Elektronika dla Wszystkich - Kamami.pl

C2 C2C1AntyKretDo czego to służy?Inspiracją dla opisanego układu jest „Strachna krety” opisany w numerze 5/1997 EdW.Zadaniem tamtego układu było wypłoszeniekretów za pomocą powtarzanych co półminuty dwusekundowych dźwięków o częstotliwości300Hz. Ja postanowiłem niecozmodyfikować układ, aby uzyskać możliwośćgenerowania bardziej urozmaiconychdźwięków oraz zmiennych przerw pomiędzynimi – w tym celu zastosowany tam prostygenerator zbudowany z bramek zastąpiłemmikrokontrolerem.JP2JP1R1C3T2IC1Jak to działa ?Schemat układu przedstawiony został narysunku 1. Przebieg prostokątny o częstotliwościachakustycznych generowany jestprzez mikrokontroler ATtiny25 na wyprowadzeniuPB4, a następnie podawany przezrezystor R2 na parę komplementarnych tranzystorówT1 i T2, pełniących rolę wzmacniacza,do którego przez kondensator C3 izłącze JP2 podłączony jestgłośnik dynamiczny. Ja Rys. 2użyłem głośnika 4W/4Ω zeSV1starego radiomagnetofonu.Filtr napięcia zasilającego1mikrokontroler (rezystorR1 wraz z kondensatoramiC1 i C2) okazał się zbędny iz powodu poprawnej pracyukładu bez niego, kondensatorynie zostały wlutowane(obawiałem sięjednak, że znacznypobór prądu przezgłośnik może przymałej wydajności źródłazasilania powodowaćresetowanie sięmikrokontrolera). Napłytce przewidziano teżzłącze do programatoraISP, które jest bardzo przydatnew układach prototypowych.Źródłem zasilania są cztery akumulatorkiNiMH o łącznym napięciu 4,8V.Program mikrokontrolera napisany został wBASCOM-ie i jest równie mało skomplikowany,jak opisany schemat. Umożliwia ongenerowanie pięciu różnych efektów dźwiękowych,a dziękiRys. 1IC1+5V1u ż yciufunkcjiR18Rnd()468Ω C2C110+TINY25GNDzarówno czas pomiędzy efektami, jak i ichkolejność i częstotliwość są przypadkowe.Układ generuje piski, dźwięki o narastającychbądź malejących częstotliwościach, a takżeRESET PB4(CLOCK)PB3(SCK)PB2VCC (MISO)PB1GND (MOSI)PB0+5V100nF 10μF+5VGNDT2JP1BC8172R21PB4+1kΩ T1 220μFGNDBC807R30Ω3 PB42765C33035GND1 JP2213579SV1246810+5VGNDFot. 146 Elektronika dla Wszystkich

óżne rodzaje szumu. Nie do końca wiadomo,jakich dokładnie częstotliwości kret nielubi, ale można mieć nadzieję, że wśród całejdostępnej gamy znajdzie się coś, co skuteczniego zniechęci do przebywania w pobliżu.Montaż i uruchomienieUkład został zmontowany na płytce drukowanejwedług rysunku 2, zaprojektowanej wdarmowej wersji programu EAGLE i wykonanejmetodą termotransferu (fotografia 1).Ze względu na pracę w trudnym środowisku,warto płytkę zabezpieczyć w całości poprzezjej polakierowanie rozpuszczoną kalafonią –ja pomalowałem tylko okolice miejsc lutowanychi jak widać na zdjęciu, z boków miedźzaczyna się utleniać. W układzie zastosowałemzarówno elementy przewlekane, jak iSMD. Poza zaprogramowaniem mikrokontrolera,urządzenie nie wymaga żadnych czynnościregulacyjnych.Jako obudowę urządzenia wykorzystałemstare, blaszane pudełko po ciastkach (patrzfotografia tytułowa). Na jego dnie wyciąłemotwór, nad którym przykręciłem głośnik, ado niego grubym i sztywnym miedzianymdrutem przylutowałem płytkę drukowaną,dzięki czemu nie dotyka ona metalowychelementów. Obudowa taka tworzy pudło rezonansowe,można też na jej dno wrzucić kilkadrobnych monet, które dodatkowo „dzwonią”i urozmaicają dźwięki z głośnika. Po założeniupokrywki całość zawijałem w cienkąfolię i zakopywałem kilka centymetrów podziemią. W ten sposób urządzenie nie jestwidoczne, co zmniejsza prawdopodobieństwojego kradzieży.Antykret był wykorzystywany na działce ipo zakopaniu z naładowanymi akumulatorkamipracował nieprzerwanie przez kilka tygodni.Co do jego skuteczności, to trzeba przyznać,że faktycznie w jego pobliżu kretów niebyło, choć na sąsiednich działkach kretowiskbyło sporo; można więc przypuszczać, że tojego zasługa. Na koniec chciałbym wspomnieć,że zgodnie z kartą katalogową, mikrokontrolerpowinien być zasilany napięciemmniejszym niż 6V, tak więc użycie zamiastWykaz elementówIC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .tiny25T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC807T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC817R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68ΩR2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 kΩR3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0Ω (zwora)C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 nFC2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10μFC3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220μFKomplet podzespołów z płytką jest do stęp nyw sie ci han dlo wej AVT ja ko kit szkol ny AVT-3035.akumulatorów czterech świeżych baterii onapięciu nieznacznie przekraczającym 1,5Vmoże doprowadzić do jego uszkodzenia. Ja zciekawości zastąpiłem akumulatory nowymibateriami alkalicznymi i układ co prawdadziałał, jednak po kilku dniach uległ uszkodzeniu.Marian Gabrowskimariangabrowski@poczta.onet.plElektronika dla Wszystkich47