Udane prywatyzacje Media o własności prywatnej - Ministerstwo ...

Na czarnej liście NIK znalazło się za to kilka spółek (m.in.
Leżajsk, Piast, Browary Warmińsko-Mazurskie), które,
zgodnie z pierwotnymi wytycznymi, trafiły w polskie
ręce. Okazywało się często, że były to ręce przypadkowe,
bez doświadczenia, za to nastawione na łatwy zarobek.
Walka o polski rynek piwny była wyjątkowo zażarta.
Z roku na rok piliśmy coraz więcej: z 30 l na osobę rocznie
doszliśmy do 95 l, co daje nam pozycję w ścisłej europejskiej
czołówce. Polepszyła się też kultura picia, piwo
przestało być substytutem mocnych alkoholi.
Wraz ze wzrostem konsumpcji i sprzedaży piwa przybywało
też chętnych do jego produkcji i zgarniania zysków.
Przez długi czas liderem byli Australijczycy z firmy Brewpole,
którzy zostali inwestorami w browarach elbląskich
oraz w gdańskim Heveliuszu. Jak przystało na ludzi
z antypodów, postawili polski rynek na głowie: nie tylko
wybudowali nowe linie produkcyjne, ale stworzyli od
zera nową markę piwa EB. Błyskawicznie uczynili ją też
najpopularniejszym polskim trunkiem. W szczycie popularności
miała 16 proc. rynku.
To było działanie z zaskoczenia. Na początku nikt nie
wiedział, co to jest EB. Na etykietach butelek można było
dostrzec sylwetkę kangura i strusia. Dlatego niektórzy
podejrzewali, że to piwo z importu. Niebawem dowiedzieli
się więcej, bo spółka Elbrewery Elbląg rozpoczęła
wielką kampanię reklamową swojego piwa. Otworzyła
tym nową erę w świecie polskiej reklamy. Browary
stały się jednymi z głównych klientów branży reklamowej,
a piwne wojny toczone na ekranach telewizorów
i wielkich ulicznych plakatach emocjonowały całą Polskę.
Szybko okazało się jednak, że reklama jest nie tylko
bronią skuteczną, ale i niebezpieczną. Także dla tego, kto
jej używa. Kilka niefortunnych kampanii reklamowych
podkopało pozycję rynkowego lidera i budowane na
kredyt imperium Australijczyków (którzy zdążyli przejąć
Warkę i Leżajsk) zaczęło się chwiać w posadach. Wtedy
pomocną rękę wyciągnął Heineken; doszło do fuzji
z Żywcem. Tak narodziła się Grupa Żywiec, a o marce piwa
EB, choć wciąż istniejącej, mało kto dziś pamięta.
Z czasem takich wydarzeń przybywało, bo koncentracja
branży nabierała tempa. Liczyła się skala produkcji
i sprawność marketingowa. Wielcy gracze przejmowali
mniejszych, część browarów została zamknięta. Dziś
pond 90 proc. rynku kontroluje wielka trójka: Kompania
Piwowarska – SABMiller, Grupa Żywiec wchodząca
w skład Heinekena (jedyny piwowar na warszawskiej
giełdzie) oraz Carslberg Polska (wycofał Okocim giełdy).
Próbuje z nimi walczyć czwarty, najmniejszy zagraniczny
gracz duński koncern Royal Unibrew.
Wielkie nowoczesne centra produkcyjne zastąpiły
wiele małych browarów. Nie warzy się już piwa m.in.
w Gdańsku, Warszawie, Krakowie, Kielcach. Przetrwało
za to wiele małych zakładów na terenie kraju, które
nie uczestnicząc w walce gigantów znalazły sobie
miejsce na rynku. Mamy dziś w Polsce blisko trzydzieści
browarów regionalnych, gdzie piwo warzą jeszcze
piwowarzy, a nie komputery. Ciechanowski Ciechan,
browar Namysłów, olsztyński Kormoran i wiele innych
produkują piwa nietypowe, których próżno szukać
w ofercie rynkowych gigantów skoncentrowanych na
piwach jasnych, pełnych, typu pilzneńskiego.
Ostatecznie polskim rynkiem zawładnęły wielkie
międzynarodowe koncerny. Nie sprawdziły się jednak
przewidywania, że zostaniemy pozbawieni starych
polskich piwnych marek. Choć każdy koncern stara się
lansować w Polsce swoje sztandarowe produkty, to
piwa Carlsberg, Heineken czy Miller nie podbiły serc
polskich piwoszy. Okazaliśmy się piwnymi patriotami,
a tradycyjne marki – Tyskie, Lech, Żywiec, Warka, Okocim
– cieszą się największym wzięciem. Ten konsumencki
patriotyzm dostrzegły koncerny i starają się go wykorzystać.
– Heineken docenia siłę i piękno polskiej tradycji, dlatego
stara się ją łączyć z globalną kulturą korporacyjną. To
unikalne doświadczenie w skali koncernu – przekonuje
dyr. Marta Bułhak z Grupy Żywiec. W ramach tego przywiązania
do tradycji Heineken zdecydował się na rzecz
w polskiej prywatyzacji niespotykaną: rozliczył się ze
spadkobiercami księcia Stefana Habsburga, przedwojennego
właściciela żywieckiego browaru. Wprawdzie
właściwym adresatem roszczeń był Skarb Państwa, ale
inwestor uznał, że spór wokół Żywca źle wpływa na
renomę spółki. Dodatkowo zależało mu na tym, by marketingowo
nawiązać do habsburskiej legendy.
Nie zdradziliśmy polskiego piwa i nawet wyjeżdżając za
granicę rozglądamy się za rodzimymi trunkami. Dzięki
temu rośnie eksport polskich browarów, szczególnie
do Wielkiej Brytanii. Zresztą nie tylko piwa: Heineken
ostatnio wyeksportował tam byłego dyrektora handlowego
Grupy Żywiec Stefana Orłowskiego, który objął
fotel szefa przejętej niedawno spółki Scottish&Newcasttle
UK, największego producenta piwa i cydru na
Wyspach. Orłowski ma ratować podupadający rynek
brytyjski a przy okazji wzmocnić tam obecność Żywca.
Autor: Adam Grzeszak
Polityka, 14 listopada 2009 roku
Udane prywatyzacje. Media o własności prywatnej