Świat Radio, kwiecień 2012 - UlubionyKiosk

RETROPolski nadajnik krótkofalowyNadajnik PZT MKPierwsza polska radiostacja krótkofalowa podjęła pracę w służbie stałej w grudniu 1932 roku. Jejczęść nadawczą tworzył 2-kilowatowy nadajnik telegraficzny typu MK produkcji Państwowych ZakładówTele- i Radiotechnicznych w Warszawie.Fot. 1. Lampy separatora i wzmacniaczakońcowegoMinisterstwo Poczt i Telegrafów(MPiT) do tworzenia sieci stałychpołączeń w zakresie fal krótkichprzystąpiło w styczniu 1932 roku.W założeniu sieć ta miała odciążyćistniejącą sieć długofalową orazzapewnić łączność z krajami AmerykiPołudniowej. Zadanie zaprojektowaniai budowy nadajnikówkrótkofalowych powierzono warszawskimPaństwowym ZakładomTele- i Radiotechnicznym.Pierwsza krótkofalowa radiostacjanadawcza MPiT uruchomiona zostaław Centrali Nadawczej w Boernerowie23 grudnia 1932 roku,a wg niektórych źródeł – w dniunastępnym. Otrzymała ona sygnałwywoławczy SPT i częstotliwośćroboczą 11425 kHz, zmienionąpóźniej na 11210 kHz.Nową radiostację wykorzystano donawiązania łączności z Wielką Brytanią,Szwajcarią, Francją, Syrią,Stanami Zjednoczonymi i Japonią.Głównymi elementami składowymiradiostacji SPT były: nadajnik,tablica rozdzielcza z regulatoremindukcyjnym, prostownik wysokiegonapięcia, baterie akumulatoróworaz antena z linią zasilającą.Radiostacja SPT została wyposażonaw nadajnik typu MK o mocy2 kW na wyjściu. Był on przeznaczonydo pracy emisją CW w zakresieod 5 MHz do 20 MHz. Budowai wstępne próby fabrycznenadajnika trwały siedem miesięcy,a montaż i próby końcowe w Boernerowie– trzy miesiące. Cała aparaturamieściła się w trzech szafachstalowych.Nadajnik zbudowano w układziewielostopniowym, zapewniającymwysoką stabilność częstotliwości– rzędu 1:5 000 w odniesieniu dobezwzględnej wartości. Zastosowanow nim generator przestrajanyz obwodem oscylacyjnymumieszczonym w termostacie.Wzmacniacz końcowy pracował nadwóch lampach MT9F i sprzężonybył z linią zasilającą indukcyjnie.Wszystkie stopnie miały układ symetryczny,szeregowy, ze sprzężeniempojemnościowym międzystopniami. Rozwiązanie takie ułatwiałosprzężenie symetrycznejlinii zasilającej oraz pozwalało nadogodną neutralizację.Manipulacja nadajnika odbywałasię w stopniu poprzedzającymkońcowy wzmacniacz mocy. Dziękizastosowaniu szybkozmiennychprzekaźników telegraficznychi lampowego układu manipulacyjno-kompensacyjnegouzyskanomożliwość pracy z szybkością800 znaków na minutę. Aparaturęprzystosowano do sterowaniazdalnego, przy wykorzystaniu liniiprzewodowej, z Centralnego BiuraOperacyjnego w Warszawie.Źródło zasilania obwodów żarzeniai anodowego generatora wielkiejczęstotliwości stanowiły baterieakumulatorów. Do żarzenialamp kolejnych stopni zastosowa-Fot. 2. Szafy mieszczące aparaturę nadajnika MKFot. 3. Wnętrze nadajnikano prąd zmienny, a do zasilaniaich anod – prostownik z sześciofazowąlampą rtęciową. Napięćsiatkowych dostarczały prostownikipomocnicze. Całkowity pobórmocy nie przekraczał 5,5 kW.Antenę radiostacji stanowił dipolpoziomy, zawieszony na dwóchdrewnianych masztach o wysokości18 m każdy. Zasilanie antenyodbywało się przy użyciusymetrycznej linii napowietrznej,a odpowiednie dopasowanie do liniizasilającej zapewniał specjalnytransformator antenowy.Wszystkie elementy i podzespołyużyte do budowy radiostacjiz wyjątkiem lamp elektronowych,przyrządów pomiarowych, przekaźnikówtelegraficznych i izolatorówz pyreksu wykonane zostaływ kraju.Roman BujaFot. – zbioryMuzeum Pocztyi Telekomunikacjiwe WrocławiuŚwiat Radio Kwiecień 201241