ATXƏM hansı zərurutətdən yarandı?ATXƏM sədri İlham İsmayılov:“ Türkdilli xalqlar arasında birliy<strong>in</strong> mohkəmləndirilməsi çağdaş ictimai-siyasi gerçəkliy<strong>in</strong>zəruriləşdirdiyi vəzifədir”ATXƏM-<strong>in</strong> sədri İlham İsmayılov təşkilatınyaranması ilə bağlı fikirlər<strong>in</strong>iMərkəz<strong>in</strong> təsiskonfransında belə izah etmişdir:- Mərkəz<strong>in</strong> yaranma səbəblər<strong>in</strong>ə toxunaraqbildirim ki, Azərbaycan müstəqilliy<strong>in</strong><strong>in</strong> ilkillər<strong>in</strong>də bir sıra problemlərlə üzləşmişdi.Torpaqlarımız işğal olunur, iqtisadi-sosial həyatdatənəzzül getdikcə dər<strong>in</strong>ləşir, daxildə və xaricdəkibəzi qüvvələr ölkədə sabitliyi pozmağa, vətəndaşmüharibəsi yaratmağa cəhd göstərirdilər. TaleAzərbaycanın üzünə güldü; Ulu öndərimizHeydər Əliyev xalqımızın təkidli tələbilə yenidən hakimiyyətə gəldi. Qısa müddətdərespublikanı xaosdan, qarışıqlıqdan xilas etdi, sosial, iqtisadi sahələrdə sürətli <strong>in</strong>kişafa nailolmaq üşün bazar iqtisadiyyatı pr<strong>in</strong>siplər<strong>in</strong>ə əsaslanan islahatlara başladı, Ermənistanla aparılanmüharibədə atəşkəs rejim<strong>in</strong>ə nail oldu, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəs<strong>in</strong><strong>in</strong>sülh yolu ilə həll<strong>in</strong>ə üstünlük verdi. Burada bir məqamı xüsusi vurğulamağı zəruri sayıram.Azərbaycanın ağır, çət<strong>in</strong>, sarsıntılı günlər<strong>in</strong>də, müstəqilliyimizi itirmək təhlükəsi ilə üzləşdiyimizvaxtlarda ölkəmizə dayaq olan, bizi sınmağa, əyilməyə qoymayan, iqtisadi, sosialproblemlərimiz<strong>in</strong> həll<strong>in</strong>ə dost, qardaş köməyi göstərən məhz Türkiyə Cümhuriyyəti olmuşdur.Beynəlxalq aləm<strong>in</strong> biganə qaldığı Dağlıq Qarabağ haqsızlığına qarşı səs<strong>in</strong>i ilk qaldıran da,Ermənistanı işğalçılığa son qoymağa ilk çağıran da Türkiyə Cümhuriyyəti olmuşdur.Bu məqamda mən diqqəti dövlət başçımız İlham Əliyev<strong>in</strong> Türk Dövlət və Cəmiyyətlər<strong>in</strong><strong>in</strong> XIDostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq Qurultayında dediyi sözlərə yönəltmək istərdim. Azərbaycanprezidenti vurğulamışdır ki, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra 5 türk cümhuriyyət<strong>in</strong><strong>in</strong>meydana gəlməsi nəticəs<strong>in</strong>də yaranmış yeni geosiyasi situasiya əlbəttə, bizi daha çox sıxbirləşməyə sövq edir. Qısa bir müddət ərz<strong>in</strong>də Türkiyədə və Azərbaycanda bizim birliyimizimöhkəmləndirən çox mühüm addımlar atılmışdır. Belə ki, 2006-cı ildə Antalyada əvvəlcəqurultay, daha sonra türkdilli ölkələr<strong>in</strong> dövlət başçılarının zirvə görüşü, 2007-<strong>ci</strong> il<strong>in</strong> mart ayındaBakıda Azərbaycan və türk diasporları rəhbərlər<strong>in</strong><strong>in</strong> I forumu, noyabrda isə türk dövlət vəcəmiyyətlər<strong>in</strong><strong>in</strong> XI Dostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq qurultayı keçirilmişdir. Hamısında daqarşıya bir məqsəd qoyulmuşdur – türk dünyası daha da mütəşəkkil olmalı, türk ölkələri birbiriləəlaqələr<strong>in</strong>i və dünyadakı mövqelər<strong>in</strong>i daha da möhkəmləndirməlidir. Türk dövlətlər<strong>in</strong><strong>in</strong>birliyi nə qədər möhkəm, nə qədər güclü olsa hər bir ölkə öz milli maraqlarını bir o qədər uğurlamüdafiə edə bilər.Biz heç vaxt türk dünyasının iki dahi şəxsiyyət<strong>in</strong><strong>in</strong> ayrı-ayrı vaxtlarda dedikləri sözləriunutmamalıyıq. Ulu öndər Mustafa Kamal Atatürkün “Azərbaycanın kədəri bizim kədərimiz,Azərbaycanın sev<strong>in</strong><strong>ci</strong> bizim sev<strong>in</strong><strong>ci</strong>mizdir” fikri, ümummilli lider Heydər Əliyev<strong>in</strong> isə “Türkiyəvə Azərbaycan bir millət, iki dövlətdir” kəlamı bizim münasibətlərimiz<strong>in</strong> təməl pr<strong>in</strong>sipidir.Türkiyə - Azərbaycan münasibətləri məhz bu əsasla qurulur və bu iki ölkən<strong>in</strong> uğurlu iş birliyibütün türk dünyasına öz müsbət təsir<strong>in</strong>i göstərir. Yuxarıda qeyd etdiyim məşhur tarixi fikirlərdəçöx böyük məna, çox böyük məhəbbət var. Bu iki qardaş ölkəni bir-bir<strong>in</strong>ə daha yaxınlaşdırır,əlaqələr<strong>in</strong>i gücləndirir.
Yeri gəlmişkən, diqqəti bir məqama da yönəltmək istərdim. Azərbaycanın müstəqil dövlət kimiformalaşmasında Türkiyən<strong>in</strong> rolu əvəzsizdir. Türkiyə Azərbaycanı müstəqil ölkə kimi tanıyan ilkdövlət olmuşdur. Müstəqilliyimiz<strong>in</strong> ilk illər<strong>in</strong>də, ümumiyyətlə, bütün dövrlərdə xalqımızTürkiyən<strong>in</strong> dəstəy<strong>in</strong>i, qardaş köməy<strong>in</strong>i hiss etmişdir. Bu dəstəyi, köməyi biz bu gün də hissedirik, sabah da belə olacağına şübhə yoxdur.Azərbaycan və Türkiyə arasında əlaqələr<strong>in</strong> getdikcə güclənməsi ilə bağlı dövlət başçımız cənabİlham Əliyev demişdir: “Bu gün qarşılıqlı fəaliyyət nəticəs<strong>in</strong>də bizim gücümüz, Azərbaycanınartan gücü eyni zamanda Türkiyəni də gücləndirir. Qarşılıqlı <strong>in</strong>vestisiyaların həcmi ildən-iləartır. Artıq Azərbaycan <strong>in</strong>vestisiyaları Türkiyəyə qoyulur, bunların həcmi milyardlarla ölçülür”.Bu dostluq, qardaşlıq münasibətlər<strong>in</strong>i, necə deyərlər, gözü götürməyən qüvvələr də var. Çoxböyük maliyyə <strong>in</strong>kanlarına malik olan erməni lobbisi və dünya ermənilər<strong>in</strong><strong>in</strong> bizə qarşıkampaniya aparmalarını buna misal göstərə bilərik. Erməni lobbisi bizə qarşı əsassız ittihamlar,iddialar qaldırır. Biz onların, eləcə də himayədarlıqları ilə bəzi ölkələr<strong>in</strong> riyakar siyasətçilər<strong>in</strong><strong>in</strong>əsassız ittihamlarına qarşı öz həqiqətimizi qoymalıyıq. Çünki haqq-ədalət bizim tərəfimizdədir.Bu barədə ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev çox haqlı olaraq qeyd etmişdir: “Erməni lobbisivə Ermənistan 1915-<strong>ci</strong> il<strong>in</strong> hadisələr<strong>in</strong>ə görə Türkiyəni daim bütün ölkələrdə günahlandırmaqistəyir. Bütün ölkələr<strong>in</strong> parlamentlər<strong>in</strong>də qondarma “soyqırımı”nı tanıtdırmaq istəyir. Bu, böyükerməni yalanıdır, böyük erməni təxribatıdır. Əsl<strong>in</strong>də ermənilər həmişə türklərə, azərbaycanlılaraqarşı soyqırımı siyasəti aparmışlar. Keçmiş tarixdə də belə olub, yaxın tarixdə də belə olubdur vəXocalı soyqırımı bunun bariz nümunəsidir. Günahsız <strong>in</strong>sanları, uşaqları, yaşlı qadınları qətləyetirmək soyqırım deyil, bəs nədir? Ancaq əfsuslar olsun ki, dünya birliyi bunu ya görmür, ya dagörmək istəmir, ermənilər<strong>in</strong>, erməni lobbis<strong>in</strong><strong>in</strong> və dünya ermənilər<strong>in</strong><strong>in</strong> uydurma “faktlar”ıəsasında qərar qəbul edirlər. Biz buna qarşı öz siyasətimizi, həqiqətimizi, təbliğatımzı vəgücümüzü qoymalıyıq. Əlbəttə ki, həqiqəti çatdırmaq, təbliğ etmək, dütün dünyaya yaymaqbizim işimizdir - dövlətlər<strong>in</strong>, diaspor təşkilatlarının, ümumiyyətlə, hər bir vətənpərvər <strong>in</strong>sanınişidir”. Dövlət başçımız cənab İlham Əliyev<strong>in</strong> bu sözləri bizim mərkəz<strong>in</strong> fəaliyyət pr<strong>in</strong>sip<strong>in</strong><strong>in</strong>əsasıdır, proqramımızın ana xəttidir. Yəni hazırda mərkəzimiz öz iş<strong>in</strong>i bütün dünya türklər<strong>in</strong><strong>in</strong>birliy<strong>in</strong>ə nail olmaq üzər<strong>in</strong>də quraraq, bu məqsəd, bu məram uğrunda bir sıra tədbirlər həyatakeçirir.Etiraf etməliyik ki, dünya türklər<strong>in</strong><strong>in</strong> birliyi hələ arzuladığımız səviyyədə deyil. Bəlkə də, bununnəticəsidir ki, Dağlıq Qarabağ həqiqətlər<strong>in</strong>i, Şimali Kipr türklər<strong>in</strong><strong>in</strong> ədalət mücadiləs<strong>in</strong>ə rəğmənblokadaya məruz qalmalarını, Balkan yarımadasımda və ya müştərək coğrafiyamızın müxtəlifbölgələr<strong>in</strong>də yaşayan soydaşlarımızın sıxıntılarını dünya ictimaiyyət<strong>in</strong>ə lazımınca çatdırabilmirik. Bu baxımdan da tariximizə, mədəniyyətimizə, <strong>in</strong>ancımıza söykənərək türkdilli ölkələr<strong>in</strong>potensialını hərəkətə gətirməliyik. “Azərbaycanlıların və digər Türkdilli Xalqların ƏməkdaşlıqMərkəzi”ni də məhz bu məsələləri hərtərəfli, vahid mövqedən yanaşaraq müzakirə etmək,dəyərləndirmək üçün yaratmışıq.Mərkəzimiz<strong>in</strong> yaranması ilə bağlı təşəbbüsə təkan verən bir məqamı da sizlər<strong>in</strong> diqqət<strong>in</strong>əçatdırmağı özümə borc bilirəm. 2006-cı ildə Türkiyən<strong>in</strong> Antalya şəhər<strong>in</strong>də Türk Dövlət vəCəmiyyətlər<strong>in</strong><strong>in</strong> X Dostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq Qurultayında Azərbaycan prezidenti cənabİlham Əliyev çıxışı zamanı “Biz artıq hücuma keçməliyik” dedi. Prezident “biz” deyəndə bütüntürk dünyasını nəzərdə tuturdu. Bu sözlər xüsusən diaspor təşkilatlarına tuşlanmışdır. Prezident<strong>in</strong>çıxışı məni də ruhlandırırdı və bu gün biz artıq Azərbaycan Respublikasının ƏdliyyəNazirliy<strong>in</strong>də rəsi qeydiyyatdan keçmiş beynəlxalq ictimai birlik kimi fəaliyyət göstəririk.Mərkəzi yaratmaqda məqsədimiz təbliğat işlər<strong>in</strong>i gücləndirmək, türkdilli ölkələr<strong>in</strong> üzləşdiklərihaqsızlıqları dünya birliy<strong>in</strong><strong>in</strong> diqqət<strong>in</strong>ə çatdırmağa yönəlib. Bunun üçün biz – türkdilli xalqlarolaraq gücümüzü birləşdirməliyik. Ölkə başçımızın dediyi kimi, gücümüz birliyimizdədir. Biz nəqədər güclü olsaq, bizim həqiqətimiz də bir o qədər üstün, tutarlı olacaqdır, bir o qədər də