Raporti i investimeve të huaja direkte Shqipëri 2011 - Ministry of ...
Raporti i investimeve të huaja direkte Shqipëri 2011 - Ministry of ...
Raporti i investimeve të huaja direkte Shqipëri 2011 - Ministry of ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
meve të Huaja Direkte vijnë nga Italia, 7 përqind<br />
nga Shtetet e Bashkuara, 6 përqind nga Greqia,<br />
Turqia dhe Italia vecmas. Projekti më i madh i<br />
ri i shpallur në vitin 2010 ishte projekti Hidroelektra<br />
Niskogradnja nga Kroacia, në sektorin e<br />
ndërtimit. Projekte më të vogla në fushën e shërbimeve<br />
erdhën nga Austria, Bosnje-Hercegovina<br />
dhe Serbia. Në sektorin e naftës u shpallën dy<br />
projekte të reja, një nga kompania e kërkim- zhvillimit,<br />
Sonoro nga Kanadaja dhe një tjetër nga<br />
një kompani zvicerane që ndërton tubacione.<br />
Futja e Investimeve të Huaja Direkte (Burimi<br />
METE) përmes blerjeve ndërkufitare (crossborder<br />
M&A) në një ekonomi në tranzicion si ajo<br />
shqiptare zakonisht ndodh përmes privatizimit<br />
të ndërmarrjeve shtetërore. Ka patur një prurje<br />
të madhe investimesh të <strong>huaja</strong> <strong>direkte</strong> në Shqipëri<br />
përmes procesit të privatizimit, duke përfshirë<br />
privatizimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të<br />
mesme (SME) në një numër industrish, si edhe<br />
përmes privatizimit të ndërmarjeve të mëdha në<br />
edhe mbi arritjet kryesore). Përbërja sektoriale e<br />
Investime të Huaja Direkte hyrëse në Shqipëri<br />
pësoi disa ndryshime të rëndësishme gjatë viteve<br />
2006–<strong>2011</strong>, për të cilën periudhë disponohen të<br />
dhëna. Si fillim, pati një rritje të shpejtë të <strong>investimeve</strong><br />
në industri (duke përfshirë minierat dhe<br />
manifakturën) (tabela I.9).<br />
Në vitin <strong>2011</strong>, Investimet e Huaja Direkte<br />
hyrëse u rritën vetëm në sektorët e energjetikës<br />
dhe të gazit, si edhe në shpërndarje dhe shërbime<br />
të tjera, ndërsa shënuan rënie në të gjithë<br />
aktivitetet e tjera, në krahasim me një vit më<br />
parë. Disa luhatje gjatë një periudhe gjashtë<br />
vjecare pasqyrojnë marrëveshjet e rëndësishme<br />
të privatizimeve si p.sh. në telekomunikacione.<br />
Privatizimi i kompleksit të rafinerisë së naftës,<br />
me emrin ARMO për një shumë prej 125 milionë<br />
eurosh ishte faktori kryesor që coi në një<br />
rritje të madhe të <strong>investimeve</strong> të <strong>huaja</strong> <strong>direkte</strong> në<br />
manifakturë në vitin 2008. Në vitet që pasuan,<br />
Investimet e Huaja Direkte në fushën e naftës,<br />
Tabela I.9.<br />
Albania: Shqipëria: Investimet e Huaja Direkte hyrëse sipas aktivitetit kryesor ekonomik<br />
(në milionë Euro)<br />
Aktivitetet 2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong><br />
Bujqësi, gjueti, peshkim 2 2 -54 -9 0 -<br />
Ndërtim 8 51 147 19 44 -<br />
Industri a 69 56 369 300 394 351<br />
Energji elektrike dhe gaz 0 4 2 143 88 103<br />
Telekomunikacionet 62 196 -61 84 97 67<br />
Ndërmjetësim financiar 30 136 167 120 138 110<br />
Shpërndarja, shërbime të tjera 88 25 95 59 33 111<br />
TOTAL 259 480 665 717 793 742<br />
Burimi: Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë.<br />
a Të përcaktuara si industri nxjerrese dhe perpunuese.<br />
industritë strategjike (si p.sh. bankat, telekomunikacionet<br />
dhe energjetika), të cilat kanë futur<br />
në lojë TNC-të. Ka qenë kryesisht privatizimi<br />
i ndërmarrjeve të industrive strategjike që ka<br />
siguruar prurje të larta të <strong>investimeve</strong> të <strong>huaja</strong> <strong>direkte</strong><br />
gjatë disa viteve. Gjatë viteve 2004–2008,<br />
24 përqind e gjithë <strong>investimeve</strong> të <strong>huaja</strong> <strong>direkte</strong><br />
ishin rezultat i privatizimeve; në vitin 2009, kjo<br />
përqindje arriti deri në 26 përqind. 6 Gjatë viteve<br />
2010 dhe <strong>2011</strong> nuk pati asnjë marrëveshje të re<br />
privatizimi. (Shih Kapitullin II mbi politikat e<br />
privatizimit dhe të koncensioneve të qeverisë, si<br />
6 Sipas të dhënave të BSH për prurjet e IHD-ve dhe ato<br />
të Ministrisë së Ekonomisë, Tregëtise dhe Energjetikës,<br />
si edhe Ministrisë të Financave për prurjet e IHD-ve<br />
nga privatizimet.<br />
gazit dhe metaleve u rritën në kuadrin e koncensioneve<br />
që iu dhanë TNC-ve (shih kapitullin II).<br />
Pjesa më e madhe e <strong>investimeve</strong> të <strong>huaja</strong> <strong>direkte</strong><br />
shkuan në sektorin e shërbimeve, kryesisht në<br />
pjesën e ndërmjetësimit financiar. Niveli i lartë<br />
i Investimeve të Huaja Direkte në shërbimet financiare<br />
në vitin 2008 ishte rezultat i blerjes së<br />
aksioneve të Bankës Popullore dhe Union Bank<br />
nga investitorë të huaj. Qysh nga ajo kohë, Investimet<br />
e Huaja Direkte në sektorin e ndermjetesimit<br />
financiar ka rënë, kryesisht si pasojë e<br />
ndikimit të krizës financiare evropiane.<br />
Lloji i Investimeve të Huaja Direkte që kanë<br />
hyrë në Shqipëri deri tani është përqëndruar<br />
kryesisht tek prodhimi i shërbimeve për tregun<br />
vendas. Por investime hyrëse pati gjithashtu edhe<br />
kapitulli 1<br />
19
Change language