Raporti i investimeve të huaja direkte Shqipëri 2011 - Ministry of ...

ciativat e ndërmarra nga qeveria shqiptare
në fushat e fillimit dhe licencimit
të biznesit, sigurimit të lejeve
të punës dhe regullores së punësimit.
• Kompanitë janë shprehur pozitivsht
në lidhje me kostot e krahut të punës,
ndërveprimet me autoritetet
dhe kapacitetet gjuhësore dhe ICT
që gjenden në Shqipëri.
• 40 përqind e FIE-ve, në përgjithësi
janë të kënaqura me sistemin tatimor
dhe regulloret për punësimin.
• 85 përqind e kompanive kanë pritshmëri
pozitive për shtimin e aktiviteteve
të tyre në Shqipëri.
• Pjesa dërmuese e kompanive ka ardhur
në ekspanion gjatë viteve të fundit,
56.6 përqind e komapnive kishin
më shumë punonjës në vitin 2010
sesa në vitin 2008, 68.1 përqind e
kompanive kanë rritur xhiron, 66
përqind kanë rritur aksionet në treg.
Në vitin 2012, 57 përqind e kompanive
do të rrisin punësimin, ndërsa
35 përqind e tyre do ta mbajnë atë
konstant.
• Më shumë mendime negative
(zhgënjim) u shprehën për fushat në
vijim:
• Progresi drejt anëtarësimit në Bashkimin
Evropian;
• Funksionimi i Gjyqësorit;
• korrupsioni;
• të drejtat e pronësisë mbi tokën;
• mundësia për të gjetur burimet
lokalisht;
• sigurimi i lejeve të planifikimit dhe
ndërtimit;
• mungesa e zonave industriale apo
ekonomike.
Gjithashtu, vrojtimi përmbante pyetje në
lidhje me aktivitetet që FIE-të kryejnë në Shqipëri.
Përsa i përket novatorizmit, FIE-të bazohen
kryesisht tek teknologjia nga importi dhe
nuk kanë aktivitete kërkim-zhvillimi (R&D)
në Shqipëri. Vetëm 25 përqind e kompanive
kanë investuar në aktivitete R&D, ndërsa mbi
72 përqind e tyre nuk kanë akorduar fonde
për inovacionin e teknologjive apo në përfshirjen
herë pas here në projekte R&D. Nga
kompanitë e përfshira në aktivitete R&D, 32
përqind e tyre punojnë në bashkëpunim me
një apo më shumë FIE dhe 22 përqind e tyre
bashkëpunojnë me universitetet. Afërsisht 54
përqind e FIE-ve kanë investuar në monitorimin
e regullt të tregut. Gjithashtu, 85 përqind
e tyre kanë plane strategjike për vitet në vijim.
Investimet do të financohen nga burimet e
veta në 56 përqind të rasteve dhe vetëm 25
përqind përmes financimeve bankare.
Marrëdhëniet tregtare dhe ato të rrjeteve
karakterizohen nga një mbizotërim i lëndëve
të para të importit dhe shitjeve vendase. Kjo
tregon orientimin ndaj tregut lokal të kompanive,
përvec orientimit të dobët ndaj eksporteve.
Por orientimi nga eksporti ndryshon
nga njëra FIE tek tjetra sipas aktiviteteve të
ndryshme ekonomike.
Një grup tjetër pyetjesh që iu drejtua
kompanive kishte të bënte me pengesat që
ato hasnin. Përgjigjet tregojnë se shumica e
investitorëve të huaj mund të bazohen tek
fonde të mjaftueshme dhe të gjejnë krah
të mjaftueshëm pune për aktivitetet e tyre.
Ato janë shumë të ndara përsa i përket disponueshmërisë
se krahut të kualifikuar të
punës, që mund të përkthehet në kërkesë për
arsimim më të mirë dhe trainim profesional.
Një fushë tjetër problematike ka të bëjë me
qartësinë dhe paanësinë e ligjeve dhe regulloreve,
si edhe funksionalitetin e gjyqësorit
dhe të sistemit tregëtar ligjor. Kushtet e aksesit
në treg ishin të kënaqshme, por nuk mund të
thuhet e njejta gjë për ndërveprimin me autoritetet.
Problemet në komunikimin me autoritetet
janë shprehur gjithashtu edhe si pjesë e
komenteve me shkrim.
Anëtarët e komunitetit të biznesit të
huaj për të ardhmen parashikojnë që qeveria
shqiptare të përmirësojë më tej klimën e
biznesit përmes thjeshtësimit të procedurave
administrative, përmirësimit të licensimit
dhe zbatimit të shtetit ligjor. Në këtë aspekt,
proceset post-regjistrim duhet të thjeshtohen
më tej, duke ndihmuar në shmangien e burokracisë
dhe në forcimin e kompentencave
të agjencive publike. Ata kërkojnë stimuj të
mëtejshëm tatimorë, një administratë më të
mirë tatimore dhe përmirësim të infrastrukturës
ekzistuese. Ata identifikojnë si pengesë
ndaj biznesit mungesën e gatishmërisë së autoriteteve
për zbatimin e ligjeve tatimore me
të gjitha bizneset dhe se e gjejnë shumë të
vështirë të marrin fatura të regullta nga bizneset
e vogla. Për mendimin e tyre, kompanitë
kapitulli 2
41