PDF - El-Hikmeh

B) IDGAMI MUTEXHANISEJN) اِدغ َامال ْمتجانِسينِ‏ (Idgami mutexhanisejn bëhet kur dy shkronja me artikulim të njëjtë por me vetitë ndryshme vijnë njëra pas tjetrës, e para me sukun dhe e dyta me vokal.Sipas transmetimit të Hafsit në leximin e Asimit, shkronjat mutexhanispërmblidhen në tri grupe:1. Shkronjat د , ط dhe ت : kur t’i plotësojnë kushtet e idgamit (shih më lart përkushtet e idgamit), këto shkronja shkrihen në njëra-tjetrën. P. sh. :()(ما عبدتم )ما عبتم و ق َال َت ط َائِف َ ٌة ل َئِن بسط ْتو ق َال َط َّائِف َ ٌة( )ا َحط ْت ) ا َحطت (ل َئِمبسطتل َئِن بسط ْت Te dy shembujt e parë kemi idgam të plotë, kurse te shembujt e dytë (dhe ا َحط ْت ) kemi idgam jo të plotë.2. Shkronjat ذ , ظ dhe ث : edhe këto kur t’i plotësojnë kushtet e idgamit,shkrihen në njëra-tjetrën. P. sh. :()) يل ْهذ َّلِك (اِذ ْ ظ َل َموا ) اِظ َّل َموا (يل ْهث ْ ذٰلِك اِذ ْ ظ َل َمتماِظ َّل َمتمTe këta shembuj kemi idgam të plotë.3. Shkronjat ب dhe م : kur pas shkronjës b me sukun ( ب ) vjen shkronja m mevokal, atëherë shkronja b shkrihet në m. Në Kur’an ka vetëm një shembull tëkëtillë në suren Hud-11, ajeti 12:يا بنى ارك َب معنا ‏(يا بنى ارك َمعنا (Këtu kemi idgam të plotë dhe zgjatet 1 elif mikdari e gjysmë.Po qe se ndodh e kundërta, pra shkronja m me sukun të vijë në fillim e pas saj tëvijë shkronja b me vokal, atëherë kemi ihfau shefevijj (shih më lart te llojet e. ا َم بِهِ‏ : sh. ihfasë) e jo idgam mutexhanisejn . P.31