www .ziem ialodzka.pl - rotwl

Polska 

Położenie, granice: Rzeczypospolita Polska jest położona 

w Europie Środkowej, od zachodu graniczy z Niemcami, od 

południa z Czechami i Słowacją, od wschodu z Litwą, Białorusią 

i Ukrainą, a północną granicę stanowią Morze Bałtyckie 

i Rosja (Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej). 

Podstawowe dane: Obszar o powierzchni 312,7 tys. km˛ zamieszkuje 

ponad 38 mln ludności. Językiem urzędowym jest 

język polski. Godłem Polski jest biały orzeł w złotej koronie 

na czerwonym tle, flaga narodowa jest biało-czerwona. 

Polska 

Stolica i podział administracyjny: Stolicą Polski jest Warszawa 

licząca około 1,7 mln mieszkańców. Położona jest 

nad Wisłą, która jest największą rzeką naszego kraju. Warszawa 

służy jako doskonały węzeł komunikacyjny, zarówno 

lotniczy, jak i kolejowy i drogowy. Do innych dużych miast 

należą: Wrocław, Poznań, Kraków, Łódź, Katowice, Szczecin, 

Gdańsk. Administracyjnie Polska dzieli się na 16 województw, 

a mniejszymi jednostkami są powiaty i gminy. 

Ukształtowanie powierzchni, przyroda: Polska jest krajem 

o bardzo urozmaiconej rzeźbie terenu. W części północnej 

– nadmorskiej oraz w środku raju dominują obszary nizinne. 

Bałtyk charakteryzuje się pięknymi, szerokimi i piaszczystymi 

plażami. Część północno-wschodnia z kolei to niezliczone 

jeziora, rzeki i kanały położone wśród lasów i malowniczych 

pagórków. Dalej na południe krajobraz staje się bardziej wyżynny, 

aż po granicę, gdzie dominują już szczyty Sudetów 

i Karpat z najwyższymi Śnieżką (1603 m.n.p.m.) i Rysami 

(2499 m.n.p.m.). Na terenie Polski jest wiele obszarów chronionych 

pod względem przyrodniczym. Na najcenniejszych 

z nich utworzono 23 parki narodowe oraz ponad 140 parków 

krajobrazowych obejmujących puszcze i lasy, bogatą faunę 

i florę oraz ciekawe formy geologiczne. 

Klimat: Klimat w Polsce jest umiarkowany. Średnie temperatury 

w sezonie letnim oscylują wokół 17°C, a w sezonie zimowym 

około -4°C. 

www.ziemialodzka.pl 

Województwo Łódzkie 

Województwo łódzkie położone jest w centralnej Polsce. Jego 

powierzchnia wynosi ponad 18 tys. km˛, a zamieszkane jest 

przez 2,6 mln mieszkańców, z czego większość przypada na 

Łódź i aglomerację łódzką. Największe miasta to Łódź – stolica 

regionu, a następnie Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Sieradz, 

Pabianice, Wieluń, Radomsko. 

W północnej części województwa łódzkiego znajduje się Nizina 

Mazowiecka, na południu dominuje krajobraz wyżynny. 

Południowy zachód zajmuje Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, 

a południowy-wschód Wyżyna Kielecko-Sandomierska. 

Głównymi rzekami regionu są Warta, Pilica i Bzura, a krajobraz 

urozmaicony jest sztucznymi zbiornikami wodnymi: Zalewem 

Sulejowskim na Pilicy i Zalewem Jeziorsko na Warcie. Ponad 

16% powierzchni województwa zajmują obszary chronione pod 

względem przyrodniczym (7 parków krajobrazowych i 88 rezerwatów 

przyrody), chroniących ginące gatunki roślin i zwierząt 

oraz interesujące ukształtowanie powierzchni. 

Dyplom za II nagrodę 

w XIX edycji konkursu Ogólnopolskiego 

Przeglądu Książki 

Krajoznawczej i Turystycznej 

w kategorii 

„Informatory krajoznawcze 

i foldery” 

oraz 

odznaka honorowa 

dla ROTWŁ 

 

Odznaka honorowa 

dla ROTWŁ 

"ZA ZASŁUGI DLA TURYSTYKI"

Łódzkie – region na szlaku 

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia regionu, w którym krzyżują się drogi z północy na 

południe i ze wschodu na zachód, regionu do którego jest jednakowo blisko z każdego zakątka 

naszego kraju. 

Ziemia Łódzka ma do zaoferowania liczne atrakcje, które zadowolą najbardziej wymagających 

turystów. Rozległe parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, urzekające doliny rzek Warty i Pilicy, 

sztuczne zbiorniki wodne Jeziorsko i Sulejowski zachęcają do przyjazdu każdego, kto lubi wypoczynek 

na łonie natury. 

W przepiękny i zróżnicowany krajobraz województwa łódzkiego wpisane są niezwykle cenne 

zabytki architektury – romańska archikolegiata w Tumie, dawne opactwa w Sulejowie i Witowie, 

klasztory w Gidlach, Wielgomłynach i Piotrkowie Trybunalskim, kościoły w Inowłodzu i Warcie, 

zamki i ruiny zamków w Łęczycy, Piotrkowie, Oporowie czy Bolesławcu, dawne rezydencje 

magnackie i biskupie w Nieborowie, Walewicach, Wolborzu czy Skierniewicach, zabytkowe dwory 

w Ożarowie i Tubądzinie, oraz różnorodne przykłady architektury drewnianej, zarówno świeckiej, 

ludowej jak i sakralnej. To właśnie w tych miejscach ukryta jest historia Polski i Ziemi Łódzkiej, 

którą naprawdę warto poznać. Dzieje państwa i regionu, które z pewnością niejednokrotnie 

potrafią zadziwić a nawet zaskoczyć. 

Na miłośników aktywnego wypoczynku czeka na Ziemi Łódzkiej rozbudowana sieć szlaków 

pieszych, rowerowych i konnych. Coś dla siebie znajdą tu również żeglarze, kajakarze i miłośnicy 

windsurfingu. Turystów i sportowców zaprasza Spała – dawna rezydencja carów i prezydentów 

Rzeczypospolitej, miejsce polowań koronowanych głów, a obecnie znany śródleśny kurort i ośrodek 

przygotowań olimpijskich. 

Regiony historyczne i etnograficzne województwa łódzkiego pieczołowicie kultywują lokalne 

tradycje, zwyczaje i obrzędy. Prężną działalność prowadzą zespoły folklorystyczne, kapele śpiewacze 

i artyści ludowi – śpiewacy, grajkowie i gawędziarze. Wciąż żywe są tradycje tkactwa, hafciarstwa 

i wycinankarstwa. Nadal tworzą tu ludowi rzeźbiarze, kowale i garncarze. 

A stolica regionu – Łódź? To miasto, które się kocha lub nienawidzi. Miasto, w którym historia 

starych fabryk miesza się z teraźniejszością i nowoczesnością. To ciągle żywa lekcja historii, tej 

dawnej i tej najnowszej, na którą zapraszają łódzkie muzea – Włókiennictwa, Kinematografii, 

Miasta Łodzi czy Tradycji Niepodległościowych. Łódzkie Muzeum Sztuki to jedno z najstarszych 

i najbardziej znanych muzeów sztuki nowoczesnej w Europie. 

Warto wreszcie przespacerować się Piotrkowską – główną ulicą Łodzi, przy której wznoszą się 

monumentalne pałace dawnych fabrykantów, secesyjne i eklektyczne kamienice, reprezentacyjne 

gmachy użyteczności publicznej oraz świątynie różnych wyznań. Nie sposób nie przysiąść choć 

na chwilę na ławeczce – pomniku obok zadumanego poety Juliana Tuwima czy pogłaskać na 

szczęście nos ciągle notującego Władysława Reymonta. Warto też zajrzeć do pobliskiego Pałacu 

Poznańskich lub zwiedzić „Księży Młyn” – rozległy kompleks przemysłowo – rezydencjonalny 

Scheiblerów, a potem odpocząć w cieniu kawiarnianego ogródka lub napić się piwa w jednym 

z setek łódzkich pubów. 

Ziemia Łódzka to region „na szlaku” dysponujący zróżnicowaną bazą noclegową. Można 

zatrzymać się w jednym z licznych luksusowych hoteli, wynająć domek letniskowy czy pokój 

w gospodarstwie agroturystycznym, zatrzymać się w domu wycieczkowym lub w schronisku 

młodzieżowym, wreszcie rozbić namiot lub ustawić przyczepę campingową. To region, który 

naprawdę warto odwiedzić! 

Serdecznie zapraszamy 


„W województwie łódzkim pojawił się pierwszy w Europie system turystyczne oparty o Fotokody 

- dzięki tym niewielkim kwadratom możemy uzyskać informacje o zabytkach na własnym telefonie 

komórkowym. Wystarczy zeskanować Fotokod przy pomocy dekodera, aby dotrzeć do informacji 

o obiektach, lektora, mapy czy tapet na kamórki - wszystko w trzech wersjach językowych. 

W Łodzi znajdziemy ponad 60 obiektów na dwóch szlakach: 

• Wille i Pałace 

• Architektura przemysłowa 

Do korzystania z Fotokodów wystarczy telefon komórkowy wyposażony w aparat fotograficzny. 

1. Wyślij SMS* o treści ODKODUJ pod nr 507 67 69 67 aby pobrać bezpłatną aplikację.** 

2. Uruchom aplikację, nakieruj aparat na Fotokod i zrób zdjęcie pobraną aplikacją. 

3. Korzystaj z multimedialnych treści! 

4. Raz pobrana aplikacja rozkoduje napotkane Fotokody. 

* opłata jak za zwykły SMS 

** transfer danych – około 350 kB 

(do ikonki - obiekty oznakowane w systemie Odkoduj Łódź) 

więcej informacji na www.OdkodujLodz.pl i pod Fotokodem”

Ulica Piotrkowska 

Ulica Piotrkowska powstała w miejsce traktu wiodącego do Piotrkowa 

Trybunalskiego, który w XIX wieku stanowił oś zabudowy i rozwoju miasta. 

Dziś ulica ta, potocznie zwana „Pietryną” nadal jest kręgosłupem Łodzi. To 

według niej zwykle określa się położenie poszukiwanych miejsc. Spacerując 

po niej możemy odwiedzić ponad 100 pubów i restauracji otwartych do 

białego rana. To tu znalazły swe miejsce markowe sklepy, a w sezonie letnim 

kolorowe ogródki gastronomiczne, które zachęcają do odpoczynku. 

Poruszając się wzdłuż „Pietryny” można skorzystać z rikszy lub turystycznego 

„trambusa” w stylu retro. Po drodze warto podnieść głowę i podziwiać 

piękne, odnowione kamienice będące świadkami historii miasta. Polecamy 

szczególnie budynek Hotelu „Grand” z 1888 roku ze stylową restauracją, 

dawny pałac – dom bankowy Maksymiliana Goldfedera (nr 77) kamienicę 

z pomnikiem Jana Gutenberga w fasadzie (nr 86). 

Dawny pałac Juliusza Heinzla (nr 104) to obecnie siedziba Urzędu Miasta 

Łodzi i władz województwa, przed którą znajduje się jeden z najbardziej 

charakterystycznych łódzkich pomników – tzw. Ławeczka Tuwima. Pod 

numerem 137/139 stoi pałac Juliusza Kindermanna z wenecką mozaiką 

na fasadzie. Boczną ścianę kamienicy pod numerem 152 zdobi największe 

w Polsce ścienne graffiti. Interesujące są również inne pomniki uliczne: 

Trzech Fabrykantów przy nr 32, Lampiarza przy nr 37, Artura Rubinsteina 

z fortepianem przy kamienicy, w której mieszkał słynny muzyk przy nr 

78, kuferek Władysława Reymonta przy nr 137, fotel Stefana Jaracza przy 

nr 152. 

Oryginalny w swoim założeniu jest Pomnik Łodzian Przełomu Tysiącleci, 

który stworzony został z ponad 13 tysięcy kostek z wygrawerowanymi 

nazwiskami łodzian całkiem nieznanych, jak i sławnych. Z kolei przed 

Hotelem Grand znajduje się łódzka Aleja Gwiazd z najsłynniejszymi nazwiskami 

polskiej kinematografii. Na placu Jana Pawła II stoi najbardziej 

monumentalna budowla sakralna Łodzi – archikatedra pw. św. Stanisława 

Kostki. Jej wieża sięga ponad 100 metrów wysokości. 

Ponadto na ulicy Piotrkowskiej wyznaczono trasę audioguidów, multimedialnych 

przewodników przedstawiających zarówno historię jak i współczesne 

funkcje zabytków znajdujących się na „Pietrynie”. 

Na „Pietrynie” odbywają się również liczne festyny, jarmarki, happeningi 

artystyczne oraz zawody sportowe. Najbardziej znanym festynem 

jest organizowane corocznie w maju Święto Łodzi. Można wówczas obejrzeć 

występy zespołów muzycznych, posłuchać ulicznych grajków, skosztować 

lokalnych przysmaków, kupić pamiątki, takie jak choćby miniatury 

Ławeczki Tuwima oraz spotkać znanych łodzian. 

Centrum Informacji Turystycznej w Łodzi 

i ul. Piotrkowska 87, 90-423 Łódź 

tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 

e-mail: cit@uml.lodz.pl 

Centrum Informacji o Mieście i Regionie 

i ul. Sienkiewicza 67, 90-009 Łódź 

tel./fax: 42 662 09 70 

e-mail: it.centrum@rotwl.pl 


Łódź 

www.ziemialodzka.pl

Łódź 

Manufaktura 

Nowe oblicze imperium Poznańskiego 

Rozwój imperium Izraela Kalmanowicza Poznańskiego nastąpił od roku 

1852, kiedy to jego ojciec założył manufakturę. W efekcie jedyna tak duża 

łódzka fabryka została ulokowana na zwartym, prawie 30-hektarowym 

terenie przy ul. Ogrodowej. W 1878 roku stanął tutaj okazały budynek 

przędzalni bawełny zbudowany z charakterystycznej, czerwonej i nieotynkowanej 

cegły o długości 170 metrów i wysoki na pięć pięter. Tuż obok, 

łódzkim zwyczajem, stanął pałac rodziny Poznańskich. Pałac jest eklektyczny, 

głównie za sprawą jego właściciela, który spytany w jakim stylu ma 

zostać wybudowany, odpowiedział, iż stać go na wszystkie style. Najbardziej 

okazała rezydencja fabrykancka w Europie mieści dziś Muzeum Miasta 

Łodzi, z wystawami poświęconymi znanym łodzianom: J. Tuwimowi, 

K. Dedeciusowi, A. Rubinsteinowi czy W. Reymontowi. 

Obecnie w zrewitalizowanych fabrykach mieści się centrum handlowo-rozrywkowo-kulturalne 

Manufaktura. Rozległy rynek z najdłuższą 

fontanną w Europie, jest jednym z ulubionych miejsc spotkań mieszkańców 

Łodzi i regionu. Otaczają go liczne restauracje i kawiarnie, urokliwe 

Muzeum Fabryki, Muzeum Miasta Łodzi oraz wizjonerskie Muzeum 

Sztuki. Zwiedzający mogą skorzystać również z kompleksu kin, razem z kinem 

IMAX, nowoczesnej dyskoteki, kręgielni, centrum zabaw dla dzieci 

i wielu innych atrakcji czekających na turystów. 

W Punkcie Informacji Turystycznej istnieje możliwość wypożyczenia 

audioguidów, multimedialnych przewodników przedstawiających zarówno 

historię jak i współczesne funkcje poszczególnych budynków fabrycznych. 

Największy z dawnych budynków fabrycznych zaadaptowano na ekskluzywny 

hotel. Hotel Andel’s oferuje dla swoich klientów 278 pokoi, w tym 

4 dwupoziomowe pokoje typu Maisonette oraz Apartament Prezydencki 

z tarasem. Umiejscowiono tu również 7 sal konferencyjnych oraz salę 

balową, co czyni z tego nowoczesnego obiektu doskonałe miejsce spotkań 

biznesowych oraz towarzyskich. 

i 

i 

i 

i 

i 

ZŁOTY 

Muzeum Miasta Łodzi 

ul. Ogrodowa 15, 91-065 Łódź 

tel. 42 654 03 23, 42 254 90 00 

e-mail: muzeum@muzeum-lodz.pl 

www.poznanskipalace.muzeum-lodz.pl 

Manufaktura – Punkt Informacyjny 

Budynek Galerii Handlowej 

tel. 42 664 92 89 

e-mail: informacja@ manufaktura.com 

www.manufaktura.com 


ul. Piotrkowska 87, 90-423 Łódź 

tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


Park Miniatur S.A. 


tel. 42 632 76 04, fax: 42 630 64 02 

www.parkminiatur.pl 

andel’s Hotel Łódź 


tel. 42 279 10 00, 42 279 10 00, fax: 42 279 10 01 

e-mail: info@andelslodz.com 

www.andelslodz.com 


Łódź 

Księży Młyn 

Łódź 

Fabryki i rezydencje 

Na terenie dawnych posiadłości wodno-fabrycznych nad Jasieniem, położony jest Księży Młyn – kompleks rezydencjonalno-mieszkalnofabryczny 

należący w XIX w. do najbogatszego łódzkiego przemysłowca Karola Wilhelma Scheiblera i jego spadkobierców. Na obszarze 500 

ha powstało wielofunkcyjne „fabryczne miasto” z zespołem budowli industrialnych, osiedlem robotniczym, kilkoma rodzinnymi rezydencjami, 

salą zabaw, domem kultury, kościołem, szpitalem z ambulatorium, szkołą, stacją kolejową, strażą ogniową, sklepami, parkiem publicznym, 

a nawet 100 ha folwarkiem. 

Swoim niepowtarzalnym charakterem, Księży Młyn przyciąga filmowców, fotografów oraz rzesze turystów, pragnących poczuć ducha 

XIX wiecznego miasta w XXI wieku. W dawnych budynkach tkalni powstały obecnie luksusowe lofty, zaś pozostałe budynki robotniczego 

osiedla sukcesywnie odzyskują dawny blask. 

Obok części przemysłowo – mieszkalnej stoi jeden z najładniejszych łódzkich pałaców – rezydencja Herbsta. Mieści się tam oddział Muzeum 

Sztuki prezentujący zbiory zarówno sztuki polskiej jak i zagranicznej. Odwiedzający muzeum znajdą w nim szereg wybitnych dzieł z XIX w. 

i przełomu XIX i XX w. pędzla m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Jana Matejki, Reiniera de la Haye, czy Nicolasea Maesa. 

i 

Pałac Herbsta 

ul. Przędzalniana 72, 90-338 Łódź 

tel. 42 674 96 98, fax. 42 674 99 82 

e-mail: herbst@msl.org.pl 

www.msl.org.pl 

i 



tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


Łódź 

Pałace Ziemi Obiecanej 


 

W odróżnieniu od monumentalnych gmachów fabryk z czerwonej cegły i monotonnych przyfabrycznych osiedli pałace fabrykanckie miały 

wyszukaną, subtelną formę architektoniczną. Stosowano tu formy włoskiego renesansu, baroku i bogatą dekorację eklektyczną. Wnętrza wypełniały 

przedmioty sprowadzane z Europy Zachodniej. Ściany obijano ozdobnymi tkaninami, wykładano boazeriami, płytkami ceramicznymi 

lub lustrami a sufity zdobiono alegorycznymi malowidłami plafonowymi. Niekiedy w przestrzeni pałacowej urządzano ogród zimowy, a poza 

nią ogród spacerowy, gdzie dominującym elementem architektonicznym była fontanna z bogatą dekoracją. 

Do najciekawszych przykładów takich budowli należy pałac Karola Poznańskiego (ul. Gdańska 32). Stylem nawiązuje do renesansu florenckiego, 

stąd nagromadzenie pilastrów, rustykowanie elewacji, dekoracyjność bryły, tralkowe balustrady i fantazyjne zwieńczenie okien w narożnym 

ryzalicie. Dziś pałac jest siedzibą łódzkiej Akademii Muzycznej. Niedaleko stoi pałac Maurycego Poznańskiego (ul. Więckowskiego 36). 

Rytmiczne podziały ścian, kolumny pomiędzy oknami, boniowane narożniki, wykusze, balkony, balustrady, fantazyjne ornamenty oraz piękne 

witraże wywierają ogromne wrażenie. Dziś mieści się tu łódzkie Muzeum Sztuki słynące z unikalnej kolekcji sztuki awangardowej. Ciekawym 

kompleksem jest również pałac i park Biedermannów. 

i 

Akademia Muzyczna (Pałac Karola Poznańskiego) 

ul. Gdańska 32, 90-716 Łódź, tel. 42 662 16 00 

e-mail: rektorat@amuz.lodz.pl www.amuz.lodz.pl 

Uwaga: przed zwiedzaniem należy uzyskać zgodę 

władz Akademii Muzycznej 

i 

Muzeum Sztuki (Pałac Maurycego Poznańskiego) 

ul. Więckowskiego 36, 90-734 Łódź, 

tel. 42 633 97 90, fax: 42 632 99 41 

e-mail: muzeum@msl.org.pl 

www.msl.org.pl

Łódź 

Łódź 

Stolica polskiej secesji 

Łódź nazywana jest stolicą polskiej secesji. To tu, przy ulicy Wólczańskiej 31/33 stoi willa Leopolda Kindermanna, wzniesiona w 1903 r. 

według projektu Gustawa Landaua-Gutentegera, uważana za najpiękniejszy przykład budowli secesyjnej w Polsce. Malownicza bryła budynku 

pozbawionego symetrii zwieńczona jest wysokim dachem. Udanie połączono różne materiały budowlane i faktury tynków. Elewację pokrywa 

bogata dekoracja secesyjna – odnajdziemy tu stylizowane kwiaty, pnie drzew, zwierzęta i owoce. Okna klatki schodowej i salonu muzycznego 

wypełniają wielobarwne, secesyjne witraże. Obecnie willa jest siedzibą Miejskiej Galerii Sztuki. 

Warto również zobaczyć willę Reinholda Richtera (ul. Skorupki 6) wzniesioną w 1904 r. według projektu I. Stebelskiego. Każda jej elewacja 

jest rozwiązana odmiennie. Wśród dominujących dekoracji neorenesansowych można dostrzec tu również detale secesyjne. Dekoracyjny portal 

i westybul nawiązują charakterem do dawnych siedzib szlacheckich, a jasny hall i salony wprowadzają w atmosferę secesji. 

Zabytki secesyjne Łodzi to nie tylko rezydencje i wille. Również obiekty przemysłowe były tworzone w tym stylu, co było pewnego rodzaju 

łódzką specjalnością. Na szczególną uwagę zasługuje tu budynek pierwszej łódzkiej elektrowni przy ulicy Targowej. Powstał on w latach 

1906-1907 według projektu Dawida Landego. 

i 



tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


i 

Miejska Galeria Sztuki – Galeria „Willa” 

ul. Wólczańska 31, 90-607 Łódź 

tel. 42 632 79 95, 42 632 24 16, 

e-mail: dyrektor@miejskagaleria.lodz.pl 

www.miejskagaleria.lodz.pl 

Fabryki i rezydencje 

Łódź 

Włókiennicze tradycje Łodzi 


Ducha włókienniczej Łodzi można odnaleźć w wielu zakamarkach miasta, ale zdecydowanie najlepiej jest go poszukiwać w Centralnym 

Muzeum Włókiennictwa, mieszczącym się w Białej Fabryce Ludwika Geyera – jednym z najstarszych łódzkich zabytków architektury 

przemysłowej. W kompleksie klasycystycznych budynków, w których znajdowała się pierwsza w Łodzi mechaniczna przędzalnia i tkalnia 

bawełny, obecnie można oglądać największą w Polsce kolekcję współczesnej tkaniny artystycznej. Dawne hale fabryczne są doskonałym tłem 

dla ekspozycji historycznych narzędzi i maszyn włókienniczych, próbników tkanin przemysłowych, polskiej tkaniny artystycznej, strojów 

ludowych, XIX i XX – wiecznej odzieży i akcesoriów mody, a także dokumentów i ikonografii włókienniczej. 

Na terenie przylegającego do Centralnego Muzeum Włókiennictwa parku im. Wł. Reymonta znajduje się jedyny w Polsce Skansen Miejskiej 

Architektury Drewnianej. Skansen odtwarza typową łódzką ulicę z lat 20. XIX wieku i jest niesamowitą wyprawą w przeszłość miasta. Wzdłuż 

głównej ulicy Skansenu – nazwanej Łódzką – stoją autentyczne drewniane domy robotnicze i rzemieślnicze. Przy przecinającej ją ulicy Parkowej 

umiejscowiony został zabytkowy kościół pochodzący z 1848 roku z Nowosolnej oraz secesyjny dom letniskowy z Rudy Pabianickiej. W Skansenie 

można także zobaczyć większość z ginących już typów drewnianej łódzkiej zabudowy miejskiej. Zachowano również prostopadły układ ulic, czyli 

charakterystyczny dla XIX wiecznego miasta. W zrekonstruowanych wnętrzach domów znajdują się autentyczne sprzęty należące niegdyś do 

łódzkich robotników i rzemieślników. 

i 

Centralne Muzeum Włókiennictwa 


tel./fax: 42 684 33 55, tel. 42 684 61 42 

e-mail: ctmustex@muzeumwlokiennictwa.pl 

www.muzeumwlokiennictwa.pl 

i 



tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 

e-mail: cit@uml.lodz.pl

Łódź 

Łódź 

Śladami łódzkich Żydów 

Miasto czterech kultur 

Wśród wielu grup narodowościowych dawnej Łodzi Żydzi byli tą, która napłynęła do miasta najwcześniej. Liczba Żydów w ciągu XIX 

w. wzrosła z kilkuset osób do ponad 200 tys. Spośród łódzkich Żydów wywodzili się wielcy fabrykanci (I. K. Poznański, M. Silberstein, 

S. Jarociński i O. Kon), kupcy, bankierzy, architekci (D. Lande i G. Landau-Gutenteger), pisarze (J. Tuwim i J. Kosiński) i inni. 

Warto zobaczyć siedzibę łódzkiej gminy żydowskiej (ul. Pomorska 18), jedyną uratowaną cudem synagogę Wolfa Reichera (ul. Rewolucji 

1905 r. 28) oraz nowy cmentarz żydowski (ul. Bracka 40) utworzony w 1892 r. – największa (41 ha) nekropolia wyznania mojżeszowego 

w Europie. Pochowanych jest tu ok. 230 tys. Żydów, którzy współtworzyli historię „Ziemi Obiecanej”. Mimo zniszczeń przetrwało tu (wg. 

rożnych danych) od 160 do 200 tys. grobów i ok. 70 tys. nagrobków. Warto zwrócić uwagę na mauzoleum rodzinne Izraela Poznańskiego 

oraz grobowce rodzin fabrykanckich Prussaków i Silbersteinów. Częścią cmentarza jest również tzw. „pole gettowe”. 

Przez gehennę Litzmannstadt ghetto zlokalizowanego, w czasie II wojny światowej, w północnej części miasta przeszło 200 tysięcy Żydów nie 

tylko z Łodzi, ale też z innych krajów. Dziś historię Litzmannstadtghetto poznać można podążając szlakiem turystycznym, który rozpoczyna 

się na Rynku Bałuckim a kończy na Stacji Radegast, skąd odjeżdżały transporty Żydów w kierunku obozów koncentracyjnych w Kulmhoff 

(Chełmno nad Nerem)i Auschwitz (Oświęcimiu). Wędrówkę tym szlakiem ułatwia mapa oraz przewodnik dostępny w Centrum Informacji 

Turystycznej w Łodzi. 


Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi 

i i i 

ul. Piotrkowska 87 90-423 Łódź 

tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


ul. Pomorska 18, 91-416 Łódź 

tel./fax: 42 632 04 27, 42 633 51 56 

e-mail: symcha@jewishcommunity.org.pl 

www. jewishlodz.org.pl 

Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense 

ul. Pomorska 18, 91-416 Łódź 

tel./fax: 42 639 72 33 

e-mail: fundacja@lodzjews.org 

www.lodzjews.org 

Łódź 

Łódzcy Niemcy 


 

W latach 30. XIX w. do Łodzi zaczęli masowo przybywać niemieccy rękodzielnicy, głównie tkacze i sukiennicy. Pierwsza przędzalnia 

bawełny Christiana Wendischa rozpoczęła produkcję w 1827 r., kolejną w 1828 r. uruchomił Ludwik Geyer. Początek lat pięćdziesiątych XIX 

w. to nowy etap rozwoju łódzkiego przemysłu związany z budową imperium Karola Scheiblera. Wraz z rozkwitem przemysłu tekstylnego 

zaczęto budować coraz okazalsze fabryki i pałace, które dziś składają się na dziedzictwo wielokulturowej Łodzi. To głównie dzięki Niemcom 

i Żydom Łódź stała się „polskim Manchesterem”. 

Szlak turystyczny obejmujący budynki wznoszone przez przemysłowców niemieckiego pochodzenia: Scheiblera, Schweikerta, Geyera, 

Grohmana czy Heinzla, a także kościoły ewangelickie oraz budynki użyteczności publicznej, dawne niemieckie teatry i szkoły, ma za zadanie 

przybliżyć turystom odwiedzającym Łódź, historię miasta i jego niemieckich mieszkańców. 

Do wyróżniających się obiektów leżących na tym szlaku, oprócz kompleksu przemysłowo-rezydencjonalnego K. Scheiblera i „Białej Fabryki” 

Ludwika Geyera, należą: pałac Juliusza Heinzla (dziś siedziba Urzędu Miasta Łodzi), trzy świątynie ewangelickie z najbardziej monumentalnym 

i jedynym, wykorzystywanym zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem kościołem ewangelickim św. Mateusza (ul. Piotrkowska 283) oraz 

pałac Schweikertów (dziś: Instytut Europejski). 

PTTK Oddział im J. Czeraszkiewicza w Łodzi 

Grupa Fabricum s.c. 

i i i 

ul. Wigury 12 a, 90 – 301 Łódź 

tel./fax: 42 636 15 09, 42 636 87 64 

e-mail: pttk.lodz@wp.pl www.lodz.pttk.pl 

ul. Drewnowska 58, 91-002 Łódź 

tel./fax: 42 636 28 25 

e-mail: biuro@fabricum.pl 

www.fabricum.pl 



tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 

e-mail: cit@uml.lodz.pl

Łódź 

Łódź 

Z cyrylicą w tle 

W historii łódzkiego przemysłu Rosjanie nie odegrali wprawdzie wielkiego znaczenia, ale do dziś na terenie Łodzi zachowały się liczne 

zabytki związane z obecnością rosyjską w czasach zaborów. Należą do nich głównie cerkwie i kaplice prawosławne, budynki dawnych instytucji 

rosyjskich (np. banki) oraz zachowane zabytki sztuki nagrobnej na łódzkich cmentarzach. 

Najbardziej znanym obiektem jest prawosławna cerkiew katedralna pw. Aleksandra Newskiego (ul. Kilińskiego 54), zaprojektowana przez 

Hilarego Majewskiego, a wzniesiona staraniem komitetu budowy, w skład którego weszli – co ciekawostka – również najwięksi fabrykanci 

innych wyznań: Izrael Poznański i Karol Wilhelm Scheibler. Świątynia w stylu neobizantyjskim, wzniesiona na planie ośmiokąta z kopułą 

w centrum i niewysoką wieżą w fasadzie, ma charakterystyczny dla prawosławia wystrój wnętrza: wspaniały sprowadzony z Petersburga 

ikonostas, ściany ozdobione starymi ikonami i krzyżami procesyjnymi z XVII-XVIII stulecia. 

Kilkaset metrów dalej, nieco na uboczu (ul. Piramowicza) stoi cerkiew św. Olgi (1898), która była niegdyś częścią prawosławnego sierocińca, 

a w pobliżu Starego Cmentarza – dawna cerkiew garnizonowa pw. św. Aleksego wzniesiona dla potrzeb stacjonującego w Łodzi w czasach 

zaborów pułku armii carskiej (ul. św. Jerzego), wykorzystywana także jako ujeżdżalnia koni. Z kolei w obrębie prawosławnej kwatery cmentarza 

na Dołach (ul. Telefoniczna) wznosi się kaplica cmentarna pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny. 

i 

i 

PTTK Oddział Łódzki im J. Czeraszkiewicza 

ul. Wigury 12 a, 90-301 Łódź 

tel./fax: 42 636 15 09, 42 636 87 64 

e-mail: pttk.lodz@wp.pl www.lodz.pttk.pl 


e-mail: biuro@fabricum.pl www.fabricum.pl 

i 

Biuro Promocji, Turystyki i Współpracy 

z Zagranicą Urzędu Miasta Łodzi 


tel. 42 638 44 76, fax: 42 638 40 89 

e-mail: promocja@uml.lodz.pl 

www.cityoflodz.pl 

i 



tel. /fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


Miasto czterech kultur 

Łódź 

Stary Cmentarz – „łódzkie Powązki” 


Stary Cmentarz jest miejscem pochówku katolików, protestantów i wyznawców prawosławia. Odnaleźć tu można wspaniałe mauzolea, 

grobowce i nagrobki tych, którzy tworzyli wielkość Łodzi przemysłowej. Katolicka część cmentarza, poza eklektycznym mauzoleum Juliusza 

Heinzla i jego rodziny, jest dość skromna. Bezdyskusyjne jest jednak jej znaczenie historyczne – odnaleźć tu bowiem można liczne mogiły 

przedstawicieli polskiej inteligencji, bohaterów powstania styczniowego 1863-64, rewolucji 1905-07, bohaterów wojny polsko-bolszewickiej 

1919-21 i drugiej wojny światowej 1939-45. 

Większość najcenniejszych obiektów znajduje się w części protestanckiej – protestanci bowiem byli najzamożniejszą grupą wśród łódzkich 

przemysłowców, kupców, przedsiębiorców i miejscowej inteligencji. Najokazalszym zabytkiem tej części cmentarza jest neogotyckie mauzoleum 

Karola Scheiblera i jego rodziny. 

Najmniejszą częścią nekropolii jest stary cmentarz prawosławny. Spoczęli tu przedstawiciele społeczności rosyjskiej mieszkającej w Łodzi 

od połowy XIX wieku, głównie urzędnicy, policjanci i wojskowi, których nagrobki są zazwyczaj skromne. Na tym tle wyróżnia się kaplica 

grobowa Gojżewskich, usytuowana na granicy z częścią katolicką cmentarza. Co ciekawe – po stronie prawosławnej spoczywa Gojżewski, 

a po stronie rzymskokatolickiej – jego żona Aleksandra, która była katoliczką. 

i 

i 



tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 



e-mail: biuro@fabricum.pl www.fabricum.pl 

i 

Towarzystwo Opieki nad Starym 

Cmentarzem przy ulicy Ogrodowej w Łodzi 

Adres do korespondencji: 

ul. Wigury 12a (PTTK) 

90-301 Łódź 

i 

PTTK Oddział łódzki im J. Czeraszkiewicza 

ul. Wigury 12 a, 90-301 Łódź 

tel./fax: 42 636 15 09, 42 636 87 64 

e-mail: pttk.lodz@wp.pl www.lodz.pttk.pl

Łódź 

Łódź 


Łódź 

Muzeum Kinematografii 

www.ziemialodzka.pl Muzea i galerie 

 

W jednym z najpiękniejszych budynków miasta – w Pałacu Izraela 

Poznańskiego – ma swoją siedzibę Muzeum Miasta Łodzi. Idea 

powołania w 1975 roku interdyscyplinarnego Muzeum pozwoliła 

zgromadzić tu liczne obiekty dotyczące dziejów miasta, o średniowiecznym 

co prawda rodowodzie, ale tak naprawdę przeżywającego 

swój „złoty wiek” dopiero w XIX stuleciu. Zwiedzając zabytkowe 

wnętrza można poznać historię i kulturę minionych wieków oraz 

dynamikę przemian w XIX i XX wieku. Przedstawione są tu także 

ważne postaci związane z Łodzią – A. Rubinstein, A. Tansman, 

J. Kosiński czy J. Karski a także zbiory upamiętniające wydarzenia 

składające się na fenomen wielonarodowej, wielokulturowej i wielowyznaniowej 

metropolii przemysłowej. 

i 



tel. 42 654 03 23, 42 654 00 82 

www.muzeum-lodz.pl 

Łódź 

Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne 

Muzeum powstało w 1956 roku w wyniku połączenia wcześniej 

istniejących Muzeum Archeologicznego i Muzeum Etnograficznego. 

W stałej ekspozycji Muzeum znajduje się wystawa etnograficzna 

oraz numizmatyczna, prezentująca dzieje pieniądza na terenie 

ziem polskich. Pod koniec 2008 roku do grona stałych ekspozycji 

dołączyła także wystawa archeologiczna, umożliwiająca odtworzenie 

dziejów osadnictwa na terenie Polski środkowej, od czasów 

najdawniejszych po XVII wiek. Muzeum jako jedyne w Polsce, 

posiada bogatą kolekcję sztuki teatru lalek, a także filmu lalkowego. 

W dziale widowisk lalkowych zgromadzono projekty dekoracji, 

lalki, elementy scenografii, nagrania, programy, plakaty oraz dokumentację 

fotograficzną spektakli. 

i 

Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi 

pl. Wolności 14, 91-415 Łódź 

tel. 42 632 84 40, tel./fax: 42 632 97 14 

e-mail: maie@maie.art.pl www.maie.lodz.pl 

Siedzibą Muzeum jest XIX-wieczny pałac Karola Scheiblera, 

jednego z największych łódzkich przemysłowców. Muzeum 

Kinematografii, które w 1986 roku objęło obiekt, gromadzi eksponaty 

i prowadzi dokumentację historii polskiej kinematografii 

– sztuki i techniki filmowej oraz produkcji filmowej. Wśród 

kolekcji muzeum znajdują się cenne, często unikatowe urządzenia 

z okresu poprzedzającego wynalazek kina: latarnie magiczne, stereoskopy, 

zabawki optyczne. Ważną cześć kolekcji zajmują projekty 

scenograficzne, kostiumy, dekoracje do filmów animowanych oraz 

fabularnych, a także jeden z największych w Europie zbiór polskich 

i zagranicznych plakatów filmowych. 

i 

Muzeum Kinematografii 

pl. Zwycięstwa 1, 90-312 Łódź 

tel. 42 674 09 57, fax: 42 674 90 06 

e-mail: muzeum@kinomuzeum.pl 

www.kinomuzeum.pl 

Łódź 

Muzeum Sztuki 

Łódzkie Muzeum Sztuki istniejące od 1930 r. jest znane i cenione 

na całym świecie. Zobaczyć tu można prace m.in. takich sław 

jak Max Ernst, Pablo Picasso, Władysław Strzemiński, Katarzyna 

Kobro czy Henryk Stażewski. Od 2008 rozpoczął się nowy rozdział 

w historii Muzeum Sztuki w Łodzi. Oddano do użytku ms² mające 

swoją siedzibę na terenie kompleksu Manufaktura. Na 3000 m² 

nowej Strefy Sztuki prezentowana jest ekspozycja stała, natomiast 

600 m² przeznaczonych zostało na organizację wystaw czasowych. 

Intensywny program wystawienniczy, towarzyszące wystawom spotkania, 

a także projekcje filmów czy koncerty sprawiają, że jest to 

miejsce stale tętniące życiem. 

i 

i 

ms – Muzeum Sztuki 

ul. Więckowskiego 36, 90-734 Łódź 

tel. 42 633 97 90 

e-mail: muzeum@msl.org.pl www.msl.org.pl 

ms² ul. Ogrodowa 19, 91-065 Łódź 

tel. 42 634 39 48, fax: 42 634 39 62 

e-mail: muzeum@msl.org.pl www.msl.org.pl

Łódź 

Łódź 

Muzeum Fabryki 

Łódź 

Muzeum Kanału „Dętka” 

Nowoczesna, interaktywna ekspozycja Muzeum prezentuje 

zarówno historię samej fabryki, stworzonej przez Izraela 

Kalmanowicza Poznańskiego w drugiej połowie XIX wieku, jak 

i dzieje przemysłowej fortuny Poznańskich, rozwój zakładów włókienniczych, 

technikę produkcji tkanin bawełnianych oraz codzienną 

pracę dawnych robotników. Uzupełnieniem wystawy są regularne 

pokazy funkcjonowania oryginalnych krosien tkackich z XIX 

wieku, a także stare kroniki, filmy dokumentalne, próbki surowców 

i produktów fabryki. W Muzeum można także wysłuchać historii 

opowiadanych przez dawnych pracowników fabryki. Warsztaty, 

będące interaktywną formą zwiedzania, pomagają pracownikom 

muzeum przekazać następnym pokoleniom wiedzę o tym miejscu 

oraz o ludziach, którzy tu żyli. 

i 

Muzeum Fabryki 

ul. Drewnowska 58, 91-002 Łódź 

tel. 42 664 92 93 

e-mail: muzeum@manufaktura.com 

www.muzeum.manufaktura.com 

Łódź 

Muzeum Bajki 

„Dętka” to pierwszy w Polsce kanał otwarty dla zwiedzających. 

Jego budowę rozpoczęto w 1926 roku, według projektu twórcy łódzkiej 

sieci kanalizacyjno – wodociągowej Williama Lindleya. 142. 

metrowy ceglany tunel, szeroki na 1,5 metra i wysoki na niespełna 

2 metry, został zaprojektowany jako instalacja do przepłukiwania 

dużych kolektorów w ulicach, biegnących od placu Wolności w cztery 

strony świata. „Dętka” funkcjonowała tak do lat 70. XX wieku. 

Współczesny wystrój „Dętki” oparty jest na prezentacji archiwalnych 

fotografii i dokumentów, dotyczących budowy łódzkich kanałów. 

Dokumentalne fotografie, które można zobaczyć w „Dętce” 

pochodzą z archiwum łódzkiej firmy wodociągowo – kanalizacyjnej, 

gdzie na szklanych negatywach zachował się unikalny zbiór zdjęć 

przedwojennej Łodzi. 

i 

Muzeum Historii Miasta Łodzi 


tel. 42 654 03 23, 42 654 00 82 

www.muzeum-lodz.pl 

Łódź 

Galerie 

Muzea i galerie 


Wystawa zorganizowana w nowej siedzibie legendarnego Studia 

Filmowego Se-ma-for, w jednym z budynków zabytkowego kompleksu 

dawnej elektrociepłowni EC-1. Na ekspozycję składają się 

lalki i elementy scenografii z najpopularniejszych bajek i filmów animowanych 

zrealizowanych przez Studio. Najmłodsi mogą poznać, 

a ich rodzice z sentymentem wspomnieć bohaterów swych dobranocek: 

Misia Uszatka, Pingwina Pik-Poka, sympatyczne Muminki. 

Muzealny przewodnik opowie o tajnikach realizacji filmów, technice 

animacji, pokaże jeden z najcenniejszych eksponatów muzeum: 

statuetkę Oscara, którą wyróżniono jedną z najnowszych produkcji 

Se-ma-fora – „Piotrusia i wilka”. Wizytę w Muzeum Bajki wzbogacą 

projekcje filmów animowanych lub udział warsztatach, których szeroką 

gamę przygotowano dla grup dziecięcych. 

i 

Muzeum Bajki 

ul. Targowa 1/3 b. 24, 90-022 Łódź 

tel. 42 681 54 74, 502 496 350 

e-mail: muzeum@se-ma-for.com 

www.se-ma-for.com 

Łódź to również miasto licznych galerii, które prezentują różnorodne 

formy artystyczne. Do najciekawszych należą: 

• Miejska Galeria Sztuki • Opus 

www.miejskagaleria.lodz.pl www.galeriaopus.pl 

• Ars Nova 

• Ikona 

www.arsnova.pl 

www.galeriaikona.pl 

• Atlas Sztuki 

• Adi Art 

www.atlassztuki.pl 

www.adi-art.com 

• Galeria FF 

• Galeria ŁTF 

www.galeriaff.eu 

www.ltf.com.pl 

• Galerie Akademii Sztuk Pięknych • Manhattan 

www.asp.lodz.pl 

www.galeriamanhattan.pl 

• Wschodnia 

• ZPAP Galeria Na Piętrze 

www.wschodnia.pl 

www.zpap.org.pl 

i 

Centrum Informacji Kulturalnej w Łodzi 

ul. Piotrkowska102a, 90-004 Łódź 

tel. 42 633 92 21 

e-mail: biuro@cik.lodz.pl 

www.cik-lodz.pl

Łódź 

Łódź 

Aquapark Fala 

Kultura i wypoczynek 

Aquapark Fala to największy kompleks basenów w Polsce otwarty na początku 2008 roku. Składa się z całorocznej części zadaszonej oraz 

części zewnętrznej czynnej w sezonie letnim. Przy projektowaniu Aquaparku wzorowano się na oranżeriach i palmiarniach stanowiących 

niegdyś centrum życia towarzyskiego oraz miejsce wypoczynku i rekreacji. Dzięki temu uzyskano efekt atmosfery ogrodu tropikalnego wyrastającego 

pośrodku miasta. Cały obiekt rozciąga się na obszarze 10 hektarów, a łączna powierzchnia lustra wody w basenach wynosi 2.450 

m². Pod dachem znajdują się 4 baseny: sportowy, rekreacyjny, basen dla dzieci i oczywiście basen z falą, zespół 5 saun oraz centrum „SPA and 

Wellness”, gdzie poza standardowymi zabiegami upiększającymi na twarz i ciało oferuje się aromaterapię i muzykoterapię. W części zewnętrznej 

poza basenami znajduje się specjalnie przygotowana plaża o powierzchni 120 m². Dla najmłodszych zorganizowano plac zabaw i specjalny 

brodzik z podgrzewaną wodą (32°C). Codziennie w ramach biletu wstępu można skorzystać ze specjalnych animacji w wodzie – gier i zabaw 

dla dzieci, aerobiku w wodzie, zajęć dla seniorów, rodziców z dziećmi, nauki i doskonalenia pływania. Na Fali odbywają się również liczne 

imprezy. Wymienić tu należy chociażby Tuning Show, wybory Miss Fali oraz cieszącą się dużym popularnością Noc Naturystów. 

i 

Aquapark Łódź Sp. z o.o. 

al. Unii Lubelskiej 4, 94-208 Łódź 

tel. 42 640 08 00 

e-mail: fala@aquapark.lodz.pl 

www.aquapark.lodz.pl 

i 



tel./fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


Łódź 

Miasto zieleni 


10 

Mimo wielkomiejskiego charakteru Łódź oferuje turystom dziesiątki zakątków pełnych zieleni. W Łodzi założono ponad 30 parków miejskich. 

Najczęściej odwiedzanym miejscem jest park na Zdrowiu. Tu znajduje się Miejski Ogród Zoologiczny, prezentujący życie egzotycznych 

zwierząt z całego świata oraz łódzki Lunapark. Atrakcję ZOO stanowią duże drapieżniki, gady i ryby akwariowe, a Lunapark jest doskonałym 

miejscem zabawy dla mieszkańców miasta. Położony w pobliżu największy w Polsce Ogród Botaniczny swoimi bogatymi zbiorami roślin 

przyciąga turystów z całego regionu i nie tylko. Przecudowne, kolorowe i pachnące okazy czekają na odwiedzających w ogrodzie japońskim, 

alpinarium, czy dziale roślin ozdobnych. 

W nowoczesnej Palmiarni znajdującej się na skraju Parku Źródliska hodowane i eksponowane są rośliny ze strefy tropikalnej, kaktusy i inne 

sukulenty. Zwiedzających oczaruje widok licznych roślin egzotycznych, a prawdziwą perełką jest tu unikalna kolekcja ponad 120. letnich palm, 

które zdobiły niegdyś rezydencje carskich urzędników, a w latach międzywojennych były przechowywane w miejskich szklarniach. 

W obrębie miasta znajduje się także Las Łagiewnicki – największy las miejski w Europie (ponad 12 km 2 ) oferujący szereg możliwości 

aktywnego wypoczynku. Wytyczono tu sieć szlaków pieszych i rowerowych, a nawet tras dla miłośników jazdy konnej. Na Rudzkiej Górze 

w dzielnicy Ruda Pabianicka znajduje się nowoczesny tor saneczkowy o długości 580 metrów. 

Ogród Botaniczny 

Palmiarnia 

i i i 

ul. Krzemieniecka 36/38, 94-303 Łódź 

tel. 42 688 44 20, fax: 42 688 44 14 

e-mail: sekretariat@botaniczny.lodz.pl 

www.botaniczny.lodz.pl 

al. J. Piłsudskiego 61, 90-329 Łódź 

tel. 42 674 96 65 

e-mail: sekretariat@botaniczny.lodz.pl 

www.botaniczny.lodz.pl 

i 

Miejski Ogród Zoologiczny 

ul. Konstantynowska 8/10, 94-303 Łódź 

tel. 42 632 75 09, fax: 42 632 92 90 

e-mail: angra@zoo.lodz.pl, www.zoo.lodz.pl 

Park Rozrywki na Zdrowiu 

ul. Konstantynowska 3/5 94-303 Łódź 

tel. 42 633 99 51 tel. kom. 501 778 906 

e-mail: lunapark@lunapark.lodz.pl 

www.lunapark.lodz.pl

Łódź 

Łódź 

Zakupy i rozrywka 

Łódź przez wielu turystów oraz samych łodzian postrzegana jest jako idealne miejsce zakupów w niedrogich, ale ekskluzywnych sklepach 

przy ul. Piotrkowskiej i w jej najbliższym sąsiedztwie. Swoją ofertą kuszą także: Galeria Łódzka, wielkie centra handlowe na obrzeżach miasta 

oraz olbrzymie targowiska w podłódzkim Rzgowie, Tuszynie i Głuchowie, przyciągające kupców i klientów z całej Polski. 

Łódź jest także stolicą polskiego clubbingu. Zabawa trwa tu do białego rana i pozostawia niezapomniane wrażenia. Wiele pubów mieści 

się w secesyjnych czy eklektycznych wnętrzach, właściciele innych oferują nowoczesność wystroju wnętrz i awangardową muzykę. Gości 

zapraszają ekskluzywne restauracje serwujące obok polskich potraw egzotyczne dania kuchni śródziemnomorskiej, żydowskiej, orientalnej 

i azjatyckiej. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. 

Doskonałe możliwości połączenia zakupów z rozrywką daje centrum kulturalno-rozrywkowo-handlowe Manufaktura zlokalizowane na 

terenie zrewitalizowanego kompleksu fabrycznego Izraela Poznańskiego. Na powierzchni 27 ha, działa ogromny kompleks handlowo-rozrywkowy 

otaczający olbrzymi rynek – nowe centrum Łodzi. Znajduje się tu szereg restauracji, ponad 300 sklepów, dyskoteki, kręgielnia, 

ściana wspinaczkowa i multipleks z jedynym w Łodzi trójwymiarowym systemem projekcji „IMAX”, luksusowy hotel, filia Muzeum Sztuki, 

Experymentarium oraz Muzeum Fabryki. 

i 

Manufaktura – Punkt Informacyjny 

Budynek Galerii Handlowej 

(wejście od strony rynku) 

tel. 42 664 92 89 

e-mail: informacja@ manufaktura.com 

www.manufaktura.com 

i 



tel. /fax: 42 638 59 55, tel. 42 638 59 56 


Kultura i wypoczynek 

Łódź 

Kultura i sztuka 


Dziesiątki placówek kulturalnych – teatrów, kin, muzeów i galerii. Setki imprez teatralnych, filmowych, muzycznych, literackich i plastycznych. 

Przeszło 60 różnego rodzaju festiwali i konkursów, w tym przeglądy o randze międzynarodowej. Łódzki Teatr Wielki oprócz klasycznego 

repertuaru, co dwa lata zaprasza na Łódzkie Spotkania Baletowe – jeden z najbardziej liczących się na świecie festiwali sztuki tanecznej 

i choreografii. Profesjonaliści mają możliwość wymiany doświadczeń w zakresie stylów choreograficznych i technik tańca a widzowie – szansę 

obejrzenia doskonałych widowisk z udziałem międzynarodowych sław tej dziedziny sztuki. 

Z kolei Filharmonia Łódzka im. A. Rubinsteina, jest organizatorem licznych festiwali i regularnych koncertów muzycznych. Od kilku 

lat organizuje również wakacyjny festiwal „Kolory Polski”, podczas którego można wysłuchać znakomitych koncertów muzyki organowej 

i kameralnej w malowniczych zakątkach regionu łódzkiego, głównie we wnętrzach zabytkowych świątyń, pałaców i dworów. 

Łódź Art Center to kulturalno-artystyczny ośrodek działający w XIX-wiecznym kompleksie fabrycznym. Głównym aspektem działalności 

Centrum jest promocja Łodzi i animacja kultury. Centrum stanowi siedzibę instytucji kulturalnych, powierzchnię wystawienniczą, miejsce organizacji 

festiwali, konferencji i spotkań. Do największych przedsięwzięć organizowanych w ramach Łódź Art Center należą: Międzynarodowe 

Biennale Sztuki, Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi. 

i 

i 

Teatr Wielki w Łodzi 

Plac Dąbrowskiego, 90-249 Łódź 

tel. 42 633 99 60 

e-mail: teatr@teatr-wielki.lodz.pl www.teatr-wielki.lodz.pl 

Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi 

ul. Zachodnia 93, 90-402 Łódź 

tel. 42 633 44 94 

www.nowy.pl 

i 

i 

Łódź Art Center 

ul. Tymienieckiego 3, 90-365 Łódź 

tel./fax: 42 684 20 95 

e-mail: info@lodzartcenter.com 

www.lodzartcenter.com 

Centrum Informacji Kulturalnej w Łodzi 

ul. Piotrkowska 102a, 90-004 Łódź 

tel./fax: 42 633 92 21 

e-mail: biuro@cik.lodz.pl www.cik-lodz.pl 

i 

Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina 

ul. Narutowicza 20/22, 90-135 Łódź 

tel. 42 664 79 18 

e-mail: filharmonia@filharmonia.lodz.pl 

www.filharmonia.lodz.pl 

11

Łódź 

Łódź 

Explorers Festival 

Łódź 

Festiwal Fokus Łódź Biennale 

www.ziemialodzka.pl Imprezy i festiwale 

12 

Już od ponad 10 lat Explorers Festival ściąga do Łodzi wielkie 

indywidualności świata sportów ekstremalnych i podróży. Przesłanie 

festiwalu jest proste i czytelne: „miejcie marzenia, rozbudzajcie w sobie 

pasje, aby wasze życie było piękniejsze i bogatsze”. Festiwal to 

unikalne i wyjątkowe przedsięwzięcie, bowiem pozwala poznać 

niezwykłych ludzi, ich fascynacje światem, naturalną potrzebę jego 

poznawania i odkrywania. Gośćmi Festivalu Explorers byli już m.in.: 

Bertrand Piccard, sir Christian Bonington, Erich von Däniken, Don 

Walsh, Lynn Hill, sir Edmund Hillary, Reinhold Messner czy Marek 

Kamiński. W trakcie Festiwalu widzowie mogą obejrzeć dziesiątki 

filmów podróżniczych, wysłuchać opowieści tych, którzy nie boją się 

odkrywać, wziąć udział w Wielkiej Lekcji Geografii. 

i 

Łódzki Klub Trekkingowy 

ul. Cementowa 7, 91-859 Łódź 

e-mail: biuro@festiwalgor.pl 

www.explorersfestival.pl 

Łódź 

Festiwal Łódź Czterech Kultur 

Kontynuacja festiwalu nawiązującego do czterokulturowości nierozerwalnie 

związanej z historią Łodzi. Festiwal ma przybliżać dokonania 

kulturalne: Polaków, Żydów, Niemców i Rosjan – narodów, 

które zbudowały Łódź. W bogatym programie festiwalu znajdują się 

propozycje dla miłośników teatru, muzyki, filmu i literatury. Poza 

koncertami, spektaklami, przeglądami filmów i licznymi wystawami 

odbywającymi się na obszarze całego miasta nie brak propozycji dla 

młodzieży i dzieci. Młodym ludziom w szczególności dedykowane 

są warsztaty. Festiwal w niezwykły sposób integruje młodych i dojrzałych 

odbiorców kultury, łodzian i przyjezdnych, a nade wszystko 

uczy tolerancji, inspiruje i udowadnia, że wielokulturowość daje niebywałą 

szansę tworzenia wyjątkowych, różnorodnych i wartościowych 

przedsięwzięć kulturalnych. 

Miasto Dialogu w Łodzi 

i pl. Wolności 5 

tel. 42 636 38 21 

e-mail: info@miasto-dialogu.pl 

www.4kultury.pl 

Niezwykła, interdyscyplinarna impreza artystyczna dedykowana 

sztuce współczesnej, organizowana w przestrzeni miejskiej, nawiązująca 

do zrodzonego w Łodzi w 1980 r. wydarzenia artystycznego 

– Konstrukcja w Procesie. Uczestniczący w festiwalu artyści tworzą 

swoje projekty (wystawy, instalacje, projekcje, akcje, warsztaty) 

w publicznej przestrzeni: w witrynach sklepów, pasażach, fabrykach, 

pubach, mieszkaniach na oczach obserwujących ich mieszkańców, 

którzy stają się świadkami tego niezwykłego procesu twórczego. 

Elementem i jednym z podstawowych założeń festiwalu jest spontaniczne 

tworzenie platformy współpracy, wzajemnej promocji i swego 

rodzaju wymiany doświadczeń między twórcami. Odbiorcy artystycznych 

działań mogą zdobyć wiele informacji o najnowszej sztuce 

współczesnej i jej oddziaływaniu na tkankę współczesnego miasta. 

i 

Biuro Fokus Łódź Biennale 

al. Kościuszki 56/9, 90-428 Łódź 

tel. 42 636 36 02 

e-mail: biuro@biennalelodz.pl 

www.biennalelodz.pl 

Łódź 

Międzynarodowy Festiwal Komiksu 

Międzynarodowy Festiwal Komiksu odbywa się w Łodzi już od 

1991 roku. To największa tego typu impreza w Europie Środkowo- 

Wschodniej, na którą co roku przyjeżdża kilka tysięcy uczestników 

z kraju i zagranicy. Każdy festiwal to spotkania z rysownikami, 

scenarzystami i wydawcami z całego świata. Festiwal gościł już 

twórców m.in. z USA, Rosji, Belgii, Szwajcarii, Włoch, Czech, 

Rumunii, Austrii czy Wielkiej Brytanii. Zaproszeni autorzy nie 

tylko spotykają się z publicznością, ale prowadzą też warsztaty 

rysunkowe i scenariuszowe. Dzięki festiwalowi oraz pokaźnemu 

środowisku komiksowemu Łódź od lat cieszy się mianem „polskiej 

stolicy komiksu”. 

i 

Łódzki Dom Kultury 

ul. Traugutta 18, 90-113 Łódź 

tel. 42 633 98 00 w. 244 

e-mail: festiwal@ldk.lodz.pl radon@ldk.lodz.pl 

www.komiksfestiwal.com www.ldk.lodz.pl

Łódź 

Łódź 

Festiwal Tansman 

Łódź 

Łódź Design 

Międzynarodowy Festiwal i Konkurs Indywidualności 

Muzycznych Tansman jest przedsięwzięciem o uznanej w opinii 

światowej, oryginalnej i uniwersalnej idei. Organizatorzy festiwalu 

realizują tą ideę poszukując i promując oryginalne, niepowtarzalne 

młode indywidualności muzyczne, niezależnie od ich specjalności. 

Jury festiwalu ocenia nie tylko technikę i interpretację wykonawców, 

ale przede wszystkim ich osobowość. Elementem przyświecającym 

pomysłodawcom jest propagowanie muzyki związanego z Łodzią 

kompozytora A. Tansmana. Każdego roku odbywają się koncerty 

symfoniczne i kameralne z udziałem zwycięzców i laureatów Grand 

Prix poprzednich edycji konkursu. 

i 

Stowarzyszenie Promocji Kultury im. A. Tansmana w Łodzi 

ul. Krzyżowa 14/51, 91-457 Łódź 

tel./fax: 42 657 86 66, kom. 601 295 495 

e-mail: wendland@tansman.lodz.pl, wendland@lodz.msk.pl 

www.tansman.lodz.pl 



tel./fax: 42 638 59 55, tel.: (42) 638 59 56, 


Łódź 

Pozostałe imprezy i festiwale 

Pozostałe najważniejsze łódzkie festiwale i imprezy: 

• Fashionphilosophy – Fashion Week Poland 

• Festiwal Kultury Chrześcijańskiej 

• Festiwal Nauki, Techniki i Sztuki 

• Łódzki Festiwal Dobrego Smaku 

• Międzynarodowy Festiwal Cywilizacji i Sztuki Mediów, 

Odkrywców i Podróżników MEDIATRAVEL 

• Międzynarodowy Festiwal Fotografii FOTOFESTIWAL 

• Międzynarodowy Festiwal Graffiti OUTLINE COLOUR 

FESTIVAL 

• Międzynarodowy Festiwal Szkół Filmowych i Telewizyjnych 

MEDIASCHOOL 

• Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych 

• Międzynarodowy Festiwal Sztuki Baletowej ŁÓDZKIE 

SPOTKANIA BALETOWE 

• Ogólnopolski Festiwal Mediów CZŁOWIEK W ZAGRO- 

ŻENIU 

• Ogólnopolski Przegląd Piosenki Turystycznej YAPA 

• Wielka Gala Grand Prix Jazz Melomani OSKARY JAZZOWE 

• Nordland Art Festival 

• Forum Kina Europejskiego Cinergia 

i 

Łódź Design - Międzynarodowy Festiwal Designu w Łodzi, to największe 

i najważniejsze wydarzenie poświęcone projektowaniu w Polsce. Przez New 

York Times uznany został za jeden z najbardziej rozpoznawalnych Festiwali 

Designu w Europie. Festiwal prezentuje najnowsze międzynarodowe 

trendy w zestawieniu z polskim wzornictwem. Wystawy promują szeroko 

rozumiany design - od form użytkowych, przez grafikę i architekturę, po 

modę. Łódź Design współpracuje z najlepszymi polskimi i zagranicznymi 

ośrodkami kulturalnymi oraz uczelniami zajmującymi się wzornictwem. 

Festiwal, organizowany co roku w drugiej połowie października to nie 

tylko szereg wystaw, w tym najważniejsze wystawy programu głównego, 

wystawa pokonkursowa „make me!”, prezentacja Przeglądu Szkół oraz inne 

wystawy w galeriach, muzeach i instytucjach kulturalnych, ale również panele 

dyskusyjne, wykłady i warsztaty prowadzone przez światowej sławy autorytety, 

spotkania ze znanymi projektantami, uliczne happeningi oraz koncerty. 

i 

Łódź Art Center 

ul. Tymienieckiego, 90-365 Łódź tel./fax: 42 684 20 95 

e-mail: info@lodzartcenter.com, info@lodzdesign.com 

www.lodzartcenter.com 

Atlas Arena Łódź 

ul. Bandurskiego 7, 94-020 Łódź 

tel./fax: 42 272 15 07 

tel. 42 272 15 13 

e-mail: info@atlasarena.pl 

www.atlasarena.pl 

Łódź 

Atlas Arena 

Łódzka Atlas Arena, hala widowiskowo – sportowa została oddana 

do użytku w 2009 r. i jest jednym z najnowocześniejszych obiektów 

tego typu w Polsce. Podczas imprez sportowych czy kulturalnych 

może w niej zasiąść ponad 13 500 widzów. Jest przystosowana do 

rozgrywania w niej meczów siatkówki, koszykówki, piłki ręcznej, 

hokeja, zawodów lekkoatletycznych, organizacji koncertów, konferencji, 

sympozjów oraz targów i wystaw. Do tej pory, od momentu jej 

powstania, Atlas Arena gościła takie imprezy m.in. jak: Mistrzostwa 

Europy koszykarzy, Mistrzostwa Europy siatkarek, mecze ligi światowej 

w siatkówce mężczyzn, finał Final Four, czy koncerty takich 

zespołów jak A-ha, Depeche Mode czy Rammstein. 

i 

Imprezy i festiwale 


13

Łódzkie 

Parki Krajobrazowe województwa łódzkiego 


14 

W celu trwałej ochrony najcenniejszych walorów przyrodniczo – krajobrazowych regionu, na terenie województwa łódzkiego utworzono 

jak dotąd 7 parków krajobrazowych. Chronione są w nich zarówno obiekty przyrody ożywionej jak i nieożywionej. 

Są to: • Bolimowski Park Krajobrazowy • Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki • Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich • 

Przedborski Park Krajobrazowy • Spalski Park Krajobrazowy • Sulejowski Park Krajobrazowy •- Załęczański Park Krajobrazowy. 

Cztery z nich: Międzyrzecza Warty i Widawki, Wzniesień Łódzkich, Spalski oraz Sulejowski leżą w całości na terenie województwa łódzkiego. 

Pozostałe 3 parki mają charakter transgraniczny. Leżą bowiem na granicy województw: Bolimowski – łódzkiego i mazowieckiego, Przedborski 

– łódzkiego i świętokrzyskiego, Załęczański – łódzkiego, śląskiego i opolskiego. Łączna powierzchnia obszaru leżącego w granicach parków 

krajobrazowych na terenie naszego województwa wynosi 97.945,2 ha. Stanowi to ok. 5.38% całej powierzchni województwa łódzkiego. 

Ponadto jak dotąd na terenie województwa łódzkiego utworzono 88 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni blisko 8 tys. ha. Najliczniej 

reprezentowane są rezerwaty leśne (67). Utworzono je w celu ochrony pozostałości naturalnych ekosystemów, wiekowych drzewostanów, 

rzadkich gatunków drzew oraz drzew występujących na i poza granicą naturalnego zasięgu. Ponadto na terenie województwa istnieje 9 rezerwatów 

florystycznych, 6 torfowiskowych, 2 krajobrazowe oraz po jednym: faunistycznym, wodnym, słonoroślowym i przyrody nieożywionej. 

Największym spośród wszystkich obszarów chronionych tego typu jest rezerwat faunistyczny „Jeziorsko” będący ostoją ptaków w południowej 

części sztucznego zbiornika wodnego o tej samej nazwie. 

W sumie system ochrony krajobrazu, w postaci parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody obejmuje prawie 9% powierzchni województwa 

czyli w przybliżeniu ok. 1800 km². 

i 


ul. Sienkiewicza 67, 90-009 Łódź 

tel./fax: (42) 662 09 70 



www.przyroda.lodzkie.pl

Łódzkie 

i 

Rogów 

Alpinarium i arboretum 

Częścią Leśnego Zakładu Doświadczalnego SGGW w Rogowie 

są: ogród dendrologiczny, alpinarium oraz leśne powierzchnie 

doświadczalne. Arboretum szczyci się najbogatszą kolekcją klonów 

w Polsce, a jego specjalnością są również drzewa i krzewy 

pochodzące z Chin. Z kolei alpinarium prezentuje rośliny charakterystyczne 

dla obszarów górskich oraz ogród roślin chronionych. 

Turystom polecamy również zwiedzanie istniejącego tu Muzeum 

Lasu i Drewna z kolekcją ptaków i ssaków a także zbiorami botanicznymi 

i tzw. ksyloteką czyli zbiorami próbek drewna. 

Arboretum SGGW w Rogowie 

95-063 Rogów, 

tel./fax: 46 874 81 36, 

e-mail: arbor@wp.pl 

www.arboretum.sggw.pl 

i 

Smardzewice 

Ośrodek Hodowli Żubrów 

W Smardzewicach – Książu znajduje się słynny Ośrodek Hodowli 

Żubrów, noszący dziś imię Prezydenta Ignacego Mościckiego. 

Pierwotnie hodowano tu bizony – pierwsze 4 okazy sprowadzono 

aż z Kanady, jako dar dla Prezydenta II RP Ignacego Mościckiego 

od tamtejszej Polonii. Od 1936 r. hoduje się tu żubry sprowadzone 

z Białowieży. Liczebność stada hodowlanego utrzymywana jest na 

poziomie 20 sztuk. Z tarasu widokowego turyści mogą obserwować 

żubrzą rodzinę, która umieszczona jest na specjalnie ogrodzonym 

wybiegu. Obecnie ośrodek zajmuje pow. 72,4 ha. Leży w strefie 

ochronnej Spalskiego Parku Krajobrazowego. Ośrodek podlega 

Dyrekcji Kampinoskiego Parku Narodowego. 

Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach 

ul. Tomanka 9, 97-213 Smardzewice 

tel./fax: 44 710 86 20, tel. kom. 606 903 525, 

www.kampinoski-pn.gov.pl 

Ciekawostki przyrodnicze 

Borysew 

Zoosafari 

Kołaciniek 

Park Jurajsko-Botaniczny Dinopark 


ZooSafari położone w Borysewie koło Poddębic na powierzchni 

ponad 22 ha oferuje do obejrzenia ponad 300 zwierząt 60. gatunków 

z 5 kontynentów. Usytuowane w dolinie rzeki Ner, ZooSafari 

pozwoli nam spotkać obok wielbłądów, tak nietypowe zwierzęta jak 

kangura albinosa czy zeedonka. W ZooSafari jedyne łowy na zwierzęta 

dozwolone są z aparatem fotograficznym w ręku. Najmłodsi 

na pewno nie omieszkają skorzystać z możliwości zabawy z kozami, 

osiołkami, afrykańskimi owieczkami i alpakami w mini zoo. 

Na zmęczonych spacerami turystów czeka Grill-Bar z doskonałą 

kuchnią. 

i 

ZooSafari 

Borysew 25, 99-200 Poddębice 

tel. 43 678 47 48 

e-mail: biuro@dylen.pl 

www.zoosafari.com.pl 

W Kołacinku nieopodal Brzezin znajduje się Park Rozrywki 

Kołacinek. W okresie od kwietnia do końca października goście 

mogą odwiedzać Dino-Park. Można tutaj razem z przewodnikiem 

przejść się po ścieżce mezozoicznej, obejrzeć naturalnej wielkości 

dinozaury oraz wziąć udział w zajęciach edukacyjnych. Nowością 

jest Folwark Kołaciński, który przybliża funkcjonowanie typowej 

polskiej wsi sprzed 150 lat. W okresie zimowym od połowy listopada 

do połowy lutego rusza Kraina Świętego Mikołaja. Spotkać tutaj 

można m.in.: Św. Mikołaja, Dziada Mroza, Babę-Jagę, renifery na 

wolnym wybiegu. Do dyspozycji gości pozostaje również restauracja 

oraz hotel. 

i 

Park Jurasko-Botaniczny Dinopark 

Kołacinek 21, 95-061 Dmosin 

tel. 46 874 76 86, 46 874 05 53 

e-mail: centrala@dino-park.pl centrala@krainamikolaja.pl 

www.dino-park.pl, www.krainamikolaja.pl 

15

Łódzkie 

Architektura sakralna 

Studzianna – Poświętne 

Bazylika oo. Filipinów 

Miejsce to jest związane z cudownym obrazem Świętej Rodziny 

z Nazaretu. Jego cudowność uznana została w 1671 r., a dwa lata 

później w obecności ponad 30 tysięcy wiernych obraz przeniesiono 

do wzniesionego wówczas drewnianego kościółka. Cudów doznawali 

tu licznie przybywający pątnicy, rycerstwo przygotowujące się 

do ważnych bitew a nawet królowie: Michał Korybut Wiśniowiecki 

i Jan III Sobieski. Konsekracji obecnej bazyliki dokonano w połowie 

XVIII w. Na uwagę zasługują tu, oprócz samego obrazu będącego 

obiektem kultu, pokryte laką ołtarze oraz kopuła zdobiona freskami 

z wizerunkami świętych. 

i 

Klasztor Księży Filipinów – Sanktuarium Świętej Rodziny 

ul. Główna 7, 26-315 Poświętne 

tel./fax: 44 756 40 06 

Dom rekolekcyjny tel. 44 756 41 00, fax: 44 756 45 86 

e-mail: sanktuarium@rodzina.net www.sanktuarium.rodzina.net 

Gidle 

Zespół klasztorny oo. Dominikanów 

Zespół klasztorny oo. Dominikanów został wzniesiony w latach 

1640-55. We wczesnobarokowej świątyni znajduje się najmniejszy 

w Polsce obiekt kultu religijnego – kamienna figurka Matki 

Boskiej Gidelskiej. Według legendy znaleziona przez chłopa, który 

nieopatrznie schował ją do skrzyni, stała się przyczyną ślepoty jego 

rodziny. Rodzina odzyskała wzrok dopiero, gdy figurka trafiła do 

pobliskiego kościoła. W klasztorze istnieje biblioteka gromadząca 

kilka tysięcy woluminów oraz niewielkie muzeum. Stoją tu dwa 

zabytkowe stoły dębowe wykonane specjalnie z okazji wizyty Jana 

Sobieskiego podążającego z odsieczą do Wiednia. 

i 

i 

Punkt Informacji Turystycznej w Gidlach (Gminne Centrum Informacji) 

ul. Pławińska 22, 97-540 Gidle, tel./fax: 34 327 28 86 

e-mail: gci@gidle.pl www.gidle.pl 

Klasztor oo. Dominikanów w Gidlach 

Plac Dominikański 6, 97-540 Gidle 

e-mail: gidle@dominikanie.pl www.gidle.dominikanie.pl 

Wielgomłyny 

Zespół klasztorny oo. Paulinów 

Wieluń i okolice 

Drewniane kościoły w stylu wieluńskim 


16 

Klasztor oo. Paulinów w Wielgomłynach ufundowali w latach 

1465-66 Jakub Koniecpolski i jego matka Dorota z Sienna. Mimo 

rozbudowy w stylu barokowym (dokonanej w XVII stuleciu) zespół 

klasztorny zachował gotycką bryłę architektoniczną. We wnętrzu 

świątyni przetrwały również cenne dzieła sztuki gotyckiej: chrzcielnica 

zdobiona herbami i ornamentami, pełna ekspresji drewniana 

i polichromowana Pieta z początku XV wieku oraz późnośredniowieczna 

płyta nagrobna Koniecpolskich z 1475 r. wykonana z brązu 

– jeden z najcenniejszych zabytków tego typu w Polsce. 

i 

Klasztor Zakonu Paulinów 

ul. Rynek 8, 97-525 Wielgomłyny 

tel. 44 787 10 66 

e-mail: wielgomlyny@paulini.pl 

www.wielgomlyny.paulini.pl 

Liczna grupa oryginalnych drewnianych kościółków w okolicach 

Wielunia posiada pewne wspólne cechy, co sprawia, że znawcy 

architektury sakralnej określają je mianem kościołów wzniesionych 

w „stylu wieluńskim” lub reprezentujących „wieluńską odmianę 

stylu małopolskiego”. Są to obiekty konstrukcji zrębowej, jednonawowe 

z węższym prezbiterium. Do naw przylegają rozszerzone 

ku dołowi wieże-dzwonnice konstrukcji słupowej. We wnętrzach 

części świątyń przetrwały cenne polichromie. Wśród najczystszych 

przykładów tego stylu wymienić można kościoły w Grębieniu (najstarszy 

drewniany kościół na Ziemi Łódzkiej), Gaszynie, Kadłubie, 

Łaszewie, Popowicach i Wiktorowie. 

i 

i 

Muzeum Ziemi Wieluńskiej 

ul. Narutowicza 13, 98-300 Wieluń, tel. 43 843 43 34, 

e-mail: mzw@poczta.onet.pl www.muzeum.wielun.pl 

Punkt Informacji Turystycznej (Powiatowa Biblioteka Publiczna) 

ul. Śląska 23a, 98-300 Wieluń, tel. 43 843 96 35 

e-mail: biblioteka@powiat.wielun.pl

i 

Łódzkie 

Budowle romańskie 

w centrum Polski 

W granicach współczesnego województwa łódzkiego przetrwało siedem 

zabytków architektury reprezentujących w całości lub fragmentarycznie 

styl romański. Ze względu na swoją unikatowość i wartość historyczną 

budowle te są najcenniejszymi nie tylko w skali regionu, ale i kraju. 

Archikolegiata p.w. Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego w Tumie 

(powiat łęczycki) powstała w XII wieku i uważana jest za największą 

i najlepiej zachowaną bazylikę romańską w Polsce. Świątynia zbudowana 

jest z kostki granitowej oraz piaskowca, użytego w narożach. Jej główne 

wejście zdobione jest pięknym, bogato rzeźbionym uskokowym portalem 

wykonanym z piaskowca. We wnętrzu romańskiej świątyni zachowało się 

wiele cennych średniowiecznych elementów dekoracyjnych, w tym m.in. 

malowidła ścienne i zabytkowe nagrobki. 

Na lewym brzegu Pilicy w Inowłodzu (powiat tomaszowski, zdjęcie 

obok) stoi obronny kościół p.w. św. Idziego. Świątynia została wzniesiona 

w czasach panowania Władysława Hermana jako wotum dziękczynne za 

narodziny syna Bolesława Krzywoustego. Jednonawowa budowla wzniesiona 

z czerwonego piaskowca zakończona jest z jednej strony absydą, 

z drugiej cylindryczną wieżą. Dekorację skromnej bryły świątyni stanowią 

biforia – bliźniacze okna romańskie, fryz arkadkowy oraz profilowany 

gzyms. 

Podobny układ przestrzenny posiadał romański kościół p.w. św. 

Mikołaja w Żarnowie (powiat opoczyński). Do dziś zachowały się tylko 

fragmenty budowli, m.in. empora oraz wieża, trwale złączone z późniejszą 

świątynią. 

Jedno z najlepiej zachowanych w Europie cysterskich opactw obronnych 

znajduje się w Sulejowie Podklasztorzu (powiat piotrkowski) . 

Najcenniejszym elementem kompleksu jest romańska bazylika p.w. 

Najświętszej Marii Panny i św. Tomasza Kantuaryjskiego z pięknym 

portalem wejściowym i rozetami. Unikatowy w skali kraju jest kapitularz, 

przy budowie którego wykorzystano niezwykle śmiałe z punktu 

widzenia konstrukcyjnego sklepienie palmowe. Obecnie kapitularz służy 

jako miejsce, w którym prezentowane są zabytki sztuki sakralnej. W dawnych 

obiektach gospodarczych opactwa znajduje się hotel oraz niewielkie 

muzeum gromadzące eksponaty związane z przeszłością Sulejowa. 

Prawdziwą perełką architektoniczną jest również kościół p.w. św. 

Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic, stojący na skarpie doliny Warty 

w Strońsku (powiat zduńskowolski) . Jednonawowa świątynia, zbudowana 

w XII stuleciu, zaliczana jest do najstarszych budowli ceglanych 

w Polsce. Szczególnie godny uwagi jest tu romański tympanon 

wyrzeźbiony w piaskowcu, przedstawiający smoka pożerającego szarańczę. 

Średniowieczną przeszłość kościoła kolegiackiego w Rudzie k. Wielunia 

dokumentuje fragment romańskiej ściany z portalem i oknami, zaś w pobliskiej 

Krzyworzece (powiat wieluński) zachowała się kamienna dzwonnica 

z XIII w. oraz niewielka XII-wieczna świątynia, później kilkakrotnie 

przebudowana . 

Świadectwem dawnego zasiedlenia wymienionych wyżej miejscowości są 

znajdujące się na ich terenie (bądź w najbliższym sąsiedztwie) wczesnośredniowieczne 

grodziska w Tumie, Widoradzu k. Rudy i Żarnowie, wiązane 

z najstarszymi ośrodkami władzy na terenie współczesnej Ziemi Łódzkiej. 



tel./fax: 42 662 09 70 




 

 

17


18


19

Łódzkie 

Architektura obronna 

Oporów 

Zamek – rezydencja Oporowskich 

Niewielki gotycki zamek rycerski w Oporowie jest jednym 

z najcenniejszych zabytków średniowiecznej architektury obronnej 

w centralnej Polsce. Jego budowę rozpoczął przed 1425 r. wojewoda 

łęczycki Mikołaj Oporowski, a kontynuował arcybiskup gnieźnieński 

Władysław Oporowski. Budowla na planie czworoboku, 

z dwiema wieżami obronnymi stoi na sztucznej wyspie otoczonej 

fosą. Według legendy posiada swoją Białą Damę – ducha kasztelanki 

oporowskiej. Od 1947 roku zamek jest siedzibą muzeum, na 

którego wyposażenie składają się dzieła sztuki i wyroby rzemiosła 

artystycznego od XVI do XIX w. 

i 

Muzuem – Zamek w Oporowie 

99-322 Oporów, tel. 24 285 91 22, fax: 24 27 47 058 

e-mail: zamekoporow@poczta.onet.pl www.zamekoporow.pl 

Łęczyca 

Siedziba diabła Boruty 

Gotycki zamek w Łęczycy został wzniesiony ok. 1350 r. z inicjatywy 

króla Kazimierza Wielkiego. Został otoczony murami obronnymi 

wspólnymi z miastem i oddzielony od niego fosą. Przez mieszkańców 

Łęczycy uznany za siedzibę diabła Boruty – złośliwego psotnika, mieści 

dziś Muzeum gromadzące przedmioty z wykopalisk, eksponaty 

z zakresu dziejów Łęczycy, a także dzieła twórców ludowych, w tym 

liczne podobizny legendarnego diabła. Z wieży rozciąga się piękny 

widok na miasto i okolicę. Co roku pod koniec sierpnia dziedziniec 

zamku zapełnia się rycerzami z całego kraju, którzy przybywają do 

Łęczycy na turniej współorganizowany przez Bractwo Rycerskie. 

i 

Muzeum w Łęczycy 

ul. Zamkowa 1, 99-100 Łęczyca 

tel. 24 721 24 49 (Zamek), tel./fax: 24 721 89 97 (biuro) 

e-mail: muzeum@zamek.leczyca.pl 

www.zamek.leczyca.pl www.leczyca.info.pl 

Rawa Mazowiecka 

Zamek Książąt Mazowieckich 

Pabianice 

Dwór kapituły krakowskiej 


20 

Zrekonstruowana ośmioboczna baszta, oryginalne mury przyziemia 

i fragmenty fundamentów to pozostałość po XIV-wiecznym 

zamku książąt mazowieckich. Rawska warownia była miejscem przechowywania 

skarbu kwarcianego – tu bowiem zbierano tzw. „kwartę”, 

czyli podatek na utrzymanie wojsk Rzeczypospolitej. Zamek 

i samo miasto zostały „zrujnowane i w niwecz obrócone” podczas 

potopu szwedzkiego. Po ruinach krąży duch Ludmiły, żony księcia 

Siemowita, którą władca kazał tu zamurować oskarżywszy wcześniej 

o rzekomą zdradę małżeńską. Legendę tą wykorzystał sam William 

Szekspir w „Zimowej opowieści”. W baszcie prezentowane są wystawy 

wchodzące w skład ekspozycji Muzeum Ziemi Rawskiej. 

i 

Punkt Informacji Turystycznej (Starostwo Powiatowe) 

ul. Kościuszki 5, 96-200 Rawa Mazowiecka 

tel. 46 814 57 40, fax: 46 814 46 31 

e-mail: pit@powiatrawski.pl, www.powiatrawski.pl 

Renesansowy dwór obronny wzniesiony w latach 1565-71 jest najbardziej 

reprezentatywnym przykładem tego typu budowli w Polsce. 

Od 1833 r. aż do końca 1939 r. był siedzibą władz miejskich. 

Po II wojnie światowej urządzono tu Muzeum Miasta Pabianic. 

We wnętrzach podziwiać można polichromie z różnych okresów 

funkcjonowania budowli, w tym najcenniejsze, renesansowe z XVI 

wieku. Zbiory muzealne znajdują się również w sąsiadującym z zamkiem 

budynku dawnej szkoły – ciekawostką jest kolekcja sztuki 

Afryki Środkowej z kompletnym strojem czarownika szczepowego 

oraz jedyny w Polsce późnoceltycki hełm żelazny wydobyty z grobu 

wojownika sprzed 2000 lat. 

i 

Muzeum Miasta Pabianic 

Stary Rynek 1/2, 95-200 Pabianice, 

tel. 42 215 39 82, 42 215 54 87 

e-mail: muzeum@mail.epic.pl 

www.muzeum.pabianice.prv.pl

Łódzkie 

Drzewica 

Zamek Drzewickich 

Bąkowa Góra, Majkowice 

Dawne gniazda rycerskie 

Okazałe ruiny w Drzewicy są pozostałością zamku wzniesionego 

w latach 1527-35 za sprawą ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńskiego 

Macieja Drzewickiego h. Ciołek. Cztery potężne wieże narożne 

do dziś wywierają olbrzymie wrażenie na zwiedzających. Wjazd 

do zamku prowadził przez bramę w najwyższej wieży północnowschodniej. 

Do dziś przetrwały ślady mostu zwodzonego, niegdyś 

przerzuconego przez fosę wypełnioną wodą z rzeki Drzewiczki. 

Od końca XVIII w. warownia mieściła klasztor sióstr bernardynek, 

jednak po ogromnym pożarze w 1814 r. została opuszczona przez 

zakonnice, które przeniosły się do Świętej Katarzyny w Górach 

Świętokrzyskich i od tego czasu pozostaje w ruinie. 

Budowę warowni w Bąkowej Górze przypisuje się Zbigniewowi 

Bąkowi, jednemu ze współpracowników króla Władysława Jagiełły. 

Budowla wielokrotnie zmieniała właścicieli, a przez pewien czas 

była nawet gniazdem rycerzy – rabusiów, którzy niepokoili kupców 

podążających doliną Pilicy. Obok ruin wznosi się XVII-wieczny 

dwór Małachowskich. Z kolei w pobliskich Majkowicach zachował 

się interesujący zespół trzech obiektów architektury obronnej: 

ślady średniowiecznego grodziska wśród podmokłych łąk nad 

Pilicą, resztki murowanego zamku „Surdęga” (XIV-XV w.) oraz 

najokazalsze ruiny rezydencji mieszkalnej Majkowskich wzniesionej 

w XVI stuleciu. 

Architektura obronna 

i 



tel./fax: 42 638 59 55, tel.: 42 638 59 56, 


www.drzewica.pl 

i 

Centrum Informacji Turystycznej (Oddział PTTK im. M. R. Witanowskiego) 

Plac Czarnieckiego 10, 97-300 Piotrków Trybunalski 

tel. 44 647 70 52, tel./fax: 44 732 36 63 

e-mail: biuro@pttkpiotrkow.nonprofit.pl 

www.powiat-piotrkowski.pl 

Konopnica 

Grodzisko nad brzegiem Warty 

Wieruszów 

Od Ptolemeusza do Wierusza 


Najstarszymi pamiątkami przeszłości w terenie są grodziska 

– relikty dawnych grodów obronnych. Pochodzą one z VI-XIII stulecia 

i zwykle zlokalizowane są nad rzekami lub na terenach niegdyś 

trudno dostępnych. Dziś relikty dawnych grodów – właśnie w postaci 

grodzisk – oglądać można między innymi na terenie Tumu, 

Starych Skoszew, Sieradza, Wieruszowa i Żarnowa. W Konopnicy 

na wysokiej skarpie rzeki Warty znajdują się resztki grodziska 

stożkowatego zwanego „Zamczyskiem”. Było ono zamieszkiwane 

w XIII i w pierwszej połowie XIV wieku. Znawcy tematu uznali je 

za jedno z największych i najciekawszych średniowiecznych założeń 

obronnych centralnej Polski. Grodzisko stanowi doskonały punkt 

widokowy na dolinę Warty i okolice Konopnicy. 

i 


ul. Śląska 23a, 98-300 Wieluń 

tel. 43 843 96 35 

e-mail: biblioteka@powiat.wielun.pl 

www.um.wielun.pl 

Potężne grodzisko zajmuje obszar o powierzchni ok. 48 ha i średnicy 

600-700 m. ograniczony liniami rzek Prosny i Niesobu oraz 

– od południa – wałem o długości 440 m. i wysokości do 4 m. 

Stwierdzono, iż jest ono pozostałością po osadzie obronnej kultury 

łużyckiej (700-400 lat p.n.e.). W 1964 r. odkryto tu 4 pokryte 

ornamentem naczynia z czasów tzw. wpływów rzymskich (I w. 

n.e.). Miejsce to jako „Arsonium” zaznaczył na swej mapie geograf 

i podróżnik antyczny Ptolemeusz. Znaleziska zobaczyć można obecnie 

w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi. Od 

grodziska niedaleko jest do ruin zamku w Wieruszowie i tamtejszego 

klasztoru oo. Paulinów. Obiekty te łączy szlak turystyczny „Od 

Ptolemeusza do Wierusza”. 

i 


ul. Waryńskiego 8, 98-400 Wieruszów 

tel. 62 783 11 88 

e-mail: pbpwieruszow@wp.pl 

www.powiat-wieruszowski.pl 

21

Łódzkie 

Nieborów i Arkadia 

Pałac i ogród romantyczny Radziwiłłów 

Poddębice 

Renesansowy pałac Grudzińskich 

Pałace i dwory 

Zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie, wzniesiony według 

projektu Tylmana z Gameren, jest jedną z najbardziej znanych 

polskich rezydencji magnackich. W 1774 r. stał się własnością 

Radziwiłłów. Na kompleks składają się: pałac, wozownia, manufaktura, 

oficyna, oranżeria oraz 2 parki: francuski – geometryczny 

i angielski. W pobliżu Nieborowa znajduje się założony w 1778 r. 

przez księżną Helenę Radziwiłłową romantyczny park krajobrazowy 

w Arkadii. Jego dominantę stanowi Świątynia Diany, obok zaś 

wznoszą się sztuczne ruiny: Przybytek Arcykapłana, Akwedukt 

Rzymski, Domek Gotycki, zbudowana z głazów sztuczna Grota 

Sybilli i wiele innych. 

i 

Pałac w Nieborowie (oddział Muzeum Narodowego w Warszawie) 

99-416 Nieborów, tel. 46 838 56 35, 

e-mail: kancelaria@nieborow.art.pl 

www.nieborow.art.pl 

Budowę pałacu w stylu późnorenesansowym rozpoczął w 1610 

r. dziedzic Poddębic, wojewoda rawski Zygmunt Grudziński. 

Ostateczny kształt pałac uzyskał w XIX w. po przebudowie dokonanej 

przez Napoleona Zakrzewskiego. Od strony południowowschodniej 

wznosi się pięciokondygnacyjna 17. metrowa wieża, 

zwieńczona renesansowym hełmem, posiadająca duże walory dekoracyjne. 

Z drugiej strony loggii znajduje się kaplica, zbudowana na 

planie dziesięcioboku z zachowaną dekoracją malarską i stiukowymi 

sklepieniami. Obecnie mieści się w niej Izba Regionalna z pamiątkami 

dotyczącymi historii Poddębic i okolic. 

i 

Poddębicki Dom Kultury i Sportu – Regionalna Izba Muzealna 

ul. Mickiewicza 9/11, 99-200 Poddębice 

tel./fax: 43 678 29 91, tel. 43 678 22 12, 

e-mail: pdkis@op.pl 

Wolbórz 

Rezydencja biskupów kujawskich 

Sokolniki 

Rokoko rodem z Saksonii 


22 

Barokowy zespół pałacowo-parkowy w Wolborzu wzniesiony 

został w latach 1768-73 przez biskupa Antoniego Ostrowskiego, 

według projektu architekta włoskiego Franciszka Placidiego, z przeznaczeniem 

na letnią rezydencję biskupów kujawskich. Składa się 

z pałacu, dwóch oficyn, pomieszczeń gospodarczych i kordegardy, 

a także z dziedzińca paradnego i parku pałacowego. Obecnie mieści 

się tu jedna z najlepszych w kraju szkół rolniczych oraz niewielka 

izba muzealna, utworzona w 1963 r. z inicjatywy Stowarzyszenia 

Przyjaciół Wolborza a przechowująca pamiątki historyczne z dziejów 

miejscowości. 

i 

Zespół Szkół – Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego 

im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego 

ul. Modrzewskiego 107, 97-320 Wolbórz 

tel. 44 616 43 51, tel./fax: 44 616 41 68 

e-mail: info@zswolborz.pl 

www.zswolborz.pl, www.wolborz.ugm.pl 

Zespół pałacowo-parkowy w Sokolnikach powstał w II połowie 

XVIII stulecia za sprawą właściciela starostwa sokolnickiego 

Łukasza Bnińskiego według projektu drezdeńskiego architekta 

Fryderyka Naxa. Pałac przebudowywano w XIX wieku, a ostatnio 

gruntownie wyremontowano z przeznaczeniem na hotel i restaurację. 

Jest to budowla parterowa wzniesiona w stylu saskiego rokoka, 

na planie prostokąta, z piętrowym ryzalitem frontowym. Całość otacza 

park o powierzchni 4 ha, o układzie geometrycznym. W czasach 

Księstwa Warszawskiego wielokrotnym gościem pałacu był tytularny 

władca Księstwa, król saski Fryderyk August III. 

i 

Pałac w Sokolnikach (Hotel i Restauracja „Sokolnik”) 

ul. Wrocławska 4, 98-420 Sokolniki 

tel./fax: 62 784 50 67 

e-mail: sokolnik@sokolnik.com.pl 

www.sokolnik.com.pl

Łódzkie 

i 

Walewice 

Klasycystyczny pałac i stadnina koni 

Klasycystyczny pałac w Walewicach został wniesiony w 1783 r. 

dla szambelana królewskiego Anastazego Walewskiego. Według 

krążącej legendy był on miejscem tajemnych spotkań kochanków 

– hrabiny Marii Walewskiej i cesarza Francji Napoleona. Po rozpoczętej 

w 1997 r. gruntownej przebudowie pałac odzyskał swój dawny 

wygląd, a obecnie znajdują się tu m.in. biura znanej i cenionej stadniny 

koni angloarabskich oraz pokoje gościnne. Pobliska stadnina 

oferuje kursy jazdy konnej, przejażdżki konne i bryczkami, wczasy 

w siodle i inne formy aktywnego wypoczynku. 

Pałac w Walewicach, Stadnina Koni Walewice Sp. z.o.o 

Walewice, 99-423 Bielawy 

tel. 46 838 21 14, fax: 46 838 2 8 72 

e-mail: biuro@walewice.pl 

www.walewice.pl 

i 

Działoszyn 

Pałac Męcińskich 

Renesansowy pałac w Działoszynie powstał ok. 1600 r. za sprawą 

Andrzeja z Kurozwęk Męcińskiego. Dwukondygnacyjna budowla 

na planie prostokąta powstała na sztucznie usypanym wzniesieniu, 

jej fundamenty wykonano z kamienia, a ściany – na przemian 

z kamienia i cegły. Tradycja mówi, że w rezydencji Męcińskich 

gościł m.in. król Stanisław August Poniatowski. Dziś gruntownie 

odrestaurowany pałac, otoczony odnowionym ogrodem i parkiem, 

jest siedzibą instytucji kulturalnych i oświatowych. Mieści się tu 

również Punkt Informacji Turystycznej. 

Punkt Informacji Turystycznej w Działoszynie 

ul. Zamkowa 22, 98-355 Działoszyn 

tel. 43 843 00 15 

e-mail: pbp@powiatpajeczno.pl 

Pałace i dwory 

Tubądzin 

Muzeum w dworze Walewskich 

Ożarów 

Alkierzowy dwór Bartochowskich 


Tubądziński dwór został wzniesiony w końcu XVIII w. z inicjatywy 

Macieja Zbijewskiego. W 1891 r. przeszedł na własność 

Kazimierza Walewskiego, miłośnika historii i nauk geograficznych, 

który zgromadził tu eksponaty wystawiane dziś w Muzeum 

Walewskich. Obejrzeć tu można liczne portrety olejne Walewskich, 

zabytki ze szkła i porcelany, rodowe srebra, bogatą bibliotekę, w tym 

starodruki oraz meble z XVIII-XIX w. Dwór otoczony jest zabytkowym 

parkiem o powierzchni 3 ha. W Tubądzinie odbywają się 

koncerty muzyki poważnej. 

i 

Muzeum Walewskich w Tubądzinie 

(oddział Muzeum Okręgowego w Sieradzu) 

Tubądzin; 98-285 Wróblew 

tel. 43 821 37 26 

e-mail: mos@pro.onet.pl 

www.muzeum-sieradz.com.pl 

Tutejszy modrzewiowy dwór alkierzowy został wzniesiony w 1757 

r. Budowla konstrukcji zrębowej z łamanym dachem polskim krytym 

gontem jest obecnie siedzibą Muzeum Wnętrz Dworskich. Warto 

tu zobaczyć kolekcję portretów szlachty wieluńskiej (XVII-XIX w.), 

stylowe meble, w tym szafy, skrzynie, kufry, komodę z XVIII w., 

porcelanę miśnieńską i srebra z XVIII w. Do zwiedzania udostępnione 

są: reprezentacyjny salon i gabinet myśliwski a także jadalnia, sypialnia, 

buduar pani domu, gabinet i pokoik panieński. W pobliskim 

Kocilewie (1 km) stoi zrekonstruowany wiatrak-koźlak. 

i 

i 

Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie (Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej) 

98-345 Mokrsko, tel./fax: 43 841 17 24, 

e-mail: ozarow@onet.eu 

www.mwdozarow.ovh.org www.muzeum.wielun.pl 

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie 

98-345 Mokrsko 

tel./fax: 43 841 17 24 

23

Łódzkie 

Tomaszów Mazowiecki 

Skansen Rzeki Pilicy i Niebieskie Źródła 

Zabytki techniki 

Historyczne bogactwo doliny rzeki Pilicy zdecydowało o powstaniu nad jej brzegami skansenu, którego twórcą i gospodarzem jest Andrzej 

Kobalczyk. Przeniesiono do niego zabytkowy młyn wodny, w którym organizowane są wystawy tematyczne, a obok młyna pod wiatą eksponowana 

jest największa w Polsce kolekcja kamieni młyńskich. Odkrywców interesujących się militariami z II wojny światowej przyciągają 

spektakularne znaleziska – wyciągnięty z dna Pilicy transporter opancerzony wraz z odtworzonym wyposażeniem, a także wrak unikatowego 

niemieckiego ciągnika artyleryjskiego. Oddzielny dział skansenu zawiera bogatą kolekcję zabytkowych łodzi i kajaków z Pilicy. Nie brakuje też 

zbiorów zawierających rzadkie i cenne archiwalia, materiały ikonograficzne oraz obszerną bibliotekę wydawnictw poświęconych Pilicy i regionowi 

Nadpilicza. Skansen Rzeki Pilicy otrzymał certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej jako Najlepszy Produkt Turystyczny roku 2005. 

W niewielkiej odległości od skansenu znajduje się niepowtarzalny rezerwat geologiczno-krajobrazowy „Niebieskie Źródła” chroniący 

naturalne, położone najdalej na północ w Polsce, wywierzyska krasowe. Woda wypływa tu ze szczelin w wapieniach jurajskich, obfitych 

i silnie pulsujących źródeł znajdujących się na dnie dwóch basenów źródłowych o głębokości do 4,5 m. W granicach rezerwatu znajdują się 

rozlewiska i liczne wysepki. 

i 

Skansen Rzeki Pilicy 

ul. Modrzewskiego 9/11, 97-200 Tomaszów Mazowiecki, 

tel. 44 723 00 03, e-mail: info@skansenpilicy.pl 

www.skansenpilicy.pl 

i 

Wydział Informacji Turystycznej i Promocji Starostwa Powiatowego 

w Tomaszowie Mazowieckim 

ul. Mościckiego 3, 97-200 Tomaszów Mazowiecki 

tel. 44 726 03 78, tel./fax: 44 724 84 98 

e-mail: promocja@powiat-tomaszowski.pl 

www.powiat-tomaszowski.pl 

Konewka, Jeleń 

Tajemnicze budowle w Lasach Spalskich 


Ze względu na swoje położenie i szczególny charakter Pilica oraz jej okolice były świadkiem ważnych wydarzeń historycznych. Gotowych 

na dreszczyk emocji zapraszamy do kompleksów bunkrów poniemieckich z czasów II wojny światowej w Konewce i Jeleniu położonych pośród 

Lasów Spalskich. 

Niemcy jeszcze przed wybuchem wojny postanowili stworzyć system dowodzenia operacjami wojskowymi wykorzystujący pociągi sztabowe. 

Jednak już pierwsze miesiące walk w 1939 roku ujawniły pewne mankamenty takiego rozwiązania: wrażliwość na ataki z powietrza i problemy 

z łącznością. Rozwiązaniem tych problemów miały być bunkry mogące pomieścić całe składy kolejowe chroniące je przed atakami z powietrza. 

Przykładem takich obiektów jest bunkier w Jeleniu o długości 355 m oraz bunkier w Konewce o długości 380 m. Obok bunkrów znajdowało się 

zaplecze techniczne znacząco poprawiające komfort załóg pociągów. Bunkry początkowo były używane zgodnie z zastosowaniem w celu ochrony 

pociągów sztabowych, a wraz z biegiem czasu zaczęto tam również chronić pociągi towarowe i składować materiały z pobliskich zakładów. 

Obecnie w bunkrze w Konewce otworzono podziemną trasę turystyczną, gdzie oprócz zwiedzenia samego bunkra można obejrzeć wystawę 

militariów. 

24 

i 

Trasa Turystyczna „Bunkier w Konewce” 

tel. kom. 501 430 321 

e-mail: info@bunkierkonewka.eu, imax@go2.pl 

www.bunkierkonewka.eu 

i 

Wydział Informacji Turystycznej 

Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Mazowieckim 


tel. 44 726 03 78, tel./fax: 44 724 84 98 


i 



tel./fax: 42 663 77 73 



Łódzkie 

Rogów – Rawa Mazowiecka – Biała Rawska 

Kolej Wąskotorowa Rogów–Rawa–Biała 

W lutym 1915 r. niemieckie wojska kolejowe rozpoczęły budowę kolei polowej o szerokości 

toru 600 mm od stacji normalnotorowej w Rogowie ku linii frontu. Po zakończeniu I wojny 

światowej licząca 49 km linia została przejęta przez Ministerstwo Kolei Żelaznych. W 1954 r. 

przekuto kolej na rozstaw 750 mm. W 1996 r. została oficjalnie uznana za zabytek techniki. 

Dziś jest jedyną koleją muzealną w województwie łódzkim. Zabytkową wąskotorówką opiekują 

się wolontariusze – pasjonaci. Na stacji w Rogowie tworzone jest społecznie muzeum 

kolei. Już dzisiaj zobaczyć tu można cysternę firmy „Borman i Szwede” z 1904 r., parowóz 

Orenstein & Koppel z 1920 r. oraz bogaty zbiór wagonów kolei cukrowniczych sprzed 1939 

roku. W każdą niedzielę od początku maja do końca września kursuje pociąg turystyczny 

do Głuchowa. Na zamówienie kolejka jeździ przez cały rok. 

i 

Rogowska Kolej Wąskotorowa 

ul. Dworcowa 37 

95-063 Rogów 

tel. 46 874 80 23 

e-mail: info@kolejrogowska.pl 

www.kolejrogowska.pl 

Zabytki techniki 

Skierniewice 

Parowozownia 

Dolina rzeki Grabi 

Drewniane młyny i zagrody młyńskie 


Parowozownia Skierniewice powstała w poł. XIX w. dla obsługi 

parowozów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Jej główny element 

stanowi półkolista hala postojowa dla parowozów o 23. stanowiskach. 

W 1994 r. staraniem Polskiego Stowarzyszenia Miłośników 

Kolei kompleks parowozowni został wpisany do rejestru zabytków. 

Od 1988 r. stowarzyszenie tworzy kolekcję zabytkowego taboru liczącą 

obecnie blisko 100 sztuk, udostępnianą tu w pierwszym w Polsce 

społecznym muzeum starej kolei. Zbiór posiada kilka „perełek” 

– w tym jedyny w świecie akumulatorowy zespół trakcyjny systemu 

„Wittfelda”, kolekcję wagonów krytych wykorzystywanych m.in. 

w „Liście Schindlera” S. Spielberga i „Pianiście” R. Polańskiego, wagon 

salonowy przewodniczącego Rady Państwa gen. A. Zawadzkiego i wiele 

innych. 

i 

Parowozownia Skierniewice 

ul. Łowicka 1, 96-100 Skierniewice 

tel. 46 818 13 23, tel. kom. 602 312 262 

e-mail: zarzad@psmk.org.pl 

www.psmk.org.pl 

Jedną z nieubłagalnie przemijających pamiątek przeszłości są rozsiane 

na terenie województwa łódzkiego, rzadko już spotykane młyny wodne. 

Łączący zabytki techniki żółty szlak przebiegający przez powiat łaski nazwany 

został „Młyny nad Grabią”. Z trzydziestu młynów istniejących niegdyś 

nad tą rzeką o długości 77 km, do dziś zachowało się tylko kilka. Na szlaku 

zobaczyć można m.in. pracujący nadal młyn w Woli Marzeńskiej, młyny 

w Zielencicach, Brzeskach i Kozubach, – oraz ruiny młynów w Emilianowie 

i w Okupie Fabrycznym. Perełką architektury drewnianej jest z pewnością 

zespół młynów w miejscu zwanym Talar we wsi Ldzań. W większości młyny 

te są dziś własnością prywatną – ich zwiedzanie należy wcześniej uzgadniać 

z właścicielami. 

i 

i 

PTTK – Oddział w Łasku (Klub Garnizonowy) 

Plac Lotników Łaskich 1, 98-100 Łask 

tel. 43 675 37 76, 

e-mail: pttklask@poczta.onet.pl www.pttklask.ex2.pl 

Punkt Informacji Turystycznej w Pabianicach Dworzec kolejowy PKP 

ul. Łaska 37, 95-200 Pabianice, tel. 42 205 43 14, 

e-mail: uminformacja@wp.pl 

25

Łódzkie 

Uniejów 

Termy Uniejów 

Konferencje&Spa 

Położone na głębokości ponad 2000 metrów gorące źródła w Uniejowie to naturalny skarb województwa łódzkiego. Bijąca z nich solanka 

o temperaturze 68°C ma bowiem niezwykłe właściwości. Źródła w Uniejowie są wyjątkowe w skali kraju. Już teraz gorącej wody używa się 

do ogrzewania miasta. Nie jest to jednak jedyny możliwy sposób ich użycia. Gorące kąpiele w solance działają leczniczo na wiele schorzeń, 

m.in. reumatoidalne, ortopedyczno-urazowe, skóry, nosa, ucha, gardła i krtani oraz na nerwobóle, dyskopatie i nerwice. 

Wykorzystanie potencjału źródeł umożliwia nowoczesny kompleks rekreacyjno-sportowy – Termy Uniejów. W jego skład wchodzą 3 niecki 

basenowe: pływacka, solankowa i dla dzieci oraz zespół saunowy z sauną fińską, turecką, aromaterapią, lakonium (sauna o temperaturze 40- 

45°C do swobodnego relaksowania się) i tepidarium (sala do odpoczynku z podgrzewaną podłogą i podgrzewanymi leżakami). Dodatkowe 

atrakcje to wypożyczalnia kajaków do spływu Wartą i przejażdżki powozem. W skład kompleksu wchodzą również: pełnowymiarowe boisko 

piłkarskie z murawą podgrzewaną z zastosowaniem wód termalnych, boiska do siatkówki i piłki plażowej oraz ścianki treningowe do tenisa. 

W Uniejowie znajdują się jednak nie tylko naturalne skarby. Kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy leży u stóp zamku z XIV wieku otoczonego 

parkiem w stylu angielskim z XIX wieku. Do tego historycznego dziedzictwa nawiązuje Kasztel Rycerski, który oferuje nie tylko 45 

miejsc noclegowych, ale też udział w zajęciach Akademii Rycerskiej i tradycyjną kąpiel w drewnianych baliach z solanką. 

i 

Termy Uniejów Spółka z o.o. w Uniejowie 

ul. Polna 37, 99-210 Uniejów 

tel./fax: 63 288 80 71 

e-mail: termy@uniejow.pl 

www.termyuniejow.pl 

i 

Kasztel Rycerski „Na Gorących Źródłach” 

ul. Zamkowa 6, 99-210 Uniejów 

tel. 63 288 89 50 

e-mail: termy@uniejow.pl 

www.termyuniejow.pl 

Spała 

Kurort carów i prezydentów 


Spała to znana miejscowość wypoczynkowa położona nad Pilicą. Bywali tu królowie polscy oraz carowie rosyjscy, w późniejszych czasach 

prezydenci Polski Międzywojennej: Stanisław Wojciechowski, Ignacy Mościcki. W Spale koniecznie trzeba zobaczyć zabytkowy kościółek 

z 1923 roku zbudowany w stylu zakopiańskim, murowaną wieżę ciśnień z pocz. XX w i oczywiście naturalnej wielkości żeliwny pomnik żubra 

– symbol Spały. W Centralnym Ośrodku Sportu, który jest równocześnie znanym Ośrodkiem Przygotowań Olimpijskich, można skorzystać 

z krytych hal sportowych i basenu, siłowni, gabinetów odnowy biologicznej, gabinetu krioterapii i kortów tenisowych. Ze Spały można wybrać 

się na przejażdżkę rowerową do Tomaszowa Mazowieckiego 12. kilometrową ścieżką rowerową. Spała to również gratka dla miłośników 

antyków i rękodzieła. Już od kilku lat odbywa się tu Spalski Jarmark Antyków i Rękodzieła Ludowego. 

Do dyspozycji gości odwiedzających Spałę i okolice, oprócz Centralnego Ośrodka Sportu jest kilkanaście różnorodnych obiektów oferujących 

zarówno noclegi jak i sale konferencyjne oraz możliwość zregenerowania się w centrach SPA&Wellness. Do najbardziej znanych należą 

czterogwiazdkowy hotel Mościcki, Hotel Prezydent czy Dwór Carski. 

i 



tel./fax: 42 662 09 70 



i 

Punkt Informacji Turystycznej w Spale 

ul. Piłsudskiego 2, 97-215 Inowłódz 

tel. kom. 514 206 859 

www.galeria.spala.info.pl 

www.spala.info.pl 

i 

Wydział Informacji Turystycznej 

Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Mazowieckim 


tel. 44 726 03 78, tel./fax: 44 724 84 98 


26

Łódzkie 

i 

Rawa Mazowiecka 

Hotel Ossa**** Congress & SPA 

Hotel Ossa**** Congress & SPA położony w centrum Polski 

– 60 km od Warszawy i Łodzi przyciąga ciszą i malowniczym krajobrazem. 

Swoim gościom oferuje pokoje i apartamenty o wysokim 

standardzie. Hotel dysponuje przestronnym i funkcjonalnym zapleczem 

kongresowym z zespołem sal konferencyjnych, w tym salą 

kongresową mogącą pomieścić 1600 osób. Wyróżnia się unikalną, 

niezwykle bogatą ofertą gastronomiczną. O zdrowie i urodę zadba 

instytut wellness & spa z 16 gabinetami odnowy biologicznej, oferujący 

bogaty wachlarz zabiegów oraz masaży zdrowotnych i relaksacyjnych. 

Dodatkowo Hotel dysponuje centrum wodno-termalnym, 

które przyniesie pełen relaks i odprężenie. 

Hotel Ossa**** Congress & SPA 

Ossa 1, 96-200 Rawa Mazowiecka 

tel. 46 813 26 00, fax: 46 813 26 01 

e-mail: info@hotelossa.pl www.hotelossa.pl 

i 

Wola Chojnata 

Pałac Chojnata 

Zespół pałacowo-parkowy w Woli Chojnatej to z pewnością perła 

architektury i ozdoba ziemi rawskiej. Tutejszy neorenesansowy pałac 

został wzniesiony w 2. poł. XIX w. przez rodzinę Węsierskich, 

według projektu znanego architekta Henryka Marconiego. Otacza 

go park krajobrazowy z początku XIX w. Tuż obok stoi murowany 

spichlerz z I poł. XIX w. oraz dawna stajnia. Gruntownie odrestaurowana 

rezydencja mieści dziś luksusowy ośrodek konferencyjnohotelowy 

z restauracją, salami bankietowo-konferencyjnymi, sauną 

i siłownią oraz pokojami odnowy biologicznej. 

Pałac Chojnata 

Wola Chojnata 59, 96-230 Biała Rawska 

tel. 46 813 88 30, fax: 46 813 88 17, kom. 513 126 775 

e-mail: recepcja@palacchojnata.com 

www.palacchojnata.com 

Konferencje&Spa 

Bełchatów 

Wygodnie i komfortowo 

Łódź 

„Centrum – Hotele” 


Region Bełchatowa w pierwszej kolejności kojarzy się z kopalnią 

węgla brunatnego, ale wbrew pozorom to obszar gdzie można 

wygodnie i komfortowo, a przy tym ciekawie wypocząć. Do dyspozycji 

gości jest kilka hoteli i ośrodków konferencyjno – wypoczynkowych 

m.in.: Sport Hotel***, Santin***, Wawrzek**, czy Hotel 

Wodnik***. Odwiedzający mogą w nich skorzystać z basenów, saun 

i dobrze wyposażonych sal konferencyjnych. Poszukujący aktywnego 

wypoczynku znajdą coś dla siebie w Ośrodku Sportu i Rekreacji 

„Góra Kamieńsk”, zaś amatorzy mocniejszych wrażeń powinni skorzystać 

z możliwości wycieczki samochodami terenowymi na dno 

kopalni węgla brunatnego. 

i 



tel./fax: 42 662 09 70 



„Centrum – Hotele” Sp. z o.o. – właściciel łódzkich hoteli: 

„Centrum***”, „Światowit***”, „Savoy**”, „Mazowiecki**” 

i „Polonia Palast**”, działa pod tą nazwą od lipca 2008 roku. 

Obecnie Centrum Hotele dysponują niemal tysiącem miejsc noclegowych 

i dwudziestoma salami konferencyjnymi. To największa 

w Łodzi baza hotelowo – konferencyjna. Obiekty zlokalizowane 

są w centrum Łodzi, w większości tuż przy reprezentacyjnej ulicy 

Piotrkowskiej, w sąsiedztwie dworców kolejowych i centrów handlowych. 

Stanowią doskonałe miejsce do rozpoczęcia podróży zarówno 

po Łodzi jak i regionie łódzkim. 

i 

„Centum – Hotele” Sp. z o.o. 

al. Kościuszki 68, 90-432 Łódź 

tel./fax: 42 632 10 30, tel. 42 636 87 45 

e-mail: info@centrumhotele.pl 

www.centrumhotele.pl 

27

Łódzkie 

Turystyka aktywna 

Zalew Sulejowski, Jeziorsko 

Zbiorniki wodne województwa łódzkiego 

W województwo łódzkim znajdują się dwa duże zbiorniki zaporowe, 

zalew Sulejowski na Pilicy i zbiornik Jeziorsko powstały ze 

spiętrzania wód Warty. Pierwszy z nich oferuje znakomite warunki do 

uprawiania sportów wodnych. Latem odbywają się tu regaty, szkolenia 

i obozy żeglarskie, wzdłuż zalewu przebiega szlak kajakowy Pilicy, zaś 

brzegiem zbiornika poprowadzone są szlaki piesze i rowerowe. 

Z kolei zbiornik Jeziorsko to największy akwen województwa 

łódzkiego o powierzchni 4230 ha. Południowa cześć zbiornika to 

największy rezerwat przyrody w regionie. Płytkie wody, liczne wysepki 

i podtopione zarośla tworzą znakomite warunki dla gniazdujących 

tu ptaków (130 gatunków). Część północna, dzięki rozwijającej się 

bazie turystycznej jest doskonałym miejscem dla miłośników turystyki 

aktywnej. 

i 



tel./fax: 42 662 09 70 

e-mail: it.centrum@rotwl.pl www.ziemialodzka.pl 


Szlaki kajakowe 

Miłośnicy kajakarstwa w województwie łódzkim znajdą dla siebie 

kilka ciekawych propozycji. Na uwagę zasługuje szlak kajakowy 

rzeki Pilicy, która należy do najpiękniejszych dolin rzecznych 

w centralnej Polsce. Na ziemi łódzkiej rzeka płynie m.in. przez 

Przedbórz, Bąkową Górę, Sulejów, Spałę i Inowłódz. Warto również 

wybrać się na rzekę Wartę, przepływającą na odcinku łódzkim przez 

tak malownicze obszary jak Załęczański Park Krajobrazowy, czy 

Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki. Dla kajakarzy 

poszukujących bardziej wymagających rzek czeka m.in. Widawka, 

Rawka, czy Drzewiczka. 

i 



tel./fax: 42 662 09 70 

e-mail: it.centrum@rotwl.pl www.ziemialodzka.pl 


Szlak bursztynowy 


Znakowane szlaki rowerowe 


28 

Województwo łódzkie na pierwszy rzut oka może nie kojarzyć 

się z bursztynem. Niesłusznie. Badania archeologiczne wykazują, że 

część bursztynowego szlaku – trasy, którą w czasach starożytnych 

bursztyn transportowany był znad Bałtyku na tereny cesarstwa 

rzymskiego – przebiegała przez współczesne województwo łódzkie. 

Świadczą o tym znaleziska rzymskie dokonane w dolinach Warty 

i Bzury. Łódzkie oferuje więc odwiedzającym je turystom podróż 

śladami starożytnych Rzymian. Wytyczony przez województwo 

Bursztynowy Szlak można przebyć rowerem, podziwiając przy 

tym zabytki architektury drewnianej, do których należą kościółki 

w okolicach Wielunia. Na terenie łódzkiego Bursztynowy Szlak 

rozciąga się od Wieruszowa do Wielunia, przewidywana jest jednak 

współpraca między województwami i regionami partnerskimi 

łódzkiego za granicą. 

i 

Polski Szlak Bursztynowy w Wieluniu 

ul. Narutowicza 13, 98-300 Wieluń 

e-mail: bursztyn.wielun@wp.pl 

www.nabursztynowymszlaku.pl 

Województwo łódzkie oferuje turystom ponad 3000 km znakowanych 

szlaków rowerowych przygotowanych z myślą o wszystkich, 

którzy uwielbiają aktywny wypoczynek. Większość z oznakowanych 

tras to krótkie szlaki przebiegające pomiędzy najbardziej atrakcyjnymi 

miejscowościami w danym regionie, jak szlaki w Załęczańskim 

Parku Krajobrazowym czy w powiatach: wieruszowskim, wieluńskim, 

poddębickim, tomaszowskim, zgierskim, łowickim, skierniewickim, 

łaskim i bełchatowskim. 

Inne mają charakter szlaków dłuższych, wieloetapowych z możliwością 

noclegu na trasie. Do takich szlaków należą m.in. Sieradzka 

eSKa, szlak „Przez Powiat Wieruszowski”, ścieżka rowerowa im. 

Zygmunta Goliata prowadząca wokół Zbiornika Sulejowskiego czy 

ostatnio wyznakowany „Szlak Gorących Źródeł”. 

i 



tel./fax: 42 662 09 70 

e-mail: it.centrum@rotwl.pl www.ziemialodzka.pl

Łódzkie 

Bełchatów, Góra Kamieńsk 

„Na samym dnie” i aktywnie przez cały rok 

Kopalnia „Bełchatów” jest największą i najnowocześniejszą kopalnią odkrywkową węgla brunatnego w Europie. Rozmiary wykopu oraz maszyn w nim 

pracujących przyprawiają turystów o zawrót głowy. Niesamowite wrażenie na zwiedzających sprawia panorama odkrywki z tarasów widokowych w Kleszczowie 

oraz ze zwałowiska zewnętrznego. Ostatnio wprowadzono możliwość zjazdu kopalnianymi samochodami terenowymi na samo dno wykopu, gdzie różnica 

poziomów wynosi ponad 200 metrów! „Na Samym Dnie” podziwiać można gigantyczne koparki i zwałowarki oraz dowiedzieć się więcej na temat kopalni. 

Na urlop z adrenaliną o każdej porze roku zaprasza Ośrodek Sportu i Rekreacji Góra Kamieńsk zlokalizowany na zboczu najwyższego sztucznego wzniesienia 

w Polsce środkowej niedaleko Bełchatowa. Góra Kamieńsk ma wysokość względną 196 m i została usypana w wyniku prac eksploatacyjnych pobliskiej 

kopalni węgla brunatnego BOT KWB Bełchatów S.A. Ośrodek Góra Kamieńsk czynny jest cały rok i oferuje wiele emocjonujących atrakcji. Można skorzystać 

z wyciągu krzesełkowego wyposażonego w czteroosobowe krzesełka, pokonać nowoczesny, bezpieczny tor saneczkowy o długości 1100 m, przejechać 

się specjalnie wytyczonymi ścieżkami rowerowymi, zaszaleć w miniparku rozrywki na obrotowych rowerach, golden bungee czy w dmuchanej dżungli oraz 

powspinać się na specjalnej ściance wspinaczkowej z trzema wieżami o wysokościach 3, 6 i 7 metrów. Zimą obowiązkowo należy wybrać się na narty i przetestować 

trzy profesjonalnie przygotowane trasy narciarskie. Główna trasa ma długość 760 metrów, a różnica wzniesień to 123 m. Cały stok jest oświetlony, 

sztucznie naśnieżny, ratrakowany, a nad bezpieczeństwem narciarzy czuwają ratownicy Jurajskiej Grupy Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego 

wspomagani przez personel medyczny. Na początkujących czekają instruktorzy szkoły narciarskiej i snowboardowej BIWAK działającej w OSiR Góra Kamieńsk. 

Warto zostać tu dłużej. Góra Kamieńsk oferuje noclegi i wyżywienie w nowym obiekcie zlokalizowanym u podnóża góry lub w pobliskim Bełchatowie (Sport 

Hotel***) czy w OSiR Wawrzkowizna. 

i 

OSiR Góra Kamieńsk 

Ozga k. Kamieńska tel. 44 733 07 77 

e-mail: info@gorakamiensk.info 

www.gorakamiensk.info 

i 

BOT Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A. 

ul. Św. Barbary 3 Rogowiec, 97-400 Bełchatów 

tel. 44 737 30 00, fax: 44 737 34 56 

e-mail: info@kwbbelchatow.bot.pl 

www.kwbbelchatow.bot.pl 

Turystyka aktywna 


Szlak konny im. majora Hubala 


Gospodarstwa agroturystyczne 

Województwo łódzkie 

prezentuje bardzo bogatą 

ofertę agroturystyczną. 

Zróżnicowane krajobrazy, 

rozległe lasy, zbiorniki wodne 

i czyste rzeki stwarzają doskonałe 

warunki do wypoczynku 

na wsi. Gospodarstwa 

agroturystyczne rozsiane 

w różnych częściach Ziemi 

Łódzkiej oferują najtańsze 

noclegi, swojską kuchnię, 

możliwość grzybobrania 

i wędkowania oraz wieczory 

przy ognisku i grillu. 


Ogromnym potencjałem województwa łódzkiego jest ponad 150 

ośrodków nastawionych przede wszystkim na turystykę jeździecką, 

a ponadto kilkadziesiąt innych, które w swej ofercie mają również 

obsługę miłośników jazdy konnej. Najbardziej znane ośrodki 

jeździeckie łączy turystyczny Szlak Konny, o długości 1817 km. 

Zaprojektowano również liczne łączniki pomiędzy obiema pętlami. 

Na trasie Szlaku Konnego znajdują się zarówno stadniny koni, 

wyspecjalizowane ośrodki jeździeckie jak również liczne gospodarstwa 

agroturystyczne. Można tu zatrzymać się na nocleg, skorzystać 

z wyżywienia, jak również nakarmić i napoić konie podczas 

postoju. 

i 



tel./fax: 42 662 09 70 

e-mail: it.centrum@rotwl.pl wsiodle@lodzkie.pl 

www.ziemialodzka.pl www.wsiodle.lodz.pl 

i 

i 

i 

i 

i 

i 

i 

Federacja Stowarzyszeń Agrotyrystycznych 

Prezes Federacji: Wiesław Matkowski 

tel. 43 679 00 63, tel. kom. 508 280 727 

Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Zgierskiej Prezes: Zbigniew Hauke 

Dzierżązna 38, 95-100 Biała, tel. 42 717 84 87 [Region zgierski] 

Stowarzyszenie Wsi Agroturystycznych Regionu Doliny Pilicy 

i Zalewu Sulejowskiego Prezes: Elżbieta Ksyt 

tel. 44 724 62 67, tel. kom. 507 772 525 

[Region tomaszowski i piotrkowski] 

Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Wieluńskiej Prezes Halina Piekara 

ul. Targowa 26, 98 – 320 Osjaków, tel. 43 842 34 01 [Region wieluński] 

Opoczyńskie Stowarzyszenie Gospodarstw Agroturystycznych 

Prezes: Elżbieta Zajączkowska, tel. 44 756 24 18 [Region opoczyński] 

Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Wieruszowskiej 

Prezes Józef Niechciał 

ul. Waryńskiego 8, 98-400 Wieruszów, tel. 627 831 188 

[Region wieruszowski] 

Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Poddębickiej 

Prezes Wiesław Matkowski 

tel. 43 679 00 63, tel. kom. 508 280 727 

29

Łódzkie 

Folklor i zwyczaje ludowe 

Ziemia Łowicka 

Pasiaki i wycinanki łowickie 

Łowickie stroje ludowe, ze względu na bogactwo kolorystyki, są 

uważane za reprezentacyjne dla całego kraju. Strój kobiecy składa się 

z bawełnianej koszuli z szerokimi rękawami, marszczonej spódnicy, 

pasiastej zapaski oraz kwiecistej chustki na głowę. Elementami stroju 

męskiego są: biała koszula z kołnierzykiem i wstążką, wełniane, 

pomarańczowe spodnie w prążki, lejbik i spencerek z czarnego sukna 

a także biała lub czarna sukmana, przepasana pomarańczowym 

pasem. Wyróżnikiem łowickiego folkloru są wycinanki z glansowanego 

papieru, o rożnych kształtach i tematyce – dominują motywy 

roślinne i geometryczne. 

i 

Muzeum w Łowiczu 

Stary Rynek 5/7, 99-400 Łowicz, 

tel. 46 837 39 28, 

fax: 46 837 36 63 

e-mail: muzeum@low.pl 

www.muzeum.low.pl 

Łowicz 

Procesja Bożego Ciała 

Boże Ciało – uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa – to jedno 

z najważniejszych świąt w Kościele katolickim, zapoczątkowane 

w 1247 r. w belgijskim Liege. W Łowiczu uczestnicy procesji wyrażają 

jednak nie tylko swoją wiarę, ale również niezwykłe przywiązanie 

do kultury swojego regionu. W kolorowych, pasiastych strojach 

niosą hostię, otoczeni tłumem mieszkańców i turystów, przybyłych 

aby podziwiać ten wielobarwny pochód. Z podobnej uroczystości 

słyną również Mąkolice (powiat zgierski) – znany ośrodek tkactwa 

i hafciarstwa ludowego. 

i 

Centrum Kultury, Turystyki i Promocji Ziemi Łowickiej 

Stary Rynek 17, 99-400 Łowicz 

tel./fax: 46 837 57 71 

e-mail: centrum@powiat.lowicz.pl, promocja@powiat.lowicz.pl 

www.lowickie.eu, www.powiat.lowicz.pl 

Maurzyce k. Łowicza 

Łowicki Park Etnograficzny 

Sromów 

Muzeum ludowe rodziny Brzozowskich 


Łowicki Park Etnograficzny w Maurzycach prezentuje dawną 

zabudowę wsi łowickiej. Obecnie w skansenie znajduje się ponad 30 

obiektów, które ukazują dwa wiejskie układy przestrzenne: tzw. starą 

wieś występującą do poł. XIX w. o kształcie zbliżonym do owalnicy 

z centralnym placem oraz tzw. nową wieś – ulicówkę, powszechną 

w II poł. XIX w. Zarówno w domach mieszkalnych, jak i w zagrodach 

prezentowane są charakterystyczne elementy wyposażenia 

wnętrza i sposoby jego dekoracji. Nieopodal skansenu znajduje się 

pierwszy na świecie spawany most drogowy wzniesiony wg projektu 

inżyniera profesora Stefana Bryły. 

i 

Skansen w Maurzycach (Oddział Muzeum w Łowiczu) 

Maurzyce 11b, 99-400 Zduny 

tel. 46 838 81 20 (Skansen), 46 837 39 28 (Muzeum w Łowiczu) 

e-mail: muzeum@low.pl 

www.muzeum.low.pl/skansen.htm 

Muzeum zostało założone z inicjatywy ludowego artysty Juliana 

Brzozowskiego. Twórca zgromadził w nim ponad 400 ruchomych 

rzeźb ludowych, poruszanych specjalnym mechanizmem. Figurki 

przedstawiają sceny z życia wsi łowickiej, a zostały wykonane przez 

Juliana Brzozowskiego i jego syna Wojciecha Brzozowskiego oraz 

innych członków rodziny. Można tu też obejrzeć dawne stroje, 

skrzynie, kredensy, pająki i wycinanki łowickie oraz kolekcję 35 

pojazdów konnych z okolic Łowicza – wolanty, stare bryczki, sanie 

oraz wozy chłopskie: drabiniaste, z krypą, półkoszka i wasąg, ponadto 

końskie uprzęże oraz stare maszyny i urządzenia rolnicze. 

i 

Muzeum Ludowe Rodziny Brzozowskich 

Sromów 11, 99-414 Kocierzew 

tel. 46 838 44 72 

www.muzeumludowe.pl 

30

Łódzkie 

i 

i 

Sieradz 

Muzeum Okręgowe i Park Etnograficzny 

Sieradzkie Muzeum Okręgowe mieści się przy Rynku, w XVIIwiecznej 

kamienicy. Prezentowane są tu bogate zbiory archeologiczne 

i etnograficzne, dzieła sztuki i rzemiosła artystycznego oraz 

dokumenty historyczne. Muzeum ukazuje przeszłość ziemi sieradzkiej 

od pradziejów do współczesności, a także sztukę ludową, folklor 

i zwyczaje ludowe. Nad rzeką Żegliną obok sieradzkiego wzgórza 

zamkowego, mieści się Sieradzki Park Etnograficzny z oryginalnymi 

chatami wiejskimi z przełomu XIX i XX w. 

Muzeum Okręgowe w Sieradzu 

ul. Dominikańska 2, 98-200 Sieradz 

tel. 43 827 16 39, fax: 43 822 30 20 

e-mail: mos@pro.onet.pl 

www.muzeum-sieradz.com.pl 

Sieradzki Park Etnograficzny 

ul. Grodzka 1, 98-200 Sieradz 

tel. 43 822 59 18 

i 

Opoczno 

Muzeum Regionalne i folklor opoczyński 

Zabytki budownictwa wiejskiego oraz lokalny folklor i tradycje 

ludowe przetrwały do dziś głównie w północnej części ziemi opoczyńskiej. 

Do najbardziej interesujących obiektów należą drewniane 

chałupy z tradycyjnie urządzonymi wnętrzami, a ponadto tkaniny, 

stroje, wycinanki i pisanki, które do dziś sprzedawane są podczas 

przedwielkanocnych jarmarków. Wciąż żywe i praktykowane jest 

wycinankarstwo. Na uwagę zasługują także strój opoczyński oraz 

przepiękne hafty – najbardziej znanym ośrodkiem hafciarstwa są 

Bielowice. Wiele ciekawych eksponatów prezentujących opoczyński 

folklor znajduje się w Muzeum Regionalnym w Opocznie. 

Muzeum Regionalne w Opocznie 

Plac Zamkowy 1, 26-300 Opoczno 

tel./fax: 44 755 23 19 

e-mail: muzeum_opoczno@o2.pl 

www.opoczno.pl 

Folklor i zwyczaje ludowe 

Spycimierz i Rawa Mazowiecka 

Dywany kwiatowe 

Bolimów 

Warsztat garncarski rodziny Konopczyńskich 


Przed obchodami Bożego Ciała w Spycimierzu wielu jego mieszkańców 

można spotkać na okolicznych łąkach i polach, gdzie zbierają 

kwiaty, liście i korę drzew służące do ułożenia olbrzymich 

dywanów procesyjnych. Długość dywanów sięga 2 kilometrów, 

a wśród stworzonych cudów podziwiać można anioły, serca, kiście 

winogron, monstrancje, krzyże, symbole narodowe i różne wzory 

geometryczne. Podobne dywany w oktawę Bożego Ciała usypuje 

się z płatków kwiatowych w kościele oo. Pasjonistów pw. św. Pawła 

od Krzyża w Rawie Mazowieckiej 

i 

i 

Urząd Miasta Uniejów – Centrum Informacji Lokalnej 

ul. bł. Bogumiła 13, 99-210 Uniejów 

tel./fax: 632 888 077 

e-mail: uniebib@op.pl 

www.uniejow.pl 

Punkt Informacji Turystycznej (Starostwo Powiatowe) 

ul. Kościuszki 5, 96-200 Rawa Mazowiecka 

tel. 46 814 57 40, fax: 46 814 46 31 

e-mail: pit@powiatrawski.pl, www.powiatrawski.pl 

Bolimów jest dawnym miasteczkiem i miejscem o starych tradycjach 

garncarskich. Pierwsze wzmianki o zakładzie garncarskim sięgają 

roku 1812. Przed I wojną światową istniał tutaj cech garncarski, 

zrzeszający kilkudziesięciu rzemieślników. Państwo Konopczyńscy 

są jedną z rodzin, które kontynuują tę interesującą tradycję. Po 

wcześniejszym umówieniu istnieje możliwość zwiedzenia zakładu 

i zapoznania się z techniką toczenia oraz całego procesu wytwarzania 

wyrobów ceramicznych. Zakład organizuje pokazy garncarskie 

i prezentuje wyroby na wystawach sztuki regionalnej. 

i 

Warsztat Garncarski Rodziny Konopczyńskich 

ul. Dworska 7, 99-417 Bolimów 

tel. 502 433 958, 513 196 953 

e-mail: aftki@wp.pl 

www.garncarz.bolimow.net 

31

Łódzkie 


Łódź 

Jarmark wojewódzki 

Na przełomie sierpnia i września na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi 

odbywa się największa w regionie niekomercyjna, plenerowa impreza 

masowa – Jarmark Wojewódzki. Jarmark umożliwia zaprezentowanie 

się łódzkim gminom i powiatom, ale także ośrodkom przyrodniczym, 

artystom ludowym, uczelniom wyższym i regionom 

partnerskim. Uczestnicy imprezy mogą spróbować specjałów kuchni 

regionalnej, wziąć udział w konkursach, obejrzeć wystawy, pokazy 

walk rycerskich i paradę orkiestr dętych, wreszcie poszerzyć swoją 

wiedzę o regionie łódzkim. Na scenach odbywają się występy kapel 

ludowych, pokazy tańca nowoczesnego oraz koncerty gwiazd. 

i 

Urząd Marszałkowski w Łodzi 

Departament Promocji i Współpracy Zagranicznej 

al. Piłsudskiego 8, 90-051 Łódź 

tel. 42 663 36 00 

fax: 42 663 36 02 

e-mail: promocja@lodzkie.pl 

www.jarmark.lodzkie.pl 

Uniejów 

Turnieje rycerskie 

Pod koniec sierpnia park zamkowy w Uniejowie zapełnia się tłumem 

rycerzy zakutych w zbroje, mieszczan, dworek i parobków, 

którzy przybywają na doroczny turniej rycerski. W czasie turnieju 

odbywają się pokazowe walki i otwarte dla wszystkich konkursy 

z nagrodami, a kramy sklepikarzy uginają się od pamiątek i smakołyków. 

Publiczność ma okazję zobaczyć jedyną w Polsce machinę 

oblężniczą trebusz, pokazy strzelania z bombardy i bicia średniowiecznych 

monet, a także uczestniczyć w poszukiwaniach tajemniczego 

skarbu arcybiskupa. 

i 

Urząd Miasta Uniejów – Centrum Informacji Lokalnej 

ul. bł. Bogumiła 13, 99-210 Uniejów 

tel./fax: 63 288 80 77 

e-mail: uniebib@op.pl 

www.uniejow.pl 

www.ciluniejow.republika.pl 

Gajewniki 

Festiwal Jeździecki 

Piotrków Trybunalski 

Miasto skrzyżowań i interakcji 


32 

To najważniejsza impreza jeździecka w województwie łódzkim, organizowana 

w sierpniu. Jej miejscem od 2004 roku są Gajewniki po przeniesieniu 

poprzedniego festiwalu – Tubądzińskiego Championatu Jeżdzieckiego. 

Organizatorem Festiwalu jest Stowarzyszenie Agro-Aves. Festiwal Szybko 

zyskał popularność i uznanie wśród miłośników koni. Podczas trwającej dwa 

dni imprezy, tysiące ludzi bawi się oglądając zawody w skokach przez przeszkody 

i w powożeniu zaprzęgami. Obok zawodników i reprezentantów Polski 

biorą udział w zawodach również amatorzy, w szczególności młodzież, co 

pozwala na szerokie propagowanie tego ciekawego sportu. Program uświetniają 

pokazy ujeżdżania koni, występy kaskaderów na koniach, pokazy kadryla, 

parady zaprzęgów a nawet wyścigi zaprzęgów z samochodami terenowymi. 

Ranga Festiwalu rośnie z każdym rokiem a tym samym poszerza się program 

imprez towarzyszących (występy twórców i artystów ludowych, walki 

rycerskie, pokazy sztucznych ogni i inne), co owocuje dużym zainteresowaniem 

publiczności. Imprezę regularnie odwiedza nawet 15 tys. widzów. 

i 

Stowarzyszenie Agro-Aves 

Gajewniki 2, 98-220 Zduńska Wola 

tel. (43) 824 40 35, fax: (43) 824 31 70 

e-mail: Agro@aves.com.pl 

www.stajniagajewniki.pl 

Międzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji „Interakcje” (maj), odbywa 

się od 1999 r. Wzięło w nim udział ponad 150 artystów z 40 

krajów, prezentujących bogactwo rozumienia świata przez sztukę, 

różnorodność kultur i tradycji. Dzięki zaangażowaniu artystów, 

mieszkańców miasta oraz sponsorów, powstał unikalny festiwali 

sztuki współczesnej – dziś jedna z najważniejszych tego typu imprez 

na świecie. Z kolei Spotkania Rzeźbiarzy „Skrzyżowania” (sierpień) 

to wspólna inicjatywa artystów polskich i niemieckich. W wyniku 

ich pracy w mieście stanęło już 14 dzieł sztuki stworzonych dla 

konkretnie wybranego miejsca publicznego. Projekt prowadzić ma 

do powstania unikalnej galerii rzeźby w dotąd z reguły głuchej 

i martwej przestrzeni miasta, w miejscach gdzie przebywamy na 

co dzień. 

i 

Centrum Informacji Turystycznej w Piotrkowie Trybunalskim 

ul. Zamurowa 11, 97-300 Piotrków Trybunalski 

tel./fax: 44 732 60 50, 44 732 60 49, 44 732 60 49 

e-mail: cit@piotrkow.pl 

www.cit.piotrkow.pl

Łódzkie 

i 


Kolory Polski 

Festiwal jest corocznym przedsięwzięciem odbywającym się w każdą 

sobotę i niedzielę od końca czerwca do końca sierpnia. Każdy koncert 

odbywa się w innym miejscu. W zabytkowych starych kościółkach, 

zamkach, dworach, pałacach czy muzeach odbywają się koncerty 

dostosowane do charakteru obiektu. Dodatkowo Towarzystwo 

Przyjaciół Łodzi organizuje do wszystkich miejsc, w których odbywają 

się koncerty, wycieczki. W ostatnich latach na „trasie” festiwalu znalazły 

się między innymi: Muzeum – Zamek w Oporowie, Romański 

kościół św. Idziego w Inowłodzu, Opactwo Cystersów w Sulejowie, 

czy siedziba Łódź Art Center w Łodzi. Różnorodność przejawia się 

w odmiennych typach muzyki od biesiadnego śpiewu rycerskiego, 

przez performance, jazz aż do muzyki klasycznej. 

Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina 

ul. Narutowicza 20/22 90-135 Łódź 

tel. 42 664 79 18 

e-mail: filharmonia@filharmonia.lodz.pl 

www.festiwal.filharmonia.lodz.pl 

i 

Spała 

Jarmark Spalski 

Spalski jarmark antyków i rękodzieła jest adresowany przede 

wszystkim do kolekcjonerów i zbieraczy wszelkiego rodzaju przedmiotów 

zabytkowych i staroci oraz do osób handlujących tego typu 

przedmiotami. Na imprezie mile widziani są również twórcy ludowi 

wystawiający i sprzedający swoje wyroby. Spalski jarmark to impreza 

cykliczna, odbywa się raz w miesiącu w sezonie letnim. Ponieważ 

impreza wrosła już w tradycję, więc w każdą niedzielę pojawia się 

zwykle kilka stoisk ze starymi przedmiotami. Imprezie targowej 

towarzyszą liczne atrakcje: program estradowy, wytwarzanie na 

żywo wyrobów przez znanych twórców ludowych, gry i zabawy dla 

dzieci, przejażdżki bryczkami i zwiedzanie Spały z profesjonalnymi 

przewodnikami. 

Jarmark Spalski 

tel. 44 710 13 97, tel. kom. 601 339 259 

e-mail: biuro@jarmarkspalski.pl 

www.jarmarkspalski.pl 


Kutno 

Święto Róży 

Skierniewice 

Święto kwiatów, owoców i warzyw 


Cykliczna wrześniowa impreza kulturalna organizowana przez 

Kutnowski Dom Kultury sięgająca swą historią 1975 roku jako 

Kutnowskiego Jarmarku Różanego. Głównym elementem imprezy 

była wystawa róż pochodzących z plantacji kutnowskich hodowców. 

Od 1990 roku zmieniono nazwę imprezy na Święto Róży, a także 

przemianowano nieznacznie jej formułę. Obecnie obok prezentacji 

przez hodowców kwiatów najciekawszych okazów skomponowanych 

w wyszukanych aranżacjach, imprezie towarzyszą występy grup 

muzycznych, prezentacje twórców ludowych oraz stoiska handlowe. 

Wystawie towarzyszy konkurs na najpiękniejszą różę. 

i 

Urząd Miasta Kutno (Biuro Promocji i Obsługi Inwestorów) 

Plac J. Piłsudskiego 18, 99-300 Kutno 

tel. 24 253 12 19 

e-mail: promocja@um.kutno.pl rozwoj@um.kutno.pl 

www.um.kutno.pl 

Skierniewice zapraszają na międzynarodowe dożynki ogrodnicze 

– Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw. Jest to dwudniowa impreza 

o charakterze kulturalno-naukowo-handlowym, odbywająca się we 

wrześniu od blisko 30 lat. Do zwiedzania udostępnione są kwatery 

sadownicze i pola doświadczalne. W ramach Święta organizowane są 

Targi Ogrodniczo-Rolne, na których odwiedzający mogą zapoznać 

się z nowymi tendencjami i kierunkami w produkcji ogrodniczej. 

Święto otwiera uroczysta parada. Wzbogacone jest koncertami, 

pokazami i wystawami. Dopełnieniem ofert są wystawy plastyczne, 

fotograficzne, wystawy zwierząt egzotycznych, pokazy mody, fryzur, 

happeningi, rozgrywki sportowe, a także wybory Miss Święta. 

i 

Urząd Miasta w Skierniewicach 

ul. Rynek 1, 99-100 Skierniewice 

tel. 46 834 51 00, fax: 46 834 51 51 

e-mail: umskier@skierniewice.um.gov.pl 

www.skierniewice.net.pl 

33

Łódzkie 

Ciekawe miasta i miejscowości 

Piotrków Trybunalski 

Kolebka parlamentaryzmu i demokracji 

Miasto sejmików szlacheckich i synodów biskupich. Kolebka polskiego 

parlamentaryzmu. Spuścizną tego dziedzictwa jest renesansowy 

zamek Zygmunta Starego, wybudowany jako siedziba królewska na 

czas trwania obrad. Obecnie znajduje się w nim piotrkowskie muzeum 

gromadzące zbiory regionalne. Na Rynku Miejskim otoczonym 

zabytkowymi kamienicami toczy się główne życie miasta. Na Starym 

Mieście warto zwiedzić m.in.: gotycką farę św. Jakuba, klasztor sióstr 

Dominikanek z zachowaną częścią średniowiecznych murów miejskich 

oraz zespoły klasztorne Jezuitów, Bernardynów i Dominikanów. 

i 

i 

Centrum Informacji Turystycznej w Piotrkowie Trybunalskim 

ul. Zamurowa 11, 97-300 Piotrków Trybunalski 

tel./fax: 44 732 60 50, 44 732 60 49, 44 732 60 49 

e-mail: cit@piotrkow.pl www.cit.piotrkow.pl 

Centrum Informacji Turystycznej 

(Oddział PTTK im. M. R. Witanowskiego) 

Plac Czarnieckiego 10, 97-300 Piotrków Trybunalski 

tel: 44 647 70 52, tel./fax: 44 732 36 63 

e-mail: biuro@pttkpiotrkow.nonprofit.pl 

www.piotrkow.pl 

Sieradz 

Stary gród nad Wartą i Żegliną 

Łowicz 

Stolica Ziemi Łowickiej 

Łowicz zaliczany do najstarszych miast w Polsce stanowił niegdyś 

ośrodek dóbr gospodarczych arcybiskupów gnieźnieńskich. 

W tutejszym dworze prymasowskim przebywali wybitni humaniści: 

Andrzej Frycz-Modrzewski czy Piotr Skarga. Spacerując po mieście 

nie można ominąć Starego Rynku z Bramą Prymasowską oraz 

bazyliki katedralnej z mauzoleum 12 prymasów Polski. Warto zobaczyć 

również klasycystyczny ratusz miejski oraz miejscowe muzeum 

z bogatymi zbiorami sztuki ludowej i mini-skansenem. Ciekawostką 

może też być najmniejsze w Polsce Muzeum Guzików mieszczące 

się… w walizce. 

i 



tel./fax: 46 837 57 7 



Wieluń 

Brama Krakowska i mury obronne 


34 

W źródłach pisanych Sieradz pojawia się po raz pierwszy już 

w 1136 r. w tzw. bulli gnieźnieńskiej papieża Innocentego II. 

Również w XII stuleciu Sieradz został wymieniony przez geografa 

arabskiego al-Idrisiego jako jedno z głównych miast polskich obok 

Gniezna, Krakowa i Wrocławia. W stolicy Ziemi Sieradzkiej warto 

zobaczyć gotycki kościół farny z XIV w. wzniesiony w czasach króla 

Kazimierza Wielkiego, zespół klasztoru Dominikanów istniejący 

już w 1300 r., później wielokrotnie przebudowany, Muzeum 

Okręgowe w tzw. kamienicy pojagiellońskiej, otoczone fosą wzgórze 

zamkowe nad rzeką Żegliną oraz istniejący tuż obok Sieradzki Park 

Etnograficzny. 

i 


ul. Żwirki i Wigury 4, 98-200 Sieradz 

tel./fax: 43 827 16 41 

e-mail: pit@pbp.sieradz.pl 

zww.ziemialodzka.pl 

Historia Wielunia sięga XIII stulecia. Miasto zachowało średniowieczny, 

szachownicowy układ zabudowy. Warto zobaczyć 

gotycką Bramę Krakowską z dobudowanym do niej XIX-wiecznym 

ratuszem, okazałe fragmenty murów miejskich z basztami i dawną 

prochownią oraz ruiny potężnej, XIV-wiecznej kolegiaty wysadzonej 

przez hitlerowców w 1939 r. Godne polecenia zwiedzającym są 

również zespoły klasztorne Augustianów, Bernardynek, Paulinów, 

Pijarów i Reformatów, reprezentujące różne epoki i style architektoniczne. 

W dawnej siedzibie sióstr Bernardynek mieści się dziś 

Muzeum Ziemi Wieluńskiej. 

i 

Punkt Informacji Turystycznej 

(Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna) 

ul. Narutowicza 4, 98-300 Wieluń 

tel. 530 720 720 

e-mail: infturystyczna_wielun@op.pl 

www.um.wielun.pl

Łódzkie 

Lipce Reymontowskie, Małków, Czarnocin 

Władysław Stanisław Reymont 

Władysław Stanisław Reymont (1867-1925) zyskał sławę przede 

wszystkim jako laureat literackiej Nagrody Nobla za swoją powieść 

pt. „Chłopi”. Urodzony w Kobielach Wielkich, wychowywał się 

na terenie województwa, tu zdobywał wykształcenie, tu pracował 

i rozpoczynał karierę pisarską. Z jego postacią związanych jest 

wiele miejscowości Ziemi Łódzkiej: Tuszyn, Czarnocin, Lipce 

Reymontowskie, Rogów, Małków, stolica regionu Łódź i wiele 

innych. Świadectwem związków Reymonta z Ziemią Łódzką są 

liczne pomniki i tablice pamiątkowe, a w Lipcach znajduje się 

Zagroda Ludowa i Muzeum im. Wł. St. Reymonta, gdzie zgromadzono 

pamiątki związane z pisarzem i liczne eksponaty obrazujące 

kulturę ludową Lipiec i okolic. 

i 

Muzeum im. Wł. St. Reymonta w Lipcach Reymontowskich 

ul. Wiatraczna 10, 96-127 Lipce Reymontowskie 

tel. 46 831 61 12, tel. kom. 505 736 669 

www.lipcereymontowskie.pl/muzeum_regionalne.html 

i 

Głogowiec 

Święta Faustyna Kowalska 

Helena Kowalska (1905-38), znana dziś w świecie jako św. 

Faustyna, Apostołka Miłosierdzia Bożego, zaliczana do grona wybitnych 

mistyków Kościoła przyszła na świat w Głogowcu, a ochrzczona 

została w Świnicach Warckich. Od dzieciństwa odznaczała się 

pobożnością, pracowitością i posłuszeństwem oraz wielką wrażliwością 

na ludzką biedę. Zmarła w wieku zaledwie 33 lat. Pochowano 

ją w Łagiewnikach (dziś dzielnica Krakowa), gdzie obecnie znajduje 

się Sanktuarium Bożego Miłosierdzia. W domu rodzinnym św. 

Faustyny w Głogowcu mieści się niewielkie muzeum poświęcone 

najsłynniejszej mieszkance wsi, a sam Głogowiec stanowi światowe 

centrum pielgrzymkowe. Jest patronką Łodzi. 

i 

Dom Rodzinny św. Faustyny Kowalskiej 

Głogowiec 11a, 99-140 Świnice Warckie 

Dom Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia 

ul. Chopina 5, 99-140 Świnice Warckie, 

tel. 63 288 16 18, tel. kom. 604 478 132 

e-mail: swinice@diecezja.wloclawek.pl 

Znane postacie regionu 

Zduńska Wola i Pabianice 

Święty Maksymilian Maria Kolbe 

Krośniewice 

Jerzy Dunin-Borkowski 


Święty Maksymilian Maria Kolbe (1894-1941) urodził się 

w Zduńskiej Woli. Tu też, w obrębie tzw. zduńskowolskiej jurydyki 

znajduje się Ośrodek Pamięci jego imienia utworzony w 1994 

r. W muzeum mieszczącym się w odrestaurowanym drewnianym 

domu tkackim prezentowane są przedmioty związane z pracą i życiem 

św. Maksymiliana, jak również typowe wyposażenie domu 

tkaczy z XIX w. Przez kilka lat Święty mieszkał także w Pabianicach, 

gdzie dorastał i gdzie (w tutejszym kościele św. Mateusza, w 1906 r.) 

doznał objawienia. M. M. Kolbe zmarł śmiercią męczeńską w hitlerowskim 

obozie zagłady Auschwizt-Birkenau w 1941 r. 

i 

Muzeum – Dom Urodzenia św. Maksymiliana Kolbego 

ul. Św. Maksymiliana Marii Kolbego 9, 98-220 Zduńska Wola 

www.kolbe.pl 

Jerzy Dunin-Borkowski (1908-92) był najsłynniejszym mieszkańcem 

Krośniewic, twórcą gromadzonej przez lata kolekcji dzieł 

sztuki, rzemiosła, archiwaliów i narodowych pamiątek, nazywanym 

powszechnie „hetmanem kolekcjonerów polskich”. W 1978 

r. przekazał swoje zbiory narodowi polskiemu, co dało początek 

krośniewickiemu muzeum. Muzeum mieści się w domu rodzinnym 

kolekcjonera oraz w przebudowanej stajni i wozowni. Znajduje się 

tu m.in. sala poświęcona generałowi Władysławowi Sikorskiemu, 

sala biedermeierowska czy portretowa. 

i 

Muzeum im. Jerzego Dunin-Borkowskiego w Krośniewicach 

Plac Wolności 1, 99-340 Krośniewice 

tel. 24 252 33 47 

tel./fax: 24 252 44 96 

e-mail: muzeumkrosniewice@wp.pl 

www.muzeumkrosniewice.pl 

35

Stara Wieś 

Centrum Japońskich Sportów 

i Sztuk Walki „Dojo – Stara Wieś” 

Piątek i Sobota 

Środek Polski na weekend 

Łódzkie 

Ciekawostki regionalne 

Centrum Japońskich Sportów i Sztuki Walk „Dojo – Stara Wieś” to 

ośrodek położony w malowniczej scenerii Przedborskiego PK, zaprojektowany 

zgodnie z kanonem architektury japońskiej. Propagatorem idei 

budowy centrum był Hidetaka Nishiyama – Prezydent Międzynarodowej 

Federacji Karate Tradycyjnego (ITKF). Ośrodek został zaprojektowany 

według potrzeb i filozofii Budo. 

Ośrodek przeznaczony jest dla osób uprawiających japońskie sztuki walki, 

jak również inne dyscypliny sportu. W ośrodku organizowane są turnusy 

rehabilitacyjne, wykorzystujące elementy treningu karate dla osób z chorobami 

wad postawy. Daje możliwość również organizowanie zajęć przybliżających 

inne formy kultury japońskiej (kaligrafia, origami, ikebana, bonsai, 

poezja haiku) oraz prowadzenie działalności wystawienniczej, możliwość 

uprawiania japońskiej sztuki łucznictwa konnego yabusame, uczestniczenia 

w ceremonii parzenia herbaty, organizacji obozów przetrwania dla grup 

zorganizowanych, spływów kajakowych, wycieczek rowerowych, nauki jazdy 

konnej, zajęcia z pilatesu, zajęcia z samoobrony dla kobiet, zajęcia korygujące 

wady postawy dla dzieci i dorosłych. 

i 

„Dojo – Stara Wieś” 

Stara Wieś 1, 97-570 Przedbórz 

tel. 42 632 97 59, 42 632 85 79 

www.karate.pl/inwestycja_dojo_stara_wies.php 

Kutno 

Baseball – Baza Kutno 

Piątek, położony w widłach Moszczenicy i Maliny leży w geometrycznym 

środku Polski. Początki miasta sięgają XIV w., a jego 

nazwa wywodzi się od targu tygodniowego, którego tradycje znane 

są od XII w. Na rynku stoją XIX-wieczne kramy miejskie, a w pobliżu 

gotycki kościół parafialny Świętej Trójcy z XV w., przebudowany 

w epoce baroku. Z kolei w Sobocie warto zobaczyć gotycko-renesansowy 

kościół pw. śś. Piotra i Pawła, wzniesiony ok. 1518 r. z cennymi, 

przyściennymi płytami nagrobnymi oraz dwór Zawiszów (XIX 

w.) wzniesiony na miejscu budowli z XVI w. z wykorzystaniem 

elementów domniemanego zamku. 

i 

i 

Punkt Informacji Turystycznej w Łęczycy 

Plac T. Kościuszki 33, 99-100 Łęczyca, 

tel. 24 721 03 11, tel./fax: 24 721 89 65 

e-mail: pit@leczyca.info.pl 



tel./fax: 46 837 57 71 




Bitwa o Łódź 1914 r. 


36 

Kutno jest miastem słynącym z baseballu. W roku 1984 mieszkający 

w Kutnie Kubańczyk Juan Echevarria rozpoczął treningi 

z grupą uczniów. Dziś tę dyscyplinę sportu uprawia tutaj ok. 200 

młodych ludzi. W Kutnie znajduje się Europejskie Centrum Małej 

Ligi Baseballowej. Tu rozgrywane są każdego roku mistrzostwa 

małej ligi, w których uczestniczą zawodnicy z Europy, Afryki 

i Azji. Centrum Małej Ligi to kompleks sportowy wybudowany na 

powierzchni 17 hektarów, składający się z dwóch stadionów z trybunami 

łącznie na 4000 widzów oraz boisk, internatów dla 200 

osób i budynku administracyjnego. 

i 

Urząd Miasta Kutno (Biuro Promocji i Obsługi Inwestorów) 

Plac J. Piłsudskiego 18, 99-300 Kutno 

tel. 24 253 12 19 

e-mail: promocja@um.kutno.pl rozwoj@um.kutno.pl 

www.um.kutno.pl 

„Operacja łódzka” była najkrwawszą bitwą manewrową I wojny 

światowej. Bitwa toczyła się od 11 listopada do 6 grudnia 1914 r. 

Na froncie od Torunia do Częstochowy walczyło ok. 1 miliona 

żołnierzy. Statystycznie każdego dnia ginęło w niej więcej ludzi 

niż w powszechnie znanej bitwie pod Verdun we Francji. Po obu 

stronach w sumie poległo ok. 200 tysięcy żołnierzy. Współczesnym 

świadectwem bitwy są pozostałości po okopach oraz cmentarze 

wojenne, licznie rozsiane na obszarze działań wojskowych. Przy 

pomocy lokalnych władz i pasjonatów tematu udało się kilka takich 

miejsc uprzątnąć i odbudować. Warte zwiedzenia są cmentarze 

w Gadce Starej, Poćwiardówce, czy Rogowie. 

i 

Urząd Miejski w Koluszkach 

ul. 11-go Listopada 65, 95-040 Koluszki 

tel./fax: 44 725 67 00 

e-mail: um@koluszki.pl 

www.koluszki.pl www.lodz1914.pl

Ośrodki Zagraniczne Polskiej Organizacji Turystycznej 

AUSTRIA 

Polnisches Fremdenverkehrsamt 

Lerchenfelder Strasse 2 

A-1080 Wien 

tel. (+43 1) 524 71 91 12 

fax.: (+43 1) 524 71 91 20 

e-mail: wiev@pot.gov.pl 

BELGIA 

Pools Informatiebureau voor Toerisme 

Louis Schmidtlaan 119 

1040 Brussel 

tel. (+32 2) 740 06 20 

fax: (+32 2) 742 37 35 

e-mail: bruxelles@pot.gov.pl 

FRANCJA 

Office National Polonais de Tourisme 

9, rue de la Paix 

75002 Paris 

tel. (+33 1) 42-44-19-00 

fax: (+33 1) 42-97-52-25 

e-mail: paris@pot.gov.pl 

HISZPANIA 

Oficina Nacional de Turismo de Polonia 

Plaza de Espana, 18 p. 3 /of. 15 

Edificio Torre de Madrid 

28008 Madrid 

tel. (+34) 91-541-48-08 

fax: (+34) 91-541-34-23 

e-mail: amsterdam@pot.gov.pl 

HOLANDIA 

Pools Informatiebureau voor Toerisme 

Leidsestraat 64 

1017 PD Amsterdam 

tel. (+31 20) 625-35-70 

fax: (+31 20) 623-09-29 

e-mail: poleninfo@planet.nl 

JAPONIA 

Biuro Polskiej Organizacji Turystycznej 

w Tokio 

Shinjuku I-land Wing 5F 

6-3-1, Nishi Shinjuku, Shinjuku-ku, 

Tokio, Japonia 160-8308 

tel. (03) 5323-8508 

fax. (03) 5323-6751 

e-mail: tokio@pot.gov.pl 

NIEMCY 

Polnisches Fremdenverkehrsamt 

Kurfürstendamm 71 

10709 Berlin 

tel. (+49 30) 21-00-92-0, 

fax (+49 30) 21-00-92-14 

e-mail: berlin@pot.gov.pl 

ROSJA 

Predstawitelstwo Polskoj Turisticzeskoj 

Organizacji 

ul. Zemlanoj Wal 66/20, ART 

BUILDING 

109004 Moskwa 

tel. (+7 095) 510 6210 

fax: (+7 095) 510 6211 

e-mail: moskwa@pot.gov.pl 

STANY ZJEDNOCZONE 

Polish National Tourist Office 

5 Marine View Plaza, 

Hoboken, NJ - 07030 - 5722, 

tel: +1-201-420-9910 

fax: +1-201-584-9153 

e-mail: info.na@poland.travel 

SZWECJA 

Polska Statens Turistbyrå 

Villagatan 2 

S-114 32 Stockholm 

tel. (+46 8) 21-60-75, 21-81-45 

fax: (+46 8) 21-04-65 

e-mail: info.scan@polen.travel 

UKRAINA 

01001 Kyiv, 

Khreshchatyk 25, lok. 98 

tel. (+380-44) 278 67 28 

fax. (+380-44) 278 66 70 

e-mail: kyiv@pot.gov.pl 

WĘGRY 

Lengyel Nemzeti Idegenforgalmi 

Kepviselet 

Karoly krt. 11 

1075 Budapest 

tel. (+36 1) 269-78-09 

fax (+36 1) 269-78-10 

e-mail: budapest@pot.gov.pl 

WIELKA BRYTANIA 

Polish National Tourist Office 

Westec House 

West Gate 

London W5 1YY 

tel. + 44 (0) 8700 675012 

fax: + 44 (0) 8700 675011 

e-mail: london@pot.gov.pl 

WŁOCHY 

Ufficio Turistico Polacco 

via Vittorio Veneto 54/A 

00187 Roma 

tel. (+39 06) 482-70-60 

fax: (+39 06) 481-75-69 

e-mail: turismo@polonia.it 

www.polska.travel 

Wydawca: Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, ul. Sienkiewicza 67, 90-009 Łódź, tel. (42) 638 59 957, 

www.rotwl.pl, biuro@rotwl.pl, e-mail biuro@rotwl.pl i Oficyna wydawniczo-reklamowa SAGALARA, ul. Lodowa 106a, 

Realizacja: 

93-232 Łódź, tel. (42) 676 26 76 

Oficyna wydawniczo-reklamowa SAGALARA, ul. Lodowa 106a, 93-232 Łódź, tel. (42) 676 26 76, www.sagalara.com.pl, 

e-mail: sagalara@sagalara.com.pl 

Koncepcja wydania (2010): Tomasz Koralewski, Marek Lawin, Tomasz Mazurek 

Tekst: 

Korekta: 

Zdjęcia: 

Ryszard Bonisławski, Iwona Borowińska, Anna Koperska-Płaczek, Agnieszka i Tomasz Koralewscy, Tomasz Mazurek, Marek 

Lawin, Renata Raczek, Piotr Sölle, Tomasz Szwagrzak 

Ryszard Bonisławski, Iwona Borowińska, Izabela Nowakowska, Gabriela Prus 

Piotr Bączyński, Zbigniew Bereszczyński, Ryszard Bonisławski, Dariusz Bógdał, Ariel Ciechoński, Andrzej Danowski, 

Tomasz Dronka, Jacek Foks, Krzysztof Gara, Bogna Hes, Konrad Kaszuba, Maciej Kawczyński, Grażyna Kietla (Rancho 

Natura Plus), Tomasz M. Kolmasiak, Bogdan Kopania, Agnieszka i Tomasz Koralewscy, Katarzyna Krakowska, Mariusz 

Kucharczyk, Marek Lawin, Piotr Modliński, Anna Mokrosińska, Izabela Nowakowska, Włodzimierz Małek, Łukasz 

PIernikowski, Anna Post, Gabriela Prus, Piotr Sölle, Piotr Wypych, Tomasz Szwagrzak, Dariusz Śmiegielski, Paweł 

Wojtyczko, Michał Zajfert, Chwalisław Zieliński, Anna Ziemnicka i Marian Zubrzycki, Anna Zygma, oraz archiwa: 

Regionalnej Organizacji Turystycznej Województwa Łódzkiego, Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK, Urzędu 

Marszałkowskiego w Łodzi i Urzędu Miasta Łodzi, Grupy „Fabricum”, Starostw Powiatowych: w Poddębicach, Sieradzu 

i Zgierzu, Urządów Miast: w Bełchatowie, Kutnie, Opocznie, Piotrkowie Trybunalskim i Skierniewicach, Powiatowego 

Centrum Informacji Turystycznej i Strategii Rozwoju w Tomaszowie Mazowieckim, Małej Ligi Baseballa w Kutnie oraz 

Kopalni Węgla Brunatnego - BOT Bełchatów S.A., Hoteli Centrum Sp. z o.o., Hotelu Prezydent, Hotelu Ossa 

Wykonanie mapy: 

Piotr Dolata, Marek Lawin 

ISBN - 978-83-61001-52-2

www .ziem ialodzka.pl - rotwl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?