Wersja PDF - Tauron
Wersja PDF - Tauron
Wersja PDF - Tauron
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
polskA<br />
EnErGIA mAGAzyn<br />
sponsorujEmy<br />
polskich olimpijczyków<br />
nr 2 (16) | luty 2010<br />
Grupy tAuron<br />
Issn 1689-5304<br />
Walka z zimą | rynek energii: Czechy | Wywiad z min. Błaszczykiem
tauron ski and fun<br />
mistrzostwa branży energetycznej<br />
w narciarstwie alpejskim<br />
katastrofa pogodoWa stR. 10<br />
04 flesz gospodarczy Jubileusz Polskiej Energii PKH<br />
• Bielsko-Biała stworzy plan działań na rzecz zrównoważonej energii<br />
dla miasta • Ciepło systemowe – tania i czysta energia • Ministerstwo<br />
Gospodarki poprawia regulacje energetyczne • Andrzej Kraszewski nowym<br />
ministrem środowiska • Miliardy złotych na inwestycje sieciowe<br />
06 WyWIad Unia Europejska potrzebuje nowej strategii energetycznej<br />
08 rynek URE zatwierdził taryfy dla klientów indywidualnych<br />
09 notoWanIa Komentarz miesiąca<br />
10 WydarzenIa W walce z żywiołem<br />
12 W grupIe EnergiaPro DOBRĄ FIRMĄ • Więcej centralnej ciepłej wody<br />
w Tychach • PKW kupił aparat do wykrywania sepsy • Perspektywy<br />
energetyki opartej na węglu • Nowy oddział PEC w Dąbrowie Górniczej<br />
• Ostra zima na wschodzie • Grupa <strong>Tauron</strong> na sympozjum Chemia 2010<br />
• Noworoczne spotkanie przedsiębiorców • Sukces Gigawata<br />
w narciarskich zmaganiach • PEC Katowice na budowie Reinhold Center<br />
16 Handel Giełdy energii elektrycznej – Powernext<br />
18 energIa W ue Możliwości wyboru technologicznej strategii inwestycyjnej<br />
20 raport Rynek energii – Czechy<br />
22 WydarzenIa <strong>Tauron</strong> sponsorem polskich olimpijczyków<br />
24 strategIa Budując silną grupę energetyczną korzystajmy z audytu<br />
wewnętrznego. Część 1<br />
26 praWdy I mIty Oszczędzanie energii trzeba sfinansować<br />
28 energIa Inaczej Skały prężą się do skoku<br />
30 WydarzenIa Z myślą o medalach w Soczi<br />
WydaWca: <strong>Tauron</strong> Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR,<br />
dyrektor Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 24 37<br />
Redaktor naczelny: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 06<br />
Redakcja: „Polska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 32 774 25 24,<br />
e-mail: redakcja@tauron-pe.pl<br />
Zespół redakcyjny: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 21,<br />
Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 23, Tomasz Fornalczyk, tomasz.fornalczyk@gigawat.pl,<br />
tel. 71 724 62 62<br />
Współpraca w Grupie <strong>Tauron</strong>: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl,<br />
tel. 32 618 56 07; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl,<br />
tel. 32 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel. 15 877 64 18<br />
Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel. 12 261 10 85; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk,<br />
anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel. 71 332 24 14; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka,<br />
aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel. 32 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA:<br />
Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel. 32 258 72 48; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie<br />
Górniczej SA: Marek Sztuka, msztuka@pecdg.pl, tel. 32 295 64 94; Enion Energia Sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec,<br />
elzbieta.bukowiec@enionenergia.pl, tel. 12 265 41 55; EnergiaPro Gigawat Sp. z o.o.: Marta Głuszek,<br />
marta.gluszek@gigawat.pl, tel. 71 72 46 280<br />
Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 Warszawa<br />
Biuro reklamy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl<br />
Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo<br />
ich redagowania i skracania.<br />
Zdjęcie na okładce: Szymon Sikora<br />
Numer zamknięto 15 lutego 2010 r.<br />
FOTO: ARCH.<br />
czy będzIe<br />
złoto?<br />
spis treści<br />
Marcin Lauer<br />
Redaktor naczelny<br />
Najbliższe tygodnie to czas zmagań<br />
olimpijskich, kiedy nawet osoby<br />
nieinteresujące się na co dzień<br />
sportem dają się oczarować magii<br />
tego wydarzenia. Piszę ten tekst na<br />
starcie igrzysk w Vancouver, kiedy<br />
niezawodny Adam Małysz ma<br />
już srebro, Tomasz Sikora przegrał<br />
w pierwszej próbie z pogodą, a pozostali<br />
nasi reprezentanci, głównie<br />
Justyna Kowalczyk, mają jeszcze<br />
wszystko przed sobą. Pierwsze wyniki<br />
z Vancouver sugerują też, że<br />
szanse na medale mają nawet mniej<br />
znani sportowcy. Dlatego nie skreślamy<br />
nadziei związanych z innymi<br />
olimpijczykami i za wszystkich<br />
trzymamy kciuki. Oby im się udało!<br />
Z perspektywy naszej firmy ważnym<br />
wydarzeniem jest dołączenie do<br />
grona sponsorów Polskiego Komitetu<br />
Olimpijskiego i polskiej repre-<br />
zentacji. Jak powiedział prezes <strong>Tauron</strong>a<br />
Dariusz Lubera, dołączenie do<br />
grona członków Polskiej Rodziny<br />
Olimpijskiej to dla nas wielkie wyróżnienie.<br />
Inne ważne przedsięwzięcie, o którym<br />
szeroko piszemy w tym numerze,<br />
to projekt <strong>Tauron</strong> Pro Ski – akcja<br />
promocji i rozwoju narciarstwa alpejskiego<br />
w Polsce. Mamy nadzieję,<br />
że <strong>Tauron</strong> przyczyni się do tego, by<br />
podczas kolejnych igrzysk reprezentacja<br />
polskich alpejczyków sięgnęła<br />
po długo oczekiwane medale.<br />
Codzienność koncernu energetycznego<br />
to także zmaganie się z trudnymi<br />
wyzwaniami. Do takich z pewnością<br />
należała batalia z atakiem zimy,<br />
z którym musieli zmierzyć się energetycy<br />
ze spółek dystrybucyjnych<br />
Grupy <strong>Tauron</strong>: Enionu oraz – choć<br />
w mniejszym stopniu – EnergiiPro.<br />
O styczniowej katastrofie pogodowej<br />
pisze nasza redakcyjna koleżanka<br />
Ewa Groń. Warto też przypomnieć<br />
słowa ministra spraw wewnętrznych<br />
i administracji Jerzego Millera, który<br />
powiedział, że takiego natężenia<br />
zjawisk meteorologicznych, które<br />
doprowadziły do przeciążenia sieci,<br />
w Polsce nigdy nie było.<br />
„Myślę sobie, że ta zima kiedyś musi<br />
minąć” – śpiewał zespół Voo Voo.<br />
Może rzeczywiście już czas, by przeniosła<br />
się do Vancouver?<br />
Zapraszam do lektury.<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 3
flesz gospodarczy<br />
Wręczenie nagród pracownikom PE PKH. Od lewej stoją: wiceprezes <strong>Tauron</strong> Polska Energia<br />
Krzysztof Zamasz, prezes zarządu Polska Energia PKH Jacek Urantówka oraz pracownicy<br />
z 10-letnim stażem pracy<br />
Jubileusz<br />
polskIej energII pkH<br />
Z okazji<br />
10-lecia spółki Polska Energia<br />
Pierwsza Kompania Handlowa,<br />
28 stycznia w Kinoteatrze Rialto w Katowicach<br />
odbyła się uroczystość, na<br />
którą zostali zaproszeni kontrahenci,<br />
udziałowcy, członkowie rady nadzorczej<br />
i pracownicy spółki.<br />
4 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
Wśród gości, którzy uświetnili swoją<br />
obecnością uroczystość, znaleźli się<br />
m.in. przedstawiciele Ministerstwa<br />
Gospodarki, <strong>Tauron</strong>a, Południowego<br />
Koncernu Energetycznego, Enionu,<br />
Enionu Energii, Elektrowni Stalowa<br />
Wola, ZEC Bytom, PEC Tychy, EC Ty-<br />
FOTO: ARCH.<br />
chy, TOE, RBS Sempra Energy Europe<br />
Limited, EGL Polska, GDF SUEZ Energia<br />
Polska i E.ON Polska.<br />
Prezes zarządu Jacek Urantówka przypomniał<br />
historię firmy i jej dotychczasowe<br />
osiągnięcia. Ostatnim jest zajęcie<br />
1. miejsca w województwie śląskim<br />
w rankingu „Diamenty miesięcznika<br />
Forbes 2010”. Następnie głos zabrał<br />
Krzysztof Zamasz, wiceprezes zarządu<br />
<strong>Tauron</strong> Polska Energia. Wystąpiła<br />
także Joanna Strzelec-Łobodzińska,<br />
podsekretarz stanu w Ministerstwie<br />
Gospodarki, była prezes rady nadzorczej<br />
Polskiej Energii PKH. Zakończeniem<br />
części oficjalnej było wręczenie<br />
nagród pracownikom, którzy rozpoczynali<br />
pracę w spółce 10 lat temu.<br />
Polska Energia PKH jest członkiem<br />
i współzałożycielem Towarzystwa Obrotu<br />
Energią, działa na giełdach Nord-<br />
Pool, EEX i Towarowej Giełdzie Energii.<br />
Współpracuje też z firmami z Wielkiej<br />
Brytanii, Czech, Niemiec i Słowacji.<br />
Mamy nadzieję, że kolejne 10 lat działalności<br />
będzie równie pracowite oraz<br />
pełne sukcesów i satysfakcji.<br />
Obchody jubileuszu Polskiej Energii<br />
PKH uświetnił występ góralskiej kapeli<br />
Trebunie-Tutki, która jako jedyny zespół<br />
z Polski wielokrotnie znalazła się<br />
w pierwszej dziesiątce World Charts<br />
Europe Europejskiej Unii Radiowej.<br />
pl<br />
bIelsko-bIała stwoRzy plan działań na Rzecz<br />
zRównoważoneJ eneRgii dla miasta<br />
Bielsko-Biała jako jedno z pierwszych miast polskich przystąpiło<br />
do europejskiego „Porozumienia między burmistrzami”,<br />
mającego na celu dążenie do realizacji pakietu klimatycznego<br />
Unii Europejskiej na poziomie samorządów lokalnych.<br />
„Porozumienie między burmistrzami” polega na formalnym<br />
zobowiązaniu się przystępujących miast do zmniejszenia emisji<br />
CO w stopniu większym niż cele Unii Europejskiej w tym za-<br />
2<br />
kresie, poprzez działania promujące racjonalne zużycie energii<br />
i wykorzystanie jej odnawialnych źródeł. Obecnie uczestniczy<br />
w nim ponad tysiąc miast europejskich.<br />
W ramach porozumienia opracowany zostanie „Plan działań<br />
na rzecz zrównoważonej energii dla miasta Bielsko-Biała” oraz<br />
wykonana inwentaryzacja emisji CO w Bielsku-Białej.<br />
2<br />
Władze miasta czekają na propozycje m.in. możliwych działań<br />
na rzecz efektywności energetycznej (na różnych płaszczyznach:<br />
przemysł, instytucje, mieszkańcy), możliwości wykorzystania<br />
odnawialnych źródeł energii w Bielsku-Białej, ograniczania<br />
emisji z transportu zbiorowego i indywidualnego oraz<br />
działań edukacyjnych i informacyjnych w tym zakresie.<br />
Duży udział w redukcji emisji CO 2 w Bielsku-Białej będzie<br />
miał Południowy Koncern Energetyczny z Grupy <strong>Tauron</strong>, który<br />
w Zespole Elektrociepłowni Bielsko-Biała rozpoczyna budowę<br />
nowoczesnego bloku o mocy 50 MWe. EM<br />
Bielsko-Biała dołączyła do elitarnej grupy europejskich miast<br />
zmniejszających emisję CO 2<br />
FOTO: DAREK PIęTKO<br />
cIepło systemoWe<br />
– tania i czysta eneRgia<br />
Wytwarzanie ciepła i energii w układzie<br />
skojarzonym jest bardziej uzasadnione<br />
ekonomicznie i społecznie oraz<br />
korzystne dla środowiska – przekonują<br />
uczestnicy kampanii „Ciepło Systemowe”.<br />
Kogeneracja, czyli równoczesne wytwarzanie<br />
ciepła systemowego i energii<br />
elektrycznej, jest szansą na rozwój polskiego<br />
ciepłownictwa. Łączna efektywność<br />
produkcji energii elektrycznej i ciepła<br />
w rozdzielonych procesach wynosi<br />
średnio ok. 62 proc., natomiast w układzie<br />
skojarzonym wzrasta nawet do<br />
85 proc. Kogeneracja daje więc możliwość<br />
poprawienia efektywności, podniesienia<br />
bezpieczeństwa energetycznego<br />
oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania<br />
sektora energetycznego na środowisko<br />
naturalne. Główną przeszkodą<br />
w rozwoju kogeneracji jest jednak niedoskonały<br />
system regulacji prawnych.<br />
Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest<br />
niska opłacalność inwestycji w rozwój<br />
tej formy produkcji ciepła i energii elektrycznej.<br />
Upowszechnienie produkcji ciepła<br />
i energii elektrycznej w układzie skojarzonym<br />
daje możliwość zmniejszenia<br />
o ok. 30 proc. emisji gazów cieplarnianych<br />
w sektorze energetycznym, co<br />
w niedalekiej przyszłości pozwoliłoby<br />
na bardzo istotne zmniejszenie wydatków<br />
na zakup uprawnień do emisji CO 2 .<br />
Kolejną korzyścią jest zmniejszenie produkcji<br />
odpadów, takich jak żużel i pyły.<br />
Efektywność energetyczna obecnie<br />
istniejących elektrociepłowni kogeneracyjnych<br />
już teraz przynosi wymierne<br />
korzyści ekonomiczne. W przyszłości<br />
oszczędności mogą być jeszcze większe,<br />
jeżeli wzrośnie wielkość skojarzonej produkcji<br />
ciepła i energii elektrycznej. ER<br />
mInIsterstWo gospodarkI<br />
popRawia RegulacJe<br />
eneRgetyczne<br />
Poprawa efektywności energetycznej,<br />
system ochrony odbiorców<br />
wrażliwych oraz ułatwienia w realizacji<br />
inwestycji – do tych obszarów<br />
Ministerstwo Gospodarki przygotowuje<br />
nowe regulacje. Proponowane<br />
zmiany pomogą zrealizować cele<br />
wyznaczone w „Polityce energetycznej<br />
Polski do 2030 r.”. Resort gospodarki<br />
zamierza wdrożyć w ustawie<br />
o efektywności energetycznej rynkowy<br />
mechanizm wspierający działania<br />
prooszczędnościowe. Służyć<br />
temu będzie przygotowywany system<br />
świadectw, tzw. białe certyfikaty.<br />
Będą one stanowić potwierdzenie<br />
zrealizowania przez przedsiębiorstwo<br />
energetyczne działań skutkujących<br />
oszczędnością energii. Do<br />
wydawania tych świadectw oraz ich<br />
umarzania zostanie upoważniony<br />
prezes Urzędu Regulacji Energetyki<br />
(URE). Wynikające z nich prawa majątkowe<br />
będą zbywalne, stanowiąc<br />
towar giełdowy podlegający obro-<br />
towi na Towarowej Giełdzie Energii.<br />
Ponadto Ministerstwo Gospodarki<br />
postuluje wprowadzenie 30-proc.<br />
obniżki rachunków za elektryczność<br />
dla najuboższych odbiorców.<br />
Grupa ta zostanie wyłoniona w oparciu<br />
o kryteria określone w ustawie<br />
o pomocy społecznej. Ze wsparcia<br />
będą mogły skorzystać osoby, którym<br />
przysługuje stałe lub okresowe<br />
prawo do świadczeń pieniężnych<br />
z pomocy społecznej. Bonifikaty<br />
będą przyznawane odbiorcom, którzy<br />
nie przekroczą określonego progu<br />
zużycia energii elektrycznej oraz<br />
regularnie będą opłacać rachunki.<br />
Resort zaproponował także system<br />
rekompensat dla sprzedawców energii<br />
elektrycznej. Koszty poniesione<br />
przez przedsiębiorstwa z tytułu bonifikat<br />
przyznanych odbiorcom wrażliwym<br />
byłyby refundowane w postaci<br />
ulg podatkowych odliczanych od<br />
bieżących zobowiązań podatkowych.<br />
ER<br />
andrzej<br />
kraszeWskI<br />
nowym<br />
ministRem<br />
śRodowiska<br />
Jako priorytety swojej pracy wymienia<br />
m.in. działania na rzecz ochrony klimatu,<br />
gospodarkę odpadami i gospodarkę<br />
wodną. Prof. Kraszewski zapowiada także<br />
zdecydowane działania związane z gospodarką<br />
odpadami komunalnymi oraz walkę<br />
z szarą strefą w recyklingu zużytego sprzętu<br />
elektrycznego i elektronicznego.<br />
Prof. Kraszewski deklaruje także wzmocnienie<br />
Inspekcji Ochrony Środowiska<br />
i nadanie jej uprawnień, które pozwolą<br />
skuteczniej niż dotychczas egzekwować<br />
prawo ochrony środowiska.<br />
Minister Andrzej Kraszewski jest profesorem<br />
Politechniki Warszawskiej na Wydziale<br />
Inżynierii Środowiska. EM<br />
mIlIardy<br />
złotycH na<br />
inwestycJe<br />
sieciowe<br />
PSE Operator oraz Operatorzy<br />
Systemów Dystrybucyjnych<br />
wydają rocznie ok. 3 mld zł, z czego<br />
2 mld przeznaczane jest na realizację<br />
umów przyłączeniowych, a 1 mld zł na<br />
inwestycje odtworzeniowe i modernizacyjne.<br />
Z kwoty 1 mld zł większa część jest przeznaczana<br />
na wymianę linii napowietrznych.<br />
Według wyliczeń Ministerstwa<br />
Gospodarki, gdyby przedsiębiorstwa<br />
energetyczne podjęły się odtworzenia<br />
(bez zmiany parametrów) wszystkich linii<br />
napowietrznych, trzeba by wydać na ten<br />
cel 30,5 mld zł, w tym na linie 110 kV ok.<br />
11 mld zł. EM<br />
FOTO: ARCH.<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 5
wywiad<br />
rozmoWa z bernardem błaszczykIem, wiceministRem ochRony śRodowiska<br />
unIa europejska<br />
potRzebuJe noweJ<br />
stRategii eneRgetyczneJ<br />
Czy w związku z brakiem światowego<br />
porozumienia w sprawie redukcji emisji<br />
gazów cieplarnianych podczas Konferencji<br />
Klimatycznej ONZ w Kopenhadze<br />
należy spodziewać się zmiany polityki<br />
klimatycznej Unii Europejskiej, czy też<br />
UE będzie chciała być samodzielnym liderem<br />
walki ze zmianami klimatu?<br />
UE odpowiada za ok. 13 proc. całkowitej<br />
globalnej emisji gazów cieplarnianych, co<br />
sprawia, że wysiłki samej Unii bez włączenia<br />
się pozostałych światowych emitentów<br />
nie pozwolą osiągnąć założonego celu<br />
redukcji emisji globalnej i co za tym idzie<br />
– osiągnąć celu strategicznego, jakim jest<br />
powstrzymanie zmian klimatu.<br />
Unia z całą pewnością będzie kontynuować<br />
dotychczasową politykę ograniczania<br />
emisji określoną w pakiecie energetyczno-klimatycznym.<br />
Pakiet zakłada<br />
6 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
obniżenie emisji gazów cieplarnianych<br />
o 20 proc. do 2020 r. w stosunku do<br />
roku 1990. Jednak decyzja o zwiększeniu<br />
celu redukcyjnego może zapaść dopiero<br />
po przeprowadzeniu gruntownej analizy<br />
skutków ekonomicznych, gospodarczych<br />
i społecznych dla krajów UE, jak również<br />
po włączeniu się krajów rozwiniętych spoza<br />
Unii w wysiłki obniżenia emisji.<br />
niezależnie od dalszego<br />
postępu technicznego,<br />
jesteśmy przekonani, że<br />
energetyka oparta na<br />
węglu będzie miała swój<br />
udział w europejskim<br />
rynku energii<br />
Unia Europejska potrzebuje zatem nowej<br />
strategii w międzynarodowych negocjacjach<br />
klimatycznych. Dotychczasowe<br />
podejście, w którym zgadzaliśmy się na<br />
wszystko i próbowaliśmy własnym przykładem<br />
zachęcić świat do działania, nie dało<br />
pożądanego rezultatu. Teraz powinniśmy<br />
poczekać na innych, zwłaszcza największych<br />
emitentów, a działania skoncentrować<br />
na rynku wewnętrznym, wzmocnieniu<br />
konkurencyjności gospodarczej Europy,<br />
a jednocześnie wspierać działania adaptacyjne<br />
w krajach rozwijających się, poprzez<br />
stymulowanie kontaktów gospodarczych<br />
firm europejskich na rynkach trzecich,<br />
szczególnie w Afryce i Azji. Prezydencja<br />
hiszpańska, posiadająca historyczne,<br />
znakomite kontakty z Ameryką Łacińską,<br />
może również pomóc w dotarciu na wielkie<br />
rynki tego kontynentu.<br />
FOTO: MATERIAŁy PRASOWE<br />
Jeśli Unia Europejska zdecyduje się na<br />
samodzielne liderowanie w walce o redukcję<br />
gazów cieplarnianych, to czy nie<br />
odbije się to negatywnie na gospodarce<br />
jej krajów?<br />
UE potrzebuje nowej strategii, skoro samodzielne<br />
liderowanie nie sprawdziło<br />
się. Teraz trzeba zająć się wzmocnieniem<br />
gospodarki i działaniami wewnętrznymi,<br />
zwłaszcza w obszarze poprawy efektywności<br />
energetycznej.<br />
Decyzja o przyjęciu przez UE ambitniejszego<br />
celu redukcji emisji jest uzależniona<br />
od włączenia się do działań redukcyjnych<br />
innych krajów rozwiniętych i przyjęcia<br />
przez nie prawnie wiążących celów, zasad<br />
monitorowania, raportowania i weryfikacji,<br />
a także przystąpienia do finansowania<br />
wsparcia krajów rozwijających się. Jak dotąd,<br />
poza UE konkretną deklarację złożył<br />
rząd Japonii. Pozostali tylko mówią.<br />
Jednostronne, bezwarunkowe przyjęcie<br />
zobowiązania do obniżenia emisji<br />
o 30 proc. do 2020 r. w stosunku do<br />
1990 r. wiąże się z nałożeniem na unijnych<br />
producentów dodatkowych obowiązków<br />
redukcyjnych. Jeżeli inne kraje<br />
rozwinięte nie podejmą porównywalnych<br />
zobowiązań, wpłynie to negatywnie na<br />
konkurencyjność na rynku międzynarodowym,<br />
pogarszając pozycję Unii wobec<br />
reszty świata, co z pewnością osłabiłoby<br />
gospodarki krajów członkowskich.<br />
Biorąc pod uwagę uwarunkowania pakietu<br />
klimatyczno-energetycznego, czy<br />
energetyka węglowa ma w UE przyszłość?<br />
Jednym z bardzo ważnych celów unijnego<br />
pakietu finansowego jest wsparcie dla<br />
prac nad wdrożeniem technik zmniejszających,<br />
a czasem nawet likwidujących<br />
emisje CO 2 ze spalania węgla. Węgiel jest<br />
jedynym paliwem, którego zasoby mogą<br />
zaspokoić na wiele lat nie tylko potrzeby<br />
energetyczne Polski, ale także UE. Wspólnota<br />
nie posiada wystarczających zasobów<br />
źródeł energii – jej zależność od zewnętrznych<br />
dostaw energii sięga 50 proc.,<br />
a w niektórych krajach nawet więcej.<br />
Bezpieczeństwo energetyczne Polski i całej<br />
wspólnoty wymaga więc działań na<br />
rzecz oszczędzania energii, rozwijania<br />
energetyki ze źródeł odnawialnych, ale<br />
także zachowania potencjału wydobywczego<br />
oraz produkcji energii z węgla.<br />
Oznacza to bardzo dobre perspektywy dla<br />
energetyki opartej na węglu, pod warunkiem<br />
wdrożenia technik eliminujących emisję gazów<br />
cieplarnianych. Jednym ze sposobów<br />
jest oczywiście CCS. Wiele nadziei wiążemy<br />
także z podziemnym zgazowaniem.<br />
Niezależnie od dalszego postępu technicznego,<br />
jesteśmy przekonani, że energetyka<br />
oparta na węglu będzie miała swój udział<br />
w europejskim rynku energii.<br />
Polska należy do największych emitentów<br />
CO 2 w UE. W których obszarach<br />
możliwa jest redukcja emisji CO 2 w naszym<br />
kraju?<br />
Sposób podawania danych emisyjnych<br />
ma duży wpływ na obraz całości. W Polsce<br />
pracują elektrownie będące największymi<br />
źródłami emisji CO 2 . Jeżeli jednak<br />
porównamy wielkość emisji na mieszkańca,<br />
wówczas Polska lokuje się w grupie<br />
krajów z przeciętną emisją.<br />
polska energetyka wraz<br />
z sieciami stanie się<br />
w perspektywie<br />
następnych 20-40 lat<br />
zupełnie nowym,<br />
konkurencyjnym<br />
przemysłem działającym<br />
na europejskim rynku<br />
energii<br />
Raport opracowany przez firmę McKinsey<br />
na potrzeby Ministerstwa Gospodarki<br />
„Ocena potencjału redukcji emisji gazów<br />
cieplarnianych w Polsce do roku 2030”<br />
pokazuje, że redukcja emisji gazów cieplarnianych<br />
jest możliwa w większości<br />
sektorów, lecz nie wszędzie opłacalna<br />
kosztowo. Największy potencjał według<br />
autorów raportu ma energetyka i termomodernizacja<br />
budynków. Duże możliwości<br />
daje także efektywność energetyczna, odnawialne<br />
źródła energii, transport.<br />
Należy przy tym pamiętać, że wszystkie<br />
działania redukcyjne wymagają nie tylko<br />
inwestycji, ale i czasu. McKinsey oszacował,<br />
że do roku 2020 nie da się zredukować<br />
emisji o więcej niż 3 proc. Większe redukcje<br />
to okres po 2020 r., a więc po planowanym<br />
uruchomieniu bloków w elektrowniach jądrowych<br />
i zwiększeniu udziału energetyki<br />
odnawialnej w produkcji energii.<br />
Można spotkać opinię, że w UE będzie<br />
zwiększał się nacisk na redukcję emisji<br />
gazów cieplarnianych. Czy zgadza się<br />
Pan z tymi prognozami?<br />
Nacisk na redukcję gazów cieplarnianych<br />
powinien się zwiększać na całym świecie.<br />
Badania naukowe, co zostało przedstawione<br />
w IV Raporcie IPCC, wykazują, że<br />
niezbędne jest poważne zmniejszenie globalnej<br />
emisji gazów cieplarnianych, tak<br />
aby powstrzymać wzrost temperatury na<br />
świecie o więcej niż 2 st. Celsjusza. Biorąc<br />
pod uwagę aktualną koncentrację<br />
CO 2 w atmosferze i fakt, że cząsteczki<br />
CO 2 „przeżywają” ok. 120 lat, zadanie<br />
to może być bardzo trudne. Oznacza to,<br />
że przekroczenie progu bezpieczeństwa<br />
– 2 stopnie – jest niestety możliwe.<br />
Wszystkie kraje rozwinięte, jak i rozwijające<br />
się muszą zatem natychmiast podjąć<br />
niezbędne działania w celu drastycznego<br />
zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych,<br />
starając się zachować przy tym możliwość<br />
rozwoju. Należy pamiętać, że czas osiągania<br />
zamierzonych celów redukcyjnych<br />
będzie dłuższy w krajach rozwijających się<br />
niż w krajach rozwiniętych, gdyż priorytetem<br />
tych krajów jest rozwój społeczno-gospodarczy<br />
oraz walka z ubóstwem. Należy<br />
także pamiętać, że strategia niskoemisyjna<br />
jest nieodzowna dla zrównoważonego<br />
rozwoju.<br />
Jakie zmiany w polskiej energetyce wymusi<br />
polityka energetyczna UE?<br />
Stan, w jakim znajduje się polska energetyka,<br />
a szczególnie średni wiek bloków<br />
energetycznych, ich średnia sprawność<br />
związana ze zużyciem technicznym i stosowanymi<br />
technologiami generowania<br />
energii, a także braki na mapie sieci<br />
elektroenergetycznej, wymusza konieczność<br />
realizacji wielu inwestycji, ale daje<br />
także szansę na to, aby budować nowe<br />
moce z wykorzystaniem najnowocześniejszych,<br />
dostępnych obecnie technologii.<br />
Dużym atutem jest także fakt posiadania<br />
przez Polskę polityki energetycznej do<br />
2030 roku. Jej powiązanie z celami klimatycznymi<br />
na rok 2020, 2030, a wreszcie<br />
2050 pozwoli w moim przekonaniu wybrać<br />
najlepszy wariant inwestycyjny.<br />
Polska energetyka wraz z sieciami stanie<br />
się w perspektywie następnych 20-40 lat<br />
zupełnie nowym, konkurencyjnym przemysłem<br />
działającym na europejskim rynku<br />
energii. Na równych prawach uczestniczyć<br />
w nim będą zarówno producenci<br />
krajowi, jak i z innych państw, wytwórcy<br />
systemowi, jak i małe źródła rozproszone,<br />
włączone do systemu poprzez tzw. sieci<br />
inteligentne – „smart grid”.<br />
Rozmawiał Emil Różański<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 7
ynek<br />
od 6 lUtego obowiązUją w spółKach obrotU grUpy taUron:<br />
enionie eneRgii z kRakowa i eneRgiiPRo gigawaT z wRocławia nowe ceny eneRgii elekTRycznej dla<br />
gosPodaRsTw domowych<br />
Ure zatwierdził taryfy<br />
dla klienTów<br />
indywidualnych<br />
W<br />
krakowskiej spółce ceny<br />
energii wzrosną średnio<br />
o 5,7 proc., zaś we wrocławskiej<br />
o 6,4 proc.<br />
Wzrost wielkości rachunków, które zawierają<br />
zarówno opłaty za sprzedaż energii<br />
elektrycznej, jak i opłaty za usługi dystrybucyjne,<br />
będzie zależał m.in. od wielkości<br />
poboru energii i rodzaju grupy taryfowej<br />
stosowanej do rozliczeń.<br />
Klient rozliczany w grupie taryfowej G11<br />
(w której obowiązuje stała cena energii<br />
elektrycznej w ciągu całej doby), zużywający<br />
rocznie 2000 kWh energii i posiadający<br />
licznik 1-fazowy zapłaci w Enionie Energii<br />
miesięcznie rachunek wyższy o 5,11 zł netto<br />
(brutto 6,23 zł), z czego 2,25 zł netto<br />
(2,75 zł brutto) wynika ze wzrostu opłat za<br />
energię elektryczną.<br />
W przypadku EnergiiPro Gigawat ostateczny<br />
poziom wzrostu cen dla klientów<br />
z grupy taryfowej G wyniesie 7,2 proc.,<br />
ponieważ uwzględnia on również wzrost<br />
opłaty za usługi dystrybucyjne, które<br />
wzrosły o 8,1 proc.<br />
Rachunki klientów EnergiiPro Gigawat<br />
pobierających energię elektryczną w najliczniejszej<br />
grupie G11 – czyli odbiorców<br />
płacących jednakową cenę energii niezależnie<br />
od pory poboru – wzrosną o ok.<br />
6,84 zł miesięcznie, przy przeciętnym<br />
zużyciu na poziomie 1777 kWh.<br />
Wzrost stawek opłat za usługi dystrybucyjne<br />
wynika z inflacji oraz konieczności<br />
pozyskania przez spółki środków na<br />
podniesienie nakładów inwestycyjnych,<br />
które ponoszone są na rozbudowę i modernizację<br />
infrastruktury elektroenergetycznej<br />
oraz umożliwiają przyłączanie<br />
nowych odbiorców.<br />
Zatwierdzając nowe ceny energii elektrycznej,<br />
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki<br />
(URE) uwzględnił takie czynniki,<br />
jak m.in. wzrost obowiązków związanych<br />
z zakupem energii ze źródeł odnawialnych<br />
i kogeneracji oraz wysoki poziom<br />
cen energii elektrycznej na rynku hurtowym.<br />
To są czynniki niezależne od spółek<br />
sprzedających energię.<br />
Zmiany cen w całej Polsce<br />
Zmiany cen energii odczują odbiorcy<br />
w całej Polsce. Według wyliczeń URE<br />
średni wzrost cen energii elektrycznej<br />
w kraju dla odbiorców w gospodarstwach<br />
domowych wyniesie 5,8 proc.<br />
O 5,7 proc. wzrosną natomiast średnio<br />
ceny dystrybucji energii dla tej grupy odbiorców.<br />
Te wysokości przełożą się na<br />
wzrost rachunku odbiorcy w gospodarstwie<br />
domowym o 5,8 proc.<br />
Oznacza to, że rachunki gospodarstw<br />
domowych wzrosną średnio miesięcznie<br />
o 3,26 zł w przypadku najliczniejszej<br />
grupy klientów, którzy średnio zużywają<br />
1500 kWh rocznie. Najmniejszy wzrost<br />
rachunków odnotują odbiorcy przyłączeni<br />
do sieci PGE Dystrybucja Łódź<br />
– o 1,95 zł, natomiast największy – klienci<br />
PGE Dystrybucja Białystok – o 4,13 zł<br />
miesięcznie.<br />
Natomiast odbiorcy należący do grupy<br />
taryfowej G12, w której cena energii<br />
jest zróżnicowana w zależności od pory<br />
doby i tygodnia (zużywający rocznie ok.<br />
3000 kWh), zapłacą średnio miesięcznie<br />
o 5,32 zł więcej.<br />
Emil Różański<br />
Ceny sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych w taryfie G11<br />
(całodobowa, stała cena energii)<br />
Szczecin<br />
Gorzów Wlk.<br />
Zielona<br />
Góra<br />
Koszalin<br />
0,2518<br />
Poznań<br />
Słupsk<br />
Legnica<br />
Wrocław<br />
Jelenia Góra<br />
Bydgoszcz<br />
0,2498<br />
Kalisz<br />
Opole<br />
Gdańsk<br />
0,2533<br />
Toruń<br />
Łódź<br />
Elbląg<br />
0,2511<br />
0,2500<br />
0,2505<br />
Łódź (teren)<br />
Częstochowa<br />
Gliwice<br />
Bielsko-Biała<br />
Płock<br />
Kraków<br />
Olsztyn<br />
0,2494<br />
0,2555<br />
0,2485<br />
Radom<br />
Tarnów<br />
Warszawa<br />
0,2488<br />
Warszawa<br />
(teren)<br />
0,2497<br />
0,2495<br />
0,2483<br />
Rzeszów<br />
Lublin<br />
Białystok<br />
Zamość<br />
0,2526<br />
PGE<br />
PGE Łódź (miasto)<br />
Enea<br />
Energa<br />
<strong>Tauron</strong><br />
EnergiaPro Gigawat<br />
i Enion Energia<br />
RWE STOEN*<br />
Vattenfall**<br />
* taryfa „Najprostsza dla Ciebie”<br />
** produkt „Klasyczny”<br />
źródło: dane spółek<br />
Ceny w zł za 1 kWh<br />
Podane ceny energii elektrycznej<br />
są cenami netto i nie zawierają<br />
podatku od towarów i usług (VAT),<br />
który będzie naliczany zgodnie<br />
z obowiązującymi przepisami,<br />
nie zawierają również opłaty<br />
za dystrybucję energii.<br />
Komentarz miesiąca<br />
Styczeń upłynął w energetyce pod znakiem silnego ataku zimy.<br />
Średnia temperatura wyniosła minus 6,4 st. C i była zdecydowanie<br />
niższa w porównaniu ze styczniem 2009 (minus 2,5 st. C).<br />
Dwie fale silnych mrozów spowodowały znaczny wzrost zapotrzebowania<br />
na energię, jej ceny oraz duże awarie energetyczne w sieciach<br />
dystrybucyjnych, pozbawiając zasilania wielu odbiorców.<br />
Zimowa aura i nowe poziomy kontraktów sprawiły, że ceny<br />
w transakcjach spot znacznie wzrosły w stosunku do tych z ostatnich<br />
miesięcy poprzedniego roku. Średnia cena na TGE (Towarowej<br />
Giełdzie Energii) wyniosła w styczniu 193,47 zł/MWh (na<br />
POEE – Platformie Obrotu Energią Elektryczną – 192,82 zł/MWh).<br />
Największy wpływ na średnią cenę miała pogoda, szczególnie<br />
w drugim i czwartym tygodniu miesiąca, gdy podczas mrozów<br />
średnie dobowe ceny osiągały poziomy powyżej 200 zł/MWh.<br />
Zaobserwowano też znaczący wzrost wolumenu energii, którą<br />
handlowano na TGE – w styczniu wyniósł on 412 GWh.<br />
Porównując do 316 GWh w styczniu 2009, obserwujemy<br />
wzrost łącznego wolumenu energii na TGE o 30 proc. Podobna<br />
sytuacja miała miejsce na POEE, gdzie wolumen styczeń<br />
do stycznia wzrósł o 45 proc. do poziomu 629 GWh. Sytuacja<br />
ta spowodowana była między innymi niższymi cenami kontraktów<br />
terminowych, przez które część wytwórców postanowiła<br />
pozostawić większy niż w ubiegłym roku wolumen energii na<br />
rynek spot.<br />
Średnia cena na rynku bilansującym<br />
w styczniu wyniosła<br />
189,86 zł/MWh, lecz korelacja<br />
cen z rynkiem spot nie była aż<br />
tak oczywista (duża fluktuacja<br />
cen na rynku bilansującym<br />
w III dekadzie stycznia – patrz<br />
rysunek).<br />
Również raczej dzięki pogodzie<br />
niż dynamicznie rosnącemu<br />
PKB, średnie zapotrzebowanie<br />
KSE na moc w styczniu wzrosło<br />
o 3,44 proc. licząc rok do<br />
roku. 26 stycznia był ponadto<br />
dniem, w którym zaobserwowano<br />
historycznie maksymalne<br />
zapotrzebowanie na moc:<br />
średnio w dobie 22 096 MW,<br />
i maksimum za godzinę 18 na<br />
poziomie 25 297 MW, przez<br />
co popyt przekroczył rekord ze<br />
stycznia 2008 (25 022 MW).<br />
Z niespotykanym od lat atakiem<br />
zimy zmagała się cała<br />
Europa. We Francji, Wielkiej<br />
Brytanii czy Norwegii odnotowano<br />
rekordowe zużycie<br />
gazu i energii elektrycznej,<br />
a na giełdzie NordPool re-<br />
Rafał Barchanowski<br />
Biuro analiz Rynku <strong>Tauron</strong> Polska energia sa<br />
notowania<br />
kordy biły także ceny, osiągając niespotykany wcześniej poziom<br />
300 €/MWh. Średnia systemowa cena za styczeń ustaliła się na<br />
poziomie 53,77 €/MWh (30 proc. wyżej niż rok wcześniej).<br />
Dodatkowo w Niemczech od stycznia zaczęła obowiązywać<br />
nowelizacja prawa dotyczącego energii odnawialnej (EEG), na<br />
podstawie której operatorzy muszą sprzedawać całkowity wolumen<br />
energii ze źródeł odnawialnych w aukcjach dobowych (Day<br />
ahead). Mimo spodziewanych silnych fluktuacji cen, włącznie ze<br />
wzrostem ilości cen negatywnych, ceny na EPEX Spot w styczniu<br />
zachowywały się stabilnie, ze średnią za cały miesiąc na poziomie<br />
42,21 €/MWh, czyli prawie 15 €/MWh niżej niż rok wcześniej, ale<br />
18 proc. wyżej licząc MtM. Również w Czechach, mimo mrozów,<br />
ceny utrzymały rozsądne poziomy, ze średnią na OTE na poziomie<br />
39,42 €/MWh (+6 proc. MtM).<br />
Ceny surowców w styczniu podlegały znacznym fluktuacjom.<br />
W drugim tygodniu miesiąca ceny ropy naftowej oraz węgla wzrosły<br />
do maksymalnych notowanych w ostatnim czasie poziomów<br />
ponad 83 $/bbl w dostawach ropy Brent i 3,72 $/GJ w miesięcznych<br />
notowaniach kontraktów CIF ARA. Ten okresowy wzrost<br />
cen spowodowany był przez bardzo duży popyt ze strony Chin,<br />
gdzie również dała o sobie znać najmroźniejsza zima od 50 lat<br />
i możliwe braki w dostawach mediów. Po osiągnięciu wspomnianych<br />
szczytów zarówno ceny ropy naftowej, jak i węgla stopniowo<br />
spadały przez kolejne dni stycznia, osiągając na koniec miesiąca<br />
poziomy 72 $/bbl i 3,24 $/GJ w dostawach węgla na luty 2010.<br />
Spadki spowodowane były<br />
głównie przez wzrost temperatur<br />
i zapasów surowców w USA<br />
oraz informacje o zacieśnianiu<br />
polityki monetarnej Chin. Średnia<br />
cena węgla w dostawach<br />
na rok 2011 wyniosła w styczniu<br />
99,68 $/t dla CIF ARA<br />
i 92,80 $/t dla FOB RB.<br />
Nieco odmiennie sytuacja<br />
rozgrywała się na rynku<br />
uprawnień do emisji CO 2 ,<br />
gdzie 6 stycznia osiągnięte<br />
zostały minima cenowe<br />
w transakcjach spot (12,15 €/<br />
/tCO 2 ), po czym ceny fluktuowały<br />
w przedziale 12,65-<br />
-13,59 €/tCO 2 . Głównymi<br />
czynnikami wpływającymi na<br />
wahania była temperatura,<br />
brak podaży ze strony przemysłu,<br />
rosnące ceny gazu<br />
w Wielkiej Brytanii, czy aukcja<br />
uprawnień przeprowadzona<br />
przez rząd Niemiec. Sygnały<br />
te nie były jednak na tyle silne,<br />
by wykreować jakiś dłuższy<br />
trend, w związku z czym<br />
obraz tego rynku pozostaje<br />
niepewny.<br />
8 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 9<br />
Cena [zł/MWh]<br />
260<br />
240<br />
220<br />
200<br />
180<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
Cena [USD/GJ]<br />
Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej<br />
na TGE i Rynku Bilansującym w styczniu 2010 r.<br />
40000<br />
36000<br />
32000<br />
28000<br />
24000<br />
20000<br />
16000<br />
12000<br />
8000<br />
4000<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31<br />
3,80<br />
3,75<br />
3,70<br />
3,65<br />
3,60<br />
3,55<br />
3,50<br />
3,45<br />
3,40<br />
3,35<br />
3,30<br />
3,25<br />
3,20<br />
EUR/MgCO 2<br />
ARA Coal Monthly<br />
Futures, Jan. 10<br />
TGE CRO TGE CRO<br />
Średnie tygodniowe ceny dla notowań węgla ARA<br />
dla miesięcznego rynku Futures w styczniu 2010 r.<br />
ARA Coal Monthly<br />
Futures, Feb. 10<br />
ARA Coal Monthly<br />
Futures, Mar. 10<br />
ARA Coal Monthly<br />
Futures, Apr. 10<br />
ARA Coal Monthly<br />
Futures, May 10<br />
ARA Coal Monthly<br />
Futures, June 10<br />
5 3,43 3,24 3,26 3,27 3,28 3,32<br />
4 3,40 3,25 3,27 3,28 3,31 3,36<br />
3 3,49 3,44 3,46 3,48 3,50 3,54<br />
2 3,71 3,71 3,72 3,71 3,72 3,73<br />
14,0<br />
13,5<br />
13,0<br />
12,5<br />
12,0<br />
11,5<br />
11,0<br />
Ceny i wolumeny EUA w transakcjach spot w styczniu 2010 r.<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31<br />
Całkowity wolumen spot EEX BlueNext NordPool<br />
5000<br />
4500<br />
4000<br />
3500<br />
3000<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
tys. MgCO 2<br />
Wolumen [MWh]<br />
Źródło: Biuro analiz Rynku <strong>Tauron</strong> Polska energia sa
wydarzenia<br />
W pIątek, 8 stycznIa, na jurze krakoWsko-częstocHoWskIej zaczęło padać.<br />
deszcz i śnieg z deszczem zamaRzał błyskawicznie na ulicach, domach i dRzewach<br />
w walce<br />
z żyWIołem<br />
ewa groŃ<br />
enion sa<br />
Coraz grubsza warstwa lodu pokrywała<br />
przewody, słupy i stacje<br />
energetyczne. W sobotę,<br />
o godz. 6 rano, pozbawionych<br />
zasilania było już ok. 14 tys. odbiorców.<br />
lawina awarii<br />
W południe ich liczba wzrosła do 30 tys.<br />
i stało się jasne, że nie są to typowe awarie.<br />
W ciągu dnia pojawiały się informacje<br />
o uszkodzeniach sieci na terenie oddziału<br />
w Będzinie, w nocy dołączył oddział krakowski.<br />
Energetycy z Enionu natychmiast<br />
przystąpili do pracy. Liczba uszkodzeń<br />
sieci jednak rosła. Ich główną przyczyną<br />
było ogromne obciążenie lodem i śniegiem,<br />
a w konsekwencji łamanie się<br />
drzew, słupów i uszkadzanie linii energetycznych.<br />
Często następowało równoczesne<br />
wyłączenie zasilania podstawowego<br />
i rezerwowego, a uszkodzenia występowały<br />
na całych ciągach linowych.<br />
10 stycznia rano, w kulminacyjnym momencie,<br />
na terenie objętym katastrofalnymi<br />
zniszczeniami sieci, pozbawionych<br />
napięcia było około 112 tys. odbiorców.<br />
Wyłączonych było czasowo 2313 stacji<br />
SN/nn, a 148 linii średniego napięcia<br />
było uszkodzonych lub zniszczonych.<br />
Awarie wystąpiły też na najważniejszych<br />
z punktu widzenia zasilania dużej liczby<br />
odbiorców liniach wysokiego napięcia.<br />
Rano, 10 stycznia, uszkodzonych było<br />
31 linii WN na terenie działania trzech<br />
oddziałów Enionu.<br />
energetycy Pracowali<br />
beZ PrZerwy<br />
Ściągnięto dodatkowe brygady ze wszystkich<br />
oddziałów spółki. W pierwszej kolej-<br />
10 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
ności przystąpiono do usuwania awarii<br />
i zniszczeń na liniach 110 kV, które mają<br />
kluczowe znaczenie dla dostaw energii.<br />
Kolejny etap to odbudowa sieci średniego<br />
napięcia, co pozwoliło na stopniowe przy-<br />
FOTO: ENION<br />
Energetycy twierdzą, że nigdy dotąd nie<br />
widzieli tak grubych warstw szadzi<br />
wracanie zasilania. 13 stycznia o godz.<br />
24 bez napięcia pozostawało jeszcze<br />
23 tys. odbiorców, jednak następnego dnia<br />
pojawiło się kolejne niekorzystne zjawisko<br />
meteorologiczne. Obciążone zmarzniętym<br />
śniegiem i lodem linie pokrywała dodatkowo<br />
szybko narastająca warstwa szadzi.<br />
Statystyki rosły zatrważająco. W ciągu<br />
dnia usuwano uszkodzenia i odbudowywano<br />
linie, a w nocy miały miejsce kolejne<br />
zniszczenia. Okazywało się, że przerwane<br />
przewody pokryte są lodową szadzią, której<br />
grubość dochodzi do 25 cm. W efekcie<br />
zniszczeniu ulegały kilkukilometrowe linie<br />
energetyczne, głównie średniego napięcia.<br />
nigdy dotąd<br />
Nie zdarzyło się dotychczas, żeby skumulowane,<br />
niekorzystne zjawiska pogodowe<br />
utrzymywały się tak długo i na tak dużym<br />
FOTO: ENION<br />
terenie. W wielu przypadkach te same linie,<br />
już po naprawie i przywróceniu zasilania,<br />
ulegały ponownemu uszkodzeniu.<br />
Tylko 20 stycznia ekipy energetyków wymieniły<br />
99 zniszczonych słupów średniego<br />
napięcia, podczas gdy w tym samym<br />
czasie uszkodzeniu uległo kolejnych 64.<br />
– Nastąpiło połączenie katastrofalnych<br />
dla linii i urządzeń energetycznych warunków<br />
pogodowych – mówi Krzysztof<br />
Pubrat, prezes Enionu. – Bez infrastruktury<br />
nie można dostarczać energii, więc<br />
skutki zniszczeń sieci odczuli przede<br />
wszystkim odbiorcy. Ale nie tylko oni. Dla<br />
Enionu to było ogromne wyzwanie i czas<br />
zupełnie wyjątkowej mobilizacji.<br />
Zniszczenia objęły północną część województwa<br />
śląskiego i małopolskiego, głównie<br />
powiaty myszkowski, częstochowski,<br />
kłobucki, lubliniecki, zawierciański, olkuski<br />
i krakowski. Ponieważ to tylko czwarta<br />
część całego obszaru działania Enionu,<br />
można było ściągnąć do odbudowy sieci<br />
ogromny potencjał ludzi i sprzętu ze<br />
wszystkich pozostałych oddziałów i jednostek<br />
firmy. Zaangażowane zostały też<br />
inne spółki energetyczne – m.in. EnergiaPro<br />
oraz kilkadziesiąt energetycznych<br />
firm zewnętrznych. Pracę utrudniał głę-<br />
boki śnieg, oblodzenia konstrukcji słu- pów i przewodów oraz utrzymujące się<br />
mrozy sięgające minus 20 stopni. W ciągu<br />
trzech tygodni stycznia na terenie<br />
siedmiu powiatów zniszczonych zostało<br />
38 słupów wysokiego, 1366 średniego<br />
i blisko 650 niskiego napięcia. Dlatego<br />
o przywrócenie dostaw energii cały czas<br />
walczyło od 1300 do 1600 energetyków.<br />
Wykorzystano ponad 600 sztuk różnego<br />
rodzaju sprzętu ciężkiego: samochodów<br />
terenowych, dźwigów, podnośników, świdrostawiaczy,<br />
kombajnów, koparek itp.<br />
Dzięki tak ogromnemu zaangażowaniu<br />
krZysZtof Pubrat<br />
PreZes enionu<br />
stan naszej sieci i urządzeń zgodny jest z normami<br />
dotyczącymi budowy sieci oraz standardami<br />
stosowanymi w energetyce zawodowej. Jednak<br />
takiej warstwy oblodzenia, a tym samym<br />
obciążenia linii i słupów, nie przewidują żadne<br />
normy dotyczące projektowania i wykonywania<br />
sieci energetycznej, w związku z tym nasza<br />
infrastruktura nie mogła być na nią odporna.<br />
co też ważne, co roku przeznaczamy na rozbudowę<br />
i modernizację sieci ogromne kwoty.<br />
plan inwestycyjny enionu na 2010 r. przewiduje<br />
437 mln zł na odtworzenie sieci przesyłowej (linie,<br />
stacje, przyłączenia nowych odbiorców).<br />
pomimo tak nadzwyczajnej sytuacji mamy satysfakcję,<br />
że zrobiliśmy absolutnie wszystko,<br />
żeby czas odbudowy sieci i przywrócenia dostaw<br />
energii odbiorcom był możliwie jak najkrótszy.<br />
FOTO: ARCH.<br />
jerZy miller, minister<br />
sPraw wewnętrZnych<br />
i administracji<br />
chciałbym, żebyśmy docenili wysiłek enionu<br />
– powiedział na konferencji prasowej minister.<br />
– słowa uznania należą się również tym,<br />
którzy potrafili nad potrzebami ludności miejscowej<br />
zapanować na miarę warunków. sieci<br />
wodociągowe były czynne, sieci kanalizacyjne<br />
były sprawne. sposób funkcjonowania w takich<br />
warunkach jest oczywiście utrudniony, bo nikt<br />
z nas nie potrafi sobie dzisiaj już wyobrazić normalnego<br />
życia bez prądu. ktoś zapyta, czy nie<br />
dało się tego wszystkiego przewidzieć? nie dało<br />
się. takiego natężenia zjawisk meteorologicznych,<br />
które doprowadziły do przeciążenia sieci,<br />
w polsce nigdy nie było.<br />
sił i środków, pomimo ogromnej liczby<br />
zniszczeń, stopniowo przywracano zasilanie<br />
kolejnym miejscowościom. Ostatnich<br />
odbiorców podłączono 31 stycznia w powiecie<br />
olkuskim.<br />
W usuwaniu skutków zniszczeń pomagała<br />
ochotnicza i zawodowa straż pożarna<br />
oraz służby lasów państwowych. Działania<br />
służb energetycznych wspierali również<br />
policjanci i wojsko. Wszystkie służby,<br />
instytucje i społeczności lokalne pracowały<br />
wspólnie, co pozwoliło przetrwać<br />
ten niezwykle trudny okres.<br />
Zima dała się też we Znaki<br />
energiiPro<br />
Z powodu marznącego deszczu, opadów<br />
śniegu i silnego wiatru doszło też do licz-<br />
FOTO: ARCH.<br />
FOTO: JAN KAŁUżA, TOMASZ TOPOLA<br />
nych awarii sieci EnergiiPro. Od soboty,<br />
9 stycznia, kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców<br />
Opolszczyzny i Dolnego Śląska<br />
było pozbawionych zasilania. Postawione<br />
w stan pogotowia służby techniczne<br />
EnergiiPro natychmiast rozpoczęły pracę<br />
przy usuwaniu skutków awarii i przywracaniu<br />
dostaw energii.<br />
Najtrudniejsza sytuacja miała miejsce na<br />
terenie oddziału opolskiego. W niedzielę,<br />
10 stycznia, liczby podawane w raportach<br />
służb technicznych nie napawały<br />
optymizmem. Zasilania pozbawionych<br />
było ok. 300 stacji energetycznych, co<br />
szacunkowo oznaczało brak prądu u ok.<br />
20 tys. odbiorców. Energetycy pracowali<br />
nieustannie, ale była to czasami syzyfowa<br />
praca, gdyż ciągle pojawiały się uszkodzenia<br />
w innych miejscach. Pracowano<br />
do późnych godzin nocnych, dzięki czemu<br />
w poniedziałek rano liczba odbiorców<br />
pozbawionych zasilania zmniejszyła się<br />
do ok. trzech tysięcy.<br />
Zimowe warunki utrudniały dojazd do<br />
miejsc uszkodzeń, często pojawiała się<br />
konieczność dokonywania obchodu linii<br />
w głębokim śniegu, a oblodzenie słupów<br />
uniemożliwiało wejścia na słupołazach.<br />
Ostatnie miejsca, gdzie przywracano zasilanie,<br />
to: Jarnołtówek, Borowiany, Lewice,<br />
Dzbanowice i Jędrychowice. Według<br />
szacunków, we wtorek, 12 stycznia, bez<br />
Okolice Bąkowa koło Kluczborka – łamiące się<br />
drzewa przerwały linię 15 kV<br />
napięcia pozostawało ok. 200 odbiorców.<br />
Trudna sytuacja utrzymywała się przede<br />
wszystkim w dwóch miejscowościach:<br />
Szydłów w gminie Tułowice i Chróścielów<br />
w gminie Kietrz. Tam awarie usunięto<br />
ok. godziny 14.<br />
Współpraca: Katarzyna Bajor,<br />
Joanna Jaźwa – EnergiaPro<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 11
w Grupie<br />
energIapro dobRą FiRmą noWy<br />
początek roku pRzyniósł RozstRzygnięcie plebiscytu dobRa FiRma 2009<br />
Wśród laureatów znalazła się Energia-<br />
Pro. DOBRA FIRMA 2009 to element<br />
Ogólnopolskiego Programu Liderzy<br />
Społecznej Odpowiedzialności, realizowanego<br />
pod patronatem Instytutu Filozofii<br />
i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.<br />
Program ten ma na celu upowszechnienie<br />
zasad odpowiedzialnego biznesu<br />
w polskich firmach i instytucjach,<br />
wskazując jednocześnie liderów w zakresie<br />
realizacji założeń CSR. Przedmiotem<br />
oceny kapituły konkursu była analiza zaangażowania<br />
firm w działalność charytatywną,<br />
sponsorską, polityka firmy jako<br />
pracodawcy oraz inne pozytywne aspekty<br />
działalności przedsiębiorstwa.<br />
Właśnie dzięki tej „dodatkowej” działalności<br />
EnergiaPro znalazła się wśród<br />
Liderów Społecznej Odpowiedzialności.<br />
Choć głównym celem firmy, jako Operatora<br />
Systemu Dystrybucyjnego, jest<br />
WIęcej centralnej<br />
cIepłej Wody<br />
w tychach<br />
zarządy elektrocIepłoWnI<br />
tycHy sa, pRzedsiębioRstwa<br />
eneRgetyki cieplneJ sp. z o.o. oRaz<br />
tyskieJ spółdzielni mieszkanioweJ<br />
oskaRd podpisały 18 stycznia list<br />
intencyJny<br />
Dotyczy on nawiązania współpracy w zakresie<br />
budowy instalacji i dostawy ciepłej wody do<br />
wielorodzinnych budynków mieszkalnych, wyposażonych<br />
do tej pory w łazienkowe podgrzewacze<br />
wody. Ustalono, że spółdzielnia mieszkaniowa wytypuje<br />
budynki, które powinny być objęte programem<br />
budowy takich instalacji. Po przeprowadzeniu<br />
analizy techniczno-ekonomicznej możliwości<br />
realizacji projektu opracowana zostanie umowa<br />
określająca podział obowiązków i udział w finansowaniu<br />
całości inwestycji. Potrzebna jest też akcja<br />
marketingowa wśród mieszkańców budynków,<br />
aby zachęcić ich do uczestnictwa w programie.<br />
Inwestycję można bowiem rozpocząć dopiero po<br />
uzyskaniu zgody ponad połowy właścicieli mieszkań.<br />
(AG)<br />
12 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego<br />
regionu, a także dbałość o infrastrukturę<br />
sieciową, od kilku lat stara<br />
się ona aktywnie uczestniczyć w życiu<br />
mieszkańców Dolnego Śląska i Opolszczyzny.<br />
EnergiaPro podejmuje inicjatywy<br />
prospołeczne oraz wspiera rozwój<br />
takich obszarów, jak kultura i sztuka<br />
czy sport. Szczególnie dba o najmłodszych<br />
mieszkańców regionu, od pięciu<br />
lat prowadząc autorską akcję „Domy<br />
Pozytywnej Energii” skierowaną do wychowanków<br />
domów dziecka z terenu<br />
Dolnego Śląska i Opolszczyzny. Firma,<br />
we współpracy z Polskim Towarzystwem<br />
Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej,<br />
prowadzi także kampanię społeczną dla<br />
dzieci i młodzieży pod nazwą „Bezpieczniej<br />
z prądem”. Jej celem jest promocja<br />
racjonalnego korzystania z energii elektrycznej<br />
oraz bezpiecznego zachowania<br />
wokół infrastruktury energetycznej.<br />
Działania prowadzone przez EnergięPro<br />
w zakresie pomocy innym, traktowane<br />
jako integralna część działalności firmy,<br />
w znaczący sposób wpływają na rozwój<br />
regionu. Cieszą się one także ogromną<br />
popularnością i poparciem społecznym.<br />
Renata Szczepaniak<br />
pkW kupIł aparat<br />
do wykRywania sepsy<br />
W cHrzanoWskIm szpItalu poWIatoWym<br />
działa Już pRoFesJonalna apaRatuRa do wykRywania<br />
niebezpieczneJ dla życia choRoby<br />
Jest to jedyne takie urządzenie w regionie. Pozwala zdiagnozować chorego<br />
już w kilka godzin od wystąpienia objawów. To bardzo ważne,<br />
gdyż w przypadku tej groźnej choroby podanie właściwego leku w odpowiednim<br />
czasie decyduje o życiu pacjenta. Sepsa jest jedną z głównych<br />
przyczyn zgonów na oddziałach intensywnej terapii na całym świecie.<br />
Sprzęt kosztował 260 tys. zł. Dzięki sponsorom oraz ofiarności społeczności<br />
chrzanowskich gmin udało się zebrać całą potrzebną kwotę. Wystarczyła<br />
ona także na zakup analizatora do badania krzepliwości krwi<br />
niezbędnego przy powikłaniach sepsy. Jeden z aparatów, kosztujący 80<br />
tys. zł, podarował szpitalowi Południowy Koncern Węglowy SA. Dyrektor<br />
szpitala Ewa Potocka złożyła na ręce prezesa Andrzeja Szymkiewicza<br />
podziękowania za ten dar. Ponadto<br />
starostwo dokupi dla szpitala<br />
specjalistyczny system monitorowania<br />
karetek wraz z GPS. –<br />
Otrzymaliśmy również pieniądze<br />
z odpisu 1 proc. podatku od pacjentów<br />
i mieszkańców. Zgromadzone<br />
w ten sposób 50 tys. zł<br />
pozwoli kupić nowe aparaty do<br />
pracowni neurologicznej – podkreśla<br />
dyrektor szpitala, dziękując<br />
wszystkim za wsparcie. BW<br />
Dyrektor szpitala Ewa Potocka dziękuje<br />
prezesowi PKW Andrzejowi Szymkiewiczowi<br />
za cenny dar<br />
FOTO: BEATA WRóBEL<br />
Jan Kurp (z lewej) oraz dziekan Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii dr hab. inż. Jerzy Klich<br />
perspektyWy energetykI<br />
opaRteJ na węglu<br />
„długookresoWa perspektyWa wytwaRzania eneRgii<br />
elektRyczneJ z węgla kamiennego w waRunkach polityki emisJi<br />
komisJi euRopeJskieJ” to temat pRezentacJi, Jaką pRzedstawił<br />
pRezes południowego konceRnu eneRgetycznego Jan kuRp<br />
podczas wizyty w akademii góRniczo-hutniczeJ<br />
Wystąpienie było skierowane do studentów<br />
V roku Wydziału Górnictwa<br />
i Geoinżynierii. Prezes Kurp omówił wiele<br />
zagadnień dotyczących energetyki i górnictwa<br />
węglowego w Polsce. Według Jana<br />
Kurpa rozwiązaniem dla polskiego sektora<br />
energetycznego są inwestycje w rozwój<br />
nowej generacji konwencjonalnych bloków<br />
energetycznych w technologii SCPC – na<br />
parametry nadkrytyczne i ultranadkrytyczne<br />
– dla uzyskania zdecydowanie wyż-<br />
ostra zIma na wschodzie<br />
oddzIał pec<br />
w dąbRowie<br />
góRniczeJ<br />
1 stycznIa Rozpoczął<br />
swoJą działalność zakład<br />
usług technicznych<br />
i pRoJektowych<br />
Oddział oferuje szeroki zakres<br />
usług, między innymi wykonawstwo<br />
dokumentacji technicznych, roboty<br />
budowlano-montażowe, jak również<br />
usługi w zakresie transportu. Długoletnie<br />
doświadczenie w zakresie realizacji<br />
działań inwestycyjnych jest gwarancją,<br />
że nowy podmiot będzie w stanie sprostać<br />
bardzo trudnym wymaganiom,<br />
jakie obecnie stawia rynek. (MS)<br />
stycznIoWa aura stała się dla stalowowolskieJ elektRowni testem spRawności techniczneJ<br />
uRządzeń eneRgetycznych<br />
Kilkudniowe mrozy, sięgające minus 25 st. C w nocy i ponad<br />
minus 10 st. C w ciągu dnia, były okazją do sprawdzenia możliwości<br />
eksploatacyjnych zakładu. W tych trudnych warunkach<br />
obydwie siłownie pracowały jednak niezawodnie. Elektrownia III<br />
pracowała przy obciążeniu 250 MWe, a elektrownia II przy obciążeniu<br />
60 MWe i 190 MWt. W rezerwie pozostawał tylko jeden<br />
kocioł OP 150, który mógł być wprowadzony do ruchu w każdym<br />
czasie, a w szczególności, gdyby temperatury spadły poniżej minus<br />
25 st. C. Wszystkie urządzenia pomocnicze pracowały normalnie,<br />
bez żadnych zakłóceń ruchowych. Na placach składowych<br />
zgromadzono wystarczające ilości węgla energetycznego.<br />
Poza miałem w kotłach spalano również biomasę. W takich warunkach<br />
atmosferycznych głównym problemem pozostaje woda<br />
chłodząca pobierana z rzeki San, która została niemal w całości<br />
skuta lodem. Dopływ wody chłodzącej dla potrzeb technologicznych<br />
umożliwiają dwa zrzuty ocieplające. Prowadzony jest też<br />
ciągły monitoring ujęcia wodnego na Sanie.<br />
szej sprawności netto wytwarzania energii<br />
elektrycznej oraz technologie umożliwiające<br />
wychwytywanie i składowanie CO 2<br />
(technologie CCS – Carbon Capture and<br />
Storage). Prezes PKE zaznaczył, że należy<br />
wykorzystać ogromną wiedzę polskich naukowców<br />
– energetyków i górników – oraz<br />
dzisiejszy, sprzyjający pracom naukowym<br />
klimat, tak, aby po roku 2020 możliwe<br />
było zastosowanie przyjaznych środowisku<br />
technologii spalania. (Ph)<br />
FOTO: ŁUKASZ DEJA<br />
PEC w Dąbrowie Górniczej zatrudnia wielu<br />
doświadczonych fachowców<br />
Na czas roztopów kanał wodny został wyposażony w urządzenia<br />
zabezpieczające przed nawałem kry lodowej, która zwykle<br />
utrudnia wtedy prawidłowy napływ wody do pomp chłodzących.<br />
(jw)<br />
Kanał technologiczny w pobliżu Elektrowni Stalowa Wola<br />
FOTO: KRZySZTOF STASIKOWSKI<br />
FOTO: JERZy WIELEBA<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 13
w Grupie<br />
grupa<br />
tauron<br />
na sympozJum<br />
chemia 2010<br />
doradcy bIznesoWI<br />
gRupy tauRon uczestniczyli<br />
w XVi sympozJum naukowo-<br />
-technicznym chemia 2010. miało<br />
ono mieJsce od 26 do 28 stycznia<br />
w płocku, a honoRowym<br />
gospodaRzem był pkn oRlen sa<br />
W<br />
programie sympozjum znalazły<br />
się zarówno panele dyskusyjne,<br />
referaty naukowe, jak i ciekawe prezentacje<br />
firm branżowych i współpracujących<br />
z przemysłem chemicznym.<br />
Wśród prelegentów znalazł się Rafał<br />
Soja, zastępca dyrektora Departamentu<br />
Sprzedaży i Marketingu. Przedstawił<br />
on korzyści z zakresu oszczędności<br />
energii i kosztów z tym związanych,<br />
dzięki zindywidualizowanej obsłudze<br />
klientów instytucjonalnych przez dedykowanych<br />
doradców biznesowych,<br />
jakich oferuje Grupa <strong>Tauron</strong>. Swoje<br />
argumenty poparł konkretnym przykładem<br />
profesjonalnej obsługi jednego<br />
z największych klientów w branży<br />
petrochemicznej, który dzięki współpracy<br />
z Grupą <strong>Tauron</strong> może zaplanować<br />
znaczne oszczędności związane<br />
z kosztem zakupu energii elektrycznej<br />
dla wszystkich swoich obiektów.<br />
Po raz kolejny dużym zainteresowaniem<br />
uczestników sympozjum<br />
cieszyło się stoisko Grupy <strong>Tauron</strong><br />
z atrakcjami motoryzacyjnymi. Odwiedzający<br />
je klienci mogli dowiedzieć<br />
się, jak zmniejszyć koszty energii<br />
elektrycznej w przedsiębiorstwie,<br />
a najlepsi, którzy zmagali się w symulatorach<br />
wyścigowych Formuły 1,<br />
wygrywali nagrody. (JM)<br />
Klienci odwiedzający stoisko <strong>Tauron</strong>a mogli<br />
spróbować sił w symulatorach Formuły 1<br />
14 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
FOTO: ARCH.<br />
FOTO: ARCH. OIPH<br />
Ukoronowaniem noworocznego spotkania przedsiębiorców był wspólny koncert Orkiestry Kameralnej<br />
Miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia i zespołu Cree<br />
noWoroczne spotkanie<br />
pRzedsiębioRców<br />
ponad trzystu przedsIębIorcóW uczestniczyło<br />
w nowoRocznym spotkaniu, któRe odbyło się 30 stycznia<br />
w teatRze małym w tychach<br />
Podczas imprezy przyznano statuetkę<br />
„Integratora Roku”, dla osoby integrującej<br />
przedstawicieli biznesu oraz lokalną<br />
społeczność. <strong>Tauron</strong> Polska Energia<br />
SA wraz z Elektrociepłownią Tychy<br />
wsparły organizacyjnie to wydarzenie.<br />
– Okazje do spotkania w jednym miejscu<br />
tak dużej liczby przedsiębiorców trzeba<br />
wykorzystywać. Dlatego też realizujemy<br />
działania marketingowe nakierowane na<br />
dotarcie z komunikacją sprzedażową do<br />
konkretnych grup klientów biznesowych<br />
– mówi Krzysztof Zamasz, wiceprezes<br />
zarządu <strong>Tauron</strong> Polska Energia.<br />
Tego typu wydarzenia, organizowane<br />
przez Okręgową Izbę Przemysłowo-<br />
Handlową w Tychach, od lat cieszą się<br />
dużym zainteresowaniem i prestiżem.<br />
I tym razem spotkanie zgromadziło licznie<br />
przybyłych przedsiębiorców, przedstawicieli<br />
władz samorządowych oraz<br />
zaproszonych gości. Wśród nich znaleźli<br />
się m.in.: podsekretarz stanu w Ministerstwie<br />
Skarbu Państwa Joanna Schmid,<br />
wicemarszałek województwa śląskiego<br />
Zbyszek Zaborowski, członek zarządu<br />
województwa śląskiego Piotr Spyra,<br />
wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej<br />
oraz prezes Regionalnej Izby Gospodarczej<br />
w Katowicach Tadeusz Donocik.<br />
Podczas spotkania przyznano statuetkę<br />
„Integratora Roku”. To wyróżnienie<br />
dla osoby, która wniosła istotny wkład<br />
w rozwój i integrację działań lokalnego<br />
środowiska wokół spraw ważnych dla<br />
społeczności lokalnej i która w ten sposób<br />
przyczyniła się do promocji miasta<br />
i regionu. Tegoroczną nagrodę otrzymała<br />
Danuta Wencel. To właśnie z jej<br />
inicjatywy odbywały się w Tychach „Dni<br />
Szwecji” – okazja do tego, aby poznać<br />
szwedzką kulturę i tradycję oraz z powodzeniem<br />
nawiązać biznesowe relacje<br />
z partnerami ze Szwecji. Po części oficjalnej<br />
na scenie tyskiego teatru wystąpili<br />
wspólnie Orkiestra Kameralna Miasta<br />
Tychy pod dyrekcją Marka Mosia<br />
oraz zespół Cree. (JM)<br />
sukces gIgaWata w naRciaRskich zmaganiach<br />
od 14 do 17 stycznIa W kroścIenku nad dunajcem RozegRano Xi mistRzostwa<br />
polski eneRgetyków w naRciaRstwie alpeJskim<br />
W<br />
imprezie organizowanej przez Federację<br />
Sportową „Energetyk” po<br />
raz pierwszy swoją ekipę wystawiła EnergiaPro<br />
Gigawat z Wrocławia, w składzie:<br />
Alicja Prasol (kapitan), Daria Górka,<br />
Tadeusz Andrusieczko, Michał Kostyra<br />
i Sobiesław Pichurski.<br />
Zawody narciarskie odbyły się na stoku<br />
w Kluszkowcach, gdzie rywalizowało ponad<br />
250 uczestników z 35 zespołów energetycznych.<br />
Podczas mistrzostw dopisała<br />
pogoda i wspaniała atmosfera. Na trudnej<br />
technicznie trasie zawodnicy dali z siebie<br />
wszystko, co znalazło odzwierciedlenie<br />
w zdobyciu mistrzowskiego tytułu w kategorii<br />
kobiet przez Alicję Prasol oraz w zajęciu<br />
siódmego miejsca przez wrocławski team<br />
w klasyfikacji generalnej Mistrzostw Polski<br />
Energetyków. Wszyscy wykazali się wielką<br />
ambicją i sportowym duchem walki.<br />
– Jest to mój siódmy udział w Mistrzostwach<br />
Polski Energetyków w Narciarstwie<br />
Alpejskim. W barwach <strong>Tauron</strong>a startowa-<br />
łam po raz pierwszy – mówi Alicja Prasol.<br />
– Narty, rower i od niedawna biegi to<br />
ulubione dyscypliny sportowe, którym poświęcam<br />
czas po pracy. Do moich osiąg-<br />
nięć należy zajęcie miejsca w pierwszej<br />
dziesiątce kobiet w półmaratonie Goerlitz-<br />
-Zgorzelec w 2009 roku. Byłam pierwsza<br />
w swojej kategorii wiekowej na dystansie<br />
21,125 km. Moim marzeniem jest przebiec<br />
w przyszłości cały maraton – dodaje. SP<br />
pec katoWIce na budowie Reinhold centeR<br />
W połoWIe stycznIa pec katoWIce podpisał pRotokół zakończenia Robót na teRenie<br />
budowy kompleksu biuRowo-usługowego Reinhold centeR w katowicach, zlokalizowanego na<br />
teRenach dawnych zakładów poligRaFicznych caRtotecnica pRzy al. koRFantego<br />
Przedstawiciele inwestora Reinhold Center podczas podpisania protokołu zakończenia robót<br />
Zawodnicy z wrocławskiej EnergiiPro Gigawat obiecują, że za rok zajmą lepsze miejsce podczas<br />
Mistrzostw Polski Energetyków w narciarstwie alpejskim<br />
FOTO: KAROLINA KMON<br />
Jako spółka z długoletnim doświadczeniem<br />
przesyłowym, PEC Katowice<br />
stara się sprostać ostrym kryteriom jakościowym<br />
stawianym przez rynek i zajmować<br />
się potrzebami wynikającymi z podstawowej<br />
działalności przedsiębiorstwa.<br />
Miniony sezon inwestycyjno-remontowy<br />
pokazał, że potencjał umiejętności i fachowej<br />
wiedzy może zostać wykorzystany<br />
także na rzecz klientów zewnętrznych.<br />
Zakres prac remontowych PEC Katowice<br />
przy al. Korfantego obejmował<br />
roboty instalacyjne sieci cieplnej, także<br />
w zakresie renowacji, wymiany i uzupełniania<br />
izolacji zewnętrznej oraz mufowania<br />
rur preizolowanych. Firma wykonała<br />
też montaż stacji wymienników ciepła<br />
z kompletną instalacją, stanowiącą integralną<br />
część węzła cieplnego, wraz z towarzyszącymi<br />
montażowi drobnymi pracami<br />
budowlanymi. Karolina Kmon<br />
FOTO: ARCH.<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 15
wywiad handel<br />
„poWernext nIeustająco WsłucHuje sIę W życzenIa sWoIcH klIentóW<br />
I rozWIja sWoje usługI, podnosząc stopIeŃ IcH kompleksoWoścI<br />
I rzetelnoścI”. takie inFoRmacJe można znaleŹć w mateRiałach inFoRmacyJnych giełdy.<br />
czy Rzeczywiście Jest ona taka wyJątkowa?<br />
giełdy eneRgii elektRyczneJ<br />
poWernext<br />
Tomasz FOrNaLCZYK<br />
Powstanie i działalność giełdy Powernext<br />
było możliwe dzięki Dyrektywie<br />
96/92/WE dotyczącej zasad<br />
wewnętrznego rynku energii. Przepisy<br />
te zostały wdrożone do francuskiego<br />
porządku prawnego w lutym 2000 r. Już<br />
dwa miesiące później rozpoczęły się prace<br />
koncepcyjne związane z możliwością<br />
utworzenia giełdy Powernext. Partnerami<br />
projektu były duże francuskie instytucje<br />
finansowe i koncerny energetyczne.<br />
struktura i handel<br />
Pierwszych transakcji kupna-sprzedaży<br />
energii elektrycznej na giełdzie Powernext<br />
dokonano na rynku dnia następnego<br />
16 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
struktura gruPy<br />
Powernext<br />
50%<br />
20% 10% 1 share<br />
POWER<br />
DERiVATiVES<br />
FOTO: POWERNEXT<br />
Źródło: www.powernext.com<br />
z dostawą fizyczną 26 listopada 2001 r.<br />
W pierwszej sesji wzięło udział sześciu<br />
członków. Kolejnym krokiem było uruchomienie<br />
w 2004 r. rynku kontraktów<br />
terminowych dla energii elektrycznej.<br />
Podobnie jak w przypadku innych giełd,<br />
rynek ten stanowić miał uzupełnienie<br />
rynku dnia następnego i minimalizować<br />
ryzyko cenowe zawieranych na nim kontraktów.<br />
Od 2008 r. handel energią elektryczną<br />
na rynku dnia następnego dla obszaru<br />
Francji został przeniesiony do spółki<br />
EPEX Spot SE utworzonej wspólnie<br />
z niemiecką giełdą EEX. Rynek kontraktów<br />
terminowych dla energii elektrycznej<br />
w 2009 r. również został wytransferowany<br />
do jednej ze spółek działającej<br />
w strukturach spółki EEX – EEX Power<br />
Derivatives GmbH.<br />
Na giełdzie Powernext działał też rynek<br />
uprawnień do emisji CO 2 . Powstał on<br />
w czerwcu 2005 r. Parkiet uprawnień nie<br />
funkcjonował jednak zbyt długo w strukturach<br />
Powernext. Handel uprawnieniami<br />
został wykupiony w 2007 r. przez<br />
giełdę NySE Euronext – czołowego europejskiego<br />
operatora rynku uprawnień<br />
do emisji CO 2 .<br />
Silna pozycja giełdy Powernext została<br />
więc dość szybko poważnie nadszarpnięta.<br />
Obecnie stanowi ona jedynie znaczącą<br />
platformę handlu gazem ziemnym.<br />
Ta stosunkowo nowa aktywność<br />
(rynek uruchomiony w 2007 r.) wydaje<br />
się wspierana przez władze Powernext.<br />
W tym zakresie na giełdzie Powernext<br />
działają dwa rynki: kontraktów z dostawą<br />
fizyczną oraz rynek terminowy. Na<br />
każdym z nich oferowanych jest kilka<br />
produktów różniących się między sobą<br />
głównie terminem realizacji kontraktu.<br />
W przypadku Powernext trudno o aktualne<br />
statystyki dotyczące handlu energią<br />
elektryczną. Pamiętajmy, że te aktywności<br />
prowadzone są przez jednostki<br />
wchodzące w skład giełdy EEX. Dane<br />
dotyczące cen i wolumenów z parkietów<br />
handlu energią elektryczną nie są<br />
publikowane na stronach Powernext.<br />
Wiadomo natomiast, że w roku 2008<br />
na rynku dnia następnego handlowało<br />
aktywnie 70 uczestników giełdy. Powernext<br />
próbuje zatem rozwijać inne<br />
aktywności (oprócz handlu gazem). Wykorzystując<br />
swoje doświadczenie oraz<br />
infrastrukturę informatyczną, giełda ta<br />
próbuje również działalności konsultingowej.<br />
W ofercie Powernext znajdują się<br />
działania polegające na organizowaniu<br />
i prowadzeniu różnego rodzaju aukcji,<br />
zarówno w sektorze energetycznym, jak<br />
i innych zajmujących się handlem. Ta<br />
działalność oferowana przez Powernext<br />
daje kompleksowe wsparcie, począwszy<br />
od opracowania algorytmu i oprogramowania<br />
aukcji, poprzez sprzęt, aż do<br />
procedur związanych z płatnością i dostawą<br />
towaru.<br />
udZiałowcy, nadZór<br />
i regulacja<br />
Pierwszymi udziałowcami Powernext byli<br />
HGRT, Euronext, EDF, Société Générale,<br />
BNP Paribas, TotalFinalElf and Electrabel.<br />
Obecnie kapitał giełdy wynoszący<br />
11 741 680 euro, podzielony jest<br />
między 10 udziałowców. Największym<br />
z nich jest Holding of Transmission Sys-<br />
tem Operators (HGRT). HGRT tworzą<br />
operatorzy sieci przesyłowych Francji<br />
(RTE) – 25 proc. udziałów, Belgii (Elia)<br />
– 12,5 proc. oraz Holandii (TenneT)<br />
– 12,5 proc. Pozostali to światowe koncerny<br />
działające w branży elektroenergetycznej,<br />
gazowej i paliwowej.<br />
Powernext zobowiązana jest prowadzić<br />
swoją działalność, realizując postulat<br />
równoważenia interesów kupujących<br />
i sprzedających oraz wprowadzając zasady<br />
umożliwiające niedyskryminujący<br />
handel.<br />
Instytucjami uprawnionymi do nadzoru<br />
i kontrolowania giełdy Powernext są<br />
Urząd ds. Rynków Finansowych (Autorite<br />
des Marches Financiers – AMF) oraz<br />
odpowiednik polskiego Urzędu Regulacji<br />
Energetyki – Komisja Regulacji Energetyki<br />
(Commission de Regulation de<br />
l’Energie – CRE).<br />
AMF jest odpowiedzialny za poprawność<br />
i przejrzystość działań prowadzonych<br />
przez różnego rodzaju instytucje na rynkach<br />
finansowych, w tym giełd. Urząd<br />
ten ma dość szerokie uprawnienia.<br />
Oprócz funkcji polegających na monitorowaniu<br />
przestrzegania obowiązujących<br />
przepisów, może również wprowadzać<br />
nowe regulacje oraz zatwierdzać procedury<br />
implementowane przez podlegające<br />
jego nadzorowi instytucje. Urząd<br />
jest także uprawniony do prowadzenia<br />
dochodzeń i nakładania sankcji.<br />
struktura właścicielska giełdy Powernext (w Proc.)<br />
alpiq<br />
5,0<br />
e.ON<br />
5,0<br />
enel<br />
4,9<br />
GrTgaz<br />
5,1<br />
TIGF<br />
1,0<br />
HGrT 52,8<br />
rTe 51,0<br />
elia 24,5<br />
TenneT 24,5<br />
Total<br />
5,8<br />
eDF<br />
6,8<br />
GDF Suez<br />
6,7<br />
electrabel<br />
6,7<br />
CRE odpowiada za nadzór nad funkcjonowaniem<br />
regulowanych sektorów<br />
rynku elektroenergetycznego: systemów<br />
dystrybucyjnych i przesyłowych energii<br />
elektrycznej oraz gazu. Zadaniem CRE<br />
jest zapewnienie niedyskryminowanego<br />
dostępu do sieci (elektroenergetycznej<br />
i gazowej) dla wszystkich konsumentów<br />
i wytwórców tych dóbr. CRE wspiera<br />
również rozwój konkurencyjnego rynku<br />
energii elektrycznej i gazu, m.in. poprzez<br />
wsparcie przy wprowadzaniu nowych<br />
produktów oraz akcje edukacyjne<br />
dla klientów.<br />
Źródło: www.powernext.com<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 17
energia w UE<br />
W nadcHodzącycH latacH WIele pracującycH urządzeŃ WytWórczycH<br />
będzie wyłączonych z eksploatacJi, co wynika zaRówno z ich technicznego zużycia, Jak Również<br />
konieczności dotRzymania limitów emisJi zanieczyszczeń ustalonych w uniJnych RegulacJach<br />
możliwości wyboRu<br />
tecHnologIcznej<br />
strategII InWestycyjnej<br />
Stanisław TOKarSKI<br />
Jerzy JaNIKOwSKI<br />
Unijna polityka energetyczno-<br />
-klimatyczna wyznacza kilka<br />
kierunków działań bezpośrednio.<br />
Niestety, nie zawsze będą<br />
one mogły być wykorzystane ze względu<br />
na wiele wewnętrznych uwarunkowań<br />
poszczególnych krajów unijnych i samych<br />
firm energetycznych. Jak wygląda<br />
to zagadnienie z punktu widzenia polskiej<br />
elektroenergetyki?<br />
koniecZność<br />
odbudowy mocy<br />
W perspektywie najbliższych lat także<br />
w polskim systemie elektroenergetycznym<br />
zostanie wyłączonych sporo jednostek<br />
wytwórczych. Szacuje się, że w Polsce<br />
do roku 2016 trzeba będzie odstawić<br />
pomiędzy 7 GW a 15 GW, w zależności<br />
od ostatecznego kształtu zapisów proponowanej<br />
dyrektywy IED, która czeka<br />
na drugie czytanie w Parlamencie Europejskim.<br />
Moc zainstalowana w naszym<br />
kraju to niemal 36 GW. Z prostego obliczenia<br />
wynika, że braknie nam w krótkiej<br />
perspektywie – być może nawet<br />
w sposób skokowy – od 19 do 41 proc.<br />
mocy! To bardzo dużo. Trzeba jeszcze<br />
pamiętać, że Polska, pomimo panującego<br />
na świecie ciężkiego kryzysu finansowego,<br />
stale się rozwija. W ubiegłym roku<br />
odnotowaliśmy wzrost PKB na poziomie<br />
1,5 proc., a prognoza na rok bieżący mówi<br />
o wzroście rzędu 3 proc. (Goldman Sachs<br />
Global ECS Research). Oznacza to dodatkowy<br />
wzrost zapotrzebowania na energię<br />
elektryczną i co za tym idzie, jeszcze większe<br />
zapotrzebowanie na nowe moce.<br />
18 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
jakie inwestycje są możliwe<br />
Pakiet klimatyczny wyznacza Polsce<br />
na 2020 r. cel 15 proc. udziału energii<br />
ze źródeł odnawialnych w jej końcowej<br />
konsumpcji. Wiemy już, że przy ograniczonych<br />
krajowych zasobach energii odnawialnej<br />
będzie go bardzo trudno zrealizować.<br />
Zakładając jednak, że uda się ten<br />
cel osiągnąć, trzeba pamiętać, że taką<br />
wielkością mocy z biomasy, wiatru, wody<br />
i innych źródeł odnawialnych będziemy<br />
możliwości zastąpienia<br />
węgla poprzez źródła<br />
odnawialne ograniczone<br />
są ze względu na<br />
dostępność zasobów.<br />
ponieważ czeka nas<br />
wzrost zapotrzebowania<br />
na energię elektryczną,<br />
ekonomicznie i technicznie<br />
dostępne zasoby oze nie<br />
pokryją naszych potrzeb<br />
dysponować najwcześniej za 10 lat. Spora<br />
część tych źródeł będzie miała przy<br />
tym charakter stochastyczny, tzn. będzie<br />
dawała energię do sieci tylko w sprzyjających<br />
warunkach, np. wtedy, gdy będzie<br />
wiał wiatr. W „Polityce Energetycznej<br />
Polski do 2030 roku” rząd wyraźnie daje<br />
zielone światło dla elektrowni jądrowych.<br />
Ponieważ nie mamy na tym polu jeszcze<br />
żadnych doświadczeń, a potrzebnych<br />
działań jest bardzo wiele, należy oczekiwać,<br />
że tego typu jednostki pojawią<br />
się najwcześniej za 10-15 lat. Takie szacunki<br />
przekazują partnerzy zagraniczni,<br />
dysponujący elektrowniami atomowymi<br />
od dawna, jak również polscy eksperci<br />
z wyższych uczelni. Wyniki takiej pobieżnej<br />
analizy szybko zatem pokazują,<br />
że w najbliższych kilku latach w naszym<br />
kraju – pomimo rozwijania źródeł odnawialnych<br />
oraz energetyki jądrowej – będzie<br />
ogromny deficyt mocy wytwórczych,<br />
którego nie uda się uzupełnić importem<br />
energii z powodu ograniczonych wielkości<br />
mocy przesyłowych połączeń transgranicznych.<br />
Oznacza to pilną koniecz-<br />
ność budowy nowych bloków energetycznych<br />
pracujących w oparciu o spalanie<br />
gazu lub węgla. Inwestycje te należy rozpoczynać<br />
już dzisiaj, bo sam proces inwestycyjny<br />
w ich przypadku też trwa kilka lat.<br />
Ze względu na szybkość i koszty budowy<br />
łatwiejsze wydaje się wybranie jednostek<br />
gazowych. W ich przypadku łatwiej jest<br />
także spełnić unijne wymagania w zakresie<br />
ograniczenia emisji zanieczyszczeń.<br />
Niestety, gaz ma także wady, do których<br />
należy nie tylko stosunkowo wysoka i niestabilna<br />
cena, ale również ograniczona<br />
maksymalna techniczna możliwość zapewnienia<br />
dostaw. Bloki gazowe pojawią<br />
się zatem z pewnością na naszym rynku,<br />
ale nie rozwiążą problemu zapewnienia<br />
wystarczającej ilości mocy w systemie<br />
elektroenergetycznym.<br />
gdZie Zatem sZukać<br />
roZwiąZania?<br />
Realnym wyjściem z sytuacji jest budowa<br />
nowoczesnych, wysokosprawnych<br />
jednostek węglowych. Dlaczego? Przemawia<br />
za nim kilka kluczowych argumentów:<br />
• Węgiel jest szeroko dostępny jako surowiec<br />
energetyczny – nie tylko w Polsce,<br />
ale na całym świecie. Jego zaso-<br />
by wystarczą przy obecnym poziomie<br />
zużycia na ponad 130 lat. Można go<br />
łatwo transportować (także drogami<br />
wodnymi) i składować bez konieczności<br />
budowania kosztownej i wrażliwej infrastruktury.<br />
• Technologie węglowe są dojrzałe<br />
i stosowane na całym świecie. Ich ciągły<br />
rozwój pozwolił ograniczyć do minimum<br />
emisje zanieczyszczeń takich jak<br />
pył, dwutlenek siarki czy tlenki azotu.<br />
Powstające przy tym odpady znalazły<br />
doskonałe zastosowanie między innymi<br />
w przemyśle budowlanym i drogownictwie.<br />
Sprawność wytwarzania stale jest<br />
podnoszona, a postęp w tej dziedzinie<br />
jest imponujący. Elektrownie węglowe<br />
dają prawie nieograniczoną swobodę<br />
w wyborze ich lokalizacji i są stabilnym<br />
założenIa dotyczące cen palIW do roku 2050<br />
[$/boe]<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
źródłem energii niezależnie od warunków<br />
meteorologicznych.<br />
• Ciągłe prace nad doskonaleniem technologii<br />
węglowych obejmują także instalacje<br />
do wychwytywania i magazynowania<br />
dwutlenku węgla (CCS). Szacuje się,<br />
że staną się one komercyjnie dostępne<br />
w latach 2020-2025. Prace w tym zakresie<br />
są wspierane ze środków Unii Europejskiej,<br />
czego przykładem może być<br />
program budowy 12 europejskich instalacji<br />
demonstracyjnych CCS.<br />
Jak pokazują przeprowadzone analizy<br />
– w perspektywie długookresowej,<br />
tj. do roku 2050, jest możliwe obniżenie<br />
emisji dwutlenku węgla w krajach<br />
Unii Europejskiej o 75 proc. Osiągnięcie<br />
takiego celu jest realne, ale ciągle<br />
30-proc. udział w europejskim energymix<br />
paliw kopalnych mają paliwa kopalne<br />
wraz z instalacjami CCS. Nie jest<br />
zatem możliwe wyeliminowanie węgla<br />
i innych paliw kopalnych z wytwarzania<br />
energii elektrycznej w Europie. Nie da<br />
się ich zastąpić innymi źródłami, bądź<br />
też koszty takiego działania byłyby niewspółmiernie<br />
wysokie.<br />
Źródła odnawialne, takie jak wiatr, wymagają<br />
stale gorącej rezerwy w konwencjonalnych<br />
elektrowniach cieplnych.<br />
Jej wielkość – według źródeł niemieckich<br />
– powinna być na poziomie ponad<br />
90 proc. wykorzystywanej mocy wiatrowej.<br />
Elektrownie cieplne są więc niezbędne<br />
do rezerwowania mocy stochastycznych.<br />
Mogą to być elektrownie gazowe<br />
albo węglowe – szczególnie na węgiel<br />
kamienny, które mogą pracować zarówno<br />
w podstawie, jak również w szczycie,<br />
a podczas pracy – w odróżnieniu od bloków<br />
jądrowych – są elastyczne, dzięki<br />
czemu można zmieniać ich obciążenie.<br />
Wykorzystanie węgla zwiększa bezpieczeństwo<br />
energetyczne Unii Europejskiej<br />
0<br />
1980 1995 2000 2006 2008 2010 2020 2030 2040 2050<br />
ropa $/boe<br />
gaz (NCV) $/boe<br />
węgiel $/boe<br />
(źródło: project 2050 euRelectRic)<br />
oraz zmniejsza jej i tak duże (sięgające<br />
70 proc.) uzależnienie od importu paliw<br />
z krajów trzecich.<br />
Nakłady inwestycyjne w przypadku<br />
elektrowni węglowych są na poziomie<br />
1,5 mln euro za 1 MW mocy, co przy<br />
stałym wykorzystaniu elektrowni jest bardzo<br />
atrakcyjne. Dla porównania 1 MW<br />
mocy na wietrze kosztuje średnio ok.<br />
1,7 mln euro, przy czym czas wykorzystania<br />
takich mocy w ciągu roku jest około<br />
czterokrotnie krótszy.<br />
Cena węgla jest stabilna i pozostaje na<br />
atrakcyjnym poziomie szczególnie w zestawieniu<br />
z cenami gazu bądź ropy naftowej.<br />
Możliwości zastąpienia węgla poprzez źródła<br />
odnawialne są bardzo ograniczone ze<br />
względu na dostępność zasobów. Jest to<br />
tym bardziej istotne, że patrząc na stare<br />
kraje unijne, należy się liczyć ze wzrostem<br />
zapotrzebowania na energię elektryczną<br />
w Polsce. Ekonomicznie i technicznie dostępne<br />
zasoby energii odnawialnej w Polsce<br />
nie pokryją naszych potrzeb.<br />
Ograniczona pozostaje także możliwość<br />
zastąpienia produkcji energii jej importem.<br />
Wynika to z technicznych uwarunkowań<br />
samego systemu przesyłowego.<br />
Nawet jego ewentualna rozbudowa<br />
o kolejne połączenia jest także bardzo<br />
kosztowna i skomplikowana, i sama<br />
w sobie nie zastąpi wytwarzania energii,<br />
które odbywa się na rynku polskim.<br />
słabe strony<br />
Oczywiście węgiel ma także słabe strony.<br />
Najważniejszą z nich jest jego wrażliwość<br />
na zaostrzanie unijnej polityki ekologicznej.<br />
Każdy obniżony limit emisji zanieczyszczeń<br />
przekłada się na konkretne koszty<br />
związane z dostosowaniem posiadanych<br />
urządzeń do jego dotrzymania. Czasem<br />
– w szczególności dla starszych bądź mniejszych<br />
jednostek – wydatki te są zbyt duże<br />
i część mocy jest wyłączana z eksploatacji<br />
na kilka lat przed technicznym zużyciem<br />
urządzeń. Przykładem takich wymuszeń<br />
są regulacje wprowadzone poprzez dyrektywę<br />
LCP bądź dyskutowaną obecnie<br />
dyrektywę IED. W Polsce, gdzie ponad<br />
90 proc. energii elektrycznej wytwarzane<br />
jest z węgla kamiennego i brunatnego, odczuwa<br />
się to zatem bardzo wyraźnie. Unijne<br />
przepisy wywołają więc skokowy ubytek<br />
mocy dostępnej w polskim systemie.<br />
Zjawisko takie, choć z pewnością mniej<br />
widoczne, może wystąpić także w innych<br />
państwach członkowskich Unii Europejskiej<br />
szerzej wykorzystujących węgiel, jak<br />
np. w Wielkiej Brytanii bądź w Czechach.<br />
Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że ustalenia<br />
nowych wymogów to jednak decyzje<br />
polityczne i dużo zależy od wzajemnych<br />
uzgodnień pomiędzy poszczególnymi krajami.<br />
Trzeba liczyć się także z faktem, że<br />
wytwarzanie energii elektrycznej z węgla<br />
będzie wiązało się z koniecznością ponoszenia<br />
dodatkowych opłat za emisję CO 2 .<br />
Polska wynegocjowała co prawda derogacje<br />
w tym zakresie, ale stopniowo wydatki<br />
na zakup uprawnień do emisji będą się<br />
zwiększały i trzeba o tym pamiętać.<br />
Wydaje się jednak, że ciągły postęp<br />
techniczny zarówno w zakresie poprawy<br />
sprawności wytwarzania w elektrowniach<br />
węglowych, jak również w opanowaniu<br />
i komercyjnym zastosowaniu<br />
instalacji CCS spowoduje, że koszty<br />
związane z CO 2 zostaną ustabilizowane.<br />
Węgiel z wielu powodów pozostanie<br />
istotnym składnikiem europejskiego<br />
energy-mix, a długookresowe analizy<br />
wyraźnie to potwierdzają.<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 19
aport<br />
czecHy, kraj mnIejszy od polskI, zbudowały spRawnie działaJący Rynek eneRgii.<br />
pełną libeRalizacJę zakończono wcześnieJ niż nad wisłą. czeskie elektRownie są też ważnymi<br />
ekspoRteRami elektRyczności<br />
Rynek eneRgii – czecHy<br />
wojciech KwINTa<br />
publicysta businessman.pl<br />
Kraj czterokrotnie mniejszy od<br />
naszego, zamieszkany przez<br />
ponad 10 mln ludzi, ma prawie<br />
18 tys. MW zainstalowanej<br />
mocy elektrycznej – mniej więcej połowę<br />
tego, co w czterokrotnie większej Polsce.<br />
Produkuje ponad 80 TWh energii rocznie,<br />
a przy niższym zapotrzebowaniu<br />
wewnętrznym sporą część prądu eksportuje.<br />
Po szybkim wzroście w latach 2002<br />
i 2003, związanym z uruchomieniem<br />
elektrowni atomowej w Temelinie, poziom<br />
produkcji ustabilizował się. W ciągu ostatnich<br />
pięciu lat nastąpił wzrost mocy o ok.<br />
300 MW, głównie ze względu na podniesienie<br />
mocy reaktorów w elektrowni Dukovany.<br />
Do 2013 r. planuje się jej dalsze<br />
zwiększenie o ok. 240 MW. W tym roku<br />
rozpocznie się też budowa dwóch nowych<br />
bloków w Temelinie. Pierwszy z nich powinien<br />
zostać uruchomiony w 2020 r.<br />
Energetyka jądrowa daje mniej więcej<br />
jedną piątą elektryczności, jednak w Czechach<br />
dominują bloki zasilane węglem,<br />
przede wszystkim brunatnym. W 2008 r.<br />
z węgla brunatnego pochodziło ponad<br />
42 TWh energii elektrycznej, a z kamiennego<br />
– ponad 6 TWh. W tym czasie<br />
elektrownie atomowe wyprodukowały<br />
25,5 TWh. Według planów, w 2030 r.<br />
energetyka jądrowa i węglowa powinny<br />
zapewniać ok. 75 proc. energii elektrycznej<br />
(przy prawie równym wkładzie w wytwarzanie).<br />
Udział gazu ziemnego jako<br />
paliwa (ok. 5 proc. dzisiaj) nieznacznie<br />
wzrośnie. Natomiast rozwój energetyki<br />
odnawialnej nie jest nad Wełtawą łatwy:<br />
położenie i ukształtowanie terenu<br />
nie sprzyja budowie farm wiatrowych na<br />
wielką skalę – na razie moc zainstalowana<br />
to ok. 150 MW. W takiej sytuacji<br />
Czesi promują inne źródła odnawialne,<br />
głównie energetykę słoneczną, ale także<br />
biogazownie. Fotowoltaika przekroczyła<br />
40 MW mocy. W przeciwieństwie do Polski,<br />
gdzie wsparcie OZE zapewniają zie-<br />
20 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
lone certyfikaty, nasi południowi sąsiedzi<br />
stosują metodę feed-in-tariff, czyli dopłat<br />
zawartych w taryfach. W segmencie wytwarzania<br />
zdecydowanie dominuje ČEZ,<br />
spółka intensywnie zdobywająca rynki<br />
zagraniczne. W posiadaniu firmy jest ponad<br />
12 GW mocy zainstalowanej w kraju,<br />
czyli 69 proc. całości.<br />
sZybka liberaliZacja<br />
W 2002 r. w Czechach rozpoczęła się deregulacja<br />
rynku. Podobnie jak w Polsce,<br />
odbiorców podzielono na grupy i stopniowo<br />
dopuszczano do udziału w wolnym<br />
rynku. W przeciwieństwie do naszego<br />
kraju, Czesi przeprowadzili zmiany szybciej<br />
i sprawniej – 1 stycznia 2006 r. nastąpiła<br />
pełna liberalizacja. Od tego czasu,<br />
w ciągu trzech lat, sprzedawcę energii<br />
zmieniło ok. 2 proc. klientów. Algorytm<br />
postępowania jest jasny, zmiana bezpłatna,<br />
a operacja nie może przekraczać<br />
17 dni roboczych. Decyzje nie zapadają<br />
masowo głównie z powodu struktury rynku,<br />
jednak z roku na rok coraz więcej odbior-<br />
udział źródeł wytwarzania<br />
w czeskiej elektroenergetyce (proc.)<br />
elektrownie cieplne<br />
elektrownie jądrowe<br />
elektrownie wodne<br />
moc<br />
zainstalowana<br />
(mW)<br />
Źródło: eRu<br />
20000<br />
15000<br />
10000<br />
5000<br />
0<br />
elektrownie zasilane<br />
gazem ziemnym<br />
źródła odnawialne<br />
i pozostałe<br />
17 434<br />
ców wybiera nowego dostawcę. Według<br />
danych UTE (Operátor trhu s elektřinou)<br />
do końca stycznia 2009 r. (od początku<br />
deregulacji) przeprowadzono ponad<br />
140 tys. zmian, przy czym w roku 2008<br />
zrobiło tak prawie 58 tys. odbiorców, a tylko<br />
w styczniu 2009 r. – bez mała 20 tys.<br />
Regulatorem rynku energii (elektryczność<br />
i gaz ziemny) jest Energetický regulační<br />
úřad (ERU) o podobnych kompetencjach<br />
jak polski URE. Rynek krótkoterminowy<br />
i bilansujący organizuje i nadzoruje<br />
spółka UTE, która zbiera też dane pomiarowe<br />
i udostępnia uczestnikom rynku<br />
oraz administruje rejestrem handlowym<br />
pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych.<br />
Operatorem systemu przesyłowego<br />
jest firma ČEPS wydzielona ze spółki<br />
ČEZ. Operator zarządza ok. 3,5 tys. linii<br />
400 kV, ponad 1,9 tys. km linii 200 kV i ok.<br />
100 km linii 110 kV. Pokaźna nadwyżka<br />
w produkcji energii elektrycznej i rozbudowana,<br />
dostosowana do wymiany międzynarodowej<br />
sieć powodują, że Czechy<br />
należą do głównych eksporterów netto<br />
17 412<br />
0,9<br />
17 508<br />
60,5<br />
5,0<br />
17 562<br />
21,3<br />
12,3<br />
17 724<br />
2005 2006 2007 2008 2009<br />
Źródło: eRu<br />
energii elektrycznej. Gdy w Polsce eksport<br />
od kilku lat maleje, w Czechach od lat<br />
rośnie, a przewaga eksportu nad importem<br />
waha się od ok. 11 TWh do 16 TWh.<br />
Rynki czeski i słowacki są od ubiegłego<br />
roku połączone i stanowią całość.<br />
giełda Z PrawdZiwego<br />
ZdarZenia<br />
Ważną rolę na czeskim rynku energii<br />
elektrycznej odgrywa handel giełdowy.<br />
Prowadzi się go na uruchomionej 5 marca<br />
2007 r. platformie prowadzonej przez<br />
spółkę Power Exchange Central Europe<br />
(PXE, dawniej Energetická burza Praha).<br />
Większościowym udziałowcem spółki jest<br />
praska giełda papierów wartościowych<br />
(Burza cenných papírů Praha). Na giełdzie<br />
energii przeprowadza się transakcje<br />
kupna i sprzedaży energii elektrycznej<br />
z Czech, Słowacji i Węgier. PXE zbudowano<br />
wzorując się na działających w Europie<br />
platformach obrotu. Giełda oferuje<br />
kontrakty spotowe i futures. Możliwe są<br />
zarówno rozliczenia z fizycznej dostawy<br />
elektryczności, jak i wyłącznie finansowe.<br />
Dzięki takiemu rozwiązaniu (polska Towarowa<br />
Giełda Energii w zasadzie jeszcze<br />
nie oferuje produktów finansowych)<br />
w transakcjach uczestniczą zarówno dostawcy<br />
i odbiorcy, jak i traderzy wyłącznie<br />
spekulujący na dostawach energii<br />
elektrycznej. PXE działa bardzo dobrze:<br />
jest płynna, przechodzi przez nią duża<br />
część czeskiego prądu. W 2008 r. na ryn-<br />
ku futures odbyły się 252 sesje handlowe,<br />
podczas których przeprowadzono ponad<br />
4200 transakcji. Handel objął łącznie<br />
ponad 32,7 TWh, a zakontraktowana<br />
moc przekroczyła 14 GW. Wartość transakcji<br />
wyniosła 2,441 mld euro. Wolumen<br />
wymiany energii elektrycznej na rynku<br />
spotowym to ok. 93 GWh o wartości<br />
7 mln euro. Przeprowadzono 1700 transakcji.<br />
Według danych PXE na 31 grudnia<br />
2008 r. w giełdowym obrocie uczestniczyło<br />
29 podmiotów. Dziś jest ich 37.<br />
PXE należy do najszybciej rosnących<br />
platform obrotu na świecie. W 2008 r.<br />
była liderem wzrostów, choć trzeba pamiętać,<br />
że zaczynała działalność niewiele<br />
wcześniej (wtedy o wysokie tempo<br />
wzrostu nietrudno). Celem czeskiej giełdy<br />
jest osiągnięcie pozycji najważniejszego<br />
centrum handlu energią w Europie Środkowej.<br />
dobry, ale trudny rynek<br />
Na całym rynku energii największym graczem<br />
jest ČEZ, główny wytwórca i dystrybutor.<br />
73 proc. elektryczności pokrywającej<br />
całkowitą konsumpcję w Czechach<br />
(produkcja krajowa i import) pochodzi<br />
właśnie od tej firmy. Poza nim 4-proc.<br />
udział ma spółka ČEZ prodej, a najważniejsi<br />
konkurenci na rynku, czyli E.ON<br />
Energie i Pražská energetika – po 2 proc.<br />
Pojedyncza firma o tak przytłaczającej<br />
przewadze zawsze rodzi obawy o zaburzenia<br />
na formalnie wolnym rynku. 24 li-<br />
produkcja, zużycie i bilans handlu zagranicznego energią<br />
elektryczną w czechach w latach 2001-2008 (gWh)<br />
Produkcja<br />
energii el.<br />
brutto<br />
Produkcja<br />
energii el.<br />
netto<br />
Bilans<br />
import<br />
eksport<br />
Zużycie<br />
krajowe<br />
netto<br />
Zużycie<br />
krajowe<br />
brutto<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008<br />
74 646,3 76 348,1 83 201,0 84 334,7 82 578,6 84 360,9 88 198,3 83 517,9<br />
68 778,9 70 393,3 76 629,1 77 920,7 76 192,0 77 884,1 81 412,7 77 084,6<br />
-9538,8 -11 387,1 -16 213,2 -15 717,2 -12 634,0 -12 631,4 -16 153,1 -11 468,6<br />
53 775,1 53 669,6 54 781,3 56 387,6 57 664,0 59 421,0 59 752,7 60 477,7<br />
65 107,5 64 960,8 66 987,3 68 617,8 69 944,8 71 729,5 72 045,2 72 049,3<br />
liczba zmian sprzedawcy<br />
energii elektrycznej<br />
ote<br />
w czechach Źródło:<br />
16 399<br />
2003<br />
2004<br />
3511<br />
2005<br />
13 150<br />
2006<br />
46 016<br />
2007<br />
57 689<br />
2008<br />
19 525<br />
2009<br />
Źródło: eRu<br />
W 2002 r. w czechach<br />
rozpoczęła się deregulacja<br />
rynku. podobnie<br />
jak w polsce,<br />
odbiorców podzielono<br />
na grupy.<br />
W przeciwieństwie<br />
do nas czesi<br />
przeprowadzili zmiany<br />
szybciej i sprawniej<br />
stopada minionego roku 13 inspektorów<br />
Komisji Europejskiej i czeskiego biura<br />
antymonopolowego ÚOHS rozpoczęło<br />
dochodzenie, wkraczając bez uprzedzenia<br />
do ČEZ-u i kilku innych podmiotów.<br />
Przedstawiciele dominującej firmy starali<br />
się bagatelizować problem, ogłaszając,<br />
że jest to rutynowa kontrola, jednak<br />
członkom zarządu firmy skonfiskowano<br />
komputery i telefony komórkowe, a czeska<br />
prasa cytowała wypowiedzi Jonathana<br />
Todda, rzecznika KE ds. konkurencji,<br />
stwierdzającego, że bez ważnego powodu<br />
inspektorzy nie wchodzą do biur i krok<br />
taki należy uważać za formalne rozpoczęcie<br />
śledztwa związanego z naruszeniem<br />
przepisów antymonopolowych.<br />
Dochodzenie może potrwać nawet dwa<br />
lata, a firmy są zagrożone karą w wysokości<br />
do 10 proc. rocznych przychodów.<br />
Mimo tak nieprzyjemnych zdarzeń czeski<br />
rynek energii elektrycznej ma się dobrze,<br />
jest świetnie zorganizowany i wręcz<br />
zachęca nowych graczy do wejścia.<br />
W październiku została zarejestrowana<br />
firma <strong>Tauron</strong> Czech Energy z siedzibą<br />
w Ostrawie. Zarządzają nią Eugeniusz<br />
Sawicki i Jiři Michalik. To pierwsza zagraniczna<br />
spółka Grupy <strong>Tauron</strong>. Zajmie<br />
się ona hurtowym handlem energią<br />
elektryczną, pozyskiwaniem dużych<br />
odbiorców, wymianą międzysystemową<br />
i działaniami marketingowymi. Czeski<br />
rynek energii może być atrakcyjnym<br />
kąskiem dla polskiego koncernu i przyczółkiem<br />
pozwalającym na zbieranie doświadczeń<br />
z działalności poza granicami<br />
kraju oraz dalszą ekspansję. A obecność<br />
w Czechach innych uczestników rynku<br />
świadczy o tym, że nawet z podmiotem<br />
mającym lwią część rynku można skutecznie<br />
konkurować.<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 21
wywiad wydarzenia<br />
tauRon sponsoRem<br />
polskich olImpIjczykóW<br />
22 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
od 12 do 28 lutego W VancouVer odbyWają sIę xxI zImoWe<br />
Igrzyska olImpIjskIe. bieRze w nich udział 47-osobowa RepRezentacJa<br />
polskich spoRtowców. do gRona sponsoRów polskiego komitetu olimpiJskiego<br />
i polskieJ RepRezentacJi olimpiJskieJ na igRzyska dołączyła spółka<br />
tauRon polska eneRgia sa, któRa będzie wspieRała pRzez naJbliższy Rok<br />
statutową działalność komitetu<br />
Od kilku lat Vancouver, ósme co<br />
do wielkości kanadyjskie miasto,<br />
jest lokowane w ścisłej czołówce<br />
najbardziej przyjaznych<br />
do zamieszkania miast świata. W opublikowanym<br />
przez „The Economist” w roku<br />
2009 raporcie, zostało sklasyfikowane nawet<br />
na pierwszym miejscu. W tym światowym<br />
rankingu brano pod uwagę kilkanaście<br />
różnorodnych kryteriów. Wśród nich<br />
były i te, które są istotne dla takiego wydarzenia<br />
jak igrzyska olimpijskie, a więc:<br />
bezpieczeństwo, utrzymanie czystości,<br />
infrastruktura miejska, stabilność polityczno-ekonomiczna<br />
oraz sieć publicznej<br />
komunikacji. Niebagatelne było zapewne<br />
i duże „zazielenienie” – warto wiedzieć,<br />
iż Vancouver może poszczycić się aż 200<br />
rozmaitymi parkami, często z unikatowymi<br />
gatunkami drzew, krzewów i kwiatów.<br />
Vancouver jest jednym z najbardziej łagodnych<br />
pod względem klimatu punktów na<br />
mapie Kanady – temperatura powietrza<br />
w lutym waha się tam w granicach 1-7 st. C.<br />
W samym mieście zlokalizowano zatem<br />
obiekty lodowe dla hokeja, short tracku,<br />
łyżwiarstwa figurowego i szybkiego. Pozostałe<br />
zaplanowano w nieodległym Cypres<br />
Mountain i w oddalonym o blisko 130 km<br />
Whistler. Henryk Urbaś<br />
dariusZ<br />
lubera, PreZes<br />
ZarZądu<br />
tauron<br />
Polska<br />
energia<br />
dołączenie do elitarnego<br />
grona członków polskiej Rodziny olimpijskiej to dla<br />
nas wielkie wyróżnienie. należą do niej przecież<br />
znane i powszechnie cenione marki. cieszę się, że<br />
znaleźliśmy się w tak doborowym towarzystwie.<br />
sponsorowanie pkol i narodowej reprezentacji<br />
olimpijskiej wynika z naszej strategii komunikacji,<br />
w której chcemy akcentować wszelkie przejawy<br />
pozytywnej energii. naszym sportowcom będziemy<br />
gorąco kibicować .<br />
Przed wyjazdem do Vancouver wszyscy olimpijczycy złożyli uroczyste<br />
ślubowanie, a im samym oraz ich trenerom wręczono nominacje<br />
polskIe szanse na medale<br />
biegi narciarskie<br />
W tej dyscyplinie Polskę reprezentują<br />
Justyna Kowalczyk, Kornelia Marek,<br />
Sylwia Jaśkowiec, Paulina Maciuszek<br />
oraz Janusz Krężelok i Maciej Kreczmer.<br />
Największe szanse na medale miała<br />
przed igrzyskami Justyna Kowalczyk<br />
– biegaczka z ogromnymi sukcesami na<br />
koncie. Ma już w dorobku m.in. brązowy<br />
medal na olimpiadzie w Turynie, dwukrotnie<br />
była mistrzynią świata, zdobyła Puchar<br />
Świata (2008/2009), zwyciężyła też<br />
w morderczym Tour de Ski.<br />
biathlon<br />
To piąte igrzyska Tomasza Sikory, byłego<br />
mistrza Europy, mistrza świata, aktualnego<br />
wicemistrza olimpijskiego z Turynu<br />
w biegu masowym. Konkurencja jest jednak<br />
potwornie silna, dominują Francuzi,<br />
Skandynawowie i Rosjanie. Bardzo niebezpieczni<br />
są zawsze świetnie przygotowani<br />
i zmotywowani Niemcy. Nie bez wpływu<br />
(czego byliśmy świadkami w biegu sprinterskim<br />
na 10 km) jest pogoda. Poza Sikorą<br />
w biathlonie reprezentują nas: Magdalena<br />
Gwizdoń, Paulina Bobak, Weronika<br />
Nowakowska, Agnieszka Cyl, Krystyna<br />
Pałka i Łukasz Szczurek.<br />
skoki narciarskie<br />
Adam Małysz zasygnalizował bardzo wysoką<br />
formę tuż przed igrzyskami, stając<br />
na podium zawodów w Klingenthal. Na<br />
skoczni K90 w Vancouver nasz dwukrotny<br />
(teraz już trzykrotny) medalista olimpijski,<br />
czterokrotny mistrz świata i zdobywca Pucharu<br />
Świata pomieszał szyki Austriakom<br />
z Gregorem Schlierenzauerem na czele.<br />
Nie sprostał jedynie „murowanemu” faworytowi,<br />
Szwajcarowi Simonowi Ammanowi.<br />
Polskę reprezentują ponadto Kamil<br />
Stoch, Stefan Hula, Krzysztof Miętus<br />
i Łukasz Rutkowski.<br />
snowboard<br />
Liczymy na Paulinę Ligocką, która jako<br />
pierwsza Polka zdobyła medal na mistrzostwach<br />
świata w snowboardzie – brąz<br />
w half-pipe’ie w 2007 r. w Arosie. W roku<br />
2006 zajęła 2. miejsce w klasyfikacji końcowej<br />
Pucharu Świata w half-pipe’ie.<br />
Mateusz Ligocki (kuzyn Pauliny) osiąga<br />
sukcesy w snowboardcrosie i w dyscyplinach<br />
freestylowych. Jest jedynym Polakiem,<br />
który zwyciężył finałowe zawody<br />
Pucharu Świata (2007/2008). 26 razy zdobywał<br />
mistrzostwo Polski. Jest dwukrotnym<br />
mistrzem świata juniorów. Ponadto nasze<br />
barwy reprezentować będą Maciej Jodko<br />
i Michał Ligocki (brat Mateusza).<br />
w kanadZie Pojawią się także:<br />
Agnieszka Gąsienica-Daniel (narciarstwo<br />
alpejskie), Karolina Riemen (narciarstwo<br />
dowolne, skicross), soliści Przemysław Domański<br />
i Anna Jurkiewicz, oraz para sportowa<br />
Joanna Sulej/Mateusz Chruściński<br />
(łyżwiarstwo figurowe), Paula Bzura,<br />
Patrycja Maliszewska i Jakub Jaworski<br />
(łyżwiarstwo szybkie, krótki tor), Katarzyna<br />
Bachleda-Curuś, Luiza Złotkowska,<br />
Katarzyna Woźniak i Natalia Czerwonka<br />
oraz Maciej Ustynowicz, Konrad<br />
Niedźwiedzki, Sławomir Chmura, Maciej<br />
Biega, Zbigniew Bródka oraz Sebastian<br />
Druszkiewicz (łyżwiarstwo szybkie, długi<br />
tor), Ewelina Staszulonek (saneczkarstwo,<br />
jedynki kobiet), Maciej Kurowski (saneczkarstwo,<br />
jedynki mężczyzn), Dawid Kupczyk,<br />
Paweł Mróz, Marcin Niewiara i Michał<br />
Zblewski (bobslejowa czwórka). ao<br />
Piotr<br />
nurowski,<br />
PreZes Pkol<br />
polski komitet olimpijski<br />
jest wielce rad, że do sponsorskiej<br />
współpracy zdołał<br />
pozyskać tak zacnego<br />
i silnego ekonomicznie partnera. tauron polska<br />
energia jest postrzegany w świecie gospodarki<br />
jako podmiot dobrze zorganizowany i wzorowo<br />
zarządzany. należy do grona potentatów energetycznych.<br />
kontrahenci powszechnie cenią go także<br />
za innowacyjność i nowoczesność. to dodatkowa<br />
mobilizacja także dla naszej organizacji. chcemy<br />
bowiem, aby właśnie taki – nowoczesny i dynamiczny,<br />
niestroniący od najpoważniejszych wyzwań<br />
– był rodzimy sport, w tym sport olimpijski.<br />
Razem możemy ten cel osiągnąć.<br />
olimPijskie<br />
areny<br />
bc place stadIum to położone w śródmieściu<br />
miejsce uroczystości otwarcia i zamknięcia<br />
igrzysk. po raz pierwszy w historii igrzysk odbędą<br />
się one pod dachem. na trybunach może zasiąść<br />
ponad 55 tys. widzów. odbędzie się tu 26<br />
wieczornych ceremonii wręczania medali.<br />
pacIfIc colIseum to zmodernizowana na<br />
potrzeby igrzysk hala lodowa na 14,5 tys. widzów,<br />
w której rywalizują łyżwiarze figurowi<br />
i specjaliści short tracku.<br />
tHunderbIrd arena – obiekt przeznaczony<br />
głównie na rozgrywki turnieju hokejowego kobiet.<br />
na trybunach 7,2 tys. miejsc.<br />
canada Hockey place – wielkie lodowisko<br />
hokejowe z widownią na przeszło 18,6 tys. kibiców.<br />
główna arena olimpijskiego turnieju hokejowego<br />
drużyn męskich.<br />
VancouVer olympIc centre – zbudowany<br />
od nowa klub curlingowy. trybuny mogą<br />
pomieścić ponad 6 tys. widzów.<br />
olympIc oVal – położony w Richmond, na<br />
przedmieściach Vancouver, kryty tor łyżwiarstwa<br />
szybkiego. nowoczesny obiekt z trybunami<br />
dla blisko 7 tys. kibiców.<br />
cypress mountaIn – położone niespełna<br />
30 km na północ od miasta igrzysk centrum<br />
sportów zimowych dla freestyle’u, skicrossu<br />
i snowboardu.<br />
WHIstler olympIc park – 130 km od Vancouver,<br />
mieści się pod whistler, w callaghan Valley.<br />
tu wytyczono trasy dla biathlonu i biegów<br />
narciarskich oraz dwie skocznie, a to pozwala<br />
na rozgrywanie tam kombinacji norweskiej.<br />
WHIstler slIdIng centre – nowe centrum<br />
saneczkarsko-bobslejowe. o nawierzchni toru<br />
już podczas pierwszych testów mówiono, że pozwoli<br />
osiągać znakomite czasy.<br />
WHIstler creeksIde – wytyczono tu trasy<br />
dla wszystkich konkurencji alpejskich.<br />
WIoska olImpIjska W VancouVer – położona<br />
w pobliżu centrum miasta jest obliczona<br />
na 2, 5 tys. łóżek. wioska olimpijska w whistler<br />
może pomieścić ok. 3 tys. osób.<br />
WHIstler medal plaza – wytyczony niemal<br />
w centrum miasteczka plac, na którym odbędą<br />
się 42 wieczorne ceremonie medalowe. hu<br />
FOTO: SZyMON SIKORA, © VANOC/COVAN, EAST NEWS<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 23
wywiad strategia<br />
Wraz z rozWojem rynku kapItałoWego W polsce Rośnie skala Faktycznych<br />
i właścicielskich powiązań pomiędzy działaJącymi na nim podmiotami gospodaRczymi<br />
buduJąc silną gRupę<br />
eneRgetyczną koRzystaJmy<br />
z audytu część 1<br />
WeWnętrznego<br />
Michał wIZNer dyrektor<br />
departamentu audytu wewnętrznego<br />
w tauron polska energia<br />
Tworzone są i rozbudowywane<br />
grupy kapitałowe, które pomimo<br />
ograniczeń wynikających<br />
z obowiązujących postanowień<br />
kodeksu spółek handlowych podejmują<br />
starania zmierzające do ich integracji<br />
i uwzględniania interesu grupy w sposobie<br />
funkcjonowania poszczególnych,<br />
tworzących ją podmiotów. Coraz częściej<br />
starania te obejmują również audyt<br />
wewnętrzny, którego znaczenie zaczyna<br />
być dostrzegane przez zarządy.<br />
W tym miejscu należy postawić sobie pytanie,<br />
czy patrząc z perspektywy zarządu<br />
spółki kapitałowej, warto poświęcać<br />
czas tematyce audytu wewnętrznego,<br />
skoro w okresie znacznego spowolnienia<br />
gospodarczego wyzwań stojących przed<br />
władzami spółek nie brakuje? Czy grupowy<br />
audyt wewnętrzny znaczy to samo<br />
dla zarządu spółki matki i spółek córek?<br />
Czy warto w audyt wewnętrzny inwestować?<br />
Jak go umocować, by stanowił<br />
efektywne narzędzie służące interesom<br />
grupy? Jakie problemy wiążą się z budowaniem<br />
i funkcjonowaniem audytu wewnętrznego<br />
w grupie kapitałowej?<br />
24 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
Jacek KuCHeNBeKer<br />
menedżer, dział zarządzania<br />
Ryzykiem, deloitte<br />
audyt: Pomocne narZędZie<br />
dla ZarZądu<br />
Te i inne kwestie stanowią podstawę dalszych<br />
rozważań dotyczących audytu wewnętrznego<br />
w kontekście funkcjonowania<br />
grupy kapitałowej. Tezą wartą obrony<br />
jest pogląd, że funkcja ta jest istotnym<br />
czynnikiem służącym zapewnieniu efektywności<br />
operacyjnej i kosztowej procesów<br />
zachodzących w złożonej strukturze,<br />
jaką jest grupa kapitałowa, realizacji<br />
jej celów strategicznych i podnoszeniu<br />
wartości podmiotów wchodzących<br />
w jej skład. Prawidłowo umiejscowiony<br />
i umocowany audyt wewnętrzny może<br />
stanowić skuteczne narzędzie w rękach<br />
zarządu spółki matki. Narzędzie to wykorzystywać<br />
można w procesie budowy<br />
grupy (analiza procesów biznesowych,<br />
identyfikacja słabości itp.) oraz realizacji<br />
wspólnej dla grupy strategii biznesowej<br />
(przegląd prawidłowości realizacji zadań<br />
powierzonych poszczególnym spółkom<br />
grupy, szukanie słabości i przyczyn nieefektywności,<br />
wąskich gardeł, a także<br />
dokonywanie benchmarkingu w ramach<br />
grupy w celu optymalizowania procesów).<br />
Zarząd spółki matki potrzebuje takiego<br />
właśnie instrumentu, który będzie<br />
pomocny w zmaganiach o zapewnienie<br />
maksymalizacji efektów płynących<br />
z faktu funkcjonowania w ramach większej<br />
grupy współpracujących i wzajemnie<br />
uzupełniających się podmiotów.<br />
W ten właśnie sposób podchodzi do roli<br />
audytu wewnętrznego zarząd <strong>Tauron</strong><br />
Polska Energia SA. Władze tej spółki<br />
przywiązują dużą wagę do zagwarantowania<br />
właściwych podstaw dla funkcjonowania<br />
grupowego audytu oraz<br />
ukształtowania go w sposób pozwalający<br />
na jego wykorzystanie na miarę<br />
rozwijającej się intensywnie grupy kapitałowej.<br />
utrudnienia ZwiąZane<br />
Z tworZeniem<br />
i funkcjonowaniem gruP<br />
kaPitałowych<br />
Wyjdźmy od problemów, z którymi borykają<br />
się grupy kapitałowe zarówno<br />
na etapie ich budowy, jak i bieżącego<br />
funkcjonowania. Kiedy mówimy o grupie,<br />
myślimy o wielu obszarach biznesowych,<br />
wielomilionowych przychodach<br />
i pracownikach liczonych w setkach<br />
lub tysiącach osób. Wysoki wskaźnik<br />
zatrudnienia oraz przychody sugerują<br />
skomplikowane procesy, które je generują,<br />
oraz różnego rodzaju ryzyko związane<br />
z funkcjonowaniem takiej struktury.<br />
Tak właśnie sytuacja przedstawia<br />
się w Grupie <strong>Tauron</strong> zbudowanej wokół<br />
energetycznego łańcucha wartości,<br />
z uwzględnieniem spółek kapitałowych<br />
realizujących działalność dodatkową<br />
w ramach grupy.<br />
Spółki stosują różne metody i podejście<br />
w zmaganiach z niekończącą się listą<br />
zagadnień, które pojawiają się w trak-<br />
cie kształtowania grupy kapitałowej.<br />
Realizują w tym celu szereg projektów<br />
strategicznych, które służą integracji<br />
grupy. Zawiązują zespoły skupiające<br />
kompetentne osoby z poszczególnych<br />
spółek, które wspólnie wypracowują<br />
optymalne rozwiązania organizacyjno-<br />
-procesowe. Zdarza się coraz częściej,<br />
w tym również w przypadku Grupy <strong>Tauron</strong>,<br />
że spółki sięgają w tym celu po audyt<br />
wewnętrzny.<br />
nowocZesny audyt<br />
wewnętrZny<br />
Wielokrotnie do tej pory przywoływaliśmy<br />
audyt wewnętrzny. Wskazywaliśmy<br />
na jego wagę i kierunki wykorzystania<br />
w interesie grupy. Czy jednak wszyscy<br />
rozumiemy samo pojęcie i rolę audytu<br />
w sposób prawidłowy? Co znaczy audyt<br />
wewnętrzny w nowoczesnym wydaniu?<br />
W praktyce niestety audyt wewnętrzny<br />
postrzegany jest jeszcze często przez<br />
pryzmat funkcjonujących w polskich<br />
przedsiębiorstwach od dawien dawna<br />
komórek rewizji lub kontroli wewnętrznej.<br />
Nie zawsze władze spółek dostrzegają<br />
fakt, że w ciągu ostatnich kilku lat<br />
rola osoby realizującej w organizacji<br />
zadania kontroli instytucjonalnej ewoluowała.<br />
Nie zawsze brały też aktywny<br />
udział w tym procesie. Ewolucja, o której<br />
FOTO: CORBIS<br />
mowa, to droga od typowego kontrolera<br />
do doradcy, od policjanta dozorującego<br />
z doskoku poprawne naliczanie diet przy<br />
rozliczaniu wyjazdów służbowych czy<br />
czuwającego nad poprawnym przebiegiem<br />
inwentaryzacji magazynu, do partnera<br />
w prowadzeniu biznesu dla prezesa<br />
i całego zarządu. Rozwój ten podyktowany<br />
był koniecznością szerszego spojrzenia<br />
na to, co dzieje się w firmie. Nie<br />
tylko pod kątem pojedynczego zdarzenia<br />
– transakcji, ale z szerszej perspektywy<br />
– całego badanego procesu i całej<br />
organizacji.<br />
Dobrze przygotowany audytor, przyglądając<br />
się przykładowo procesowi planowania<br />
działań inwestycyjnych w spółce,<br />
dąży do osiągnięcia tzw. helicopter view.<br />
Rozmawiając o planach instalacji nowych<br />
mocy wytwórczych, widzi również<br />
proces budżetowania w całej grupie<br />
kapitałowej, punkty styku z procesem<br />
zakupowym materiałów niezbędnych<br />
dla realizacji inwestycji, a nawet potrzeby<br />
informacyjne rzecznika prasowego,<br />
w szczególności w przypadku inwestycji<br />
wrażliwych społecznie. Ponadto zadaniem<br />
audytu wewnętrznego – jako elementu<br />
ładu korporacyjnego (corporate<br />
governance) – jest również zapewnienie<br />
zarządu, a przede wszystkim właścicieli<br />
(np. poprzez raportowanie do komitetu<br />
audytu przy radzie nadzorczej), o tym,<br />
że system kontroli wewnętrznej oraz<br />
system zarządzania ryzykiem w organizacji<br />
przyczynia się faktycznie do realizacji<br />
założonych przez organizację celów<br />
strategicznych.<br />
Odnosząc powyższe stwierdzenia do<br />
audytu wewnętrznego realizowanego<br />
w odniesieniu do grupy spółek, przyjąć<br />
należy, że z założenia powinien on blisko<br />
współpracować z kadrą zarządzającą<br />
i kierowniczą wszystkich podmiotów<br />
ją tworzących. Tak zdefiniowana rola<br />
audytora pozostaje w zgodności z obecnie<br />
przygotowywanym projektem zmian<br />
w KSH, którego postanowienia formułują<br />
obowiązek uwzględniania zarówno<br />
przez spółkę dominującą, jak i spółki zależne<br />
interesu grupy spółek, obok własnych<br />
interesów każdej z nich.<br />
Tekst jest skróconą wersją artykułu,<br />
który ukazał się w magazynie CEO<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 25
prawdy i mity<br />
obnIżając energocHłonność gospodarkI w pogoni za baRdzieJ zaawansowanymi<br />
kRaJami unii euRopeJskieJ, Jesteśmy mnieJ więceJ w połowie dRogi. polska pokonała JeJ łatwieJszą<br />
część – teRaz będzie coRaz tRudnieJ<br />
oszczędzanIe energII<br />
tRzeba sFinansować<br />
wojciech KwINTa<br />
publicysta businessman.pl<br />
Największe tempo podnoszenia<br />
efektywności energetycznej<br />
Polska notowała w połowie lat<br />
90. ubiegłego wieku i przez<br />
długie lata pozostawała europejskim liderem.<br />
Nie da się jednak ukryć, że marnotrawstwo<br />
i rabunkowa gospodarka<br />
PRL-u ułatwiły zadania: wprowadzenie<br />
mechanizmów rynkowych, zamykanie<br />
nierentownych fabryk, czy prywatyzacja<br />
prowadziły w praktyce do skokowego<br />
obniżenia zużycia energii na jednostkę<br />
PKB. Po okresie modernizacji przemysłu<br />
kolejne oszczędności przyniosła<br />
fala ociepleń budynków. Powoli jednak<br />
czas szybkich zmian się kończy, a dalsze<br />
oszczędności energii będą wymagały<br />
inwestycji w różnych sektorach gospodarki.<br />
A inwestycje wymagają finansowania.<br />
PieniądZe na osZcZędności<br />
Jedną z metod wymuszenia przedsięwzięć<br />
na rzecz poprawy efektywności<br />
energetycznej, a jednocześnie ich finansowania,<br />
jest proponowany system<br />
białych certyfikatów. Świadectwa otrzymają<br />
ci, którzy jak najniższym kosztem<br />
osiągną jak największe oszczędności.<br />
Świadectwa skupi energetyka, a efektywnościowe<br />
działania sfinansuje odbiorca,<br />
który kupi droższą energię. Finansowanie<br />
innych inwestycji zapewnią<br />
wpływy z opłat zastępczych uiszczane,<br />
jeśli zostanie umorzonych zbyt mało<br />
(w stosunku do założonego celu) białych<br />
certyfikatów. Tu także na końcu łańcucha<br />
płatnikiem jest odbiorca energii. Kolejnym<br />
impulsem wzrostowym będą konieczne<br />
w energetyce inwestycje. Jeżeli<br />
elektroenergetyka ma obniżyć energo-<br />
26 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
energochłonność<br />
gosPodarki<br />
[kgoe/1000 euro Pkb]<br />
1997 2002 2007<br />
ue-27 204 185 169<br />
niemcy 181 166 151<br />
polska 632 469 400<br />
chłonność (czy w jej przypadku elektrochłonność)<br />
gospodarki, musi m.in. ograniczyć<br />
straty przesyłowe i dystrybucyjne<br />
i podnieść sprawność wytwarzania. Nie<br />
da się tego osiągnąć bez kosztownych inwestycji<br />
w infrastrukturę czy nowe moce<br />
wytwórcze. Oczywiście rekompensatą<br />
ma być niższe zużycie energii, choć nie<br />
wiadomo, jaki będzie ostateczny bilans<br />
dla odbiorców. Z drugiej strony – nie<br />
ma innego wyjścia: biorąc pod uwagę<br />
oszczędnościowe i środowiskowe cele<br />
unijne, bez obniżenia energochłonności<br />
polska gospodarka przestanie być<br />
konkurencyjna. Problemy mogą mieć<br />
te podmioty, które zdążyły już obniżyć<br />
zużycie energii, i branże, które przeszły<br />
etap modernizacji i już stosują możliwie<br />
najbardziej oszczędne rozwiązania.<br />
Szczególnie dotyczy to sektora energo-<br />
Zużycie energii elektrycZnej<br />
na osobę [kwh/rok]<br />
kraj 1997 2002 2007<br />
ue-27 4 900 5 365 5 742<br />
niemcy 5 630 6 051 6 444<br />
polska 2 496 2 542 2 993<br />
chłonnego, jak hutnictwo czy przemysł<br />
cementowy. Te branże mają już niewielkie<br />
możliwości obniżenia zużycia energii,<br />
nie skorzystają więc z dobrodziejstw<br />
białych certyfikatów, a energię będą kupować<br />
coraz drożej. Beneficjentami systemu<br />
nie będą też mniejsze podmioty,<br />
ponieważ ustawa premiuje duże przedsięwzięcia.<br />
W takiej sytuacji pomógłby<br />
Źródło: eurostat<br />
Źródło: eurostat<br />
inny system finansowania, niestety pominięty<br />
w ustawowych rozważaniach.<br />
może esco?<br />
Mowa o finansowaniu inwestycji przez<br />
stronę trzecią (TPF – Third Party Financing).<br />
Inwestycję podejmuje firma określana<br />
mianem ESCO (od Energy Service<br />
Company lub Energy Saving Company).<br />
Jest to podmiot wyspecjalizowany<br />
w świadczeniu usług energetycznych,<br />
który dostarcza rozwiązań technicznych,<br />
organizacyjnych i finansuje przedsięwzięcie.<br />
Gdy przedsięwzięcie przynosi<br />
oszczędności, spadają rachunki za energię,<br />
ale klient wciąż płaci jak dawniej.<br />
Różnicę pobiera właśnie ESCO, pokrywając<br />
koszty wdrożenia i realizując zyski.<br />
W zależności od wartości inwestycji<br />
i poziomu efektów może to trwać dość<br />
długo. Tego rodzaju inwestycje często<br />
realizuje się w formule BOT (build-operate-transfer):<br />
ESCO prowadzi wszelkie<br />
prace, zarządza instalacją w pewnym<br />
okresie, a następnie przekazuje ją dotychczasowemu<br />
właścicielowi. Istnieją<br />
też modyfikacje tej formuły związane<br />
np. z przedłużonym okresem zarządzania<br />
obiektem przez operatora lub przejęciem<br />
go na własność. W projektach<br />
przygotowywanych z firmą ESCO na<br />
ogół zawiera się umowę o efekt energetyczny.<br />
Ryzyko to efekt energetyczny<br />
– musi się pojawić, żeby ESCO otrzymała<br />
należności. Zakres odpowiedzialności<br />
takich podmiotów jest szeroki – od<br />
finansowania przez realizację i odbiór po<br />
monitorowanie zużycia energii i bieżącą<br />
obsługę. Na Zachodzie firmy ESCO to<br />
często wydzielone jednostki sektora publicznego.<br />
Możliwe, że takie rozwiązanie<br />
ułatwiłoby realizację planu podniesienia<br />
efektywności energetycznej.<br />
prace nad ustaWą<br />
o efektyWnoścI<br />
energetycznej tRwaJą<br />
od lat, sam akt pRawny Jest<br />
wciąż zmieniany i do dzisiaJ<br />
nie udało się go uchwalić<br />
Prawo ma wprowadzić m.in.<br />
system białych certyfikatów<br />
wspierających działania proefektywnościowe<br />
– planowano<br />
je jeszcze w 2006 r. Dziś debatujemy<br />
nad jedenastą wersją ustawy i wciąż<br />
nie milkną liczne głosy krytyczne.<br />
Jednak kluczem do zakończenia prac<br />
będzie porozumienie najważniejszych<br />
graczy – Urzędu Regulacji Energetyki<br />
i Ministerstwa Gospodarki, pomiędzy<br />
którymi panują rozbieżności dotyczące<br />
systemu certyfikacji forsowanego<br />
przez ministerstwo. Skoro już wprowadzono<br />
w Polsce inne systemy kolorowych<br />
certyfikatów, wydaje się,<br />
że należy wprowadzić je także jako<br />
mechanizm wspierania oszczędnej<br />
gospodarki energią. Jednak sama<br />
ustawa tylko wprowadza mechanizmy<br />
i prezentuje powinności – praktyczne<br />
szczegóły zawierają rozporządzenia.<br />
Na razie ministerstwo nie udostępniło<br />
ich treści.<br />
możemy sPoro<br />
ZaosZcZędZić<br />
Zakres działań określony w ustawie<br />
jest dobry, ale niezwykle szeroki. Niestety,<br />
trudno się w tym przypadku<br />
odwoływać do doświadczeń innych<br />
krajów – system białych certyfikatów<br />
wprowadziły jedynie Włochy i Francja<br />
oraz – w pewnym zakresie – Wielka<br />
Brytania. Nigdzie też rozwiązania nie<br />
są tak rozległe: najczęściej wspiera się<br />
konkretne działania, przyjmuje konkretne<br />
cele. Takie podejście oznacza<br />
szeroką gamę metod wsparcia rozmaitych<br />
działań proefektywnościowych,<br />
za każdym razem analizując koszty<br />
przedsięwzięć i ich efektywność.<br />
U nas dominuje przekonanie, że rynek<br />
sam wszystko rozwiąże i wyreguluje,<br />
ale bez działań „pozaustawowych”<br />
wiele nie osiągniemy. Wzrost efektywności<br />
energetycznej gospodarki należy<br />
stymulować, wykorzystując szeroką<br />
podnoszenIe<br />
efektyWnoścI<br />
eneRgetyczneJ<br />
to konieczność<br />
paletę możliwych i sprawdzonych instrumentów.<br />
To zresztą się dzieje – wystarczy<br />
wskazać np. popularne premie<br />
termomodernizacyjne. Zresztą w Polsce<br />
można zaoszczędzić 20-30 proc.<br />
zużywanej energii. Sama zmiana nawyków<br />
i niewielkie lub średnie nakłady<br />
inwestycyjne mogłyby znacznie<br />
zmniejszyć energochłonność gospodarstw<br />
domowych, przemysłu i transportu<br />
w zakresie od 25 do nawet<br />
40 proc. (w przypadku transportu).<br />
W ciągu ostatnich 10 lat energochłonność<br />
produktu krajowego brutto<br />
zmniejszyła się w Polsce o 30 proc.<br />
Bez ustawy o efektywności energetycznej<br />
nie da się jednak tak działać.<br />
Źródło: dr inż. Ryszard wnuk, wskaźniki efektywności energetycznej polskiej gospodarki w latach 1997-2007<br />
Już widać, że maleje dynamika spadku<br />
energochłonności przemysłu: w przyszłości<br />
utrzymanie tempa poprawy<br />
efektywności energetycznej nie będzie<br />
łatwe.<br />
ustawa PotrZebna,<br />
choć skomPlikowana<br />
Wprowadzenie w życie ustawy efektywnościowej<br />
jest więc konieczne. Trzeba<br />
jednak pamiętać, że system białych<br />
certyfikatów jest dość skomplikowany.<br />
Trudniej tu – niż w przypadku np. certyfikatów<br />
zielonych – zmierzyć konkretny<br />
efekt. Ustawa przewiduje, że skutki<br />
dużych przedsięwzięć energooszczędnych<br />
ocenią audyty powykonawcze.<br />
Złożonym rozwiązaniem są planowane<br />
przetargi. Ich idea jest sensowna: mają<br />
prowadzić do jak największej oszczędności<br />
energii jak najniższym kosztem.<br />
Przetarg wygra ten, kto za osiągnięte<br />
oszczędności oczekuje najmniejszej<br />
liczby certyfikatów. W praktyce przetargi<br />
to zawiłe przedsięwzięcie. Ale<br />
spróbować trzeba – skomplikowane<br />
rozwiązania też działają; ustawa o premiach<br />
termomodernizacyjnych też nie<br />
jest prosta, a od dłuższego czasu przynosi<br />
bardzo dobre efekty. O tym, jakie<br />
inwestycje oszczędnościowe zostaną<br />
uznane za opłacalne przez podmioty<br />
ubiegające się o certyfikaty, zadecyduje<br />
cena białych świadectw, a tę wyznaczy<br />
pułap przyjętej opłaty zastępczej.<br />
Nie ma rozwiązań idealnych i dyskutowana<br />
od lat ustawa też idealna nie<br />
będzie. Wspiera przede wszystkim duże<br />
inwestycje oszczędnościowe, nie wspo-<br />
rocZne stoPy sPadku energochłonności w Polsce (w Proc.)<br />
energochłonność<br />
finalna<br />
energochłonność<br />
pierwotna<br />
1990-2000 2000-2007 średnio 1990-2007<br />
-4,1 -2,5 -3,5<br />
-4,5 -2,8 -3,8<br />
mina o ESCO – atrakcyjnym modelu<br />
finansowania inwestycji energooszczędnych.<br />
Dlatego nie obędzie się bez<br />
instrumentów wsparcia wykraczających<br />
poza jej ramy. A bez podniesienia<br />
efektywności energetycznej gospodarki<br />
Polska nie rozwiąże swoich problemów<br />
związanych z bezpieczeństwem energetycznym,<br />
nie wywiąże się z międzynarodowych<br />
zobowiązań dotyczących<br />
oddziaływania energetyki na środowisko,<br />
nie podniesie konkurencyjności<br />
gospodarki i komfortu życia ludzi.<br />
dr inż. Ryszard Wnuk,<br />
dyrektor Polsko-Japońskiego<br />
Centrum Efektywności Energetycznej<br />
KapE<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 27
wywiad energia inaczej<br />
czy doczekamy takIcH czasóW, kiedy gazety obok komunikatów pogodowych<br />
umieszczać będą pRognozy seJsmiczne? w polsce silne tRzęsienia ziemi nie występuJą,<br />
ale dla kilkuset milionów ludzi na świecie taka inFoRmacJa byłaby na wagę życia<br />
skały prężą sIę<br />
do skoku<br />
andrzej HOłDYS<br />
publicysta „wiedzy i życia”<br />
W<br />
latach 70. XX w. sejsmolodzy<br />
byli optymistami.<br />
Sądzili, że przewidywanie<br />
trzęsień ziemi jest możliwe.<br />
Był to czas szybkich postępów<br />
w poznawaniu budowy skorupy ziemskiej.<br />
Potrzeba nam tylko więcej badań<br />
– przekonywali. Jednak im więcej informacji<br />
zbierano, tym bardziej komplikowała<br />
się układanka sejsmiczna. Uskoki<br />
tektoniczne – główne źródła zagrożenia<br />
– zachowywały się w tak trudny do<br />
przewidzenia i zrozumienia sposób, że<br />
wśród badaczy zapanował pesymizm.<br />
Uznano, że nie sposób nawet w przybliżeniu<br />
ustalić, gdzie i kiedy skały w głębi<br />
Ziemi znów się gwałtownie poruszą,<br />
uwalniając w formie trzęsienia gigantyczne<br />
ilości energii. Stopniowo przeważył<br />
pogląd, że zjawisko jest chaotyczne<br />
i nieprzewidywalne. Wielu sejsmologów<br />
nadal tak uważa, jednak inni próbują<br />
z tego oceanu informacji wyłowić jakąś<br />
prawidłowość. Ostatnio coraz częściej<br />
się to udaje.<br />
Wiadomo oczywiście od dawna, gdzie<br />
Ziemia trzęsie się najczęściej. Są to wąskie<br />
strefy na lądach i morzach, gdzie<br />
spotykają się wielkie płyty sztywnych<br />
skał, mające grubość kilkudziesięciu<br />
kilometrów. Na Ziemi jest kilkanaście<br />
takich płyt – wszystkie przesuwają się<br />
powoli, wprawiane w ruch przez ciepło<br />
z wnętrza globu. W miejscach ich spotkań<br />
trwa wieczna wojna – płyty zderzają<br />
się, przesuwają, wślizgują jedna pod drugą.<br />
Nie odbywa się to płynnie – sztywne<br />
skały klinczują się, a naprężenia w nich<br />
rosną. Tak gromadzi się energia, która<br />
wcześniej czy później znajdzie ujście<br />
w formie trzęsienia ziemi.<br />
28 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
cZtery strefy aktywności<br />
Na naszej planecie są cztery główne<br />
strefy aktywności sejsmicznej. Pierwszą,<br />
zwaną pierścieniem ognia, tworzą<br />
lądy wokół Oceanu Spokojnego. Druga<br />
ciągnie się od Morza Śródziemnego na<br />
zachodzie po Indonezję na wschodzie.<br />
Trzecia znajduje się w Afryce Wschodniej,<br />
gdzie ziemia drży wzdłuż całego<br />
Wielkiego Rowu Afrykańskiego, głównie<br />
jednak w Etiopii i okolicach. Czwartą<br />
strefę tworzą Karaiby, gdzie ostatnio<br />
wystąpiło tragiczne w skutkach trzęsienie<br />
ziemi na Haiti. Praktycznie w każdej<br />
z tych stref można się spodziewać bardzo<br />
silnego wstrząsu. W Europie zdarzają się<br />
one regularnie we Włoszech, Grecji i na<br />
Bałkanach, a także w niedalekiej Turcji.<br />
Dziś wśród sejsmologów przeważa,<br />
można rzec, realizm. Nikt nie oczekuje,<br />
że uda się dokładnie wskazać moment<br />
i lokalizację kolejnego wstrząsu. Można<br />
jednak oszacować, jakie jest ryzyko wy-<br />
wielkość wstrząsów sejsmicznych mierzy się<br />
obecnie głównie według magnitudowej skali<br />
Richtera i jej modyfikacji. skala ta opiera się<br />
na pomiarze największych drgań gruntu zarejestrowanych<br />
przez sejsmometry. każdy kolejny<br />
stopień skali oznacza dziesięciokrotnie większą<br />
amplitudę drgań, co przekłada się na 32 razy<br />
większą porcję wyzwolonej energii sejsmicznej.<br />
wstrząs o magnitudzie 9 jest zatem około<br />
32 razy silniejszy od wstrząsu o magnitudzie 8,<br />
i około tysiąca razy silniejszy od wstrząsu o magnitudzie<br />
7.<br />
FOTO: BE&W<br />
stąpienia kataklizmu w kilku najbliższych<br />
dekadach. Po raz pierwszy próbę taką<br />
podjęli w 1997 r. trzej badacze: Ross<br />
Stein, Geoffrey King i Jian Lin. Wszyscy<br />
pracowali wtedy dla Służby Geologicznej<br />
Stanów Zjednoczonych. Kilka<br />
lat wcześniej odkryli ciekawe zjawisko<br />
– analizując rozmieszczenie i następstwo<br />
wstrząsów wzdłuż uskoku San Andreas<br />
w Kalifornii, który zagraża m.in.<br />
San Francisco, zauważyli, że energia<br />
uwolniona podczas jednego wstrząsu<br />
kumuluje się w innych miejscach, w których<br />
ryzyko wstrząsu rośnie. Mierząc<br />
naprężenie warstw skalnych, można<br />
zidentyfikować te niebezpieczne miejsca<br />
– dowodzili badacze. Trzynaście lat<br />
temu swoją hipotezę wykorzystali do<br />
opracowania prognozy dla tureckiego<br />
miasta Izmit. W jego pobliżu przebiega<br />
niezwykle groźny uskok anatolijski. Badacze<br />
uznali, że w skałach po obu stronach<br />
uskoku zgromadziło się mnóstwo<br />
energii, co może się skończyć silnym<br />
wstrząsem.<br />
nie lekceważmy PrognoZ<br />
Prognoza, oczywiście zlekceważona, dotyczyła<br />
trzech najbliższych dekad, ale kataklizm<br />
nastąpił znacznie wcześniej – 17<br />
sierpnia 1999 r. W Izmicie zginęło 18 tys.<br />
ludzi. Ale najgorsze może dopiero nastąpić.<br />
Rok po tamtej katastrofie ci sami<br />
badacze wydali ostrzeżenie dla Stambułu.<br />
Część energii wyzwolonej podczas<br />
wstrząsu w Izmicie przeniosła się w pobliże<br />
dwunastomilionowej aglomeracji<br />
nad Bosforem, także leżącej w pobliżu<br />
uskoku anatolijskiego. Na podstawie pomiarów<br />
naprężeń w skałach Ross i jego<br />
towarzysze skalkulowali prawdopodobieństwo<br />
wystąpienia wstrząsu o mocy<br />
7 stopni w skali Richtera na 32 proc. do<br />
2010 r. i aż na 62 proc. do roku 2030.<br />
Niedawno sporządzono prawdopodob-<br />
ny bilans takiego zdarzenia – zginęłoby<br />
ok. 30-40 tys. ludzi, a straty materialne<br />
sięgnęłyby 10-12 mld dolarów. Na razie<br />
przyroda dała czas Stambułowi na zminimalizowanie<br />
skutków kataklizmu.<br />
Lista wielkich miast, które może powalić<br />
trzęsienie ziemi, jest coraz dłuższa. Tylko<br />
kilka z nich znajduje się w krajach wysoko<br />
rozwiniętych. Zagrożone są m.in. San<br />
Francisco, Ateny i Tokio. Ostatnie z nich<br />
padło ofiarą żywiołu w 1923 r. – zmiótł<br />
on z powierzchni dwie trzecie japońskiej<br />
metropolii oraz sąsiednią Jokohamę.<br />
Zginęło ponad 100 tys. ludzi. Zdaniem<br />
sejsmologów, istnieje 35-40-proc. prawdopodobieństwo,<br />
że podobny wstrząs<br />
nastąpi przed rokiem 2035. Dziś oczywiście<br />
Tokio jest znacznie lepiej przygotowane<br />
do silnego wstrząsu. Znacznie<br />
gorzej wygląda sytuacja w coraz liczniejszych<br />
bieda-metropoliach Trzeciego<br />
Świata. Ostrzeżenia sejsmologów nie<br />
trafiają tam na podatny grunt. A miasta<br />
te szybko pęcznieją, zatem liczba ofiar<br />
będzie rosła. Ubogie i zacofane infrastrukturalnie<br />
Haiti nie miało większych<br />
szans w starciu z siłami natury.<br />
nie tylko haiti<br />
Naukowcy obawiają się, że któregoś<br />
dnia wstrząs sejsmiczny może zabić nawet<br />
pół miliona ludzi. W niebezpieczeństwie<br />
znajdują się m.in.: stolica Iranu<br />
– Teheran, stolica Ekwadoru – Quito,<br />
stolica Nepalu – Katmandu, wiele miast<br />
chińskich. żywioł wciąż czai się na Sumatrze<br />
– po wstrząsie w grudniu 2004 r.,<br />
który uruchomił zabójczą falę tsunami,<br />
w uskokach przecinających wyspę<br />
i okoliczne morza nadal jest mnóstwo<br />
energii.<br />
To samo dotyczy Himalajów i Karakorum.<br />
Tragiczny wstrząs, który jesienią<br />
2005 r. zabił w Kaszmirze blisko 80<br />
tys. ludzi, przypomniał o tym regionie.<br />
Himalajską ruletkę tektoniczną bada<br />
od lat znany sejsmolog Roger Bilham<br />
z University of Colorado w USA. Od lat<br />
też ostrzega on, że średnio raz na tysiąc<br />
lat w Himalajach następuje wstrząs setki<br />
razy potężniejszy od tego, jaki zdarzył<br />
się w Kaszmirze. W zasięgu owego<br />
megatrzęsienia może się znaleźć któreś<br />
z licznych wielomilionowych miast leżących<br />
w dolinie Gangesu lub Indusu. Byle<br />
jak zbudowane domy rozsypią się wtedy<br />
jak domki z kart, a wąskie ulice, w których<br />
zawsze panuje ścisk, zamienią się<br />
w śmiertelne pułapki. Zdaniem Bilhama<br />
ten moment szybko się zbliża. – Nie potrafię<br />
podać jego daty, tak jak sadownik<br />
nie umie przewidzieć, kiedy dokładnie<br />
spadnie z drzewa konkretne jabłko,<br />
choć gołym okiem widać, że nastąpi to<br />
wkrótce, bo owoc już dojrzał. Tak samo<br />
Himalaje dojrzały już do następnego kataklizmu.<br />
Oby tylko w pobliżu nie było<br />
wielkiego miasta – mówi naukowiec.<br />
FOTO: EAST NEWS<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 29
wydarzenia<br />
W obecnym sezonIe zImoWym zaInauguroWana została zakRoJona na szeRoką<br />
skalę akcJa pRomocJi i RozwoJu polskiego naRciaRstwa alpeJskiego. to pRoJekt tauRon pRo ski<br />
(www.tauRonpRoski.pl), któRego sponsoRem geneRalnym Jest tauRon polska eneRgia<br />
z myślą o medalacH<br />
W soczI<br />
Został on opracowany przez<br />
Andrzeja Bachledę-Curusia,<br />
najlepszego w dziejach polskiego<br />
narciarstwa alpejczyka,<br />
oraz Janusza Stańczyka z firmy Sudety<br />
IT w Szklarskiej Porębie, realizatora projektów<br />
marketingowych o randze ogólnopolskiej<br />
i międzynarodowej. Współorganizatorami<br />
projektu są Polski Związek<br />
Narciarski oraz Family Cup, organizator<br />
największego w Polsce cyklu imprez narciarskich<br />
dla amatorów.<br />
Założeniem projektu jest nie tylko promocja<br />
narciarstwa alpejskiego, wzrost konku-<br />
rencyjności polskich ośrodków narciarskich,<br />
ale przede wszystkim podniesienie<br />
poziomu polskiego narciarstwa alpejskiego<br />
do rangi europejskiej. Mimo że<br />
uprawianie narciarstwa deklaruje ponad<br />
trzy miliony Polaków, nasi zawodnicy nie<br />
są zaliczani do europejskiej czołówki.<br />
Przykład? W Vancouver reprezentuje nas<br />
tylko jedna zawodniczka, Agnieszka Gąsienica-Daniel!<br />
Autorzy projektu pytają<br />
więc: Czy w tak licznej grupie naprawdę<br />
nie można znaleźć narciarskich talen-<br />
30 polska EnErGIa nr 2 (16)/2010<br />
Być może w tej grupie nastoletnich narciarzy są medaliści olimpijscy zimowych igrzysk w Soczi 2014.<br />
Przynajmniej takie są główne założenia i nadzieje organizatorów programu <strong>Tauron</strong> Pro Ski<br />
tów? Obok drukujemy związany z tym<br />
apel „Ałusia” do polskich narciarzy.<br />
tauron energy ski cuP<br />
Chcąc wspomóc działania szkoleniowe<br />
i wykreować tę grupę młodych narciarzy,<br />
w których warto inwestować, Andrzej<br />
Bachleda stworzył autorski program pod<br />
nazwą <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup. Jego adresatami<br />
są uprawiający narciarstwo alpejskie<br />
młodzi zawodnicy (urodzeni w latach<br />
1995-1998). Zawody dla tej grupy narciarzy<br />
organizowane będą we współpracy<br />
ze Szkołami Mistrzostwa Sportowego<br />
(koordynatorem i liderem będzie w tym<br />
zakresie Szkoła Mistrzostwa Sportowego<br />
w Zakopanem) oraz Polskim Związkiem<br />
Narciarskim.<br />
Celem projektu jest wyłonienie grupy<br />
młodych zawodników, która będzie miała<br />
odpowiednie warunki do doskonalenia<br />
swoich umiejętności narciarskich. Dzięki<br />
udziałowi w zawodach i szkoleniach powinni<br />
oni w przyszłości zdobywać laury na<br />
arenie krajowej i międzynarodowej. Istotą<br />
projektu jest objęcie patronatem mło-<br />
dzieży w wieku 14-15 lat, która stoi przed<br />
wyborem drogi osobistego i sportowego<br />
rozwoju. Z wieloletniego doświadczenia<br />
wynika, że tylko właściwe pokierowanie<br />
uzdolnionymi sportowo nastolatkami,<br />
odpowiedni tryb ich szkolenia, udział<br />
w licznych zawodach (rywalizacja klubowa<br />
i indywidualna) pozwalają na wykreowanie<br />
zawodników osiągających dobre<br />
wyniki sportowe.<br />
Zawody <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup organizowane<br />
będą kolejno w Krynicy Górskiej,<br />
Szczyrku, Czarnej Górze i Zakopanem,<br />
gdzie w kwietniu rozegrany zostanie finał.<br />
tauron family cuP<br />
Projekt <strong>Tauron</strong> Pro Ski obejmuje też<br />
<strong>Tauron</strong> Family Cup, imprezę narciarską<br />
o 15-letniej tradycji. Uczestnikami zawodów<br />
są narciarze amatorzy nieklasyfikowani<br />
w zawodach organizowanych<br />
przez Polski Związek Narciarski (PZN).<br />
Jej celem jest promocja narciarstwa alpejskiego,<br />
biegowego i snowboardu i jest<br />
ona dedykowana całym rodzinom (stąd<br />
nazwa Family Cup). Popularność i ranga<br />
FOTO: SUDETy IT STATUS<br />
imprezy (Mistrzostwa Polski Amatorów)<br />
przysparza jej wielu partnerów medialnych.<br />
Od lat imprezie patronuje prezydent<br />
RP oraz minister sportu i turystyki.<br />
<strong>Tauron</strong> Family Cup to 18 regionalnych edycji<br />
organizowanych w popularnych ośrod-<br />
kach narciarskich od Suwalszczyzny,<br />
przez Wyżynę Lubelską, po Sudety i Beskidy.<br />
Szczegółowe informacje można<br />
znaleźć na stronie www.familycup.pl.<br />
Wsparcie, jakiego udziela <strong>Tauron</strong> Polska<br />
Energia dla rozwoju narciarstwa alpejskiego<br />
w Polsce, może sprawić, że nasi<br />
alpejczycy zajmą dobre lokaty na olimpiadzie<br />
w Soczi.<br />
ZakoPane, 14 stycZnia 2010:<br />
ZacZynamy!<br />
W dniu 14 stycznia zainaugurowano pierw-<br />
szą edycję zawodów z cyklu <strong>Tauron</strong> Energy<br />
Ski Cup. Zawody poprowadził i nadzorował<br />
Andrzej Bachleda-Curuś.<br />
W przeddzień zawodów odbyło się spotkanie<br />
organizacyjne z trenerami i opiekunami<br />
młodzieży trenującej w klubach<br />
sportowych w całej Polsce. W Zakopanem<br />
spotkali się nastoletni zawodnicy<br />
z 18 klubów: KS AZS Zakopane, KN<br />
Gondola Krynica, WKN Warszawa, Klub<br />
Sportowy Śnieżka, Klub Sportowy SZRE-<br />
NICA, MKS Skrzyczne – JSS Szusujmy,<br />
KS Beskidy, MKS Skrzyczne Szczyrk,<br />
UKS Szóstka Kłodzko, MUKS „Śmig” Zakopane,<br />
KN Magura P&P Gorlice, UKN<br />
Laworta, KN Siepraw – SKI, SNA Ski-Team,<br />
KS FIRN Zakopane, SRS Czantoria<br />
Ustroń, KS Narciarnia oraz Narciarskiego<br />
Klubu Sportowego.<br />
Podczas spotkania z Andrzejem Bachledą<br />
oraz Andrzejem Goetlem, kierownikiem<br />
zawodów, sędzią i obserwatorem<br />
w międzynarodowych zawodach z ramienia<br />
PZN-u, trenerzy konsultowali<br />
odeZwa do narciarZy<br />
drodzy narciarze!<br />
podobno stanowimy skromną, ponadtrzymilionową<br />
garstkę, złączoną wspólnymi przeżyciami,<br />
radościami, emocjami, które wraz z zimą<br />
dają nam góry i narty. nowa sytuacja w polsce<br />
i wspólna europa otworzyły przed nami wszelkie,<br />
kiedyś niedostępne możliwości narciarskie.<br />
Jednak dla nas, polaków, nasze polskie góry są<br />
nam najbliższe, stąd po nich najczęściej zjeżdżamy,<br />
poza przyjemnością poprawiając nasze<br />
umiejętności. od kiedy istnieje sport i związane<br />
z nim przeżycia, bardzo często, z pewną dumą<br />
utożsamiamy się z naszymi najlepszymi, ich wyniki<br />
znacznie wpływają na nasze samopoczucie,<br />
a młodzież ma wzór do naśladowania.<br />
tymczasem na naszym wspólnym, zjazdowym<br />
podwórku pusto.<br />
Ja, abc, już od lat nestor narciarstwa, ciągle<br />
przedstawiany jestem jako najlepszy polski alpejczyk.<br />
z jednej strony odczuwam resztki satysfakcji,<br />
z drugiej gdzieś mi sportowo głęboko wstyd<br />
za nas, za tak wielką rzeszę narciarską, która<br />
przez tyle lat nie wytworzyła kolejnych moich<br />
następców.<br />
najwyższa pora, żeby poza gortatem, kubicą,<br />
majewskim, Radwańską, z których tak jesteśmy<br />
dumni, pojawili się alpejczycy u boku małysza czy<br />
Justyny kowalczyk. Jestem gotów do wspólnej<br />
akcji, teraz pora na was, moi drodzy!<br />
andrzej bachleda-curuś<br />
zapisy regulaminu. Wielokrotnie wyrażali<br />
swoje zadowolenie z wprowadzenia<br />
podczas zawodów <strong>Tauron</strong> Energy Ski<br />
Cup, widowiskowego slalomu równoległego.<br />
Jest to wciąż rzadko spotykany<br />
sposób wyłaniania zwycięzcy zawodów,<br />
dostarczający wielu emocji zawodnikom<br />
i kibicom.<br />
Slalomowa trasa wytyczona na stokach Ośrodka Narciarskiego Harenda w Zakopanem wymagała<br />
od młodych zawodników wykazania się najwyższymi umiejętnościami i dobrą techniką<br />
FOTO: BE&W<br />
FOTO: SUDETy IT STATUS<br />
Wieczorem odbyła się konferencja prasowa<br />
z udziałem mediów lokalnych i regionalnych.<br />
Poprowadził ją Andrzej Bachleda-<br />
-Curuś, który opowiedział o założeniach<br />
projektu. Wsparł go przedstawiciel Grupy<br />
<strong>Tauron</strong> Daniel Iwan. Starosta zakopiański<br />
Andrzej Gąsienica-Makowski wyraził nadzieję,<br />
że polskie narciarstwo alpejskie ma<br />
wreszcie szansę w <strong>Tauron</strong>ie na poważnego<br />
partnera w wieloletnim projekcie szkoleniowym<br />
młodzieży.<br />
Do startu dopuszczono w każdej grupie<br />
wiekowej 16 zawodników z najlepszymi<br />
wynikami, czyli 64 osoby. Od wczesnych<br />
godzin porannych, 14 stycznia, kilkunastoosobowa<br />
ekipa techniczna przygotowywała<br />
trasę zawodów w Ośrodku<br />
Narciarskim Harenda, wyznaczając i zabezpieczając<br />
tor slalomu.<br />
Eliminacje, które miały wyłonić ósemki<br />
zawodników startujące w finałowym slalomie<br />
równoległym, przebiegły sprawnie<br />
i bezpiecznie. Do bardziej niebezpiecznych<br />
sytuacji dochodziło w finale, ale<br />
i stawka była wysoka.<br />
Zawody w Zakopanem wyłoniły szesnastkę<br />
najszybszych i najsprawniejszych młodych<br />
zawodników, którzy zmierzą się ponownie<br />
w finale imprezy <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup<br />
18 kwietnia w Zakopanem. Wszyscy otrzymali<br />
pamiątkowe dyplomy oraz nagrody<br />
finansowe. Jako pierwsi smak zwycięstwa<br />
w <strong>Tauron</strong> Energy Ski Cup poczuli: Marika<br />
Cąkała z WKN Warszawa, Jędrzej Jasiczek<br />
ze SNA Ski-Team Zakopane, Katarzyna<br />
Wąsek z klubu SRS Czantoria Ustroń oraz<br />
Andrzej Dziedzic z WKN Warszawa.<br />
W organizację imprezy zaangażowało się<br />
wielu znanych podhalańczyków, jak Kazimierz<br />
Korzeniowski, delegat techniczny<br />
zawodów i wieloletni kierownik kolejki na<br />
Kasprowy Wierch, znakomita narciarka<br />
alpejska, olimpijka i trenerka Małgorzata<br />
Tlałka oraz Jerzy „Pirat” Woyna-Orlewicz,<br />
wielokrotny mistrz Polski w narciarstwie<br />
alpejskim.<br />
Następne zawody zaplanowano na 18 lutego<br />
2010 na terenie ośrodka narciarskiego<br />
Czarna Góra w Stroniu Śląskim.<br />
(ESz)<br />
ZaPrasZamy na finały<br />
tauron Pro ski<br />
famIly cup – 5-7 maRca; wieRchomla<br />
tauron energy skI cup – 18 kwietnia;<br />
zakopane; kaspRowy<br />
polska EnErGIa nr 2 (16)/2010 31