Tsonga version - National Prosecuting Authority

Mpfuno wa Xinawu – mpfuno wa mfumo lowu nyikiwaka munhu loyi a nga fikeleliki ku hakelelagqwetaMuchuchisi wa mfumo – loyi a vekaka swihehlo ku lwisana ni mumangaleriwa (loyi a tlhelaka a tivekatanihi muchuchisi kumbe muchuchisi wa vaaki)Muchuchisi wa Sapoto – muchuchisi wa vaaki loyi a thoriweke ku va a langutisana ntsena ni timhakata sapotoMuchuchisi wa vutivi bya ntokoto wo karhi – loyi a dyondzisiweke tanihi muchuchisi wa timhakato karhi, ku fana ni milandzu ya swa le masangwiniMufambisi wa malulamiselo ya khoto – loyi a thoriwaka etikhoto tin’wana ku seketela ni ku pfunetatimbhoniMuhehliwa/Xihehlo – loko ntiyiso wa leswi munhu a lumbiwaka ha swona wu nga se kambisisiwa notiyisisiwa ekhotoMuhlayisi – munhu loyi a havaxerisiweke matimba ya xinawu ku va a hlayisa n’wana loyi a nga riki namutswariMukoxi wa ndziriso – munhu loyi a koxaka ndziriso wa vaakiMulweri wa vaaki – magqweta lama thoriweke hi mfumo lava nga ni ntirho wa ku sirhelela vanhu lavaxikhwama xa vona xi nga fikeleleki tihakelo ta magqweta eka milandzu ya vugevengaMurhumiwa wa Khoto – mutirhelamfumo wa le khoto loyi a fambisaka mapapila ya le khoto eKhotoya ka MajisitarataMusirheleri wa vaaki – mutirhelamfumo loyi a thoriweke hi mfumo ku lavisisa swivilelo swa manyalana migingiriko leyi vatirhelamfumo va swi tirhaka swi nga ri enawiniMutivinkulu/Mbhoni ya ntokoto – munhu loyi a nga ni vutivi byo hlawuleka eka xiyenge xo karhiloyi a nga vitaniwaka ekhoto ku ya nyika vumbhoni eka xiyenge lexi a tokoteke eka xonaMutsari wa matsalwa ya xinawu wa vaaki – gqwetankulu loyi a tokoteke hi ku hlambanya kumbe kutsala matsalwa ya xinawuMuyimaxikarhi (mulamuri) – munhu loyi a tshamaka ni mutwiswakuvava ekamareni yin’wana(kamara ya le xihundleni) ehandle ka khoto laha a pfunaka vatwiswakuvava ku kota ku twisisaswivutiso leswi vutisiwaka ekhotoMuyimeri wa Nawu – vito ro angarhela leri nyikiweke munhu loyi a nga ni tidyondzo ta xinawu;gqwetaNakulobye wa Mbhoni – munhu loyi eKhoto ya ka Majisitarata a hlamuselaka timfanelo ta timbhonina ku va koxela mali ya swifambo eka swiyimo swo karhiNakulobye wa Xivochwa – mutirhelamfumo wa Khoto ya Majisitarata loyi a nga pfunetaka hi swiloswo fana ni ku kuma mali yo hakela beyili kumbe mirihoNandzu wo hlawuleka – ndzavisiso wa xinawu lowu kambisisaka loko un’wana a ri ni vutihlamuleribya rifu ra munhu loyi a nga fangiki hi ndlela ya ntumbulukoNawu wa Xintu wa Afrika – milawu ya khale ya ndhavuko wa MaafrikaNdzilakanaxinawu – matimba na mitirho ya khoto kumbe xivandla xo karhiNdzingeto – nkarhi wa ndzingeto laha vanhu va nyikiwaka nkarhi wa ku khorwisa leswaku va tatikhoma kahleNkambisiso – khoto ya le henhla leyi langutisisaka swiboho leswi endliweke hi khoto ya le hansikumbe vuhosi hi xikongomelo xo vona loko ku ri ni swin’wana leswi nga fambisiwangiki kahleNkateko wa Gqweta-mumangari– xin’wana ni xin’wana lexi mumangari a xi byelaka gqweta ixihundla naswona xi nga ka xi nga hundziseriwi eka munhu un’wana handle ka mpfumelelo wamumangariNkombiso wo Paluxa – laha u ringetaka ku paluxa munhu loyi a endleke vugevenga exikarhi ka lavotala lava xaxameleke emahlweni ka wenaNtiyisoxiviri – hi ku tshembeka lokunene ni ku tshemba leswaku u le ku endleni ka swin’wana leswi unga ni mfanelo yo swi endlaNtwelavusiwana/swivangelo swo twela vusiwana – swivangelo leswi endleka leswaku munhu wokarhi loyi a kumekeke a ri ni nandzu wa vugevenga a fanele ku nyikiwa xigwevo xo vevukaPhosimotheme – xikambelo xa vutshunguri lexi endliwaka eka ntsumbu hi xikongomelo xo kumaxivangelo xa rifuRhasiti – phepha leri tirhaka tanihi vumbhoni byo amukela mali leyi hakeriweke kumbe leyikoxaka swilo leswi u tekeriweke swonaRhekhodi ya vugevenga – nxaxameto wa vugevenga hinkwabyo lebyi u byi endleke ni ku kumekau ri ni nandzu eka byona; laha byi tlhelaka byi vuriwa vukhotsiwa lebyi hundzeke (vukhotsiwabya nkarhi lowu hundzeke)Siku ro tlhelela – siku leri munhu loyi a nga ni xikombelo xa khoto (kumbe nkoxo wo tivonakarisaekhoto) a nga ta tlhelela nakambe ekhoto ku ya twa hi ta xiboho; laha hi tlhelo rin’wana switivekaka tanihi “rule nisi”Tsalwa ra swihehlo – phepha leri ekhoto ya ka Majisitarata ri longoloxaka milandzu hinkwayoleyi munhu un’wana a hehliwaka ha yonaVonelotlhelorin’we – ku vumba vonelo ra mhaka yo karhi leri phewelaka etlhelo rin’we ntsenaVukati (Xilungu) – vukati lebyi tsariweke naswona lebyi humelerisiwaka emahlweni kamajisitarata kumbe mufundhisi/ nkulukumba wa vukhongeri byo karhiVukati (Xintu) – varhandzani lava tshamaka swin’we handle ko va va tekanile hi xinawuVulamuri – ku tirhisa munhu un’wana ku pfuneta ku ahlula swiphiqo swa ku hambana loku ngakona exikarhi ka vanhu vambirhiVumbhoni bya mavarivari – mhaka leyi u yi tweke ku suka eka munhu un’wanaVumbhoni byo khomeka – vumbhoni lebyi eneleke ku va munhu a humelela kumbe ku vumbanandzu wa kahleVumbhoni byo tihumesa enandzwini – vumbhoni lebyi kombisaka leswaku a wu endlaswin’wana hi nkarhi lowu vugevenga byi endliweke ha wonaVuswikoti bya Xinawu – vuswikoti hi tlhelo ra ta nawu bya ku teka goza ra xinawu kumbe kuvona leswaku u tekeriwa goza ro karhiVuxisi/Vukanganyisi – nandzu wa ku hemba ehansi ka xihlambanyo lexi endliweke ekhotokumbe eka xitatimende lexi hlambanyiwekeXigwevo xa le handle – xiphemu xa swigwevo swa le khoto kumbe ndziho lowu vekiweke etlhelolowu nga ha vuyelerisiwaka ekhoto loko swi nga tshuka munhu yoloye a engeta nandzu lowufanaka hi nkarhi lowu pimiwekeXihehlo xa vugevenga/nandzu/xiendlo – nandzu wa le khoto lowu pfuleriweke loyi a endlekevugevengaXihlambanyiso xa vumbhoni – tsalwa ra xitatimende leri endliweke emahlweni ka khomixinariwo hlambanyisa laha ri hlambanyiwaka tanihi ra ntiyiso – ri nga ha tirhisiwa tanihi vumbhoniekhotoXikalo xa swa le mandleni – xikalo lexi tirhisiwaka ku boha loko munhu wo karhi a ri xisiwanaku ringanela ku va a kuma mpfuno wa xinawu kumbe mudendeXikhorwiso/Waranti – tsalwa leri humesiwaka hi mufambisi wa nandzu (kumbe mikarhiyin’wana hi phorisa leri nga ehenhla ka xona) leri nyikaka mpfumelelo wa swilo swo karhi kufana ni ku khomiwa, ku secha na ku susa hi nkaniXileriso xa Khoto – xileriso xa ximfumo xa mufambisi wa nandzu laha a byelaka un’wana kuendla swin’wana kumbe ku yima ku endla swin’wanaXitatimende lexi hlambanyiweke – swin’wana leswi hlambanyiweke ehansi ka khomixinarileswi nga vumbhoni lebyi tiyeke ekhoto; xi tiveka nakambe tanihi afidavhitiXitatimende xa Mutwiswakuvava xa Ntikelo – xitatimende lexi nyikiweke hi ndlela yo tsarisakumbe hi ku vulavula kunene hi mutwiswakuvava wa nandzu wo karhi; xi nga ha tsariwa hixirho xa ndyangu eka timhaka leti khumbaka rifu, kumbe loyi a tokoteke; xi nga ha hlayiwakunene ekhotoXitshimbiso – Xileriso xa Khoto lexi sirhelelaka munhu un’wana kumbe ku sindzisa un’wana kuendla swilo swo karhiXitsundzuxo/humesiwile hi xitsundzuxo – u humesiwile handle ko humesa mali ya beyili ni kutlhela a tsundzuxiwa ku tivonakarisa hi siku ro karhi30 31LNPA_NPA_A5_BROCHURE.indd 30-316/11/08 2:19:38 PM