដាក់
េលខកលដីឬដីឡត៍យាងចស់លាស់។

បន្ទក/ភារៈ/ធុរៈ(Charges) : មុខការ/មុខងារ/អាណត្តិ/្របតិកម្មែដលជនណាមាក់េធ្វើឬបំេពញ។
បាលិត(Pupille) :
បុព្វសិទ្ធិ(Prerogative) :
កូនកំ្រពាជាអនីតិជនែដលស្ថិតេនៅេ្រកាមអាណាពបាលៃនជនណា
មាក់
សិទ្ធិជាពិេសសែដលឱដាច់េទៅេលើមុខងារ ឬេទៅេលើ្រកុមនីមួយៗ
េលើសពីអ្នកដៃទ។
បុរមា(Preference) : សិទ្ធិែដលេបើកេអាយជនណាមាក់បានអ្វីមួយមុនជនឯេទៀត។
េបតិកភណ(Patrimoine) :
្រទពែដលជនមាក់ៗមាន និងបំណលែដលជនមាក់ៗជំពាក់េគ។ ទាំង
្រទព ទាំងបំណលរបស់ជនមាក់ៗេហៅថា "េបតិកភណ"។
្របតិសិទ្ធិ(Ayant cause) : អ្នកទទួលសិទ្ធិបន្តពីេគេដើមី្របកបការរបស់ខ្លនផង និងជំនួសេគផង
្របធានសក្កិ(Force
majeure) :
្របទានកម្ម(Donation)
្រពឹត្តិការណ៍ែដលេកើតេឡើងេដាយមិនដឹងជាមុនមិនអាចបាន់សានជាមុន
បាន និងមិនអាចជំនះបាន។
: ការេអាយ-អំេណាយ។
្របាតិេភាគភណិក(Surete
reelle) :
ផលទុន(Revenu) :
ការយក្រទពេទៅធានាបំណល។ ឧទា: ការបំែ្រសជា្របាតិេភាគ
ភណិកអចលនវត្ថ។ ការបំែខមាសជា ្របាតិេភាគភណិកចលនវត្ថ។
(្រកមរដ្ឋបេវណីចាស់េ្របើ្របាតិេភាគ្របតក)
ផល ឬ ចំេណញែដលេកើតមកពី្របាក់ទុន ឬពីមូលនិធិែដលេគយកេទៅ
្របកបមុខរបរណាមួយ។
ផលធម្មជាតិ(Fruit
naturel) :
ផលិតផលែដលេកើតអំពីដីធ្លី ឬកូនសត្វ្រសុកែដលេកើតពីេមបាវា។
ផលសុីវល(Fruit civil) : ្របាក់ែដលបានមកពីវត្ថឬពី្របាក់ដូចជាការ្របាក់ឬឈ្នលផ្ទះជាេដើម។
ផលុបេភាគ(Usufruit) :
សិទ្ធិបរេភាគ និងេ្របើ្របាស់ផល និងផលទុនែដលេកើតមកពី្រទពជា
កម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដៃទ។
ផលុបេភាគី(Usufruitier) : អ្នកបាននូវផលុបេភាគ អ្នកសុីផល។
ពសនកម្ម(Prejudice) :
ការខូចខាត ឬេសចក្ដីវនាសអន្តរាយដល់រូបកាយក្ដី ដល់សំភារៈក្ដី ដល់
ទឹកចិត្តក្ដី ែដលបណាលមកពីអំេពើរបស់អ្នកដៃទ។
្រពឹត្តិការណ៍(Evenement): អ្វីៗែដលេកើតមានេឡើង ឬែដល្រប្រពឹត្តេទៅ។
ភតិសនបតី(Bailleur) : មាស់អចលនវត្ថែដលដាក់អចលនវត្ថជួលេអាយអ្នកដៃទ។
ភាគី(Partie) : គូក្ដី គូស ជនមាងៗ ៃនកិច្ចសន។
េភាគៈ(Possession) : សិទ្ធិែដលជនមាក់ៗមានេលើ្រទពណាមួយ ជាបេណាះអាសន្ន មិនទាន់
ស៊ប់ជារបស់ខ្លនែមនែទនេទ។ "េភាគៈ" ជាពាកផ្ទយនឹងកម្មសិទ្ធិែដល

ជាសិទ្ធិេពញបរបូរណ៍របស់ជនមាក់ៗ េលើ្រទពណាមួយ។ ឧទា: ដីមាន
ប្លង់សុរេយាដី ជាដីកម្មសិទ្ធិ ឯដីមិនទាន់មានប្លង់សុរេយាដី គឺេភាគៈ។
េភាគី(Possesseur) : អ្នកទទួលេភាគៈ។
មេធបាយ(Moyen) : អ្វីែដលជាេ្រគឿងសំរាប់យកេទៅេដាះ្រសាយកិច្ចការ ឬបណាមួយ។
េមេសចក្ដី េដើមេសចក្ដី ចំែណកធំៗ ៃនចប់។ អត្ថបទចប់ែចកេចញជា
មាតិកា(Titre) :
គន្ថី គន្ថីែចកេចញជាមាតិកា មាតិកាែចកេចញជាជំពូក ជំពូកនិមួយៗ
ែចកេចញជាែផ្នក។
យ . រ . ល . វ
យថាេហតុ(Eventua េហតុែដលពឹងែផ្អកេទៅេលើ្រពឹត្តិការណ៍ណាមួយ គឺថាេបើ្រពឹត្តិការណ៍េនាះេកើត
lite) :
េឡើងយាងណា េហតុេនាះក៏្រតវេធ្វើយាងេនាះែដរ។
យ៉(Saillie) : ចំែណកផ្ទះែដលេចញពីជំងេទៅខាងមុខ។
រូបមន្ត(Formule)
: ការងារែដល្រតវបំេពញេអាយមានរូបតាមចប់កំណត់។
រូបវន្តបុគ្គល(Person
ne physique) :
េលខា
ចារក(Inscription) :
លក្ខខណ(Conditio
n) :
លក្ខណៈ(Caractere
) :
លទ្ធកម្ម(Acquisitio
n) :
លិខិតយថាភូត
(Acte authentique)
:
វធាន(Regle)
:
វធានការ(Mesure)
:
បុគ្គលែដលមានរូបែមនៗ គឺមនុសែមនៗ ផ្ទយនឹងនីតិបុគ្គលែដលជាមនុស
េដាយសន្មតតាមរេបៀបចប់។
ការកត់្រតាេរឿងេហតុអ្វីមួយចូលក្នងេសៀវេភៅ ឬប្ជីតាមរូបមន្តែដលបាន
កំណត់េដើមី្រគប់្រគងអចលនវត្ថេអាយបាន ្រតឹម្រតវតាមចប់។
គុណភាពែដល្រតវមាន ឬខែដល្រតវបំេពញេអាយ្រគប់ចំនួន េដើមីេអាយបាន
សេ្រមចបំណងណាមួយ។
ភិនភាគ ឬកពារ កិរយា ែបបបទ។
ការបានេឡើងជាេភាគីឬជាកម្មសិទ្ធិករៃនវត្ថណាមួយេដាយការងាររបស់ខ្លនក្ដី
េដាយទិញក្ដី េដាយដូរក្ដី េដាយសន្តតិកម្មក្ដី។
លិខិតេធ្វើតាមរូបមន្តៃនចប់ ដូចជាលិខិតបក់ជាេដើម។
មូលសាស្ត ចប់ បនាត់។
មេធបាយ េសចក្ដី្របយ័ត្ន រេបៀបចាត់ែចងេឡើងេដើមីបងារ ឬទប់ទល់នឹង
អ្វីមួយ។
វការៈ គុណវបត្តិឬការខូចខាតៃនវត្ថអ្វីមួយែដល បានលក់ េហើយែដលេគពិនិតេមើល

អាថ៌កំបាំង(Vice
cache) :
េលើកដំបូងេទៅគានេឃើញថាវត្ថេនាះខូចខាតេទ ប៉ុែន្តេពលយកវត្ថេនាះេទៅ
េ្របើ្របាស់ េ្របើពុំេកើតេឡើយ។
ស . ហ
សន្តតិកម្ម(Success
ion) :
េសៀវេភៅេគាល
ប្ជីដី
(Registre
foncier) :
សំរង់សុរេយាដី
(Releve
cadastral) :
ការេផ្ទរតាមចប់នូវ្រទពរបស់អ្នក សាប់េអាយេទៅអ្នករស់។ មតិកឬ្រទពរបស់
េខាចែដល្រតវបានេទៅទាយាន (អ្នកបន្តមតិក)។
ប្ជីេគាលសំរាប់កត់្រតានូវខ្លឹមសារៃនទិន្នន័យែដលបេង្កើតជាសានភាព ៃនសិទ្ធិ
ទាក់ទងេទៅនឹង្រទពណាមួយ។ ទាក់ទង នឹងសានភាពេនះ ជាទូេទៅ្រតវបាន
កាន់កាប់និងេធ្វើចរន្តការតាមលំដាប់េពលេវលា។
េសចក្ដីដក្រសង់នូវទិន្នន័យពាក់ព័ន្ធនឹងបេច្ចកេទស និងគតិយុត្តក្នងវស័យ
សុរេយាដី ពីសានភាពជាក់ែស្ដងេលើដីយកមកកសាងជាឯកសារសុរេយាដី
េដើមីធានា សិទ្ធិ្រសបចប់របស់កម្មសិទ្ធិករ។
អចលនវត្ថ (ដីធ្លី) ែដលរដ្ឋផ្ដល់េអាយរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គល សំរាប់សង់
លំេនៅឋាន ឬ/និងបង្កបេង្កើនផលេដាះ្រសាយជីវភាពរស់េនៅក្នងទំហំដីតូច
សមទាន(Concess ពិេសសសំរាប់្របជាពលរដ្ឋ្រកី្រក (សមទានេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍សង្គម)
ion) :
ឬសំរាប់េធ្វើការដាំដុះេធ្វើអាជីវកម្មកសិឧសហកម្មក្នងទំហំដីធំ ទូលាយ ពិេសស
សំរាប់អ្នកវនិេយាគទុន (សមទានេឆ្លើយតបេទៅនឹង្របេយាជន៍េសដ្ឋកិច្ច) តាម
រយៈកិច្ចសនផ្ដល់សមទានេដាយ្រតវបង់្របាក់ជូនរដ្ឋ។
សមទានិក
(concessionnaire) :
សមាមា្រត
(Proportion) :
អ្នកទទួលបានសមទាន។
ការឬរបស់អ្វីមួយែដលសម ែដលល្មមនឹងការឬនឹងរបស់មួយេទៀត។ ឧទា:
ទណកម្មែដលតុលាការបានផ្ដនាេនះមានសមាមា្រតនឹងអំេពើ ែដលជនេនាះ
បាន្រប្រពឹត្តេហើយគឺថាសមរមនឹងអំេពើេនាះេហើយ។
សមូហភាព(Collec ជនទាំងឡាយែដលមករួមគាជា្រកុម ឬជាសម្ព័ន្ធមួយ។ មនុសទាំងអស់ក្នងឃុំ
tivite) : ឬក្នង្រសុក ឬក្នង្រកុងណាមួយេហៅថាសមូហភាព។
កម្មសិទ្ធិែតមួយជារបស់្របជាជនេ្រចើននាក់។ ឧទា: ជនេ្រចើននាក់រួបរួមគាទិញ
សហកម្មសិទ្ធិ (Copropriete)
:
រថយន្តមួយ។ រថយន្តេនាះជាសហកម្មសិទ្ធិរបស់ជនទាំងឡាយែដលទិញ
េនាះ។
សហកម្មសិទ្ធិករ
(Co-proprietaire) : អ្នកែដលមានសហកម្មសិទ្ធិ។

សហគមន៍
(Communaute) :
អ្វីៗែដលជនទាំងឡាយយកមករួមគា។ ្រទពសហគមន៍គឺ្រទពែដលប្ដី-្របពន្ធ
រកបានជាមួយគា។
សហទាយាទ (Coheritier)
:
អ្នកែដល្រតវចូលរួមក្នងការែចកមតិកណាមួយ។
សហព័ទ្ធ
ប្ដី ឬ្របពន្ធ ឬ ទាំងប្ដីទាំង្របពន្ធ។
(Conjoint) :
មាំមួន ជាប់រហូត។ ឧទា: សាល្រកមជាសាពរគឺសាល្រកមែដលកាត់េសចក្ដីជា
សាពរ
េ្រសចដាច់ខាតមិន្រតវ រុះេរេទៀតេទ គីថា គូក្ដីមិនអាចប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ ប្ដឹងសារទុក្ខ
(Definitif) :
បានេឡើយ។
សិទ្ធិវន្ត (Ayantdroit)
:
សិលៈការ ឬ
ការសិលៈ
(Ouvrage
d'art) :
េសវភាព
(Servitude) :
ហិតូបត្ថម្ភកៈ
(Curateur) :
អ្នកមានសិទ្ធិេលើវត្ថណាមួយ។
សំណង់ធំៗមានសារៈសំខាន់ េធ្វើអំពីែដកឬ/និងសុីម៉ងត៍ដូចជា សាន អង់ែតន
វទ-ទូរទសន៍ ផ្លវរូងក្នងដីឬភ្នំ។
បន្ទកែដលផ្ទកេលើអចលនវត្ថមួយ(ដីបំេរ ឬ ដីេ្រកាម) េដើមីជា្របេយាជន៍ដល់
អចលនវត្ថមួយេទៀត (ដីេ្របើ ឬដីេលើ) ែដលជារបស់កម្មសិទ្ធិករេផងេទៀត។
ឧទា: ែ្រសេ្រកាមមានេសវភាពខាងទទួលទឹកពីែ្រសេលើ។ ែ្រសេ្រកាមេហៅថា
ែ្រសបំេរ េហើយែ្រសេលើេហៅថាែ្រសេ្របើ។
ជនែដលចប់ចាត់េអាយឃុំ្រគង្រទពរបស់អនីតិជន ឬ្រទពរបស់ ជនល្ងីេល្ងើ
ជាេដើម។
អ
អច្ឆយទាន (Legs) : សំបុ្រតបណាំែដលផាំេអាយែចក្រទពមតិកណាមួយេអាយេទៅជនណាមាក់
ឬេ្រចើននាក់។
អឌសិទ្ធិ (Mitoyen) : ែដលមានសិទ្ធិពាក់កណាលមាក់ ែដលជារបស់ជនពីរនាក់និង ជា្រពំៃន
កម្មសិទ្ធិៃនជនទាំងពីរនាក់េនាះផង។ ឧទា: ជំងអឌសិទ្ធិគឺជំងរបស់
ជនពីរនាក់ែដលមានផ្ទះជាប់គា។
អឌសិទ្ធិភាព
(Mitoyennete) :
អត្តសណ
(Identite) :
ភាពែដលជាអឌសិទ្ធិ។
សទាំងអស់ៃនជនមាក់ៗែដលជាេ្រគឿងសំគាល់កុំេអាយភាន់្រចឡំ និង
ជនមាក់េទៀត។

អតាធិនភាព
(Emancipation) :
អត្ថគាហក
(Beneficiaire) :
ការេបើកេអាយេក្មងែដលេនៅក្នងអនីតិភាពេនៅេឡើយ្រគប់្រគងខ្លន និង្រទព
សមត្តិខ្លនេដាយខ្លនឯង។
អ្នកែដលបានចំេណញ ឬបានកំៃរពីវត្ថណាមួយ ពីគុណ្របេយាជន៍អ្វីមួយ ឬ
ពីឯកសិទ្ធិណាមួយ។
ការែលងេ្របើតាមការចាត់ការលុបនូវ គមសានៃនអគារសាធារណៈ។ េនៅទី
អនុបេយាគ
(Desaffectation) :
អាណាពបាល
(Tuteur) :
អវយវេភទ
(Demembrement) :
អវភាគកម្ម
(Indivision) :
អសារកម្មសិទ្ធិ
(Nue-propriete) :
អាជាធរ
(Autorite) :
អាជាយុកាល
(Prescription) :
ឧបាគមន៍
(Accession) :
េនះចប់អនុបេយាគ ជាចប់ែដលរសាយពី្របេភទ្រទពសមត្តិមួយេទៅ
្របេភទ ្រទពសមត្តិមួយេទៀត ដូចជារសាយពី្រទពសមត្តិសាធារណៈមក
ជាសមត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋជា េដើម។
បុគ្គលែដលមានភារកិច្ចតំណាងេអាយអនីតិជន។
ការបាក់ែបកអវយវៈ។ ក្នងចប់ អវយវេភទបានន័យថា ការេផ្ទរសិទ្ធិរបស់ខ្លះ
របស់ខ្លនេលើកម្មសិទ្ធិណាមួយេអាយេទៅអ្នកដៃទ។
ភាពែដលែចកគាមិនបាន។ ឧទា: ផ្ទះមួយជាមរតករបស់កូន ៥នាក់ ពុះផ្ទះ
េនាះែចកគា ផ្ទះេនាះនឹងអន្តរាយជាមិនខាន។ ដូេច្នះេនះជាមរតកអវភាគ។
កម្មសិទ្ធិែដលឥតេអាយផលដល់មាស់កម្មសិទ្ធិេទ េដាយេហតុថា
មាស់កម្មសិទ្ធិេនាះេអាយសិទ្ធិខ្លនេទៅអ្នកដៃទសុីផលៃនកម្មសិទ្ធិ េនះទាំង
អស់។
អ្នក្រទ្រទង់អំណាច អ្នករាជការែដលកាន់អំណាច។
មេធបាយម៉ងសំរាប់េដាះខ្លនេអាយរួចផុត ពីកាតព្វកិច្ចណាមួយ
កាលណាេបើមាស់កាតព្វកិច្ចេនាះបែណតបេណាយេអាយជំពាក់យូរ េពកមិន
ទារ។
អំេពើែដលឈានេទៅដល់ ការឈានេទៅទទួលបាន (្រកមរដ្ឋបេវណី ចាស់េ្របើ
សិទ្ធិដំណះ)។