Joanna Kostecka Studium przypadku - Problems of Sustainable ...

140Kostecka/Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development 1/2011, 139-144stosowania zasady zrównoważonego rozwoju wcodziennej praktyce życiowej. Wygląda na to, żetaką funkcję mogłoby spełnić poczucie zagrożeniaśrodowiska przyrodniczego. Jak oceniają np. Hłobił(2010) oraz Grodzińska-Jurczak i in. (2010) istniejepotrzeba dalszego systemowego i długofalowegodziałania edukacyjnego zarówno o charakterzeformalnym jak i nieformalnym, prowadzącego dokształtowania nowej, uzupełniającej się międzypokoleniowo(dzieci, młodzież i dorośli) świadomościspołecznej opartej o solidną wiedzę ekologiczną. Tęwiedzę należy jednak także wzbogacić pogłębianiemznaczenia wartości, co wg Dołęgi (2006)uczynić zdoła np. ekofilozofia, filozoficzna nauka ośrodowisku przyrodniczym, która w najogólniejszymrozumieniu tego terminu, powinna zajmowaćsię środowiskiem przyrodniczym i społecznym,czyli ekosystemem ziemskim i w jego otoczeniuaspektami teoretycznymi i praktycznymi.Wydaje się, że na progu XXI wieku, jednym zwiodących wyzwań współczesnych edukatorówpowinno stać się upowszechnianie pojęć: świadczenieekosystemów (Poskrobko 2010; Kostecka2010c) i retardacja (spowalnianie) przekształcaniazasobów przyrody (Sztumski 2006; Dołęga 2010;Kostecka 2010a, 2010b; Poskrobko 2010). Poszukiwanieform retardacji i okazji do jej wprowadzaniaw życie, winno dotyczyć każdego państwa inarodu oraz każdego człowieka na kuli ziemskiej.Spowalnianie przekształcania zasobów przyrody,oznacza bowiem zmniejszoną antropopresję iochronę różnorodności biologicznej. To ostatniezadanie uznano za bardzo istotną, światową kwestięegzystencjalną – rok 2010 został ogłoszony przezONZ międzynarodowym rokiem różnorodnościbiologicznej (Kalinowska, 2010).Świadomi zagrożeń wynikających z degradacjiśrodowiska i bioróżnorodności, próbujmy budować(zaczynając od siebie) potrzebę powrotu do naturyoraz rozumienia i zaufania dla świadczeń środowiskowych(ekosystemowych), bo jak wykazano naprzykładzie inwestycji w odtworzenie świadczeńekosystemu działu wodnego Catskill (Chichilnisky,Heal, 1998) jest to nie tylko istotne ekologicznie, aletakże uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia(dając oszczędności rzędu 5,5-6 mld $).Zasadnicza większość ludzi, nie zdaje sobie sprawyz wartości świadczeń ekosystemów, nie zauważaich wokół siebie, a procesy ich niszczenia prowadząbardzo często nawet instytucje powołane do ustawicznejedukacji dla zrównoważonego rozwoju.Nie tylko często nie pokazują jak praktycznie realizowaćzrównoważony rozwój, a wręcz przeciwnie– dostarczają przykładów negatywnego stosunku doelementów żywej przyrody.Celem obecnego opracowania jest uzmysłowienietakiego właśnie przykładu i podkreślenie faktu, żedotychczasowy sposób wykorzystywania zasobówprzyrody jest jej agresywną kolonizacją i prowadzido globalnej zmiany ekosystemów w stronę nieprzyjaznychdla człowieka. Wobec tego, pilniekonieczny jest powrót do bliższego i emocjonalnegozwiązku z przyrodą i upowszechnianie retardacjiwykorzystywania jej zasobów, bo wykorzystywaniezasobów zawsze oznacza szybsze zniekształcaniedotychczasowego stanu ekosystemów. W artykuleopisano studium przypadku, który można zastosowaćjako efektywną metodę uwrażliwienia nawskazane problemy. Opisany przypadek zlokalizowanoco prawda w fikcyjnej placówce edukacyjnej,ale z pełnym przekonaniem, że podobne fakty możnazaobserwować bardzo często, i w wielu okolicznościach.Analiza zamieszczonego studium przypadkupozwoli zauważyć i zrozumieć uwarunkowanianegatywnego stosunku do pięknych i pożytecznychjaskółek oknówek, pod pretekstem ochronynowej elewacji budynku. Celem przypadku jestzwrócenie uwagi na konkretny problem; problemwydumanej „sprzeczności interesów” w relacjiczłowiek – przyroda, na tle nadmiernego porządkowanialudzkiej niszy ekologicznej, pociągającegoza sobą ograniczanie różnorodności awifauny. Zaprezentowanestudium przypadku w ręku twórczegoedukatora może stać się okazją do prawidłowejoceny tego konfliktu i przekierowania negatywnychpostaw w stronę pro-środowiskowych.Metoda studium przypadkuProblematyka partycypacji społecznej w tworzeniuzrównoważonego rozwoju jest trudna i złożona.Może on zostać wprowadzany w życie jedynie przezaktywne i świadome społeczeństwa (Kostecka, 2009;Grodzińska-Jurczak i in., 2010; Hłobił, 2010). Dlabudowania takich, istotne jest wykorzystywanie efektywnychmetod nauczania (w tym przede wszystkimaktywizujących słuchaczy).Do aktywnych metod zaliczyć można badanieprzypadku (case study) rozumiane jako analiza tzw.opisu sytuacyjnego. Jej istotą jest prezentacja konkretnegozjawiska, zdarzenia lub sytuacji, w którejznajduje się dana organizacja, przedsiębiorstwo lubinstytucja, następnie wyszukiwanie niezbędnychdanych, które umożliwią jego analizę oraz sformułowaniemożliwych rozwiązań do wyboru i rozważenieich konsekwencji. Według Grodzińskiej-Jurczak i Jamki (2000) studium przypadku powinnozawierać:opis organizacji, instytucji, czy zdarzenia(prawdziwego lub fikcyjnego),opis założeń i celów organizacji lub instytucji,czy okoliczności zdarzenia. Podana charakterystyka(nazwa organizacji, nazwiska zarządu,pracowników) może być zmieniona, ale zmianyte jednak nie mogą zakłócać omawianegoproblemu,problem do analizy,prezentację sytuacji decyzyjnej (problem powinienbyć tak postawiony, aby zachęcał do for-