06.05.2015 Views

n3', 3/]n 'tyf ;fgf pBf]u ljsf; sf]if ;~rfng sfo{ljlw

n3', 3/]n 'tyf ;fgf pBf]u ljsf; sf]if ;~rfng sfo{ljlw

n3', 3/]n 'tyf ;fgf pBf]u ljsf; sf]if ;~rfng sfo{ljlw

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><br />

<strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong>, @)^(<br />

- :jLs[t ldlt @)^(.!!.!) _<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df8f}+


lj<strong>if</strong>o ;"rL<br />

qm= ;= zL<strong>if</strong>{s k]h<br />

k[i7e"ld !<br />

kl/R5]b Ps — k|f/lDes !–#<br />

! ;+lIfKt gfd / k|f/De<br />

@=<br />

kl/ef<strong>if</strong>f<br />

kl/R5]b — b'O{<br />

#–&<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] k[i7e"ld, p2]Zo / <strong>sf</strong>o{If]q<br />

@=! k[li7e"ld<br />

@=@ b"/b[li6<br />

@=# kl/nIo<br />

@=$ p2]Zo<br />

@=% /0fgLlt<br />

@=^<br />

@=&<br />

<strong>sf</strong>o{gLlt<br />

<strong>sf</strong>o{If]q<br />

s_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

v_ pBdzLntf tyf cf}Bf]lus ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

u_ ahf/ kx"Fr ;xhLs/0f / ;~hfn <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

3_ cf}Bf]lus k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

ª_ cf}Bf]lus cWoog / cg';Gwfg tyf ;~hfn <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

@=* C0f <strong>sf</strong>o{s|d<br />

@=( af}l4s ;DklQ ;r]tgf / k|of]u<br />

kl/R5]b — tLg<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;+rfng tyf Joj:yfkg<br />

#=! <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;+rfng tyf Joj:yfkg<br />

#=@ k|:tfj pk;ldlt<br />

#=# <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfno<br />

#=$ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>dfk{mt ;<strong>~rfng</strong> x'g] <strong>sf</strong>o{qmdx?<strong>sf</strong>] k|fyldstf<br />

s_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

v_ pBdzLntf tyf cf}Bf]lus ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

u_ ahf/ kx"Frdf ;xhLs/0f / ;+oGq lgdf{0f<br />

3_ cf}Bf]lus k"jf{wf/<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

ª_ cf}Bf]lus cWoog, cg';Gwfg tyf ;~hfn <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

r_ ljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmd<br />

5_ cg'udg / d"NofÍg<br />

h_ C0f <strong>sf</strong>o{s|d<br />

&–(<br />

i


em_ af}l4s ;DklQ pkof]u / Ifdtf la<strong>sf</strong>; ;r]tgf<br />

`_ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfno<strong>sf</strong>] k|zf;lgs Joj:yfkg<br />

#=% <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;+rfng<br />

kl/R5]b — rf/ !)–!!<br />

kl/of]hgf 5gf}6, <strong>sf</strong>of{Gjog / cg'udg tyf d"NofÍg<br />

$=! k|:tfj cfXjfg<br />

$=@ k|:tfj k]z ug]{<br />

$=# k|:tfj :jLs[lt<strong>sf</strong> nflu l;kmfl/; ug]{<br />

$=$ k|:tfj<strong>sf</strong>] :jLs[lt<br />

$=% kl/of]hgf<strong>sf</strong>] vr{ ;Ldf<br />

$=^ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ;DaGwL ;Demf}tf<br />

$=& <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] :jLs[lt<br />

$=* 5ftf ;+:yfx?<strong>sf</strong>] cg'udg<br />

kl/R5]b — kfFr<br />

!!–!@<br />

kl/of]hgf ;'k/Lj]If0f, cg'udg tyf d"NofÍg / k|ltj]bg<br />

%=! <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] ;'k/Lj]If0f<br />

%=@ <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] cg'udg / d"NofÍg<br />

%=# <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] k|ltj]bg<br />

%=$ ljleGg ;|f]taf6 k|fKt /sd <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>df hDdf x'g]<br />

%=% jfl<strong>if</strong>{s <strong>sf</strong>o{tfln<strong>sf</strong><br />

%=^ n]vfk/LIf0f<br />

kl/R5]b — 5<br />

!@<br />

lalaw<br />

^=! <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong>df ;+zf]wg<br />

^=@ vf/]hL / arfp<br />

cg';"rLx?<br />

cg';"rL — ! kl/of]hgf k|:tfj cfXjfg<strong>sf</strong>] ;"rgf !#–!$<br />

cg';"rL — @ kl/of]hgf k|:tfj<strong>sf</strong>] 9fFrf !%–!&<br />

cg';"rL — # <strong>sf</strong>o{qmd :jLs[lt<strong>sf</strong> cfwf/ / k|:tfj 5gf}6<strong>sf</strong> nflu c+sef/ !*–@)<br />

cg';"rL — $ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] nflu vr{<strong>sf</strong> ;Ldf @!–@@<br />

cg';"rL — % kl/of]hgf ;'k/Lj]If0f kmf/fd @#–@%<br />

cg';"rL — ^ kl/of]hgf d"NofÍg kmf/fd -;+rfng k4lt_ @^–@&<br />

cg';"rL — & kl/of]hgf d"NofÍg kmf/fd -<strong>sf</strong>o{ ;Dkfbg_ @*–@(<br />

cg';"rL — * kl/of]hgf k|ltj]bg #)–#!<br />

ii


k[i7e"ld — ljZj Jofkf/ ;Ë7gdf g]kfn<strong>sf</strong>] k|j]z;Fu} <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u Joj;fo<strong>sf</strong><br />

If]qdf yk cj;/ / r'gf}tLx¿ ;[hgf eP<strong>sf</strong>] ;Gbe{df <strong>pBf</strong>]uL Joj;foLx¿nfO{ 5ftf ;+:yfx?<strong>sf</strong>]<br />

;dGjodf k|<strong>ljlw</strong> ;]jf, Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;, ahf/ kxF"r, cWoog, cg';Gwfg h:tf If]qx¿df ;xof]u<br />

u/L ltgLx¿<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{ ;~hfn lj:tf/ / k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu ;+:yfut 6]jf k'¥ofO{ <strong>n3'</strong>, 3/]n'<br />

tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu <strong>sf</strong>o{ ug{ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><br />

ljlgodfjnL @)^@ df eP<strong>sf</strong>] Joj:yfnfO{ yk k|i6 kf/L ;/n / kf/bzL{ 9+un] <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><br />

ug'{ jfG5gLo b]lvP<strong>sf</strong>]n] of] <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;+rfng <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong> @)^( hf/L ul/P<strong>sf</strong>] 5 .<br />

kl/R5]b — Ps<br />

k|f/lDes<br />

!= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ o; <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong><strong>sf</strong>] gfd <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

;<strong>~rfng</strong> <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong>, @)^( /x]<strong>sf</strong>] 5 .<br />

-@_ of] <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong> g]kfn ;/<strong>sf</strong>/af6 :jLs[t eP<strong>sf</strong>] ldltb]lv nfu" x'g]5 .<br />

@ kl/ef<strong>if</strong>fM lj<strong>if</strong>o jf k|;+un] c<strong>sf</strong>]{ cy{ gnfu]df o; <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong>dfÙ<br />

-s_ æ<strong>sf</strong>]<strong>if</strong>Æ eGgfn] dlGqkl/<strong>if</strong>b<strong>sf</strong>] ldlt @)^@.)@.@% <strong>sf</strong>] lg0f{oaf6 ul7t æ<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf<br />

;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>Æ nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-v_ æljlgodfjnLÆ eGgfn] æ<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;+rfng ljlgodfjnL<br />

@)^(Æ nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-u_ æ<strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong>Æ eGgfn] <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong>, @)^(<br />

nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-3_ æ<strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg ;ldltÆ eGgfn] <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ljlgodfjnL<strong>sf</strong>] ljlgod # adf]lhd ul7t <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg<br />

;ldltnfO{ ;Demg' k5{ .<br />

-ª_ ædGqfnoÆ eGgfn] <strong>pBf</strong>]u dGqfnonfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-r_ æljefuÆ eGgfn] 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefunfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-5_ æj:t' <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; s]Gb|Æ (Product Development Center) eGgfn] cf}Bf]lus pTkfbg<strong>sf</strong>]<br />

If]qdf s'g} Ps vf; j:t' -pTkfbg_ <strong>sf</strong>] k|a4{g / <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu <strong>sf</strong>o{ ug{ cfjZos<br />

k|<strong>ljlw</strong>, hgzlQm / k"jf{wf/ ;d]t Joj:yf ul/P<strong>sf</strong>] ;'ljwf ;DkGg s]Gb|nfO{ ;Demg' kb{5<br />

.<br />

1


-h_ æx:tsnf l8hfOg s]Gb|Æ eGgfn] x:tsnf<strong>sf</strong> ;fdfgx¿<strong>sf</strong>] pTkfbg k|a4{g<strong>sf</strong> nflu<br />

ljleGg l8hfOg tof/ u/L ljt/0f ug{ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ul/P<strong>sf</strong>] s]Gb|nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-em_ æ3/]n'÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u u|fdÆ eGgfn] <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong>÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

<strong>lj<strong>sf</strong></strong>; Pj+ k|a4{g<strong>sf</strong>] nflu k"jf{wf/ ;lxt Joj:yf ul/P<strong>sf</strong>] ;'ljwf ;DkGg cf}Bf]lus<br />

If]qnfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-`_ æJoj;foL b]lv Joj;foL;DdÆ (Businessmen to Businessmen‐B2B) eGgfn]<br />

pTkfbgstf{ / Joj;foL aLr<strong>sf</strong>] cGt/;DaGw <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; u/L cf}Bf]lus pTkfbg<strong>sf</strong>] ahf/<br />

k|a4{g ug{ ;<strong>~rfng</strong> ul/g] <strong>sf</strong>o{qmdnfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-6_ æJoj;foL b]lv pkef]Qmf;DdÆ (Businessmen to Consumer‐B2C) eGgfn] pTkfbgstf{<br />

/ pkef]Qmf aLr<strong>sf</strong>] cGt/;DaGw <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; u/L cf}Bf]lus pTkfbg<strong>sf</strong>] ahf/ k|a4{g ug{<br />

;<strong>~rfng</strong> ul/g] <strong>sf</strong>o{qmdnfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-7_ æd"No >[+vnf x:tIf]kÆ (Value Chain Intervention ) eGgfn] s'g} klg a:t'<strong>sf</strong>] pTkfbg<br />

b]lv pkef]u;Dd<strong>sf</strong>] d"No >[+vnfdWo] d"No clea[l4 x'g] s'g} Ps jf a9L<br />

lqmofsnfkx¿df ;'wf/ Nofpg ug'{kg]{ x:tIf]k<strong>sf</strong>/L <strong>sf</strong>o{nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-8_ æJoj;fo ;Da4{g s]Gb|Æ (Business Incubation Centre) eGgfn] gjLg ;f]+r / ljrf/<br />

eP<strong>sf</strong> Ifdtfo'Qm JolQmnfO{ Joj;fo ;Da4{g ;]jf k|bfg u/L pBdL<strong>sf</strong>] ?kdf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

ug{ ;<strong>~rfng</strong> ul/g] s]Gb|nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-9_ æcf}Bf]lus s]Gb|Æ (Industrial Cluster) eGgfn] oftfoft nufot cGo cfwf/e"t k"jf{wf/<br />

pknAw eP<strong>sf</strong>] If]qdf ljsl;t cf}Bf]lus s]Gb|nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-0f_ æ5ftf ;+:yfÆ eGgfn] g]kfn <strong>pBf</strong>]u afl0fHo dxf;+3 / o;<strong>sf</strong> lhNnf ;+3x¿ / g]kfn<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3 / o;<strong>sf</strong> lhNnf ;+3÷zfvfx¿nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-t_ æ<strong>sf</strong>];]nL 3/Æ eGgfn] <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> pBdLx¿nfO{ cfjZos kg]{ <strong>sf</strong>]/f dfn÷sRrf<br />

kbfy{ / d]lzg pks/0fx¿ ;/n / ;xh 9Ën] pknAw u/fpg] / pgLx¿<strong>sf</strong> pTkfbg<br />

ljqmL ug]{ p2]Zon] s'g} Ps lglZrt :yfgdf pBdLx¿4f/f :yfkgf ul/P<strong>sf</strong>] cf}Bf]lus<br />

a:t' vl/b tyf ljqmL s]Gb|nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

-y_ æ;fd'bflos ;]jf s]Gb|Æ (Community Facility Center) eGgfn] <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong><br />

pBdLx¿ cfkm}n] <strong>sf</strong>/v<strong>fgf</strong> :yfkgf u/L pTkfbg k|lqmof ;<strong>~rfng</strong> ug{ ;Dej geP<strong>sf</strong><br />

u|fdL0f Onf<strong>sf</strong>df o:tf pBdLx¿ e]nf eO{ cf-cfk\mgf cf}Bf]lus j:t' pTkfbg ug]{ tyf<br />

/fHo<strong>sf</strong>] tkm{af6 ;]jf ;'ljwfx¿ pknJw u/fpg kfos kg]{ u/L :yfkgf ul/P<strong>sf</strong>]<br />

s]Gb|nfO{ ;Demg' kb{5 .<br />

2


-b_ æljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmdÆ eGgfn] lgwf{l/t k|ls|ofaf6 5gf}6df gk/]<strong>sf</strong> t/ <strong>pBf</strong>]u tyf<br />

pBdzLntf<strong>sf</strong> If]qdf ;<strong>~rfng</strong> ug{ cTofjZos b]lvP<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{qmdx?nfO{ ljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmd<br />

;Demg' kb{5 .<br />

kl/R5]b — b'O{<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] k[i7e"ld, p2]Zo / <strong>sf</strong>o{If]q<br />

@=! k[i7e"ldM lgDg s'/fx¿ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> :yfkgf<strong>sf</strong>] k[i7e"ld<strong>sf</strong>] ?kdf /x]<strong>sf</strong> 5g\M<br />

-s_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]ux¿<strong>sf</strong> 5ftf ;+:yfx¿;Fu <strong>pBf</strong>]u k|j4{g<strong>sf</strong> nflu <strong>sf</strong>o{ ug{<br />

lgoldt ;|f]t<strong>sf</strong>] cefj,<br />

-v_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / k|j4{g<strong>sf</strong> nflu nufgL ug]{ 5'6\6} <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>]<br />

cefj,<br />

-u_ g]kfn <strong>pBf</strong>]u afl0fHo dxf;+3 / g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3n] <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> :yfkgf<strong>sf</strong><br />

nflu u/]<strong>sf</strong>] kxn,<br />

-3_ cfly{s a<strong>if</strong>{ @)^!.)^@ <strong>sf</strong>] ah]6 jStJoaf6 <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> u7g ug]{ Joj:yf,<br />

-ª_ dlGqkl/<strong>if</strong>b\<strong>sf</strong>] ldlt @)^@.)@.@% <strong>sf</strong>] lg0f{oaf6 <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> ljlgodfjnL<strong>sf</strong>] :jLs[lt .<br />

@=@ b"/b[li6 (Vision): k|fs[lts ;Dkbfdf cfwfl/t pTkfbgd"ns / :yfgLo ;Lkdf cfwfl/t<br />

;]jfd"ns <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] k|a4{gdf ;xof]u k'¥ofO{ d'n's<strong>sf</strong>] cf}Bf]lus<br />

<strong>lj<strong>sf</strong></strong>;df 6]jf k'¥ofpg' <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] b"/b[li6 x'g]5 .<br />

@=# kl/nIo (Mission): <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]ux¿<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; tyf k|a4{g<strong>sf</strong>] nflu<br />

;fj{hlgs / lghL If]q<strong>sf</strong>] ;fem]bf/Ldf cf}Bf]lus k"jf{wf/<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;, <strong>pBf</strong>]ux¿df pko'Qm<br />

k|<strong>ljlw</strong><strong>sf</strong>] k|of]u / pTkfbsTj tyf u'0f:t/ clea[l4 u/fO{ o:tf <strong>pBf</strong>]unfO{ k|lt:kwL{ agfpg<br />

/ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o ahf/ kxF"r<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ug{ ;xof]u k'¥ofpg] <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] kl/nIo x'g]5<br />

.<br />

@=$ p2]ZoM >d / ;Lk eP<strong>sf</strong> t/ k"hL+<strong>sf</strong>] cefjn] :yfgLo >f]t, ;fwg / sRrf kbfy{<strong>sf</strong>]<br />

;d'lrt k|of]u ug{ g;s]<strong>sf</strong> ;<strong>fgf</strong> pBdLx?<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; Pj+ cf}Bf]lus k|j4{g ug]{ d'n p4]Zo<br />

;lxt <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong> p4]iox? lgDg cg';f/ x'g]5g\ M<br />

-s_ <strong>n3'</strong> 3/]n', tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u;Fu ;DjlGwt 5ftf ;+:yfx¿;Fu ;dGjo u/L <strong>n3'</strong> 3/]n',<br />

tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]uLx¿nfO{ k|<strong>ljlw</strong> k|of]u / <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;DaGwL ;]jf pknAw u/fpg ;xof]u ug]{<br />

.<br />

-v_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu cfjZos k|lzIf0f <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

;<strong>~rfng</strong> ug]{ u/fpg] .<br />

3


-u_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong> pTkfbgx¿<strong>sf</strong>] ahfl/s/0f<strong>sf</strong> nflu ljleGg :t/<strong>sf</strong> ljqmL<br />

sIf tyf /fli6«o Pj+ cGt/f{li6«o:t/df cf}Bf]lus k|b{zgL, Jofkf/ d]nfx¿ tyf<br />

cf}Bf]lus cWoog / cjnf]sg e|d0f cfof]hgf ug{ ;xof]u ug]{ .<br />

-3_ g]kfnL pTkfbgx¿ lg<strong>sf</strong>;L ug{ ;lsg] ;Defljt d'n'sx¿<strong>sf</strong>] klxrfg ug{ ;xof]u<br />

k'¥ofpg] .<br />

-ª_ Joj;fo ;Da4{g s]Gb|, 3/]n'÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u u|fd, cf}Bf]lus s]Gb| h:tf <strong>n3'</strong>, 3/]n'<br />

tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] k|j4{g<strong>sf</strong> nflu cfjZos x'g] k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu 6]jf<br />

k'¥ofpg] .<br />

-r_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u;Fu ;DjlGwt ljljw kIf<strong>sf</strong>] cWoog/cg';Gwfg ug]{ tyf<br />

tYofÍ ;Íng, ljZn]<strong>if</strong>0f / ljt/0f ug]{ .<br />

@=% /0fgLltM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong> /0fgLltx¿ b]xfo cg';f/ x'g]5g\ M<br />

-s_ lgjf{xd'vL k/Dk/fut s[l<strong>if</strong>nfO{ cf}Bf]lus tyf Joj;flos s[l<strong>if</strong>df ?kfGt/0f ub}{<br />

:j/f]huf/ tyf Jofks /f]huf/L<strong>sf</strong>] cj;/ ;[hgf ug]{ vfn<strong>sf</strong> <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong><br />

<strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] :yfkgf / k|a4{gdf ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-v_ ag k}bfjf/, vlgh nufot<strong>sf</strong> t'ngfTds nfe<strong>sf</strong> cGo k|fs[lts ;Dkbfdf cfwfl/t<br />

:j/f]huf/ tyf Jofks /f]huf/L<strong>sf</strong>] cj;/ ;[hgf ug]{ vfn<strong>sf</strong> <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong><br />

<strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] k|a4{g / <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;df ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-u_ x:tsnf nufot k|fs[lts ;Dkbfdf cfwfl/t lgof{thGo <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong><br />

<strong>pBf</strong>]ux¿<strong>sf</strong>] k|a4{gdf ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-3_ cfoft k|lt:yfkg ug]{ vfn<strong>sf</strong> :yfgLo sRrf kbfy{ / ;Lkdf cfwfl/t pTkfbg tyf<br />

;]jfd"ns <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] k|a4{gdf ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-ª_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu ;DjlGwt cGo ;/<strong>sf</strong>/L lg<strong>sf</strong>ox¿ —<br />

dGqfno, ljefu, bft[ lg<strong>sf</strong>o / cGt/f{li6«o u}/ ;/<strong>sf</strong>/L ;+:yfx¿;Fu pBdzLntf<br />

<strong>lj<strong>sf</strong></strong>;, cf}Bf]lus k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; Pj+ ahf/ kxF"r lj:tf/<strong>sf</strong> nflu ;dGjo u/L<br />

<strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong> ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

@=^ <strong>sf</strong>o{gLltM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{gLlt lgDgcg';f/ x'g]5g\ M<br />

-s_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] If]qdf pko'Qm k|<strong>ljlw</strong><strong>sf</strong>] k|of]u<strong>sf</strong> nflu k|<strong>ljlw</strong> ;"rgf,<br />

k|<strong>ljlw</strong> x:tfGt/0f / k|<strong>ljlw</strong> k|of]u ;DaGwL k|lzIf0f ;<strong>~rfng</strong> u/L To:tf <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>]<br />

pTkfbsTj a9fpg] vfn<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{qmdx¿nfO{ ;xof]u ug]{ .<br />

-v_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]ux¿nfO{ pko'Qm x'g] k|<strong>ljlw</strong><strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / cWoog<br />

cg';GwfgnfO{ ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-u_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] r':t Joj:yfkg<strong>sf</strong> nflu cfjZos x'g] pTkfbg<br />

Joj:yfkg, ahf/ k|a4{g, n]vf Joj:yfkg / ljQLo Joj:yfkg h:tf Joj:yfksLo<br />

lj<strong>if</strong>ox¿df ;<strong>~rfng</strong> x'g] k|lzIf0f <strong>sf</strong>o{qmdx¿nfO{ ;xof]u ug]{ .<br />

-3_ pTkfbg lj<strong>ljlw</strong>s/0f / pTkfbsTj tyf u'0f:t/ clea[l4 u/fpg cfjZos ;Lk<br />

clea[l4 ug]{ vfn<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong> u/L pBdLx¿nfO{ k|lt:kwL{ agfpg]<br />

kl/of]hgfdf ;xof]u ug]{ .<br />

4


-ª_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] If]qdf u|fdL0f tyf Go"g cfo eP<strong>sf</strong> blnt, hghftL,<br />

dw]zL, cNk;+Vos, ckfË, d'l:nd ;d'bfo / dlxnfx¿<strong>sf</strong>] ;xeflutf a9fpg pBdL<br />

<strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong> ug]{ .<br />

-r_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] cf}Bf]lus/af}l4s ;DklQ ;+/If0f ug{ r]tgf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

<strong>sf</strong>o{qmd / cf}Bf]lus ;DklQ ;+/If0f ug{ ;xof]u k'¥ofpg] <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong> ug]{ .<br />

-5_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] pTkfbg<strong>sf</strong>] lbuf] ahf/ Joj:yfkg<strong>sf</strong> nflu ;fj{hlgs,<br />

lghL / ;x<strong>sf</strong>/L<strong>sf</strong>] ;fem]bf/Ldf :yfgLo, If]qLo tyf /fli6«o:t/df ljqmL sIfx¿ -<br />

<strong>sf</strong>];]nL 3/÷;f}uftu[x_ :yfkgf ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-h_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] pTkfbg<strong>sf</strong>] ahf/Ls/0f<strong>sf</strong> nflu lhNnf, ax'lhNnf, If]qLo<br />

tyf s]Gb|Lo:t/df Jofkf/ d]nf tyf cf}Bf]lus k|bz{gL cfof]hgf ug{ ;xof]u k'¥ofpg],<br />

-em_ n3,' 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong> lgof{thGo pTkfbgx¿<strong>sf</strong>] cGt/f{li6«o ahf/ lj:tf/<br />

ug{ cGt/f{li6«o Jofkf/ d]nf, ;ef, ;]ldgf/ / uf]li7df efu lng ;xof]u ug]{ .<br />

-`_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu :yfgLo tyf 5ftf ;+:yfx¿<strong>sf</strong>] kxndf<br />

:yfkgf x'g] 3/]n'÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u u|fd, cf}Bf]lus s]Gb|, j:t' <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; s]Gb| /<br />

;fd'bflos ;'ljwf s]Gb|x¿ :yfkgf ug{ ;xof]u ug]{ .<br />

-6_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu Joj;fo ;Da4{g s]Gb|x¿<strong>sf</strong>] :yfkgf ub}{<br />

o'jf tyf dlxnfx¿<strong>sf</strong>] nflu /f]huf/L<strong>sf</strong>] cj;/ a[l4 ug]{ vfn<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{qmdx¿ ;<strong>~rfng</strong><br />

ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-7_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> ;Gbe{df cWoog cg';Gwfgdf ;+nUg vf]h<br />

tyf cg';Gwfgstf{ / ljBfyL{x¿<strong>sf</strong>] vf]hkq / ;f]wkq<strong>sf</strong> nflu ;xof]u ug]{ .<br />

-8_ d'n's<strong>sf</strong>] <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] tYofÍnfO{ cBfjlws ug{ ;~rflnt<br />

<strong>sf</strong>o{qmdx¿df ;xof]u k'¥ofpg] .<br />

-9_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> ;Gbe{df ;<strong>~rfng</strong> x'g] ljleGg :t/<strong>sf</strong><br />

cGt/f{li6«o uf]li7x¿ g]kfndf ;<strong>~rfng</strong> x'g] eP To:tf <strong>sf</strong>o{qmdnfO{ ;xof]u ug]{ .<br />

@=& <strong>sf</strong>o{If]qM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{ If]q b]xfocg';f/ x'g]5 M<br />

-s_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

!_ k|<strong>ljlw</strong> x:tfGt/0f tyf k|of]uaf/] k|lzIf0f ;<strong>~rfng</strong> ug{ ;xof]u,<br />

@_ gjLg / pko'Qm k|<strong>ljlw</strong>af/] ;"rgf ;Íng tyf ;+k|]<strong>if</strong>0f,<br />

#_ pTkfbsTj clea[l4 x'g] vfn<strong>sf</strong>] k|<strong>ljlw</strong> k|of]u<strong>sf</strong> nflu ;xof]u,<br />

$_ gjLg k|<strong>ljlw</strong><strong>sf</strong>] cWoog/cg';Gwfg<strong>sf</strong> nflu ;xof]u,<br />

-v_ pBdzLntf tyf cf}Bf]lus ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

!_ pBdzLntf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / cf}Bf]lus Joj:yfkg Ifdtf clej[l4,<br />

@_ <strong>pBf</strong>]u ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong> nflu Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

#_ pTkfbsTj clej[l4 ;DaGwL k|lzIf0f,<br />

$_ ;dfj];L pBdL <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

%_ j:t' <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / pTkfbg lj<strong>ljlw</strong>s/0f,<br />

^_ pTkfbsTj clej[l4 tyf k|lt:kwL{ Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

5


-u_ ahf/ kxF"r ;xhLs/0f / ;~hfn <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

!_ pTkflbt j:t'<strong>sf</strong>] ahf/ tyf ljqmL k|j4{g<strong>sf</strong>] nflu ljqmL sIfx¿ -<strong>sf</strong>];]nL 3/÷;f}uft<br />

u[x_ <strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

@_ cf}Bf]lus k|bz{gL tyf Jofkf/ d]nf<strong>sf</strong>] cfof]hgf,<br />

#_ lg<strong>sf</strong>;LhGo pTkfbg<strong>sf</strong>] ljZj ahf/ kxF"rdf ;xhLs/0f,<br />

$_ ahf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu ;+efJotf cWoog / ;e]{If0f,<br />

%_ ahf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / k|j4{g ;DaGwL k|lzIf0f,<br />

^_ cf}Bf]lus af}l4s ;DklQ ;+/If0f, pkof]u / Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

-3_ cf}Bf]lus k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

!_ ;fd'bflos ;]jf s]Gb|x¿<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

@_ l8hfOg s]Gb| tyf j:t' <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; s]Gb|<strong>sf</strong> nflu ef}lts k"jf{wf/<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

#_ Joj;fo ;Dj4{g s]Gb|<strong>sf</strong>] k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / ;]jf lj:tf/,<br />

$_ 3/]n'÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u u|fd tyf cf}Bf]lus s]Gb|x¿<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

-ª_ cf}Bf]lus cWoog / cg';Gwfg tyf ;~hfn <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

!_ cf}Bf]lus ;"rgf / tYofÍ Joj:yf,<br />

@_ cf}Bf]lus k|j4{g / <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu cWoog /cg';Gwfg ,<br />

#_ 5ftf ;+:yfx¿<strong>sf</strong>] ;+:yfut Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

$_ cf}Bf]lus ;"rgf ;|f]t s]Gb|<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / ;<strong>~rfng</strong>,<br />

@=* C0f <strong>sf</strong>o{qmd<br />

s_ !_ ?U0f <strong>pBf</strong>]ux?<strong>sf</strong>] nflu C0f ;xof]u<br />

@_ gofF k|lalw<strong>sf</strong> d]l;g cf}hf/ vl/b ug{ ;xof]u,<br />

#_ Dffly bkmf @=& <strong>sf</strong>] s b]lv ª ;Dd<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{s|daf6 ;d]6\g g;s]<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{s|d<br />

5ftf ;+:yfx? Dffkm{t l;kmfl/; ;lxt<strong>sf</strong>] k|:tfj k]z x'g cfPdf ;xof]u,<br />

v_ rfn' cf=j= df vr{ geP<strong>sf</strong>] /sd / nufgL e} lkmtf{ cfP<strong>sf</strong>] ;fFjf Jofh ;f]lx<br />

lz<strong>if</strong>{sdf ;fnj;fnL hDdf x'b} hfg],<br />

pNn]lvt <strong>sf</strong>o{s|d ;+rfng ug{ C0f <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> lgb]{lz<strong>sf</strong>, @)^# <strong>sf</strong>] bkmf !! adf]lhd<br />

ul/g]5 .<br />

@=( jf}l4s ;DklQ ;+rfng / k|of]u<br />

• <strong>n3'</strong> 3/]n' k/Dk/fut x:tsnf tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]ux?jf6 pTkflbt j:t' tyf ;]jf ;f] ;+u<br />

;DjlGwt pBdLx?<strong>sf</strong>] ;[hgf nufot<strong>sf</strong> lj<strong>if</strong>o<strong>sf</strong>] jf}l4s ;DklQ ;+/If0f<strong>sf</strong>] ;+jw{g,<br />

k|jw{g, pkef]u, <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; / ;fd'lxs btf{<strong>sf</strong> jf/]df <strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug]{ . o:tf<br />

<strong>sf</strong>o{qmdx? 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefujf6 jfl<strong>if</strong>{s <strong>sf</strong>o{ of]hgf agfO{ ;ldltaf6<br />

:jLs[t u/L s]Gb| tyf lhNnfx?df ;+rfng ul/g] .<br />

6


• cf}Bf]lus af}l4s ;DklQ ;+aGwdf pBdLx?nfO{ laBdfg gLltut <strong>sf</strong>g'gL, k|ls|ofut,<br />

la<strong>if</strong>o, WIPO tyf Trips Agreement ;DaGwdf ;r]tgf / hfg<strong>sf</strong>/L u/fpg] .<br />

• jf}l4s ;DklQ<strong>sf</strong>] ?kdf cfkm\gf] pTkfbg btf{ u/]<strong>sf</strong>]df ;f] btf{ ubf{<strong>sf</strong> avt nfu]<strong>sf</strong>]<br />

/fh:j ;+jlGwt JolQmnfO{ lkmtf{ lbg] .<br />

kl/R5]b — tLg<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg<br />

#=! <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkgM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg<strong>sf</strong> nflu b]xfo cg';f/<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg ;ldlt /xg] 5,-<br />

-s_ ;lrj, <strong>pBf</strong>]u dGqfno<br />

cWoIf<br />

-v_ ;x;lrj, /fli6«o of]hgf cfof]u<strong>sf</strong>] ;lrjfno<br />

;b:o<br />

-u_ ;x;lrj, cy{ dGqfno<br />

;b:o<br />

-3_ ;x;lrj, <strong>pBf</strong>]u dGqfno<br />

;b:o<br />

-ª_ cWoIf, g]kfn <strong>pBf</strong>]u afl0fHo dxf;+3<br />

;b:o<br />

-r_ cWoIf, g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3<br />

;b:o<br />

-5_ dxflgb]{zs, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu ;b:o ;lrj<br />

;ldlt<strong>sf</strong>] a}7sdf 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;ldlt<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{<strong>sf</strong>/L lgb]{zsnfO{ cfdlGqt<br />

;b:o<strong>sf</strong>] ?kdf ;xeflu u/fO{g]5 .<br />

-;ldltn] cfjZostf cg';f/ cGo lj<strong>if</strong>o lj1x¿nfO{ a}7sdf cfdlGqt ug{ ;Sg]5 ._<br />

#=@ k|:tfj pk;ldltM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>dfkm{t ;<strong>~rfng</strong> x'g] <strong>sf</strong>o{qmdx¿<strong>sf</strong>] 5gf}6 u/L pko'Qm <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

:jLs[lt<strong>sf</strong> nflu l;kmfl/; ug{ ljlgodfjnL<strong>sf</strong>] ljlgod !@ df Joj:yf eP jdf]lhd b]xfo<br />

cg';f/<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{qmd k|:tfj l;kmfl/; pk;ldlt /xg]5,-<br />

s_ dxflgb]{zs, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu ;+of]hs<br />

v_ k|ltlglw, g]kfn <strong>pBf</strong>]u afl0fHo dxf;+3<br />

;b:o<br />

u_ k|ltlglw, g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3<br />

;b:o<br />

3_ k|ltlglw, pk;lrj, <strong>pBf</strong>]u dGqfno, cf}Bf]lus k|aw{g zfvf ;b:o<br />

ª_ lgb]{zs, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu, ;b:o ;lrj<br />

pk;ldltn] cfjZostf cg';f/ lj<strong>if</strong>o lj1x¿ cfdlGqt ug{ ;Sg]5 .<br />

#=# <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfnoM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfno 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefudf /xg]5 . <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>]<br />

;lrjfno<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{ ;Dkfbgdf ;3fp k'¥ofpg k|zf;lgs vr{<strong>sf</strong>] ;Ldfleq /xL /f= k=<br />

cglÍt låtLo >]0fL ;/x<strong>sf</strong>] sd{rf/L kb Ps / <strong>sf</strong>of{no ;xof]uL ->]0fL ljlxg_ sd{rf/L<br />

7


kb Ps ;[h{gf u/L <strong>sf</strong>ddf nufOg]5 . lghx¿<strong>sf</strong>] kfl/>lds <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf<br />

Joj:yfkg ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .<br />

#=$ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> dfkm{t ;<strong>~rfng</strong> x'g] <strong>sf</strong>o{qmdx¿<strong>sf</strong>] k|fyldstfM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> dfkm{t ;<strong>~rfng</strong> x'g]<br />

<strong>sf</strong>o{s|dx¿<strong>sf</strong>] k|fyldstf lgDgfg';f/ x'g]5,-<br />

-s_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; —<br />

!_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> nflu cg'bfg,<br />

@_ pko'Qm k|<strong>ljlw</strong> ;DaGwL ;"rgf ;Íng tyf ;+k|]<strong>if</strong>0f,<br />

#_ k|<strong>ljlw</strong> cWoog÷cg';Gwfgdf ;xof]u,<br />

$_ k|<strong>ljlw</strong> x:tfGt/0f,<br />

!) k|ltzt<br />

-v_ pBdzLntf tyf cf}Bf]lus ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; —<br />

#) k|ltzt<br />

!_ cf}Bf]lus ;Lk tyf Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

@_ pTkfbg lj<strong>ljlw</strong>s/0f ;DaGwL tflndx¿,<br />

#_ pTkfbsTj tyf k|lt:kwL{ Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

$_ ;dfj];L pBdLx¿<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;,<br />

%_ jftfj/0f d}qL pTkfbg,<br />

^_ cf}Bf]lus/jf}l4s ;DklQ<strong>sf</strong>] ;+/If0f,<br />

^_ u'0f:t/ Joj:yfkg,<br />

&_ <strong>pBf</strong>]uL Joj;foLx¿<strong>sf</strong>] ljQLo kxF"r lj:tf/,<br />

*_ ljZj Jofkf/ ;+u7g nufot cGo låkIfLo / ax'kIfLo cGt/f{li6«o Jofkf/ ;GwL<br />

;DaGwL r]tgf clea[l4,<br />

(_ s[l<strong>if</strong>, ag tyf ko{6g, la<strong>sf</strong>;,<br />

-u_ ahf/ kxF"rdf ;xhLs/0f / ;+oGq lgdf{0f — !% k|ltzt<br />

!_ ljqmL sIf, ;f}uft u[x tyf <strong>sf</strong>]z]nL 3/ :yfkgf,<br />

@_ cf}Bf]lus k|bz{gLx¿,<br />

#_ cGt/f{li6«o Jofkf/ d]nf tyf ahf/ k|a4{g uf]li7x¿df ;xeflutf,<br />

$_ OG6/g]6 Jofkf/ (E-Commerce) / 3'lDt ahf/Ls/0fdf ;xof]u,<br />

%_ ;fd"lxs ahf/ k|j4{g ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿,<br />

^_ ahf/ lj<strong>ljlw</strong>s/0f ;DaGwL cWoog tyf cg';Gwfg,<br />

&_ d"No >[Înf x:tIf]k (Value Chain Intervention),<br />

*_ Joj;foL—Joj;foL B2B (Businessmen to Businessmen) / Joj;foL — pkef]Qmf<br />

B2C( Businessmen to Consumer) ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿ .<br />

3_ cf}Bf]lus k"jf{wf/<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; — !) k|ltzt<br />

!_ ;fd'bflos ;]jf s]Gb|<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

@_ j:t' <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; s]Gb|<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

#_ Joj;fo ;Dj4{g s]Gb|x¿<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

8


$_ 3/]n'÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u u|fd<strong>sf</strong>] :yfkgf,<br />

%_ cf}Bf]lus s]Gb|<strong>sf</strong>] :yfkgf .<br />

ª_ cf}Bf]lus cWoog, cg';Gwfg tyf ;~hfn <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; — % k|ltzt<br />

!_ tYofÍ cBfjlws / ;"rgf ;+k|]<strong>if</strong>0f,<br />

@_ pBdzLntf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<strong>sf</strong> laleGg kIfx¿<strong>sf</strong>] cWoog tyf cg';Gwfg,<br />

#_ ;f]wkq n]vgdf ;xof]u,<br />

$_ cWoog tyf cjnf]sg e|d0f,<br />

%_ ljleGg /fli6«o, cGt/f{li6«o:t/<strong>sf</strong> uf]li7<strong>sf</strong>] cfof]hgf .<br />

r_ ljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmd —<br />

% k|ltzt<br />

lgodLt k|lqmof cg';f/ k|:tfj cfXjfg u/L lgodfjnL tyf <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;+rfng <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong><br />

cg';f/ kl/of]hgf 5gf}6 u/L <strong>sf</strong>of{Gjog ul/g] cj:yf jfx]s klg <strong>pBf</strong>]u / pBdzLntf<strong>sf</strong><br />

If]qdf s'g} klg ;do ljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug'{kg]{ cj:yf ;[hgf ePdf ;ldlt4f/f<br />

ljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmd :jLs[t u/L <strong>sf</strong>of{Gjog ul/g]5 . o:tf ljz]<strong>if</strong> <strong>sf</strong>o{qmdx? hDdf afl<strong>if</strong>{s<br />

ah]6<strong>sf</strong>] % k|ltzteGbf a9L x'g]5}g .<br />

5_ cg'udg / d"NofÍsg — & k|ltzt<br />

:yfgLo÷s]Gb|Lo:t/<strong>sf</strong>] ;'k/Lj]If0f, cg'udg / d"NofÍg<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{ 5ftf ;+:yfx?n] ;DkGg<br />

ug]{5g\ .<br />

h_ C0f <strong>sf</strong>o{qmd<br />

& k|ltzt<br />

s_ cf}Bf]lus pTkfbg a[l4<strong>sf</strong>] nflu lagf lwtf] C0f .<br />

v_ 5ftf ;+:yfx?<strong>sf</strong>] Ifdtf clea[l4 .<br />

u_ <strong>pBf</strong>]u k|a{4g / ahf/ kx'Fr .<br />

3_ <strong>sf</strong>];]nL 3/ tyf <strong>pBf</strong>]u u|fd lgdf{0f .<br />

8_ k/Dk/fut x:tsnf, <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]uLx?<strong>sf</strong>] nflu ;d'xdf lagf lwtf] C0f .<br />

em_ af}l4s ;DklQ pkof]u / Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;r]tgf<br />

^ k|ltzt<br />

s_ k/Dk/fut, x:tsnf tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]ux?af6 pTkflbt j:t'x?<strong>sf</strong>] Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; .<br />

v_ ;[hgfTds k|ltef<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; .<br />

u_ cf}Bf]lus k|j{4g / ;+j{4g .<br />

3_ af}l4s ;DklQ <strong>sf</strong>g'g<strong>sf</strong>] hfg<strong>sf</strong>/L .<br />

`_ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfno<strong>sf</strong>] k|zf;lgs Joj:yfkg —<br />

% k|ltzt<br />

!_ k"jf{wf/ ;lxt<strong>sf</strong>] ;lrjfno<strong>sf</strong>] Joj:yfkg,<br />

@_ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg ;ldlt, k|:tfj pk;ldlt nufot cGo pk;ldlt /<br />

<strong>sf</strong>o{bnx¿<strong>sf</strong>] a}7s cflb,<br />

#_ <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] ;DaGwdf <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> Joj:yfkg ;ldltaf6 ul/g] cg'udg, d"NofÍg<strong>sf</strong><br />

nflu o; zL<strong>if</strong>{saf6 vr{ ug{ ;lsg]5 .<br />

9


#=% <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg ;ldlt, k|:tfj pk;ldlt nufot cGo pk;ldlt /<br />

<strong>sf</strong>o{bn<strong>sf</strong> ;b:ox¿<strong>sf</strong>] a}7s eQf / ;'ljwfx¿ ;ldltn] lg0f{o u/] adf]lhd x'g]5 .<br />

kl/R5]b – rf/<br />

kl/of]hgf 5gf}6, <strong>sf</strong>of{Gjog / cg'udg tyf d"NofÍg<br />

$=! k|:tfj cfXjfg M <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong> l:js[t ePkl5 <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;+rfng <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] nflu ljlgof]lht /sd<br />

-ut cf=j= df vr{ geO{ jf+sL /x]<strong>sf</strong>] ;d]t_ <strong>sf</strong>] kl/lwleq /lx k|To]s cfly{s j<strong>if</strong>{leq<br />

kl/of]hgf k|:tfj<strong>sf</strong>] ;fj{hlgs ;"rgf cfJxfg ul/g]5 . o:tf] k|:tfj ah]6<strong>sf</strong>] kl/lweLq<br />

/lx j<strong>if</strong>{df al9df @ k6s;Dd ug{ ;lsg]5 .<br />

$=@ k|:tfj k]z ug]{M b]xfo<strong>sf</strong> ;+:yfx¿n] <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>af6 ;"rgf eP<strong>sf</strong>] ;do ;Ldfleq k|:tfj k]z<br />

ug{ ;Sg]5g\ . o;<strong>sf</strong> nflu 5ftf ;+:yfx¿<strong>sf</strong>] l;kmfl/; ;d]t ;+nUg /fvL g]kfn <strong>pBf</strong>]u<br />

afl0fHo dxf;+3 cyjf g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3<strong>sf</strong>] ;lrjfnodf l;w} jf<br />

x'nfs÷s'l/o/ dfkm{t ;d]t k]z ug{ ;lsg]5 . 3/]n' <strong>sf</strong>of{nox?Aff6 l;kmf/L; u/LP<strong>sf</strong>]df<br />

l;w} laefudf k]z ug]{5g\ .<br />

s_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u;Fu ;DalGwt <strong>pBf</strong>]ux¿<strong>sf</strong> /fli6«o ;+3÷dxf;+3 / tLg<strong>sf</strong><br />

lhNnf zfvf / lhNnf ;+3x¿,<br />

v_ ljleGg j:t'ut ;+3 (Commodity Association) / tLg<strong>sf</strong> lhNnf zfvfx¿,<br />

u_ <strong>pBf</strong>]u / pBdzLntf<strong>sf</strong> If]qdf <strong>sf</strong>o{/t u}/ ;/<strong>sf</strong>/L ;+:yfx¿,<br />

3_ cWoog cg';Gwfg<strong>sf</strong>] nflu To:tf] <strong>sf</strong>o{df ;+nUg ljBfyL{÷cg';Gwfgstf{÷k/fdz{bft[,<br />

JolQm, ;+:yf jf sDkgLx¿ .<br />

kl/of]hgf k|:tfj<strong>sf</strong>] 9fFrf cg';"rL @ df pNn]v ePadf]lhd x'g]5 .<br />

ª_ s'g} klg ;+3 ;+u7g jf 5ftf ;+:yfx?;+u cfa4 geP<strong>sf</strong> pBdLx?n] lhNnfl:yt 3/]n'<br />

tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>sf</strong>of{no÷;ldlt<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>of{no dfkm{t laa/0f ;d]t /fvL k|:tfj<br />

k]zug{ ;Sg]5g\ . o;/L k]z eP<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{s|dx?<strong>sf</strong>] l;kmfl/;, ;+emf}tf, cg'udg, n]vf<br />

lgoGq0f tyf n]vfkl/If0f ug]{ <strong>sf</strong>o{ ;d]t ;DalGwt <strong>sf</strong>of{no k|d'vn] ug]{5g\ .<br />

$=# k|:tfj :jLs[lt<strong>sf</strong> nflu l;kmfl/; ug]{M ;fj{hlgs ;"rgf dfkm{t cfXjfg u/]adf]lhd k|fKt<br />

x'gcfP<strong>sf</strong> ;j} k|:tfjx¿ ;DjlGwt 5ftf ;+:yfn] cfkm\gf] l;kmfl/; ;fy k|:tfj<br />

pk;ldltdf k7fpg] 5g\ / k|:tfj pk;ldltn] d"NofÍg u/L :jLs[lt<strong>sf</strong> nflu <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg ;ldlt ;dIf l;kmfl/; ug]{5 . k|:tfj d"NofÍg<strong>sf</strong>] cÍef/<br />

cg';"rL # df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .<br />

$=$ k|:tfj<strong>sf</strong>] :jLs[ltM k|:tfj pk;ldltn] d"NofÍg u/L k]z u/]<strong>sf</strong> k|:tfjx¿ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><br />

tyf Joj:yfkg ;ldltn] clGtd 5gf}6 u/L :jLs[t ug]{5 .<br />

10


$=% kl/of]hgf<strong>sf</strong>] vr{<strong>sf</strong>] ;LdfM <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] cg'bfgdf ;<strong>~rfng</strong> x'g] kl/of]hgf<strong>sf</strong> vr{<strong>sf</strong>] ;Ldf<br />

cg';"rL $ df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .<br />

$=^ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ;DaGwL ;Demf}tfM M :jLs[t kl/of]hgfx¿<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>of{Gjog<strong>sf</strong> nflu<br />

k|:Tffj k]z ug]{ ;+:yf;Fu 5ftf ;+:yf÷3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>sf</strong>of{no÷;ldltx?n]<br />

;Demf}tf ug]{5g\ . kl/of]hgf :jLs[lt / ;Demf}tf kZrft kl/of]hgf ;+rfng<strong>sf</strong>] nflu<br />

tf]lsP<strong>sf</strong>] /sd<strong>sf</strong>] %) k|ltzt <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfnoaf6 ;+jlGwt ;+:yf<strong>sf</strong>] vftfdf dxf;+3 jf<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>sf</strong>of{no÷;ldlt<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>of{nox?<strong>sf</strong>] l;kmfl/zdf lg<strong>sf</strong>;f lbO{g]5 .<br />

o:tf] /sd <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] k|s[lt / cf}lrTo x]/L al9df # ls:tfdf x'g] / k|yd ls:tf %)<br />

k|ltzteGbf sd x'g]5}g . ;fy} lhNnfl:yt 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u laefu÷;ldlt<strong>sf</strong><br />

<strong>sf</strong>of{nox?af6 k|fKt k|:tfjx?<strong>sf</strong>] ;Demf}tf nufot cGo k|zf;lgs <strong>sf</strong>o{ ;DalGwt<br />

<strong>sf</strong>of{nox?<strong>sf</strong>] x'g]5 .<br />

$=& <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] hfg<strong>sf</strong>/L M kl/of]hgf k|:tfj :jLs[t e} ;Demf}tf eP<strong>sf</strong>] !% lbg<br />

leq ;DjlGwt ;+:yfx?n] tf]lsP adf]lhd <strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug'{kg]{5 . o;/L <strong>sf</strong>o{qmd<br />

;+rfng eP<strong>sf</strong>] hfg<strong>sf</strong>/L ;DjlGwt 5ftf ;+:yf / 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefunfO{ lbO{<br />

<strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug]{ ;+:yfn] k|:tfjdf pNn]lvt cjlwleq <strong>sf</strong>o{ ;DkGg u/L k]ZsL<br />

km5\of}{6 ;lxt clGtd ls:tf<strong>sf</strong>] e'QmfgL dfu ug'{kg]{ 5 . kl/of]hgf ;+rfng ug]{<br />

;+:yfx?<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] cg'udg, lgodg, lgoGq0f tyf lgb]{zg / vr{ eP<strong>sf</strong> /sdx?<strong>sf</strong>]<br />

cf}lrTo ;lxt n]vfk/LIf0f u/fpg] bfloTj ;DjlGwt ;+:yfx?<strong>sf</strong>] x'g]5 . 5ftf ;+:yfx?af6<br />

x'g] cg'udg <strong>sf</strong>o{<strong>sf</strong>] nflu cfjZos /sd ;ldlt<strong>sf</strong>] a}7s<strong>sf</strong>] lg0f{o adf]lhd x'g]5 .<br />

$=* 5ftf ;+:yfx?af6 x'g] <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] cg'udg M kl/R5]b # <strong>sf</strong>] bkmf ^ jdf]lhd<strong>sf</strong>] cg'udg<br />

;DjGwL lgoldt cg'udg 5ftf ;+:yf, ltg<strong>sf</strong> a:t'ut ;+3, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<br />

ljefu / <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;ldlt<strong>sf</strong> lhNnfl:yt lg<strong>sf</strong>ox?af6 ;d]t u/fOg] 5 . cg'udg<strong>sf</strong>] a]nf<br />

lbP<strong>sf</strong>] lgb]{zg kfngf ug]{ lhDd]jf/L <strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug]{ ;DalGwt ;+:yf<strong>sf</strong>] x'g]5 .<br />

<strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] ls:tf jf clGtd km5of}{6 ubf{ lt lg<strong>sf</strong>ox?<strong>sf</strong>] l;kmfl/z clgjfo{ x'g]5 . s'g}<br />

;+:yfn] <strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug{ /sd a'lem nuL tf]lsP<strong>sf</strong>] ;dodf <strong>sf</strong>o{ ;Dkfbg gu/]df jf<br />

/sd b'?kof]u u/]df To:tf ;+:yfx?<strong>sf</strong>] a}+s vftf /f]S<strong>sf</strong> u/L ;+:yf btf{ vf/]h ug]{tkm{<br />

<strong>sf</strong>/jfxL ul/g]5 .<br />

kl/R5]b — kfFr<br />

kl/of]hgf ;'k/Lj]If0f, cg'udg tyf d"NofÍg / k|ltj]bg<br />

%=! <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] ;'k/Lj]If0fM kl/of]hgf<strong>sf</strong>] ;'k/Lj]If0f ;DjlGwt 5ftf ;+:yf<strong>sf</strong> tf]lsP<strong>sf</strong><br />

;b:ox? / lhNnf l:yt 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>sf</strong>of{no k|d'vx?n] ug]{5g\ . To;/L ul/g]<br />

;'kl/j]If0f<strong>sf</strong> nflu cg';"rL % df tf]lsP adf]lhd<strong>sf</strong>] kmf/fd k|of]u ul/g]5 .<br />

11


%=@ <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] cg'udg / d"NofÍgM kl/of]hgf<strong>sf</strong>] cg'udg / d"NofÍg<strong>sf</strong> nflu <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><br />

tyf Joj:yfkg ;ldltn] cg'udg jf d"NofÍg ug{ <strong>sf</strong>o{bn jf s'g} JolQmnfO{ tf]Sg ;Sg]5<br />

. o;/L ul/g] cg'udg tyf d"NofÍg<strong>sf</strong>] k|ltj]bg <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> tyf Joj:yfkg ;ldltdf<br />

k]z ul/g]5 . o;<strong>sf</strong> nflu cg';"rL ^ / & df pNn]v eP adf]lhd<strong>sf</strong>] kmf/fd k|of]u ul/g]5<br />

.<br />

%=# <strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] k|ltj]bgM kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ubf{ ;DjlGwt ;+:yfn] hDdf kl/of]hgf<br />

cjlwe/ b'O{k6s k|ltj]bg a'emfpg]5g\ . To;/L a'emfOg] k|ltj]bg cg';"rL * df pNn]v<br />

eP adf]lhd x'g]5 .<br />

%=$ ljleGg ;|f]taf6 k|fKt /sd <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>df hDdf x'g]M g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<strong>sf</strong>] cg'bfg ;xof]u<strong>sf</strong>]<br />

cltl/Qm <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] k|j4{g<strong>sf</strong> nflu :jb]zL / ljb]zL bftfx¿af6 k|fKt<br />

/sd <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>df hDdf ul/g]5 .<br />

%=% jfl<strong>if</strong>{s <strong>sf</strong>o{tfln<strong>sf</strong>M <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] k|efj<strong>sf</strong>/L ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong> nflu k|To]s a<strong>if</strong>{ jfl<strong>if</strong>{s <strong>sf</strong>o{tfln<strong>sf</strong><br />

agfO{ <strong>sf</strong>of{Gjog ul/g]5 .<br />

%=^ n]vfk/LIf0fM ljlgodfjnL<strong>sf</strong>] lgod !! <strong>sf</strong>] pklgod $ df Joj:yf eP cg';f/ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>af6<br />

;xof]u k|fKt u/]<strong>sf</strong>] /sd tyf cg'bfg 5ftf ;+:yf jf vr{ ug]{ lg<strong>sf</strong>on] g]kfn<br />

;/<strong>sf</strong>/af6 Ohfht k|fKt n]vfk/LIfsaf6 n]vfk/LIf0f u/fO{ k|ltj]bg <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] ;lrjfno<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu lqk'/]Zj/df <strong>sf</strong>lt{s d;fGtleq k]z ug'{kg]{5 .<br />

kl/R5]b — 5<br />

lalaw<br />

^=! <strong>sf</strong>o{lalwdf ;+zf]wg M o; <strong>sf</strong>o{lalwdf cfaZos yk36 jf ;+zf]wg ug'{ k/]df dGqfnon]<br />

ug{ ;Sg]5 .<br />

^=@ vf/]hL / arfp M !_ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u la<strong>sf</strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>, <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;+rfng <strong>sf</strong>o{lalw<br />

@)^* vf/]h ul/P<strong>sf</strong>] 5 .<br />

@_ pkbkmf ! adf]lhd <strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{lalw adf]lhd eP u/]<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>d <strong>sf</strong>/afxLx? o;} <strong>sf</strong>o{lalw<br />

adf]lhd eP u/]<strong>sf</strong>] dflgg] 5 .<br />

12


cg';"rL — !<br />

kl/R5]b $ <strong>sf</strong>] $=! ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

kl/of]hgf k|:tfj cfXjfg<strong>sf</strong>] ;"rgf<br />

-k|yd k6s ;"rgf k|<strong>sf</strong>lzt ldlt @)=====÷======÷========_<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>n] pBdLx¿<strong>sf</strong> ;+3÷/fli6«o ;+3÷dxf;+3 tyf a:t'ut<br />

;+3x¿ / log<strong>sf</strong> lhNnf zfvf / lhNnf÷:yfgLo ;+3x¿;Fu ldn]/ <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong><br />

<strong>pBf</strong>]u<strong>sf</strong>] k|j4{g tyf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;df <strong>sf</strong>d ug]{ ub{5 . b]z<strong>sf</strong> ;a} lhNnf tyf If]qx¿df <strong>sf</strong>o{ ug]{ u/L<br />

:yfkgf ul/P<strong>sf</strong>] o; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{If]q lgDgfg';f/ /x]<strong>sf</strong>] 5,-<br />

-s_ k|<strong>ljlw</strong> k|of]u / <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿,<br />

-v_ cf}Bf]lus Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿,<br />

-u_ ahf/ kxF"r lj:tf/ ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿,<br />

-3_ k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;df ;+:yfut 6]jf k'¥ofpg] <strong>sf</strong>o{qmdx¿,<br />

-ª_ cWoog, cg';Gwfg tyf ;xof]u cfbfg k|bfg ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿ .<br />

Dffly pNn]lvt <strong>sf</strong>o{If]q cGtu{t /xL ;<strong>~rfng</strong> ul/g] <strong>sf</strong>o{qmdx¿ ;[hgzLn tyf ;Lk, 1fg /<br />

gjLgtd k|lalw cflb<strong>sf</strong>] k|of]u u/L <strong>pBf</strong>]u / pBdzLntf k|a4{gdf pkof]uL x'g'kg]{5 . t;y{<br />

d'n's<strong>sf</strong> h'g;'s} lhNnf jf ef}uf]lns If]qdf pBdzLntf tyf <strong>pBf</strong>]u k|j4{g;Fu ;DalGwt<br />

<strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong> nflu b]xfo adf]lhd of]Uotf k'u]<strong>sf</strong> ;+:yfx¿af6 k|:tfj cfJxfg ul/G5 .<br />

of] ;"rgf k|yd k6s k|<strong>sf</strong>lzt eP<strong>sf</strong>] ldltn] #) lbgleq lglb{i6 9fFrfdf k|:tfj k]z ul/;Sg'<br />

kg]{5 .<br />

cfj]bg lbg OR5's ;+:yfdf x'gkg]{ Go"gtd of]Uotfx¿<br />

-s_ k|rlnt <strong>sf</strong>g'g adf]lhd btf{ eP<strong>sf</strong>],<br />

-v_ s'g} /fhg}lts bn tyf ;+u7gdf cfa4 g/x]<strong>sf</strong>],<br />

-u_ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong>] p2]Zo cg'?k<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong> ug]{ s'/f ;xof]uL ;+:yf<strong>sf</strong>] ljwfgdf<br />

pNn]v eP<strong>sf</strong>],<br />

13


-3_ cfo Joo tyf n]vf<strong>sf</strong>] cBfjlws ljj/0f /fVg] Joj:yf eP<strong>sf</strong>] tyf k|rlnt<br />

<strong>sf</strong>g'g adf]lhd cfGtl/s n]vf lgoGq0f tyf :jtGq n]vfk/LIf0f ug]{ Joj:yf<br />

;lxt cBfjlws n]vfk/LIf0f eP<strong>sf</strong>],<br />

-ª_ k|:tfj u/] adf]lhd<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{ ;<strong>~rfng</strong> ug{ ;Da4 ;xof]uL ;+:yfdf bIf hgzlQm<br />

ePs]f jf To:tf] bIf hgzlQm pknAw x'g ;Sg] Ifdtf k|dfl0ft eP<strong>sf</strong>],<br />

-r_ cfj]bg lbg] ;+:yf wd{, j0f{, lnË, hft, hftL, cf:yf jf tL dWo] s'g} s'/f<strong>sf</strong>]<br />

cfwf/df e]befj gug]{ u/L <strong>sf</strong>o{ ug{ ;Sg] ;'lglZrt eP<strong>sf</strong>] x'g'kg]{,<br />

-5_ cfj]bs ;+:yfn] k|:tfj k]z ug{ rfx]<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{<strong>sf</strong>] cg'ea x'g'kg]{ .<br />

<strong>sf</strong>o{qmd<strong>sf</strong>] calwM<br />

<strong>sf</strong>o{qmd ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] cjlw k|Ztfjdf k|:tfljt eP adf]lhd al9df ! a<strong>if</strong>{ ;Dd<strong>sf</strong>] x'g]5 .<br />

kl/of]hgf k|:tfjM<br />

k|:tfj<strong>sf</strong>] 9fFrf 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<strong>sf</strong>] j]j;fO6 www.dcsi.gov.np 3/]n' tyf<br />

;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3<strong>sf</strong>] j]j;fO6 www.fncsi.org jf g]kfn <strong>pBf</strong>]u jfl0fHo dxf;+3<strong>sf</strong>]<br />

j]j;fO6 www.fncci.org df pknJw <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><br />

<strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong> @)^( / o;<strong>sf</strong>] cg';"rL # af6 download ug{ ;lsg]5 .<br />

k|:tfj<strong>sf</strong>] 9fFrf <strong>sf</strong>of{no ;doleq g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3 jf g]kfn <strong>pBf</strong>]u<br />

afl0fHo dxf;+3<strong>sf</strong>] s]Gb|Lo ;lrjfnoaf6 ;d]t k|fKt ug{ ;lsg]5 .<br />

k|dfl0ft u/L ;+nUg ug'{ kg]{ <strong>sf</strong>uhftx¿M<br />

k|:tfj k]z ubf{ kl/of]hgf k|:tfj<strong>sf</strong>] 9fFrfdf pNn]lvt ;Dk"0f{ ljj/0f nufot lgDgfg';f/<strong>sf</strong>] yk<br />

k|dfl0ft <strong>sf</strong>uhft klg ;+nUg ug'{kg]{5,-<br />

s_ ;+:yf<strong>sf</strong>] btf{ gjLs/0f ul/P<strong>sf</strong>] k|df0fkq<strong>sf</strong> k|ltlnlk,<br />

v_ PAN÷VAT btf{<strong>sf</strong>] k|ltlnlk,<br />

u_ ;+:yf<strong>sf</strong>] ljwfg eP ;f] <strong>sf</strong>] k|ltlnlk,<br />

3_ ut cfly{s j<strong>if</strong>{ ;Dd<strong>sf</strong>] n]vfk/LIf0f k|ltj]bg<strong>sf</strong>] k|dfl0ft k|ltlnlk,<br />

ª_ ;+:yfn] lhNnfdf u/]<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>o{ cg'ej k'i6L x'g] <strong>sf</strong>uhft<strong>sf</strong>] k|ltlnlk -bft[ lg<strong>sf</strong>o;Fu eP<strong>sf</strong>]<br />

;Demf}tf, ;DjlGwt uf=la=;=÷lh=la=;= af6 <strong>sf</strong>o{ cg'ej<strong>sf</strong>] l;kmfl/;_ .<br />

kl/of]hgf k|:tfj 5gf}6 <strong>ljlw</strong> tyf c+sef/ M<br />

o; ;DaGwL lj:t[t ljj/0f dfly pNn]lv j]j;fO6x¿df pknJw <strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u<br />

<strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong> <strong>sf</strong>o{<strong>ljlw</strong> @)^( tyf o;<strong>sf</strong>] cg';"rL # df x]g{ ;lsg]5 .<br />

k|:tfj a'emfpg] 7]u<strong>fgf</strong><br />

g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3<br />

s]Gb|Lo <strong>sf</strong>of{no<br />

dfOtL3/ xfO6, <strong>sf</strong>7df8f}, g]kfn<br />

kf]=j=g+= ^%#)<br />

kmf]gM $@@@&%!, $@^(*!&<br />

km\ofS;M $@!%^)@<br />

14<br />

Gf]kfn <strong>pBf</strong>]u afl0fHo dxf;+3<br />

s]Gb|Lo <strong>sf</strong>of{no<br />

krnL, 6]s", <strong>sf</strong>7df8f}+<br />

kf]=j=g+= @^(<br />

kmf]gM $@^@)^!, $@^@@!*<br />

km\ofS;M $@^!)@@


O{d]nM fncsi@ntc.net.np<br />

j]j;fO6M www.fncsi.org<br />

O{d]nM fncci@mos.com.np<br />

j]j;fO6M www.fncci.org<br />

15


cg';"rL — @<br />

kl/R5]b $ <strong>sf</strong>] $=@ ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

kl/of]hgf k|:tfj<strong>sf</strong>] 9fFrf<br />

efu ! – ;+:yfut ljj/0f<br />

s_ ;+:yf<strong>sf</strong>] gfdM<br />

v_ 7]u<strong>fgf</strong><br />

6]lnkmf]gM<br />

O{d]nM<br />

u_ ;+:yf btf{ eP<strong>sf</strong>] ldlt, :yfg / btf{ g+=M<br />

3_ ;+:yf<strong>sf</strong>] Joj;flos tyf <strong>sf</strong>g"gL cfj4tfM<br />

ª_ gjLs/0f ldltM<br />

r_ ;Dks{ JolQm<strong>sf</strong>] gfdM===============================<br />

kf]i6 jS; g+=M<br />

j]j;fO6M<br />

kbM<br />

=============================<br />

5_ ;+:yfut p2]ZoM<br />

h_ lg0f{o k|lqmof -;+:yfdf lg0f{o s;/L ul/G5 / <strong>sf</strong>of{Gjog s;/L x'G5


efu # – kl/of]hgf<strong>sf</strong>] lj:t[t ljj/0f<br />

s_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] k[i7e"ld / cfjZostfM<br />

v_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] p2]ZoM<br />

u_ kl/of]hgfaf6 k|fKt x'g] ck]lIft pknAwL<br />

-pTkfbsTj a[l4, ahf/ kx"Fr, /f]huf/ ;[hgf, cfo cfh{g, ;Lk tyf Ifdtf clea[l4,<br />

k|<strong>ljlw</strong> x:tfGt/0f tyf klxrfg cflb_<br />

qm=;= lqmofsnfkx¿ ck]lIft kl/0ffd ;"rs<br />

3_ kl/of]hgf lqmofsnfkx¿<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>of{Gjog <strong>ljlw</strong>x¿<br />

ª_ nlIft ;d"x -dlxnf, hghflt, blnt, dw]zL, d'l:nd ;d'bfo, cNk;+Vos, ckfËtf eP<strong>sf</strong><br />

JolQm, lk5l8P<strong>sf</strong>] If]q, cflb_<br />

r_ hf]lvd -kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog<strong>sf</strong>] qmddf k|efj kfg{ ;Sg] jfXo tTjx¿_<br />

5_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] bLuf]kgf -jftfj/0fLo k|efj, :yfgLo ;fe]mbfl/tf, cg'z/0fof]Uo h:tf s'/fx¿<br />

klg ;d]l6g'kg]{_ .<br />

h_ kl/of]hgf cg'udg / d"NofÍg ;DaGwL Joj:yf<br />

em_ <strong>sf</strong>o{ of]hgf<br />

qm=;=<br />

lqmofsnfkx¿<br />

ldlt / ;do cjlw -xKtf jf dlxgf_<br />

! @ # $ % ^ & *<br />

lhDd]jf/<br />

s}lkmot<br />

`_ ;+:yfut Ifdtf<br />

-!_ ;+:yfut cg'ej -;+:yfaf6 klxn] <strong>sf</strong>of{Gjog eP<strong>sf</strong> d'Vo kl/of]hgfx¿ — ldlt, cjlw,<br />

bftf, nlIft ;d"x cflb — a9Ldf % j6fdfq_<br />

-@_ ;+:yfut k"jf{wf/ -<strong>sf</strong>of{no, <strong>sf</strong>of{no ;fdfu|Lx¿, ;+:yfut gLlt lgodx¿ h:t}M<br />

sd{rf/L lgodfjnL, cfly{s k|zf;g lgodfjnL, ;jf/L ;fwgx¿, tflnd xn tyf<br />

;fdfu|Lx¿ cflb_<br />

-#_ dfgj ;|f]t — ;+rfns÷<strong>sf</strong>o{ ;ldlt<strong>sf</strong> kbflw<strong>sf</strong>/L / sd{rf/L -;dfj];L, dlxnf, blnt,<br />

hghflt, dw];L, d'l:nd ;d'bfo, ckfËtf eP<strong>sf</strong> JolQm cflb_<br />

6_ ;+:yf<strong>sf</strong>] a}+s vftf ePdf vftf g+= / a}+s<strong>sf</strong>] gfd<br />

7_ k|:tfljt kl/of]hgf<strong>sf</strong>] ah]6<br />

17


qm=;= ljj/0f kl/df0f b/<br />

hDdf<br />

ah]6<br />

;+:yf<strong>sf</strong>]<br />

of]ubfg<br />

dfu ul/P<strong>sf</strong>]<br />

/sd<br />

8_ l;kmfl/z ug]{ ;+:yf<br />

-!_ g]kfn <strong>pBf</strong>]u jfl0fHo dxf;+3<br />

-@_ g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3<br />

l;kmfl/z ug]{<strong>sf</strong>]M<br />

gfdM<br />

kbM<br />

ldltM<br />

;+:yf<strong>sf</strong>] 5fkM<br />

k|:tfj k]z ug]{M<br />

;+:yf<strong>sf</strong>] gfdM<br />

cflw<strong>sf</strong>l/s JolQm<strong>sf</strong>] gfdM<br />

x:TffIf/M<br />

;+:yf<strong>sf</strong>] 5fkM<br />

7]u<strong>fgf</strong>M<br />

kbM<br />

ldltM<br />

18


cg';"rL — #<br />

kl/R5]b $ <strong>sf</strong>] $=# ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

<strong>sf</strong>o{qmd :jLs[lt<strong>sf</strong> cfwf/ / k|:tfj 5gf}6<strong>sf</strong> nflu c+sef/<br />

! <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong> <strong>sf</strong>o{gLlt tyf <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><strong>sf</strong> k|fyldstfx¿ kl/of]hgf 5gf}6<strong>sf</strong> k|d'v cfwf/ x'g]5g\<br />

@ 5ftf ;+:yfx¿<strong>sf</strong>] l;kmfl/;nfO{ clgjfo{ ul/g] / l;kmfl/z geP<strong>sf</strong> k|:tfjx¿nfO{ 5gf}6<br />

k|lqmofdf ;dfj]z ul/g] 5}g . o; k|of]hg<strong>sf</strong> nflu 5ftf ;+:yf g]kfn <strong>pBf</strong>]u afl0fHo<br />

dxf;+3 / g]kfn 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u dxf;+3 jf ltg<strong>sf</strong> lhNnf ;+3x¿ jf lhNnf<br />

zfvfx¿<strong>sf</strong>] l;kmfl/; dfGo x'g]5 .<br />

# k]z x'g cfP<strong>sf</strong> k|:tfjx¿<strong>sf</strong>] d"NofÍg<strong>sf</strong> nflu k|:tfj cfXjfg kmf/fddf pNn]v eP<strong>sf</strong><br />

a'Fbfdf c+sef/ lbO{ 5gf}6 ul/g]5 . kl/of]hgf k|:tfj<strong>sf</strong>] c+sef/ b]xfo adf]lhd x'g]5 .<br />

s_ ;:yfut IfdtfM #) cÍ<br />

!= pBdlzntf / <strong>sf</strong>o{cg'ej, — !) cÍ<br />

-s_ pBdzLntf<strong>sf</strong>] If]qdf % j6f eGbf a9L kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog u/]<strong>sf</strong>]df — % cÍ, jf<br />

pBdzLntf<strong>sf</strong>] If]qdf # j6f ;Dd kl/of]hgfx¿ <strong>sf</strong>of{Gjog u/]<strong>sf</strong>]df eP — # cÍ, jf<br />

k|:tfljt kl/of]hgf;Fu k|To]Io ;DjlGwt gb]lvP<strong>sf</strong> t/ <strong>sf</strong>of{Gjog eP<strong>sf</strong> kl/of]hgfx¿<br />

<strong>sf</strong>of{Gjog u/]<strong>sf</strong>]df k|lt kl/of]hgf Ps cÍ<strong>sf</strong> b/n] a9Ldf — @ cÍ<br />

-v_ <strong>sf</strong>o{ cg'ej tkm{ k|ltj<strong>if</strong>{ ! c+s<strong>sf</strong> b/n] a9Ldf — % cÍ<br />

@= k"jf{wf/ tyf ljQLo Ifdtf— -%±%_ !)<br />

k'jf{wf/tkm{<br />

s_ <strong>sf</strong>of{no ;fdfu|Lx¿ -sDKo'6/, lk|G6/, k\mofS;, 6]jn, s';L{, b/fh cflb_ ;lxt<strong>sf</strong>]<br />

lgoldt <strong>sf</strong>of{no ;<strong>~rfng</strong> x'g] cfk\mg} ;+/rgf eP<strong>sf</strong>] eP — % cÍ jf<br />

v_ cfkm\g} ;+/rgf geP<strong>sf</strong>] t/ <strong>sf</strong>of{no ;+rfng<strong>sf</strong> nflu kof{Kt <strong>sf</strong>]7f ;lxt <strong>sf</strong>of{no<br />

;fdu|Lx? eP<strong>sf</strong>] eP — $ c+s jf<br />

u_ <strong>sf</strong>of{nodfq eP<strong>sf</strong>] t/ <strong>sf</strong>of{no ;fdfu|Lx¿ cfjZostf cg';f/ geP<strong>sf</strong>] eP — # cÍ jf<br />

3_ <strong>sf</strong>of{no klg geP<strong>sf</strong>] eP — @ cÍ<br />

ljlQo Ifdtftkm{<br />

s_ ljut @ a<strong>if</strong>{<strong>sf</strong>] n]vfk/LIf0f<strong>sf</strong>] k|ltj]bg eP — @ cÍ jf<br />

v_ Ps a<strong>if</strong>{<strong>sf</strong>] n]vfk/LIf0f eP<strong>sf</strong>] eP — ! cÍ<br />

19


u_ <strong>sf</strong>of{no Joj:yfkg<strong>sf</strong>] ljlgodx¿ -cfly{s tyf sd{rf/L k|zf;g lgodfjnL_ eP<strong>sf</strong>] eP<br />

— @ -!±!_cÍ<br />

3_ jfl<strong>if</strong>{s ah]6 l:js[t u/L ;+rfng u/]<strong>sf</strong>] eP — ! cÍ<br />

#= dfgj ;|f]t, — !) cÍ<br />

s_ k|:tfljt kl/of]hgf ;DaGwL bIf hgzlQm -;+of]hs, n]vfkfn / k|lzIfsx¿ – ;DjlGwt<br />

lj<strong>if</strong>odf cWoog u/]<strong>sf</strong>]÷;DjlGwt tflnd k|fKt u/]<strong>sf</strong>] tyf ;DjlGwt If]qdf cg'ej<br />

k|fKt_ ;+:yfdf <strong>sf</strong>o{/t ePdf — !) cÍ jf<br />

v_ k|:tfljt kl/of]hgf<strong>sf</strong> nflu cfjZos hgzlQmdWo] ;+:yf;Fu cfFlzs hgzlQmdfq eO{<br />

afFsL jflx/af6 lng] eP — * cÍ jf<br />

u_ kl/of]hgf ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong> nflu ;a} hgzlQm aflx/af6 lng'kg]{ eP — % cÍ<br />

-v_ kl/of]hgf k|:tfjgfM &) cÍ<br />

!= ;[hgzLntf (Innovation) — @)<br />

s_ xfn;Dd s;}n] k|of]u gu/]<strong>sf</strong>] / ljefunfO{ ;d]t dfu{bz{gdf ;xof]uL x'g] u/L] gofF<br />

ljrf/ eP — @) cÍ jf<br />

v_ xfn;Dd s;}n] k|of]u gu/]<strong>sf</strong>] gofF <strong>sf</strong>of{Gjog <strong>ljlw</strong> eP — !% cÍ jf<br />

u_ xfn;Dd k|of]u eO{ ;kmntf xfl;n u/]<strong>sf</strong>] ljrf/ / <strong>sf</strong>of{Gjog <strong>ljlw</strong> ldl>t eP — !@<br />

cÍ jf<br />

3_ k|of]u eO/x]<strong>sf</strong>] ljrf/ / <strong>ljlw</strong> eP — !) cÍ<br />

@= nfut ;xeflutf, — !) cÍ<br />

s_ t'ngfTds ?kdf sd d"Nodf a9L pknAwL xfl;n x'g] b]lvPdf — $ cÍ<br />

v_ <strong>sf</strong>of{Gjog ug]{ ;+:yf<strong>sf</strong>] klg lglZrt k|ltzt nufgL x'g] eP — # cÍ<br />

u_ <strong>sf</strong>of{Gjog<strong>sf</strong>] nflu ;fem]bf/<strong>sf</strong>] k|:tfj ul/P<strong>sf</strong>] eP — # cÍ<br />

#= bLuf]kgf, — !) cÍ<br />

s_ lbuf]kgf<strong>sf</strong>] nflu e/kbf]{ ;+/rgf<strong>sf</strong>] JofVof ul/P<strong>sf</strong>] eP a9Ldf — # cÍ<br />

v_ lbuf]kgf<strong>sf</strong>] nflu :yfgLo ;|f]t<strong>sf</strong>] k|of]u<strong>sf</strong>] e/kbf]{ ljsNk k|:t't u/]<strong>sf</strong>] eP a9Ldf — #<br />

cÍ<br />

u_ lbuf]kgf<strong>sf</strong>] nflu :yfgLo lg<strong>sf</strong>o h:t} uf=lj=;=, lh=lj=;= ag pkef]Qmf ;d"x cflb<strong>sf</strong>]<br />

lnlvt k|ltj4tf cfP<strong>sf</strong>] eP a9Ldf — $ cÍ<br />

$= cg'z/0f ug{ ldNg], — !) cÍ<br />

s_ ;lhn};Fu cGo 7fpFdf klg ug{ ldNg] b]lvPdf — !) cÍ jf<br />

v_ cGo 7fpFdf klg ug{ ;lsg] t/ clns a9L vr{ x'g] b]lvPdf — * cÍ jf<br />

u_ cGo 7fpFdf k|of]u ug{ ldNg] t/ ;+/rgf nufot w]/} s'/f<strong>sf</strong>] ;'wf/ ug'{kg]{ eP — ^ cÍ<br />

20


%= ;dfj]zL ÷ ;dtfd"ns, — !) cÍ<br />

s_ slDtdf klg s'g} Ps au{ h:t}M dlxnf, blnt, hghflt, b'u{d, dw];L, ckfËtf eP<strong>sf</strong><br />

JolQm, cNk;+VosnfO{ dWo]gh/ u/L kl/of]hgf tof/ ul/P<strong>sf</strong>] eP — $ cÍ jf<br />

v_ slDtdf klg s'g} b'O{ au{ h:t}M dlxnf, b'u{d, blnt, dw];L, ckfËtf eP<strong>sf</strong> JolQm,<br />

cNk;+VosnfO{ dWo]gh/ u/L kl/of]hgf tof/ ul/P<strong>sf</strong>] eP — & cÍ jf<br />

u_ slDtdf klg s'g} tLg au{ h:t}M dlxnf, b'u{d, blnt, dw];L, ckfËtf eP<strong>sf</strong> JolQm,<br />

cNk;+VosnfO{ dWo]gh/ u/L kl/of]hgf tof/ ul/P<strong>sf</strong>] eP — !) cÍ<br />

^= jftfj/0f d}qL — !) cÍ<br />

s_ jftfj/0fnfO{ c;/ gug]{ b]lvPdf — $ cÍ jf<br />

v_ jftfj/0fnfO{ c;/ u5{ eGg] vf;} k|df0f gb]lvPdf — ^ cÍ jf<br />

u_ jftfj/0f ;+/If0fdf s]xL of]ubfg u5{ eGg] 7xl/Pdf — * cÍ jf<br />

3_ jftfj/0f ;+/If0fdf dxTjk"0f{ of]ubfg u5{ eGg] 7xl/Pdf — !) cÍ<br />

& ljljw<br />

!_ kl/of]hgf k|Ztfj 5gf}6 ubf{ Go"gtd ^% k|ltzt c+s k|fKt ug]{ ;+:yfnfO{ 5gf}6 ug{<br />

;lsg]5 .<br />

@_ kl/of]hgf 5gf}6 ubf{ Pp6f ;+:yfnfO{ ;fdfGotof Ps k6sdf Pp6f eGbf al9<br />

kl/of]hgf k|Ztfj l:js[t ul/g]5}g .<br />

#_ b'u{d If]q elgP<strong>sf</strong>] If]qdf <strong>sf</strong>o{qmd ;+rfng ug]{ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] l:js[lt jf kf; c+s %)<br />

k|ltzt c+s <strong>sf</strong>od ug]{ .<br />

$_ k|lt kl/of]hgf clwstd /sd ? # nfv eGbf al9 x'g] 5}g .<br />

%_ s'g} ;+:yf4f/f s'g} Ps p4]Zo<strong>sf</strong>] kl/of]hgf Ps ufp <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;ldlt<strong>sf</strong>] Ps :yfgdf<br />

;+rfng ug{ l:js[t eO{ ;s]kl5 ;f]xL k|s[lt<strong>sf</strong>] c<strong>sf</strong>]{ kl/of]hgf l:js[t ul/g]5}g .<br />

^_ ;fj{hlgs kb wf/0f u/]<strong>sf</strong> JolQm4f/f ;+rflnt ;+:yf4f/f k]z ul/P<strong>sf</strong>] kl/of]hgf l:js[t<br />

ul/g]5}g .<br />

21


cg';"rL — $<br />

kl/R5]b $ <strong>sf</strong>] $=% ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

<strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] nflu vr{<strong>sf</strong> ;Ldf<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong> ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] nflu b]xfo<strong>sf</strong> ;Ldf leq /xL vr{ ug{<br />

;lsg]5M<br />

-s_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

-!_ k|<strong>ljlw</strong> x:tfGt/0f — k|lt ;d"x % nfv / k|lt pBdL a9Ldf — ?= @% xhf/ -;DjlGwt<br />

a:t'ut ;+3dfkm{t k|fKt x'g] k|:tfj<strong>sf</strong>] cfwf/df_<br />

-@_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; — k|lt k|<strong>ljlw</strong> a9Ldf — ?= !) nfv .<br />

-v_ cf}Bf]lus ;Lk tyf Ifdtf <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

-!_ ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; tflnd<strong>sf</strong> nflu k|d'v k|lzIfsnfO{ k|lt lbg a9Ldf Ps xhf/ kfFr ;o /<br />

;xfos k|lzIfsnfO{ a9Ldf b}lgs Ps xhf/,<br />

-@_ Ifdtf clea[l4 ;DaGwL uf]i7L tyf cGt/lqmof <strong>sf</strong>o{qmd – <strong>sf</strong>o{kq k|:tf]tfnfO{ a9Ldf –<br />

? % xhf/, ;xhstf{nfO{ a9Ldf – ? $ xhf/, ;qfWoIfnfO{ a9Ldf – ? $ xhf/,<br />

l6Kk0fLstf{nfO{ a9Ldf – ? # xhf/-b'O{ hgf ;DdnfO{_<br />

-#_ cf}Bf]lus ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; tflnd k|lt JolQm a9Ldf — ? !) xhf/ ;Dd vr{ ug{ ;lsg] .<br />

-$_ ;Lk <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; tflnd<strong>sf</strong> nflu slDtdf !% / a9Ldf @) hgf JolQm<strong>sf</strong>] ;d"x x'g' kg]{5 .<br />

-%_ uf]i7L tyf cGt/lqmof<strong>sf</strong> nflu ;xefuL — slDtdf @% / a9Ldf cfjZostf cg';f/ .<br />

-^_ k|lta]bg n]vg k|lt lj<strong>if</strong>o ?= @ xhf/ al9df @ hgf ;DdnfO{<br />

-u_ ahf/ kx"Fr lj:tf/ ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

-!_ cf}Bf]lus k|bz{gL<strong>sf</strong>] nflu - ah]6<strong>sf</strong>] kl/lw leq /lx clwstd\_<br />

s_ /fli6«o:t/ – k|lt k|bz{gL a9Ldf ? !@ nfv, -slDtdf $% lhNnfnfO{ ;d]6L<br />

;<strong>~rfng</strong> ul/g] /fli6«o:t/<strong>sf</strong>] cf}Bf]lus k|bz{gLnfO{ /fli6«o:t/<strong>sf</strong>] cfBf]lus k|bz{gL<br />

elgg]5 . <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>af6 jfl<strong>if</strong>{s Pp6f dfq /fli6«o cf}Bf]lus k|bz{gL<strong>sf</strong>] nflu ;xof]u pknAw<br />

u/fOg]5 ._<br />

22


v_ If]qLo:t/ – a9Ldf ? % nfv, -xfn k|rlnt k|zf;lgs ljefhg cg';f/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; If]q<br />

egL 5'§\ofOP<strong>sf</strong> If]qdf ;<strong>~rfng</strong> ul/g] cf}Bf]lus k|bz{gLnfO{ If]qLo cf}Bf]lus k|bz{gL<br />

elgg]5 . o:tf k|bz{gLx?df ;DalGwt <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; If]q<strong>sf</strong> slDtdf b'O{ ltxfO{ lhNnfx?af6<br />

pBdLx?<strong>sf</strong>] ;xeflutf x'g'kg]{5 . If]qLo k|bz{gLx?nfO{ ;xof]u ubf{ k|lt <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; If]q<br />

a<strong>if</strong>{df Ps k6s / cfof]hs lhNnf x/]s a<strong>if</strong>{ a]Unfa]Un} x'g'kg]{5 .<br />

u_ lhNnf:t/ – a9Ldf ? ! nfv %) xhf/,<br />

3_ ax'lhNnf – k|lt yk lhNnf ?= @% xhf/ -a9Ldf yk # lhNnf bf]xf]/f] gkg]{ u/L_ .<br />

pNn]lvt /sd k|To]s # cfly{s a<strong>if</strong>{<strong>sf</strong>] km/sdf dfq lbO{g]5 .<br />

-3_ k"jf{wf/ <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;df ;+:yfut 6]jf k'¥ofpg] <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

-!_ <strong>sf</strong>];]nL 3/ ;<strong>~rfng</strong><strong>sf</strong>] nflu cg'bfg -jLpk"FhL_ — a9Ldf ? @ nfv,<br />

-@_ ;fd'bflos ;]jf s]Gb| :yfkgf tyf ;<strong>~rfng</strong> — a9Ldf ? @ nfv %) xhf/,<br />

-#_ j:t' <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; s]Gb|÷x:tsnf l8hfOg s]Gb| :yfkgf tyf ;~rfn — a9Ldf ? !)<br />

nfv,<br />

-$_ cf}Bf]lus s]Gb| jf 3/]n'÷x:tsnf <strong>pBf</strong>]u u|fd :yfkgf — a9Ldf ? @% nfv,<br />

-%_ l;Nksnf ljqmL e08f/ cGtu{t<strong>sf</strong> k'/<strong>fgf</strong> ef}lts ;+/rgfx¿<strong>sf</strong>] lgoldt dd{t<br />

;Def/ — ?= ! nfv %) xhf/;Dd vr{ ug{ ;lsg] .<br />

-ª_ cWoog, cg';Gwfg tyf ;xof]u cfbfg k|bfg ;DaGwL <strong>sf</strong>o{qmdx¿<br />

-!_ cf}Bf]lus cWoog, cg';Gwfg tyf af}l4s ;+klQ ;r]tgf ;DalGw k'l:t<strong>sf</strong>— k|lt<br />

cWoog a9Ldf ? ! nfv<br />

-@_ cWoog tyf cjnf]sg e|d0f k|lt e|d0f /fli6«o — a9Ldf ? ! nfv / cGt/f{li6«o —<br />

a9Ldf ?= % nfv . -g]kfn ;/<strong>sf</strong>/ -dGqfno:t/Lo :jLs[tLdf _<br />

23


cg';"rL — %<br />

kl/R5]b % <strong>sf</strong>] %=! ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

kl/of]hgf ;'kl/j]If0f kmf/fd<br />

-;'k/Lj]Ifsn] eg]{_<br />

s_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] gfdM<br />

v_ <strong>sf</strong>of{Gjog ug]{ ;+:yfM<br />

u_ ljlgodfjnLn] Joj:yf u/] cg'?k<strong>sf</strong>] kl/of]hgf<strong>sf</strong>] lj<strong>if</strong>out <strong>sf</strong>o{If]qM =========================<br />

3_ l;kmfl/; ug]{ ;+:yfM<br />

ª_ kl/of]hgf :ynM<br />

r_ hDdf kl/of]hgf ah]6M<br />

-!_ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>af6 pknAw u/fOP<strong>sf</strong>] ah]6M<br />

-@_ ;+:yfaf6 eP<strong>sf</strong>] nufgLM<br />

-#_ cGo ;|f]taf6 eP<strong>sf</strong>] nufgLM<br />

5_ kl/of]hgf z'? ldltM<br />

h_ kl/of]hgf ;DkGg ldltM<br />

em_ ah]6 pknAw u/fOP<strong>sf</strong>] ldlt / /sdM<br />

-!_ k|yd ls:TffM<br />

-@_ bf]>f] ls:tfM<br />

-#_ t]>f]÷clGtd ls:tfM<br />

`_ kl/of]hgf lqmofsnfkx¿ / k|ult -kl/of]hgf<strong>sf</strong>] ;'k/Lj]If0f ubf{ eg]{ / tT<strong>sf</strong>n} k]z ug]{_M<br />

qm=;=<br />

k|d'v lqmofsnfkx¿<br />

ck]lIft<br />

kl/0ffd<br />

xfn;Dd<strong>sf</strong>] vr{<br />

jf:tljs<br />

kl/0ffd<br />

s}lkmot<br />

6_ kl/rflnt ;|f]tx¿M<br />

24


qm=;=<br />

ef}lts ;|f]tx¿<br />

dfgjLo ;|f]t<br />

gfd p2]Zo kl/df0f gfd of]Uotf <strong>sf</strong>o{<br />

s}lkmot<br />

7_ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog<strong>sf</strong> qmddf b]lvP<strong>sf</strong> ;d:ofx¿ / l;kmfl/;x¿M<br />

qm=;=<br />

jf:tljs ;d:of<br />

;dfwfg<strong>sf</strong><br />

ljsNkx¿<br />

;dfwfg<strong>sf</strong> nflu ul/P<strong>sf</strong><br />

k|of;x¿<br />

s}lkmot<br />

8_ o;eGbf cl3 ul/P<strong>sf</strong> ;'k/Lj]If0f -s'g} 5g\ eg]_M<br />

qm=;=<br />

;'k/Lj]Ifs<strong>sf</strong>] gfd, kb<br />

/ ;+:yf<br />

;'k/Lj]If0f<strong>sf</strong>]<br />

ldlt<br />

;'k/Lj]If0f<strong>sf</strong>]<br />

qmddf lbOP<strong>sf</strong><br />

;'emfjx¿<br />

;'emfj <strong>sf</strong>of{Gjog ug{<br />

ul/P<strong>sf</strong> k|of;x¿<br />

9_ kl/of]hgf k|d'v<strong>sf</strong>] egfOM<br />

-!_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] cfjZostf / ;fGble{stfM<br />

-@_ ah]6M<br />

-#_ Joj:yfkg kIfM<br />

-$_ cGo ;xefuLx¿<strong>sf</strong>] k|ltlqmofM<br />

0f_ kl/of]hgf k|d'v<br />

-!_ gfdM<br />

-@_ ;+:yfM<br />

-#_ kbM<br />

-$_ <strong>sf</strong>o{ cg'ejM<br />

-%_ ;+nUg cjlwM<br />

t_ lkmN8 ;'k/Lj]If0faf6 kfOP<strong>sf</strong> dxTjk"0f{ s'/fx¿M<br />

25


qm=;= k|d'v lqmofsnfkx¿ d'Vo pknAwL<br />

alnof] kIf<br />

;'wfg'{kg]{<br />

s'/fx¿<br />

s}lkmot<br />

y_ lkmN8 ;'k/Lj]Ifs<strong>sf</strong> ;'emfjx¿M<br />

-!_<br />

-@_<br />

-#_<br />

-$_<br />

-%_<br />

b_ ;'k/Lj]Ifs<strong>sf</strong>]<br />

gfdM<br />

kbM<br />

x:tfIf/M<br />

;'k/Lj]If0f ldltM<br />

k|ltj]bg a'emfP<strong>sf</strong>] ldltM<br />

26


cg';"rL — ^<br />

kl/R5]b % <strong>sf</strong>] %=@ ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

kl/of]hgf d"Nof+sg kmf/fd -;<strong>~rfng</strong> k4lt_<br />

^=! 5ftf ;+:yf<strong>sf</strong>] gfd -kl/of]hgf / ;DjlGwt kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ug]{ ;+3÷;+:yf_:<br />

s_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

!_<br />

@+_<br />

v_ Ifdtf clea[l4<br />

!_<br />

@_<br />

u_ ahf/ kx"Fr<br />

!_<br />

@_<br />

3_ cf}Bf]lus k"jf{wf/<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

!_<br />

@_<br />

ª_ cWoog, cg';Gwfg tyf <strong>sf</strong>o{;~hfn lj:tf/<br />

!_<br />

@_<br />

r_ ah]6<strong>sf</strong>] /sd e'QmfgL<br />

!_ Ps}k6s e'QmfgL<br />

@_ b'O{ ls:tf<br />

#_ tLg ls:tf<br />

5_ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ug]{ ;+3÷;+:yf 5gf}6<strong>sf</strong> cfwf/x¿<br />

!_<br />

@_<br />

27


h_ ;'k/Lj]If0f k4lt<br />

!_ <strong>sf</strong>o{bn tyf pk ;ldltåf/f<br />

@_ tf]lsP<strong>sf</strong> sd{rf/Lx¿åf/f<br />

#_ k/fdz{bftfåf/f<br />

$_ <strong>sf</strong>o{;ldlt<strong>sf</strong> kbflw<strong>sf</strong>/Lx¿åf/f<br />

em_ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ubf{ / ;DkGg eO;s]kl5 b]lvP<strong>sf</strong> ;d:ofx¿<br />

-kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ubf{_<br />

!_ d'Vo ;d:ofx¿M<br />

@_ ;d:of<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>/0fx¿M<br />

#_ ;dfwfg<strong>sf</strong> pkfox¿M<br />

-kl/of]hgf ;DkGg eO;s]kl5_<br />

!_ d'Vo ;d:ofx¿M<br />

@_ ;d:of<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>/0fx¿M<br />

#_ ;dfwfg<strong>sf</strong> pkfox¿M<br />

qm=;=<br />

kl/of]hg<strong>sf</strong>] Ldlt<br />

gfd z'? ;dfKt<br />

ck]lIft<br />

kl/0ffd<br />

kl/0ffd<br />

;"rsx¿<br />

jf:tljs<br />

kl/0ffd<br />

;'emfj<br />

`_ ;'emfjx¿<br />

!_ ;jn kIfx¿M<br />

@_ ;'wfg'{ kg]{ kIfx¿M<br />

#_ r'gf}tLx¿M<br />

$_ ;Defjgfx¿M<br />

6_ d"NofÍgstf{<br />

gfdM<br />

kbM<br />

x:tfIf/M<br />

ldlt / cjlwM<br />

k|ltj]bg a'emfP<strong>sf</strong>] ldltM<br />

28


cg';"rL — &<br />

kl/R5]b % <strong>sf</strong>] %=@ ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

kl/of]hgf d"Nof+sg kmf/fd<br />

-<strong>sf</strong>o{ ;Dkfbg_<br />

s_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] gfdM<br />

v_ <strong>sf</strong>o{If]q<br />

!_ k|<strong>ljlw</strong> <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

@_ Ifdtf clea[l4<br />

#_ ahf/ kx"Fr<br />

$_ cf}Bf]lus k"jf{wf/<strong>sf</strong>] <strong>lj<strong>sf</strong></strong>;<br />

%_ cWoog, cg';Gwfg tyf <strong>sf</strong>o{;~hfn lj:tf/<br />

u_ <strong>sf</strong>of{Gjog ug]{ ;+:yfM<br />

3_ l;kmfl/; ug]{ ;+:yfM<br />

ª_ kl/of]hgf :ynM<br />

r_ hDdf kl/of]hgf ah]6<br />

!_ <strong>sf</strong>]<strong>if</strong>af6 pknAw u/fOP<strong>sf</strong>] ah]6M<br />

@_ ;+:yfaf6 eP<strong>sf</strong>] nufgLM<br />

#_ cGo ;|f]taf6 eP<strong>sf</strong>] nufgLM<br />

5_ k|:tfljt kl/of]hgf z'? ldltM<br />

h_ vf; kl/of]hgf z'? ldltM<br />

em_ kl/of]hgf ;DkGg ldltM<br />

`_ vf; kl/of]hgf ;DkGg eP<strong>sf</strong>] ldltM<br />

6_ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ubf{ / ;DkGg eO;s]kl5 b]lvP<strong>sf</strong> ;d:ofx¿<br />

-kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog ubf{_<br />

!_ d'Vo ;d:ofx¿M<br />

@_ ;d:of<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>/0fx¿M<br />

#_ ;dfwfg<strong>sf</strong> pkfox¿M<br />

-kl/of]hgf ;DkGg eO;s]kl5_<br />

!_ d'Vo ;d:ofx¿M<br />

29


@_ ;d:of<strong>sf</strong> <strong>sf</strong>/0fx¿M<br />

#_ ;dfwfg<strong>sf</strong> pkfox¿M<br />

7_= k|d'v pknAwLx¿M<br />

qm=;=<br />

d'Vo<br />

lqmofsnfkx¿<br />

;DkGg ldlt<br />

ck]lIft<br />

pknAwL<br />

pknAwL<br />

;"rsx¿<br />

jf:tljs<br />

pknAwL<br />

pkjAwL<br />

gx'gf<strong>sf</strong><br />

<strong>sf</strong>/0fx¿<br />

8_ ;'emfjx¿<br />

!= ;jn kIfx¿M<br />

@= ;'wfg'{ kg]{ kIfx¿M<br />

#= r'gf}tLx¿M<br />

$= ;Defjgfx¿M<br />

9_ d"NofÍgstf{<br />

gfdM<br />

kbM<br />

x:tfIf/M<br />

ldlt / cjlwM<br />

k|ltj]bg a'emfP<strong>sf</strong>] ldltM<br />

30


cg';"rL — *<br />

kl/R5]b % <strong>sf</strong>] %=# ;+u ;DalGwt<br />

g]kfn ;/<strong>sf</strong>/<br />

<strong>pBf</strong>]u dGqfno,<br />

3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u ljefu<br />

<strong>n3'</strong>, 3/]n' tyf ;<strong>fgf</strong> <strong>pBf</strong>]u <strong>lj<strong>sf</strong></strong>; <strong>sf</strong>]<strong>if</strong><br />

lqk'/]Zj/, <strong>sf</strong>7df08f}<br />

kl/of]hgf k|ltj]bg<br />

efu ! – ;+:yfut ljj/0f<br />

s_ ;+:yf<strong>sf</strong>] gfdM<br />

v_ 7]u<strong>fgf</strong><br />

6]lnkmf]gM<br />

kf]i6 jS; g+=M<br />

O{d]nM<br />

j]j;fO6M<br />

u_ ;+:yf btf{ eP<strong>sf</strong>] ldlt, :yfg / btf{ g+=M<br />

3_ ;+:yf<strong>sf</strong>] Joj;foLs tyf <strong>sf</strong>g"gL cfj4tfM<br />

ª_ gjLs/0f ldltM<br />

r_ ;Dks{ JolQmM<br />

5_ ;+:yfut p2]ZoM<br />

h_ Joj:yfkg /0fgLlt -;+:yfdf lg0f{o s;/L ul/G5 / <strong>sf</strong>of{Gjog s;/L x'G5


efu # – kl/of]hgf k|ltj]bg<strong>sf</strong>] lj:t[t ljj/0f<br />

s_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] k[i7e"ld / cfjZostfM<br />

v_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] nIo tyf p2]ZoM<br />

u_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] jf:tljs pknAwL -pTkfbsTj a[l4, ahf/ kx"Fr, /f]huf/ ;[hgf, cfo<br />

cfh{g, ;Lk tyf Ifdtf clea[l4 cflb_M<br />

qm=;=<br />

lqmofsnfkx¿<br />

ck]lIft<br />

kl/0ffd<br />

;"rs<br />

jf:tljs kl/0ffd<br />

3_ kl/of]hgf lqmofsnfkx¿<strong>sf</strong>] <strong>sf</strong>of{Gjog <strong>ljlw</strong>x¿M<br />

ª_ nlIft ;d"x -Joj;foLs ;+nUgtf, dlxnf, hghflt, blnt, dw]zL, ckfËtf eP<strong>sf</strong> JolQm,<br />

d'l:nd ;d'bfo cflb_M<br />

r_ hf]lvd -kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog<strong>sf</strong>] qmddf k|efj kfg{ ;Sg] jfXo tTjx¿_M<br />

5_ kl/of]hgf<strong>sf</strong>] bLuf]kgfM<br />

h_ kl/of]hgf cg'udg / d"NofÍg ;DaGwL Joj:yfM<br />

em_ kl/of]hgf <strong>sf</strong>of{Gjog<strong>sf</strong> emnsx¿M pb\3f6g, lqmofsnfkx¿, ;dfkg cflbM<br />

`_ n]vfk/LIf0f k|ltj]bgM<br />

6_ ;kmn syfx¿ jf 36gf cWoogM<br />

7_ kmf]6f]x¿, 8s'd]G6«L jf kl/of]hgf ;kmn eP<strong>sf</strong> b[io ;fdfu|Lx¿M<br />

k|ltj]bg a'emfpg]<br />

;+:yf<strong>sf</strong>] gfdM<br />

7]u<strong>fgf</strong>M<br />

cflw<strong>sf</strong>l/s JolQm<strong>sf</strong>] gfdM<br />

kbM<br />

x:tfIf/M<br />

ldltM<br />

;+:yf<strong>sf</strong>] 5fkM<br />

32

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!