Dariusz Pieńkowski Paradoks Jevons'a a konsumpcja energii w Unii ...

More documents

Recommendations

Info

114Pieńkowski/Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development 1/2012, 105-116wysoki wskaźnik zużycia energii na skalę europejskąi polityka energetyczna powinna zmierzać wkierunku znacznego ograniczenia zużycia energiilub przynajmniej utrzymaniu obecnego poziomuzużycia przy jednoczesnej zamianie źródeł energiinieodnawialnej na odnawialną. Nacisk na ograniczeniezużycia energii w krajach w umownej GrupieI jest sensowny w kontekście wymogów ekologicznych,ale politycznie posiada ograniczone zastosowaniew kontekście nierówności w tym zakresiei w kontekście stosunkowo niskiego i stale obniżającegosię zużycia energii 5 .Polityka unijna powinna wiązać się z możliwościamizwiększania efektywności wykorzystaniaenergii poprzez nacisk na modernizację technologiczną,jak i wzorce konsumpcji energii. Technologiapozyskiwania energii odnawialnej wymaga natym etapie wypracowania bardziej efektywnychmechanizmów korzystania z energii. Takie trendyw Grupie I można tłumaczyć dalece postępującąprzemianą gospodarczą towarzyszącą transformacjiustrojowej po 1989 r., a niskie zużycie energii wydajesię być konsekwencją modernizacji technologicznejsystemów produkcyjnych przy stosunkowoniskim poziomie dochodów mieszkańców uniemożliwiającymw warunkach rynkowych zwiększaniekonsumpcji w stopniu, w jakim jest ona możliwa wkrajach starej Unii. To może też tłumaczyć stosunkowoniskie zużycie energii w Grupie II, w którejznajduje się wiele krajów uboższych starej Unii.Wydaje się wręcz, że te cztery grupy prezentująposzczególne etapy dojrzałości w zakresie korzystaniaz nośników energii poczynając od najniższego– Grupy I, w której jeśli nie podejmie się jużdzisiaj działań na rzecz zrównoważenia procesówwykorzystania energii, postępująca modernizacjadoprowadzi do sytuacji podobnej, jak w krajachGrupy II. Rezultatem będzie wysoka efektywnośćenergetyk-czna przy jednocześnie gwałtownie rosnącymzużyciu energii. Grupa III, to w tymumownym podziale, kolejny etap dojrzewania dozmian, które udaje się powoli wprowadzać w ramachGrupy IV.W konsekwencji nacisk na ograniczenie zużyciaenergii wydaje się uzasadniony w każdej z tychgrup, tym niemniej, jest politycznie trudny do przeprowadzeniaw kontekście już bardzo wysokichwskaźników zużycia w pozostałych krajach pomimo,że ich dojrzałość w tym zakresie jest stosunkowowyższa. Jednym z narzędzi przełamywania5 Nie podejmuję tutaj jeszcze szerszej perspektywy, choćw pełni uzasadnionej, uwarunkowań polityki energetycznejw kontekście pozostałych krajów na świecie, zarównobogatych (USA czy Japonia), jak i biednych krajówtrzeciego świata pomimo, że świadomy jestem względnościtych analiz w kontekście globalnej polityki energetycznej.Wydaje się, że teza tej pracy jest bardziej przejrzysta,gdy ograniczy się ją do uwarunkowań w zakresieUnii Europejskiej pozostającej w ramach wspólnychrozważań nad wypracowaniem polityki energetycznej.tego trendu jest zwiększanie cen nośników energii.Np. w Niemczech znacząco wzrosło opodatkowanieenergii elektrycznej, paliwa czy środków transportu(w zależności od wielkości silnika). Jednakże, cenytych nośników pozostają obecnie niższe w porównaniudo dochodów w nowych krajach członkowskich6 . H. Hautzinger, G. Haag, M. Helms i J. Hugo(2005) analizując wpływ w Niemczech politykiopodatkowania paliw na ich konsumpcję wskazalina znaczne ograniczenie efektów polityki podatkowejspowodowane towarzyszącym tym zmianomwzrostem dochodów w gospodarce. Zmiany teznalazły się u podstaw również szereg strategii,które zmierzały do niwelowania skutków tak wysokichcen, jak np., wzrost popularności silnikówdiesel czy zmniejszenie wielkości silników niekonieczniezawsze idące w parze z ograniczeniemkorzystania z samochodu (Hautzinger, Mayer,2004, s. 6-7). Błędne koło argumentów politycznychpolega na tym, że jedynie nielicznym krajombogatym udało się skutecznie obniżyć zużycieenergii podczas, gdy nauczone własnym doświadczeniemforsują polityki obniżania zużycia energiidla pozostałych krajów. Bogatsze kraje Unii Europejskiejnie stanowią dobrego przykładu dla nowychkrajów członkowskich zakresie obniżaniazużycia energii, pomimo znacznie większych możliwościfinansowych kreowania swojej polityki iznacznie wyższej świadomości ekologicznej konsumentów.Jednocześnie szybkie podjęcie polityki ograniczaniazużycia zasobów wydaje się sensowne i uzasadnionez punktu widzenia długookresowej perspektywyrozwoju zrównoważonego. Polityka UniiEuropejskiej powinna zmierzać w kierunku modernizacjiekologicznej gospodarek słabo rozwiniętychoraz zdecydowanie w kierunku kształtowania stylówkonsumpcji opartych na wysokiej świadomościekologicznej mieszkańców tych krajów. Kraje starejUnii są świetnym przykładem postępującejefektywności i jednocześnie są złym przykładem wzakresie wielkości jej zużycia. Innymi słowy, sązłym przykładem w zakresie radzenia sobie z równoważeniemrozwoju w kontekście kształtowaniarelacji społeczno-ekonomicznych z przyrodniczymi,stanowiąc jednocześnie wzór do naśladowaniaw zakresie wykorzystania energii pozyskanej ześrodowiska.Literatura1. ANAN K., 2002, W trosce o przyszłość naszejplanety. Przemówienia na Światowym SzczycieZrównoważonego Rozwoju w Johannesburgu2002, http://www.unic.un.org.pl/ johannesburg(20.06.2009).6 Zbliżone ceny paliw przy znacznych różnicach w dochodachna mieszkańca.
Pieńkowski/Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development 1/2012, 105-116 1152. BERKHOUT, P.H.G., MUSKENS, J.C.,VELTHUIJSEN, J.W., 2000, Defining the ReboundEffect. w: Energy Policy, vol. 28, s.452-432.3. BIROL, F., KEPPLER, J.H., 2000, Prices,Technology and the Rebound Effect, w: EnergyPolicy, vol. 28, s. 457-469.4. BROOKES, L., 2000, Energy Efficiency FallaciesRevisited, w: Energy Policy, vol. 28, s.355-366.5. EUROSTAT, Energy. Yearly statistics 2002,Publications Office of the European Union,Luxembourg 2004.6. EUROSTAT, Energy. Yearly statistics 2008,Publications Office of the European Union,Luxembourg 2010.7. EUROSTAT, EC, Energy in the EU: FirstEstimates 2005, vol. 126, 2006.8. EUROSTAT, EC, Energy, Transport and EnvironmentIndicators 1990-2004, Luxembourg2006.9. EUROSTAT, EC, 2007, Energy. Monthly Statistics,vol. 3.10. EUROSTAT, EC, Eurostat Yearbook 2006-07.Europe in Figurep, Publications Office of theEuropean Union, Luxembourg 2007.11. EUROSTAT, EC, Eurostat Yearbook 2010.Europe in Figures, Publications Office of theEuropean Union. Luxembourg 2011.12. GREENING, L.A., GREENE, D.L.,DIFIGLIO, C., 2000, Energy Efficiency andConsumption – the Rebound effect – a Survey,w: Energy Policy, vol. 28, s. 389-401.13. GUS, Efektywność wykorzystania energii wlatach 1995-2005, Warszawa 2007.14. HAUTZINGER, H., HAAG, G., HELMS, M.,HUGO, J., 2005, Autofahren um jeden Preis?Wie private Haushalte auf Änderungen derKraftstoffpreise reagieren, w: InternationalesVerkehrswesen, vol. 3, s. 77-82.15. HAUTZINGER, H., MAYER, K., Analyse vonÄnderungen des Mobilitätsverhaltens – insbesondereder Pkw-Fahrleistung – als Reaktionauf geänderte Kraftstoffpreise. Forschungsprojektim Auftrag des Bundesministeriums fürVerkehr, Bau- und Wohnungswesen, Projekt-Nr.: 96.0756/2002, Heilbronn 2004.16. JEVONS, S.W., The Coal Question: An InquiryConcerning the Progress of the Nation,and the Probable Exhaustion of Our Coal-Mines, Macmillan and Co., London 1866.17. KHAZZOOM, J.D., 1980, Economic Implicationsof Mandated Effciency in Standards forHousehold Appliances, w: Energy Journal,vol. 1 no 4, s. 21-40.18. KŁOS, L., 2005, Ekorozwój jako podstawaaplikacyjna polityki ekologicznej, w: TeoretyczneAspekty Gospodarowania, Szczecin:Katedra Mikroekonomii US, s. 211-217.19. KOŚMICKI E., 1996, Geneza i podstawoweelementy koncepcji trwałego rozwoju, w: GospodarkaNarodowa, vol. 4, s. 22-24.20. LAITNER, J. A., 2000, Energy Efficiency:Rebounding to a Sound Analytical Perspective,w: Energy Policy, vol. 28, s. 471-475.21. LANZIERI, G., Population in Europe 2005:First Results, Eurostat, EC, Luxembourg 2006.22. LINDZEN, R.S., 2010, Globalne ocieplenie:przyczyny i natura domniemanego naukowegokonsensusu, w: Problemy Ekorozwoju/ Problemsof Sustainable Development , vol. 5 no 2,s. 13-28.23. MEADOWS, D.H., MEADOWS, D.L., RAN-DERS, J. & BEHRENS III, W., Granice wzrostu,PWE, Warszawa 1973.24. OUR COMMON FUTURE, Oxford UniversityPress, Oxford 1987.25. PAWŁOWSKI, A., PAWŁOWSKI, L., 2008,Zrównoważony rozwój we współczesnej cywilizacji,w: Problemy Ekorozwoju/Problems ofSustainable Development, vol. 3 no 1, s. 53-65.26. PAWŁOWSKI, A., 2009, Zrównoważonaenergia jako warunek konieczny dla realizacjiidei zrównoważonego rozwoju, w: ProblemyEkorozwoju/Problems of Sustainable Development,vol. 4 no 2, s. 9-12.27. PAWŁOWSKI, L., 2010, Czy rozwój współczesnegoświata jest zrównoważony? w: ProblemyEkorozwoju/Problems of SustainableDevelopment, vol. 5 no 2, s. 9-12.28. PIEŃKOWSKI D., 1997, Perspektywa ekologicznaa współczesna konsumpcja i produkcja,w: Gospodarka Narodowa, vol. 12, s. 34-43.29. PULTOWICZ, A., 2009, Przesłanki rozwojurynku odnawialnych źródeł energii w Polsce wświetle idei zrównoważonego rozwoju, w:Problemy Ekorozwoju/Problems of SustainableDevelopment, vol. 4 no 1, s. 109-115.30. SANNE, C., 2000, Dealing with EnvironmentalSavings in a Dynamical Economy – How toStop Chasing Your Tail in the Pursuit of Sustainability,w: Energy Policy, vol. 28, s. 487-495.31. SCHIPPER, L., GRUBB, M., 2000, On theRebound? Feedback between Energy Intensitiesand the Energy Uses in IEA Countries, w:Energy Policy, vol. 28, s. 367-388.32. UDO, V., PAWŁOWSKI, A., 2010, W kierunkusprawiedliwego i zrównoważonego rozwojuludzkości: rozważania filozoficzne, w: ProblemyEkorozwoju/Problems of SustainableDevelopment, vol. 5 no 1, s. 23-44.
Page 3 and 4: Pieńkowski/Problemy Ekorozwoju/Pro
Page 7 and 8: 19911991Współczynnik intensywnoś
Page 9: Pieńkowski/Problemy Ekorozwoju/Pro

Dariusz Pieńkowski Paradoks Jevons'a a konsumpcja energii w Unii ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?