Download (PDF format) - Europa Magazine

Zbogom „Nova Evropo“Kako su greške Bushove vladeuništile proamerički savez u EvropievropaBio je sunčan junskidan i George W.Bush je govorio na Varšavskomuniverzitetu. Unutar,prisutni političari su slušalisa interesovanjem, napolju,mase su se okupile u znakpodrške američkom predsjedniku.Nakon što je govorzavršen, mediji su bili punihvale.Teško zamislivo, ali istinito. Ovo je bio Bushov prvi posjetPoljskoj, nevjerovatno davnog ljeta 2001. U sklopu iste turneje,Bush je posjetio i Španiju. Tokom zajedničke konferencijeza štampu, Španski predsjednik José Maria Aznar se zahvalioBushu za „blagonaklonost“. – Španija je prijatelj Sjedinjenih Država,a predsjednik Aznar je moj prijatelj, rekao je Bush.Čitava turneja nije prošla tako glatko: protestvovalo se naameričko-evropskom samitu i još ponegdje. Ali, ovi „normalni“izljevi nezadovoljstava su bili ublaženi nečim dosad neviđenim:proameričkim savezom Blairove Britanije, Berlusconijeve Italije,desnom vladom u Španiji, Portugalu i Danskoj i naravno bivšimkomunističkim državama centralne Evrope. Ovo su sve bilezemlje koje su netom prošle liberalizaciju tržišta i kojima se nijedopadala francusko-njemačka dominacija evropskom politikom.2003, kada je Donald Rumsfeld prozvao Njemačku i Francusku„Starom Evropom“, ovaj kvazi-savez je dobio svoje ime: „NovaEvropa“. „Nova“ je ovdje značila pro-američka i kapitalistička,kao i podršku ratu protiv terorizma.Sa velikim zakašnjenjem State Department je učinio što jemogao da promovira ovaj projekat, a proamerički političari uobje ove zemlje su se trudili da mu pruže podršku. Uprkos svemu,nove američke rakete ostaju vrlo nepopularne i nije sigurnoda će ih podržati ijedan parlament. Evropljani jednostavnone shvataju zašto oprema koja treba da Ameriku zaštiti odIrana treba da bude instalirana na njihovom tlu, pogotovo štoIran samo prijeti Izraelu, a ne Americi ili Evropi. Krajem prošlogmjeseca, ruski predsjednik Vladimir Putin je zaprijetio daće, u slučaju da SAD ostvari svoje planove, Rusija svoje nuklearnerakete usmjeriti prema Evropi. – Očito je, kazao je Putin, daako se dio američkog strateškog nuklearnog naoružanja postaviu Evropi i postane prijetnja Rusiji, mi ćemo morati odgovoriti.Ovaj nadasve ciničan stav ruskog predsjednika je dakakopretjeran, ali ovakva retorika zabrinjava prosječnog Evropljaninai to je upravo ono što Putin i želi postići. Problem je u tomešto se niko u Pentagonu nije dosjetio da bi njihov plan mogaonaići na otpor ili da bi Česi i Poljaci mogli tražiti dodatne garancijei postavljati pitanja. Prema izvorima iz Washingtona, StateDepartment koji je zadužen za vanjske poslove je za ove planovesaznao tek kad je Pentagon već donio odluku. Zvuči poznato?Sve ovo je moglo biti izbjegnuto. Čak šta više, „Nova Evropa“umire u trenutku kad su i Francuska i Njemačka dobile lideresa desna, koji su naklonjeniji Americi od svojih prethodnika.Sa malo više pažnje i manje arogancije, prekoatlantska alijansaje sada mogla biti oživljena, umjesto puna ljutnje i mržnje. Kadse napokon svedu računi ove američke administracije, šteta načinjenastarom kontinentu bi mogla biti ista, ako ne i veća, negoona pričinjena Iraku.Haris DelalićČetiri godine kasnije, „Nova Evropa“ više ne postoji.Aznar, Blair i Berlusconi su ispali iz igre, djelimično zahvaljujućii propaloj avanturi u Iraku. Raspoloženje u centralnoj Evropi sepromijenilo za 180° – od proameričkog do dubokoskeptičnog.Početkom ovog juna, Bush planira da provede tačno 3 sata i10 minuta u Varšavi, gdje neće održati govor i praktično će sesamo susresti sa poljskim predsjednikom. A, i ta diskusija će bitivrlo ograničena. Smrtno ranjena Irakom, oštećena američkomneosjećajnosti prema njenim interesima (striktniji vizni režim,smanjenje vojne pomoći), „Nova Evropa“ će na kraju biti pokopananajnovijim američkim planovima da postavi proturaketništit u Poljskoj i Češkoj.JUNI 2007WWW.EUROPAMAGAZINE.INFO 15