31.03.2015 Views

ukubaluleka kwenhlanzeko ekuphathweni komsebenzi wabadala ...

ukubaluleka kwenhlanzeko ekuphathweni komsebenzi wabadala ...

ukubaluleka kwenhlanzeko ekuphathweni komsebenzi wabadala ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

80<br />

4.5 Ukungena emgomqweni<br />

Emva kokuhhoyiza intombi ingena emgonqweni lapho ingasezukubonakala<br />

noma ikanjani khona. Ingena esiguqweni sebanga elisha. Ingeniswa ngesiko<br />

lokuhlatshelwa enye imbuzi, kuthiwe yimbuzi yokuvula umgonqo.<br />

Kokunye le<br />

mbuzi bayibiza ngembuzi yokuhuqa ibomvu. Lapha emgonqweni kulapho<br />

intombi yalulekwa khona ngabadala ngendlela yokuziphatha ebangeni elisha.<br />

Ikakhulukazi kugcizelelwa ephuzwini lokwakha umuzi njengoba 10<br />

msebenzi<br />

wonke ulungiselela izinga osekuzobhekwana nalo lelo lokugana.<br />

Emgonqweni<br />

lapha intombi lena kayenzi lutho ngaphandle kokulala ngecala, imbozwe<br />

ngocansi. Ayibasi mlilo, ayipheki bhodwe. Uma kwenzeka kuba nesidingo<br />

sokuba iyozikhulula, iyazifihla emehlweni abantu futhi iyaphelekezelwa,<br />

ingahambi yodwa. Uma kunesidingo sokuthi ikhulume, lokhu ikwenza<br />

ngesizotha esiyisimangaliso.<br />

Kungenjalo ingadlula, idlebeleke, iphakamise izwi<br />

noma ingasathandi. Yizinga lokuzila leli. Yizinga lokudlinza kabanzi nokuninga<br />

umuntu ajule ngempilo angena kuyona. Ngesikhathi intombi isemgonqweni<br />

ayigezi kepha iphaqulwa ngamafutha omcaba.<br />

Ufakaza kanje ngalo mbono uBrindley, (1982:96) uthi:<br />

............the girl must not wash herself with water oTitis<br />

believed that it will rain heavily; instead her grandmother<br />

applies fat and then rubs her body with moistened umcaba<br />

(boiled maize ground into a fine powder), the process<br />

being known as lIkllphaqllla.<br />

Amafutha omcaba lawa agcotshelwa ukuthi intombi le kuthi mzukwana iphumayo<br />

emgonqwenl ibe isicwebezela kuhle kotalagu. Usuku lokuphuma kwayo<br />

emgonqwenl wusuku lokubukisa ngobuhle nokwakheka komzimba wentombi

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!