Numer 8/2012 z 28 października 2012 - Nasza Parafia - Salwatorianie

historii i geografii. Korzystałem z materiałów zawartych
w różnych czasopismach. Wypożyczałem niektóre
pomoce z zaprzyjaźnionej szkoły, ale to wymagało
wędrówki sześć kilometrów w jedną stronę. Dzieci
były grzeczne, kochane, z przejęciem wpatrywały
się we mnie, kiedy prowadziłem lekcje. Było cicho
jak makiem zasiał. Widziałem, że dzieci były bardzo
spragnione wiedzy o dalekim świecie i o tym, jak żyją
inni ludzie. Żeby trochę zmniejszyć dystans między
nami, na przerwach i lekcjach gimnastyki włączałem
się do gier i ćwiczeń, czasem celowo nie łapałem piłki
lub potykałem się. Wtedy wybuchał spontaniczny,
choć tłumiony śmiech. Śmiałem się razem z nimi,
a te sytuacje nas zbliżały i o to mi właśnie chodziło.
Chciałem, aby dzieci nabrały do mnie zaufania, aby
zobaczyły, że jestem zwyczajnym człowiekiem, tylko
starszym i wiedzącym trochę więcej niż one.
Oborniki Śląskie – 23 VIII 1959 r.
W miarę możliwości starałem się roztoczyć opiekę
nad zdrowiem dzieci. Kiedy zauważyłem, że dziecko
jest smutne, śpiące, ma jakieś ślady zadrapań, sińce,
prosiłem, aby pozostało po lekcjach. Wtedy na osobności,
w moim skromnym mieszkaniu, rozmawiałem
z dzieckiem i pytałem, czy nie jest chore, czy mogę
w czymś pomóc, czy nikt nie robi mu krzywdy. Nie
zawsze dzieci chciały się otworzyć i szczerze opowiedzieć
o swoich troskach.
Byłem wówczas kawalerem. Cały czas poświęcałem
szkole, a naprawdę było co robić. Wymagało to
oczywiście dużo cierpliwości i mego młodzieńczego
zapału. Powoli dzieci nabierały do mnie zaufania,
22
a ja uczyłem się, jak do nich dotrzeć i zrozumieć ich
problemy. Czasem przychodzili też po poradę rodzice.
Długa, żmudna praca po wielu latach przyniosła
owoce, co szczególnie odczułem w czasie wojny, kiedy
nawzajem sobie pomagaliśmy.
Dzieci zawsze były chętne do pomocy i odpowiadały
na każdy mój apel. Na początku wspólnie
uporządkowaliśmy i upiększyliśmy klasę. Obrazki,
rysunki dzieci, pomoce naukowe, prace wykonane
przez dzieci na lekcjach zawiesiliśmy na ścianach.
Na parapetach ustawiliśmy doniczki zrobione przez
starszych uczniów ze szczepkami pelargonii przyniesionymi
z domu. W tym czasie nawiązałem znajomość
z panem leśniczym. Po rozmowie z rodzicami i dziećmi
zaproponowaliśmy, że pomożemy w lekkich pracach,
takich jak zbieranie żywicy, jagód, pielenie szkółek,
sadzenie lasu. W zamian otrzymamy żerdzie i słupki do
ogrodzenia terenu szkolnego.
Najpierw ustawialiśmy płot
wzdłuż drogi. Zrobiliśmy też
bramę i furtkę. Za tępienie
chwastów i prace w szkółkach
dostaliśmy trochę pieniędzy
na gwoździe. Kiedy skończyliśmy
te prace, zaprojektowaliśmy
plan całego terenu
szkoły: gdzie będzie ogródek,
gdzie szkółka, gdzie boisko,
a gdzie podwórze szkolne.
Obsadziliśmy teren szkoły
drzewkami otrzymanymi od
leśniczego, ze słomy i łyka
zrobiliśmy maty i osłoniliśmy
je przed sarnami i zającami na
okres zimy.
Z materiału otrzymanego
za prace w lesie zrobiliśmy
też w klasie składaną scenę. W wielkiej tajemnicy
przygotowaliśmy się do naszego pierwszego przedstawienia.
Role były rozdane. Próby odbywały się
wieczorami. Scena była oparta na klockach, podłoga
z pożyczonych desek, kulisy z żerdzi i grubego szarego
papieru, a kurtyna z koców od rodziców. Dekoracje były
matowane przez „dyrektora teatru”, jak nazwały mnie
dzieci. Stroje i rekwizyty wykonywaliśmy na pracach
ręcznych i rysunkach. Gdy wszystko było gotowe,
pomyśleliśmy o organizacji imprezy. Wybraliśmy kasjera,
rozprowadzających na miejsca, porządkowych
i portierów. Ze starych zeszytów zrobiliśmy bilety, na
szkole i w środku wioski wywiesiliśmy afisze. Przed
samym przedstawieniem odbył się przemarsz przez
wieś, a dzieci zapraszały wszystkich do szkoły, śpiewając
„ zapraszamy, zapraszamy, dziś wesoło będzie
z nami”. Panowało ogólne ożywienie. Wszyscy czuli
też tremę, jak przed prawdziwym spektaklem. Klasa
zapełniała się publicznością, przyszli wszyscy
mieszkańcy wsi, dziadkowie, rodzice,
młodzież. Zebranych powitali wybrany
uczeń i ja. Zabrzmiał gong. Kurtyna została
odsłonięta. Na samym początku mieliśmy
wpadkę. Mimo suflera ktoś zapomniał tekstu.
Śmiech na widowni, ale już za chwilę opanowaliśmy
tremę. Wszystko toczyło się gładko
aż do chwili, kiedy zgasło światło. Występ
kończyliśmy przy świecach. Miało to swój
urok. W imieniu mieszkańców wsi dziękował
nam pan leśniczy, a brawom nie było końca.
Nabraliśmy zapału i przygotowaliśmy
jeszcze jedno przedstawienie „O sierotce
Marysi” oraz pierwszą choinkę. Ileż było
emocji podczas jej przygotowania, a potem
radości w trakcie zabawy. Po choince dla
dzieci była zabawa dla dorosłych. Oczywiście znaleźli
się grajkowie, dwaj bracia grający po weselach – trębacz
i akordeonista, a z przysiółku dotarł perkusista.
Zabawa trwała do północy, bez alkoholu. Wszyscy na
moją prośbę spokojnie, bez sprzeciwu, dziękując za
miły wieczór, poszli do domu.
Przyszła wiosna, a z nią prace w ogródku i na
poletkach. Za pieniądze z przedstawień kupiliśmy
nasiona - nie oczekiwaliśmy pomocy od rodziców,
którzy nie mieli z czego pomagać szkole. Na boisku
szkolnym z drewna zrobiliśmy przyrządy gimnastyczne:
drążek, równoważnię, skocznię, słup do
wspinania. Kupiliśmy piłkę, siatki, linki. Ogrodziliśmy
miejsce na sad i zasadziliśmy drzewka owocowe.
Wszystkie prace wykonywałem wspólnie z uczniami,
bez obciążania rodziców.
Gdy dziecko nie przychodziło do szkoły lub miało
kłopoty w nauce, odwiedzałem rodziców w ich domu
i rozmawiałem o przyczynach kłopotów. Podczas
rozmów dowiadywałem się o ich trudnym życiu,
o sprawach rodzinnych, chorobach. Byli to przeważnie
bardzo biedni ludzie borykający się z ogromnym
niedostatkiem. Starałem się im pomóc w miarę moich
możliwości. Jeżeli mi się to udawało, miałem wielką
satysfakcję. Czasem, ośmieleni moją życzliwością,
odwiedzali mnie, prosząc o radę, napisanie podania
o odroczenie podatku, przydział drzewa lub w sprawach
sądowych.
Wieś rządziła się własnymi prawami. Zdarzały się
wypadki pobić lub podpaleń z zemsty, a nawet zabójstwa,
o których wszyscy wiedzieli, ale obowiązywała
zmowa milczenia. Każdy bał się o swoją skórę. Nie były
to łatwe czasy. Czasem po wielu rozmowach udawało
Legitymacja członkowska ZNP – 1946 r.
mi się namówić skłócone strony do zgody, ale ludzie
byli uparci, zawzięci. To była dla mnie prawdziwa
szkoła życia.
Nie zapominałem jednak o moich podstawowych
obowiązkach, o pracy z dziećmi. Uczniowie z IV klasy
opuszczali szkołę. Było ich dwanaścioro. Wśród nich
trzech było naprawdę zdolnych. Zachęcałem ich do
dalszej nauki. Nieśmiało sugerowałem rodzicom,
aby dali im szansę na dalsze kształcenie. Warunki
materialne były główną przeszkodą, ale w końcu ich
przekonałem i zgodzili się. Po wakacjach widziałem
ich codziennie przechodzących obok szkoły. Musieli
dotrzeć do miasta, codziennie osiemnaście kilometrów.
Pytałem ich często, jak im idzie w szkole,
myślałem, czy wytrwają, czy nie załamią się, czy nie
zniechęcą się, czy nie odpadną na trudnej drodze
do wiedzy i lepszego życia. Przychodzili do mnie
po pomoc i radę. Wspierałem ich i pomagałem im.
I wytrwali, wszyscy trzej ukończyli siedmioklasową
szkołę męską. Jeden z nich zdał do gimnazjum,
a dwóch do średniej szkoły przemysłowej. Nadal
uczyli się dobrze. Wiedziałem o tym, byłem też
w kontakcie z tymi szkołami i ich nauczycielami.
Podziwiałem tych chłopców, byłem z nich dumny. Jeden
z nich w gimnazjum otrzymał stypendium i mógł
zamieszkać w bursie, a dwaj dalej maszerowali jak
żołnierze po dziewięć kilometrów tam i z powrotem
do szkoły, po naukę, po zawód, po chleb.
23