Raporti i investimeve të huaja direkte Shqipëri 2011 - Ministry of ...

Tabela III.4.
Shqipëria: përqindja e bujqësisë dhe produkteve ushqimore në tregëtinë e huaj (si përqindje)
Tregtia 2000 2005 2009 2010 2011
Importet CIF 22.3 17.6 17.3 17.5 16.9
Eksportet FOB 10.3 8.2 7.3 5.8 5.7
Bilanci tregëtar (eksportet - importet) 25.9 20.7 20.5 23.9 23.3
Burimi: INSTAT.
paguajnë dhe për shkak të procedurave të gjata
që iu duhet të ndjekin.
Tregu i tokës dhe qeradhënia, në mënyrë
zyrtare nuk mund të funksionojë sic duhet derisa
fermerë të kenë marrë në dorë titujt e pronësisë
mbi tokën e tyre. 12 Ndër faktorët që pengojnë
zhvillimin e tregut zyrtar të tokës rurale
janë: perceptimi i tokës si rrjet i sigurisë sociale;
probleme me pronësinë e tokës dhe pretendime
të pazgjidhura dhe konfliktuale në lidhje me
tokën; perceptimi se regjistrimi i tokës haraxhon
kohë dhe ka kosto të lartë; si edhe tregjet
e dobëta të kreditimit. Mungesa e një tregu
funksional toke pengon aksesin e ndërmarrjeve
të huaja në lidhje me aktivitetet bujqësore.
3. Tregëtia bujqësore dhe politikat
tregtare
Shqipëria ka një deficit të madh tregëtar në
lidhje me produktet bujqësore dhe ushqimore,
ku eksportet arrijnë në afërsisht 10 përqind të
importeve. Përqindja e këtij grupi produktesh
në importe ka qënë shumë stabël në vitet e fundit
(2005-2010) në afërsisht 17 përqind, ndërsa
përqindja e po këtij grupi në eksporte ka patur
luhatje midis 6–8 përqind (tabela III.4). Një e
pesta e të gjithë deficitit të tregtisë së jashtme
shqiptare vjen nga ky sektor. Gjatë viteve 2005-
2009, deficiti tregtar në prodhimet agroushqimore
u rrit me 58 përqind; ai u përkeqësua
në mënyrë të vecantë gjatë viteve 2007 dhe
12 Që nga viti 2007, më pak se 2 përqind e familjeve rurale
e ka shitur tokën në tregun zyrtar, qysh nga fillimi
i privatizimit dhe vetëm 3.6 përqind e tyre e kanë
dhënë atë me qera. Megjithatë, ka fakte që tregu
informal i tokës rurale është më aktiv. Përllogaritjet
tregojnë se 6 përqind e fermave familjare e kanë
dhënë tokën me qera dhe masa totale e fermave po
vjen duke u rritur, cka flet për faktin që fermerët janë
të përfshirë në transaksione informale të tokës mes
njëri-tjetrit.
2010, për shkak të rënies së eksporteve të disa
prodhimeve bujqësore dhe rritjes së importeve.
Gjithashtu, deficiti tregtar në këto produkte në
vitet e fundit është ndikuar negativisht edhe
nga rritja e cmimeve të produkteve të importit,
e cila ka qënë më e lartë sesa rritja e cmimeve të
eksporteve shqiptare. Shkaqet e bilancit negativ
të tregëtisë përfshijnë edhe kostot e larta të
prodhimit, fragmentarizimin e lartë të ofertës,
zinxhirët e dobët të vlerave dhe organizimin e
dobët të tregut, si edhe manaxhimit të dobët
të cilësisë.
Produktet më të mira të eskporteve
agroushqimore shqiptare janë produkte të
tregjeve specifike që kërkojnë metoda prodhimi
me përqëndrim të lartë të krahut të punës:
si p.sh. bimët mjekësore dhe vajore, farërat dhe
peshku. Shqipëria është një ndër furnizuesit
më të rëndësishëm të disa bimëve si: sherebela,
lisna, etj. Gjithashtu, vitet e fundit, Shqipëria
ka nisur eksportin e perimeve dhe frutave të
freskëta (në vecanti perimet dhe frutat e fillimit
të sezonit).
Prodhuesit ushqimorë e importojnë shumicën
e lëndës së parë për industrinë e tyre
përpunuese. Industria vendase e përpunimit
të mishit varet kryesisht nga mishi i importit
i papërpunuar (që vjen kryesisht nga Brazili
dhe Argjentina). Po kështu, drithërat, vera, vaji
vegjetal dhe disa lloje frutash ekzotike vijnë
kryesisht nga importi. Megjithatë, për shkak të
rritjes së prodhimit vendas, frutat dhe perimet
që mund të prodhohen në vend (si p.sh. molla)
importohen pothuajse vetëm jashtë sezionit për
prodhim vendas.
Përqindja më e lartë e gjithë eksporteve shqiptare
të produkteve bazë bujqësore përfaqësohet
nga grupi “bimë mjeksore dhe eterovajore”.
Në vitin 2011 kjo përqindje ishte 36.6 përqind
dhe produktet eksportoheshin kryesisht drejt
Gjermanisë dhe Shteteve të Bashkuara. Vlera e
eksporteve të këtij grupi produktesh u rrit në
kapitulli 3
47