30.11.2012 Views

Wersja PDF - Tauron

Wersja PDF - Tauron

Wersja PDF - Tauron

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

polskA<br />

EnErGIA mAGAzyn<br />

sponsorujEmy<br />

polskich olimpijczyków<br />

nr 2 (16) | luty 2010<br />

Grupy tAuron<br />

Issn 1689-5304<br />

Walka z zimą | rynek energii: Czechy | Wywiad z min. Błaszczykiem


tauron ski and fun<br />

mistrzostwa branży energetycznej<br />

w narciarstwie alpejskim<br />

katastrofa pogodoWa stR. 10<br />

04 flesz gospodarczy Jubileusz Polskiej Energii PKH<br />

• Bielsko-Biała stworzy plan działań na rzecz zrównoważonej energii<br />

dla miasta • Ciepło systemowe – tania i czysta energia • Ministerstwo<br />

Gospodarki poprawia regulacje energetyczne • Andrzej Kraszewski nowym<br />

ministrem środowiska • Miliardy złotych na inwestycje sieciowe<br />

06 WyWIad Unia Europejska potrzebuje nowej strategii energetycznej<br />

08 rynek URE zatwierdził taryfy dla klientów indywidualnych<br />

09 notoWanIa Komentarz miesiąca<br />

10 WydarzenIa W walce z żywiołem<br />

12 W grupIe EnergiaPro DOBRĄ FIRMĄ • Więcej centralnej ciepłej wody<br />

w Tychach • PKW kupił aparat do wykrywania sepsy • Perspektywy<br />

energetyki opartej na węglu • Nowy oddział PEC w Dąbrowie Górniczej<br />

• Ostra zima na wschodzie • Grupa <strong>Tauron</strong> na sympozjum Chemia 2010<br />

• Noworoczne spotkanie przedsiębiorców • Sukces Gigawata<br />

w narciarskich zmaganiach • PEC Katowice na budowie Reinhold Center<br />

16 Handel Giełdy energii elektrycznej – Powernext<br />

18 energIa W ue Możliwości wyboru technologicznej strategii inwestycyjnej<br />

20 raport Rynek energii – Czechy<br />

22 WydarzenIa <strong>Tauron</strong> sponsorem polskich olimpijczyków<br />

24 strategIa Budując silną grupę energetyczną korzystajmy z audytu<br />

wewnętrznego. Część 1<br />

26 praWdy I mIty Oszczędzanie energii trzeba sfinansować<br />

28 energIa Inaczej Skały prężą się do skoku<br />

30 WydarzenIa Z myślą o medalach w Soczi<br />

WydaWca: <strong>Tauron</strong> Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR,<br />

dyrektor Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 24 37<br />

Redaktor naczelny: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 06<br />

Redakcja: „Polska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 32 774 25 24,<br />

e-mail: redakcja@tauron-pe.pl<br />

Zespół redakcyjny: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 21,<br />

Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 23, Tomasz Fornalczyk, tomasz.fornalczyk@gigawat.pl,<br />

tel. 71 724 62 62<br />

Współpraca w Grupie <strong>Tauron</strong>: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl,<br />

tel. 32 618 56 07; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl,<br />

tel. 32 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel. 15 877 64 18<br />

Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel. 12 261 10 85; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk,<br />

anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel. 71 332 24 14; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka,<br />

aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel. 32 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA:<br />

Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel. 32 258 72 48; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie<br />

Górniczej SA: Marek Sztuka, msztuka@pecdg.pl, tel. 32 295 64 94; Enion Energia Sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec,<br />

elzbieta.bukowiec@enionenergia.pl, tel. 12 265 41 55; EnergiaPro Gigawat Sp. z o.o.: Marta Głuszek,<br />

marta.gluszek@gigawat.pl, tel. 71 72 46 280<br />

Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 Warszawa<br />

Biuro reklamy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl<br />

Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo<br />

ich redagowania i skracania.<br />

Zdjęcie na okładce: Szymon Sikora<br />

Numer zamknięto 15 lutego 2010 r.<br />

FOTO: ARCH.<br />

czy będzIe<br />

złoto?<br />

spis treści<br />

Marcin Lauer<br />

Redaktor naczelny<br />

Najbliższe tygodnie to czas zmagań<br />

olimpijskich, kiedy nawet osoby<br />

nieinteresujące się na co dzień<br />

sportem dają się oczarować magii<br />

tego wydarzenia. Piszę ten tekst na<br />

starcie igrzysk w Vancouver, kiedy<br />

niezawodny Adam Małysz ma<br />

już srebro, Tomasz Sikora przegrał<br />

w pierwszej próbie z pogodą, a pozostali<br />

nasi reprezentanci, głównie<br />

Justyna Kowalczyk, mają jeszcze<br />

wszystko przed sobą. Pierwsze wyniki<br />

z Vancouver sugerują też, że<br />

szanse na medale mają nawet mniej<br />

znani sportowcy. Dlatego nie skreślamy<br />

nadziei związanych z innymi<br />

olimpijczykami i za wszystkich<br />

trzymamy kciuki. Oby im się udało!<br />

Z perspektywy naszej firmy ważnym<br />

wydarzeniem jest dołączenie do<br />

grona sponsorów Polskiego Komitetu<br />

Olimpijskiego i polskiej repre-<br />

zentacji. Jak powiedział prezes <strong>Tauron</strong>a<br />

Dariusz Lubera, dołączenie do<br />

grona członków Polskiej Rodziny<br />

Olimpijskiej to dla nas wielkie wyróżnienie.<br />

Inne ważne przedsięwzięcie, o którym<br />

szeroko piszemy w tym numerze,<br />

to projekt <strong>Tauron</strong> Pro Ski – akcja<br />

promocji i rozwoju narciarstwa alpejskiego<br />

w Polsce. Mamy nadzieję,<br />

że <strong>Tauron</strong> przyczyni się do tego, by<br />

podczas kolejnych igrzysk reprezentacja<br />

polskich alpejczyków sięgnęła<br />

po długo oczekiwane medale.<br />

Codzienność koncernu energetycznego<br />

to także zmaganie się z trudnymi<br />

wyzwaniami. Do takich z pewnością<br />

należała batalia z atakiem zimy,<br />

z którym musieli zmierzyć się energetycy<br />

ze spółek dystrybucyjnych<br />

Grupy <strong>Tauron</strong>: Enionu oraz – choć<br />

w mniejszym stopniu – EnergiiPro.<br />

O styczniowej katastrofie pogodowej<br />

pisze nasza redakcyjna koleżanka<br />

Ewa Groń. Warto też przypomnieć<br />

słowa ministra spraw wewnętrznych<br />

i administracji Jerzego Millera, który<br />

powiedział, że takiego natężenia<br />

zjawisk meteorologicznych, które<br />

doprowadziły do przeciążenia sieci,<br />

w Polsce nigdy nie było.<br />

„Myślę sobie, że ta zima kiedyś musi<br />

minąć” – śpiewał zespół Voo Voo.<br />

Może rzeczywiście już czas, by przeniosła<br />

się do Vancouver?<br />

Zapraszam do lektury.<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 3


flesz gospodarczy<br />

Wręczenie nagród pracownikom PE PKH. Od lewej stoją: wiceprezes <strong>Tauron</strong> Polska Energia<br />

Krzysztof Zamasz, prezes zarządu Polska Energia PKH Jacek Urantówka oraz pracownicy<br />

z 10-letnim stażem pracy<br />

Jubileusz<br />

polskIej energII pkH<br />

Z okazji<br />

10-lecia spółki Polska Energia<br />

Pierwsza Kompania Handlowa,<br />

28 stycznia w Kinoteatrze Rialto w Katowicach<br />

odbyła się uroczystość, na<br />

którą zostali zaproszeni kontrahenci,<br />

udziałowcy, członkowie rady nadzorczej<br />

i pracownicy spółki.<br />

4 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

Wśród gości, którzy uświetnili swoją<br />

obecnością uroczystość, znaleźli się<br />

m.in. przedstawiciele Ministerstwa<br />

Gospodarki, <strong>Tauron</strong>a, Południowego<br />

Koncernu Energetycznego, Enionu,<br />

Enionu Energii, Elektrowni Stalowa<br />

Wola, ZEC Bytom, PEC Tychy, EC Ty-<br />

FOTO: ARCH.<br />

chy, TOE, RBS Sempra Energy Europe<br />

Limited, EGL Polska, GDF SUEZ Energia<br />

Polska i E.ON Polska.<br />

Prezes zarządu Jacek Urantówka przypomniał<br />

historię firmy i jej dotychczasowe<br />

osiągnięcia. Ostatnim jest zajęcie<br />

1. miejsca w województwie śląskim<br />

w rankingu „Diamenty miesięcznika<br />

Forbes 2010”. Następnie głos zabrał<br />

Krzysztof Zamasz, wiceprezes zarządu<br />

<strong>Tauron</strong> Polska Energia. Wystąpiła<br />

także Joanna Strzelec-Łobodzińska,<br />

podsekretarz stanu w Ministerstwie<br />

Gospodarki, była prezes rady nadzorczej<br />

Polskiej Energii PKH. Zakończeniem<br />

części oficjalnej było wręczenie<br />

nagród pracownikom, którzy rozpoczynali<br />

pracę w spółce 10 lat temu.<br />

Polska Energia PKH jest członkiem<br />

i współzałożycielem Towarzystwa Obrotu<br />

Energią, działa na giełdach Nord-<br />

Pool, EEX i Towarowej Giełdzie Energii.<br />

Współpracuje też z firmami z Wielkiej<br />

Brytanii, Czech, Niemiec i Słowacji.<br />

Mamy nadzieję, że kolejne 10 lat działalności<br />

będzie równie pracowite oraz<br />

pełne sukcesów i satysfakcji.<br />

Obchody jubileuszu Polskiej Energii<br />

PKH uświetnił występ góralskiej kapeli<br />

Trebunie-Tutki, która jako jedyny zespół<br />

z Polski wielokrotnie znalazła się<br />

w pierwszej dziesiątce World Charts<br />

Europe Europejskiej Unii Radiowej.<br />

pl<br />

bIelsko-bIała stwoRzy plan działań na Rzecz<br />

zRównoważoneJ eneRgii dla miasta<br />

Bielsko-Biała jako jedno z pierwszych miast polskich przystąpiło<br />

do europejskiego „Porozumienia między burmistrzami”,<br />

mającego na celu dążenie do realizacji pakietu klimatycznego<br />

Unii Europejskiej na poziomie samorządów lokalnych.<br />

„Porozumienie między burmistrzami” polega na formalnym<br />

zobowiązaniu się przystępujących miast do zmniejszenia emisji<br />

CO w stopniu większym niż cele Unii Europejskiej w tym za-<br />

2<br />

kresie, poprzez działania promujące racjonalne zużycie energii<br />

i wykorzystanie jej odnawialnych źródeł. Obecnie uczestniczy<br />

w nim ponad tysiąc miast europejskich.<br />

W ramach porozumienia opracowany zostanie „Plan działań<br />

na rzecz zrównoważonej energii dla miasta Bielsko-Biała” oraz<br />

wykonana inwentaryzacja emisji CO w Bielsku-Białej.<br />

2<br />

Władze miasta czekają na propozycje m.in. możliwych działań<br />

na rzecz efektywności energetycznej (na różnych płaszczyznach:<br />

przemysł, instytucje, mieszkańcy), możliwości wykorzystania<br />

odnawialnych źródeł energii w Bielsku-Białej, ograniczania<br />

emisji z transportu zbiorowego i indywidualnego oraz<br />

działań edukacyjnych i informacyjnych w tym zakresie.<br />

Duży udział w redukcji emisji CO 2 w Bielsku-Białej będzie<br />

miał Południowy Koncern Energetyczny z Grupy <strong>Tauron</strong>, który<br />

w Zespole Elektrociepłowni Bielsko-Biała rozpoczyna budowę<br />

nowoczesnego bloku o mocy 50 MWe. EM<br />

Bielsko-Biała dołączyła do elitarnej grupy europejskich miast<br />

zmniejszających emisję CO 2<br />

FOTO: DAREK PIęTKO<br />

cIepło systemoWe<br />

– tania i czysta eneRgia<br />

Wytwarzanie ciepła i energii w układzie<br />

skojarzonym jest bardziej uzasadnione<br />

ekonomicznie i społecznie oraz<br />

korzystne dla środowiska – przekonują<br />

uczestnicy kampanii „Ciepło Systemowe”.<br />

Kogeneracja, czyli równoczesne wytwarzanie<br />

ciepła systemowego i energii<br />

elektrycznej, jest szansą na rozwój polskiego<br />

ciepłownictwa. Łączna efektywność<br />

produkcji energii elektrycznej i ciepła<br />

w rozdzielonych procesach wynosi<br />

średnio ok. 62 proc., natomiast w układzie<br />

skojarzonym wzrasta nawet do<br />

85 proc. Kogeneracja daje więc możliwość<br />

poprawienia efektywności, podniesienia<br />

bezpieczeństwa energetycznego<br />

oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania<br />

sektora energetycznego na środowisko<br />

naturalne. Główną przeszkodą<br />

w rozwoju kogeneracji jest jednak niedoskonały<br />

system regulacji prawnych.<br />

Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest<br />

niska opłacalność inwestycji w rozwój<br />

tej formy produkcji ciepła i energii elektrycznej.<br />

Upowszechnienie produkcji ciepła<br />

i energii elektrycznej w układzie skojarzonym<br />

daje możliwość zmniejszenia<br />

o ok. 30 proc. emisji gazów cieplarnianych<br />

w sektorze energetycznym, co<br />

w niedalekiej przyszłości pozwoliłoby<br />

na bardzo istotne zmniejszenie wydatków<br />

na zakup uprawnień do emisji CO 2 .<br />

Kolejną korzyścią jest zmniejszenie produkcji<br />

odpadów, takich jak żużel i pyły.<br />

Efektywność energetyczna obecnie<br />

istniejących elektrociepłowni kogeneracyjnych<br />

już teraz przynosi wymierne<br />

korzyści ekonomiczne. W przyszłości<br />

oszczędności mogą być jeszcze większe,<br />

jeżeli wzrośnie wielkość skojarzonej produkcji<br />

ciepła i energii elektrycznej. ER<br />

mInIsterstWo gospodarkI<br />

popRawia RegulacJe<br />

eneRgetyczne<br />

Poprawa efektywności energetycznej,<br />

system ochrony odbiorców<br />

wrażliwych oraz ułatwienia w realizacji<br />

inwestycji – do tych obszarów<br />

Ministerstwo Gospodarki przygotowuje<br />

nowe regulacje. Proponowane<br />

zmiany pomogą zrealizować cele<br />

wyznaczone w „Polityce energetycznej<br />

Polski do 2030 r.”. Resort gospodarki<br />

zamierza wdrożyć w ustawie<br />

o efektywności energetycznej rynkowy<br />

mechanizm wspierający działania<br />

prooszczędnościowe. Służyć<br />

temu będzie przygotowywany system<br />

świadectw, tzw. białe certyfikaty.<br />

Będą one stanowić potwierdzenie<br />

zrealizowania przez przedsiębiorstwo<br />

energetyczne działań skutkujących<br />

oszczędnością energii. Do<br />

wydawania tych świadectw oraz ich<br />

umarzania zostanie upoważniony<br />

prezes Urzędu Regulacji Energetyki<br />

(URE). Wynikające z nich prawa majątkowe<br />

będą zbywalne, stanowiąc<br />

towar giełdowy podlegający obro-<br />

towi na Towarowej Giełdzie Energii.<br />

Ponadto Ministerstwo Gospodarki<br />

postuluje wprowadzenie 30-proc.<br />

obniżki rachunków za elektryczność<br />

dla najuboższych odbiorców.<br />

Grupa ta zostanie wyłoniona w oparciu<br />

o kryteria określone w ustawie<br />

o pomocy społecznej. Ze wsparcia<br />

będą mogły skorzystać osoby, którym<br />

przysługuje stałe lub okresowe<br />

prawo do świadczeń pieniężnych<br />

z pomocy społecznej. Bonifikaty<br />

będą przyznawane odbiorcom, którzy<br />

nie przekroczą określonego progu<br />

zużycia energii elektrycznej oraz<br />

regularnie będą opłacać rachunki.<br />

Resort zaproponował także system<br />

rekompensat dla sprzedawców energii<br />

elektrycznej. Koszty poniesione<br />

przez przedsiębiorstwa z tytułu bonifikat<br />

przyznanych odbiorcom wrażliwym<br />

byłyby refundowane w postaci<br />

ulg podatkowych odliczanych od<br />

bieżących zobowiązań podatkowych.<br />

ER<br />

andrzej<br />

kraszeWskI<br />

nowym<br />

ministRem<br />

śRodowiska<br />

Jako priorytety swojej pracy wymienia<br />

m.in. działania na rzecz ochrony klimatu,<br />

gospodarkę odpadami i gospodarkę<br />

wodną. Prof. Kraszewski zapowiada także<br />

zdecydowane działania związane z gospodarką<br />

odpadami komunalnymi oraz walkę<br />

z szarą strefą w recyklingu zużytego sprzętu<br />

elektrycznego i elektronicznego.<br />

Prof. Kraszewski deklaruje także wzmocnienie<br />

Inspekcji Ochrony Środowiska<br />

i nadanie jej uprawnień, które pozwolą<br />

skuteczniej niż dotychczas egzekwować<br />

prawo ochrony środowiska.<br />

Minister Andrzej Kraszewski jest profesorem<br />

Politechniki Warszawskiej na Wydziale<br />

Inżynierii Środowiska. EM<br />

mIlIardy<br />

złotycH na<br />

inwestycJe<br />

sieciowe<br />

PSE Operator oraz Operatorzy<br />

Systemów Dystrybucyjnych<br />

wydają rocznie ok. 3 mld zł, z czego<br />

2 mld przeznaczane jest na realizację<br />

umów przyłączeniowych, a 1 mld zł na<br />

inwestycje odtworzeniowe i modernizacyjne.<br />

Z kwoty 1 mld zł większa część jest przeznaczana<br />

na wymianę linii napowietrznych.<br />

Według wyliczeń Ministerstwa<br />

Gospodarki, gdyby przedsiębiorstwa<br />

energetyczne podjęły się odtworzenia<br />

(bez zmiany parametrów) wszystkich linii<br />

napowietrznych, trzeba by wydać na ten<br />

cel 30,5 mld zł, w tym na linie 110 kV ok.<br />

11 mld zł. EM<br />

FOTO: ARCH.<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 5


wywiad<br />

rozmoWa z bernardem błaszczykIem, wiceministRem ochRony śRodowiska<br />

unIa europejska<br />

potRzebuJe noweJ<br />

stRategii eneRgetyczneJ<br />

Czy w związku z brakiem światowego<br />

porozumienia w sprawie redukcji emisji<br />

gazów cieplarnianych podczas Konferencji<br />

Klimatycznej ONZ w Kopenhadze<br />

należy spodziewać się zmiany polityki<br />

klimatycznej Unii Europejskiej, czy też<br />

UE będzie chciała być samodzielnym liderem<br />

walki ze zmianami klimatu?<br />

UE odpowiada za ok. 13 proc. całkowitej<br />

globalnej emisji gazów cieplarnianych, co<br />

sprawia, że wysiłki samej Unii bez włączenia<br />

się pozostałych światowych emitentów<br />

nie pozwolą osiągnąć założonego celu<br />

redukcji emisji globalnej i co za tym idzie<br />

– osiągnąć celu strategicznego, jakim jest<br />

powstrzymanie zmian klimatu.<br />

Unia z całą pewnością będzie kontynuować<br />

dotychczasową politykę ograniczania<br />

emisji określoną w pakiecie energetyczno-klimatycznym.<br />

Pakiet zakłada<br />

6 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

obniżenie emisji gazów cieplarnianych<br />

o 20 proc. do 2020 r. w stosunku do<br />

roku 1990. Jednak decyzja o zwiększeniu<br />

celu redukcyjnego może zapaść dopiero<br />

po przeprowadzeniu gruntownej analizy<br />

skutków ekonomicznych, gospodarczych<br />

i społecznych dla krajów UE, jak również<br />

po włączeniu się krajów rozwiniętych spoza<br />

Unii w wysiłki obniżenia emisji.<br />

niezależnie od dalszego<br />

postępu technicznego,<br />

jesteśmy przekonani, że<br />

energetyka oparta na<br />

węglu będzie miała swój<br />

udział w europejskim<br />

rynku energii<br />

Unia Europejska potrzebuje zatem nowej<br />

strategii w międzynarodowych negocjacjach<br />

klimatycznych. Dotychczasowe<br />

podejście, w którym zgadzaliśmy się na<br />

wszystko i próbowaliśmy własnym przykładem<br />

zachęcić świat do działania, nie dało<br />

pożądanego rezultatu. Teraz powinniśmy<br />

poczekać na innych, zwłaszcza największych<br />

emitentów, a działania skoncentrować<br />

na rynku wewnętrznym, wzmocnieniu<br />

konkurencyjności gospodarczej Europy,<br />

a jednocześnie wspierać działania adaptacyjne<br />

w krajach rozwijających się, poprzez<br />

stymulowanie kontaktów gospodarczych<br />

firm europejskich na rynkach trzecich,<br />

szczególnie w Afryce i Azji. Prezydencja<br />

hiszpańska, posiadająca historyczne,<br />

znakomite kontakty z Ameryką Łacińską,<br />

może również pomóc w dotarciu na wielkie<br />

rynki tego kontynentu.<br />

FOTO: MATERIAŁy PRASOWE<br />

Jeśli Unia Europejska zdecyduje się na<br />

samodzielne liderowanie w walce o redukcję<br />

gazów cieplarnianych, to czy nie<br />

odbije się to negatywnie na gospodarce<br />

jej krajów?<br />

UE potrzebuje nowej strategii, skoro samodzielne<br />

liderowanie nie sprawdziło<br />

się. Teraz trzeba zająć się wzmocnieniem<br />

gospodarki i działaniami wewnętrznymi,<br />

zwłaszcza w obszarze poprawy efektywności<br />

energetycznej.<br />

Decyzja o przyjęciu przez UE ambitniejszego<br />

celu redukcji emisji jest uzależniona<br />

od włączenia się do działań redukcyjnych<br />

innych krajów rozwiniętych i przyjęcia<br />

przez nie prawnie wiążących celów, zasad<br />

monitorowania, raportowania i weryfikacji,<br />

a także przystąpienia do finansowania<br />

wsparcia krajów rozwijających się. Jak dotąd,<br />

poza UE konkretną deklarację złożył<br />

rząd Japonii. Pozostali tylko mówią.<br />

Jednostronne, bezwarunkowe przyjęcie<br />

zobowiązania do obniżenia emisji<br />

o 30 proc. do 2020 r. w stosunku do<br />

1990 r. wiąże się z nałożeniem na unijnych<br />

producentów dodatkowych obowiązków<br />

redukcyjnych. Jeżeli inne kraje<br />

rozwinięte nie podejmą porównywalnych<br />

zobowiązań, wpłynie to negatywnie na<br />

konkurencyjność na rynku międzynarodowym,<br />

pogarszając pozycję Unii wobec<br />

reszty świata, co z pewnością osłabiłoby<br />

gospodarki krajów członkowskich.<br />

Biorąc pod uwagę uwarunkowania pakietu<br />

klimatyczno-energetycznego, czy<br />

energetyka węglowa ma w UE przyszłość?<br />

Jednym z bardzo ważnych celów unijnego<br />

pakietu finansowego jest wsparcie dla<br />

prac nad wdrożeniem technik zmniejszających,<br />

a czasem nawet likwidujących<br />

emisje CO 2 ze spalania węgla. Węgiel jest<br />

jedynym paliwem, którego zasoby mogą<br />

zaspokoić na wiele lat nie tylko potrzeby<br />

energetyczne Polski, ale także UE. Wspólnota<br />

nie posiada wystarczających zasobów<br />

źródeł energii – jej zależność od zewnętrznych<br />

dostaw energii sięga 50 proc.,<br />

a w niektórych krajach nawet więcej.<br />

Bezpieczeństwo energetyczne Polski i całej<br />

wspólnoty wymaga więc działań na<br />

rzecz oszczędzania energii, rozwijania<br />

energetyki ze źródeł odnawialnych, ale<br />

także zachowania potencjału wydobywczego<br />

oraz produkcji energii z węgla.<br />

Oznacza to bardzo dobre perspektywy dla<br />

energetyki opartej na węglu, pod warunkiem<br />

wdrożenia technik eliminujących emisję gazów<br />

cieplarnianych. Jednym ze sposobów<br />

jest oczywiście CCS. Wiele nadziei wiążemy<br />

także z podziemnym zgazowaniem.<br />

Niezależnie od dalszego postępu technicznego,<br />

jesteśmy przekonani, że energetyka<br />

oparta na węglu będzie miała swój udział<br />

w europejskim rynku energii.<br />

Polska należy do największych emitentów<br />

CO 2 w UE. W których obszarach<br />

możliwa jest redukcja emisji CO 2 w naszym<br />

kraju?<br />

Sposób podawania danych emisyjnych<br />

ma duży wpływ na obraz całości. W Polsce<br />

pracują elektrownie będące największymi<br />

źródłami emisji CO 2 . Jeżeli jednak<br />

porównamy wielkość emisji na mieszkańca,<br />

wówczas Polska lokuje się w grupie<br />

krajów z przeciętną emisją.<br />

polska energetyka wraz<br />

z sieciami stanie się<br />

w perspektywie<br />

następnych 20-40 lat<br />

zupełnie nowym,<br />

konkurencyjnym<br />

przemysłem działającym<br />

na europejskim rynku<br />

energii<br />

Raport opracowany przez firmę McKinsey<br />

na potrzeby Ministerstwa Gospodarki<br />

„Ocena potencjału redukcji emisji gazów<br />

cieplarnianych w Polsce do roku 2030”<br />

pokazuje, że redukcja emisji gazów cieplarnianych<br />

jest możliwa w większości<br />

sektorów, lecz nie wszędzie opłacalna<br />

kosztowo. Największy potencjał według<br />

autorów raportu ma energetyka i termomodernizacja<br />

budynków. Duże możliwości<br />

daje także efektywność energetyczna, odnawialne<br />

źródła energii, transport.<br />

Należy przy tym pamiętać, że wszystkie<br />

działania redukcyjne wymagają nie tylko<br />

inwestycji, ale i czasu. McKinsey oszacował,<br />

że do roku 2020 nie da się zredukować<br />

emisji o więcej niż 3 proc. Większe redukcje<br />

to okres po 2020 r., a więc po planowanym<br />

uruchomieniu bloków w elektrowniach jądrowych<br />

i zwiększeniu udziału energetyki<br />

odnawialnej w produkcji energii.<br />

Można spotkać opinię, że w UE będzie<br />

zwiększał się nacisk na redukcję emisji<br />

gazów cieplarnianych. Czy zgadza się<br />

Pan z tymi prognozami?<br />

Nacisk na redukcję gazów cieplarnianych<br />

powinien się zwiększać na całym świecie.<br />

Badania naukowe, co zostało przedstawione<br />

w IV Raporcie IPCC, wykazują, że<br />

niezbędne jest poważne zmniejszenie globalnej<br />

emisji gazów cieplarnianych, tak<br />

aby powstrzymać wzrost temperatury na<br />

świecie o więcej niż 2 st. Celsjusza. Biorąc<br />

pod uwagę aktualną koncentrację<br />

CO 2 w atmosferze i fakt, że cząsteczki<br />

CO 2 „przeżywają” ok. 120 lat, zadanie<br />

to może być bardzo trudne. Oznacza to,<br />

że przekroczenie progu bezpieczeństwa<br />

– 2 stopnie – jest niestety możliwe.<br />

Wszystkie kraje rozwinięte, jak i rozwijające<br />

się muszą zatem natychmiast podjąć<br />

niezbędne działania w celu drastycznego<br />

zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych,<br />

starając się zachować przy tym możliwość<br />

rozwoju. Należy pamiętać, że czas osiągania<br />

zamierzonych celów redukcyjnych<br />

będzie dłuższy w krajach rozwijających się<br />

niż w krajach rozwiniętych, gdyż priorytetem<br />

tych krajów jest rozwój społeczno-gospodarczy<br />

oraz walka z ubóstwem. Należy<br />

także pamiętać, że strategia niskoemisyjna<br />

jest nieodzowna dla zrównoważonego<br />

rozwoju.<br />

Jakie zmiany w polskiej energetyce wymusi<br />

polityka energetyczna UE?<br />

Stan, w jakim znajduje się polska energetyka,<br />

a szczególnie średni wiek bloków<br />

energetycznych, ich średnia sprawność<br />

związana ze zużyciem technicznym i stosowanymi<br />

technologiami generowania<br />

energii, a także braki na mapie sieci<br />

elektroenergetycznej, wymusza konieczność<br />

realizacji wielu inwestycji, ale daje<br />

także szansę na to, aby budować nowe<br />

moce z wykorzystaniem najnowocześniejszych,<br />

dostępnych obecnie technologii.<br />

Dużym atutem jest także fakt posiadania<br />

przez Polskę polityki energetycznej do<br />

2030 roku. Jej powiązanie z celami klimatycznymi<br />

na rok 2020, 2030, a wreszcie<br />

2050 pozwoli w moim przekonaniu wybrać<br />

najlepszy wariant inwestycyjny.<br />

Polska energetyka wraz z sieciami stanie<br />

się w perspektywie następnych 20-40 lat<br />

zupełnie nowym, konkurencyjnym przemysłem<br />

działającym na europejskim rynku<br />

energii. Na równych prawach uczestniczyć<br />

w nim będą zarówno producenci<br />

krajowi, jak i z innych państw, wytwórcy<br />

systemowi, jak i małe źródła rozproszone,<br />

włączone do systemu poprzez tzw. sieci<br />

inteligentne – „smart grid”.<br />

Rozmawiał Emil Różański<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 7


ynek<br />

od 6 lUtego obowiązUją w spółKach obrotU grUpy taUron:<br />

enionie eneRgii z kRakowa i eneRgiiPRo gigawaT z wRocławia nowe ceny eneRgii elekTRycznej dla<br />

gosPodaRsTw domowych<br />

Ure zatwierdził taryfy<br />

dla klienTów<br />

indywidualnych<br />

W<br />

krakowskiej spółce ceny<br />

energii wzrosną średnio<br />

o 5,7 proc., zaś we wrocławskiej<br />

o 6,4 proc.<br />

Wzrost wielkości rachunków, które zawierają<br />

zarówno opłaty za sprzedaż energii<br />

elektrycznej, jak i opłaty za usługi dystrybucyjne,<br />

będzie zależał m.in. od wielkości<br />

poboru energii i rodzaju grupy taryfowej<br />

stosowanej do rozliczeń.<br />

Klient rozliczany w grupie taryfowej G11<br />

(w której obowiązuje stała cena energii<br />

elektrycznej w ciągu całej doby), zużywający<br />

rocznie 2000 kWh energii i posiadający<br />

licznik 1-fazowy zapłaci w Enionie Energii<br />

miesięcznie rachunek wyższy o 5,11 zł netto<br />

(brutto 6,23 zł), z czego 2,25 zł netto<br />

(2,75 zł brutto) wynika ze wzrostu opłat za<br />

energię elektryczną.<br />

W przypadku EnergiiPro Gigawat ostateczny<br />

poziom wzrostu cen dla klientów<br />

z grupy taryfowej G wyniesie 7,2 proc.,<br />

ponieważ uwzględnia on również wzrost<br />

opłaty za usługi dystrybucyjne, które<br />

wzrosły o 8,1 proc.<br />

Rachunki klientów EnergiiPro Gigawat<br />

pobierających energię elektryczną w najliczniejszej<br />

grupie G11 – czyli odbiorców<br />

płacących jednakową cenę energii niezależnie<br />

od pory poboru – wzrosną o ok.<br />

6,84 zł miesięcznie, przy przeciętnym<br />

zużyciu na poziomie 1777 kWh.<br />

Wzrost stawek opłat za usługi dystrybucyjne<br />

wynika z inflacji oraz konieczności<br />

pozyskania przez spółki środków na<br />

podniesienie nakładów inwestycyjnych,<br />

które ponoszone są na rozbudowę i modernizację<br />

infrastruktury elektroenergetycznej<br />

oraz umożliwiają przyłączanie<br />

nowych odbiorców.<br />

Zatwierdzając nowe ceny energii elektrycznej,<br />

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki<br />

(URE) uwzględnił takie czynniki,<br />

jak m.in. wzrost obowiązków związanych<br />

z zakupem energii ze źródeł odnawialnych<br />

i kogeneracji oraz wysoki poziom<br />

cen energii elektrycznej na rynku hurtowym.<br />

To są czynniki niezależne od spółek<br />

sprzedających energię.<br />

Zmiany cen w całej Polsce<br />

Zmiany cen energii odczują odbiorcy<br />

w całej Polsce. Według wyliczeń URE<br />

średni wzrost cen energii elektrycznej<br />

w kraju dla odbiorców w gospodarstwach<br />

domowych wyniesie 5,8 proc.<br />

O 5,7 proc. wzrosną natomiast średnio<br />

ceny dystrybucji energii dla tej grupy odbiorców.<br />

Te wysokości przełożą się na<br />

wzrost rachunku odbiorcy w gospodarstwie<br />

domowym o 5,8 proc.<br />

Oznacza to, że rachunki gospodarstw<br />

domowych wzrosną średnio miesięcznie<br />

o 3,26 zł w przypadku najliczniejszej<br />

grupy klientów, którzy średnio zużywają<br />

1500 kWh rocznie. Najmniejszy wzrost<br />

rachunków odnotują odbiorcy przyłączeni<br />

do sieci PGE Dystrybucja Łódź<br />

– o 1,95 zł, natomiast największy – klienci<br />

PGE Dystrybucja Białystok – o 4,13 zł<br />

miesięcznie.<br />

Natomiast odbiorcy należący do grupy<br />

taryfowej G12, w której cena energii<br />

jest zróżnicowana w zależności od pory<br />

doby i tygodnia (zużywający rocznie ok.<br />

3000 kWh), zapłacą średnio miesięcznie<br />

o 5,32 zł więcej.<br />

Emil Różański<br />

Ceny sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych w taryfie G11<br />

(całodobowa, stała cena energii)<br />

Szczecin<br />

Gorzów Wlk.<br />

Zielona<br />

Góra<br />

Koszalin<br />

0,2518<br />

Poznań<br />

Słupsk<br />

Legnica<br />

Wrocław<br />

Jelenia Góra<br />

Bydgoszcz<br />

0,2498<br />

Kalisz<br />

Opole<br />

Gdańsk<br />

0,2533<br />

Toruń<br />

Łódź<br />

Elbląg<br />

0,2511<br />

0,2500<br />

0,2505<br />

Łódź (teren)<br />

Częstochowa<br />

Gliwice<br />

Bielsko-Biała<br />

Płock<br />

Kraków<br />

Olsztyn<br />

0,2494<br />

0,2555<br />

0,2485<br />

Radom<br />

Tarnów<br />

Warszawa<br />

0,2488<br />

Warszawa<br />

(teren)<br />

0,2497<br />

0,2495<br />

0,2483<br />

Rzeszów<br />

Lublin<br />

Białystok<br />

Zamość<br />

0,2526<br />

PGE<br />

PGE Łódź (miasto)<br />

Enea<br />

Energa<br />

<strong>Tauron</strong><br />

EnergiaPro Gigawat<br />

i Enion Energia<br />

RWE STOEN*<br />

Vattenfall**<br />

* taryfa „Najprostsza dla Ciebie”<br />

** produkt „Klasyczny”<br />

źródło: dane spółek<br />

Ceny w zł za 1 kWh<br />

Podane ceny energii elektrycznej<br />

są cenami netto i nie zawierają<br />

podatku od towarów i usług (VAT),<br />

który będzie naliczany zgodnie<br />

z obowiązującymi przepisami,<br />

nie zawierają również opłaty<br />

za dystrybucję energii.<br />

Komentarz miesiąca<br />

Styczeń upłynął w energetyce pod znakiem silnego ataku zimy.<br />

Średnia temperatura wyniosła minus 6,4 st. C i była zdecydowanie<br />

niższa w porównaniu ze styczniem 2009 (minus 2,5 st. C).<br />

Dwie fale silnych mrozów spowodowały znaczny wzrost zapotrzebowania<br />

na energię, jej ceny oraz duże awarie energetyczne w sieciach<br />

dystrybucyjnych, pozbawiając zasilania wielu odbiorców.<br />

Zimowa aura i nowe poziomy kontraktów sprawiły, że ceny<br />

w transakcjach spot znacznie wzrosły w stosunku do tych z ostatnich<br />

miesięcy poprzedniego roku. Średnia cena na TGE (Towarowej<br />

Giełdzie Energii) wyniosła w styczniu 193,47 zł/MWh (na<br />

POEE – Platformie Obrotu Energią Elektryczną – 192,82 zł/MWh).<br />

Największy wpływ na średnią cenę miała pogoda, szczególnie<br />

w drugim i czwartym tygodniu miesiąca, gdy podczas mrozów<br />

średnie dobowe ceny osiągały poziomy powyżej 200 zł/MWh.<br />

Zaobserwowano też znaczący wzrost wolumenu energii, którą<br />

handlowano na TGE – w styczniu wyniósł on 412 GWh.<br />

Porównując do 316 GWh w styczniu 2009, obserwujemy<br />

wzrost łącznego wolumenu energii na TGE o 30 proc. Podobna<br />

sytuacja miała miejsce na POEE, gdzie wolumen styczeń<br />

do stycznia wzrósł o 45 proc. do poziomu 629 GWh. Sytuacja<br />

ta spowodowana była między innymi niższymi cenami kontraktów<br />

terminowych, przez które część wytwórców postanowiła<br />

pozostawić większy niż w ubiegłym roku wolumen energii na<br />

rynek spot.<br />

Średnia cena na rynku bilansującym<br />

w styczniu wyniosła<br />

189,86 zł/MWh, lecz korelacja<br />

cen z rynkiem spot nie była aż<br />

tak oczywista (duża fluktuacja<br />

cen na rynku bilansującym<br />

w III dekadzie stycznia – patrz<br />

rysunek).<br />

Również raczej dzięki pogodzie<br />

niż dynamicznie rosnącemu<br />

PKB, średnie zapotrzebowanie<br />

KSE na moc w styczniu wzrosło<br />

o 3,44 proc. licząc rok do<br />

roku. 26 stycznia był ponadto<br />

dniem, w którym zaobserwowano<br />

historycznie maksymalne<br />

zapotrzebowanie na moc:<br />

średnio w dobie 22 096 MW,<br />

i maksimum za godzinę 18 na<br />

poziomie 25 297 MW, przez<br />

co popyt przekroczył rekord ze<br />

stycznia 2008 (25 022 MW).<br />

Z niespotykanym od lat atakiem<br />

zimy zmagała się cała<br />

Europa. We Francji, Wielkiej<br />

Brytanii czy Norwegii odnotowano<br />

rekordowe zużycie<br />

gazu i energii elektrycznej,<br />

a na giełdzie NordPool re-<br />

Rafał Barchanowski<br />

Biuro analiz Rynku <strong>Tauron</strong> Polska energia sa<br />

notowania<br />

kordy biły także ceny, osiągając niespotykany wcześniej poziom<br />

300 €/MWh. Średnia systemowa cena za styczeń ustaliła się na<br />

poziomie 53,77 €/MWh (30 proc. wyżej niż rok wcześniej).<br />

Dodatkowo w Niemczech od stycznia zaczęła obowiązywać<br />

nowelizacja prawa dotyczącego energii odnawialnej (EEG), na<br />

podstawie której operatorzy muszą sprzedawać całkowity wolumen<br />

energii ze źródeł odnawialnych w aukcjach dobowych (Day<br />

ahead). Mimo spodziewanych silnych fluktuacji cen, włącznie ze<br />

wzrostem ilości cen negatywnych, ceny na EPEX Spot w styczniu<br />

zachowywały się stabilnie, ze średnią za cały miesiąc na poziomie<br />

42,21 €/MWh, czyli prawie 15 €/MWh niżej niż rok wcześniej, ale<br />

18 proc. wyżej licząc MtM. Również w Czechach, mimo mrozów,<br />

ceny utrzymały rozsądne poziomy, ze średnią na OTE na poziomie<br />

39,42 €/MWh (+6 proc. MtM).<br />

Ceny surowców w styczniu podlegały znacznym fluktuacjom.<br />

W drugim tygodniu miesiąca ceny ropy naftowej oraz węgla wzrosły<br />

do maksymalnych notowanych w ostatnim czasie poziomów<br />

ponad 83 $/bbl w dostawach ropy Brent i 3,72 $/GJ w miesięcznych<br />

notowaniach kontraktów CIF ARA. Ten okresowy wzrost<br />

cen spowodowany był przez bardzo duży popyt ze strony Chin,<br />

gdzie również dała o sobie znać najmroźniejsza zima od 50 lat<br />

i możliwe braki w dostawach mediów. Po osiągnięciu wspomnianych<br />

szczytów zarówno ceny ropy naftowej, jak i węgla stopniowo<br />

spadały przez kolejne dni stycznia, osiągając na koniec miesiąca<br />

poziomy 72 $/bbl i 3,24 $/GJ w dostawach węgla na luty 2010.<br />

Spadki spowodowane były<br />

głównie przez wzrost temperatur<br />

i zapasów surowców w USA<br />

oraz informacje o zacieśnianiu<br />

polityki monetarnej Chin. Średnia<br />

cena węgla w dostawach<br />

na rok 2011 wyniosła w styczniu<br />

99,68 $/t dla CIF ARA<br />

i 92,80 $/t dla FOB RB.<br />

Nieco odmiennie sytuacja<br />

rozgrywała się na rynku<br />

uprawnień do emisji CO 2 ,<br />

gdzie 6 stycznia osiągnięte<br />

zostały minima cenowe<br />

w transakcjach spot (12,15 €/<br />

/tCO 2 ), po czym ceny fluktuowały<br />

w przedziale 12,65-<br />

-13,59 €/tCO 2 . Głównymi<br />

czynnikami wpływającymi na<br />

wahania była temperatura,<br />

brak podaży ze strony przemysłu,<br />

rosnące ceny gazu<br />

w Wielkiej Brytanii, czy aukcja<br />

uprawnień przeprowadzona<br />

przez rząd Niemiec. Sygnały<br />

te nie były jednak na tyle silne,<br />

by wykreować jakiś dłuższy<br />

trend, w związku z czym<br />

obraz tego rynku pozostaje<br />

niepewny.<br />

8 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 9<br />

Cena [zł/MWh]<br />

260<br />

240<br />

220<br />

200<br />

180<br />

160<br />

140<br />

120<br />

100<br />

80<br />

Cena [USD/GJ]<br />

Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej<br />

na TGE i Rynku Bilansującym w styczniu 2010 r.<br />

40000<br />

36000<br />

32000<br />

28000<br />

24000<br />

20000<br />

16000<br />

12000<br />

8000<br />

4000<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31<br />

3,80<br />

3,75<br />

3,70<br />

3,65<br />

3,60<br />

3,55<br />

3,50<br />

3,45<br />

3,40<br />

3,35<br />

3,30<br />

3,25<br />

3,20<br />

EUR/MgCO 2<br />

ARA Coal Monthly<br />

Futures, Jan. 10<br />

TGE CRO TGE CRO<br />

Średnie tygodniowe ceny dla notowań węgla ARA<br />

dla miesięcznego rynku Futures w styczniu 2010 r.<br />

ARA Coal Monthly<br />

Futures, Feb. 10<br />

ARA Coal Monthly<br />

Futures, Mar. 10<br />

ARA Coal Monthly<br />

Futures, Apr. 10<br />

ARA Coal Monthly<br />

Futures, May 10<br />

ARA Coal Monthly<br />

Futures, June 10<br />

5 3,43 3,24 3,26 3,27 3,28 3,32<br />

4 3,40 3,25 3,27 3,28 3,31 3,36<br />

3 3,49 3,44 3,46 3,48 3,50 3,54<br />

2 3,71 3,71 3,72 3,71 3,72 3,73<br />

14,0<br />

13,5<br />

13,0<br />

12,5<br />

12,0<br />

11,5<br />

11,0<br />

Ceny i wolumeny EUA w transakcjach spot w styczniu 2010 r.<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31<br />

Całkowity wolumen spot EEX BlueNext NordPool<br />

5000<br />

4500<br />

4000<br />

3500<br />

3000<br />

2500<br />

2000<br />

1500<br />

1000<br />

500<br />

0<br />

tys. MgCO 2<br />

Wolumen [MWh]<br />

Źródło: Biuro analiz Rynku <strong>Tauron</strong> Polska energia sa


wydarzenia<br />

W pIątek, 8 stycznIa, na jurze krakoWsko-częstocHoWskIej zaczęło padać.<br />

deszcz i śnieg z deszczem zamaRzał błyskawicznie na ulicach, domach i dRzewach<br />

w walce<br />

z żyWIołem<br />

ewa groŃ<br />

enion sa<br />

Coraz grubsza warstwa lodu pokrywała<br />

przewody, słupy i stacje<br />

energetyczne. W sobotę,<br />

o godz. 6 rano, pozbawionych<br />

zasilania było już ok. 14 tys. odbiorców.<br />

lawina awarii<br />

W południe ich liczba wzrosła do 30 tys.<br />

i stało się jasne, że nie są to typowe awarie.<br />

W ciągu dnia pojawiały się informacje<br />

o uszkodzeniach sieci na terenie oddziału<br />

w Będzinie, w nocy dołączył oddział krakowski.<br />

Energetycy z Enionu natychmiast<br />

przystąpili do pracy. Liczba uszkodzeń<br />

sieci jednak rosła. Ich główną przyczyną<br />

było ogromne obciążenie lodem i śniegiem,<br />

a w konsekwencji łamanie się<br />

drzew, słupów i uszkadzanie linii energetycznych.<br />

Często następowało równoczesne<br />

wyłączenie zasilania podstawowego<br />

i rezerwowego, a uszkodzenia występowały<br />

na całych ciągach linowych.<br />

10 stycznia rano, w kulminacyjnym momencie,<br />

na terenie objętym katastrofalnymi<br />

zniszczeniami sieci, pozbawionych<br />

napięcia było około 112 tys. odbiorców.<br />

Wyłączonych było czasowo 2313 stacji<br />

SN/nn, a 148 linii średniego napięcia<br />

było uszkodzonych lub zniszczonych.<br />

Awarie wystąpiły też na najważniejszych<br />

z punktu widzenia zasilania dużej liczby<br />

odbiorców liniach wysokiego napięcia.<br />

Rano, 10 stycznia, uszkodzonych było<br />

31 linii WN na terenie działania trzech<br />

oddziałów Enionu.<br />

energetycy Pracowali<br />

beZ PrZerwy<br />

Ściągnięto dodatkowe brygady ze wszystkich<br />

oddziałów spółki. W pierwszej kolej-<br />

10 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

ności przystąpiono do usuwania awarii<br />

i zniszczeń na liniach 110 kV, które mają<br />

kluczowe znaczenie dla dostaw energii.<br />

Kolejny etap to odbudowa sieci średniego<br />

napięcia, co pozwoliło na stopniowe przy-<br />

FOTO: ENION<br />

Energetycy twierdzą, że nigdy dotąd nie<br />

widzieli tak grubych warstw szadzi<br />

wracanie zasilania. 13 stycznia o godz.<br />

24 bez napięcia pozostawało jeszcze<br />

23 tys. odbiorców, jednak następnego dnia<br />

pojawiło się kolejne niekorzystne zjawisko<br />

meteorologiczne. Obciążone zmarzniętym<br />

śniegiem i lodem linie pokrywała dodatkowo<br />

szybko narastająca warstwa szadzi.<br />

Statystyki rosły zatrważająco. W ciągu<br />

dnia usuwano uszkodzenia i odbudowywano<br />

linie, a w nocy miały miejsce kolejne<br />

zniszczenia. Okazywało się, że przerwane<br />

przewody pokryte są lodową szadzią, której<br />

grubość dochodzi do 25 cm. W efekcie<br />

zniszczeniu ulegały kilkukilometrowe linie<br />

energetyczne, głównie średniego napięcia.<br />

nigdy dotąd<br />

Nie zdarzyło się dotychczas, żeby skumulowane,<br />

niekorzystne zjawiska pogodowe<br />

utrzymywały się tak długo i na tak dużym<br />

FOTO: ENION<br />

terenie. W wielu przypadkach te same linie,<br />

już po naprawie i przywróceniu zasilania,<br />

ulegały ponownemu uszkodzeniu.<br />

Tylko 20 stycznia ekipy energetyków wymieniły<br />

99 zniszczonych słupów średniego<br />

napięcia, podczas gdy w tym samym<br />

czasie uszkodzeniu uległo kolejnych 64.<br />

– Nastąpiło połączenie katastrofalnych<br />

dla linii i urządzeń energetycznych warunków<br />

pogodowych – mówi Krzysztof<br />

Pubrat, prezes Enionu. – Bez infrastruktury<br />

nie można dostarczać energii, więc<br />

skutki zniszczeń sieci odczuli przede<br />

wszystkim odbiorcy. Ale nie tylko oni. Dla<br />

Enionu to było ogromne wyzwanie i czas<br />

zupełnie wyjątkowej mobilizacji.<br />

Zniszczenia objęły północną część województwa<br />

śląskiego i małopolskiego, głównie<br />

powiaty myszkowski, częstochowski,<br />

kłobucki, lubliniecki, zawierciański, olkuski<br />

i krakowski. Ponieważ to tylko czwarta<br />

część całego obszaru działania Enionu,<br />

można było ściągnąć do odbudowy sieci<br />

ogromny potencjał ludzi i sprzętu ze<br />

wszystkich pozostałych oddziałów i jednostek<br />

firmy. Zaangażowane zostały też<br />

inne spółki energetyczne – m.in. EnergiaPro<br />

oraz kilkadziesiąt energetycznych<br />

firm zewnętrznych. Pracę utrudniał głę-<br />

boki śnieg, oblodzenia konstrukcji słu- pów i przewodów oraz utrzymujące się<br />

mrozy sięgające minus 20 stopni. W ciągu<br />

trzech tygodni stycznia na terenie<br />

siedmiu powiatów zniszczonych zostało<br />

38 słupów wysokiego, 1366 średniego<br />

i blisko 650 niskiego napięcia. Dlatego<br />

o przywrócenie dostaw energii cały czas<br />

walczyło od 1300 do 1600 energetyków.<br />

Wykorzystano ponad 600 sztuk różnego<br />

rodzaju sprzętu ciężkiego: samochodów<br />

terenowych, dźwigów, podnośników, świdrostawiaczy,<br />

kombajnów, koparek itp.<br />

Dzięki tak ogromnemu zaangażowaniu<br />

krZysZtof Pubrat<br />

PreZes enionu<br />

stan naszej sieci i urządzeń zgodny jest z normami<br />

dotyczącymi budowy sieci oraz standardami<br />

stosowanymi w energetyce zawodowej. Jednak<br />

takiej warstwy oblodzenia, a tym samym<br />

obciążenia linii i słupów, nie przewidują żadne<br />

normy dotyczące projektowania i wykonywania<br />

sieci energetycznej, w związku z tym nasza<br />

infrastruktura nie mogła być na nią odporna.<br />

co też ważne, co roku przeznaczamy na rozbudowę<br />

i modernizację sieci ogromne kwoty.<br />

plan inwestycyjny enionu na 2010 r. przewiduje<br />

437 mln zł na odtworzenie sieci przesyłowej (linie,<br />

stacje, przyłączenia nowych odbiorców).<br />

pomimo tak nadzwyczajnej sytuacji mamy satysfakcję,<br />

że zrobiliśmy absolutnie wszystko,<br />

żeby czas odbudowy sieci i przywrócenia dostaw<br />

energii odbiorcom był możliwie jak najkrótszy.<br />

FOTO: ARCH.<br />

jerZy miller, minister<br />

sPraw wewnętrZnych<br />

i administracji<br />

chciałbym, żebyśmy docenili wysiłek enionu<br />

– powiedział na konferencji prasowej minister.<br />

– słowa uznania należą się również tym,<br />

którzy potrafili nad potrzebami ludności miejscowej<br />

zapanować na miarę warunków. sieci<br />

wodociągowe były czynne, sieci kanalizacyjne<br />

były sprawne. sposób funkcjonowania w takich<br />

warunkach jest oczywiście utrudniony, bo nikt<br />

z nas nie potrafi sobie dzisiaj już wyobrazić normalnego<br />

życia bez prądu. ktoś zapyta, czy nie<br />

dało się tego wszystkiego przewidzieć? nie dało<br />

się. takiego natężenia zjawisk meteorologicznych,<br />

które doprowadziły do przeciążenia sieci,<br />

w polsce nigdy nie było.<br />

sił i środków, pomimo ogromnej liczby<br />

zniszczeń, stopniowo przywracano zasilanie<br />

kolejnym miejscowościom. Ostatnich<br />

odbiorców podłączono 31 stycznia w powiecie<br />

olkuskim.<br />

W usuwaniu skutków zniszczeń pomagała<br />

ochotnicza i zawodowa straż pożarna<br />

oraz służby lasów państwowych. Działania<br />

służb energetycznych wspierali również<br />

policjanci i wojsko. Wszystkie służby,<br />

instytucje i społeczności lokalne pracowały<br />

wspólnie, co pozwoliło przetrwać<br />

ten niezwykle trudny okres.<br />

Zima dała się też we Znaki<br />

energiiPro<br />

Z powodu marznącego deszczu, opadów<br />

śniegu i silnego wiatru doszło też do licz-<br />

FOTO: ARCH.<br />

FOTO: JAN KAŁUżA, TOMASZ TOPOLA<br />

nych awarii sieci EnergiiPro. Od soboty,<br />

9 stycznia, kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców<br />

Opolszczyzny i Dolnego Śląska<br />

było pozbawionych zasilania. Postawione<br />

w stan pogotowia służby techniczne<br />

EnergiiPro natychmiast rozpoczęły pracę<br />

przy usuwaniu skutków awarii i przywracaniu<br />

dostaw energii.<br />

Najtrudniejsza sytuacja miała miejsce na<br />

terenie oddziału opolskiego. W niedzielę,<br />

10 stycznia, liczby podawane w raportach<br />

służb technicznych nie napawały<br />

optymizmem. Zasilania pozbawionych<br />

było ok. 300 stacji energetycznych, co<br />

szacunkowo oznaczało brak prądu u ok.<br />

20 tys. odbiorców. Energetycy pracowali<br />

nieustannie, ale była to czasami syzyfowa<br />

praca, gdyż ciągle pojawiały się uszkodzenia<br />

w innych miejscach. Pracowano<br />

do późnych godzin nocnych, dzięki czemu<br />

w poniedziałek rano liczba odbiorców<br />

pozbawionych zasilania zmniejszyła się<br />

do ok. trzech tysięcy.<br />

Zimowe warunki utrudniały dojazd do<br />

miejsc uszkodzeń, często pojawiała się<br />

konieczność dokonywania obchodu linii<br />

w głębokim śniegu, a oblodzenie słupów<br />

uniemożliwiało wejścia na słupołazach.<br />

Ostatnie miejsca, gdzie przywracano zasilanie,<br />

to: Jarnołtówek, Borowiany, Lewice,<br />

Dzbanowice i Jędrychowice. Według<br />

szacunków, we wtorek, 12 stycznia, bez<br />

Okolice Bąkowa koło Kluczborka – łamiące się<br />

drzewa przerwały linię 15 kV<br />

napięcia pozostawało ok. 200 odbiorców.<br />

Trudna sytuacja utrzymywała się przede<br />

wszystkim w dwóch miejscowościach:<br />

Szydłów w gminie Tułowice i Chróścielów<br />

w gminie Kietrz. Tam awarie usunięto<br />

ok. godziny 14.<br />

Współpraca: Katarzyna Bajor,<br />

Joanna Jaźwa – EnergiaPro<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 11


w Grupie<br />

energIapro dobRą FiRmą noWy<br />

początek roku pRzyniósł RozstRzygnięcie plebiscytu dobRa FiRma 2009<br />

Wśród laureatów znalazła się Energia-<br />

Pro. DOBRA FIRMA 2009 to element<br />

Ogólnopolskiego Programu Liderzy<br />

Społecznej Odpowiedzialności, realizowanego<br />

pod patronatem Instytutu Filozofii<br />

i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.<br />

Program ten ma na celu upowszechnienie<br />

zasad odpowiedzialnego biznesu<br />

w polskich firmach i instytucjach,<br />

wskazując jednocześnie liderów w zakresie<br />

realizacji założeń CSR. Przedmiotem<br />

oceny kapituły konkursu była analiza zaangażowania<br />

firm w działalność charytatywną,<br />

sponsorską, polityka firmy jako<br />

pracodawcy oraz inne pozytywne aspekty<br />

działalności przedsiębiorstwa.<br />

Właśnie dzięki tej „dodatkowej” działalności<br />

EnergiaPro znalazła się wśród<br />

Liderów Społecznej Odpowiedzialności.<br />

Choć głównym celem firmy, jako Operatora<br />

Systemu Dystrybucyjnego, jest<br />

WIęcej centralnej<br />

cIepłej Wody<br />

w tychach<br />

zarządy elektrocIepłoWnI<br />

tycHy sa, pRzedsiębioRstwa<br />

eneRgetyki cieplneJ sp. z o.o. oRaz<br />

tyskieJ spółdzielni mieszkanioweJ<br />

oskaRd podpisały 18 stycznia list<br />

intencyJny<br />

Dotyczy on nawiązania współpracy w zakresie<br />

budowy instalacji i dostawy ciepłej wody do<br />

wielorodzinnych budynków mieszkalnych, wyposażonych<br />

do tej pory w łazienkowe podgrzewacze<br />

wody. Ustalono, że spółdzielnia mieszkaniowa wytypuje<br />

budynki, które powinny być objęte programem<br />

budowy takich instalacji. Po przeprowadzeniu<br />

analizy techniczno-ekonomicznej możliwości<br />

realizacji projektu opracowana zostanie umowa<br />

określająca podział obowiązków i udział w finansowaniu<br />

całości inwestycji. Potrzebna jest też akcja<br />

marketingowa wśród mieszkańców budynków,<br />

aby zachęcić ich do uczestnictwa w programie.<br />

Inwestycję można bowiem rozpocząć dopiero po<br />

uzyskaniu zgody ponad połowy właścicieli mieszkań.<br />

(AG)<br />

12 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego<br />

regionu, a także dbałość o infrastrukturę<br />

sieciową, od kilku lat stara<br />

się ona aktywnie uczestniczyć w życiu<br />

mieszkańców Dolnego Śląska i Opolszczyzny.<br />

EnergiaPro podejmuje inicjatywy<br />

prospołeczne oraz wspiera rozwój<br />

takich obszarów, jak kultura i sztuka<br />

czy sport. Szczególnie dba o najmłodszych<br />

mieszkańców regionu, od pięciu<br />

lat prowadząc autorską akcję „Domy<br />

Pozytywnej Energii” skierowaną do wychowanków<br />

domów dziecka z terenu<br />

Dolnego Śląska i Opolszczyzny. Firma,<br />

we współpracy z Polskim Towarzystwem<br />

Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej,<br />

prowadzi także kampanię społeczną dla<br />

dzieci i młodzieży pod nazwą „Bezpieczniej<br />

z prądem”. Jej celem jest promocja<br />

racjonalnego korzystania z energii elektrycznej<br />

oraz bezpiecznego zachowania<br />

wokół infrastruktury energetycznej.<br />

Działania prowadzone przez EnergięPro<br />

w zakresie pomocy innym, traktowane<br />

jako integralna część działalności firmy,<br />

w znaczący sposób wpływają na rozwój<br />

regionu. Cieszą się one także ogromną<br />

popularnością i poparciem społecznym.<br />

Renata Szczepaniak<br />

pkW kupIł aparat<br />

do wykRywania sepsy<br />

W cHrzanoWskIm szpItalu poWIatoWym<br />

działa Już pRoFesJonalna apaRatuRa do wykRywania<br />

niebezpieczneJ dla życia choRoby<br />

Jest to jedyne takie urządzenie w regionie. Pozwala zdiagnozować chorego<br />

już w kilka godzin od wystąpienia objawów. To bardzo ważne,<br />

gdyż w przypadku tej groźnej choroby podanie właściwego leku w odpowiednim<br />

czasie decyduje o życiu pacjenta. Sepsa jest jedną z głównych<br />

przyczyn zgonów na oddziałach intensywnej terapii na całym świecie.<br />

Sprzęt kosztował 260 tys. zł. Dzięki sponsorom oraz ofiarności społeczności<br />

chrzanowskich gmin udało się zebrać całą potrzebną kwotę. Wystarczyła<br />

ona także na zakup analizatora do badania krzepliwości krwi<br />

niezbędnego przy powikłaniach sepsy. Jeden z aparatów, kosztujący 80<br />

tys. zł, podarował szpitalowi Południowy Koncern Węglowy SA. Dyrektor<br />

szpitala Ewa Potocka złożyła na ręce prezesa Andrzeja Szymkiewicza<br />

podziękowania za ten dar. Ponadto<br />

starostwo dokupi dla szpitala<br />

specjalistyczny system monitorowania<br />

karetek wraz z GPS. –<br />

Otrzymaliśmy również pieniądze<br />

z odpisu 1 proc. podatku od pacjentów<br />

i mieszkańców. Zgromadzone<br />

w ten sposób 50 tys. zł<br />

pozwoli kupić nowe aparaty do<br />

pracowni neurologicznej – podkreśla<br />

dyrektor szpitala, dziękując<br />

wszystkim za wsparcie. BW<br />

Dyrektor szpitala Ewa Potocka dziękuje<br />

prezesowi PKW Andrzejowi Szymkiewiczowi<br />

za cenny dar<br />

FOTO: BEATA WRóBEL<br />

Jan Kurp (z lewej) oraz dziekan Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii dr hab. inż. Jerzy Klich<br />

perspektyWy energetykI<br />

opaRteJ na węglu<br />

„długookresoWa perspektyWa wytwaRzania eneRgii<br />

elektRyczneJ z węgla kamiennego w waRunkach polityki emisJi<br />

komisJi euRopeJskieJ” to temat pRezentacJi, Jaką pRzedstawił<br />

pRezes południowego konceRnu eneRgetycznego Jan kuRp<br />

podczas wizyty w akademii góRniczo-hutniczeJ<br />

Wystąpienie było skierowane do studentów<br />

V roku Wydziału Górnictwa<br />

i Geoinżynierii. Prezes Kurp omówił wiele<br />

zagadnień dotyczących energetyki i górnictwa<br />

węglowego w Polsce. Według Jana<br />

Kurpa rozwiązaniem dla polskiego sektora<br />

energetycznego są inwestycje w rozwój<br />

nowej generacji konwencjonalnych bloków<br />

energetycznych w technologii SCPC – na<br />

parametry nadkrytyczne i ultranadkrytyczne<br />

– dla uzyskania zdecydowanie wyż-<br />

ostra zIma na wschodzie<br />

oddzIał pec<br />

w dąbRowie<br />

góRniczeJ<br />

1 stycznIa Rozpoczął<br />

swoJą działalność zakład<br />

usług technicznych<br />

i pRoJektowych<br />

Oddział oferuje szeroki zakres<br />

usług, między innymi wykonawstwo<br />

dokumentacji technicznych, roboty<br />

budowlano-montażowe, jak również<br />

usługi w zakresie transportu. Długoletnie<br />

doświadczenie w zakresie realizacji<br />

działań inwestycyjnych jest gwarancją,<br />

że nowy podmiot będzie w stanie sprostać<br />

bardzo trudnym wymaganiom,<br />

jakie obecnie stawia rynek. (MS)<br />

stycznIoWa aura stała się dla stalowowolskieJ elektRowni testem spRawności techniczneJ<br />

uRządzeń eneRgetycznych<br />

Kilkudniowe mrozy, sięgające minus 25 st. C w nocy i ponad<br />

minus 10 st. C w ciągu dnia, były okazją do sprawdzenia możliwości<br />

eksploatacyjnych zakładu. W tych trudnych warunkach<br />

obydwie siłownie pracowały jednak niezawodnie. Elektrownia III<br />

pracowała przy obciążeniu 250 MWe, a elektrownia II przy obciążeniu<br />

60 MWe i 190 MWt. W rezerwie pozostawał tylko jeden<br />

kocioł OP 150, który mógł być wprowadzony do ruchu w każdym<br />

czasie, a w szczególności, gdyby temperatury spadły poniżej minus<br />

25 st. C. Wszystkie urządzenia pomocnicze pracowały normalnie,<br />

bez żadnych zakłóceń ruchowych. Na placach składowych<br />

zgromadzono wystarczające ilości węgla energetycznego.<br />

Poza miałem w kotłach spalano również biomasę. W takich warunkach<br />

atmosferycznych głównym problemem pozostaje woda<br />

chłodząca pobierana z rzeki San, która została niemal w całości<br />

skuta lodem. Dopływ wody chłodzącej dla potrzeb technologicznych<br />

umożliwiają dwa zrzuty ocieplające. Prowadzony jest też<br />

ciągły monitoring ujęcia wodnego na Sanie.<br />

szej sprawności netto wytwarzania energii<br />

elektrycznej oraz technologie umożliwiające<br />

wychwytywanie i składowanie CO 2<br />

(technologie CCS – Carbon Capture and<br />

Storage). Prezes PKE zaznaczył, że należy<br />

wykorzystać ogromną wiedzę polskich naukowców<br />

– energetyków i górników – oraz<br />

dzisiejszy, sprzyjający pracom naukowym<br />

klimat, tak, aby po roku 2020 możliwe<br />

było zastosowanie przyjaznych środowisku<br />

technologii spalania. (Ph)<br />

FOTO: ŁUKASZ DEJA<br />

PEC w Dąbrowie Górniczej zatrudnia wielu<br />

doświadczonych fachowców<br />

Na czas roztopów kanał wodny został wyposażony w urządzenia<br />

zabezpieczające przed nawałem kry lodowej, która zwykle<br />

utrudnia wtedy prawidłowy napływ wody do pomp chłodzących.<br />

(jw)<br />

Kanał technologiczny w pobliżu Elektrowni Stalowa Wola<br />

FOTO: KRZySZTOF STASIKOWSKI<br />

FOTO: JERZy WIELEBA<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 13


w Grupie<br />

grupa<br />

tauron<br />

na sympozJum<br />

chemia 2010<br />

doradcy bIznesoWI<br />

gRupy tauRon uczestniczyli<br />

w XVi sympozJum naukowo-<br />

-technicznym chemia 2010. miało<br />

ono mieJsce od 26 do 28 stycznia<br />

w płocku, a honoRowym<br />

gospodaRzem był pkn oRlen sa<br />

W<br />

programie sympozjum znalazły<br />

się zarówno panele dyskusyjne,<br />

referaty naukowe, jak i ciekawe prezentacje<br />

firm branżowych i współpracujących<br />

z przemysłem chemicznym.<br />

Wśród prelegentów znalazł się Rafał<br />

Soja, zastępca dyrektora Departamentu<br />

Sprzedaży i Marketingu. Przedstawił<br />

on korzyści z zakresu oszczędności<br />

energii i kosztów z tym związanych,<br />

dzięki zindywidualizowanej obsłudze<br />

klientów instytucjonalnych przez dedykowanych<br />

doradców biznesowych,<br />

jakich oferuje Grupa <strong>Tauron</strong>. Swoje<br />

argumenty poparł konkretnym przykładem<br />

profesjonalnej obsługi jednego<br />

z największych klientów w branży<br />

petrochemicznej, który dzięki współpracy<br />

z Grupą <strong>Tauron</strong> może zaplanować<br />

znaczne oszczędności związane<br />

z kosztem zakupu energii elektrycznej<br />

dla wszystkich swoich obiektów.<br />

Po raz kolejny dużym zainteresowaniem<br />

uczestników sympozjum<br />

cieszyło się stoisko Grupy <strong>Tauron</strong><br />

z atrakcjami motoryzacyjnymi. Odwiedzający<br />

je klienci mogli dowiedzieć<br />

się, jak zmniejszyć koszty energii<br />

elektrycznej w przedsiębiorstwie,<br />

a najlepsi, którzy zmagali się w symulatorach<br />

wyścigowych Formuły 1,<br />

wygrywali nagrody. (JM)<br />

Klienci odwiedzający stoisko <strong>Tauron</strong>a mogli<br />

spróbować sił w symulatorach Formuły 1<br />

14 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

FOTO: ARCH.<br />

FOTO: ARCH. OIPH<br />

Ukoronowaniem noworocznego spotkania przedsiębiorców był wspólny koncert Orkiestry Kameralnej<br />

Miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia i zespołu Cree<br />

noWoroczne spotkanie<br />

pRzedsiębioRców<br />

ponad trzystu przedsIębIorcóW uczestniczyło<br />

w nowoRocznym spotkaniu, któRe odbyło się 30 stycznia<br />

w teatRze małym w tychach<br />

Podczas imprezy przyznano statuetkę<br />

„Integratora Roku”, dla osoby integrującej<br />

przedstawicieli biznesu oraz lokalną<br />

społeczność. <strong>Tauron</strong> Polska Energia<br />

SA wraz z Elektrociepłownią Tychy<br />

wsparły organizacyjnie to wydarzenie.<br />

– Okazje do spotkania w jednym miejscu<br />

tak dużej liczby przedsiębiorców trzeba<br />

wykorzystywać. Dlatego też realizujemy<br />

działania marketingowe nakierowane na<br />

dotarcie z komunikacją sprzedażową do<br />

konkretnych grup klientów biznesowych<br />

– mówi Krzysztof Zamasz, wiceprezes<br />

zarządu <strong>Tauron</strong> Polska Energia.<br />

Tego typu wydarzenia, organizowane<br />

przez Okręgową Izbę Przemysłowo-<br />

Handlową w Tychach, od lat cieszą się<br />

dużym zainteresowaniem i prestiżem.<br />

I tym razem spotkanie zgromadziło licznie<br />

przybyłych przedsiębiorców, przedstawicieli<br />

władz samorządowych oraz<br />

zaproszonych gości. Wśród nich znaleźli<br />

się m.in.: podsekretarz stanu w Ministerstwie<br />

Skarbu Państwa Joanna Schmid,<br />

wicemarszałek województwa śląskiego<br />

Zbyszek Zaborowski, członek zarządu<br />

województwa śląskiego Piotr Spyra,<br />

wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej<br />

oraz prezes Regionalnej Izby Gospodarczej<br />

w Katowicach Tadeusz Donocik.<br />

Podczas spotkania przyznano statuetkę<br />

„Integratora Roku”. To wyróżnienie<br />

dla osoby, która wniosła istotny wkład<br />

w rozwój i integrację działań lokalnego<br />

środowiska wokół spraw ważnych dla<br />

społeczności lokalnej i która w ten sposób<br />

przyczyniła się do promocji miasta<br />

i regionu. Tegoroczną nagrodę otrzymała<br />

Danuta Wencel. To właśnie z jej<br />

inicjatywy odbywały się w Tychach „Dni<br />

Szwecji” – okazja do tego, aby poznać<br />

szwedzką kulturę i tradycję oraz z powodzeniem<br />

nawiązać biznesowe relacje<br />

z partnerami ze Szwecji. Po części oficjalnej<br />

na scenie tyskiego teatru wystąpili<br />

wspólnie Orkiestra Kameralna Miasta<br />

Tychy pod dyrekcją Marka Mosia<br />

oraz zespół Cree. (JM)<br />

sukces gIgaWata w naRciaRskich zmaganiach<br />

od 14 do 17 stycznIa W kroścIenku nad dunajcem RozegRano Xi mistRzostwa<br />

polski eneRgetyków w naRciaRstwie alpeJskim<br />

W<br />

imprezie organizowanej przez Federację<br />

Sportową „Energetyk” po<br />

raz pierwszy swoją ekipę wystawiła EnergiaPro<br />

Gigawat z Wrocławia, w składzie:<br />

Alicja Prasol (kapitan), Daria Górka,<br />

Tadeusz Andrusieczko, Michał Kostyra<br />

i Sobiesław Pichurski.<br />

Zawody narciarskie odbyły się na stoku<br />

w Kluszkowcach, gdzie rywalizowało ponad<br />

250 uczestników z 35 zespołów energetycznych.<br />

Podczas mistrzostw dopisała<br />

pogoda i wspaniała atmosfera. Na trudnej<br />

technicznie trasie zawodnicy dali z siebie<br />

wszystko, co znalazło odzwierciedlenie<br />

w zdobyciu mistrzowskiego tytułu w kategorii<br />

kobiet przez Alicję Prasol oraz w zajęciu<br />

siódmego miejsca przez wrocławski team<br />

w klasyfikacji generalnej Mistrzostw Polski<br />

Energetyków. Wszyscy wykazali się wielką<br />

ambicją i sportowym duchem walki.<br />

– Jest to mój siódmy udział w Mistrzostwach<br />

Polski Energetyków w Narciarstwie<br />

Alpejskim. W barwach <strong>Tauron</strong>a startowa-<br />

łam po raz pierwszy – mówi Alicja Prasol.<br />

– Narty, rower i od niedawna biegi to<br />

ulubione dyscypliny sportowe, którym poświęcam<br />

czas po pracy. Do moich osiąg-<br />

nięć należy zajęcie miejsca w pierwszej<br />

dziesiątce kobiet w półmaratonie Goerlitz-<br />

-Zgorzelec w 2009 roku. Byłam pierwsza<br />

w swojej kategorii wiekowej na dystansie<br />

21,125 km. Moim marzeniem jest przebiec<br />

w przyszłości cały maraton – dodaje. SP<br />

pec katoWIce na budowie Reinhold centeR<br />

W połoWIe stycznIa pec katoWIce podpisał pRotokół zakończenia Robót na teRenie<br />

budowy kompleksu biuRowo-usługowego Reinhold centeR w katowicach, zlokalizowanego na<br />

teRenach dawnych zakładów poligRaFicznych caRtotecnica pRzy al. koRFantego<br />

Przedstawiciele inwestora Reinhold Center podczas podpisania protokołu zakończenia robót<br />

Zawodnicy z wrocławskiej EnergiiPro Gigawat obiecują, że za rok zajmą lepsze miejsce podczas<br />

Mistrzostw Polski Energetyków w narciarstwie alpejskim<br />

FOTO: KAROLINA KMON<br />

Jako spółka z długoletnim doświadczeniem<br />

przesyłowym, PEC Katowice<br />

stara się sprostać ostrym kryteriom jakościowym<br />

stawianym przez rynek i zajmować<br />

się potrzebami wynikającymi z podstawowej<br />

działalności przedsiębiorstwa.<br />

Miniony sezon inwestycyjno-remontowy<br />

pokazał, że potencjał umiejętności i fachowej<br />

wiedzy może zostać wykorzystany<br />

także na rzecz klientów zewnętrznych.<br />

Zakres prac remontowych PEC Katowice<br />

przy al. Korfantego obejmował<br />

roboty instalacyjne sieci cieplnej, także<br />

w zakresie renowacji, wymiany i uzupełniania<br />

izolacji zewnętrznej oraz mufowania<br />

rur preizolowanych. Firma wykonała<br />

też montaż stacji wymienników ciepła<br />

z kompletną instalacją, stanowiącą integralną<br />

część węzła cieplnego, wraz z towarzyszącymi<br />

montażowi drobnymi pracami<br />

budowlanymi. Karolina Kmon<br />

FOTO: ARCH.<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 15


wywiad handel<br />

„poWernext nIeustająco WsłucHuje sIę W życzenIa sWoIcH klIentóW<br />

I rozWIja sWoje usługI, podnosząc stopIeŃ IcH kompleksoWoścI<br />

I rzetelnoścI”. takie inFoRmacJe można znaleŹć w mateRiałach inFoRmacyJnych giełdy.<br />

czy Rzeczywiście Jest ona taka wyJątkowa?<br />

giełdy eneRgii elektRyczneJ<br />

poWernext<br />

Tomasz FOrNaLCZYK<br />

Powstanie i działalność giełdy Powernext<br />

było możliwe dzięki Dyrektywie<br />

96/92/WE dotyczącej zasad<br />

wewnętrznego rynku energii. Przepisy<br />

te zostały wdrożone do francuskiego<br />

porządku prawnego w lutym 2000 r. Już<br />

dwa miesiące później rozpoczęły się prace<br />

koncepcyjne związane z możliwością<br />

utworzenia giełdy Powernext. Partnerami<br />

projektu były duże francuskie instytucje<br />

finansowe i koncerny energetyczne.<br />

struktura i handel<br />

Pierwszych transakcji kupna-sprzedaży<br />

energii elektrycznej na giełdzie Powernext<br />

dokonano na rynku dnia następnego<br />

16 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

struktura gruPy<br />

Powernext<br />

50%<br />

20% 10% 1 share<br />

POWER<br />

DERiVATiVES<br />

FOTO: POWERNEXT<br />

Źródło: www.powernext.com<br />

z dostawą fizyczną 26 listopada 2001 r.<br />

W pierwszej sesji wzięło udział sześciu<br />

członków. Kolejnym krokiem było uruchomienie<br />

w 2004 r. rynku kontraktów<br />

terminowych dla energii elektrycznej.<br />

Podobnie jak w przypadku innych giełd,<br />

rynek ten stanowić miał uzupełnienie<br />

rynku dnia następnego i minimalizować<br />

ryzyko cenowe zawieranych na nim kontraktów.<br />

Od 2008 r. handel energią elektryczną<br />

na rynku dnia następnego dla obszaru<br />

Francji został przeniesiony do spółki<br />

EPEX Spot SE utworzonej wspólnie<br />

z niemiecką giełdą EEX. Rynek kontraktów<br />

terminowych dla energii elektrycznej<br />

w 2009 r. również został wytransferowany<br />

do jednej ze spółek działającej<br />

w strukturach spółki EEX – EEX Power<br />

Derivatives GmbH.<br />

Na giełdzie Powernext działał też rynek<br />

uprawnień do emisji CO 2 . Powstał on<br />

w czerwcu 2005 r. Parkiet uprawnień nie<br />

funkcjonował jednak zbyt długo w strukturach<br />

Powernext. Handel uprawnieniami<br />

został wykupiony w 2007 r. przez<br />

giełdę NySE Euronext – czołowego europejskiego<br />

operatora rynku uprawnień<br />

do emisji CO 2 .<br />

Silna pozycja giełdy Powernext została<br />

więc dość szybko poważnie nadszarpnięta.<br />

Obecnie stanowi ona jedynie znaczącą<br />

platformę handlu gazem ziemnym.<br />

Ta stosunkowo nowa aktywność<br />

(rynek uruchomiony w 2007 r.) wydaje<br />

się wspierana przez władze Powernext.<br />

W tym zakresie na giełdzie Powernext<br />

działają dwa rynki: kontraktów z dostawą<br />

fizyczną oraz rynek terminowy. Na<br />

każdym z nich oferowanych jest kilka<br />

produktów różniących się między sobą<br />

głównie terminem realizacji kontraktu.<br />

W przypadku Powernext trudno o aktualne<br />

statystyki dotyczące handlu energią<br />

elektryczną. Pamiętajmy, że te aktywności<br />

prowadzone są przez jednostki<br />

wchodzące w skład giełdy EEX. Dane<br />

dotyczące cen i wolumenów z parkietów<br />

handlu energią elektryczną nie są<br />

publikowane na stronach Powernext.<br />

Wiadomo natomiast, że w roku 2008<br />

na rynku dnia następnego handlowało<br />

aktywnie 70 uczestników giełdy. Powernext<br />

próbuje zatem rozwijać inne<br />

aktywności (oprócz handlu gazem). Wykorzystując<br />

swoje doświadczenie oraz<br />

infrastrukturę informatyczną, giełda ta<br />

próbuje również działalności konsultingowej.<br />

W ofercie Powernext znajdują się<br />

działania polegające na organizowaniu<br />

i prowadzeniu różnego rodzaju aukcji,<br />

zarówno w sektorze energetycznym, jak<br />

i innych zajmujących się handlem. Ta<br />

działalność oferowana przez Powernext<br />

daje kompleksowe wsparcie, począwszy<br />

od opracowania algorytmu i oprogramowania<br />

aukcji, poprzez sprzęt, aż do<br />

procedur związanych z płatnością i dostawą<br />

towaru.<br />

udZiałowcy, nadZór<br />

i regulacja<br />

Pierwszymi udziałowcami Powernext byli<br />

HGRT, Euronext, EDF, Société Générale,<br />

BNP Paribas, TotalFinalElf and Electrabel.<br />

Obecnie kapitał giełdy wynoszący<br />

11 741 680 euro, podzielony jest<br />

między 10 udziałowców. Największym<br />

z nich jest Holding of Transmission Sys-<br />

tem Operators (HGRT). HGRT tworzą<br />

operatorzy sieci przesyłowych Francji<br />

(RTE) – 25 proc. udziałów, Belgii (Elia)<br />

– 12,5 proc. oraz Holandii (TenneT)<br />

– 12,5 proc. Pozostali to światowe koncerny<br />

działające w branży elektroenergetycznej,<br />

gazowej i paliwowej.<br />

Powernext zobowiązana jest prowadzić<br />

swoją działalność, realizując postulat<br />

równoważenia interesów kupujących<br />

i sprzedających oraz wprowadzając zasady<br />

umożliwiające niedyskryminujący<br />

handel.<br />

Instytucjami uprawnionymi do nadzoru<br />

i kontrolowania giełdy Powernext są<br />

Urząd ds. Rynków Finansowych (Autorite<br />

des Marches Financiers – AMF) oraz<br />

odpowiednik polskiego Urzędu Regulacji<br />

Energetyki – Komisja Regulacji Energetyki<br />

(Commission de Regulation de<br />

l’Energie – CRE).<br />

AMF jest odpowiedzialny za poprawność<br />

i przejrzystość działań prowadzonych<br />

przez różnego rodzaju instytucje na rynkach<br />

finansowych, w tym giełd. Urząd<br />

ten ma dość szerokie uprawnienia.<br />

Oprócz funkcji polegających na monitorowaniu<br />

przestrzegania obowiązujących<br />

przepisów, może również wprowadzać<br />

nowe regulacje oraz zatwierdzać procedury<br />

implementowane przez podlegające<br />

jego nadzorowi instytucje. Urząd<br />

jest także uprawniony do prowadzenia<br />

dochodzeń i nakładania sankcji.<br />

struktura właścicielska giełdy Powernext (w Proc.)<br />

alpiq<br />

5,0<br />

e.ON<br />

5,0<br />

enel<br />

4,9<br />

GrTgaz<br />

5,1<br />

TIGF<br />

1,0<br />

HGrT 52,8<br />

rTe 51,0<br />

elia 24,5<br />

TenneT 24,5<br />

Total<br />

5,8<br />

eDF<br />

6,8<br />

GDF Suez<br />

6,7<br />

electrabel<br />

6,7<br />

CRE odpowiada za nadzór nad funkcjonowaniem<br />

regulowanych sektorów<br />

rynku elektroenergetycznego: systemów<br />

dystrybucyjnych i przesyłowych energii<br />

elektrycznej oraz gazu. Zadaniem CRE<br />

jest zapewnienie niedyskryminowanego<br />

dostępu do sieci (elektroenergetycznej<br />

i gazowej) dla wszystkich konsumentów<br />

i wytwórców tych dóbr. CRE wspiera<br />

również rozwój konkurencyjnego rynku<br />

energii elektrycznej i gazu, m.in. poprzez<br />

wsparcie przy wprowadzaniu nowych<br />

produktów oraz akcje edukacyjne<br />

dla klientów.<br />

Źródło: www.powernext.com<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 17


energia w UE<br />

W nadcHodzącycH latacH WIele pracującycH urządzeŃ WytWórczycH<br />

będzie wyłączonych z eksploatacJi, co wynika zaRówno z ich technicznego zużycia, Jak Również<br />

konieczności dotRzymania limitów emisJi zanieczyszczeń ustalonych w uniJnych RegulacJach<br />

możliwości wyboRu<br />

tecHnologIcznej<br />

strategII InWestycyjnej<br />

Stanisław TOKarSKI<br />

Jerzy JaNIKOwSKI<br />

Unijna polityka energetyczno-<br />

-klimatyczna wyznacza kilka<br />

kierunków działań bezpośrednio.<br />

Niestety, nie zawsze będą<br />

one mogły być wykorzystane ze względu<br />

na wiele wewnętrznych uwarunkowań<br />

poszczególnych krajów unijnych i samych<br />

firm energetycznych. Jak wygląda<br />

to zagadnienie z punktu widzenia polskiej<br />

elektroenergetyki?<br />

koniecZność<br />

odbudowy mocy<br />

W perspektywie najbliższych lat także<br />

w polskim systemie elektroenergetycznym<br />

zostanie wyłączonych sporo jednostek<br />

wytwórczych. Szacuje się, że w Polsce<br />

do roku 2016 trzeba będzie odstawić<br />

pomiędzy 7 GW a 15 GW, w zależności<br />

od ostatecznego kształtu zapisów proponowanej<br />

dyrektywy IED, która czeka<br />

na drugie czytanie w Parlamencie Europejskim.<br />

Moc zainstalowana w naszym<br />

kraju to niemal 36 GW. Z prostego obliczenia<br />

wynika, że braknie nam w krótkiej<br />

perspektywie – być może nawet<br />

w sposób skokowy – od 19 do 41 proc.<br />

mocy! To bardzo dużo. Trzeba jeszcze<br />

pamiętać, że Polska, pomimo panującego<br />

na świecie ciężkiego kryzysu finansowego,<br />

stale się rozwija. W ubiegłym roku<br />

odnotowaliśmy wzrost PKB na poziomie<br />

1,5 proc., a prognoza na rok bieżący mówi<br />

o wzroście rzędu 3 proc. (Goldman Sachs<br />

Global ECS Research). Oznacza to dodatkowy<br />

wzrost zapotrzebowania na energię<br />

elektryczną i co za tym idzie, jeszcze większe<br />

zapotrzebowanie na nowe moce.<br />

18 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

jakie inwestycje są możliwe<br />

Pakiet klimatyczny wyznacza Polsce<br />

na 2020 r. cel 15 proc. udziału energii<br />

ze źródeł odnawialnych w jej końcowej<br />

konsumpcji. Wiemy już, że przy ograniczonych<br />

krajowych zasobach energii odnawialnej<br />

będzie go bardzo trudno zrealizować.<br />

Zakładając jednak, że uda się ten<br />

cel osiągnąć, trzeba pamiętać, że taką<br />

wielkością mocy z biomasy, wiatru, wody<br />

i innych źródeł odnawialnych będziemy<br />

możliwości zastąpienia<br />

węgla poprzez źródła<br />

odnawialne ograniczone<br />

są ze względu na<br />

dostępność zasobów.<br />

ponieważ czeka nas<br />

wzrost zapotrzebowania<br />

na energię elektryczną,<br />

ekonomicznie i technicznie<br />

dostępne zasoby oze nie<br />

pokryją naszych potrzeb<br />

dysponować najwcześniej za 10 lat. Spora<br />

część tych źródeł będzie miała przy<br />

tym charakter stochastyczny, tzn. będzie<br />

dawała energię do sieci tylko w sprzyjających<br />

warunkach, np. wtedy, gdy będzie<br />

wiał wiatr. W „Polityce Energetycznej<br />

Polski do 2030 roku” rząd wyraźnie daje<br />

zielone światło dla elektrowni jądrowych.<br />

Ponieważ nie mamy na tym polu jeszcze<br />

żadnych doświadczeń, a potrzebnych<br />

działań jest bardzo wiele, należy oczekiwać,<br />

że tego typu jednostki pojawią<br />

się najwcześniej za 10-15 lat. Takie szacunki<br />

przekazują partnerzy zagraniczni,<br />

dysponujący elektrowniami atomowymi<br />

od dawna, jak również polscy eksperci<br />

z wyższych uczelni. Wyniki takiej pobieżnej<br />

analizy szybko zatem pokazują,<br />

że w najbliższych kilku latach w naszym<br />

kraju – pomimo rozwijania źródeł odnawialnych<br />

oraz energetyki jądrowej – będzie<br />

ogromny deficyt mocy wytwórczych,<br />

którego nie uda się uzupełnić importem<br />

energii z powodu ograniczonych wielkości<br />

mocy przesyłowych połączeń transgranicznych.<br />

Oznacza to pilną koniecz-<br />

ność budowy nowych bloków energetycznych<br />

pracujących w oparciu o spalanie<br />

gazu lub węgla. Inwestycje te należy rozpoczynać<br />

już dzisiaj, bo sam proces inwestycyjny<br />

w ich przypadku też trwa kilka lat.<br />

Ze względu na szybkość i koszty budowy<br />

łatwiejsze wydaje się wybranie jednostek<br />

gazowych. W ich przypadku łatwiej jest<br />

także spełnić unijne wymagania w zakresie<br />

ograniczenia emisji zanieczyszczeń.<br />

Niestety, gaz ma także wady, do których<br />

należy nie tylko stosunkowo wysoka i niestabilna<br />

cena, ale również ograniczona<br />

maksymalna techniczna możliwość zapewnienia<br />

dostaw. Bloki gazowe pojawią<br />

się zatem z pewnością na naszym rynku,<br />

ale nie rozwiążą problemu zapewnienia<br />

wystarczającej ilości mocy w systemie<br />

elektroenergetycznym.<br />

gdZie Zatem sZukać<br />

roZwiąZania?<br />

Realnym wyjściem z sytuacji jest budowa<br />

nowoczesnych, wysokosprawnych<br />

jednostek węglowych. Dlaczego? Przemawia<br />

za nim kilka kluczowych argumentów:<br />

• Węgiel jest szeroko dostępny jako surowiec<br />

energetyczny – nie tylko w Polsce,<br />

ale na całym świecie. Jego zaso-<br />

by wystarczą przy obecnym poziomie<br />

zużycia na ponad 130 lat. Można go<br />

łatwo transportować (także drogami<br />

wodnymi) i składować bez konieczności<br />

budowania kosztownej i wrażliwej infrastruktury.<br />

• Technologie węglowe są dojrzałe<br />

i stosowane na całym świecie. Ich ciągły<br />

rozwój pozwolił ograniczyć do minimum<br />

emisje zanieczyszczeń takich jak<br />

pył, dwutlenek siarki czy tlenki azotu.<br />

Powstające przy tym odpady znalazły<br />

doskonałe zastosowanie między innymi<br />

w przemyśle budowlanym i drogownictwie.<br />

Sprawność wytwarzania stale jest<br />

podnoszona, a postęp w tej dziedzinie<br />

jest imponujący. Elektrownie węglowe<br />

dają prawie nieograniczoną swobodę<br />

w wyborze ich lokalizacji i są stabilnym<br />

założenIa dotyczące cen palIW do roku 2050<br />

[$/boe]<br />

140<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

źródłem energii niezależnie od warunków<br />

meteorologicznych.<br />

• Ciągłe prace nad doskonaleniem technologii<br />

węglowych obejmują także instalacje<br />

do wychwytywania i magazynowania<br />

dwutlenku węgla (CCS). Szacuje się,<br />

że staną się one komercyjnie dostępne<br />

w latach 2020-2025. Prace w tym zakresie<br />

są wspierane ze środków Unii Europejskiej,<br />

czego przykładem może być<br />

program budowy 12 europejskich instalacji<br />

demonstracyjnych CCS.<br />

Jak pokazują przeprowadzone analizy<br />

– w perspektywie długookresowej,<br />

tj. do roku 2050, jest możliwe obniżenie<br />

emisji dwutlenku węgla w krajach<br />

Unii Europejskiej o 75 proc. Osiągnięcie<br />

takiego celu jest realne, ale ciągle<br />

30-proc. udział w europejskim energymix<br />

paliw kopalnych mają paliwa kopalne<br />

wraz z instalacjami CCS. Nie jest<br />

zatem możliwe wyeliminowanie węgla<br />

i innych paliw kopalnych z wytwarzania<br />

energii elektrycznej w Europie. Nie da<br />

się ich zastąpić innymi źródłami, bądź<br />

też koszty takiego działania byłyby niewspółmiernie<br />

wysokie.<br />

Źródła odnawialne, takie jak wiatr, wymagają<br />

stale gorącej rezerwy w konwencjonalnych<br />

elektrowniach cieplnych.<br />

Jej wielkość – według źródeł niemieckich<br />

– powinna być na poziomie ponad<br />

90 proc. wykorzystywanej mocy wiatrowej.<br />

Elektrownie cieplne są więc niezbędne<br />

do rezerwowania mocy stochastycznych.<br />

Mogą to być elektrownie gazowe<br />

albo węglowe – szczególnie na węgiel<br />

kamienny, które mogą pracować zarówno<br />

w podstawie, jak również w szczycie,<br />

a podczas pracy – w odróżnieniu od bloków<br />

jądrowych – są elastyczne, dzięki<br />

czemu można zmieniać ich obciążenie.<br />

Wykorzystanie węgla zwiększa bezpieczeństwo<br />

energetyczne Unii Europejskiej<br />

0<br />

1980 1995 2000 2006 2008 2010 2020 2030 2040 2050<br />

ropa $/boe<br />

gaz (NCV) $/boe<br />

węgiel $/boe<br />

(źródło: project 2050 euRelectRic)<br />

oraz zmniejsza jej i tak duże (sięgające<br />

70 proc.) uzależnienie od importu paliw<br />

z krajów trzecich.<br />

Nakłady inwestycyjne w przypadku<br />

elektrowni węglowych są na poziomie<br />

1,5 mln euro za 1 MW mocy, co przy<br />

stałym wykorzystaniu elektrowni jest bardzo<br />

atrakcyjne. Dla porównania 1 MW<br />

mocy na wietrze kosztuje średnio ok.<br />

1,7 mln euro, przy czym czas wykorzystania<br />

takich mocy w ciągu roku jest około<br />

czterokrotnie krótszy.<br />

Cena węgla jest stabilna i pozostaje na<br />

atrakcyjnym poziomie szczególnie w zestawieniu<br />

z cenami gazu bądź ropy naftowej.<br />

Możliwości zastąpienia węgla poprzez źródła<br />

odnawialne są bardzo ograniczone ze<br />

względu na dostępność zasobów. Jest to<br />

tym bardziej istotne, że patrząc na stare<br />

kraje unijne, należy się liczyć ze wzrostem<br />

zapotrzebowania na energię elektryczną<br />

w Polsce. Ekonomicznie i technicznie dostępne<br />

zasoby energii odnawialnej w Polsce<br />

nie pokryją naszych potrzeb.<br />

Ograniczona pozostaje także możliwość<br />

zastąpienia produkcji energii jej importem.<br />

Wynika to z technicznych uwarunkowań<br />

samego systemu przesyłowego.<br />

Nawet jego ewentualna rozbudowa<br />

o kolejne połączenia jest także bardzo<br />

kosztowna i skomplikowana, i sama<br />

w sobie nie zastąpi wytwarzania energii,<br />

które odbywa się na rynku polskim.<br />

słabe strony<br />

Oczywiście węgiel ma także słabe strony.<br />

Najważniejszą z nich jest jego wrażliwość<br />

na zaostrzanie unijnej polityki ekologicznej.<br />

Każdy obniżony limit emisji zanieczyszczeń<br />

przekłada się na konkretne koszty<br />

związane z dostosowaniem posiadanych<br />

urządzeń do jego dotrzymania. Czasem<br />

– w szczególności dla starszych bądź mniejszych<br />

jednostek – wydatki te są zbyt duże<br />

i część mocy jest wyłączana z eksploatacji<br />

na kilka lat przed technicznym zużyciem<br />

urządzeń. Przykładem takich wymuszeń<br />

są regulacje wprowadzone poprzez dyrektywę<br />

LCP bądź dyskutowaną obecnie<br />

dyrektywę IED. W Polsce, gdzie ponad<br />

90 proc. energii elektrycznej wytwarzane<br />

jest z węgla kamiennego i brunatnego, odczuwa<br />

się to zatem bardzo wyraźnie. Unijne<br />

przepisy wywołają więc skokowy ubytek<br />

mocy dostępnej w polskim systemie.<br />

Zjawisko takie, choć z pewnością mniej<br />

widoczne, może wystąpić także w innych<br />

państwach członkowskich Unii Europejskiej<br />

szerzej wykorzystujących węgiel, jak<br />

np. w Wielkiej Brytanii bądź w Czechach.<br />

Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że ustalenia<br />

nowych wymogów to jednak decyzje<br />

polityczne i dużo zależy od wzajemnych<br />

uzgodnień pomiędzy poszczególnymi krajami.<br />

Trzeba liczyć się także z faktem, że<br />

wytwarzanie energii elektrycznej z węgla<br />

będzie wiązało się z koniecznością ponoszenia<br />

dodatkowych opłat za emisję CO 2 .<br />

Polska wynegocjowała co prawda derogacje<br />

w tym zakresie, ale stopniowo wydatki<br />

na zakup uprawnień do emisji będą się<br />

zwiększały i trzeba o tym pamiętać.<br />

Wydaje się jednak, że ciągły postęp<br />

techniczny zarówno w zakresie poprawy<br />

sprawności wytwarzania w elektrowniach<br />

węglowych, jak również w opanowaniu<br />

i komercyjnym zastosowaniu<br />

instalacji CCS spowoduje, że koszty<br />

związane z CO 2 zostaną ustabilizowane.<br />

Węgiel z wielu powodów pozostanie<br />

istotnym składnikiem europejskiego<br />

energy-mix, a długookresowe analizy<br />

wyraźnie to potwierdzają.<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 19


aport<br />

czecHy, kraj mnIejszy od polskI, zbudowały spRawnie działaJący Rynek eneRgii.<br />

pełną libeRalizacJę zakończono wcześnieJ niż nad wisłą. czeskie elektRownie są też ważnymi<br />

ekspoRteRami elektRyczności<br />

Rynek eneRgii – czecHy<br />

wojciech KwINTa<br />

publicysta businessman.pl<br />

Kraj czterokrotnie mniejszy od<br />

naszego, zamieszkany przez<br />

ponad 10 mln ludzi, ma prawie<br />

18 tys. MW zainstalowanej<br />

mocy elektrycznej – mniej więcej połowę<br />

tego, co w czterokrotnie większej Polsce.<br />

Produkuje ponad 80 TWh energii rocznie,<br />

a przy niższym zapotrzebowaniu<br />

wewnętrznym sporą część prądu eksportuje.<br />

Po szybkim wzroście w latach 2002<br />

i 2003, związanym z uruchomieniem<br />

elektrowni atomowej w Temelinie, poziom<br />

produkcji ustabilizował się. W ciągu ostatnich<br />

pięciu lat nastąpił wzrost mocy o ok.<br />

300 MW, głównie ze względu na podniesienie<br />

mocy reaktorów w elektrowni Dukovany.<br />

Do 2013 r. planuje się jej dalsze<br />

zwiększenie o ok. 240 MW. W tym roku<br />

rozpocznie się też budowa dwóch nowych<br />

bloków w Temelinie. Pierwszy z nich powinien<br />

zostać uruchomiony w 2020 r.<br />

Energetyka jądrowa daje mniej więcej<br />

jedną piątą elektryczności, jednak w Czechach<br />

dominują bloki zasilane węglem,<br />

przede wszystkim brunatnym. W 2008 r.<br />

z węgla brunatnego pochodziło ponad<br />

42 TWh energii elektrycznej, a z kamiennego<br />

– ponad 6 TWh. W tym czasie<br />

elektrownie atomowe wyprodukowały<br />

25,5 TWh. Według planów, w 2030 r.<br />

energetyka jądrowa i węglowa powinny<br />

zapewniać ok. 75 proc. energii elektrycznej<br />

(przy prawie równym wkładzie w wytwarzanie).<br />

Udział gazu ziemnego jako<br />

paliwa (ok. 5 proc. dzisiaj) nieznacznie<br />

wzrośnie. Natomiast rozwój energetyki<br />

odnawialnej nie jest nad Wełtawą łatwy:<br />

położenie i ukształtowanie terenu<br />

nie sprzyja budowie farm wiatrowych na<br />

wielką skalę – na razie moc zainstalowana<br />

to ok. 150 MW. W takiej sytuacji<br />

Czesi promują inne źródła odnawialne,<br />

głównie energetykę słoneczną, ale także<br />

biogazownie. Fotowoltaika przekroczyła<br />

40 MW mocy. W przeciwieństwie do Polski,<br />

gdzie wsparcie OZE zapewniają zie-<br />

20 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

lone certyfikaty, nasi południowi sąsiedzi<br />

stosują metodę feed-in-tariff, czyli dopłat<br />

zawartych w taryfach. W segmencie wytwarzania<br />

zdecydowanie dominuje ČEZ,<br />

spółka intensywnie zdobywająca rynki<br />

zagraniczne. W posiadaniu firmy jest ponad<br />

12 GW mocy zainstalowanej w kraju,<br />

czyli 69 proc. całości.<br />

sZybka liberaliZacja<br />

W 2002 r. w Czechach rozpoczęła się deregulacja<br />

rynku. Podobnie jak w Polsce,<br />

odbiorców podzielono na grupy i stopniowo<br />

dopuszczano do udziału w wolnym<br />

rynku. W przeciwieństwie do naszego<br />

kraju, Czesi przeprowadzili zmiany szybciej<br />

i sprawniej – 1 stycznia 2006 r. nastąpiła<br />

pełna liberalizacja. Od tego czasu,<br />

w ciągu trzech lat, sprzedawcę energii<br />

zmieniło ok. 2 proc. klientów. Algorytm<br />

postępowania jest jasny, zmiana bezpłatna,<br />

a operacja nie może przekraczać<br />

17 dni roboczych. Decyzje nie zapadają<br />

masowo głównie z powodu struktury rynku,<br />

jednak z roku na rok coraz więcej odbior-<br />

udział źródeł wytwarzania<br />

w czeskiej elektroenergetyce (proc.)<br />

elektrownie cieplne<br />

elektrownie jądrowe<br />

elektrownie wodne<br />

moc<br />

zainstalowana<br />

(mW)<br />

Źródło: eRu<br />

20000<br />

15000<br />

10000<br />

5000<br />

0<br />

elektrownie zasilane<br />

gazem ziemnym<br />

źródła odnawialne<br />

i pozostałe<br />

17 434<br />

ców wybiera nowego dostawcę. Według<br />

danych UTE (Operátor trhu s elektřinou)<br />

do końca stycznia 2009 r. (od początku<br />

deregulacji) przeprowadzono ponad<br />

140 tys. zmian, przy czym w roku 2008<br />

zrobiło tak prawie 58 tys. odbiorców, a tylko<br />

w styczniu 2009 r. – bez mała 20 tys.<br />

Regulatorem rynku energii (elektryczność<br />

i gaz ziemny) jest Energetický regulační<br />

úřad (ERU) o podobnych kompetencjach<br />

jak polski URE. Rynek krótkoterminowy<br />

i bilansujący organizuje i nadzoruje<br />

spółka UTE, która zbiera też dane pomiarowe<br />

i udostępnia uczestnikom rynku<br />

oraz administruje rejestrem handlowym<br />

pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych.<br />

Operatorem systemu przesyłowego<br />

jest firma ČEPS wydzielona ze spółki<br />

ČEZ. Operator zarządza ok. 3,5 tys. linii<br />

400 kV, ponad 1,9 tys. km linii 200 kV i ok.<br />

100 km linii 110 kV. Pokaźna nadwyżka<br />

w produkcji energii elektrycznej i rozbudowana,<br />

dostosowana do wymiany międzynarodowej<br />

sieć powodują, że Czechy<br />

należą do głównych eksporterów netto<br />

17 412<br />

0,9<br />

17 508<br />

60,5<br />

5,0<br />

17 562<br />

21,3<br />

12,3<br />

17 724<br />

2005 2006 2007 2008 2009<br />

Źródło: eRu<br />

energii elektrycznej. Gdy w Polsce eksport<br />

od kilku lat maleje, w Czechach od lat<br />

rośnie, a przewaga eksportu nad importem<br />

waha się od ok. 11 TWh do 16 TWh.<br />

Rynki czeski i słowacki są od ubiegłego<br />

roku połączone i stanowią całość.<br />

giełda Z PrawdZiwego<br />

ZdarZenia<br />

Ważną rolę na czeskim rynku energii<br />

elektrycznej odgrywa handel giełdowy.<br />

Prowadzi się go na uruchomionej 5 marca<br />

2007 r. platformie prowadzonej przez<br />

spółkę Power Exchange Central Europe<br />

(PXE, dawniej Energetická burza Praha).<br />

Większościowym udziałowcem spółki jest<br />

praska giełda papierów wartościowych<br />

(Burza cenných papírů Praha). Na giełdzie<br />

energii przeprowadza się transakcje<br />

kupna i sprzedaży energii elektrycznej<br />

z Czech, Słowacji i Węgier. PXE zbudowano<br />

wzorując się na działających w Europie<br />

platformach obrotu. Giełda oferuje<br />

kontrakty spotowe i futures. Możliwe są<br />

zarówno rozliczenia z fizycznej dostawy<br />

elektryczności, jak i wyłącznie finansowe.<br />

Dzięki takiemu rozwiązaniu (polska Towarowa<br />

Giełda Energii w zasadzie jeszcze<br />

nie oferuje produktów finansowych)<br />

w transakcjach uczestniczą zarówno dostawcy<br />

i odbiorcy, jak i traderzy wyłącznie<br />

spekulujący na dostawach energii<br />

elektrycznej. PXE działa bardzo dobrze:<br />

jest płynna, przechodzi przez nią duża<br />

część czeskiego prądu. W 2008 r. na ryn-<br />

ku futures odbyły się 252 sesje handlowe,<br />

podczas których przeprowadzono ponad<br />

4200 transakcji. Handel objął łącznie<br />

ponad 32,7 TWh, a zakontraktowana<br />

moc przekroczyła 14 GW. Wartość transakcji<br />

wyniosła 2,441 mld euro. Wolumen<br />

wymiany energii elektrycznej na rynku<br />

spotowym to ok. 93 GWh o wartości<br />

7 mln euro. Przeprowadzono 1700 transakcji.<br />

Według danych PXE na 31 grudnia<br />

2008 r. w giełdowym obrocie uczestniczyło<br />

29 podmiotów. Dziś jest ich 37.<br />

PXE należy do najszybciej rosnących<br />

platform obrotu na świecie. W 2008 r.<br />

była liderem wzrostów, choć trzeba pamiętać,<br />

że zaczynała działalność niewiele<br />

wcześniej (wtedy o wysokie tempo<br />

wzrostu nietrudno). Celem czeskiej giełdy<br />

jest osiągnięcie pozycji najważniejszego<br />

centrum handlu energią w Europie Środkowej.<br />

dobry, ale trudny rynek<br />

Na całym rynku energii największym graczem<br />

jest ČEZ, główny wytwórca i dystrybutor.<br />

73 proc. elektryczności pokrywającej<br />

całkowitą konsumpcję w Czechach<br />

(produkcja krajowa i import) pochodzi<br />

właśnie od tej firmy. Poza nim 4-proc.<br />

udział ma spółka ČEZ prodej, a najważniejsi<br />

konkurenci na rynku, czyli E.ON<br />

Energie i Pražská energetika – po 2 proc.<br />

Pojedyncza firma o tak przytłaczającej<br />

przewadze zawsze rodzi obawy o zaburzenia<br />

na formalnie wolnym rynku. 24 li-<br />

produkcja, zużycie i bilans handlu zagranicznego energią<br />

elektryczną w czechach w latach 2001-2008 (gWh)<br />

Produkcja<br />

energii el.<br />

brutto<br />

Produkcja<br />

energii el.<br />

netto<br />

Bilans<br />

import<br />

eksport<br />

Zużycie<br />

krajowe<br />

netto<br />

Zużycie<br />

krajowe<br />

brutto<br />

60000<br />

50000<br />

40000<br />

30000<br />

20000<br />

10000<br />

0<br />

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008<br />

74 646,3 76 348,1 83 201,0 84 334,7 82 578,6 84 360,9 88 198,3 83 517,9<br />

68 778,9 70 393,3 76 629,1 77 920,7 76 192,0 77 884,1 81 412,7 77 084,6<br />

-9538,8 -11 387,1 -16 213,2 -15 717,2 -12 634,0 -12 631,4 -16 153,1 -11 468,6<br />

53 775,1 53 669,6 54 781,3 56 387,6 57 664,0 59 421,0 59 752,7 60 477,7<br />

65 107,5 64 960,8 66 987,3 68 617,8 69 944,8 71 729,5 72 045,2 72 049,3<br />

liczba zmian sprzedawcy<br />

energii elektrycznej<br />

ote<br />

w czechach Źródło:<br />

16 399<br />

2003<br />

2004<br />

3511<br />

2005<br />

13 150<br />

2006<br />

46 016<br />

2007<br />

57 689<br />

2008<br />

19 525<br />

2009<br />

Źródło: eRu<br />

W 2002 r. w czechach<br />

rozpoczęła się deregulacja<br />

rynku. podobnie<br />

jak w polsce,<br />

odbiorców podzielono<br />

na grupy.<br />

W przeciwieństwie<br />

do nas czesi<br />

przeprowadzili zmiany<br />

szybciej i sprawniej<br />

stopada minionego roku 13 inspektorów<br />

Komisji Europejskiej i czeskiego biura<br />

antymonopolowego ÚOHS rozpoczęło<br />

dochodzenie, wkraczając bez uprzedzenia<br />

do ČEZ-u i kilku innych podmiotów.<br />

Przedstawiciele dominującej firmy starali<br />

się bagatelizować problem, ogłaszając,<br />

że jest to rutynowa kontrola, jednak<br />

członkom zarządu firmy skonfiskowano<br />

komputery i telefony komórkowe, a czeska<br />

prasa cytowała wypowiedzi Jonathana<br />

Todda, rzecznika KE ds. konkurencji,<br />

stwierdzającego, że bez ważnego powodu<br />

inspektorzy nie wchodzą do biur i krok<br />

taki należy uważać za formalne rozpoczęcie<br />

śledztwa związanego z naruszeniem<br />

przepisów antymonopolowych.<br />

Dochodzenie może potrwać nawet dwa<br />

lata, a firmy są zagrożone karą w wysokości<br />

do 10 proc. rocznych przychodów.<br />

Mimo tak nieprzyjemnych zdarzeń czeski<br />

rynek energii elektrycznej ma się dobrze,<br />

jest świetnie zorganizowany i wręcz<br />

zachęca nowych graczy do wejścia.<br />

W październiku została zarejestrowana<br />

firma <strong>Tauron</strong> Czech Energy z siedzibą<br />

w Ostrawie. Zarządzają nią Eugeniusz<br />

Sawicki i Jiři Michalik. To pierwsza zagraniczna<br />

spółka Grupy <strong>Tauron</strong>. Zajmie<br />

się ona hurtowym handlem energią<br />

elektryczną, pozyskiwaniem dużych<br />

odbiorców, wymianą międzysystemową<br />

i działaniami marketingowymi. Czeski<br />

rynek energii może być atrakcyjnym<br />

kąskiem dla polskiego koncernu i przyczółkiem<br />

pozwalającym na zbieranie doświadczeń<br />

z działalności poza granicami<br />

kraju oraz dalszą ekspansję. A obecność<br />

w Czechach innych uczestników rynku<br />

świadczy o tym, że nawet z podmiotem<br />

mającym lwią część rynku można skutecznie<br />

konkurować.<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 21


wywiad wydarzenia<br />

tauRon sponsoRem<br />

polskich olImpIjczykóW<br />

22 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

od 12 do 28 lutego W VancouVer odbyWają sIę xxI zImoWe<br />

Igrzyska olImpIjskIe. bieRze w nich udział 47-osobowa RepRezentacJa<br />

polskich spoRtowców. do gRona sponsoRów polskiego komitetu olimpiJskiego<br />

i polskieJ RepRezentacJi olimpiJskieJ na igRzyska dołączyła spółka<br />

tauRon polska eneRgia sa, któRa będzie wspieRała pRzez naJbliższy Rok<br />

statutową działalność komitetu<br />

Od kilku lat Vancouver, ósme co<br />

do wielkości kanadyjskie miasto,<br />

jest lokowane w ścisłej czołówce<br />

najbardziej przyjaznych<br />

do zamieszkania miast świata. W opublikowanym<br />

przez „The Economist” w roku<br />

2009 raporcie, zostało sklasyfikowane nawet<br />

na pierwszym miejscu. W tym światowym<br />

rankingu brano pod uwagę kilkanaście<br />

różnorodnych kryteriów. Wśród nich<br />

były i te, które są istotne dla takiego wydarzenia<br />

jak igrzyska olimpijskie, a więc:<br />

bezpieczeństwo, utrzymanie czystości,<br />

infrastruktura miejska, stabilność polityczno-ekonomiczna<br />

oraz sieć publicznej<br />

komunikacji. Niebagatelne było zapewne<br />

i duże „zazielenienie” – warto wiedzieć,<br />

iż Vancouver może poszczycić się aż 200<br />

rozmaitymi parkami, często z unikatowymi<br />

gatunkami drzew, krzewów i kwiatów.<br />

Vancouver jest jednym z najbardziej łagodnych<br />

pod względem klimatu punktów na<br />

mapie Kanady – temperatura powietrza<br />

w lutym waha się tam w granicach 1-7 st. C.<br />

W samym mieście zlokalizowano zatem<br />

obiekty lodowe dla hokeja, short tracku,<br />

łyżwiarstwa figurowego i szybkiego. Pozostałe<br />

zaplanowano w nieodległym Cypres<br />

Mountain i w oddalonym o blisko 130 km<br />

Whistler. Henryk Urbaś<br />

dariusZ<br />

lubera, PreZes<br />

ZarZądu<br />

tauron<br />

Polska<br />

energia<br />

dołączenie do elitarnego<br />

grona członków polskiej Rodziny olimpijskiej to dla<br />

nas wielkie wyróżnienie. należą do niej przecież<br />

znane i powszechnie cenione marki. cieszę się, że<br />

znaleźliśmy się w tak doborowym towarzystwie.<br />

sponsorowanie pkol i narodowej reprezentacji<br />

olimpijskiej wynika z naszej strategii komunikacji,<br />

w której chcemy akcentować wszelkie przejawy<br />

pozytywnej energii. naszym sportowcom będziemy<br />

gorąco kibicować .<br />

Przed wyjazdem do Vancouver wszyscy olimpijczycy złożyli uroczyste<br />

ślubowanie, a im samym oraz ich trenerom wręczono nominacje<br />

polskIe szanse na medale<br />

biegi narciarskie<br />

W tej dyscyplinie Polskę reprezentują<br />

Justyna Kowalczyk, Kornelia Marek,<br />

Sylwia Jaśkowiec, Paulina Maciuszek<br />

oraz Janusz Krężelok i Maciej Kreczmer.<br />

Największe szanse na medale miała<br />

przed igrzyskami Justyna Kowalczyk<br />

– biegaczka z ogromnymi sukcesami na<br />

koncie. Ma już w dorobku m.in. brązowy<br />

medal na olimpiadzie w Turynie, dwukrotnie<br />

była mistrzynią świata, zdobyła Puchar<br />

Świata (2008/2009), zwyciężyła też<br />

w morderczym Tour de Ski.<br />

biathlon<br />

To piąte igrzyska Tomasza Sikory, byłego<br />

mistrza Europy, mistrza świata, aktualnego<br />

wicemistrza olimpijskiego z Turynu<br />

w biegu masowym. Konkurencja jest jednak<br />

potwornie silna, dominują Francuzi,<br />

Skandynawowie i Rosjanie. Bardzo niebezpieczni<br />

są zawsze świetnie przygotowani<br />

i zmotywowani Niemcy. Nie bez wpływu<br />

(czego byliśmy świadkami w biegu sprinterskim<br />

na 10 km) jest pogoda. Poza Sikorą<br />

w biathlonie reprezentują nas: Magdalena<br />

Gwizdoń, Paulina Bobak, Weronika<br />

Nowakowska, Agnieszka Cyl, Krystyna<br />

Pałka i Łukasz Szczurek.<br />

skoki narciarskie<br />

Adam Małysz zasygnalizował bardzo wysoką<br />

formę tuż przed igrzyskami, stając<br />

na podium zawodów w Klingenthal. Na<br />

skoczni K90 w Vancouver nasz dwukrotny<br />

(teraz już trzykrotny) medalista olimpijski,<br />

czterokrotny mistrz świata i zdobywca Pucharu<br />

Świata pomieszał szyki Austriakom<br />

z Gregorem Schlierenzauerem na czele.<br />

Nie sprostał jedynie „murowanemu” faworytowi,<br />

Szwajcarowi Simonowi Ammanowi.<br />

Polskę reprezentują ponadto Kamil<br />

Stoch, Stefan Hula, Krzysztof Miętus<br />

i Łukasz Rutkowski.<br />

snowboard<br />

Liczymy na Paulinę Ligocką, która jako<br />

pierwsza Polka zdobyła medal na mistrzostwach<br />

świata w snowboardzie – brąz<br />

w half-pipe’ie w 2007 r. w Arosie. W roku<br />

2006 zajęła 2. miejsce w klasyfikacji końcowej<br />

Pucharu Świata w half-pipe’ie.<br />

Mateusz Ligocki (kuzyn Pauliny) osiąga<br />

sukcesy w snowboardcrosie i w dyscyplinach<br />

freestylowych. Jest jedynym Polakiem,<br />

który zwyciężył finałowe zawody<br />

Pucharu Świata (2007/2008). 26 razy zdobywał<br />

mistrzostwo Polski. Jest dwukrotnym<br />

mistrzem świata juniorów. Ponadto nasze<br />

barwy reprezentować będą Maciej Jodko<br />

i Michał Ligocki (brat Mateusza).<br />

w kanadZie Pojawią się także:<br />

Agnieszka Gąsienica-Daniel (narciarstwo<br />

alpejskie), Karolina Riemen (narciarstwo<br />

dowolne, skicross), soliści Przemysław Domański<br />

i Anna Jurkiewicz, oraz para sportowa<br />

Joanna Sulej/Mateusz Chruściński<br />

(łyżwiarstwo figurowe), Paula Bzura,<br />

Patrycja Maliszewska i Jakub Jaworski<br />

(łyżwiarstwo szybkie, krótki tor), Katarzyna<br />

Bachleda-Curuś, Luiza Złotkowska,<br />

Katarzyna Woźniak i Natalia Czerwonka<br />

oraz Maciej Ustynowicz, Konrad<br />

Niedźwiedzki, Sławomir Chmura, Maciej<br />

Biega, Zbigniew Bródka oraz Sebastian<br />

Druszkiewicz (łyżwiarstwo szybkie, długi<br />

tor), Ewelina Staszulonek (saneczkarstwo,<br />

jedynki kobiet), Maciej Kurowski (saneczkarstwo,<br />

jedynki mężczyzn), Dawid Kupczyk,<br />

Paweł Mróz, Marcin Niewiara i Michał<br />

Zblewski (bobslejowa czwórka). ao<br />

Piotr<br />

nurowski,<br />

PreZes Pkol<br />

polski komitet olimpijski<br />

jest wielce rad, że do sponsorskiej<br />

współpracy zdołał<br />

pozyskać tak zacnego<br />

i silnego ekonomicznie partnera. tauron polska<br />

energia jest postrzegany w świecie gospodarki<br />

jako podmiot dobrze zorganizowany i wzorowo<br />

zarządzany. należy do grona potentatów energetycznych.<br />

kontrahenci powszechnie cenią go także<br />

za innowacyjność i nowoczesność. to dodatkowa<br />

mobilizacja także dla naszej organizacji. chcemy<br />

bowiem, aby właśnie taki – nowoczesny i dynamiczny,<br />

niestroniący od najpoważniejszych wyzwań<br />

– był rodzimy sport, w tym sport olimpijski.<br />

Razem możemy ten cel osiągnąć.<br />

olimPijskie<br />

areny<br />

bc place stadIum to położone w śródmieściu<br />

miejsce uroczystości otwarcia i zamknięcia<br />

igrzysk. po raz pierwszy w historii igrzysk odbędą<br />

się one pod dachem. na trybunach może zasiąść<br />

ponad 55 tys. widzów. odbędzie się tu 26<br />

wieczornych ceremonii wręczania medali.<br />

pacIfIc colIseum to zmodernizowana na<br />

potrzeby igrzysk hala lodowa na 14,5 tys. widzów,<br />

w której rywalizują łyżwiarze figurowi<br />

i specjaliści short tracku.<br />

tHunderbIrd arena – obiekt przeznaczony<br />

głównie na rozgrywki turnieju hokejowego kobiet.<br />

na trybunach 7,2 tys. miejsc.<br />

canada Hockey place – wielkie lodowisko<br />

hokejowe z widownią na przeszło 18,6 tys. kibiców.<br />

główna arena olimpijskiego turnieju hokejowego<br />

drużyn męskich.<br />

VancouVer olympIc centre – zbudowany<br />

od nowa klub curlingowy. trybuny mogą<br />

pomieścić ponad 6 tys. widzów.<br />

olympIc oVal – położony w Richmond, na<br />

przedmieściach Vancouver, kryty tor łyżwiarstwa<br />

szybkiego. nowoczesny obiekt z trybunami<br />

dla blisko 7 tys. kibiców.<br />

cypress mountaIn – położone niespełna<br />

30 km na północ od miasta igrzysk centrum<br />

sportów zimowych dla freestyle’u, skicrossu<br />

i snowboardu.<br />

WHIstler olympIc park – 130 km od Vancouver,<br />

mieści się pod whistler, w callaghan Valley.<br />

tu wytyczono trasy dla biathlonu i biegów<br />

narciarskich oraz dwie skocznie, a to pozwala<br />

na rozgrywanie tam kombinacji norweskiej.<br />

WHIstler slIdIng centre – nowe centrum<br />

saneczkarsko-bobslejowe. o nawierzchni toru<br />

już podczas pierwszych testów mówiono, że pozwoli<br />

osiągać znakomite czasy.<br />

WHIstler creeksIde – wytyczono tu trasy<br />

dla wszystkich konkurencji alpejskich.<br />

WIoska olImpIjska W VancouVer – położona<br />

w pobliżu centrum miasta jest obliczona<br />

na 2, 5 tys. łóżek. wioska olimpijska w whistler<br />

może pomieścić ok. 3 tys. osób.<br />

WHIstler medal plaza – wytyczony niemal<br />

w centrum miasteczka plac, na którym odbędą<br />

się 42 wieczorne ceremonie medalowe. hu<br />

FOTO: SZyMON SIKORA, © VANOC/COVAN, EAST NEWS<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 23


wywiad strategia<br />

Wraz z rozWojem rynku kapItałoWego W polsce Rośnie skala Faktycznych<br />

i właścicielskich powiązań pomiędzy działaJącymi na nim podmiotami gospodaRczymi<br />

buduJąc silną gRupę<br />

eneRgetyczną koRzystaJmy<br />

z audytu część 1<br />

WeWnętrznego<br />

Michał wIZNer dyrektor<br />

departamentu audytu wewnętrznego<br />

w tauron polska energia<br />

Tworzone są i rozbudowywane<br />

grupy kapitałowe, które pomimo<br />

ograniczeń wynikających<br />

z obowiązujących postanowień<br />

kodeksu spółek handlowych podejmują<br />

starania zmierzające do ich integracji<br />

i uwzględniania interesu grupy w sposobie<br />

funkcjonowania poszczególnych,<br />

tworzących ją podmiotów. Coraz częściej<br />

starania te obejmują również audyt<br />

wewnętrzny, którego znaczenie zaczyna<br />

być dostrzegane przez zarządy.<br />

W tym miejscu należy postawić sobie pytanie,<br />

czy patrząc z perspektywy zarządu<br />

spółki kapitałowej, warto poświęcać<br />

czas tematyce audytu wewnętrznego,<br />

skoro w okresie znacznego spowolnienia<br />

gospodarczego wyzwań stojących przed<br />

władzami spółek nie brakuje? Czy grupowy<br />

audyt wewnętrzny znaczy to samo<br />

dla zarządu spółki matki i spółek córek?<br />

Czy warto w audyt wewnętrzny inwestować?<br />

Jak go umocować, by stanowił<br />

efektywne narzędzie służące interesom<br />

grupy? Jakie problemy wiążą się z budowaniem<br />

i funkcjonowaniem audytu wewnętrznego<br />

w grupie kapitałowej?<br />

24 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

Jacek KuCHeNBeKer<br />

menedżer, dział zarządzania<br />

Ryzykiem, deloitte<br />

audyt: Pomocne narZędZie<br />

dla ZarZądu<br />

Te i inne kwestie stanowią podstawę dalszych<br />

rozważań dotyczących audytu wewnętrznego<br />

w kontekście funkcjonowania<br />

grupy kapitałowej. Tezą wartą obrony<br />

jest pogląd, że funkcja ta jest istotnym<br />

czynnikiem służącym zapewnieniu efektywności<br />

operacyjnej i kosztowej procesów<br />

zachodzących w złożonej strukturze,<br />

jaką jest grupa kapitałowa, realizacji<br />

jej celów strategicznych i podnoszeniu<br />

wartości podmiotów wchodzących<br />

w jej skład. Prawidłowo umiejscowiony<br />

i umocowany audyt wewnętrzny może<br />

stanowić skuteczne narzędzie w rękach<br />

zarządu spółki matki. Narzędzie to wykorzystywać<br />

można w procesie budowy<br />

grupy (analiza procesów biznesowych,<br />

identyfikacja słabości itp.) oraz realizacji<br />

wspólnej dla grupy strategii biznesowej<br />

(przegląd prawidłowości realizacji zadań<br />

powierzonych poszczególnym spółkom<br />

grupy, szukanie słabości i przyczyn nieefektywności,<br />

wąskich gardeł, a także<br />

dokonywanie benchmarkingu w ramach<br />

grupy w celu optymalizowania procesów).<br />

Zarząd spółki matki potrzebuje takiego<br />

właśnie instrumentu, który będzie<br />

pomocny w zmaganiach o zapewnienie<br />

maksymalizacji efektów płynących<br />

z faktu funkcjonowania w ramach większej<br />

grupy współpracujących i wzajemnie<br />

uzupełniających się podmiotów.<br />

W ten właśnie sposób podchodzi do roli<br />

audytu wewnętrznego zarząd <strong>Tauron</strong><br />

Polska Energia SA. Władze tej spółki<br />

przywiązują dużą wagę do zagwarantowania<br />

właściwych podstaw dla funkcjonowania<br />

grupowego audytu oraz<br />

ukształtowania go w sposób pozwalający<br />

na jego wykorzystanie na miarę<br />

rozwijającej się intensywnie grupy kapitałowej.<br />

utrudnienia ZwiąZane<br />

Z tworZeniem<br />

i funkcjonowaniem gruP<br />

kaPitałowych<br />

Wyjdźmy od problemów, z którymi borykają<br />

się grupy kapitałowe zarówno<br />

na etapie ich budowy, jak i bieżącego<br />

funkcjonowania. Kiedy mówimy o grupie,<br />

myślimy o wielu obszarach biznesowych,<br />

wielomilionowych przychodach<br />

i pracownikach liczonych w setkach<br />

lub tysiącach osób. Wysoki wskaźnik<br />

zatrudnienia oraz przychody sugerują<br />

skomplikowane procesy, które je generują,<br />

oraz różnego rodzaju ryzyko związane<br />

z funkcjonowaniem takiej struktury.<br />

Tak właśnie sytuacja przedstawia<br />

się w Grupie <strong>Tauron</strong> zbudowanej wokół<br />

energetycznego łańcucha wartości,<br />

z uwzględnieniem spółek kapitałowych<br />

realizujących działalność dodatkową<br />

w ramach grupy.<br />

Spółki stosują różne metody i podejście<br />

w zmaganiach z niekończącą się listą<br />

zagadnień, które pojawiają się w trak-<br />

cie kształtowania grupy kapitałowej.<br />

Realizują w tym celu szereg projektów<br />

strategicznych, które służą integracji<br />

grupy. Zawiązują zespoły skupiające<br />

kompetentne osoby z poszczególnych<br />

spółek, które wspólnie wypracowują<br />

optymalne rozwiązania organizacyjno-<br />

-procesowe. Zdarza się coraz częściej,<br />

w tym również w przypadku Grupy <strong>Tauron</strong>,<br />

że spółki sięgają w tym celu po audyt<br />

wewnętrzny.<br />

nowocZesny audyt<br />

wewnętrZny<br />

Wielokrotnie do tej pory przywoływaliśmy<br />

audyt wewnętrzny. Wskazywaliśmy<br />

na jego wagę i kierunki wykorzystania<br />

w interesie grupy. Czy jednak wszyscy<br />

rozumiemy samo pojęcie i rolę audytu<br />

w sposób prawidłowy? Co znaczy audyt<br />

wewnętrzny w nowoczesnym wydaniu?<br />

W praktyce niestety audyt wewnętrzny<br />

postrzegany jest jeszcze często przez<br />

pryzmat funkcjonujących w polskich<br />

przedsiębiorstwach od dawien dawna<br />

komórek rewizji lub kontroli wewnętrznej.<br />

Nie zawsze władze spółek dostrzegają<br />

fakt, że w ciągu ostatnich kilku lat<br />

rola osoby realizującej w organizacji<br />

zadania kontroli instytucjonalnej ewoluowała.<br />

Nie zawsze brały też aktywny<br />

udział w tym procesie. Ewolucja, o której<br />

FOTO: CORBIS<br />

mowa, to droga od typowego kontrolera<br />

do doradcy, od policjanta dozorującego<br />

z doskoku poprawne naliczanie diet przy<br />

rozliczaniu wyjazdów służbowych czy<br />

czuwającego nad poprawnym przebiegiem<br />

inwentaryzacji magazynu, do partnera<br />

w prowadzeniu biznesu dla prezesa<br />

i całego zarządu. Rozwój ten podyktowany<br />

był koniecznością szerszego spojrzenia<br />

na to, co dzieje się w firmie. Nie<br />

tylko pod kątem pojedynczego zdarzenia<br />

– transakcji, ale z szerszej perspektywy<br />

– całego badanego procesu i całej<br />

organizacji.<br />

Dobrze przygotowany audytor, przyglądając<br />

się przykładowo procesowi planowania<br />

działań inwestycyjnych w spółce,<br />

dąży do osiągnięcia tzw. helicopter view.<br />

Rozmawiając o planach instalacji nowych<br />

mocy wytwórczych, widzi również<br />

proces budżetowania w całej grupie<br />

kapitałowej, punkty styku z procesem<br />

zakupowym materiałów niezbędnych<br />

dla realizacji inwestycji, a nawet potrzeby<br />

informacyjne rzecznika prasowego,<br />

w szczególności w przypadku inwestycji<br />

wrażliwych społecznie. Ponadto zadaniem<br />

audytu wewnętrznego – jako elementu<br />

ładu korporacyjnego (corporate<br />

governance) – jest również zapewnienie<br />

zarządu, a przede wszystkim właścicieli<br />

(np. poprzez raportowanie do komitetu<br />

audytu przy radzie nadzorczej), o tym,<br />

że system kontroli wewnętrznej oraz<br />

system zarządzania ryzykiem w organizacji<br />

przyczynia się faktycznie do realizacji<br />

założonych przez organizację celów<br />

strategicznych.<br />

Odnosząc powyższe stwierdzenia do<br />

audytu wewnętrznego realizowanego<br />

w odniesieniu do grupy spółek, przyjąć<br />

należy, że z założenia powinien on blisko<br />

współpracować z kadrą zarządzającą<br />

i kierowniczą wszystkich podmiotów<br />

ją tworzących. Tak zdefiniowana rola<br />

audytora pozostaje w zgodności z obecnie<br />

przygotowywanym projektem zmian<br />

w KSH, którego postanowienia formułują<br />

obowiązek uwzględniania zarówno<br />

przez spółkę dominującą, jak i spółki zależne<br />

interesu grupy spółek, obok własnych<br />

interesów każdej z nich.<br />

Tekst jest skróconą wersją artykułu,<br />

który ukazał się w magazynie CEO<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 25


prawdy i mity<br />

obnIżając energocHłonność gospodarkI w pogoni za baRdzieJ zaawansowanymi<br />

kRaJami unii euRopeJskieJ, Jesteśmy mnieJ więceJ w połowie dRogi. polska pokonała JeJ łatwieJszą<br />

część – teRaz będzie coRaz tRudnieJ<br />

oszczędzanIe energII<br />

tRzeba sFinansować<br />

wojciech KwINTa<br />

publicysta businessman.pl<br />

Największe tempo podnoszenia<br />

efektywności energetycznej<br />

Polska notowała w połowie lat<br />

90. ubiegłego wieku i przez<br />

długie lata pozostawała europejskim liderem.<br />

Nie da się jednak ukryć, że marnotrawstwo<br />

i rabunkowa gospodarka<br />

PRL-u ułatwiły zadania: wprowadzenie<br />

mechanizmów rynkowych, zamykanie<br />

nierentownych fabryk, czy prywatyzacja<br />

prowadziły w praktyce do skokowego<br />

obniżenia zużycia energii na jednostkę<br />

PKB. Po okresie modernizacji przemysłu<br />

kolejne oszczędności przyniosła<br />

fala ociepleń budynków. Powoli jednak<br />

czas szybkich zmian się kończy, a dalsze<br />

oszczędności energii będą wymagały<br />

inwestycji w różnych sektorach gospodarki.<br />

A inwestycje wymagają finansowania.<br />

PieniądZe na osZcZędności<br />

Jedną z metod wymuszenia przedsięwzięć<br />

na rzecz poprawy efektywności<br />

energetycznej, a jednocześnie ich finansowania,<br />

jest proponowany system<br />

białych certyfikatów. Świadectwa otrzymają<br />

ci, którzy jak najniższym kosztem<br />

osiągną jak największe oszczędności.<br />

Świadectwa skupi energetyka, a efektywnościowe<br />

działania sfinansuje odbiorca,<br />

który kupi droższą energię. Finansowanie<br />

innych inwestycji zapewnią<br />

wpływy z opłat zastępczych uiszczane,<br />

jeśli zostanie umorzonych zbyt mało<br />

(w stosunku do założonego celu) białych<br />

certyfikatów. Tu także na końcu łańcucha<br />

płatnikiem jest odbiorca energii. Kolejnym<br />

impulsem wzrostowym będą konieczne<br />

w energetyce inwestycje. Jeżeli<br />

elektroenergetyka ma obniżyć energo-<br />

26 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

energochłonność<br />

gosPodarki<br />

[kgoe/1000 euro Pkb]<br />

1997 2002 2007<br />

ue-27 204 185 169<br />

niemcy 181 166 151<br />

polska 632 469 400<br />

chłonność (czy w jej przypadku elektrochłonność)<br />

gospodarki, musi m.in. ograniczyć<br />

straty przesyłowe i dystrybucyjne<br />

i podnieść sprawność wytwarzania. Nie<br />

da się tego osiągnąć bez kosztownych inwestycji<br />

w infrastrukturę czy nowe moce<br />

wytwórcze. Oczywiście rekompensatą<br />

ma być niższe zużycie energii, choć nie<br />

wiadomo, jaki będzie ostateczny bilans<br />

dla odbiorców. Z drugiej strony – nie<br />

ma innego wyjścia: biorąc pod uwagę<br />

oszczędnościowe i środowiskowe cele<br />

unijne, bez obniżenia energochłonności<br />

polska gospodarka przestanie być<br />

konkurencyjna. Problemy mogą mieć<br />

te podmioty, które zdążyły już obniżyć<br />

zużycie energii, i branże, które przeszły<br />

etap modernizacji i już stosują możliwie<br />

najbardziej oszczędne rozwiązania.<br />

Szczególnie dotyczy to sektora energo-<br />

Zużycie energii elektrycZnej<br />

na osobę [kwh/rok]<br />

kraj 1997 2002 2007<br />

ue-27 4 900 5 365 5 742<br />

niemcy 5 630 6 051 6 444<br />

polska 2 496 2 542 2 993<br />

chłonnego, jak hutnictwo czy przemysł<br />

cementowy. Te branże mają już niewielkie<br />

możliwości obniżenia zużycia energii,<br />

nie skorzystają więc z dobrodziejstw<br />

białych certyfikatów, a energię będą kupować<br />

coraz drożej. Beneficjentami systemu<br />

nie będą też mniejsze podmioty,<br />

ponieważ ustawa premiuje duże przedsięwzięcia.<br />

W takiej sytuacji pomógłby<br />

Źródło: eurostat<br />

Źródło: eurostat<br />

inny system finansowania, niestety pominięty<br />

w ustawowych rozważaniach.<br />

może esco?<br />

Mowa o finansowaniu inwestycji przez<br />

stronę trzecią (TPF – Third Party Financing).<br />

Inwestycję podejmuje firma określana<br />

mianem ESCO (od Energy Service<br />

Company lub Energy Saving Company).<br />

Jest to podmiot wyspecjalizowany<br />

w świadczeniu usług energetycznych,<br />

który dostarcza rozwiązań technicznych,<br />

organizacyjnych i finansuje przedsięwzięcie.<br />

Gdy przedsięwzięcie przynosi<br />

oszczędności, spadają rachunki za energię,<br />

ale klient wciąż płaci jak dawniej.<br />

Różnicę pobiera właśnie ESCO, pokrywając<br />

koszty wdrożenia i realizując zyski.<br />

W zależności od wartości inwestycji<br />

i poziomu efektów może to trwać dość<br />

długo. Tego rodzaju inwestycje często<br />

realizuje się w formule BOT (build-operate-transfer):<br />

ESCO prowadzi wszelkie<br />

prace, zarządza instalacją w pewnym<br />

okresie, a następnie przekazuje ją dotychczasowemu<br />

właścicielowi. Istnieją<br />

też modyfikacje tej formuły związane<br />

np. z przedłużonym okresem zarządzania<br />

obiektem przez operatora lub przejęciem<br />

go na własność. W projektach<br />

przygotowywanych z firmą ESCO na<br />

ogół zawiera się umowę o efekt energetyczny.<br />

Ryzyko to efekt energetyczny<br />

– musi się pojawić, żeby ESCO otrzymała<br />

należności. Zakres odpowiedzialności<br />

takich podmiotów jest szeroki – od<br />

finansowania przez realizację i odbiór po<br />

monitorowanie zużycia energii i bieżącą<br />

obsługę. Na Zachodzie firmy ESCO to<br />

często wydzielone jednostki sektora publicznego.<br />

Możliwe, że takie rozwiązanie<br />

ułatwiłoby realizację planu podniesienia<br />

efektywności energetycznej.<br />

prace nad ustaWą<br />

o efektyWnoścI<br />

energetycznej tRwaJą<br />

od lat, sam akt pRawny Jest<br />

wciąż zmieniany i do dzisiaJ<br />

nie udało się go uchwalić<br />

Prawo ma wprowadzić m.in.<br />

system białych certyfikatów<br />

wspierających działania proefektywnościowe<br />

– planowano<br />

je jeszcze w 2006 r. Dziś debatujemy<br />

nad jedenastą wersją ustawy i wciąż<br />

nie milkną liczne głosy krytyczne.<br />

Jednak kluczem do zakończenia prac<br />

będzie porozumienie najważniejszych<br />

graczy – Urzędu Regulacji Energetyki<br />

i Ministerstwa Gospodarki, pomiędzy<br />

którymi panują rozbieżności dotyczące<br />

systemu certyfikacji forsowanego<br />

przez ministerstwo. Skoro już wprowadzono<br />

w Polsce inne systemy kolorowych<br />

certyfikatów, wydaje się,<br />

że należy wprowadzić je także jako<br />

mechanizm wspierania oszczędnej<br />

gospodarki energią. Jednak sama<br />

ustawa tylko wprowadza mechanizmy<br />

i prezentuje powinności – praktyczne<br />

szczegóły zawierają rozporządzenia.<br />

Na razie ministerstwo nie udostępniło<br />

ich treści.<br />

możemy sPoro<br />

ZaosZcZędZić<br />

Zakres działań określony w ustawie<br />

jest dobry, ale niezwykle szeroki. Niestety,<br />

trudno się w tym przypadku<br />

odwoływać do doświadczeń innych<br />

krajów – system białych certyfikatów<br />

wprowadziły jedynie Włochy i Francja<br />

oraz – w pewnym zakresie – Wielka<br />

Brytania. Nigdzie też rozwiązania nie<br />

są tak rozległe: najczęściej wspiera się<br />

konkretne działania, przyjmuje konkretne<br />

cele. Takie podejście oznacza<br />

szeroką gamę metod wsparcia rozmaitych<br />

działań proefektywnościowych,<br />

za każdym razem analizując koszty<br />

przedsięwzięć i ich efektywność.<br />

U nas dominuje przekonanie, że rynek<br />

sam wszystko rozwiąże i wyreguluje,<br />

ale bez działań „pozaustawowych”<br />

wiele nie osiągniemy. Wzrost efektywności<br />

energetycznej gospodarki należy<br />

stymulować, wykorzystując szeroką<br />

podnoszenIe<br />

efektyWnoścI<br />

eneRgetyczneJ<br />

to konieczność<br />

paletę możliwych i sprawdzonych instrumentów.<br />

To zresztą się dzieje – wystarczy<br />

wskazać np. popularne premie<br />

termomodernizacyjne. Zresztą w Polsce<br />

można zaoszczędzić 20-30 proc.<br />

zużywanej energii. Sama zmiana nawyków<br />

i niewielkie lub średnie nakłady<br />

inwestycyjne mogłyby znacznie<br />

zmniejszyć energochłonność gospodarstw<br />

domowych, przemysłu i transportu<br />

w zakresie od 25 do nawet<br />

40 proc. (w przypadku transportu).<br />

W ciągu ostatnich 10 lat energochłonność<br />

produktu krajowego brutto<br />

zmniejszyła się w Polsce o 30 proc.<br />

Bez ustawy o efektywności energetycznej<br />

nie da się jednak tak działać.<br />

Źródło: dr inż. Ryszard wnuk, wskaźniki efektywności energetycznej polskiej gospodarki w latach 1997-2007<br />

Już widać, że maleje dynamika spadku<br />

energochłonności przemysłu: w przyszłości<br />

utrzymanie tempa poprawy<br />

efektywności energetycznej nie będzie<br />

łatwe.<br />

ustawa PotrZebna,<br />

choć skomPlikowana<br />

Wprowadzenie w życie ustawy efektywnościowej<br />

jest więc konieczne. Trzeba<br />

jednak pamiętać, że system białych<br />

certyfikatów jest dość skomplikowany.<br />

Trudniej tu – niż w przypadku np. certyfikatów<br />

zielonych – zmierzyć konkretny<br />

efekt. Ustawa przewiduje, że skutki<br />

dużych przedsięwzięć energooszczędnych<br />

ocenią audyty powykonawcze.<br />

Złożonym rozwiązaniem są planowane<br />

przetargi. Ich idea jest sensowna: mają<br />

prowadzić do jak największej oszczędności<br />

energii jak najniższym kosztem.<br />

Przetarg wygra ten, kto za osiągnięte<br />

oszczędności oczekuje najmniejszej<br />

liczby certyfikatów. W praktyce przetargi<br />

to zawiłe przedsięwzięcie. Ale<br />

spróbować trzeba – skomplikowane<br />

rozwiązania też działają; ustawa o premiach<br />

termomodernizacyjnych też nie<br />

jest prosta, a od dłuższego czasu przynosi<br />

bardzo dobre efekty. O tym, jakie<br />

inwestycje oszczędnościowe zostaną<br />

uznane za opłacalne przez podmioty<br />

ubiegające się o certyfikaty, zadecyduje<br />

cena białych świadectw, a tę wyznaczy<br />

pułap przyjętej opłaty zastępczej.<br />

Nie ma rozwiązań idealnych i dyskutowana<br />

od lat ustawa też idealna nie<br />

będzie. Wspiera przede wszystkim duże<br />

inwestycje oszczędnościowe, nie wspo-<br />

rocZne stoPy sPadku energochłonności w Polsce (w Proc.)<br />

energochłonność<br />

finalna<br />

energochłonność<br />

pierwotna<br />

1990-2000 2000-2007 średnio 1990-2007<br />

-4,1 -2,5 -3,5<br />

-4,5 -2,8 -3,8<br />

mina o ESCO – atrakcyjnym modelu<br />

finansowania inwestycji energooszczędnych.<br />

Dlatego nie obędzie się bez<br />

instrumentów wsparcia wykraczających<br />

poza jej ramy. A bez podniesienia<br />

efektywności energetycznej gospodarki<br />

Polska nie rozwiąże swoich problemów<br />

związanych z bezpieczeństwem energetycznym,<br />

nie wywiąże się z międzynarodowych<br />

zobowiązań dotyczących<br />

oddziaływania energetyki na środowisko,<br />

nie podniesie konkurencyjności<br />

gospodarki i komfortu życia ludzi.<br />

dr inż. Ryszard Wnuk,<br />

dyrektor Polsko-Japońskiego<br />

Centrum Efektywności Energetycznej<br />

KapE<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 27


wywiad energia inaczej<br />

czy doczekamy takIcH czasóW, kiedy gazety obok komunikatów pogodowych<br />

umieszczać będą pRognozy seJsmiczne? w polsce silne tRzęsienia ziemi nie występuJą,<br />

ale dla kilkuset milionów ludzi na świecie taka inFoRmacJa byłaby na wagę życia<br />

skały prężą sIę<br />

do skoku<br />

andrzej HOłDYS<br />

publicysta „wiedzy i życia”<br />

W<br />

latach 70. XX w. sejsmolodzy<br />

byli optymistami.<br />

Sądzili, że przewidywanie<br />

trzęsień ziemi jest możliwe.<br />

Był to czas szybkich postępów<br />

w poznawaniu budowy skorupy ziemskiej.<br />

Potrzeba nam tylko więcej badań<br />

– przekonywali. Jednak im więcej informacji<br />

zbierano, tym bardziej komplikowała<br />

się układanka sejsmiczna. Uskoki<br />

tektoniczne – główne źródła zagrożenia<br />

– zachowywały się w tak trudny do<br />

przewidzenia i zrozumienia sposób, że<br />

wśród badaczy zapanował pesymizm.<br />

Uznano, że nie sposób nawet w przybliżeniu<br />

ustalić, gdzie i kiedy skały w głębi<br />

Ziemi znów się gwałtownie poruszą,<br />

uwalniając w formie trzęsienia gigantyczne<br />

ilości energii. Stopniowo przeważył<br />

pogląd, że zjawisko jest chaotyczne<br />

i nieprzewidywalne. Wielu sejsmologów<br />

nadal tak uważa, jednak inni próbują<br />

z tego oceanu informacji wyłowić jakąś<br />

prawidłowość. Ostatnio coraz częściej<br />

się to udaje.<br />

Wiadomo oczywiście od dawna, gdzie<br />

Ziemia trzęsie się najczęściej. Są to wąskie<br />

strefy na lądach i morzach, gdzie<br />

spotykają się wielkie płyty sztywnych<br />

skał, mające grubość kilkudziesięciu<br />

kilometrów. Na Ziemi jest kilkanaście<br />

takich płyt – wszystkie przesuwają się<br />

powoli, wprawiane w ruch przez ciepło<br />

z wnętrza globu. W miejscach ich spotkań<br />

trwa wieczna wojna – płyty zderzają<br />

się, przesuwają, wślizgują jedna pod drugą.<br />

Nie odbywa się to płynnie – sztywne<br />

skały klinczują się, a naprężenia w nich<br />

rosną. Tak gromadzi się energia, która<br />

wcześniej czy później znajdzie ujście<br />

w formie trzęsienia ziemi.<br />

28 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

cZtery strefy aktywności<br />

Na naszej planecie są cztery główne<br />

strefy aktywności sejsmicznej. Pierwszą,<br />

zwaną pierścieniem ognia, tworzą<br />

lądy wokół Oceanu Spokojnego. Druga<br />

ciągnie się od Morza Śródziemnego na<br />

zachodzie po Indonezję na wschodzie.<br />

Trzecia znajduje się w Afryce Wschodniej,<br />

gdzie ziemia drży wzdłuż całego<br />

Wielkiego Rowu Afrykańskiego, głównie<br />

jednak w Etiopii i okolicach. Czwartą<br />

strefę tworzą Karaiby, gdzie ostatnio<br />

wystąpiło tragiczne w skutkach trzęsienie<br />

ziemi na Haiti. Praktycznie w każdej<br />

z tych stref można się spodziewać bardzo<br />

silnego wstrząsu. W Europie zdarzają się<br />

one regularnie we Włoszech, Grecji i na<br />

Bałkanach, a także w niedalekiej Turcji.<br />

Dziś wśród sejsmologów przeważa,<br />

można rzec, realizm. Nikt nie oczekuje,<br />

że uda się dokładnie wskazać moment<br />

i lokalizację kolejnego wstrząsu. Można<br />

jednak oszacować, jakie jest ryzyko wy-<br />

wielkość wstrząsów sejsmicznych mierzy się<br />

obecnie głównie według magnitudowej skali<br />

Richtera i jej modyfikacji. skala ta opiera się<br />

na pomiarze największych drgań gruntu zarejestrowanych<br />

przez sejsmometry. każdy kolejny<br />

stopień skali oznacza dziesięciokrotnie większą<br />

amplitudę drgań, co przekłada się na 32 razy<br />

większą porcję wyzwolonej energii sejsmicznej.<br />

wstrząs o magnitudzie 9 jest zatem około<br />

32 razy silniejszy od wstrząsu o magnitudzie 8,<br />

i około tysiąca razy silniejszy od wstrząsu o magnitudzie<br />

7.<br />

FOTO: BE&W<br />

stąpienia kataklizmu w kilku najbliższych<br />

dekadach. Po raz pierwszy próbę taką<br />

podjęli w 1997 r. trzej badacze: Ross<br />

Stein, Geoffrey King i Jian Lin. Wszyscy<br />

pracowali wtedy dla Służby Geologicznej<br />

Stanów Zjednoczonych. Kilka<br />

lat wcześniej odkryli ciekawe zjawisko<br />

– analizując rozmieszczenie i następstwo<br />

wstrząsów wzdłuż uskoku San Andreas<br />

w Kalifornii, który zagraża m.in.<br />

San Francisco, zauważyli, że energia<br />

uwolniona podczas jednego wstrząsu<br />

kumuluje się w innych miejscach, w których<br />

ryzyko wstrząsu rośnie. Mierząc<br />

naprężenie warstw skalnych, można<br />

zidentyfikować te niebezpieczne miejsca<br />

– dowodzili badacze. Trzynaście lat<br />

temu swoją hipotezę wykorzystali do<br />

opracowania prognozy dla tureckiego<br />

miasta Izmit. W jego pobliżu przebiega<br />

niezwykle groźny uskok anatolijski. Badacze<br />

uznali, że w skałach po obu stronach<br />

uskoku zgromadziło się mnóstwo<br />

energii, co może się skończyć silnym<br />

wstrząsem.<br />

nie lekceważmy PrognoZ<br />

Prognoza, oczywiście zlekceważona, dotyczyła<br />

trzech najbliższych dekad, ale kataklizm<br />

nastąpił znacznie wcześniej – 17<br />

sierpnia 1999 r. W Izmicie zginęło 18 tys.<br />

ludzi. Ale najgorsze może dopiero nastąpić.<br />

Rok po tamtej katastrofie ci sami<br />

badacze wydali ostrzeżenie dla Stambułu.<br />

Część energii wyzwolonej podczas<br />

wstrząsu w Izmicie przeniosła się w pobliże<br />

dwunastomilionowej aglomeracji<br />

nad Bosforem, także leżącej w pobliżu<br />

uskoku anatolijskiego. Na podstawie pomiarów<br />

naprężeń w skałach Ross i jego<br />

towarzysze skalkulowali prawdopodobieństwo<br />

wystąpienia wstrząsu o mocy<br />

7 stopni w skali Richtera na 32 proc. do<br />

2010 r. i aż na 62 proc. do roku 2030.<br />

Niedawno sporządzono prawdopodob-<br />

ny bilans takiego zdarzenia – zginęłoby<br />

ok. 30-40 tys. ludzi, a straty materialne<br />

sięgnęłyby 10-12 mld dolarów. Na razie<br />

przyroda dała czas Stambułowi na zminimalizowanie<br />

skutków kataklizmu.<br />

Lista wielkich miast, które może powalić<br />

trzęsienie ziemi, jest coraz dłuższa. Tylko<br />

kilka z nich znajduje się w krajach wysoko<br />

rozwiniętych. Zagrożone są m.in. San<br />

Francisco, Ateny i Tokio. Ostatnie z nich<br />

padło ofiarą żywiołu w 1923 r. – zmiótł<br />

on z powierzchni dwie trzecie japońskiej<br />

metropolii oraz sąsiednią Jokohamę.<br />

Zginęło ponad 100 tys. ludzi. Zdaniem<br />

sejsmologów, istnieje 35-40-proc. prawdopodobieństwo,<br />

że podobny wstrząs<br />

nastąpi przed rokiem 2035. Dziś oczywiście<br />

Tokio jest znacznie lepiej przygotowane<br />

do silnego wstrząsu. Znacznie<br />

gorzej wygląda sytuacja w coraz liczniejszych<br />

bieda-metropoliach Trzeciego<br />

Świata. Ostrzeżenia sejsmologów nie<br />

trafiają tam na podatny grunt. A miasta<br />

te szybko pęcznieją, zatem liczba ofiar<br />

będzie rosła. Ubogie i zacofane infrastrukturalnie<br />

Haiti nie miało większych<br />

szans w starciu z siłami natury.<br />

nie tylko haiti<br />

Naukowcy obawiają się, że któregoś<br />

dnia wstrząs sejsmiczny może zabić nawet<br />

pół miliona ludzi. W niebezpieczeństwie<br />

znajdują się m.in.: stolica Iranu<br />

– Teheran, stolica Ekwadoru – Quito,<br />

stolica Nepalu – Katmandu, wiele miast<br />

chińskich. żywioł wciąż czai się na Sumatrze<br />

– po wstrząsie w grudniu 2004 r.,<br />

który uruchomił zabójczą falę tsunami,<br />

w uskokach przecinających wyspę<br />

i okoliczne morza nadal jest mnóstwo<br />

energii.<br />

To samo dotyczy Himalajów i Karakorum.<br />

Tragiczny wstrząs, który jesienią<br />

2005 r. zabił w Kaszmirze blisko 80<br />

tys. ludzi, przypomniał o tym regionie.<br />

Himalajską ruletkę tektoniczną bada<br />

od lat znany sejsmolog Roger Bilham<br />

z University of Colorado w USA. Od lat<br />

też ostrzega on, że średnio raz na tysiąc<br />

lat w Himalajach następuje wstrząs setki<br />

razy potężniejszy od tego, jaki zdarzył<br />

się w Kaszmirze. W zasięgu owego<br />

megatrzęsienia może się znaleźć któreś<br />

z licznych wielomilionowych miast leżących<br />

w dolinie Gangesu lub Indusu. Byle<br />

jak zbudowane domy rozsypią się wtedy<br />

jak domki z kart, a wąskie ulice, w których<br />

zawsze panuje ścisk, zamienią się<br />

w śmiertelne pułapki. Zdaniem Bilhama<br />

ten moment szybko się zbliża. – Nie potrafię<br />

podać jego daty, tak jak sadownik<br />

nie umie przewidzieć, kiedy dokładnie<br />

spadnie z drzewa konkretne jabłko,<br />

choć gołym okiem widać, że nastąpi to<br />

wkrótce, bo owoc już dojrzał. Tak samo<br />

Himalaje dojrzały już do następnego kataklizmu.<br />

Oby tylko w pobliżu nie było<br />

wielkiego miasta – mówi naukowiec.<br />

FOTO: EAST NEWS<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 29


wydarzenia<br />

W obecnym sezonIe zImoWym zaInauguroWana została zakRoJona na szeRoką<br />

skalę akcJa pRomocJi i RozwoJu polskiego naRciaRstwa alpeJskiego. to pRoJekt tauRon pRo ski<br />

(www.tauRonpRoski.pl), któRego sponsoRem geneRalnym Jest tauRon polska eneRgia<br />

z myślą o medalacH<br />

W soczI<br />

Został on opracowany przez<br />

Andrzeja Bachledę-Curusia,<br />

najlepszego w dziejach polskiego<br />

narciarstwa alpejczyka,<br />

oraz Janusza Stańczyka z firmy Sudety<br />

IT w Szklarskiej Porębie, realizatora projektów<br />

marketingowych o randze ogólnopolskiej<br />

i międzynarodowej. Współorganizatorami<br />

projektu są Polski Związek<br />

Narciarski oraz Family Cup, organizator<br />

największego w Polsce cyklu imprez narciarskich<br />

dla amatorów.<br />

Założeniem projektu jest nie tylko promocja<br />

narciarstwa alpejskiego, wzrost konku-<br />

rencyjności polskich ośrodków narciarskich,<br />

ale przede wszystkim podniesienie<br />

poziomu polskiego narciarstwa alpejskiego<br />

do rangi europejskiej. Mimo że<br />

uprawianie narciarstwa deklaruje ponad<br />

trzy miliony Polaków, nasi zawodnicy nie<br />

są zaliczani do europejskiej czołówki.<br />

Przykład? W Vancouver reprezentuje nas<br />

tylko jedna zawodniczka, Agnieszka Gąsienica-Daniel!<br />

Autorzy projektu pytają<br />

więc: Czy w tak licznej grupie naprawdę<br />

nie można znaleźć narciarskich talen-<br />

30 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />

Być może w tej grupie nastoletnich narciarzy są medaliści olimpijscy zimowych igrzysk w Soczi 2014.<br />

Przynajmniej takie są główne założenia i nadzieje organizatorów programu <strong>Tauron</strong> Pro Ski<br />

tów? Obok drukujemy związany z tym<br />

apel „Ałusia” do polskich narciarzy.<br />

tauron energy ski cuP<br />

Chcąc wspomóc działania szkoleniowe<br />

i wykreować tę grupę młodych narciarzy,<br />

w których warto inwestować, Andrzej<br />

Bachleda stworzył autorski program pod<br />

nazwą <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup. Jego adresatami<br />

są uprawiający narciarstwo alpejskie<br />

młodzi zawodnicy (urodzeni w latach<br />

1995-1998). Zawody dla tej grupy narciarzy<br />

organizowane będą we współpracy<br />

ze Szkołami Mistrzostwa Sportowego<br />

(koordynatorem i liderem będzie w tym<br />

zakresie Szkoła Mistrzostwa Sportowego<br />

w Zakopanem) oraz Polskim Związkiem<br />

Narciarskim.<br />

Celem projektu jest wyłonienie grupy<br />

młodych zawodników, która będzie miała<br />

odpowiednie warunki do doskonalenia<br />

swoich umiejętności narciarskich. Dzięki<br />

udziałowi w zawodach i szkoleniach powinni<br />

oni w przyszłości zdobywać laury na<br />

arenie krajowej i międzynarodowej. Istotą<br />

projektu jest objęcie patronatem mło-<br />

dzieży w wieku 14-15 lat, która stoi przed<br />

wyborem drogi osobistego i sportowego<br />

rozwoju. Z wieloletniego doświadczenia<br />

wynika, że tylko właściwe pokierowanie<br />

uzdolnionymi sportowo nastolatkami,<br />

odpowiedni tryb ich szkolenia, udział<br />

w licznych zawodach (rywalizacja klubowa<br />

i indywidualna) pozwalają na wykreowanie<br />

zawodników osiągających dobre<br />

wyniki sportowe.<br />

Zawody <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup organizowane<br />

będą kolejno w Krynicy Górskiej,<br />

Szczyrku, Czarnej Górze i Zakopanem,<br />

gdzie w kwietniu rozegrany zostanie finał.<br />

tauron family cuP<br />

Projekt <strong>Tauron</strong> Pro Ski obejmuje też<br />

<strong>Tauron</strong> Family Cup, imprezę narciarską<br />

o 15-letniej tradycji. Uczestnikami zawodów<br />

są narciarze amatorzy nieklasyfikowani<br />

w zawodach organizowanych<br />

przez Polski Związek Narciarski (PZN).<br />

Jej celem jest promocja narciarstwa alpejskiego,<br />

biegowego i snowboardu i jest<br />

ona dedykowana całym rodzinom (stąd<br />

nazwa Family Cup). Popularność i ranga<br />

FOTO: SUDETy IT STATUS<br />

imprezy (Mistrzostwa Polski Amatorów)<br />

przysparza jej wielu partnerów medialnych.<br />

Od lat imprezie patronuje prezydent<br />

RP oraz minister sportu i turystyki.<br />

<strong>Tauron</strong> Family Cup to 18 regionalnych edycji<br />

organizowanych w popularnych ośrod-<br />

kach narciarskich od Suwalszczyzny,<br />

przez Wyżynę Lubelską, po Sudety i Beskidy.<br />

Szczegółowe informacje można<br />

znaleźć na stronie www.familycup.pl.<br />

Wsparcie, jakiego udziela <strong>Tauron</strong> Polska<br />

Energia dla rozwoju narciarstwa alpejskiego<br />

w Polsce, może sprawić, że nasi<br />

alpejczycy zajmą dobre lokaty na olimpiadzie<br />

w Soczi.<br />

ZakoPane, 14 stycZnia 2010:<br />

ZacZynamy!<br />

W dniu 14 stycznia zainaugurowano pierw-<br />

szą edycję zawodów z cyklu <strong>Tauron</strong> Energy<br />

Ski Cup. Zawody poprowadził i nadzorował<br />

Andrzej Bachleda-Curuś.<br />

W przeddzień zawodów odbyło się spotkanie<br />

organizacyjne z trenerami i opiekunami<br />

młodzieży trenującej w klubach<br />

sportowych w całej Polsce. W Zakopanem<br />

spotkali się nastoletni zawodnicy<br />

z 18 klubów: KS AZS Zakopane, KN<br />

Gondola Krynica, WKN Warszawa, Klub<br />

Sportowy Śnieżka, Klub Sportowy SZRE-<br />

NICA, MKS Skrzyczne – JSS Szusujmy,<br />

KS Beskidy, MKS Skrzyczne Szczyrk,<br />

UKS Szóstka Kłodzko, MUKS „Śmig” Zakopane,<br />

KN Magura P&P Gorlice, UKN<br />

Laworta, KN Siepraw – SKI, SNA Ski-Team,<br />

KS FIRN Zakopane, SRS Czantoria<br />

Ustroń, KS Narciarnia oraz Narciarskiego<br />

Klubu Sportowego.<br />

Podczas spotkania z Andrzejem Bachledą<br />

oraz Andrzejem Goetlem, kierownikiem<br />

zawodów, sędzią i obserwatorem<br />

w międzynarodowych zawodach z ramienia<br />

PZN-u, trenerzy konsultowali<br />

odeZwa do narciarZy<br />

drodzy narciarze!<br />

podobno stanowimy skromną, ponadtrzymilionową<br />

garstkę, złączoną wspólnymi przeżyciami,<br />

radościami, emocjami, które wraz z zimą<br />

dają nam góry i narty. nowa sytuacja w polsce<br />

i wspólna europa otworzyły przed nami wszelkie,<br />

kiedyś niedostępne możliwości narciarskie.<br />

Jednak dla nas, polaków, nasze polskie góry są<br />

nam najbliższe, stąd po nich najczęściej zjeżdżamy,<br />

poza przyjemnością poprawiając nasze<br />

umiejętności. od kiedy istnieje sport i związane<br />

z nim przeżycia, bardzo często, z pewną dumą<br />

utożsamiamy się z naszymi najlepszymi, ich wyniki<br />

znacznie wpływają na nasze samopoczucie,<br />

a młodzież ma wzór do naśladowania.<br />

tymczasem na naszym wspólnym, zjazdowym<br />

podwórku pusto.<br />

Ja, abc, już od lat nestor narciarstwa, ciągle<br />

przedstawiany jestem jako najlepszy polski alpejczyk.<br />

z jednej strony odczuwam resztki satysfakcji,<br />

z drugiej gdzieś mi sportowo głęboko wstyd<br />

za nas, za tak wielką rzeszę narciarską, która<br />

przez tyle lat nie wytworzyła kolejnych moich<br />

następców.<br />

najwyższa pora, żeby poza gortatem, kubicą,<br />

majewskim, Radwańską, z których tak jesteśmy<br />

dumni, pojawili się alpejczycy u boku małysza czy<br />

Justyny kowalczyk. Jestem gotów do wspólnej<br />

akcji, teraz pora na was, moi drodzy!<br />

andrzej bachleda-curuś<br />

zapisy regulaminu. Wielokrotnie wyrażali<br />

swoje zadowolenie z wprowadzenia<br />

podczas zawodów <strong>Tauron</strong> Energy Ski<br />

Cup, widowiskowego slalomu równoległego.<br />

Jest to wciąż rzadko spotykany<br />

sposób wyłaniania zwycięzcy zawodów,<br />

dostarczający wielu emocji zawodnikom<br />

i kibicom.<br />

Slalomowa trasa wytyczona na stokach Ośrodka Narciarskiego Harenda w Zakopanem wymagała<br />

od młodych zawodników wykazania się najwyższymi umiejętnościami i dobrą techniką<br />

FOTO: BE&W<br />

FOTO: SUDETy IT STATUS<br />

Wieczorem odbyła się konferencja prasowa<br />

z udziałem mediów lokalnych i regionalnych.<br />

Poprowadził ją Andrzej Bachleda-<br />

-Curuś, który opowiedział o założeniach<br />

projektu. Wsparł go przedstawiciel Grupy<br />

<strong>Tauron</strong> Daniel Iwan. Starosta zakopiański<br />

Andrzej Gąsienica-Makowski wyraził nadzieję,<br />

że polskie narciarstwo alpejskie ma<br />

wreszcie szansę w <strong>Tauron</strong>ie na poważnego<br />

partnera w wieloletnim projekcie szkoleniowym<br />

młodzieży.<br />

Do startu dopuszczono w każdej grupie<br />

wiekowej 16 zawodników z najlepszymi<br />

wynikami, czyli 64 osoby. Od wczesnych<br />

godzin porannych, 14 stycznia, kilkunastoosobowa<br />

ekipa techniczna przygotowywała<br />

trasę zawodów w Ośrodku<br />

Narciarskim Harenda, wyznaczając i zabezpieczając<br />

tor slalomu.<br />

Eliminacje, które miały wyłonić ósemki<br />

zawodników startujące w finałowym slalomie<br />

równoległym, przebiegły sprawnie<br />

i bezpiecznie. Do bardziej niebezpiecznych<br />

sytuacji dochodziło w finale, ale<br />

i stawka była wysoka.<br />

Zawody w Zakopanem wyłoniły szesnastkę<br />

najszybszych i najsprawniejszych młodych<br />

zawodników, którzy zmierzą się ponownie<br />

w finale imprezy <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup<br />

18 kwietnia w Zakopanem. Wszyscy otrzymali<br />

pamiątkowe dyplomy oraz nagrody<br />

finansowe. Jako pierwsi smak zwycięstwa<br />

w <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup poczuli: Marika<br />

Cąkała z WKN Warszawa, Jędrzej Jasiczek<br />

ze SNA Ski-Team Zakopane, Katarzyna<br />

Wąsek z klubu SRS Czantoria Ustroń oraz<br />

Andrzej Dziedzic z WKN Warszawa.<br />

W organizację imprezy zaangażowało się<br />

wielu znanych podhalańczyków, jak Kazimierz<br />

Korzeniowski, delegat techniczny<br />

zawodów i wieloletni kierownik kolejki na<br />

Kasprowy Wierch, znakomita narciarka<br />

alpejska, olimpijka i trenerka Małgorzata<br />

Tlałka oraz Jerzy „Pirat” Woyna-Orlewicz,<br />

wielokrotny mistrz Polski w narciarstwie<br />

alpejskim.<br />

Następne zawody zaplanowano na 18 lutego<br />

2010 na terenie ośrodka narciarskiego<br />

Czarna Góra w Stroniu Śląskim.<br />

(ESz)<br />

ZaPrasZamy na finały<br />

tauron Pro ski<br />

famIly cup – 5-7 maRca; wieRchomla<br />

tauron energy skI cup – 18 kwietnia;<br />

zakopane; kaspRowy<br />

polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!