Dykcja - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

się kręcą krąŜą”, „wybieraj krew, wybieraj krew, krew wybierz królu krwawy”, „zdarto Ŝagle,
ster prysnął, ryk wód, szum zawiei”, „kędy wąŜ śliską piersią dotyka się zioła”, itd.
Przykładów moŜna by podawać w nieskończoność.
Dlatego teŜ, poprawna i aktywna artykulacja bardzo pomaga zarówno w wyraŜaniu
myśli i uczuć jak i wpływa na „technikę mówienia”. Brak poprawnej artykulacji spółgłosek
często sprawia bowiem, iŜ ton „zjada słowo”, a samogłoski w swym dźwięku pochłaniają
spółgłoski. Dopiero umiejętne połączenie ze sobą samogłosek i spółgłosek tworzy jedną
ograniczoną, nierozerwalną całość.
Sposób odbywania ćwiczeń
1. We wszystkich podanych ćwiczeniach pilnować duŜej precyzji narządów
artykulacyjnych /szczególnie języka i warg/.
Przed przystąpieniem do kaŜdej nowej grupy ćwiczeń, najpierw dokładnie zapoznać się z
prawidłową artykulacją poszczególnych głosek, a następnie sylab, wyrazów i tekstów.
2. W tym celu najlepiej ćwiczyć, kontrolując ruchy narządów artykulacyjnych w lusterku.
3. KaŜde ćwiczenie naleŜy wykonywać w następującej kolejności:
- bezgłośnie /aby zdać sobie dokładnie sprawę ze wszystkich moŜliwych i
najdrobniejszych ruchów artykulacyjnych w czasie wymawiania/,
- nośnym, aktywnym szeptem,
- półgłosem /”dźwięczne piano”/,
- pełnym głosem.
Zaczynając od bardzo wolnego tempa, przechodzić stopniowo do coraz szybszego.
Oczywiście nie wolno przy tym tracić nic z precyzji artykulacyjnej.
4. Przy okazji zwrócić uwagę na połączenie ćwiczeń artykulacyjnych z prawidłowym
oddychaniem przeponowo-Ŝebrowym.
/Powinien być uwzględniony prawidłowy wdech, podparcie oddechowe i powolny
wydech z zachowaniem rezerwy oddechowej/. WaŜne jest tu nie tyle długość oddechu, co
raczej właściwe opanowanie tzw. „gospodarki oddechowej”. NaleŜy pamiętać o
wygodnej pozycji stojącej lub siedzącej przy wykonywaniu ćwiczeń.
5. Kontrolować – czy ramiona, szyja, czoło i mięśnie twarzy są rozluźnione.
6. Głos powinien być dźwięczny, nośny i powstawać jakby na wargach /przy wydechu –
trzeba wyczuwać dwa strumienie powietrza idące równocześnie z u s t i n o s a.
Następnie winny się łączyć one we wspólną falę dźwiękową przy wyjściu na zewnątrz,
przed samą twarzą mówiącego/.
Pomocne w uzyskaniu „bliskiego dźwięku jest m.in. następujące ćwiczenie:
„Jęczeć” z zamkniętymi ustami, podobnie jak chorzy lub śpiący, skierowawszy w ten
sposób dźwięk „na maskę”, otwierać usta i przejść z jęku w dźwięk.
Pilnować średnicy głosu.
16