11.07.2015 Views

Masamang Epekto sa Bata

Masamang Epekto sa Bata

Masamang Epekto sa Bata

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

HINDI LIGTAS ANG USOK NG SIGARILYOKONTI MAN O MADAMI ANG MALALANGHAP MOMahigit <strong>sa</strong> 60% ng kabataang Pilipino ay nakakalanghap ng secondhand smoke <strong>sa</strong> loob mismong kanilang tahanan. (Ito ay ayon <strong>sa</strong> Philippines Global Youth and Tobacco Survey 2007.)<strong>Ma<strong>sa</strong>mang</strong> <strong>Epekto</strong> <strong>sa</strong> SanggolMa<strong>sa</strong>ma ang secondhand smoke <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>nggol na wala pang i<strong>sa</strong>ng taong gulang. Dahil ang katawan ng <strong>sa</strong>nggol ay mahina paat wala pa siyang <strong>sa</strong>pat na pananggalang laban <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>kit at impeksyon, <strong>sa</strong>dyang napakadali niyang maapektuhan ng mgakemikal at lason na nagmumula <strong>sa</strong> usok ng sigarilyo.Ayon <strong>sa</strong> mga eksperto, ang SUDDEN INFANT DEATH SYNDROME (SIDS) o ang biglaang pagkamatay ng <strong>sa</strong>nggol <strong>sa</strong> kanyangpagtulog, ay malamang bunga ng pagbabago <strong>sa</strong> kondisyon ng utak at baga ng <strong>sa</strong>nggol na nagreresulta <strong>sa</strong> pagbabago ngpaghinga nito <strong>sa</strong> kanyang pagtulog . Ang mga kemikal na taglay <strong>sa</strong> usok ng sigarilyo ang i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> itinuturong dahilan kungbakit nangyayari ang SIDS.<strong>Ma<strong>sa</strong>mang</strong> <strong>Epekto</strong> <strong>sa</strong> <strong>Bata</strong>Lumalabas <strong>sa</strong> maraming pag-aaral na ang mga bata na may i<strong>sa</strong> o parehong magulang na naninigarilyo ay mas madalingkapitan ng <strong>sa</strong>kit. Ang baga ng mga batang ito ay hindi lumalaki ng <strong>sa</strong>pat at tumitibay kumpara <strong>sa</strong>mga batang hindi nakakalanghap ng secondhand smoke. Kung kaya’t sila ay mas madalingmagkaroon ng bronchitis at pulmonya. Madalas din silang makaranas ng ubo, sipon, hirap<strong>sa</strong> paghinga at may tunog na paghinga (wheezing).Ang secondhand smoke ay nakapagpapalala din ng sintomas ng allergy, lalo naang hika. Maaaring maging <strong>sa</strong>nhi din ito ng iritasyon <strong>sa</strong> mata, pananakit ngulo, pagkahilo, pagduduwal, pagdurugo ng ilong at impeksyon <strong>sa</strong> tenga.Ito ay i<strong>sa</strong> rin <strong>sa</strong> itinuturong dahilan ng pagkakaroon ng kanser angmga bata, tulad ng leukemia, lymphomaat tumor <strong>sa</strong> utak.Ang batang lumalaki <strong>sa</strong> tahanang may maninigarilyo ay madalasdin magka<strong>sa</strong>kit. Ayon <strong>sa</strong> mga pag-aaral, ang pagkakaroon ng <strong>sa</strong>kit<strong>sa</strong> puso <strong>sa</strong> pagtanda ay nagsisimula <strong>sa</strong> madalas na paglanghapng usok habang bata pa lamang.Makaka<strong>sa</strong>ma din ang pag-iwan ng sigarilyo, posporo, lighter,ashtray na may laman upos at abo dahil ang mga ito ay maaaringpaglaruan ng bata at maging <strong>sa</strong>nhi ng pagkalason, <strong>sa</strong>kuna atsunog.


<strong>Ma<strong>sa</strong>mang</strong> <strong>Epekto</strong> <strong>sa</strong> KabataanAyon <strong>sa</strong> mga pag-aaral, ang kabataang Pilipino ay nagsisimulang manigarilyo <strong>sa</strong> edad na pito (7). Paano naman kasi, <strong>sa</strong>dyangtinatarget ng industriya ng tobako ang kabataan <strong>sa</strong> pamamagitan ng iba’t ibang uri ng patalastas, anunsyo, promosyon at pagsponsorng iba’t ibang aktibidad na kinahihiligan ng kabataan. Binubulag din ng kumpanya ng sigarilyo ang kamalayan at isipan ngmga kabataan upang sila ay mahikayat na magsimula at tuluyang malulong <strong>sa</strong> ma<strong>sa</strong>mang bisyo ng paninigarilyo.Pinapalabas ng industriya ng tobako na ang paninigarilyo ay “uso, cool, macho, sexy o sosyal.” Ngunit ang katotohanan angpaninigarilyo ng kabataan ay nagdudulot ng:• Mabahong amoy ng hininga, buhok at damit;• Kawalan ng panla<strong>sa</strong> at pang-amoy;• Pagkasira o pagkabulok ng ngipin, daliri at kuko;• Pangungulubot ng balat at mabilis na pagtanda ng hitsura;• Paghingal at madaling pagkapagod;• Problemang sekswal, tulad ng:- pagbaba ng bilang ng itlog (ova) ng babae- mahirap o matagal na panahon na pagbubuntis ng babae- kawalan ng kakayahang tiga<strong>sa</strong>n o mapanatiling matigas ang ari ng lalaki- pagiging abnormal ng laki, dami o bilis kumilos ng punla (sperm) ng lalaki at- pagkabaog<strong>Ma<strong>sa</strong>mang</strong> <strong>Epekto</strong> <strong>sa</strong> KababaihanAng paninigarilyo o madalas na paglanghap ng secondhand smoke ng kababaihan, lalo na ang mgana<strong>sa</strong> edad na pagdadalaga at pagbubuntis (reproductive age) ay may ma<strong>sa</strong>mang epekto hindilamang <strong>sa</strong> pan<strong>sa</strong>riling kalusugan kundi pati na rin <strong>sa</strong> kalusugan ng kanilang magiginganak.Mapanganib <strong>sa</strong> mga buntis ang paninigarilyo o ang madalas na paglanghapng secondhand smoke dahil ito ay maaaring humantong <strong>sa</strong> pagkakaroon ngkumplikasyon tulad ng pagdurugo, hindi maayos na pagkapit ng <strong>sa</strong>nggol<strong>sa</strong> inunan (placenta), pagbubuntis <strong>sa</strong> anunangpunlay o <strong>sa</strong> iba pang parte <strong>sa</strong> labas ng matris(ectopic pregnancy), pagkamatay ng bata <strong>sa</strong> loob ngmatris (stillbirth), pagkalaglag, panganganak ng kulang <strong>sa</strong> buwan,mababang timbang ng <strong>sa</strong>nggol at ang hindi pag-unlad ng baga ng<strong>sa</strong>nggol <strong>sa</strong> sinapupunan.Ang mga <strong>sa</strong>nggol na iniluwal ng mga naninigarilyong ina ay maymas mataas na antas ng panganib na mamatay bago ang kanilangunang kaarawan dahil <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>kit <strong>sa</strong> baga at paghinga.Ang paninigarilyo at paglanghap ng secondhand smoke ngkababaihan ay nagdudulot din ng mga kulubot <strong>sa</strong> mukha atpinapabilis ang pagtanda, kabilang na ang pagpapaaga ng dating ngmenopause.


PARA SA KALUSUGAN NG PAMILYA,ANG PANINIGARILYO AY TIGILAN NATinatayang 8 <strong>sa</strong> 10 naninigarilyo ay gusto nang tigilan ang kanilang ma<strong>sa</strong>mang bisyo. Sa kadahilanang ito ay i<strong>sa</strong>ng adiksyon at maytinatawag na withdrawal symptoms, nahihirapan ang ilan tigilan ang paninigarilyo.Mahirap man, ngunit ito ay posibleng gawin. Ang tinatawag na “Cold Turkey” o ang biglaang pagtigil <strong>sa</strong> paninigarilyo ay ang sina<strong>sa</strong>bingpinakamabuting paraan. Mapo-protektahan na ang <strong>sa</strong>riling kalusugan, maililigtas pa ang kalusugan ng buong pamilya na naapektuhanng secondhand smoke.Ang unang hakbang na dapat gawin ay magtalaga ng “Quit Date” o pet<strong>sa</strong> kung kailan planong tigilan ang paninigarilyo. Habanghinihintay ang araw na iyon, gawin ang sumusunod:• Itapon ang lahat ng sigarilyo, ashtray, lighter at iba pang gamit <strong>sa</strong> paninigarilyo <strong>sa</strong> loob ng bahay at <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan.• Kau<strong>sa</strong>pin ang pamilya, ka<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> bahay at kaibigan <strong>sa</strong> plano mong ito upang matulungan ka nilang ipagpatuloy ang pagtigil<strong>sa</strong> paninigarilyo.• Planuhin kung paano mo haharapin ang mga lugar at sitwasyon na alam mong mauudyok kangmagsigarilyo. Hanggat maaari ay iwa<strong>sa</strong>n mo muna ang mga ito <strong>sa</strong> loob ng ilang linggo.• Tandaan na ang pananabik <strong>sa</strong> paninigarilyo ay lilipas din matapos ang ilang minuto.Upang makalimutan ito, huminga ng malalim, uminom ng tubig, kumain ng candyo kaya’y maging abala <strong>sa</strong> paggawa ng ibang bagay.• Handugan mo ang <strong>sa</strong>rili ng magandang bagaymula <strong>sa</strong> perang maiipon mo na pambili <strong>sa</strong>nang sigarilyo.• Kung bumalik ang paninigarilyo, huwag mawalan ng pag-a<strong>sa</strong>.Normal lang ito, kung kaya’t sikapin mo muling tigilan angpaninigarilyo <strong>sa</strong> mga susunod na araw. Magiging matagumpay parin ang desisyon mong ito <strong>sa</strong> kinalaunan.


Sa magulang at bawat miyembro ng pamilya...• Kung ikaw ay naninigarilyo, ihinto mo na ang ma<strong>sa</strong>mang bisyo na ito.• Kung hindi mo mapigilan, manigarilyo ka <strong>sa</strong> labas ng bahay o <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan at malayo <strong>sa</strong> ibang tao,lalung-lalo na malayo <strong>sa</strong> mga bata.• Ang pagbubukas ng bintana o paninigarilyo <strong>sa</strong> kuwarto o ibang bahagi ng bahay ay hindi <strong>sa</strong>pat na proteksyon para mailayomo ang usok ng sigarilyo <strong>sa</strong> mga bata at iba pang miyembro ng pamilya. Tandaan na ang usok ng sigarilyo ay kumakapit din<strong>sa</strong> iba’t-ibang bagay tulad ng damit, kurtina o ka<strong>sa</strong>ngkapan at ang epekto nito ay nakaka<strong>sa</strong>ma din <strong>sa</strong> kalusugan.• Huwag mong pahintulutan ang bisita o ibang tao na manigarilyo <strong>sa</strong> loob ng bahay o <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan.• Alisin lahat ng sigarilyo, ashtray, lighter o iba pang gamit <strong>sa</strong> paninigarilyo <strong>sa</strong> loob ng bahay o <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan.• Kung iiwan ang mga maliliit na bata <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng day care center, siguraduhing hindi pinapahintulutan ang paninigarilyo <strong>sa</strong> loob,labas at paligid nito.• Huwag dalhin ang mga bata <strong>sa</strong> mga lugar na pinapahintulutan manigarilyo<strong>sa</strong> loob ng gu<strong>sa</strong>li.• Huwag utu<strong>sa</strong>n ang maliliit na bata o menor de edad na bumiling sigarilyo para <strong>sa</strong> iyo.• Turuan ang mga bata na lumayo <strong>sa</strong>taong naninigarilyo.• Pag<strong>sa</strong>bihan o i-report ang mga <strong>sa</strong>ri-<strong>sa</strong>ri store oiba pang tindahan na nagbebenta ng sigarilyo <strong>sa</strong>mga bata o kaya’y nagbibigay ng kung anu-anong bagaypara <strong>sa</strong> promosyon ng sigarilyo <strong>sa</strong> mga kabataang walapang 18 taong gulang.• Suportahan ang mga batas, ordinansya o patakaran naipinagbabawal ang paninigarilyo <strong>sa</strong> mga pampublikong lugar.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!