TESTTransceivery HF/VHFUsprawniony TRX FT-450 o podwyższonych parametrachYaesu FT-450DTransceiver FT-450 firmy Yaesu ukazał się przed około czterema laty,przy umiarkowanej cenie była to radiostacja o pełnych parametrachpokrywająca zakresy HF do 50 MHz, do wykorzystania jako mała stacjabazowa zasilana z 12 V bądź jako stacja przenośna na polny dzień i ekspedycje.<strong>Radio</strong>stacja ta została ostatnio usprawniona i o podwyższonychparametrach jest dostępna pod nazwą FT-450D.Usprawnienia i zmianyZmiany poczynione w radiostacjisą stosunkowa niewielkie, nacisk położonona poprawę ogólnej sprawnościi łatwości użytkowania. Poprzedniaradiostacja była dostępnaw dwóch wersjach, z wbudowanymukładem automatycznego dostrajaniaanteny (ATU) bądź bez niego.FT-450D natomiast ma standardowowbudowany układ ATU. Dla każdegorodzaju emisji przewidziano trzyszerokości odbieranego pasma. Sąone ustalone fabrycznie i zapisanew oprogramowaniu, bez możliwościzmiany przez użytkownika. Szerokościpasma przy CW w poprzedniejwersji nie były idealne, obecniesą one zoptymalizowane (2,4 kHz,500 Hz i 300 Hz). Podobnie przyemisjach cyfrowych: poprzednioradiostacja stosowała nastawy szerokościpasma jak dla SSB (3,0 kHz, 2,4kHz i 1,8 kHz), zaś obecnie FT-450Ddysponuje w miejsce najwęższej nastawyszerokością pasma 300 Hz.Pozostałe zmiany są głównie kosmetyczne.Małe pokrętła obrotowesą obecnie większe i łatwiejsze douchwycenia. Podobną stylizację magłówne pokrętło strojenia. Tym razemnie przewidziano wgłębieniana palec dla szybkiego przestrajania.W poprzedniej wersji opisy przyciskówbyły koloru czerwonego, coniektórzy użytkownicy uznali zatrudne do odczytu. W nowej radiostacjiopisy przycisków są kolorubiałego, a przyciski są wewnętrzniepodświetlone, co pozwala naznacznie łatwiejsze ich wyróżnienie,szczególnie w półmroku. Znajdującesię z przodu nóżki pozwalająna podniesienie i pochylenie płytyczołowej, celem ułatwienia dostępu.Nie było to przewidziane w poprzedniejwersji.Firma Yaesu w literaturze marketingowejnie poinformowałao jakichkolwiek zmianach w układzieradiostacji, inspekcja wykazała,że płytki urządzenia są całkowicieidentyczne. Jednakże autorprzy dokonywaniu pomiarówstwierdził szereg interesującychróżnic w stosunku do wcześniejszejwersji pomierzonej w roku2007, co prawdopodobnie było wynikiemzmian w oprogramowaniudotyczącym ścieżki sygnału i ARW.Z wyjątkiem podanych powyżejzmian, funkcje i właściwościsą identyczne jak w poprzednimFT -450, zostały one opisane w dalszychdwóch ustępach.Podstawowe funkcjeFT-450D jest radiostacją o niewielkichwymiarach, wynoszących229 mm (szerokość), 84 mm (wysokość)i 217 mm (głębokość), o ciężarze4 kg. Odbiornik pokrywa zakresod 30 kHz do 56 MHz, nadajnikpracuje wyłącznie w pasmachamatorskich z maksymalną mocąwyjściową 100 W. Model sprzedawanyw Wielkiej Brytanii przewidujenadawanie w paśmie 5 MHzw ustalonych zaprogramowanychsiedmiu kanałach zapisanychw pamięci, lecz jedynie przy emisjiSSB. Możliwe są emisje USB, LSB,CW (górna i dolna wstęga), AM,FM i DATA. Transmisja danych jestkonfigurowana poprzez menu dopracy FSK lub AFSK, z oddzielnymPTT i wyjściami audio.Płyta czołowa jest ergonomiczna,najczęściej używane funkcje sąuruchamiane specjalnymi pokrętłami.Pozostałe funkcje są dostępnepoprzez rozbudowany systemmenu, są one wybierane szybkoi w całkiem łatwy sposób. Przyciskigóra/dół wybierają żądane pasmoi rodzaj emisji, zastosowana funkcja„moje pasmo” i „moja emisja”pozwala na ominięcie niepotrzebnychpasm i emisji podczas procesuwybierania.Gniazda klucza, słuchaweki mikrofonu znajdują się na płycieczołowej, lecz nie przewidzianogniazda klucza z tyłu urządzenia.Dla mikrofonu przewidziano złączeRJ45, jako standard dostarczanyjest mikrofon ręczny. Napłycie czołowej znajduje się monochromatycznywyświetlacz LCD,bardzo wyraźny, o szerokim kącieobserwacji i wystarczająco jasny.Nowością jest przedstawienienastaw ścieżki sygnału w postacischematu blokowego, podobniejak w innych ostatnich radiostacjachYaesu, funkcje filtrów DSP sąprzedstawione w postaci wykresówpaskowych. Przycisk sygnałuakustycznego anonsuje głosemw wolnym tempie odbieraną częstotliwość,emisję i odczyt S-metra.Na płycie tylnej umieszczonozłącza interfejsów i wentylator. Przyodbiorze wentylator pracuje przyzmniejszonych obrotach i jest wyjątkowocichy, obroty zwiększają sięprzy nadawaniu i przy podwyższonejtemperaturze, wówczas wentylatorstaje się nieco bardziej hałaśliwy.Przewidziano jedno gniado dlaanteny, chociaż bardziej przydanebyłyby dwa gniazda, typowo dlaHF i dla 50 MHz. Rozbudowanysystem interfejsów wykorzystujący32Świat <strong>Radio</strong> Kwiecień <strong>2012</strong>
złącza mini-DIN obsługuje wzmacniaczliniowy, zewnętrzne tuneryi emisje cyfrowe. 9-szpilkowe złączeD pozwala na bezpośredniepołączenie z portem szeregowymCOM w komputerze, niestety nadalw radiostacjach Yaesu nie przewidzianozłącza typu USB. Instrukcjaobsługi nie obejmuje aspektów programowania.<strong>Radio</strong>stacja jest skonstruowanaw typowym stylu Yaesu przyzastosowaniu sztywnej odlewanejramy, do której są przymocowanepłytki układu i dwuczęściowaobudowa. Na górnej obudowieumieszczony jest niewielki głośniko średnicy 60 mm. Jako wyposażenieopcjonalne dostępne sąrama do montażu w samochodziei boczny uchwyt do przenoszeniaradiostacji. Do urządzenia dołączanyjest szczegółowy 100-stronicowypodręcznik obsługi.Odbiornik jest superheterodynąo podwójnej przemianie z częstotliwościamipośrednimi 67,9 MHzi 24 kHz. W pierwszej pośredniejzastosowano roofing filter o szerokościpasma 10 kHz, wyjście z drugiegomieszacza jest dostarczanebezpośrednio do szybkiego (400MHz) cyfrowego procesora sygnału(DSP) zapewniającego dalsząobróbkę sygnału. Podwójna przemianaeliminuje odbicia zwierciadlane,przy spełnieniu warunkówpełnego wytłumienia niepożądanegosygnału dla roofing filtraw pierwszej pośredniej, przy czymodbicie zwierciadlane dla drugiejpośredniej jest oddalone zaledwieo 48 kHz. W drugim mieszaczuzastosowano układ scalony podwójnegomieszacza RF2713 z zespolonymkwadraturowym dzielnikiemLO i wyjściami I oraz Q dlacyfrowego procesora sygnału. Tenukład scalony ma raczej ograniczonyzakres dynamiki. W pierwszymmieszaczu zastosowano układscalony Sanyo SPM5001 oraz 8przełączanych filtrów pasmowychna wejściu. Wbudowany wzorzecczęstotliwości TCXO o dokładności1 ppm zapewnia dobrą dokładnośći stabilność częstotliwości pracy.WłaściwościW radiostacji zastosowano pokrętłostrojenia o średnicy 34 mmo 100 krokach na jeden obrót. Pokrętłojest nieco zbyt małe dla pełnegokomfortu, zaś ograniczonaliczba kroków jest kompromisemmiędzy rozdzielczością i szybkościąprzestrajania. Przy emisjach SSB/CW można wybierać kroki co 1, 10lub 20 Hz, zaś przy emisjach AMi FM można wybierać kroki co 100lub 200 Hz. Przycisk FAST zwiększadziesięciokrotnie te wartości.Kolejne pokrętło o większychkrokach pozwala na szybkie zmianyczęstotliwości w szerszym zakresie.Przy ograniczonej liczbiekroków głównego pokrętła strojenia,powyższe elementy manipulacyjnesą niezmienne użytecznew procesie strojenia. Przewidzianoukład RIT (clarifier) działającytylko przy odbiorze. PodwójneVFO A/B umożliwia pracę split,specjalny układ Yaesu szybkiegosplitu ustawia VFO nadawczeprzyciśnięciem jednego przycisku(na odbierany rodzaj emisji i naczęstotliwość 5 kHz wyższą).Można wykorzystać nie mniejniż 500 kanałów pamięci, któremogą być podzielone na grupy, pamięcimogą być zaopatrzone w etykietki.Siedem pamięci zarezerwowanodla kanałów 5 MHz w modelachsprzedawanych w WielkiejBrytanii. Przewidziano dwa szybkiedostępy do „własnych” kanałów,jednego na HF i drugiego na 50MHz, istnieje możliwość szybkiegodostępu QMB do jednej z częstotliwościzapisanych w banku pamięci.Przewidziano skanowaniew zadanym zakresie częstotliwościi skanowanie po pamięciach.Odbiornik zawiera włączanyprzedwzmacniacz i/lub tłumikwejściowy 20 dB, oba wybieranepojedynczym przyciskiem sekwencyjnym.Przewidziano dwiewybierane szybkości ARW oraz regulacjęwzmocnienia w.cz. i regulacjęogranicznika szumów. Cyfrowyprocesor sygnału w torze częstotliwościpośredniej umożliwia ustawienietrzech szerokości pasma naSSB, CW i AM oraz dwóch szerokościpasma na FM. Przy emisji FMzastosowano dwie większe wartościz emisji AM (9 kHz i 6 kHz), niezaś 5 kHz i 2,5 kHz, jak błędnie podanow podręczniku obsługi; wartościte dotyczą nastawy dewiacjiprzy nadawaniu FM normalnymi wąskopasmowym.Cyfrowy procesor sygnału w torzep.cz. uwzględnia również systemkonturowy Yaesu, umożliwiającyużyteczne kształtowanie krzywejprzenoszenia. Pozwala to na wąskiepodniesienie lub wycięcie częstotliwościw ramach krzywej przenoszenia,co może być pomocne przywyróżnianiu słabych sygnałówspośród szumów. DSP przewidujerównież inne funkcje ograniczającezakłócenia, jak przesuw częstotliwościpośredniej, cyfrową redukcjęzakłóceń oraz najbardziej skutecznypojedynczy filtr wycinający. Wycinaniew torze p.cz. na szczęścieodbywa się poza pętlą ARW i silnezakłócające sygnały nie zmniejszajączułości odbiornika.Przy nadawaniu, moc wyjściowajest regulowana od 5 W do100 W. Układ VOGAD eliminujekonieczność regulacji poziomu sygnałuz mikrofonu, przy trzechzgrubnych nastawach pokrywającychróżne typy mikrofonów.Procesor mowy działa nieprzerwanie,dziesięciopozycjowy korektorgraficzny umożliwia ustawieniecharakterystyki przenoszeniadźwięku stosownie do wymagań.Przewidziano pomiar mocy wyjściowej,poziomu ALC, współczynnikafali stojącej, wbudowanyjest VOX, monitor i wyłącznik czasowy.Umożliwiona jest praca FMz dekoderem CTCSS, jak też pracaprzez przemiennik z ustawionymprzesuwem częstotliwości.Automatyczna skrzynka antenowa(ATU) zapewnia dopasowaniew zakresie WFS do 3:1, nawszystkich pasmach łącznie z 50MHz. Wprowadza ona minimalnestraty i jest wyposażona w 100pamięci, z których co najmniej jednajest przeznaczona dla każdegopasma.Praca CW odbywa się przy kluczowaniuzewnętrznym bądź też zapomocą wbudowanego klucza automatycznegoregulowanego w zakresieod 4 do 60 wpm. Możliwa jestpraca semi break in oraz pełne QSK,przy regulowanym opóźnieniu napoczątku i na końcu nadawania,celem umożliwienia prawidłowegoprzełączania wzmacniacza liniowego.Regulowany jest ton podsłuchuprzy kluczowaniu CW, urządzeniema wbudowany trenażer znakówMorse’a, gdyby użytkownik pragnąłszlifować swoje umiejętnościtelegrafisty.Urządzenie zawiera kilka dodatkowychopcji wspomagającychoperatora. Wbudowana jest pamięćgłosowa umożliwiająca zapiso długości do 10 sekund w każdejz dwóch pamięci, przydatna dopowtarzalnych zapowiedzi kontestowych.Alternatywnie można zapisaći później odtworzyć do 20 sekundinformacji z odbiornika. Natelegrafii można zapisać trzy tekstydo 40 znaków każdy, do wykorzystaniaprzy zapowiedziach kontestowychbądź do powtarzalnychkomunikatów przy pracy jako radiolatarnia.Umożliwia to wykorzystanieradiostacji na przykładjako radiolatarnii 50 MHz podczasekspedycji DX-owych. PowyższeMD-200MD-100MH-31Świat <strong>Radio</strong> Kwiecień <strong>2012</strong>33