“Orta mäktäblärdä müällimlärin maaşı 600-700 manat olmalıdır”

“Ýnsan daimöyränmäyä, kamilläþ-13 15mäyä can atmalýdýr”Yunis Hüseynov: “Häyatýmýn yarýdan çoxunufutbola häsr etmiþäm. Amma bilmädiyim þeyçoxdur. Yeni-yeni terminlär öyränmäyä çalýþýram.Ümumiyyätlä, insan hansý iþin qulpundanyapýþmasýndan asýlý olmayaraq, daimkamilläþmäyä can atmalýdýr...”CAR 8-ciçempionuüzä çýxardýCänubi Afrika Respublikasýnda biray müddätindä davam edän 19-cudünya çempionatý, nähayät, baþa çatdý.Finalda Hollandiya üzärindä qäläbäqazanan Ýspaniya yýðmasý kuboku muzeyinäaparan 8-ci komanda oldu.13-14 ÝYUL 2010 WWW.ZAMAN.AZ 40 QÄPÝKÝlham Äliyev iki ölkäninsäfirlärini qäbul edib1Ölkä baþçýsý Ýlham Äliyev Macarýstanýnölkämizdäki fövqäladä vä sälahiyyätlisäfiri Jeno Boroþu diplomatik fäaliyyätininbaþa çatmasý ilä älaqädar qäbuledib. Dövlät baþçýsý säfirin Azärbaycandakýdiplomatik fäaliyyäti dövründä ölkälärimizarasýnda ikitäräfli älaqälärin inkiþafýna göstärdiyisäyläri yüksäk qiymätländirib. PrezidentÝlham Äliyev bu älaqälärin gäläcäkdädaha da geniþlänäcäyinä ümidvar olduðunubildirib. Säfir Jeno Boroþ Azärbaycandakýdiplomatik fäaliyyäti dövründä ölkämizingünbägün sürätli inkiþafýnýn þahidiolduðunu deyib.Prezident Ýlham Äliyev hämçinin Norveçinölkämizdäki fövqäladä vä sälahiyyätlisäfiri Yon Ramberqi diplomatik fäaliyyätininbaþa çatmasý ilä älaqädar qäbul edib.10 ÞÄRHABÞ vä Rusiyaarasýnda casus oyunununpärdäarxasý gizlinläriMSK yeni binaya köçürMärkäzi Seçki Komissiyasýnýn1 (MSK) Binäqädi rayonu ärazisindäyeni tikilmiþ binasý istifadäyä verilib. Millieklektika üslubunda inþa olunmuþdoqquzmärtäbäli binada komissiya üzvlärivä ämäkdaþlarýnýn fäaliyyäti üçünhär cür þärait yaradýlýb. Prezident ÝlhamÄliyev yeni inzibati binanýn açýlýþýnda iþtirakedib. Bina ilä tanýþ olan PrezidentMSK-nýn kollektivini täbrik edib, tövsiyäläriniverib. 1GÜNDÄM 0307Ädalätin zäfäri“Orta mäktäblärdä müällimlärinmaaþý 600-700 manat olmalýdýr”Tähsil naziri Misir Märdanov: “Müällimlärä dövlät qulluqçusu statusu verilmälidir. Ýndiki þäraitdäAzärbaycanda orta mäktäb müällimlärinin aylýq maaþý täqribän 600-700 manatolmalýdýr. Bu gün müällimlärin bir hissäsi yaþlý olsalar belä, pensiyaya çýxmaqistämir. Çünki pensiyaya çýxan müällimlär aþaðý mäbläðdä pensiya alýrlar”.Tähsil naziriMisir MärdanovMisir Märdanov tähsilä särmayä qoyan, mäktäblärin tikintisindä iþtirakedän iþ adamlarýna güzäþtlärin edilmäsinin vacib olduðunu deyib:“Dövlätin qayda-qanunlarýnda da tähsilä qoyulan särmayälär üçüngüzäþtlär olmalýdýr. Mäsälän, biri mäktäb tikirsä, yaxud müällimä älaväämäkhaqqý verirsä, ona müäyyän güzäþtlär tätbiq olunmalýdýr”.1Bu ayýn sonu, gälän ayýn ävvällärindäAzärbaycandanövbäti däfä ämäkhaqqý vä pensiyalarýnartýrýlacaðý gözlänilir. Artýmlarýnolacaðý ilä baðlý bir müddätöncä Prezident Ýlham Äliyevþäxsän özü mälumat verib. Artýmlarýnmiqdarý ilä baðlý konkretmäbläð bälli olmasa da, cämiyyätdägözläntilär çox böyükdür. Bugünlärdä tähsil naziri Misir Märdanovda müsahibäsindä bu mäsäläyätoxunub. Tähsil naziri deyib ki,bu gün Azärbaycan þäraitindä ortamäktäblärdä iþläyän müällimlärinaylýq maaþý täxminän 600-700 manatsäviyyäsindä olmalýdýr. MisirMärdanovun sözlärinä görä, müällimlärinbir hissäsi yaþlý olmasýnabaxmayaraq, hälä dä pensiyayaçýxmaq istämir: “Çünki pensiyayaçýxan müällimlär aþaðý mäbläðdäpensiya alýrlar”.Misir Märdanov müällimlärädövlät qulluqçusu statusu verilmäsinädä ehtiyac olduðunu söyläyib:“Müällimlärä dövlät qulluqçusustatusu verilmälidir vä bumänim arzularýmdan biridir”.Nazir müsahibäsindä imkanlýþäxslärin, sahibkarlarýn yenimäktäblärin tikintisinä dästäkgöstärmäläri mäsäläsindän dädanýþýb: “Bu gün än ciddi mäsälälärdänbiri dä 600-ä yaxýn mäktäbinpis väziyyätdä olmasýdýr. Bumäktäblärin hamýsý yenidän tikilmälivä ya äsaslý tämir edilmälidir.Hätta bu gün Baký þähärindääsaslý tämirä ehtiyacý olan çoxlusayda mäktäblär var. Täsävvüreläyin, täkcä 600 mäktäbin yenidäntikilmäsi nä qädär väsait täläbedir. Män inanmýram ki, dövlätimiznä qädär varlý, imkanlý olsada, bu iþlärin hamýsýný özü göräbilsin. Ona görä dä imkanlýadamlar, sahibkarlar bu iþä dästäkvermälidirlär. Ölkämizdä onlarla,yüzlärlä Hacý Zeynalabdin Taðýyevkimi xeyriyyäçilärin olmasýnýarzulayardýq”. 1GÜNDÄM 02Xaricdän mal sifariþ vermäk üçün “Ebay. com” vä “Amazon.com” internet sähifälärinä daxil olmaq lazýmdýr.Ýnternetlä xaricdän mähsulsifariþ vermäk asan vä särfälidirÝstehlakçýlar “Ebay. com” vä1“Amazon. com” internet ünvanlarýnadaxil olaraq xaricdän mal sifariþverä bilärlär. Bunun üçün hämin sähifälärdäqeydiyyatdan keçmäk þärtdir. Dahabir vacib amil isä istehlakçýnýn plastikkartlara malik olmasýdýr. Ýnternet istifadäçilärisärbäst þäkildä özläri mal sifariþverä bildikläri kimi, bu iþi onlarýnyerinä vasitäçilär dä görä bilärlär. Vasitäçikimi iþläyän Timur Ähmädovunsözlärinä görä, ABÞ, Çin, Ýngiltärä väRusiya mähsul sifariþ edilän ölkälärinsiyahýsýnda öncül yerläri tuturlar. Timurdeyir ki, adýçäkilän dövlätlärdän dahaçox noutbuk, saat, musiqi alätläri gätirilir.Sifariþ edilän mähsullarýn qiymätlärininölkämizdäki qiymätlärdän än azý2-3 däfä ucuz olduðunu söyläyän T. Ähmädov:“Mäsälän, burada 120 manataala biläcäyiniz musiqi alätini 16 manatasifariþ vermäk mümkündür”, - deyäqeyd etdi. Yeganä problemin gömrükläbaðlý olduðunu bildirän vasitäçi dedi ki,orada qanunsuz olaraq pul täläb edirlär:“Gömrükdä çäkisi 20 kiloqramdan aþaðývä qiymäti 200 dollardan baha olmayanmähsuldan heç bir vergi alýnmýr. Bugöstäricilärä cavab vermäyän mähsullardanisä 22-23 faiz qanunsuz vergi täläbedilir. Hava limaný ilä gätirdikdä isä36 faiz vergi alýnýr”. 1SOSÝAL HÄYAT 06102Ali Media Mükafatýnýntäqdimatýna hazýrlýq gedir103Azärbaycan vä ABÞhärbçiläri mäslähätläþirlär

02GÜNDÄM“Orta mäktäblärdä müällimlärin maaþý 600-700 manat olmalýdýr”ÄVVÄLÝ BÝRÝNCÝ SÄHÝFÄDÄMisir Märdanov tähsilä särmayä qo-mäktäblärin tikintisindä iþtirak1yan,edän iþ adamlarýna güzäþtlärin edilmäsinindä vacib olduðunu qeyd edib: “Dövlätinqayda-qanunlarýnda da tähsilä qoyulan särmayälärüçün güzäþtlär olmalýdýr. Täässüf ki,bu gün bu þeylär bizdä yoxdur. Xarici ölkälärdäbelä täcrübälär geniþ yayýlýb. Mäsälän,biri mäktäb tikirsä, yaxud müällimä älaväämäkhaqqý verirsä, ona müäyyän güzäþtlärtätbiq olmalýdýr. Yäni tähsilin säviyyäsininbizim arzuladýðýmýz häddä qaldýrýlmasýüçün bu tipli addýmlar atýlmalý, çox böyükmiqdarda väsait ayrýlmalýdýr”.“Prezidentlä, yaxud da märhum HeydärÄliyevlä qeyri-räsmi söhbätlärdä tähsilmäsälälärini qaldýrmýsýnýzmý?” sualýný nazirbelä cavablandýrýb: “Däfälärlä demiþämvä här däfä här ikisindän dästäk almýþamvä bu dästäyi indi dä görüräm. Täsävvüreläyin ki, bir ildä 250 milyon manat investisiyaayrýldý vä 400-ä yaxýn mäktäb tikildi.Näzärä alýn ki, baþqa sahälär dä inkiþaf etmälidir,ora da väsait qoyulmalýdýr. Bu baxýmdanindiki väziyyätdä tähsilä qoyulansärmayäni qaneedici saymaq olar”.Ali Media Mükafatýnýntäqdimatýna hazýrlýq gedirÄflatun AmaþovMätbuat Þurasý milli mätbuatý-135 illik yubileyi äräfäsin-1mýzýndä Ali Media Mükafatýný täqdim etmäyähazýrlaþýr. Mükafatýn ilk laureatlarýnýnmüäyyänläþdirilmäsi istiqamätindäiþlär yekunlaþmaq üzrädir. Bubarädä mälumat verän Mätbuat Þurasýnýnsädri Äflatun Amaþov bildirib ki,indiyädäk ayrý-ayrý sahälär üzrä änyaxþý jurnalist yaradýcýlýq nümunäläri,konkret yubiley vä önämli hadisälärläbaðlý müsabiqälär vä sair bu kimi istiqamätlärqiymätländirmädä baþlýcameyar rolunu oynayýb. Ali Media Mükafatýnýnfärqli cähäti isä burada jurnalistikasahäsindä önämli xidmätläriolan, bu gün dä sämäräli fäaliyyätinidavam etdirän þäxslärin ämäyinin däyärländirilmäsidir.Söhbät mediamýzýndünäni vä bu günü ilä baðlý diqqätälayiqxidmätlärdän gedir.Onun sözlärinä görä, mükafatýnÄsasnamäsi Mätbuat Þurasýnýn ÝdaräHeyäti täräfindän täsdiqlänib. Sänäddääsas mäqam laureatlarýn üç däräcäüzrä qiymätländirilmäsidir. Birinci däräcäüzrä 1, ikinci däräcä üzrä 3, üçüncüdäräcä üzrä 5 näfärin mükafatlandýrýlmasýnäzärdä tutulur.Daha sonra Prezidentin milli mätbuatýmýzýn135 illik yubileyi ilä baðlýsäräncamýndan söz açan Ä. Amaþovdeyib ki, hämin sänäddä PrezidentAdministrasiyasýna Azärbaycan MätbuatÞurasý vä Azärbaycan RespublikasýnýnPrezidenti yanýnda Kütlävi ÝnformasiyaVasitälärinin ÝnkiþafýnaDövlät Dästäyi Fondu ilä birlikdä Bakýþähärindä vä respublikanýn bölgälärindäyubiley tädbirlärinin keçirilmäsinintämin edilmäsi tapþýrýlýb. Administrasiyaeyni zamanda jurnalist täþkilatlarýnýnvä redaksiyalarýn täklifläriäsasýnda milli mätbuatýmýzýn inkiþafýndaxüsusi xidmätläri olan jurnalistlärinmükafatlandýrýlmasý haqqýndatäklifläri ölkä prezidentinä täqdim etmälidir:“Mätbuat Þurasý namizädlärinsiyahýsýný Prezident Administrasiyasýnatäqdim edib”.13-14 ÝYUL 2010 ZAMAN“58 abituriyentin imtahannäticäläri läðv edilib”1“Ýmtahan qaydalarýný pozduðuna, köçürmäyäcähd göstärdiklärinä görä 58 abituriyentin imtahannäticäläri läðv edilib. Onlardan 5 näfäri imtahanamobil telefon keçirmäyä cähd edib”. Bu mälumatýTQDK-nýn mätbuat katibi Elnur Naðýzadä I ixtisasqrupu üzrä qäbul imtahanýndan söz açarkändeyib. Onun sözlärinä görä, imtahana 874 näfär gälmäyibvä 34895 abituriyent iþtirak edib. O, I qrup üzräimtahan näticälärinin bu gün açýqlanacaðýnýn näzärdätutulduðunu bildirib.Respublika Prokurorluðundaämäliyyat müþaviräsi keçirilib1Respublika Prokurorluðunda ämäliyyat müþaviräsikeçirilib. Müþaviräyä baþ prokurorunbirinci müavini Rüstäm Usubov sädrlik edib.Müþavirädä qanunçuluq vä hüquq qaydasýnýnmöhkämländirilmäsi, cinayätkarlýða qarþý mübarizäningücländirilmäsi, insan vä vätändaþ hüquq väazadlýqlarýnýn qorunmasý sahäsindä görülmüþ iþlärinväziyyätinin Aðstafa vä Samux rayon prokurorluqlarýndakompleks yoxlanýlmasýnýn näticälärininmüzakiräsi aparýlýb.Aparýlan müzakirälär zamaný ämin edilib ki,Aðstafa vä Samux rayon prokurorluqlarýnýn kollektividövlät säviyyäsindä vä Baþ Prokurorluðun rähbärliyitäräfindän göstärilän etimadý doðrultmaq,cinayätkarlýða qarþý mübarizäni yeni müstäviyäqaldýrmaq üçün zäruri tädbirlärin görülmäsini täminedäcäk.Bakýda atäþfäþanlýq olacaq1Baký Þähär Ýcra Hakimiyyäti ümummilli liderHeydär Äliyevin 14 iyul 1969-cu ildä ilk däfäAzärbaycanda rähbärliyä gäliþi münasibätilä bayramkonserti vä möhtäþäm atäþfäþanlýq täþkil edäcäk. BakýÞähär Ýcra Hakimiyyätindän verilän mälumatagörä, tädbir iyulun 14-dä, saat 21.00-da Milli ParkdaSaat qülläsinin yanýnda keçiriläcäk.13-14 ÝYUL 2010 1-2 ÞABAN 1431 SAYI: 081/3021Baþ direktor SÜLEYMAN ÜNALs.unal@zaman.azs.unal@zaman.com.trTÄSÝSÇÝ“ZAMAN-AZÄR” MMCKürün vurduðu ziyanaradan qaldýrýlýr1Kür çayýnýn rayonlara vurduðuziyanýýn aradan qaldýrýlmasý istiqamätindätädbirlär davam etdirilir.Hacýqabul rayonunun Meynimankändindä täbii fälakät zamaný daðýlanevlärin tikintisi isä artýq yekunlaþmaqüzrädir. Þirvan þähärindä daþqýnlardanziyan çäkän sakinlär üçün salýnançadýr þähärciyi bir neçä gündür läðvolunub. Burada mäskunlaþan ähalievlärinä qayýdýb. Hacýqabul rayonununMeyniman kändindä daþqýnlarzamaný daðýlan 22 evin äväzinä isä yeniläritikilir. Hacýqabul rayonundaqrunt sularýnýn çäkildiyi ärazilärdäaparýlan dezinfeksiya iþläri dä yekunlaþýb.Ýndiyä qädär ärazidä heç bir infeksionxästälik qeydä alýnmayýb.Heydär Äliyev Fondu Anlaþma Memorandumu imzalayýbHeydär Äliyev Fondunun prezidenti1Mehriban Äliyeva vä Litvanýn Azärbaycandakýsäfiri Kestutis Kudzmanas humanitarsahädä ämäkdaþlýða dair AnlaþmaMemorandumu imzalayýblar. Qonaðý HeydärÄliyev Fondunda salamlayan MehribanÄliyeva mädäniyyät, tähsil, sähiyyä, hüquqsahälärini ähatä edän ämäkdaþlýðýn räsmiläþdirilmäsindänmämnunluðunu bildirib. “Bununlaälaqälärimiz yeni märhäläyä qädämqoydu”, - deyän Heydär Äliyev Fondununprezidenti sänädin gäläcäkdä yeni birgä layihälärinhäyata keçirilmäsinä zämin yaradacaðýnaümidvar olduðunu bildirib. MehribanÄliyeva qeyd edib ki, Heydär Äliyev Fondubu istiqamätdä ämäkdaþlýða hazýrdýr. LitvanýnAzärbaycandaký säfiri Heydär ÄliyevFondunun fäaliyyäti ilä yaxýndan tanýþ olduðunubildiräräk, bu fondun reallaþdýrdýðýQubaya ekskursiyalar täþkil edilir1mühüm layihäläri yüksäk qiymätländirib.Kestutis Kudzmanas Heydär Äliyev Fondununuþaqlarla baðlý çox mühüm layihälär häyatakeçirdiyini deyäräk, bu gün imzalanansänädin azärbaycanlý gänclär üçün yeni imkanlaraçdýðýný da söyläyib. Belä ki, memorandumçärçiväsindä bu il xüsusi istedadamalik 20 azärbaycanlý gänc Litvanýn aparýcýuniversitetlärindä ödäniþsiz äsaslarla tähsilalmaq hüququ qazanacaq.Dünän Mehriban xaným Äliyeva YunanýstanýnAzärbaycandaký säfiri Ýoannis Metaksasilä dä görüþüb. Görüþdä Heydär ÄliyevFondunun täþäbbüsü ilä inþa olunan internatmäktäblärindä alternativ enerji mänbälärindänistifadä mäsäläläri müzakirä olunub.Yunanýstan säfirliyi pilot layihä kimi Badamdarvä Türkan qäsäbälärindäki iki internatmäktäbindä bu layihäni häyata keçiräcäk.2003-cü ildän etibarän här il täþkilolunan yay düþärgälärindä ötän ilolduðu kimi, bu il dä Sumqayýt ÞähärGänclär vä Ýdman Baþ Ýdarä vä ÞähärTähsil Þöbäsi här mäktäbdän 50 näfär þagird,hämçinin mäktäb direktoru, 3 näfärmüällim vä 1 näfär tibb bacýsý olmaqla,här gün iki mäktäbin nümayändälärininQuba rayonuna ekskursiyasýný täþkil edir.Ekskursiya proqramý çärçiväsindä þagirdlärQuba rayonunda yerläþän 1918-ci ilinmart ayýnda ermänilär täräfindän soyqýrýmýnamäruz qalmýþ soydaþlarýmýzýn mäzarlýðýnýziyarät edirlär. Sonra Amsarkändinin ärazisindä yerläþän “Qýrmýzýqäräfil” Ailävi Ýstirahät Zonasýnda þagirdlärinnaharý vä mänalý istirahäti täþkil edilir.Þagirdlärin istirahätinin sämäräli keçmäsiüçün müxtälif äyläncäli oyunlar keçirilir.Ceyhun Mämmädov SumqayýtBaþ direktorun müaviniOsman Uçako.ucak@zaman.azREDAKTOR MÜAVÝNLÄRÝSämäd MälikzadäÄli ÇärkäzoðluREKLAM ÞÖBÄSÝNÝN MÜDÝRÝArif KeysanMARKETÝNQ ÞÖBÄSÝNÝN MÜDÝRÝMehmet ÞimþekMÄTBÄÄ MÜDÝRÝHarun AydoðduÜMUMÝ ÞÖBÄ MÜDÝRÝOrhan KýraçTÄMSÝLÇÝLÝKLÄRNaxçývan:(136) 452430Gäncä: (22) 560194Aðdaþ: (193) 55131Quba: (169) 53810RedaktorÜrfan Mämmädliu.memmedli@zaman.azÞÖBÄLÄRQvami Räsulov - Mädäniyyät þöbäsiNicat Ýntiqam - Ýqtisadiyyat þöbäsiNatiq Pänahlý - Siyasät þöbäsiLoðman Mämmädov - Humanitar þöbäRuslan Sadýqov - Ýdman þöbäsiNÖVBÄTÇÝ REDAKTOR:Sämäd MälikzadäLänkäran:(171) 52057Mingäçevir:(147) 45896Þirvan: (197) 51292Zaqatala:(174) 54055Þäki: (177) 46083Sumqayýt: (018)655 89 64Ünvanýmýz: Baký, Tbilisi prospekti. 1058-ci mähällä, ev 34.Tel: (+994 12) 498 17 24 , 530 85 81 (82, 83), 498 04 14. Faks: 498 17 24web: www.zaman.az e–mail: info@zaman.azÇap: “ZAMAN-AZÄR” MMC firmasýnýn mätbääsi.Redaksiya ilä müällifin mövqeyi färqli ola bilär, reklamlardaký mätnlärä görä redaksiya mäsuliyyät daþýmýr.• “APA” vä “AzärTAc” xäbär agentliklärinin materiallarýndan istifadä olunur.• Älyazmalar geri qaytarýlmýr • Abunä ilä älaqädar þikayätlärinizi redaksiyaya bildirmäyinizi xahiþ edirik.• Abunä indeksi: 022382ÞÄHÄRLÄR SÜBH GÜNÄÞ GÜNORTA ÝKÝNDÝ AXÞAM GECÄBAKIQUBALÄNKÄRANÞÄKÝSABÝRABADNAXÇIVANYEVLAXÞAMAXIGÄNCÄZAQATALA4.18 6.17 13.53 17.49 21.17 23.034.16 6.20 13.59 17.56 21.26 23.154.32 6.26 13.58 17.50 21.17 22.584.23 6.25 14.04 18.01 21.31 23.194.26 6.24 13.59 17.53 21.22 23.064.43 6.38 14.11 18.04 21.32 23.144.27 6.27 14.04 18.00 21.29 23.164.21 6.21 13.58 17.54 21.23 23.104.30 6.30 14.07 18.03 21.32 23.194.22 6.26 14.06 18.04 21.34 23.2414 ÝYUL ÜÇÜN

03GÜNDÄMMSK yenibinaya köçür1Märkäzi Seçki Komissiyasýnýn (MSK)Binäqädi rayonu ärazisindä yeni tikilmiþbinasý istifadäyä verilib. Qurumun mätbuatxidmätinin rähbäri Azär Sarýyev yaxýngünlärdä MSK vä MSK-nýn näzdindä fäaliyyätgöstärän “Seçkilär” Ýnformasiya Märkäzininyeni binaya köçäcäyini bildirib. Millieklektika üslubunda inþa olunmuþ doqquzmärtäbälibinada komissiya üzvläri väämäkdaþlarýnýn fäaliyyäti üçün här cür þäraityaradýlýb. Hündürlüyü 39 metr olan binanýnümumi tikinti sahäsi 9600 kvadratmetrdir.Binada xidmäti otaqlarla yanaþý, kitabxana,arxiv, konfrans vä müþavirä zallarý,“Seçkilär” Ýnformasiya Märkäzi, seçki mäntäqälärindäkiveb-kameralara näzarät märkäzi,yemäkxana vä digär yardýmçý otaqlarvar. Binada müasir iþýqlandýrma, havalandýrma,yanðýndan mühafizä, rabitä, videomüþahidäsistemläri quraþdýrýlýb, ätrafdaabadlýq vä yaþýllaþdýrma iþläri aparýlýb.Prezident Ýlham Äliyev yeni inzibati binanýnaçýlýþýnda iþtirak edib. Bina ilä tanýþ olanPrezident MSK-nýn kollektivini täbrik edib,tövsiyälärini verib.AMÝP seçkibloklarýnaqoþulmayacaq1Azärbaycan Milli Ýstiqlal Partiyasýnýn(AMÝP) yeni sädri Yusif Baðýrzadä partiyadaislahatlar aparacaq. Y. Baðýrzadä APA-yaaçýqlamasýnda aparýlacaq islahatlarýn detallarýnýsöylämäyib. O bildirib ki, indiki halda partiyaüçün prioritet fäaliyyät istiqamäti parlamentseçkiläridir. Yeni sädr bäyan edib ki, onlarýnqarþýsýnda dayanan äsas mäqsäd AMÝP-iparlament partiyasýna çevirmäkdir. Hämçininpartiyanýn fäaliyyätini gücländirmäk, gänclärvä qadýnlar täþkilatlarýný aktivläþdirmäk näzärdätutulur. Y. Baðýrzadä AMÝP-in seçki bloklarýndatämsil olunmayacaðýný da vurðulayýb:“Biz partiyalarýn ämäkdaþlýðýnýn täräfdarýyýq.Digär partiyalarla ämäkdaþlýq olacaq, ammaseçki bloklarýna vä ittifaqlara qoþulmaq fikrindädeyilik. AMÝP seçkilärä müstäqil þäkildägedäcäk. Seçki blokunun yaradýlmasý üçünvaxt çox azdýr. Bloklar seçkilärdän än azý bir il,10 ay ävväl yaradýlmalýdýr. Onun konturlarýmüäyyän olunmalý, ictimai fikir yaradýlmalýdýr.Ýndi çox gecdir. Häm dä son vaxtlar müxalifätpartiyalarý arasýndaký xoþagälmäz münasibätläridä näzärä alaraq belä bir addým atmaqdamaraqlý deyilik”.Y. Baðýrzadä deyib ki, AMÝP digär müxalifätpartiyalarýnýn birgä tädbirlärindä iþtirakedäcäk vä bäzi seçki dairälärindä müäyyän namizädlärinbirgä müdafiä olunmasý mäsäläsindädä maraqlýdýr: “Biz nüfuzlu þäxslärä, namizädlärädästäk veräcäyik vä hämin dästäyidä qarþý täräfdän istäyäcäyik”DUÝ növbätiQarabað Forumukeçiräcäk1Demokratiya Uðrunda Ýttifaqýn (DUÝ)Sädrlär Þurasýnýn növbäti toplantýsýkeçirilib. Qurumun mätbuat xidmätindänAPA-ya daxil olan mälumata görä, toplantýdaölkädäki ictimai-siyasi durum, parlamentseçkiläri vä qarþýda duran väzifälär müzakiräolunub. Ýttifaq rähbärliyi müzakirälärdänsonra iyulun 19-da növbäti Qarabað Forumununkeçirilmäsi barädä qärar qäbul edib.Ýclasda parlament seçkiläri öncäsi real müxalifätqüvvälärinin birliyinin zäruriliyi vurðulanýbvä bu istiqamätdä säylärin davametdirilmäsi mäqbul sayýlýb.Avropa-Azärbaycan Cämiyyätinin däs-ilä Azärbaycanda säfärdä olan Bö-1täyiyük Britaniya-Azärbaycan ParlamentlärarasýDostluq Qrupunun Rähbäri Mark Fild APAyaverdiyi müsahibäsindä Azärbaycan üçünçox önämli hesab edilän bäzi mäsälälärä münasibätbildirib.Böyük Britaniya-Azärbaycan parlamentlärarasýdostluq qrupunun sädri kimi Azärbaycanasäfär etdiyini söyläyän cänab Fild ikiölkä arasýnda älaqälärin inkiþaf etdirilmäsindäparlamentlärarasý älaqälärin böyük ähämiyyätkäsb etdiyini söyläyib. Azärbaycan üçünUkraynanýnxarici iþlär naziriBakýya gälir1Macarýstan PrezidentiLaslo ÞoyomUkraynanýn xarici iþlär naziriKonstantin Qriþenko bu häftäAzärbaycana säfär edäcäk. APA-nýnUkrayna mätbuatýna istinadän yaydýðýmälumata görä, bu barädä UkraynaXÝN informasiya siyasäti departamentinindirektoru Oleq Voloþinmälumat verib. Konstantin Qriþenkoiyulun 16-17-dä AlmatýdaATÄT-ä üzv ölkälärin xarici iþlär nazirlärininqeyri-räsmi görüþündä iþtiraketdikdän sonra Azärbaycanagäläcäk. XÝN baþçýsýnýn iyulun 17-18-dä Azärbaycanda säfärdä olacaðýbildirilir. Oleq Voloþinin sözlärinägörä, säfärin mäqsädi dövlätlärarasýmünasibätlärin geniþ spektrini ähatäedän mäsälälär barädä danýþýqlaraparmaqdýr.önämli hesab edilän Daðlýq Qarabað münaqiþäsininhällinä toxunan cänab Fild: “Münaqiþäbarädä mälumatlýyam vä män yaxýnlarýbu münaqiþädän zärär çäkmiþ insanlarla birlikdäoldum. Bildiyiniz kimi, BMT, AvropaBirliyi bu mäsäläyä dair mövqeyini konkretbildirib, beynälxalq täþkilatlarýn açýqladýðýmövqeyä görä, Ermänistan öz qoþunlarýný oärazilärdän çýxarmalýdýr. Biz bu münaqiþäninsülh yolu ilä hälli üçün çalýþýrýq. Äsas yollardanbiri danýþýqlar aparýlmasý, täräflärlä dialoqdur.Häm Azärbaycan, häm dä Ermänistanbu problemin hällindä maraqlý olmalýdýr.ABÞ vä Azärbaycan räs-Bakýda 1miläri ikigünlükAzärbaycanýn Maca-fövqäladä vä 1rýstandasälahiyyätli säfiri VilayätQuliyev öz etimadnamäsiniMacarýstan PrezidentiLaslo Þoyoma täqdim edib.Säfirliyin mätbuat xidmätindänverilän mälumatagörä, Macarýstan Prezidentininiqamätgahý Þandorsarayýndaký täqdimatmärasimindän sonra PrezidentLaslo Þoyom vä säfirVilayät Quliyev arasýndatäkbätäk görüþ keçirilib.Macarýstan dövlät baþçýsýöz ölkäsinin Azärbaycanlaälaqälärä mühüm diqqätyetirdiyini bildirib: “Tamsiyasi anlaþmanýn mövcudolduðu bu þäraitdä iqtisadiyyat,elm vä mädäniyyätsahälärindä älaqälärimizininkiþafý üçün münbit zäminyaranýb”. MacarýstanKonstitusiya Mähkämäsininsädri kimi ölkämizä säfärinivä Heydär Äliyevlägörüþünü mämnunluqlaxatýrlayan Laslo ÞoyomAvropa ilä Asiya arasýndakýmädäni-iqtisadi körpükimi çaðdaþ dünyadaAzärbaycanýn önämininget-gedä artdýðýna diqqätiçäkib.Säfir Vilayät Quliyevson illärdä iki ölkä arasýndaqarþýlýqlý maraqlaraikitäräfli müdafiä mäslähätläþmälärinä(ÝMM) baþlayýb. Bu13-14 ÝYUL 2010 ZAMANAzärbaycanýn Macarýstandafövqäladä vä sälahiyyätlisäfiri Vilayät Quliyev“Älaqälärimizin inkiþafýüçün münbit zämin yaranýb”äsaslanan älaqälärin intensivxarakter aldýðýný qeydedib, diplomatik fäaliyyätidövründä bütün sahälärdäMacarýstan-Azärbaycanälaqälärinin inkiþafý üçünçalýþacaðýný bildirib.Prezident sarayýndakýräsmi märasimdän sonrasäfir Vilayät Quliyev BudapeþtinQährämanlar meydanýndakýabidäni ziyarätedäräk äklil qoyub.BÖYÜK BRÝTANÝYA-AZÄRBAYCAN PARLAMENTLÄRARASI DOSTLUQ QRUPUNUN RÄHBÄRÝ MARK FÝLD:“Ermänistan öz qoþunlarýný iþðal etdiyi ärazilärdän çýxarmalýdýr”Münaqiþänin sülh yolu ilä hälli turizm üçünfantastik imkanlara malik bütün bölgänin çiçäklänmäsinäxidmät edäcäk”-deyib.Azärbaycanýn NATO-ya inteqrasiyasýnada toxunan Böyük Britaniya-Azärbaycan ParlamentlärarasýDostluq Qrupunun sädri deyibki, Qafqaz strateji cähätdän çox vacib ärazidir:“Azärbaycanýn bu mäsäläyä maraðýnýnsäbäbini anlayýram. Hälälik, NATO vä AvropaBirliyi ilä münasibätlär ilkin märhälädädirvä här iki täräfin NATO, yaxud AB üzvü olmaðýnnä anlama gäldiyini öyränmäsi üçünmüäyyän zamana ehtiyac var”.Azärbaycan vä ABÞ härbçilärimäslähätläþmälärä baþlayýblarbarädä ABÞ-ýn AzärbaycandakýSäfirliyi mälumat yayýb. Görüþlärzamaný Pentaqon väAzärbaycan Müdafiä Nazirliyininnümayändäläri ikitäräfliämäkdaþlýq üzrä geniþ çesiddämäsäläläri näzärdän keçiräcäkvä növbäti il üçün konkretplanlar müäyyänläþdiräcäk.ABÞ-ýn nümayändä heyätinämüdafiä naziri kömäkçisininmüavini Selesta Uolanderrähbärlik edir. ABÞ-ýn Avropakomandaný vä ABÞ Säfirliyininräsmiläri onunla birgämäslähätläþmälärdä iþtirakedäcäklär. Ýkitäräfli müdafiämäslähätläþmäläri Baký ilä Vaþinqtonarasýnda ildä bir däfäkeçirilir.

04DÜNYA“Häyat yoldaþýmý“Mossad” öldürdü”Son vaxtlar adý qalmaqallarda hallanan Ýs-käþfiyyatý (“Mossad”) daha bir itti-1railhamla üzläþib.“Mossad” bu däfä Misirin keçmiþ prezidentiCamal Äbdülnasirin küräkäni Äþräf Märvanýnqätlindä günahlandýrýlýr.Bu iddianý milyarder vä silah alverçisi olan Ä.Märvanýn häyat yoldaþý Muna Nasir Böyük Britaniyadanäþr olunan “Observer” qäzetinä müsahibäsindädilä gätirib. O, 2007-ci ilin iyunayýnda Londondaký villasýnýn 5-ci märtäbäsindäkibalkondan düþäräk ölän Ä.Märvanýn öldürüldüyünübildirib: “Häyat yoldaþým mänä üçdäfä “Öldürülä biläräm, çoxlu düþmänim var”demiþdi. Bundan sonra balkonun altýnda ölmüþväziyyätdä tapýldý. Onu “Mossad” öldürdü”.M. Nasir deyib ki, häm Ýsrailä, häm dä Misiräcasusluq etmäkdä günahlandýrýlan häyat yoldaþýbalkondan yýxýldýqdan sonra orada OrtaÞärq tipli iki näfär görüb: “Bu haqda ilk däfä danýþýram.Çünki häqiqät ortaya çýxmalýdýr”.“Mossad” budäfä Misirinkeçmiþ prezidentiCamalÄbdülnasirinküräkäni ÄþräfMärvanýn qätlindägünahlandýrýlýr.Krýmda MDB dövlät baþçýlarý bir araya gäliblärYaltada, mäþhur Livadiyski sara-MDB dövlät 1yýnda baþçýlarýnýnqeyri-räsmi görüþü keçirilib. GörüþdäMDB-nin üzvü olan altý ökänin - Azärbaycan,Ukrayna, Rusiya, Belarus, Qazaxýstanvä Ermänistanýn prezidentläri,Birliyin icraçý katibi iþtirak ediblär.Görüþü açan Ukrayna PrezidentiViktor Yanukoviç MDB çärçiväsindäiqtisadi ämäkdaþlýðýn sürätländirilmäsimexanizmlärinin müzakirä edilmäsini,Kabardin-BalkarRespublikasýnda rabitäqurðularý hädäfä alýnýb1Kabardin-Balkar Respublikasýndanamälum þäxslär respublika ähämiyyätlibir neçä rabitä qurðusunu yandýrýblar.Analoji insidentlär bir neçä saat färqiilä Elbrus, Zolsk vä Baksansk rayonlarýärazisindä baþ verib. Terskol qäsäbäsindäradio-televiziya ötürücüsü yandýrýlýb,Týrnýauz vä Cenal þähärlärindä isäanaloji rabitä qurðusu partladýlýb. TerrorçularBaksan þähärindä mobil rabitäqülläsini dä yandýrýblar. Daxili Ýþlär Nazirliyiterror aktlarý zamaný yaralananvä xäsarät alanlarýn olmadýðýný bildirir.Hazýrda respublika ärazisindä televiziyavä radio veriliþlärinin yayýmýnda ciddiproblem yoxdur, yerli mänbälär mobilrabitä sisteminin dä normalfäaliyyät göstärdiyinibildirirlär.näqliyyat vä turizm sahälärindä birgälayihälärin häyata keçirilmäsini täklifedib. Üzv dövlätlär arasýnda ticarätinliberallaþdýrýlmasý mäsäläsinä xüsusidiqqät yetirilib. Bundan älavä, görüþdäazad ticarät zonasýnýn yaradýlmasý barädäsaziþ layihäsinin hazýrlanmasýnavä MDB-nin üzvü olan ölkälärin dövlätbaþçýlarýnýn növbäti görüþündä bu mäsäläyäbaxýlmasýna dair razýlýq äldäolunub.Görüþdä humanitar sahädä ämäkdaþlýqvä qarþýlýqlý maraq doðuran digärmäsälälär ätrafýnda fikir mübadiläsiaparýlýb.Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedevqonaqlar adýndan Ukraynanýn dövlätbaþçýsýný doðum günü münasibätilätäbrik edib. Ona gäläcäk fäaliyyätindäuðurlar arzulayýb.Yalta görüþünün täþäbbüsçüsü Ukraynadýr.Täbrizdä bir qadýn5 uþaq dünyaya gätiribÝranýn Täbriz þähärindä 34 yaþlý1qadýn 5 uþaq dünyaya gätirib.APA-nýn “Fars” xäbär agentliyinä istinadänverdiyi mälumata görä, äkizlärdänbiri oðlan, 4-ü isä qýzdýr. Änaðýr çäkiyä malik olan körpä 1 kilo 420qram, än az çäkiyä malik olan körpäisä 670 qramdýr. Häkimlär hazýrdaonlarýn väziyyätinin yaxþý olduðunubildirirlär. Ailänin 9 yaþlý bir qýz uþaðýda var.Äkizlärin atasý Mähämmäd Þüayiadi fählä olduðundan uþaqlarýngäläcäyi üçünçox narahatdýr. O bildirib ki, bir þirkätdägözätçi iþläyir vä 350 dollar maaþalýr: “Yetmiþ kvadratmetrlik bir evdäyaþayýrýq ki, onun da här ay kreditiniödämäklä yanaþý, evin yemäyini gücläçatdýrýram. Mänä 5 uþaðýn dünyayagäläcäyini häkimlär bildirmiþdilär.Dövlät orqanlarýna müraciät etmiþäm.Hälälik, heç bir orqan mäktublarýmacavab vermäyib. Ailämin aqibäti üçünçox narahatam vä xeyirxah insanlardanmänä yardým etmälärini istäyiräm”.Qeyd edäk ki, ailä milliyyätcä azärbaycanlýdýr.13-14 ÝYUL 2010 ZAMAN“Mavi Märmärä” gämisi otel ola bilärÝsrailin Hayfa þähär bälädiyyäsinin baþçýsý Yohan Yahav Ýsrailin tählükäsizliknaziri Ehud Baraka räsmi mäktubunda “Mavi Märmärä” gämisindänotel kimi istifadä etmäyi täklif edib.Yahav bildirib ki, ägär Ýsrail gämini müsadirä etmäk qärarý çýxarsa,onda Hayfa þähärinin ätrafýnda bu gämini otel qismindä iþlätmäsimäqsädäuyðundur.“Fikrimcä, bütün dinlärin nümayändälärinin dinc vä ämin-amanlýqþäraitindä yaþayan Hayfa þähärinin bu gämiyä sahiblik etmäsi simvolikmäna daþýyardý”,-Yahavýn mäktubunda deyilir.Ýsrail Türkiyänin Täl-Ävivdän räsmi üzr istämäsi vä gämidä ölänlärinqohumlarýna täzminat ödämäsi täläbi ilä älaqädar hälä gämi iläbaðlý qärar çýxartmayýb.“Mavi Märmärä” mayýn 31-dä baþ verän vä 9 türk vätändaþýnölümü ilä näticälänän hadisädän sonra Aþdod limanýna, daha sonraHayfa limanýna aparýlýb.ATÄT ParlamentAssambleyasýna yeni sädr seçilibYunanýstanlý Petros Eftimiou ATÄT Parlament Assambleyasýnýn (ATÄTPA) yeni prezidenti seçilib.ATÄT PA-nýn Norveçin paytaxtý Oslo þähärindä keçirilän 19-cu illiksessiyasýnda bu väzifä uðrunda P. Eftimiou vä kanadalý Konsilyo DiNino mübarizä aparýb.P. Eftimiou 64-ä qarþý 130 säs alaraq räqibinigeridä qoyub.Assambleya 3 yeni vitse-prezident dä seçib: Ýtaliyadan RikkardoMiqliori, Rusiyadan Aleksandr Kozlovski vä Ukraynadan Oleq Bilorus.Ýspaniyalý vitse-prezident Ýzabel Pouelo isä yerindä qalýb.Xatýrladaq ki, ATÄT PA-ya son 2 ildä portuqaliyalý Joao Suaresrähbärlik edib.Planetdä ilk tamGünäþ tutulmasý baþa çatýb2010-cu ildä ilk däfä baþ verän tam Günäþ tutulmasý baþa çatýb. APAnýnmälumatýna görä, bu nadir täbiät hadisäsini yalnýz planetin cänubyarýmküräsindä müþahidä etmäk mümkün olub. Ayýn täqribän 260kilometr uzunluðunda olan kölgäsi Kuk vä Pasxa adalarýndan, FransýzPolineziyasýndan keçäräk Çili vä Argentinanýn cänubuna çatýb. Günäþtutulmasý Baký vaxtý ilä 23.15-dä baþlayýb, 01.51 dä baþa çatýb.Daðýstanda qatarlarýnhäräkäti bärpa olunubÞimali Qafqaz dämir yolunun Açi-Ýzerbaþ sahäsindä qatarlarýnhäräkäti bärpa olunub. Bu barädä räsmi hökumät orqanlarý mälumatveriblär. Xatýrladaq ki, sraðagün Þimali Qafqaz dämir yolununAçi-Ýzerbaþ sahäsindä baþ verän partlayýþ näticäsindä lokomotivvä 16 vaqon relsdän çýxýb. Hadisä zamaný xäsarät alanolmayýb. Partlayýþ näticäsindä 391 saylý Baký-Rostov, 373 saylýBaký-Tümen vä 374 saylý Tümen-Baký qatarlarýnýn häräkätindäfasilä yaranýb. Särniþinlärin bir hissäsi avtobuslarla növbäti stansiyayaaparýlýb vä oradan qatarla yola salýnýblar.Uqandada terror64 näfärin häyatýna son qoyubUqandanýn paytaxtý Kampalada keçirilän terror aktlarýnda än azý 64näfär, o cümlädän bir ABÞ vätändaþý ölüb.Partlayýþlar restoranda vä idman barýnda törädilib. Terror aktýnýnqurbanlarý futbol üzrä dünya çempionatýnýn final matçýnýn canlýyayýmýný izlämäk üçün restoran vä barlara gälän vätändaþlar olublar.Yerli hakimiyyät orqanlarý terror aktlarýný “Äl-Qaidä” ilä älaqäläri olanyerli “Äl-Sahab” qruplaþmasýnýn törädä biläcäyini ehtimal edirlärÝðtiþaþlar 893näfärin ölümünä säbäb olubQýrðýzýstanda iyun ayýnda baþ vermiþ kütlävi iðtiþaþlar näticäsindä azý893 näfär ölüb.Bu barädä mälumatý müväqqäti hökumätin baþ nazir müavini,güc strukturlarýna mäsul olan Azimbek Beknazarov verib. O bildiribki, söhbät räsmi qeydiyyata alýnan ölüm faktlarýndan gedir, äslindäölänlärin real sayý daha çoxdur. Çünki qeydiyyataalýnmadan basdýrýlan meyitlärolub.

05 ÝQTÝSADÝYYAT13-14 ÝYUL 2010 ZAMANUSD EURORUBL LÝRÄ0,8039 0,80380,8038 0,8036 0,8036 0,80381,0078 1,0077 1,0113 1,0167 1,0196 1,01260,02580,0258 0,0259 0,0259 0,0260 0,0260 0,514 0,5132 0,5165 0,5175 0,5178 0,51765 iyul 6 iyul 7 iyul 8 iyul9 iyul 12 iyulALLAHVERDÝ CÄFÄROVArtýq iki ildir ki, ölkämizdä mini-ämäkhaqqý däyiþmäz olaraq1mumqalýr. Sonuncu däyiþiklik 2008-ci ilin sentyabrayýnda baþ tutub. Hämin vaxt ölkämizdäminimum ämäkhaqqý 60 manatdan75 manata qaldýrýlýb. Halbuki, 2008-ci iläqädär ämäkhaqqýnýn aþaðý häddi mütämadiolaraq artýrýlýrdý. Täkcä 2003-cü ildänsonra minimum ämäkhaqqý 13,6 däfä artýrýlaraq5,5 manatdan 75 manata çatdýrýlýb.Apardýðýmýz araþdýrmalar göstärir ki, minimumämäkhaqqý täkcä Azärbaycandadeyil, dünyanýn äksär ölkäsindä däyiþmäzqalýb. Buna äsas säbäb isä dünyada baþverän qlobal iqtisadi böhran göstärilir. Bäsgöräsän, digär dövlätlärlä müqayisädä ölkämizdäkiminimum ämäkhaqqý mäbläðiniqänaätbäxþ hesab etmäk olarmý? Qeydedäk ki, minimum ämäkhaqqý ölkäläriniqtisadi inkiþaf säviyyäsi ilä birbaþa baðlýdeyil. Bu, daha çox hökumätlärin häyatakeçirdiyi sosial tädbirlärlä baðlýdýr.Minimum ämäkhaqqý Estoniyada 356,Gürcüstanda isä 10,5 dollardýrAzärbaycan minimum ämäkhaqqýnagörä, keçmiþ sovet respublikalarý arasýnda7-ci, Müstäqil Dövlätlär Birliyinä(MDB) daxil olan ölkälär arasýnda isä Rusiya,Ukrayna vä Qazaxýstandan sonra 4-cü sýrada yer alýr. Keçmiþ sovet respublikalarýarasýnda minimum ämäkhaqqýnýnän yüksäk olduðu ölkä Estoniyadýr. Buölkädä 356 dollardan aþaðý ämäkhaqqýalan yoxdur. MDB ölkäläri içärisindä isäilk sýrada Rusiya gälir. Rusiyada minimumämäkhaqqý 131 dollara bärabärdir.Siyahýnýn sonuncu pilläsindä isä Gürcüstanyer alýr. Bu ölkädä ämäkhaqqýnýn änaþaðý häddi 10,5 dollardýr.5 iyul 6 iyul 7 iyul 8 iyul9 iyul 12 iyulAzärbaycan Respublikasýnýn Märkäzi BankýRusiya 131Ukrayna 96,5Qazaxýstan 90,5Azärbaycan 84Belarusiya 81,6Ermänistan 71Özbäkistan 20Qýrðýzýstan 18Tacikistan 12Gürcüstan 10,5Danimarkada minimum ämäkhaqqýbizdäkindän 33 däfä çoxdurDünyada ölkäläri arasýnda minimumämäkhaqqýnýn mäbläðinä görä ilk sýralardaDanimarka vä Finlandiya qärarlaþýb.Danimarkalýlar ayda 2 min 160 avrodan5 iyul 6 iyul 7 iyul 8 iyul9 iyul 12 iyulMinimum ämäkhaqqý üzräMDB-dä dördüncüyükaþaðý ämäkhaqqý almýrlar. Finlandiyadaisä bu göstärici 1 640 avro säviyyäsindädir.ABÞ-da minimum ämäkhaqqý 808 avroyabäräbärdir. Nähäng iqtisadiyyata sahibolan Çindä isä minimum ämäkhaqqý 156avro säviyyäsindädir.ÖlkälärAvro iläDanimarka 2 160Finlandiya 1 640Almaniya 1 280Fransa 1 240ABÞ 808Ýspaniya 584Portuqaliya 436Koreya 396Çin 1565 iyul 6 iyul 7 iyul 8 iyul9 iyul 12 iyulÝpoteka þärtläridäyiþdirilir1Bundan sonra veriläcäkkreditin mäbläði ämlakýnlikvid däyärindän artýq olmamaqþärti ilä veriläcäk. Eyni zamandayeni däyiþikliklärdä borcalanýn 12aylýq iþ täcrübäsinin olmasý äsastäläb kimi qoyulacaq. Hämçininsahibkarlýq fäaliyyäti ilä mäþðulolan þäxslär üçün än azý son ikiillikdövr ärzindä sabit maliyyä gälirlärininolmasý räsmi sänädläräsasýnda täqdim olunmalýdýr. Ävvälkiqaydalarda yaxýn qohumlardanämlak alýnmasýna icazäverilmirdi. Hazýrký däyiþikliklärdäonlarýn siyahýsý da täläb olunur.Yenilik hämçinin ondan ibarätdirki, ägär borcalanýn, yäni kreditgötüränin iþ yeri þübhä doðurursa,Dövlät Sosial Müdafiä Fondundanhämin vätändaþýn þäxsi hesabýndançýxarýþ täläb olunur.ÖlkälärABÞ dollarý iläEstoniya 356Latviya 325Litviya 299Nyu-YorkTicarätBirjasý(NYMEX)Xam neft (CL)75.65 $/barelTäbii qaz (NG)440.4 $/min m3Qýzýl (GC)39.1 $/qrGümüþ (SI)583.8 $/kq“Azerfon-Vodafone” Futbol üzrä Dünya Çempionatý SMS-viktorinasýnýn qaliblärini elan etdi07 iyul 2010-cu il tarixindä“Azerfon-Vodafone iläFutbol üzrä Dünya Çempionatý”viktorinasý qaliblärinintäqdimetmä märasimikeçirildi. Märasimdä finala bilet qazanmýþ vä ¼ finaldanartýq qayýtmýþ viktorina qalibläri iþtirak etdilär.Märasim zamaný, Azerfon MMC-nin Korporativ ÄlaqälärDepartamentinin müdiri Elþad Färzäliyev çýxýþ edäräk qeydetdi ki, “Azerfon-Vodafone” än yeni mobil operator olmasýnabaxmayaraq, sayý gündän-günä artan abunäçilärinä 3Gkimi qabaqcýl texnologiyaya äsaslanan xidmätlär täqdimedir. “Biz çalýþýrýq ki, abunäçilärimiz xidmät vä imkanlarýnän yaxþýsýna sahib olsunlar. Abunäçilärimizä Futbol üzräDünya Çempionatýnda iþtirak etmäk þansý verdiyimiz üçünmämnunuq”, - deyä E. Färzäliyev bildirdi. “Azerfon-Vodafone”adýndan Brendin Tanýtdýrýlmasý vä Marketinq ÜnsiyyätVasitäläri üzrä Menecer Nigar Arpadarai layihä barädägeniþ mälumat veräräk qeyd etdi ki, Azerfon-Vodafone viktorinasýndaiþtirak edän 077 vä 070 abunäçiläri yay mövsümündäCänubi Afrikada keçirilän Futbol üzrä Dünya Çempionatýnasäyahät etmäk üçün 12.05.2010-cu il tarixindän04.07.2010-cu il tarixinädäk 7777 nömräsinä SMS göndäräräk,viktorinanýn qalibi olmuþ vä ecazkar säfär paketi qazanmýþlar.Qeyd olundu ki, “Azerfon-Vodafone Dünya Çempionatý”viktorinasýnýn gündälik vä häftälik qalibläri olan abunäçilärmüxtälif hädiyyälär qazanaraq, 3G Netbook, 3G mobil telefonvä 3G VMC modem + Azerfon-Vodafone nömräläri +1 GB häcmindä Ýnternet-trafik sahibi olmuþlar.Daha sonra, “Azerfon-Vodafone” nümayändäläri qalibläritäbrik edäräk onlara hädiyyälär täqdim etdilär.“Azerfon-Vodafone Futbol üzrä Dünya Çempionatý” viktorinasýqaliblärinin siyahýsý ilä tanýþ olmaq vä layihä haqqýndadaha ätraflý mälumat üçün www.azerfon-vodafone.comsaytýna müraciät edä bilärsiniz.

06 13-14 ÝYUL 2010 ZAMANSOSÝAL HÄYATÝnternetlä xaricdän mähsulsifariþ vermäk asan vä särfälidir”Gömrükdä qanunsuz vergi alýnýr”Timurun sözlärinä görä, sifariþ edilän mähsullarýnqiymätläri ölkämizdäki qiymätlärdän än azý 2-3 däfäucuzdur. Mäsälän, burada 120 manata ala biläcäyinizmusiqi alätini, 16 manata sifariþ vermäk mümkündür.Keyfiyyät dä öz yerindä. Yeganä problemin gömrükläbaðlý olduðunu qeyd edän hämsöhbätim onu da dediki, orada qanunsuz olaraq pul täläb edirlär: “Gömrükdäçäkisi 20 kiloqramdan aþaðý vä qiymäti 200 dollardanbaha olmayan mähsuldan heç bir vergi alýnmýr.Bu göstäricilärä cavab vermäyän mähsullardan isä 22-23 faiz qanunsuz vergi täläb edilir. Hava limaný ilä gätirdikdäisä 36 faiz vergi alýnýr”. Onun sözlärinä äsasän,biz internetä ölkämizin adýndan mähsul çýxardýbonu äcnäbilärä sata bilmirik. Bunun üçün internetäbaþqa ölkänin adý ilä daxil olmaq lazýmdýr.Xaricdän mal sifariþ vermäk üçün “Ebay. com” vä “Amazon. com” internet sähifälärinä daxilolmaq lazýmdýr. Daha bir vacib mäsälä isä istehlakçýnýn plastik kartlara malik olmasýdýr.ÄSGÄR HÜSEYNOV, MÄFTUN SALMANOV1Vaxta vä cibä qänaätlä internet vasitäsilä demäkolar ki, istänilän mähsulu äldä etmäk mümkündür.“Elektron ticarät” adlandýrýlan bu virtual alýþ-veriþ üsulundanson illär ölkämizdä dä geniþ istifadä edilir. Qeydedäk ki, internet istifadäçilärinin sayý artdýqca internetmaqazinlärämaraq da çoxalýr. Ýnsanlarý bu ticarät üsulunacälb edän äsas amil internetdä satýþa çýxarýlan mallarýnqiymätlärinin real bazar qiymätlärindän däfälärlä ucuz olmasýdýr.“Elektron ticarät”in üstünlüklärindän biri däodur ki, istehlakçý täkcä ölkä daxilindän deyil, häm dä xaricdänçeþidli mähsullar sifariþ verä bilir. Bunun üçün isämüxtälif internet sähifälärini väräqlämäk täläb olunur.“Ebay. com” vä “Amazon. com” istehlakçýlarýn daha çoxmüraciät etdiyi internet ünvanlarýdýr. Xaricdän mal sifariþvermäk istäyänlärin hämin sähifälärdä qeydiyyatdan keçmäsiþärtdir. Daha bir vacib mäsälä isä istehlakçýnýn plastikkartlara malik olmasýdýr. Älavä edäk ki, ölkämizdäkiinternet istifadäçiläri xaricdän elektron mähsullarý almaðamaraq göstärirlär. Yeri gälmiþkän, yeyinti mähsullarý sifariþetmäk mümkün deyil.ABÞ Çini üstäläyirÝnternet istifadäçiläri särbäst þäkildä özläri mal sifariþverä bildikläri kimi, bu iþi onlarýn yerinä baþqalarý da göräbilärlär. Belä adamlara vasitäçi deyirlär ki, onlardan biridä hämsöhbätim Timur Ähmädovdur. Onun sözlärinägörä, ägär istehlakçýnýn sifariþ etdiyi malý gömrükdän almaðavaxtý yoxdursa vä yaxud bu iþin öhdäsindän gälmäyäcäyinidüþünürsä, o zaman vasitäçiyä ehtiyac duyulur.Gördüyü iþä görä komisyon haqqý aldýðýný deyän Timurhazýrda sifariþlärin 70 faizinin kredit kartlarý vasitäsiläaparýldýðýný qeyd etdi. ABÞ, Çin, Ýngiltärä vä Rusiya mähsulsifariþ edilän ölkälärin siyahýsýnda öncül yerläri tuturlar.Hämsöhbätim deyir ki, adýçäkilän dövlätlärdän dahaçox noutbuk, saat, musiqi alätläri gätirilir. ABÞ-dan sifariþedilän mähsullarýn çatdýrýlmasý häm ucuz baþa gälir, hämdä onlar keyfiyyäti ilä seçilir. Çin bu sahädä dä mänfi imicäsahibdir. “Düzdür Çindän sifariþ edilän mähsul nisbätänucuz qiymätä baþa gälir. Lakin Çinlä aramýzdaký uzunmäsafä sifariþin daha gec baþa çatmasýna säbäb olur.Keyfiyyät dä aþaðý olur” , - deyä Timur bildirdi.”Narazý qaldýðýnýz mähsulu geri qaytara bilärsiniz”Timurun bildirdiyinä görä, sifariþ edilän mähsulu evädä gätirmäk mümkündür. Amma bu, nisbätän baha baþagälir. T. Ähmädov: “Här þey ölkänin poçt xidmätindän vämäsafädän asýldýr. Belä ki, sürätli poçt sistemi vasitäsiläsifariþ edilän mähsulu häm tez äldä etmäk olur, häm däonu izlämäk imkaný yaranýr. Adätän isä mähsul üç häftädäniki aya qädär müddätä ünvana çatdýrýlýr” , - bildiräräkälavä etdi ki, ägär mähsuldan narazý qalsanýz, onu geriqaytara, yaxud pulunu ala bilärsiniz. Belä olan täqdirdäalýcýlar hämin satýcýnýn profilinä iradlarýný yazýr ki, bu daonun reytinqinä mänfi täsir göstärir. Reytinqi aþaðý olansatýcýdan isä heç käs mähsul sifariþ vermäk istämäz. Digärtäräfdän, satýcýya sifariþlä baðlý suallar vermäk imkanýda var.”15-20 manat “hörmät”edib mähsulu gömrükdän keçirdirik”Üç ildir ki, xaricdän elektrik avadanlýqlarý, müxtälifaksesuarlar vä geyim äþyalarý sifariþ etdiyini deyänElçin Kärimov “elektron ticarät”dä alýcýnýn hämiþä qazandýðýnýbildirdi: “Täsävvür edin ki, 1000 manatlýq“Toþiba” markalý noutbuku 650 dollara sifariþ etmäkreallýðý var”. Elçin deyir ki, ävvällär mobil telefonlar sifariþvermäk olurdusa, indi bu mümkün deyil. Çünkimobil telefon sahäsi inhisarçýlýða alýnýb vä gömrükdänburaxýlmýr. Elçin dä gömrükdä qanunsuz vergi täläbedildiyini näzärä çatdýrdý: “15-20 manat “hörmät”edib mähsulu gömrükdän keçirdirik”. Çindän sifariþedilän mähsulun on beþ gündän bir ay müddätinä qädärünvana çatdýrýldýðýný deyän hämsöhbätim onlarazämanätin olmadýðýný diqqätä çatdýrdý. O, “Amazon.com”danancaq ABÞ-dan, “Ebay.com”dan isämüxtälif ölkälärdän mähsul sifariþ etmäyin mümkünolduðunu dedi. E. Kärimov vasitäçilärä çox da etibaretmämäyi mäslähät gördü: “Çünki vasitäçilär plastikkartýnýzdaký pul ehtiyatýný mänimsäyä bilärlär”. Elçinson zamanlar bu sahäyä ölkämizdä maraðýn artdýðýnýda vurðuladý.”1 milyon manatlýq mähsul sifariþ verilib”Azärbaycan Ýnternet Forumunun prezidenti OsmanGündüzün sözlärinä görä, bu sahä ölkämizdä inkiþafmärhäläsindädir: “Hesablamalar aparýlsa, indiyäkimi xaricdän 1 milyon manatlýq mähsul þifariþ verildiyiniüzä çýxarmaq mümkündür”. “Elektron ticärät”däçatdýrýlma, täminat vä keyfiyyät problemlärininolduðunu diqqätä çatdýran O. Gündüz ölkä daxilindädä virtual alýþ-veriþin vüsät aldýðýný vurðuladý. “Ägärvätändaþ xaricdän sifariþ etdiyi mähsula 1000 dollardanartýq xärc çäkibsä, malýn gömrükdä räsmiläþdirilmäsihäyat keçirilmälidir” , - deyä bildirän hämsöhbätimelektrik avadanlýqlarýn ölkämizdä daha çox sifariþedilän mähsullar olduðunu qeyd etdi.Uçota alýnan äcnäbilärinsayý 13,1 faiz artýbBu ilin 6 ayý ärzindä Dövlät Sosial1Müdafiä Fondunun (DSMF) färdiuçot sistemindä uçota alýnan äcnäbilärinsayý 13,1 faiz artýb. Cari ilin ilk yarýsýndaDSMF täräfindän älavä olaraq 1052 näfäräcnäbi vätändaþ uçota alýnýb. Beläliklä,2010-cu il iyulun 1-nä olan statistikayaäsasän, färdi uçot sistemindä uçota alýnanäcnäbilärin sayý 9081 näfärä yüksälib.Bu barädä qäzetimizä Dövlät SosialMüdafiä Fondunun Ýctimaiyyätlä älaqälärsektorunun rähbäri Elman Babayevmälumat verdi. Onun sözlärinä görä,ümumilikdä 91 ölkänin vätändaþlarýnýähatä edän äcnäbilär arasýnda ävvälkihesabat dövrlärindä olduðu kimi Türkiyävätändaþlarý çoxluq täþkil edir- 5118 näfär.Färdi uçot sistemindä uçota alýnanäcnäbilärin sayýna görä ikinci yerdä qärarlaþanGürcüstan vätändaþlarýnýn sayý1303 näfärä çatýb. Üçüncü yerdä gälänRusiya Federasiyasýnýn vätändaþlarýnýnsayý isä hazýrda 585 näfär täþkil edir. Sonrakýyerlärdä Ýran Ýslam Respublikasý (295), Hindistan (236), Çin Xalq Respublikasý(131), Bosniya vä Hersoqovina (125), BöyükBritaniya vä Þimali Ýrlandiya Krallýðý(85), Ukrayna (85), Filippin (84), PakistanÝslam Respublikasý (78), Qazaxýstan(69), Özbäkistan (66), Malayziya (65), Almaniya(61), Türkmänistan (53), Ýtaliya(50), ABÞ (44) vä s. ölkälär gälir. ElmanBabayev deyib ki, xarici ölkälärdä ämäkmiqrantlarý kimi çalýþan Azärbaycan Respublikasývätändaþlarýnýn gäläcäk pensiyahüquqlarýnýn qorunmasýný tämin etmäkvä sosial müdafiäsini gücländirmäkmäqsädilä dä bir sýra digär ölkälärlä beynälxalqmüqavilälärin baðlanýlmasý üzrätäkliflär hazýrlanýr.Xäzärdä balýq ovuüzrä kvotanýn azaldýlmasýAzärbaycanýn öz täþäbbüsüdürAzärbaycanýn Xäzärdä balýq ovu üzrä kvotasýnýn1azaldýlmasý ölkänin öz täþäbbüsüdür. Bu barädäEkologiya vä Täbii Särvätlär Nazirliyinin Su hövzälärindäbioloji müxtälifliyin artýrýlmasý vä mühafizäsi departamentininmüþaviri Tariyel Mämmädli mälumatverib. Ýranda keçirilän Xäzär dänizindä su bioresurslarýkomissiyasýnýn iclasýnda balýq ovu üzrä Azärbaycanýnkvotasý 2008-ci illä müqayisädä (2009-cu ildä bu mäsäläqaldýrýlmayýb) yeddi faiz azaldýlaraq 6,7 faiz täþkiledib. “Azärbaycan ölkänin su hövzälärindä närä balýqlarýnýndörd növünün ovlanmasýna qadaða tätbiq edildiyinielan edib. Azärbaycan täräfinin birtäräfli qaydadaqäbul etdiyi bu qärar, ölkänin öz kvotasýnýn azalmasýnagätirib çýxarýb”, - deyä Mämmädli bildirib.Ekologiya vä Täbii Särvätlär Nazirliyi departamentininmüþavirinini sözlärinä görä, Xäzär dänizindä subioresurslarý komissiyasýnýn Tehrandaký iclasýndaAzärbaycan täräfi bioresurslardan yalnýz balýqyetiþdirmävä elmi tädqiqatlar üçün istifadä olunmasý barädäbäyanatla çýxýþ edib vä bütün Xäzäryaný dövlätlärä butäþäbbüsä qoþulmaðý täklif edib.

ÄLÝ ÇÄRKÄZOÐLUAsminoqdan anamýn ümidlärinäcän bu yay günü nä varsa...Son günlär havalar çox isti keçir. Günäþ altýndatemperatur müsbät 41-42 däräcäyä çatýr.Maraqlýdýr ki, bu hava þäraitinä daðlýq zonadaböyümüþ insanlar az-çox tab gätirä bilirlär, änçox äziyyät çäkänlär aran uþaqlarýdýr.Bu saat dükan-bazarda än “xod” gedänmal sudur. Maðazalar suyu çatdýra bilmirlär.Häkimlär deyirlär ki, günvurmadan qorunmaqüçün ävväla açýq havada çox gäzmäyinvä bir dä çoxlu su için. Söhbätsudan düþmüþkän xatýrladaqki, bu istidä Bakýnýn bäzi rayonlarýnaümumiyyätlä, su verilmir, görünindi o yazýqlar nä çäkirlär. Maðazalardasatýlan sulara gälincä,onlarýn keyfiyyäti haqqýnda kifayätqädär söz-söhbätlär dolaþmaqdadýr.Müxtälif daðlarýn, mäþhur bulaqlarýnadýný daþýyan bu sular bäzänöz dadý ilä mätbäximizdä axansulardan färqlänmir.Amma dadý nä olur-olsun,ägär suyunuz gälirsä, demäk kefdäsiniz,heç olmasa älinizin, üzünüzüntärini adam balasý kimi yuyabilrsiniz, suyunuz heç gälmäsä neyläyäcäkdinizki? Bu zamana qädär “su” deyib färyad çäkänlärinnaläsini Baksovetdä kim eþidib ki?***Futbol üzrä dünya çempionatý da baþa çatdý.Bu yayýn cýrhacýrýnda oturub Afrikanýn qýþýndaoynanan futbollara baxýrdýq. Baxa-baxa dasärinläyirdik, çünki meydandaký oyunçularuzunqollu idman geyimindä idilär. Mäþqçilär vätamaþaçýlar da kifayät qädär qalýn geyinirdilär.Bu da dünyanýn bir gözälliyi. Biz bu istidä boðuluruq,Afrikanýn cänubunda isä insanlar soyuqdanüþüyürlär.***Kiminsä aðlýna gälib ki, Almaniyadaký birrestoranda akvariumun içindä bir asminoq varÄZÝZ MUSTAFAErmänistanýn adý çäkilänmäsälä ilä baðlý nümayiþetdirdiyi qeyrimüäyyänmövqenin arxasýndaRusiya amilinindayandýðý þübhä doðurmur.Rusiya isä bu münaqiþäninaradan qaldýrýlmasýnýistämir.PRiZMA 0713-14 ÝYUL 2010 ZAMANAnam da deyäsän, doðma ocaðaqayýtmaq üçün çox häväslänmiþdi:“Ay bala, hamý deyirki, bizi qýþa qädär evimizä qaytaracaqlar”.Yazýq arvad o qädärümiblänmiþdi ki... Män däonun bu sevincinä kölgä salmaqistämirdim. Qaçqýn qäsäbälärindäkiqocalarýn hamýsýnýnbircä arzusu var: Doðmayurdda ölmäk.5 rayon azad olunur: inanaq, inanmayaq?vä bu asminoq oyunun näticäsini irälicädän xäbärverir. Özü dä necä: akvariuma iki qutu qoyulurvä asminoq üstünä hansý ölkänin bayraðýhäkk olunmuþ qutunu qaldýrdýsa, o ölkänin komandasýqalib gälir. Doðrudur, näticälär asminoquniþarä elädiyi kimi oldu, amma o asminoqdanävväl bizim “Çempion” qäzetinin neçäämäkdaþý kimin qalib olacaðýný vä hätta finaldakimlärin qarþýlaþacaqlarýnýbelä söylämiþdilär.Bir daha täkrarlamaðýlazým biliräm ki,bu cür þeylär insanlarýnbaþýný qatmaqüçün mäzhäkädänbaþqa bir þey deyil. Oasminoqdansa, yaxþýcabir qýzartma çýxar, älbättänäfsi çäkänlärüçün.***Här sähär iþä gäländäYeni Yasamallaköhnä Yasamalý birläþdiränyoxuþun ayaðýnaçatýb elä düþünüräm ki, bu diki dýrmanankimi olacam þähärin märkäzindä. Özü dä o dikipiyada çýxmaq çox tählükälidir. Säkisi yox, müdafiäqurðusu yox. Allah göstärmäsin, bir maþýnüstünä gäldimi, adamý däräyä qädär sürükläyär.Son günlärdä Talýblý küçäsi boyunca iki yeniobyekt tikilir. Här ikisi dä adamlarýn yolununüstündä. Täkcä Yeni Yasamalda onlarla çoxmärtäbälibina var ki, tikilib istifadäyä verilmäküzrädir, amma nä ämälli-baþlý kanalizasiyasývar, nä suyu, nä dä qazý. Zalým uþaðý, ävvälcä butikilmiþlärin problemini häll edin, sonra baþqadärdlärä düþärsiniz. Gediþ-gäliþ üçün camaatýnyoluna da göz dikirlär. Gecä yatýb, sähär durursanki, yolunu hasarlayýblar.***Ötän häftä, nähayät ki, vasitäçilik missiyasýnýhäyata keçirän ATÄT MQ hämsädrläri räsmisäviyyädä Daðlýq Qarabað münaqiþäsininhälli ilä baðlý Azärbaycanla Ermänistan arasýndaaparýlan sülh danýþýqlarýnýn äsasýný täþkiledän “Madrid prinsipläri”nin mahiyyätinä, belädemäk mümkünsä, tam çýlpaqlýðý ilä aydýnlýqgätirdilär. Vasitäçilärin açýqlamalarýndaAzärbaycan üçün än önämlisi vä diqqäti cälbedäni iþðal altýnda olan 7 rayondan 5-nin azadedilmäsi ilä älaqädardýr. Hämsädrlärin sözlärindänbelä çýxýr ki, iþðal altýnda olan 5 rayonazad ediläcäk, qaçqýnlar vämäcburi köçkünlär doðmayurd-yuvalarýna qayýdacaqlar,bölgädä täräflär arasýndaetimad bärpa ediläcäk, DaðlýqQarabaðýn inzibati särhädiboyunca isä beynälxalqsülhmäramlý qüvvälär yerläþdiriläcäk.Status mäsäläsivä Laçýnla Kälbäcärin azadedilmäsi isä 5 ildän sonrareallaþacaq. Son mäsälä iläbaðlý, zännimcä, olduqcaincä bir mäqam var. Belä ki,Laçýn vä Kälbäcär ErmänistanýDaðlýq Qarabaðla birläþdiränkoridor rolunu oynayýr vä vaxtý ilä häriki rayonda ermänilärin müäyyän qädär mäskunlaþdýrýlmasýprosesi gedib. Bundan älaväävvällär Ermänistan adý çäkilän här iki rayonunazad edilmäsini Daðlýq Qarabaðýn statusununöncädä müäyyänläþdirilmäsi ilä älaqäländirirdi.Lakin Azärbaycanýn buna müqavimät göstärmäsivä razýlýq vermämäsi näticäsindä Ermänistanbu cähdindän geri çäkilmäyä mäcburoldu. Amma Yerevan bu gün ErmänistanýDaðlýq Qarabaðla birläþdirän Laçýn vä Kälbäcärdählizindä Rusiya sülh märamlýlarýnýn yerläþdirilmäsinitäläb edir. Bu isä yuxarýda daqeyd etdiymiz kimi çox incä bir mäsälädir väbuna razýlýq vermänin Azärbaycana yaxþý näisä väd edäcäyini düþünmäk sadälövhlük olardý.Hämsädrlärin açýqlamalarýnda Þuþanýn taleyiilä baðlý da här hansý bir iþarä yoxdur. Halbuki,Azärbaycanla Ermänistan arasýnda aparýlansülh danýþýqlarýnýn ilkin märhälälärindämähz bu amil äsas müzakirä hädäfi idi. Ammasonra nä üçünsä, bu mäsälä belä demäk mümkünsä,gündämdän çýxarýldý. Bu gün hälä ki,danýþýqlarda Þuþanýn gäläcäktaleyi ilä baðlý här hansý bir mäqamatoxunulmur. Ola bilsin ki,Hillari Klinton Bakýya gälib-gedändän sonrayazýq köçkünlärimizin üräyindä ümid iþarýbki, bälkä, bu qýþa qädär doðma yurd-yuvamýzaqayýda bildik. O gün anam Biläsuvardaký qäsäbädänzäng edib soruþanda yazýq arvadýn qälbiniqýra bilmädim. Axý necä deyim ki, bu amerikalýlarainanmýram, adýný Qarabað qoyub, özläriningizli iþläri üçün gälib-gedirlär. Sadäcä “Ýnþallah”deyib söhbätin üstündän keçmäyä çalýþdým.Amma anam da deyäsän, doðma ocaðaqayýtmaq üçün çox häväslänmiþdi: “Ay bala,hamý deyir ki, bizi qýþa qädär evimizä qaytaracaqlar”.Yazýq arvad o qädär ümidlänmiþdi ki...Män dä onun bu sevincinä kölgä salmaq istämirdim.Qaçqýn qäsäbälärindäki qocalarýn hamýsýnýnbircä arzusu var: Doðma yurdda ölmäk.***Mätbuatda belä bir xäbär yayýlýb ki, Qarabaðmäsäläsi ilä baðlý iqtidarla müxalifät arasýndaämäkdaþlýq qurulmalýdýr, fikir mübadiläsiaparýlmalýdýr. Häqiqätän dä täqdirediläsi täþäbbüsdür.Bu vätän, bu torpaq täk iqtidarýn vä yamüxalifätin dädäsinin malý deyil ki. Bu cür mühüm,taleyüklü mäsälälärdä ölkänin bütün siyasitäbäqälärini tämsil edän insanlar bir araya gälibqärar vermälidirlär. Baþqa sahälärdä bir-birinäqarþý nä qädär kinin, nifrätin varsa, qoy eläorda da qalsýn, bu mäsäläyä qarýþdýrma. Qarabaðmäsäläsi millätin namus mäsäläsidir. Namusmäsäläsi hamýmýza eyni däräcädä aiddir,iqtidara da, müxalifätä dä.***Mälum daþqýnlardan sonra bu il meyvä qýtlýðýçäkäcäyimiz bälli idi. Elä indi bazarlardakýqiymätlärin yüksäkliyi dä hämin daþqýnlarýn näticäsidir.Amma diqqätinizi çäkibsä, qarpýz ötänillärdäki kimi böyük deyil. Görünür hämin daþqýnlarkasýbýn ev-eþiyi ilä yanaþý, gübrä anbarlarýnýda yuyub aparýb vä qarpýza vurmaða selitratapýlmayýb. e.cerkezoglu@zaman.az5 rayon azad ediländän sonra,yäni danýþýqlarýn növbäti märhäläsindäÞuþanýn taleyi iläbaðlý mäsälä gündämä gälsin.Digär täräfdän dä ilk baxýþdanadama elä gälir ki, artýq buproblem hällini tapmaq üzrädirvä yaxýn vaxtlardatäräflär arasýnda hansýsa þülhsaziþi baðlanacaq. Ancaq äslindäbu, heç dä belä deyil vä zännimcähämsädrlärin täklif etdikläriMadrid prinsipläri äsasýndamünaqiþänin aradan qaldýrýlmasý heç däasan olmayacaq. Ýþ orasýndadýr ki, Azärbaycandanfärqli olaraq Ermänistan bu günä kimiyeniläþmiþ Madrid prinsiplärinä münasibät bildirmäyib.Halbuki, Ermänistan räsmiläri ävvällärdäfälärlä Madrid prinsiplärinin onlarýn maraqlarýnatam cavab verdiyini vä münaqiþäninhällindä onun önämli rol oynayacaðýný vurðulayýrdýlar.Amma Azärbaycan bu prinsipläriqäbul edändän sonra qarþý täräfin mövqeyi tamamilädäyiþdi vä bu gün onlar artýq adý çäkilänmäsäläyä münasibätdä färqli mövqe tuturlar.Älbättä, Ermänistanýn Madrid prinsiplärinämünasibätdä täräddüd keçirmäsi vä ona münasibätbildirmäyä täläsmämäsi täsadüfi deyil.Yerevan hämiþäki kimi Moskvanýn razýlýðý olmadanhär hansý bir mäsälädä täkbaþýna qärarqäbul edä bilmir.Bu baxýmdan Ermänistanýn adý çäkilänmäsälä ilä baðlý nümayiþ etdirdiyi qeyri-müäyyänmövqenin arxasýnda Rusiya amilinindayandýðý þübhä doðurmur. Rusiya isä bumünaqiþänin aradan qaldýrýlmasýný istämir.Çünki däfälärlä räsmi vä qeyri-räsmi säviyyälärdädä qeyd edildiyi kimi münaqiþä häll ediläcäyihalda Moskvanýn Azärbaycaný vä Ermänistanýöz täsir dairäsindä saxlamaq üçüntäsir vä täzyiq imkanlarý älindän çýxacaq.Moskva isä bununla razýlaþa bilmir. Ona görädä hämsädrlärin Azärbaycanýn iþðal altýndaolan 5 rayonunun azad ediläcäyi barädä verdikläribäyanat vä bu mäsälänin ätrafýnda xüsusicanfäþanlýq göstärmälärini zännimizcäciddi qäbul etmäk çätindir. Çünki ägär ErmänistanMadrid prinsiplärini qäbul etmirsä väonunla baðlý siyasi spekulyasiyalara cähdedirsä, onda zännimizcä 5 rayonun azad ediläcäyibarädä deyilänlärä inanmaq olduqcaçätindir. Mänä elä gälir ki, hämsädrlär hämiþäkikimi yenä dä täläsiblär vä arzuladýqlarýnýreallýq kimi qälämä vermäklä häm beynälxalqictimaiyyätin, häm dä Azärbaycanýn baþý altýnayasdýq qoymaq istäyirlär. Çünki hämsädrläryenä dä ikili standartlardan çýxýþ edäräkErmänistanýn nazý ilä oynayýr vä Madridprinsiplärini qäbul etmämäsi ilä baðlý ona härhansý täzyiq göstärmirlär. Belä bir väziyyätdäisä zännimizcä bizim iþðal altýnda olan 5 rayonunazad ediläcäyi ilä baðlý sevinmäyimizhälä çox tezdir... e.mustafa@zaman.azÜRFAN MÄMMÄDLÝÄdalätin zäfäriBir ay davam edän futbol marafonu, nähayät, baþaçatdý. Dünya çempionatlarýnýn 80 illik tarixindä cämiyeddi ölkänin milli komandasý än güclü adýný qazanabilmiþdi. Sayca 19-cu olan bu çempionatýn finalýndaüz-üzä gälän komanadalar indiyä qädär çempion olabilmämiþdilär. Demäli, bu çempionat futbol tarixinä 8-ci çempionu bäxþ edäcäkdi. Hollandiya öz tarixindä 2däfä- 1974 vä 1978-ci illärdä finala qädär irälilämiþ, lakinhär iki cähddä meydan sahiblärinä - müvafiq olaraqAlmaniya vä Argentinaya mäðlub olaraq gümüþ medallakifayätlänmiþdi. Ýspanlar isä ilk däfä finala çýxmýþ,buradaký här hansý näticä onlar üçün indiyä qädärki änyüksäk uður olacaqdý. Daha bir fakt finala maraðý artýrýrdý.Ýspaniya çempionata mäðlubiyyätlä baþlamýþ (Ýsveçrä- 0:1), Hollandiya isä finala 6 qalibiyyätlä gälmiþ,üstälik 25 oyun idi ki, mäðlub olmurdu. Düz 116 däqiqätäräflärin azarkeþlärini gärginlikdä saxlayan mübarizägetdi. Nähayät, oyun boyu färdi bacarýðý ilä räqibi çýxýlmazväziyyätlärä salanispaniyalý Ýnyesta oyununälavä vaxtýnýn baþa çatmasýna3 däqiqä qalmýþölkäsini dünya futbolununzirväsinä qaldýracaqqolu vurdu vä Ýspaniyaya8-ci dünya çempionu adýnýqazandýrdý.Bu dünya çempionatýhakim däqiqlikläri vä kobudhakim sähvläri iläyaddaþlara hopdu. Mänimyaddaþýmda özünäyer edän isä burada baþverän ädalätsizliklär hesabýnatitul qazanmaq istäyänkomandalarýn yollarýnýn yarýmçýq käsilmäsi oldu.Diqqät edin: 1/8 finalda Argentina-Meksika oyunundaTevez açýq-aþkar oyundankänar väziyyätdän qol vurmaqlaräqibi sýndýrdý. Buna qädär Argentina ilä baþabaþmübarizä aparan Meksika bu oyunda 1:3 hesabýilä mäðlub oldu. Argentina isä bu ädalätsizlik hesabýnanövbäti märhäläyä väsiqä qazandý. Hämin märhäläninbaþqa bir oyununda - Almaniya-Ýngiltärä matçýndaLempardýn vurduðu tämiz qolu hakim hesaba almadý.Bu zaman hesab Almaniyanýn xeyrinä 2:1 idi. Qol hesabaalýnsaydý, mübarizä yenidän baþlayacaqdý. Ammaädalätsizlik baþ verdi vä Almaniya 4:1 hesabý ilä qäläbäqazanaraq Ýngiltäräni mübarizädän känarlaþdýrdý. Taleädalätsizlik hesabýna märhälä adlayan bu komandalarý1/4-dä üz-üzä gätirdi. Mütäxässislärin böyük äksäriyyätininfovarit hesab etdiyi Argentina burada Almaniyayabiabýrçý hesabla (0:4) mäðlub olaraq ädalätsizliyin bädäliniödämäli oldu. Almaniyanýn “täzminat” ödämäsi isänövbäti oyuna qaldý. Elä ädalät prinsipläri dä bu qarþýlaþmadaArgentinanýn äväz ödämäsini täläb edirdi.Çünki Tevez oyundankänar väziyyätdän qol vurarkänhesab bärabär idi vä üstälik, hakimlär tam qärar vermämiþepizod stadiondaký nähäng monitorda nümayiþ etdirilmiþ,hakimlärdän vä argentinalýlardan baþqa härkäs ädalätsizliyin þahidi olmuþdu. Ýnsaf naminä demäklazýmdýr ki, Ýngiltärä-Almaniya oyununda almanlar ävväldän2:0 hesabý ilä önä çýxmýþdýlar. Amma bu, ädalätsizliyäädalät donu geydirmäk üçün äsas verä bilmäz.Bununla belä, bu ädalätsizlik Tevezin vurduðu qolunyanýnda toya getmäli idi. Odur ki, Almaniyanýn “täzminat”ödämäsinin növbäti tura saxlanmasý daha ädalätliolardý. Belä dä oldu. Yarýmfinalda Ýspaniya Almaniyanýnyolunu käsdi. Beläliklä, ädalätsizlik hesabýna çempionolmaq istäyän här iki komandanýn arzusu üräyindäqaldý. Haqq nazildi, amma qýrýlmadý. Bunu här käsnäzärä almalý, här käs bundan ibrät därsi almalýdýr.Final oyununda ädalätlä älaqäli bir mäqam da yaddaþýmayazýldý. Oyunun 33-cü däqiqäsindä qapýçý meydançasýnatop ötürülärkän Kasilyas öz komanda yoldaþýPuyolla toqquþdu. Kasilyas därhal topu yan xättdänkänara atdý, amma bu müddätdä Puyul da ayaða qalxdý.Äslindä hollandlar özläri dä oyuna baþlaya bilärdilär.Amma onlar topu märkäzdän Kasilyasa ötürdülär. Kasilyastopu qäbul etmäyä hazýr deyildi vä çätinliklä däolsa, barmaqlarýnýn ucu ilä onu qapý xättindän känaraçýxara bildi. Küncdän zärbä vuran holland ädaläti bärpaetmäk üçün topu yavaþcadan Kasilyasa verdi. Bu yerdäAzärbaycan kuboku uðrunda keçirilän “Baký”- “Xäzär-Länkäran” oyunu yadýma düþdü. Bakýlýlar hey israredirdilär ki, günah Kamran Aðayevdä oldu. Hollandlarisä bu fikrin sähv olduðunu göstärdilär. Ädalätsizlik cavabsýzqalmýr. “Baký”ný qarþýda Avroliqa oyunlarý gözläyir.Allah qorusun! u.memmedli@zaman.azBu dünya çempionatýhakim däqiqlikläri väkobud hakim sähvläriilä yaddaþlara hopdu.Mänim yaddaþýmdaözünä yer edän isäburada baþ veränädalätsizliklär hesabýnatitul qazanmaqistäyän komandalarýnyollarýnýn yarýmçýqkäsilmäsi oldu.

08AÝLÄ13-14 iYUL 2010 ZAMANMäslähätini äsirgämäOnu uzaqdan görän kimi, “iþimin gärgin1 vaxtýnda bu da gälmäyä vaxt tapdý”, - deyädilxor olursan. Fikirläþirsän ki, yäqin sändän pulistäyäcäk. Ýndidän özünü bu dialoqa hazýrlayýrsan:“yoxumdur, män dä sänin günündäyäm”, - deyäcäyäm.Belä etmäsäm, sabah baþqa bir tämännayagäläcäk”- deyä düþünürsän. O sänä yaxýnlaþdýqcahäyäcanýn artýr. “Nä istäyir mändän göräsän?..”Görüþüb, hal-ähval tutursunuz. Söhbät baþlayýr.Aydýn olur ki, problemi ailäsi sarýdandýr, xanýmýilä ciddi söz-söhbäti olub, indi dä yanýna gälibki, ona bir yol göstäräsän. “Män nä edim?” sualýilä mäsälänin çözümü üçün sändän kömäk gözläyir.Bayaqdan bäri yanlýþ þübhälärinä görä özünözünüqýnayýrsan: “Heç vaxt täläsik qärar çýxarma.Gördünmü bayaqdan bäri düþündüklärin yanlýþimiþ”.O, säni özünä än yaxýn, doðma bilib yanýna gälib.Sändän nä yemäk istäyir, nä dä pul, umduðuyalnýz täskinlik, mänävi yardým, bir dä mäslähätdir.“Ýþim çoxdur” deyib baþýndan elämä, bälkä säninbir sözün onu xoþbäxt edäcäk, bälkä, sänin birsöhbätin onu uçurumun bir addýmlýðýndan qaytaracaq,“mäslähätli don gen olar” deyiblär, mäslähätiniäsirgämä ondan.DondurmaTärkibi:- 2 litr yaðlý süd;- 2 þirniyyat qaþýðý sähläb tozu;- 2 qaþýq düyü unu;- 2,5-3 stäkan þäkär tozu;- 1 paket vanil.Hazýrlanmasý:Sähläbi, niþastaný vä 2 qaþýq þäkär tozunu birlikdäqarýþdýrýn. Daha sonra 1 stäkan süd älavä edibqarýþýðý häll edin. Qalan südü qaynadýn. Qaynamaqdaolan südä hämin qarýþýðý yavaþ-yavaþ tökäräkSüd kalsiumlaçox zängindirOrqanizmin saðlam inkiþaf etmäsi üçün kal-daha çox ehtiyacý var. Bu element süd-1siumadä daha çoxdur. Süd makro vä mikro qida elementläriüçün yaxþý bir qaynaqdýr, asanlýqla häzmolunmaxüsusiyyätinä malikdir, sümük ärimäsinin qarþýsýnýalýr. Kalsiumu täbii yolla, yäni süd vasitäsilä qäbuletmäk daha effektlidir.Uþaqlara osteoxondrozun qarþýsýný almaq üçünsüd içirmäk mäslähät görülür.Þäfa mänbäyi - albalýOrqanizmin gündälik1antioksidan ehtiyacýnýödämäk üçün albalý ängözäl þäfa mänbäyidir. Birovuc albalý qanda melatonunsäviyyäsini artýrýr, yuxu gätirir.Albalý oynaq aðrýlarý vä iltihabýzamaný täsirli vasitä hesab edilir.çömçä ilä qarýþdýra-qarýþdýravam oddatäxminän30-35 däqiqäqaynadýn. Ocaðýnüzärindän götürdükdänsonra soyuyubüz baðlamýþ dondurmanýnaðzýný baðlý þäkildä soyuducununbuzluðuna yerläþdirin. Yarým saatdan birdondurmaný çýxarýb mikserlä qarýþdýrýn. Dondurmagetdikcä qatýlaþýb bärkiyibsä, demäk, hazýrdýr. Nuþolsun!Ah... bu istilär...1Havanýn temperaturu artdýqca särinläþdiriciiçkilärä ehtiyac da çoxalýr.Mütäxässislär isti yay günlärinin davam edäcäyininäzärä alýb orqanizmdä härarätä müqavimätgöstärän meyvä-täräväz, içkilär tövsiyä edirlär.Bu iþdä su vä isti çayýn da rolu böyükdür. Lakinacqarýna çox su içmäk dä mädä üçün faydalýdeyil.Qarpýzýn 150 qramý orqanizmin birgünlükmaqnezium ehtiyacýný ödäyir, su ilä zängin olduðundanqaný tämizläyir.Albalý, alma vä portaðal þiräsi häraräti 1 saatadäkaþaðý salýr.Dondurma qýsamüddätli olsa da, orqanizmäsärinläþdirici täsir göstärir.Asqýrmaq insanýöldürä bilärmi?1Mütäxässislärin bildirdiyinä görä, asqýrarkänaðzý qapamaq beyndä qanaxmalara säbäbolur ki, bu da beyndaxili täzyiqi artýrýr väölümlä näticälänir. Ona görä dä asqýrarkän aðzý,burnu tutmaq olmaz.Asqýrmadan sonra bäzän täzyiqin täsirindängöz damarlarý þiþäräk partlaya da bilir vä gözdämüxtälif problemlär meydana gälir. Asqýrýq, burnunarahat edän bir faktor näticäsindä inkiþaf edänrefleksdir.Sähifäni Yeganä Mämmädova hazýrlayýb. y.memmedova@zaman.az

09TÄHSÝL13-14 ÝYUL 2010 ZAMANElektron jurnallar tähsilinsäviyyäsinin yüksälmäsinä xidmät edirRÄÞAD ZALOVBu gün dünyanýn inkiþaf etmiþ ölkälärinin1tähsil sistemi artýq kompyuterläþdirilib. Mäsälän,Amerikada neçä illärdir ki, müällimlär sinifdäjurnallardan istifadä etmirlär. Þagirdlärä verilän qiymätlär,ev tapþýrýqlarý vä digär lazýmý mälumatlar verilänlärbazasýna daxil edildikdän sonra hämin informasiyalarlatanýþ olmaq istäyän þäxslär internetä daxilolaraq, onlarý näzärdän keçirä bilärlär.Son illärdä ölkämizdä dä tähsil sistemindä informasiyatexnologiyalarýnýn tätbiqi ilä baðlý bir sýraiþlär görülür. Tähsil sisteminin informasiyalaþdýrýlmasýnýntärkib hissälärindän biri olan “elektron jurnal”ýn(buna “e-jurnal” da deyirlär) ölkämizdä nädäräcädä tätbiq olunmasý ilä baðlý araþdýrma apardýq.Ävvälcä tähsil portalýmýz olan “portal.edu.az”saytýna daxil olaraq burada hansý mälumatlarýn yeraldýðýna näzär saldýq. Saytda þagirdlär, täläbälär vämüällimlärlä yanaþý, valideynlär üçün dä xüsusi bölmälärvar.Daha sonra Tähsil Sisteminin ÝnformasiyalaþdýrýlmasýÝdaräsinin räis müavini Elina Rzayeva ilä älaqäsaxladýq. O, Ýnformasiya vä Kommunikasiya Texnologiyalarýnýn(ÝKT) ölkämizin tähsil sahäsindä prioritetmäsälälärdän biri olduðunu qeyd edäräk bildirdiki, “2008-2012-ci illärdä Azärbaycan Respublikasýndatähsil sisteminin informasiyalaþdýrýlmasýüzrä Dövlät Proqramý”nýn fäaliyyät istiqamätlärindänbiri dä elektron tähsil texnologiyalarýnýn tätbiqivä tähsil sisteminin informasiyalaþdýrýlmasýdýr”. E.Rzayeva elektron jurnalla baðlý fikirlärini isä beläaçýqladý: “Elektron jurnallar adi jurnallarýn elektronformasýdýr. Yeni sistemin tätbiqi tähsilin säviyyäsininartmasýna gätirib çýxaracaq”.Hazýrda respublikamýzýn 20 mäktäbindä tätbiqolunan “e-mäktäb” pilot layihäsinin Milli Tähsil Modelininformalaþdýrýlmasýna xidmät edäcäyini vä bununlada ÝKT-nin tähsil sistemindä istifadäsinin reallaþacaðýnaämin olduðunu vurðulayan Elina xaným:“Növbäti il region mäktäbläri dä daxil olmaqla daha10 mäktäbin bu layihäyä qoþulmasý näzärdä tutulub.Son mäqsädimiz ÝKT-ni ölkämizdäki 4000-dän artýqmäktäbin hamýsýnda tätbiq olunmasýdýr. Bu säbäbläartýq 1000-dän çox mäktäbin geniþzolaqlý, yüksäksürätliinternetä - ADSL-ä qoþulmasý näzärdä tutulub”.“Tädrisin idarä olunmasýnýn avtomatlaþdýrýlmasýqiymätlärin “onlayn” olaraq, avtomatik mäktäbidaräetmä proqramýndan daxil edilmäsinä imkanverir. Bu isä þagirdä qiymät verildiyi andan valideyninbu mälumatý internet vasitäsilä görä bilmäsinävä onlarýn därsä davamiyyäti haqqýnda mälumat alabilmäsinä gätirib çýxarýr. Yäni valideyn ona verilmiþxüsusi kodu sistemä daxil etmäklä öz övladýnýn qiymätlärinäelektron jurnalda baxa bilir”, - deyän ElinaRzayeva Tähsil Sisteminin Ýnformasiyalaþdýrýlmasýüzrä Dövlät Proqramý çärçiväsindä yaradýlanTähsil Portalýnda bu mälumatlarýn “Valideyninelektron näzarät sähifäsi”ndä yerläþdirildiyini näzäräçatdýrdý. O, bunlarla yanaþý, valideynlärin proqramvasitäsilä mäktäbin müdiriyyäti, müällimläri vädigär valideynlärilä interaktiv ünsiyyät saxlamaq,mäktäbin fäaliyyäti ilä baðlý elanlarla (valideyn iclaslarý,yýðýncaqlar, imäciliklär) tanýþ olmaq imkanýnýnolduðunu da älavä etdi.“e-jurnal”lar müällimlärin iþini xeyli asanlaþdýrýrAkademik Zärifä Äliyeva adýna Orta Mäktäbin11-ci sinif Þagirdi Ülviyyä Mämmädova ilä söhbätimizdäbälli oldu ki, onlarýn mäktäbindä dä müällimlärartýq änänävi jurnallardan yox, elektron jurnallardanistifadä edirlär. Belä ki, müällimlär þagirdläräverdikläri qiymätläri vä därsä davamiyyätlärihaqqýnda mälumatlarý, ävvälcä, öz kitabçalarýndaqeyd edir, därsdän sonra isä müäyyän proqramlaradaxil edirlär. Ü. Mämmädovanýn fikrinä görä, “ejurnal”ýntätbiqi müällimlärin iþini xeyli asanlaþdýrýb:“Bizim mäktäbdä qiymätlär 9 ballýq sistemlä verilir.Yekun, yäni illik vä rüblük qiymätlär il boyukompyuterä daxil edildikläri üçün avtomatik olaraqproqram täräfindän hesablanýr. Bu isä müällimläriniþini häm qýsaldýr häm dä rahatlaþdýrýr”.“Bir þagird, bir kompyuter”“Bizim mäktäb 2006-cý ildä Prezidentimizinimzaladýðý säräncamla ilk elektron mäktäb layihäsinintätbiq olunduðu 2 mäktäbdän biridir. Dördilliktäcrübäyä äsaslanaraq mäktäbimizdä ÝKT-nin tamþäkildä tätbiqini äminliklä söyläyä biläräm”,- deyän23 saylý orta mäktäbin direktoru Ýradä Rähimlimäktäb kollektivinin kompyuter biliklärini tam mänimsädiklärinidä qeyd etdi. O, elektron jurnalýnmüällimlärlä yanaþý, valideynlärin dä iþini asanlaþdýrdýðýnýdiqqätä çatdýrdý: “Valideynlär mäktäbägälmädän belä, evlärindän vä ya iþ yerlärindän internetägiräräk övladlarýnýn därslärdä iþtirakýný, aldýqlarýqiymätläri vä onlara verilän ev tapþýrýqlarý ilämaraqlana bilirlär”. Ý. Rähimli mäktäblärindä tätbiqolunan son layihälär haqqýnda da mälumat verdi:“Tähsil Nazirliyinin qärarýna äsasän, ölkämizdä“Bir þagird, bir kompyuter” layihäsi tätbiq olunacaq.Bu layihä eksperiment kimi ilk däfä bizim mäktäbin5-ci sinfindä tätbiq olunub. Belä ki, nazirliktäräfindän här bir þagirdä bir “netbuk” verilib. Þagirdlärdä därslärdä hämin noutbuklardan istifadäedirlär”.Sonda onu da qeyd edäk ki, “e-mäktäb” layihäsihälä ki, ölkämizin än qabaqcýl mäktäblärindätätbiq olunur. Ägär näticälär hämin pilot mäktäblärdämüsbät olarsa, bu layihälär digär mäktäblärdädä tädricän tätbiq olunacaq.Ýmtahan valeryansýz ötüþdü1Ötän bazar Täläbä Qäbulu üzräDövlät Komissiyasý (TQDK) I ixtisasqrupu üzrä qäbul imtahaný keçirdi.Närimanov rayonu ärazisindä yerläþän36 saylý orta mäktäbdä müþahidäçi kimiimtahan prosesini izlädik.Müþahidäçi kimi iþtirak etdiyimiz binayadaxil olanda abituriyentlärdän müsadiräedilmiþ dualar, siqaret vä kibritqutularý, ätirlär, þparqalkalar vä s. diqqätimizcälb etdi. Bu äþyalarýn arasýnda valeryandärmaný da çoxluq täþkil edirdi.Bununla baðlý imtahan rähbäri FärruxHümbätova ünvanladýðýmýz suala o beläcavab verdi: “Çoxillik täcrübämä äsasänbäri baþdan qeyd edim ki, son illär abituriyentlärqaydalara daha çox riayät edirlär.Yäni onlar ötän illärdä olduðu kimidaha çox “yaraqlanmaða” cähd etmirlär.Valeryana gäldikdä isä, mäncä, bu abituriyentlärinimtahan öncäsi keçirdiklärihäyäcanla baðlýdýr. Bir täräfdän dä isti...Ancaq biz onlara därmanlarýn hamýsýnýiçäri keçirmäyä icazä verä bilmärik. Ýstäyänlärädä bir-iki dänäsini veririk. Ýmtahanboyunca kiminsä halýnda pisläþmämüþahidä edändä isä, tälimata uyðunolaraq onlarý häyätdä gözläyän häkimlärägöstäririk”.Qeyd edäk ki, müþahidäçi kimi iþtiraketdiyimiz binadaký 20 imtahan zalýnda42 imtahan näzarätçisi vä 4 imtahanrähbärinin näzaräti altýnda 562 abituriyentöz qüvväsini sýnadý.Artýq imtahanýn 2-ci saatýndan sonrabäzi abituriyentlärin imtahan zallarýndançýxmasýnýn þahidi olduq. Ýmtahanýn necäkeçdiyi ilä baðlý verdiyimiz suallara ümumiyyätläbelä cavab aldýq: “Ýmtahan normalkeçdi. Riyaziyyat fänni daha çätin idi.Hätta bu imtahan sýnaq imtahanlarýndandä çätin oldu”. Mingäçevir þähärinin 18saylý mäktäbinin mäzunu Nigar Hacýzadäisä imtahanýn rahat keçdiyini qeyd etdi.Bizimlä söhbätindä näväsi Rüfanäninimtahan verdiyini söyläyän Þäkinin KiçikDähnä kändinin 63 yaþlý sakini KifayätCumayeva: “Ägär näväm bu ilä ali mäktäbäqäbul olunsa, häyätimdäki danalardanbirini qurban käsäcäyäm”, - dedi.Aiþänur Räþadqýzý

13-14 ÝYUL 2010 ZAMANABÞ vä Rusiya arasýnda casusoyununun pärdäarxasý gizlinläriÄZÝZ MUSTAFAABÞ-la Rusiya arasýnda casus ovu ilä baðlý ortaya1çýxan son qalmaqal gözlänilmäz notlar üzärindäbaþa çatýb. Belä ki, ötän häftänin sonlarýnda täräflärgözlänilmädän här iki ölkänin xüsusi xidmät orqanlarýtäräfindän saxlanýlan bir qrup casusun qarþýlýqlý þäkildädäyiþdirilmäsi barädä razýlýða gäliblär. Bunun ardýncaisä ötän cümä ABÞ täräfindän iyunun sonlarýndaRusiyanýn xeyrinä casusluqda günahlandýrýlaraqhäbs edilän 10 näfärlä ABÞ-a casusluq etmäläri iläbaðlý häbs edilän vä Rusiya häbsxanalarýndan birindäcäzalarýný çäkän Ýqor Sytragin, Sergey Skripal, AleksandrZaporojski vä Gennadi Vasilenko däyiþdirilib.Onlardan ilk ikisi därhal Böyük Britaniyaya, sonuncuikisi isä birbaþa ABÞ-a aparýlýb. Amma casus qalmaqalýilä baðlý iki ölkä arasýnda baþ verän son hadisäninbelä asanlýqla vä ortaya älavä problem çýxarýlmadanhäll edilmäsi näinki ABÞ-da, häm dä bütün dünyadasenssasiya kimi qarþýlanýb. Ýþ orasýndadýr ki, casusqalmaqalý ilä baðlý mäsälänin belä tezliklä vä bu iþinmähkämäyä qädär gedib çýxmadan hälledilmäsi hämABÞ vä Rusiya, häm dä beynälxalq aläm üçün gözlänilmäzolub. Adätän casuslarýn häbsi vä onlarýn casusluqfäaliyyätinin araþdýrýlmasý üçün aylarla, hättaillärlä vaxt lazým gälir. Amma son hadisä bunun tamamilääksini göstärdi vä bu baxýmdan iki ölkä arasýndacasus qalmaqalý ilä baðl pärdäarxasý hansýsaoyunlar getdiyi barädä müxtälif ehtimallar iräli sürülmäyäbaþladý.Casuslarýn däyiþdirilmäsi,yoxsa növbäti oyun?Casuslarýndäyiþdirilmäsi ilä baðlý Rusiya xüsusi xidmätorqanlarýnýn rähbäri Mixail Fradkovla ABÞMärkäzi Käþfiyyat Ýdaräsinin (MKÝ) þefi Leon Panetta,hämçinin Rusiyanýn ABÞ-daký säfiri Sergey Kislyak väABÞ dövlät katibinin kömäkçisi Uilyams Berns arasýndarazýlýða äsasän häbsdän azad edilän ABÞ-ýn Rusiyadakýcasuslarý därhal adý çäkilän ölkänin xüsusi xidmätorqanlarýna tähvil verdi.Bundan älavä, täräflär arasýnda äldä edilän razýlýðaäsasän Rusiya häbs edilän casuslarý ilä älaqädarMoskvadaký ABÞ vätändaþlarýna qarþý här hansý birdeportasiya täläbi gündämä gätirmäyäcäkdi. Ammabu zaman bäzi gözlänilmäz hadisälär dä ortaya çýxdý.Mäsälän, Rusiya xeyrinä casusluqda günahlandýrýlanvä Peru vätändaþý olan Viki Pelaes Moskvaya getmäkdänimtina edäräk adý çäkilän ölkä qarþýsýnda bäziþärtlär iräli sürdü. Häyat yoldaþý Rusiya vätändaþý olanViki Pelaes Moskvadan ona doðma vätäni Peruda väya dünyanýn hansýsa ölkäsindä evlä tämin olunmasýný,hämçinin uþaqlarýnýn saxlanýlmasýný vä här ay ona2000 dollar maaþ verilmäsini iräli sürdü. Son casusovu zamaný ABÞ-da häbs edilän digär þäxslär dä oxþartäläblär iräli sürdülär. Äslindä bu da baþa düþüländir.Çünki casuslarýn äksäriyyäti yaþayýþ vä mädäni säviyyäsiABÞ-dan qat-qat aþaðý olan Rusiyada yaþamaqistämirlär. Üstälik Rusiyanýn gäläcäkdä onlara qarþýhansýsa ittihamlarla çýxýþ edä biläcäyi vä lazým gäläcäyihalda hätta häbs edäcäyi tählükäsi vä adý çäkilän ölkädäyaþamanýn riskli olmasý ehtimalý da ortadadýr.Belä bir mäqamý isä Rusiya xeyrinä iþläyän casuslarçox yaxþý anlayýrlar vä bu mäsälädä onlarýn täräddüdetmäläri mäntiqi baxýmdan aðlabatan qäbul edilä bilär.Amma bu mäsälädä diqqäti cälb edän bir mäqamda var. Adätän belä casus däyiþdirilmäläri zamanýmätbuat üçün geniþ brifinq keçirilir vä mäsälänin mahiyyätinätam aydýnlýq gätirilir. Amma mäsälä ätrafýndahadisälärin gözlänilmäz þäkildä inkiþaf etmäsi ABÞkimi demokratik bir ölkäni dä bu mäsälädä müäyyänkorrektälär etmäyä mäcbur edib. Belä ki, ABÞ xüsusixidmät orqanlarý mäsälä ilä baðlý daha geniþ brifinqkeçirmäk äväzinä baþqa yol seçdilär. Onlar yalnýz Prezidentäyaxýn olan bir neçä KÝV-lä baðlý qapýlar arxasýndabrifinq keçirdilär vä bu däyiþdirilmänin dahageniþ aspektläri barädä açýqlama vermädilär.Bütün bunlar da ABÞ vä Rusiya xüsusi xidmät orqanlarýarasýnda baðlý qapýlar arxasýnda hansýsa oyunlargetdiyi barädä iräli sürülän ehtimallarýn täsadüfiolmadýðýný göstärir.Casuslarýn däyiþdirilmäsiilä baðlý qärarýnbelä tezlikläqäbul edilmäsiABÞ-ýn mediyasýndaözünämäxsus þäkildä äkssädayasäbäb olub. Belä ki,ABÞ-ýn aparýcý telekanallarýndanolan “CBS” ötän cümägünü mäsälä ilä baðlý verdiyiinformasiyada casuslarýn däyiþdirilmäsiplanýnýn izlärininbir neçä ay ävvällärä getdiyinibäyan edib. Telekanal bununlaälaqädar iki ölkä xüsusixidmät orqanlarý arasýndason bir neçä ayda müntäzämolaraq mäslähätläþmäläringetdiyini vurðulayýb.Casuslarýn häbsindän ävvälonlarýn däyiþdirilmäsi planý...Casuslarýn däyiþdirilmäsi ilä baðlý qärarýn belä tezlikläqäbul edilmäsi ABÞ-ýn mediyasýnda özünämäxsusþäkildä äks-sädaya säbäb olub. Belä ki, ABÞ-ýn aparýcýtelekanallarýndan olan “CBS” ötän cümä günü mäsäläilä baðlý verdiyi informasiyada casuslarýn däyiþdirilmäsiplanýnýn izlärinin bir neçä ay ävvällärä getdiyini bäyanedib. Telekanal bununla älaqädar iki ölkä xüsusi xidmätorqanlarý arasýnda son bir neçä ayda müntäzämolaraq mäslähätläþmälärin getdiyini vurðulayýb. “CBS”telekanalýnýn iddiasýna görä, hälä bir neçä il bundanävväl ABÞ-da Rusiyanýn xeyrinä casusluqla mäþðulolan bir qrup þäxsin izinä düþülmüþdü vä onlarýn häbsiüçün yalnýz älveriþli mäqam gözlänilirdi. BundanABÞ Prezidenti Barak Obamanýn da xäbäri vardý. Öznövbäsindä Barak Obamanýn rus casuslarýn häbsindän17 gün ävväl, iyun ayýnýn 11-dä onlarýn Rusiya häbsxanalarýndacäzalarýný çäkän ABÞ casuslarý ilä däyþdirilmäsibarädä plana razýlýq vermäsi qeyd edilib. ABÞdaRusiyadan olan yarýleqal miqrantlarýn bir qrupununRusiyanýn xeyrinä casusluq etmäsi barädä mälumatObama administrasiyasýna hälä bu ilin fevral ayýndaötürülmüþdü. Að Ev administrasiyasý isä bu häbsin ikiölkä arasýnda yeni gärginliyä säbäb ola biläcäyindän väRusiyanýn da analoji qaydada särt þäkildä cavab veräbiläcäyindän ehtiyat edirdi. Amma rus casuslarýn bundansonra da fäaliyyätini davam etdirmäsi ABÞ üçünxoþagälmäz hadisälärä yol aça bilärdi. Bütün bunlarýnäzärä alan ABÞ xüsusi xidmät orqanlarý Obama administrasiyasýnýngöstäriþi ilä väziyyätdän çýxýþ yoluaxtarmaða baþladýlar vä än real variant casuslarýn häbsindändärhal sonra onlarýn däyiþdirilmäsi barädä mäsäläningündämä gätirilmäsi oldu. Ýyunun 11-dä isäcasuslarýn häbs edilmäsinin artýq qaçýlmaz zärurät olmasýbarädä Obama administrasiyasýna bir daha xäbärdarlýqedildi. Amma bundan iki häftä sonra RusiyaPrezidenti Dmitri Medvedevin ABÞ-a säfäri baþlayýrdý.Bu säfär äräfäsindä isä casuslarýn häbsi iki ölkä münasibätlärindämüäyyän problemlärä yol aça bilärdi. Onagörä dä häbs dalðasýnýn Medvedevin säfärindän sonrayasaxlanýlmasý qärara alýndý. Qeyd edäk ki, Rusiyaxüsusi xidmät orqanlarý casuslarýn däyiþdirilmäsi barädädanýþýqlarýn aparýlmasýna baxmayaraq, son mäqamakimi ABÞ-ýn onlarla kimläri däyiþ-düyüþ edäcäyinibilmirdi.Medvedev iyunun 24-dä Vaþinqtona säfär etdi väiki ölkä arasýnda här iki täräfin maraqlarýna cavab veränbir sýra beynälxalq mäsälälär barädä razýlýq äldäedildi. Medvedevin Vaþinqtona säfärinin baþa çatmasýndancämi bir gün sonra, iyun ayýnýn 27-dä ABÞ xüsusixidmät orqanlarý ölkädä yarýleqal þäkildä yaþayanrusiyalýlardan vä onlarýn älaltýlarýndan ibarät 10 näfärlikcasus qrupunu häbs etdi. Rusiyanýn bu mäsälä iläbaðlý reaksiyasýný gözlämäyän ABÞ Märkäzi KäþfiyyatÝdaräsinin rähbäri Leon Panetta ertäsi gün Rusiya xüsusixidmät orqanýnýn rähbäri Mixail Fradkovla görüþäräkona casusluqla baðlý ällärindä olan täkzibedilmäzfaktlarý täqdim etdi. Bunun ardýnca Dövlät katibininkömäkçisi Uilyam Berns isä Rusiyanýn ABÞ-dakýsäfiri Sergey Kislyakla görüþäräk ona casuslarýn däyiþdirilmäsibarädä Obama täräfindän täsdiqlänän planýtäqdim etdi. Bu planýn qäbul edilmäsi Rusiyanýn damaraqlarýna cavab verirdi vä beläliklä, täräflär arasýndadünyada bu günä kimi görünmäyän qýsa müddätdäcasus däyiþdirilmäsi baþ verdi. Ýlk baxýþdan casus ovuilä baðlý iki ölkä arasýnda baþ verä biläcäk daha yüksäksäviyyäli qalmaqalýn qarþýsý här ilk täräfdän dinc yollarla,emosiyasýz baþa çatdýrýldý. Necä deyärlär, casuslarýndäyiþdirilmäsi iki ölkä arasýnda yüksäk säviyyädäoynanýlan mahir bir aktyor oyunu idi. Ancaq bu oyunungäläcäkdä hansýsa ciddi problemlär törädä biläcäyidä istisna edilimir. Necä deyärlär, casuslarýn däyiþdirilmäsiilä baðl mäsälä hällini tapsa da, bunun iki ölkäarasýndaký problemlärihäll edäcäyini söylämäk çätindir.Nähayät, son hadisälärgöstärdi ki, ABÞ-laRusiya beynälxalq mäsälälärämünasibätdä dä analojisiyasät yeridir vä bununlada “xüsusi täsir dairäläri”ndäyaþayan milyonlarlainsanlarýntaleyi iläoynayýrlar.QRAFÝQ: YUNUS EMRE HATUNOÐLUÞÄRH10

11 TÜRKÝYE13-14 ÝYUl 2010 ZAMANDükkân sizin...Sabah kahvaltýsý için X ilinin Y kazasýnabaðlý Z köyünde bir kýr lokantasýna gittik.Mekân sahibi kýdemli okuyuculardanbirinin bacanaðý. “Ýki seneönce bu bahçeyi satýnaldýðýmýzda yarýdan çoðu,neredeyse balta girmezdikenli çalýlýklarla kaplýydý.Altý ay sonra ne var neyok diye bahçeyi biraz temizleyincekocaman birdeðirmen binasýylakarþýlaþtýk. Kadastrocularý çaðýrdýk, ölçüpbiçtiler, burasý da sizin mülkünüzgörünüyor dediler.” deyince þaþýrmadanedemedim.Yüksek daðlardan coþa köpüre düzekoþuþturan sulardan insan beli kalýnlýðýndagümrah bir kol, deðirmenin eski arkýndan6 asýrlýk bir çýnarýn dibine dökülüyor,çýnarýn dibinde beþ metre kutrunda birhavuz, içinde kart alabalýklar “gel keyfimgel” makamýnda oynaþýp durmakta.-Bitiþik bahçedeki komþumuz tâ MilliMücadele yýllarýndan kalan evlerini tamirettirip yerleþince dýþarýya pek çok süprüntüattýlar. A, baktýk ki mazbut OsmanlýAh Filistin!Mart 92'den Ocak 96'ya kadar,Avrupa'nýn tam göbeðinde bir savaþ,daha doðrusu kirli bir savaþ ve kurgulanmýþkatliamlar yaþandý. 3 senedenfazla süren bu savaþta yüz bindenfazla kiþi öldü. 2 milyondan fazlainsan evinden, barkýndangöç etti. Dikkatbuyurun,uzakgeçmiþten bahsetmiyorum,hepi topu 20 yýlöncesi bu bahsettiðimve Avrupa'nýn tamgöbeði. Afrika'nýn kýyýdakalmýþ bilinmeyen bircoðrafyasý deðil.Bu katliamlarýn en dehþet vericiolaný ise Temmuz 1995'te yaþananýydý.Bu tarihte General Ratko Mladiçkomutasýndaki aðýr silahlarladonatýlmýþ Sýrp ordusu ve 'Akrepler'olarak bilinen Sýrp çetelerSrebrenitsa'ya girdi ve yaþlý, kadýn,çocuk demeden en az 8 bin 500Boþnak'ý katlettiler. Ýþin acý verenkýsmý ise bizzat Birleþmiþ Milletler'ino bölgeyi 'güvenli' olarak ilan etmiþolmasý ve bölgede Hollanda askerlerininbulunmasýydý. BM askerlerikatliama seyirci kalmýþ, hatta pasiflikleriyledesteklemiþlerdi. En ücra1980 öncesindeki sað-sol kutuplaþmasýve anarþi, belli merkezlerdeüretilip sahneye konmuþ bir darbezemini hazýrlama faaliyetiydi. 12 Eylüldöneminde palazlanan PKK terörü de,elbette ona zemin hazýrlayan faktörlerbulunmakla birlikte, temelde yine bellimerkezlerde üretilip sahneye konmuþtur.Terör, daha önce busütunda ifade edildiðigibi, silahlý-silahsýz, açýkgizlibelli bir kesiminveya yapýlanmalarýn vesýký-fýký olduklarý Anglo-Saxon-Ýsrail ittifakýnýnTürkiye üzerindeki kontrolünüdevam ettirmesinin aracýdýr veimkân olursa nihayette Ortadoðu'dabütün Kürt bölgelerini içine alacakama asla Kürtlere hizmet etmeyecekbir devletin kurulmasý hedefi de gütmektedir.Þu halde, terörü önlemek içinmücadele, öncelikle onu üreten ve kullananiç ve dýþ odaklara karþý verilmelidir.Bu da, terörün dýþ destekçilerinekarþý alternatifli dýþ politikalarla veA. TURAN ALKANM. NEDÝM HAZARzevkinin izlerini taþýyan kallavî ciltli kitaplar.Birkaç gün önce yine bir hayli kitapvesaire atmýþlar, sonuna yetiþebildik.Elmalýlý merhumun tefsiritam takým. Görmek istermisiniz?Böyle þeyleri hep fantastikromanlarda olurzannederdim. Kitaplarýgörünce aðzým uçuklayayazdý. Daha dün matbaadançýkmýþ gibi tertemiz durumdalar.Ne cildinde güve yeniði, ne birdamla küf. Buluntular arasýnda Yassýadakararlarýnýn ve idam günlerinin gazeteleride var; Cumhuriyet, Falih Rýfký'nýn“Dünya”sý. Elli senelik gazeteler katlandýðýgibi duruyor. Sonra Feridun FazýlTülbentçi merhumun Osmanlýlar'ý,Abdullah Ziya Kozanoðlu'nun Savcý Bey'i;tertemiz. Kapak kýsmýnda zarif bir imza,bir tarih, o kadar. 935 yýlýndan kalma birfabrika projesinin “muþamma” cinsi birkâðýda çizilmiþ planlarý. Yabancý firmalarlayazýþmalarýn tasnif edildiði muntazambir eski zaman klasörü, fevkalade zarif veboþ bir not defteri.köþesinde hapþýrýlsa, Lahey'den,Brüksel'den duyulacak olan bircoðrafyada Batý dünyasý katliama rýzagöstermiþti. Bugün o askerlerin kaçýgece rahat uyumaktadýr meraketmekteyim. Lakin mevzuumuz bugünbu deðil sevgili okur.Hatýrlýyorum; odönem neredeyse hergün Bosna manþeti atýyordukgazetede. Her güniç burkan bir öyküyayýmlýyorduk. Gün aþýrýacý, ölüm, katliamhaberlerini vermekzorunda kalýyorduk. Ve en önemlisibaþta okurlarýmýz olmak üzere tümTürk halký ilgi gösteriyor ve yanýndaolduðunu ifade ediyordu Bosnahalkýnýn. Nümayiþler tertip ediliyor,Sýrplar ve BM protesto ediliyordu.Yapýlanlar genelde bunlardý...Bugün Filistin halký ile ilgili debenzer þeyler yapýyoruz. Katledilenbebelerin, acýmasýzca öldürülenFilistinlilerin, gözü yaþlý Filistinlikadýnlarýn resimlerini, hikâyeleriniyayýmlýyoruz. Ve halkýmýz inanýlmazderecede hassas bu konuda.Biliyorsunuz en son Mavi Marmaraolayýndan sonra günlerce nümayiþTerörle mücadelenin olmazsa olmazlarýALÝ ÜNALekonomik açýdan, özellikle askerîihtiyaçlar açýsýndan güçlü ve mümkünolduðunca baðýmsýz kalýnabilecek birnoktaya ulaþmayý gerektirmektedir.Terörü besleyen ve kullanan iç odaklarakarþý gerekli mücadeleyi verebilmekiçin de sivil iktidarlar, en azýndananayasa ve yasalarýn kendilerineverdiði yetkiyi kullanabilmecesaret ve kararlýlýðýnýgösterebilmelidir.Mücadelede inisiyatifmutlaka sivil iktidardaolmalý, asker kesinlikledemokratik-hukukdevleti olmanýn gerektirdiðialana çekilip,diðer devlet kuruluþlarý gibi denetimaltýna alýnmalý ve askerî teçhizat alýmlarý,yine bizzat sivil merkezler tarafýndanyapýlmalýdýr. Teröre karþý düzenliordunun 26 yýllýk savaþta baþarýlý olamadýðýortadadýr. Dolayýsýyla, terörlemücadele müsteþarlýðýna baðlý özelbirlikler oluþturulmalý ve teröristlerlebu birlikler savaþmalýdýr. Ülke içindeasayiþi saðlamada jandarma-polisayrýmý giderilmeli ve bu ikisi beraberZaman tüneline düþüp 30'lu yýllaraçýkmýþ bir tuhaf hâlet bürüdü hepimizi...Kitaplardan birinin içinden aþk mektubunabenzer küçük bir pusula çýktý. Tambir hazine. “Haydi gidelim, belki çöplükteyine define izine rastlarýz” dedim.Yürüdük, ev sahipleri bahçede oturuyorlar.Fevkalade hoþâmedi gösterdiler.Evrak-ý metruke sahibinin kýzý ve damadýimiþler. Evlerini gezdirmek ve çöp atýlanyerde bulmamýz muhtemel yeni þeylerialýp götürmek izni vermek inceliði gösterdiler,saðolsunlar.Benim bahtýma çöplük muhteviyatýndanKodak firmasýnýn 30'lu yýllara dairbirkaç fotoðraf makinesi broþürü çýktý.Bizim gazetenin görsel buyurganý FevziYazýcý'nýn iþine yarar diye aldým. Lâfaramýzda, Zaman Gazetesi'nin alt katýndaFevzi Yazýcý'nýn eski makine koleksiyonusergisi var. Tam hasetlik. Eðer bendekibroþürler onda yoksa seyreyleyin gümbürtüyü...Bitmedi, kimyevi savaþ gazlarýna dairilmi bir neþriyat, o da 30'lu yýllarýn tarihinitaþýyor. Ardýndan Kemal Zeki Pakalýnmerhumun Mahmud Nedim Paþa'sý, birucundan hafifçe fare kemirmiþ o kadar,tertemiz.yaptýk Ýsrail Konsolosluðu'nunönünde. Bayraklar yaktýk, Ýsrail yönetiminilanetledik. Baðýrdýk, sloganattýk, rahatlayýp evlerimize döndük.Üstelik samimiydik de... O dönem birileri'Arkadaþ yüz gemi yola çýkarýyorumkimler gelecek?' dese birbirimiziçiðnerdik gemilere binmek için.Çok samimiydik...Bosna katliamlarý sýrasýnda vesonrasýnda çok fazla þey yapmadýkaçýkçasý. Ya bilmiyorduk ya da ilgialanýmýza gelmiyordu. Ben meseleninsadece bir yönünü yazacaðým, eminimçok baþka yönleri de vardýr birazdandiyeceklerimi destekleyecek.Bosna Savaþý'nýn sonlarýna doðruFransýz filozof Bernard-Henri Levy,Bosna isimli son derece objektif birbelgesel çekti. Gerçekçi olan belgeselayný zamanda saðlam bir metne vegörselliðe de sahipti. Bu þahanebelgeseli, Bosna meselesine her daimsahip çýkan Türkiye'de kaç kiþi izledibiliyor musunuz? 10 bin kiþiyi bulmadýgiþesi!Bir meseleye sahip çýkmayýsadece meydanlara dökülüp, baðýrýpçaðýrmaktan ibaret sandýðýmýz içinçok yüz vermedik Levy'nin belgeseline.Benzer bir durum bugünlerde desöz konusu... Uluslararasý Kültür veSýradan bir tatil sabahý, birdenbirefantastik bir maceraya dönüþüverdi.Kahvaltý sofrasýnýn alçakgönüllü ihtiþamý,600 senelik çýnarýn gövdesine beþ metredendökülen pulat gibi suyun ferahlýðý, birtesadüf eseri birkaç dönümlük tapulu malsýnýrlarý içinde keþfedilen þahane taþmimarisiyle eski deðirmen binasýnýn hayalikamçýlayan ve zevklendiren tesiri birbirinekarýþtý; tatlý ve derin lezzet olupdamaða yapýþtý.Çengelköy'de mukim kitapsever dostumunbiri, en büyük kitap keþiflerininhâlâ çöplüklerde ele geçtiðinisöylediðinde de þaþýrmýþtým. Kitapseverkapýcý kardeþlerimiz, “Al þunlarý buradagötür, kalabalýðýndan kurtulsak kâfi” diyekitap vesair cinsinden süprüntüden yakasilken ve yeni dekorasyon için evlerindeboþ hacim isteyen halkýmýza çok önemlikültür hizmeti sunabiliyorlar ki kendimegüçbelâ yetesi aklýmýn almadýðý iþlerdendir.Biliyorum, X'li, Y'li yer tarifine siniroldunuz; hoþ görünüz. O mahalden hâlâkültürel kalýntý çýkmasý ihtimâli var ve oyörenin kütüphanelerinden birinearmaðan gidecek. Yoksa sýr deðildir;dükkân sizin!Sanat Derneði (UKSD) 10-12 Temmuztarihleri arasýnda Filistin FilmleriZamaný isimli bir etkinlik düzenledi.Etkinliðin amacý, seyirciye ulaþtýrýlacak10 film vasýtasýyla Filistin probleminingerçek boyutuna yerli veyabancý kamuoyunun dikkatini çekmekti.Ne oldu biliyor musunuz?Daha birinci gün, ilk film gösterimindebir tane bile seyirci olmadýðýiçin film gösterilmedi... Üstelik gösterimFatih gibi bir semtte, Ali EmiriKültür Merkezi gibi modern birsalonda ve öðleden sonra gibi uygunbir vakitteydi...Ýsrail Konsolosluðu'nu basmaknedense çok daha cazip geliyor bize.Limon Aðacý, Beþir ile Vals,Þatilla'nýn Çocuklarý gibi Filistinmeselesini film diliyle evrensel boyutataþýyan sanat eserlerine hiç yüzvermedik nedense.Týpký 15 yýl önce Bosna filminedeðer vermediðimiz gibi...Bir þey söyleyeyim mi size?Bilmiyorum, belki sayýnbakanýmýzýn dediði gibi bir Mescid-iAksa'da namaz kýlabiliriz belki.Ancak Mescid-i Aksa'da film çektiðimiz,bu çektiklerimizi koþarakizlemeye gittiðimiz zaman bu davakazanýlmýþ olacak!var olacaksa bile jandarma, ordudanayrýlýp, mutlaka Ýçiþleri Bakanlýðý'nabaðlý olmalýdýr. Bütün bunlar, sistemimizdeköklü deðiþiklikler, budeðiþiklikleri yapabilmek de, bir dahaseçilip seçilmeme kaygýsý taþýmayan,“bayramlýk ve idamlýk” iki gömleðibulunan ve “korku, tamah, statü veservet düþkünlüðü, yolsuzluk, þan,þöhret” gibi sulardan içmemiþ, busulara itibar etmeyen bir meclis vesivil iktidarlar gerektirmektedir.Bazý aydýnlar, BDP gibi partilerleKCK gibi kuruluþlarýn maksat vemahiyetini anlamamýþ görünmektedir.Anayasa'da yapýlan þu son deðiþikliklerkarþýsýnda CHP, MHP, BDP, DP ve DSPgibi partilerin ittifaký, Türkiye'ninterörün bir boyutunu teþkil ettiði asýlproblemini ortaya koymaya yetmekteve bu partilerin, bu arada KCK'nýn asýlmahiyetini anlamamýza yardým etmektedir.KCK, PKK'nýn þehirlere inme veyerleþme sürecini temsil etmektedir.KCK mensuplarý, belediyelerin BDP'deolduðu yerlerde belediye baþkanlarýndandaha yetkilidirler. Bu bakýmdan,KCK operasyonlarýndan vazgeçilemez.Terörle mücadelenin diðer boyutunu,onun zeminini yok etme teþkiletmektedir. Bunun için de, elbettefakirlikle mücadelenin yaný sýra göçüönleme, bölgedeki bütün þehir-kasabaköyve mezralarý kaynaþtýrma, kolayulaþýmla birleþtirme ve iç güvenliðisaðlamak þarttýr. Bundan da önemlisi,devlet-vatandaþ kaynaþmasý mutlakasaðlanmalý, dolayýsýyla bölgede vazifeyapan bütün resmî yetkililer, halkýninancýna, geleneklerine, kültür veetnik kimliðine en azýndan saygýlý,ayrýca dürüst, vazifeperver, hizmetâþýðý insanlar arasýndan seçilmelidir.Ýkinci olarak, halký terör örgütü vekuruluþlarýndan ayýrmak için, bilhassabölgede sevilen insanlar ve sivil kuruluþlariyi istihdam edilmelidir. Buülkenin ve milletin terör gibi tehlikelerdenkurtulup korunmasý için sevgi,merhamet, hürmet, emniyet, haram vehelâli bilip haramdan ve kanunsuzluktanel çekmek gibi hasletlerle, devlettenvatandaþa sevgi ve merhameti,vatandaþtan devlete karþý hürmet veitaati yerleþtirmek þarttýr. Bunun içinde, bu milletin dini olan, þu veya buþekilde bölgede daha etkili olanÝslâm'a mutlaka muhtacýz.Referanduma giderkenBilge Dýþiþleri Bakanýmýz Ahmet Davutoðlu,17 Haziran'da Ýstanbul'da The Woodrow WilsonMerkezi'nin kendisine tevcih ettiði ödül töreninde,hepimiz, hepiniz adýna adeta baþým göðe deðdi.Bu ödülün iptali için içeriden ve dýþarýdan lobilerçok uðraþtý. Ýlk defa bir Türk'ün Avrupa KonseyiParlamenterler Meclisi'ne baþkan seçilmesiniengellemek için 'ete kemiðe bürünüp, pasaportundaTürk diye görünen' kiþilerin karþý rey vermesigibi.Bunu baþaramayýnca iþi sulandýrmak üzeredevreye oligarþinin þiþman kedileriyle yeniyetmebazý tipleri soktular. Aðýzlarýnýn suyu akarak Davutoðlu'nunödül töreninde yalnýz kaldýðýndan,gözden çýkartýldýðýndan dem vurdular. Gafil, bizoradaydýk, Anadolu oradaydý, gözün göremedideðil mi!Mesele þu. Ha Davutoðlu, ha týrnaklarýyla kazýyarakbir yerleregelip kendisini ülkesineadayan herhangibir Anadolu çocuðununoligarþinin karþýsýndakikaderi belli:ÝBRAHÝM ÖZTÜRKÖnce ayný yuvarlakmasa çevresinde bilesizi vicdansýz bir þekildegörmemeyi, yokmuþsunuz gibi davranmayýkibirlice becerirler. Baktýlar ki olmadý, bu seferde sizden istihza ederek, dalga geçerek bahsederler.Amaç acý çektirmek ya, bu sefer sizi gördüklerinigösterirler. Alttan alta seni keser ve býyýkaltýndan gülerler. Görmediðinde de, gördüðündede iþkence!Baktýlar ki bu da olmadý, 'tehdidi' þah damarlarýndahissediyorlar, iþte o zaman belden aþaðývurmanýn, yok etmenin en aþaðýlýk senaryolarýnafigüranlýk yapmaktan bir lahza geri durmazlar.Makamlarýný, kalemlerini ve midelerini sonunakadar Ýsrail lobisine açarlar.Her þeye raðmen kader sizi bir küçük sandukanýniçinde korumaya alýp firavun sarayýna efendiyapýp zirveye oturtursa, bu sefer de içlerindesizi yok etme dürtüsünü capcanlý tutarak, güçkarþýsýnda diz çökmeye, el etek öpmeye pek alýþýkolan bu zevat, paçalarýnýza tutunmaya çalýþýr.Davutoðlu dýþarýda soðuk savaþ baronlarýna,içeride de oligarþinin kanlý tezgâhýna karþý 'kralçýplak' diye haykýrmýþ ve tarihin akýþýný daha þimdidendeðiþtirmiþ, milletine ve tarihine adanmýþbir müþterek liderliðin, bir takým oyununun ayrýlmazparçasýdýr. Bu eser senindir ey millet! Aç susuzdurup büyüttüðün senin çocuklarýn, senin kaderinesahip çýkmýþtýr artýk. Davutoðlu ile BaþbakanTayyip Erdoðan'ýn yaptýklarýnýn oligarþi tarafýndanakredite edilmesini beklemeyin sakýn.Kendi çocuklarýnýza, kendi kriterlerinizle sahipçýkýn. Þimdilerde bolca televizyonlarda karþýnýzaçýkan oligarþinin yaþlý tiplerinin yüzündeki kin,nefret ve þiddet dolu insanlýk enkazýna bakýn, nedediðimi anlarsýnýz.Nereden aklýma geldi bilmiyorum, 28 Þubatsürecinde adý ortalýkta gezen isimleri bir kâðýdayazýp aralarýnda iliþki bulduklarýmý bir okla birleþtirmiþtim.Zaman içinde saðcý, solcu, liberal,muhafazakâr partilerde, üniversitede, yargýda,kýþlada adý öne çýkan onlarca isim arasýnda okadar çok ok çýkarmýþým ki sonunda karþýmatam bir 'örümcek aðý' çýktý. Aklýmý kaçýracaktým.Görüyorsunuz, oligarþi itinayla bütün kritikyerlere adamlarýný yerleþtirmiþ, halkýmýz ölüyor,krizden krize sürükleniyor ancak su cenderesimisali oligarþinin bir temsilcisi inerken,otomatikman diðeri çýkýyor. O dünyada kaybetmekyok. Sözde 'kaybetmek', geçici bir tatil anlamýnageliyor. Suç mu iþledin, sorun etme, nasýlolsa bir köþede kurtarýcý bir hukukçu bulursun.Ver elini 'zamanaþýmý'! Yok olmadý, dokunulmazbir sürü pozisyon var, her türlü yargýsalsüreçlerden arýndýrýlmýþ, alýrlar kozmik odaya,ön kapýdan suçlu girer, arka kapýdan 'yurtsever'olarak çýkarsýn.Adeta birbirleri için doðmuþ, birbirleri içinyaþýyorlar. Girift ve karanlýk iliþkiler aðýnda kaderlerinibirleþtirmiþler. Ergenekon süreçlerinebakýnýz, bu yüzden 'toplu intihara' hazýrlar. 12Eylül 2010'da anayasa referandumuna böyle birsarmalda gideceðiz. Ey yoksul ve maðdur Anadolu,bu senin kendin için verdiðin son büyük,meþru mücadele olacak. Medeniyetine ve çocuklarýnýngeleceðine vurulan kölelik zincirlerindenbaþka da kaybedeceðin bir þey yok. Ancakkazanacaðýn bir istikbal var.

13 ÜZ - ÜZÄ13-14 ÝYUL 2010 ZAMAN“Ýnsan daim öyränmäyä,kamilläþmäyä can atmalýdýr”“Qadan alým”. O, telefonda danýþanda vä ya üzbäüz þöhbätläþändä mütläq bu sözüiþlädir. Çünki Yunis Hüseynov, özü dediyi kimi, Gäncä suyu içib... O, üçqat Azärbaycançempionudur. Üç däfä Azärbaycan kubokunun sahibi olub. Ýki däfä (1994 vä 1998-cillärdä) “ilin futbolçusu” adýna layiq görülüb. Mäþqçi kimi Azärbaycan çempionatýnýngümüþ vä bürünc mükafatçýsý, UEFA Kubokunda märhälä adlayan ilk mäþqçidir. Yunisbäylä “Neftçi”nin keçmiþ bazasýnda görüþdük. Söhbätimiz här ikimizin üräyincä keçdi.ELGÝZ ABBASOV BAKI1965-ci ildä Gäncädä doðulmuþam. Ai-böyük olub - atam, anam, 3 ba-1lämizcým vä 3 qardaþým. Evin sonbeþiyi olsam da,däcäl deyildim. Hämiþä qardaþlarýmdan nümunägötürürdüm. Vaxt, vädä yetiþdi. Mändä bir sänät seçmäyä mäcbur oldum. Futbolladärsi eyni zamanda üzärimä götürmäkmänä çätin gälirdi. Düzü, futbol mäni özünädärsdän daha çox çäkdi. Uþaqlarla yýðýþýb futbolkursuna getdim. Beläcä, peþäkar futbolçuolmaq yolunda ilk addýmýmý atdým. 16 yaþýmdaartýq “Käpäz”in äsas heyätindä çýxýþedirdim. Män idmanýn bütün növlärini sevirdim.Gäncädäki güläþ müällimi Elçin mäniidman därsindä görmüþdü. Hälä xälväti iki ildä güläþä getmiþäm.Cins þalvar satmaqla yaxþý pul qazanýrdým Gäncänin märkäzindä doðulub böyümüþäm.Orada hamý alverä meyl salmýþdý.“Bazarýn baþý” deyändä, göz önünä alverçilärgälirdi. Män dä bir müddät alver etmiþäm.Täzä çýxan cins þalvarlarý vä digär geyimlärisatmaqla yaxþý pul qazanýrdým. Atam hämiþäticarätlä mäþðul olub. Anam evdar qadýndýr,hämiþä bizim ehtiyaclarýmýzý qarþýlayýb. Mändänfärqli olaraq, iki qardaþým atamýn yolunudavam etdirdi. Ýndi Bakýda yaþayýb, bu sahädäfäaliyyät göstärirlär. Täässüf ki, böyük bacýmartýq dünyasýný däyiþib. Digär iki bacýmGäncädä yaþayýr. Biz mehriban ailä olmuþuq.Gäncäyä här gedändä onlara baþ çäkiräm.Dörd il “Neftçi”nin bazasýnda qalmýþam “Neftçi”yä gäliþimin xüsusi tarixçäsivar. Azärbaycan yýðmasýnýn tärkibindä Soçidätälim-mäþq toplanýþýnda olanda rähmätlikRuslan Abdullayev mäni, Äli Rähmanovu väAlik Hüseynovu bäyänmiþdi. Toplanýþýn üstündänbir ay keçmämiþ bizi “Neftçi”yä dävätetdilär. Alik bir az oynadýqdan sonra Gäncäyäqayýtdý, Äli bir neçä il çýxýþ etdi, män isä lapçox qaldým. 1993-cü ildän 1998-ci ilä qädär,düz 15 il bir nömräli komandamýzýn formasýnýgeyindim. Düzdür, män Gäncä futbolununyetirmäsiyäm. Amma Yunis Hüseynov olmaðýmdaäsas rolu “Neftçi” oynayýb. Män buradaçýxýþ edändä futboldan zövq almýþam, tanýnmýþam,Yunis Hüseynov olmuþam. Bunagörä dä “Neftçinin baza”sý mänä çox äzizyerdir. Düz dörd il bu bazada mäþq etmiþäm,yeyib-içmiþäm, yaþamýþam. Älbättä,17 yaþlý uþaq üçün Bakýda täk qalmaq çoxçätin idi. Gäncä, valideynlärim üçün çoxdarýxýrdým. Bizdä bazar günü mäþq olmurdu.Här þänbä günü axþam qatarlaGäncäyä gedib, 1 gün evdä qalýb, növbätihäftänin ilk mäþqinä yetiþirdim. Bu väziyyätbir neçä il belä davam etdi. “Neftçi”mänä çox þey verdi. Burada Asim Xudiyev,Äsgär Abdullayev, Asif Äliyev, SergeyKramarenko, Ýsgändär Cavadov, SämädQurbanov kimi futbolçularla çiyinçiyinäoynadým.Deyirdim, futbolçuyam maþýným var... Azärbaycanda yalnýz iki klubda - “Käpäz”dävä “Neftçi”dä uzun müddät oynamýþam.Karyeramýn sonlarýnda cämi iki ay“ANS Pivani”nin þäräfini qorudum, eläonunla da 2000-ci ildä futbolla vidalaþdým. Ovaxt “Neftçi”nin futbolçularýna ev, maþýn verirdilär.Ävvälcä “06”-ým olub. Onda bu maþýndantäk-tük adamda var idi. Sonra Rusiyaistehsalý olan digär avtomobil sürmüþäm.Vaxt keçdikcä “Mersedes” aldým. Ýndi dä“BMW X5”-im var.Aynurun valideynlärihandan-hana yola gäldilär Ailä häyatý quranda 25 yaþým varidi. Tanýnýrdým, amma istädiyim qýzþahmat üzrä dünya çempionuAynur Sofiyeva idi. BakýDövlät Universitetinin jurnalistikafakültäsindätähsil alýrdý. Ardýnca getdimuniversitetä. Çoxzähmli idi. Ona üräyimiaça bilmirdim. Nähayät,özümü toparlayýb dedim.Aynur Qaxlýdýr. Valideynlärimonlara getdilär elçiliyä.Handan-hana yolagäldilär. Qýz toyu Qaxda,mänim toyum Gäncädä oldu.Toyu Aðadadaþ Aðayevaparýrdý. Tanýnmýþfutbolçularýn,demäk olarki, hamýsý toyuma gälmiþdi.Ýndi Bakýda metronun “Gänclik” stansiyasýnýnyaxýnlýðýnda yaþayýrýq. Ýki qýzým var.Böyük qýzým universitetdä tähsil alýr. Onlaridmana yox, elmä häväslidirlär. Män, eläcä däqýzlarým þahmatý bilirik. Aynur þahmatdantam uzaqlaþýb. Onunla arabir þahmat oynayýrýq.Aynur dünya çempionudur, hamý täräfindäntanýnýr, onu udmaq olar?..Ýndi süfrämizin baþýnda anam oturur Gäncäyä tez-tez gediräm. Evimizinhär daþý mänä äzizdir. Gäncädä olanda gününböyük hissäsini evdä, anamýn yanýndakeçiriräm. Artýq süfrämizin baþýnda daanam oturur. Atam iki il bundan ävväldünyasýný däyiþib. Älbättä, ataitirmäk çox aðýrdýr. O, häyatdaolanda elä bilirdimki, küräyimimöhkäm yerä söykämiþäm.Täässüfki, hämin “dað”indi yoxdur.Atam çoxzähmli, ciddiadam idi.Onun bir baxýþýilä härþeyi anlayar,näyi necä etmäyi baþa düþärdik. O,evä gälmämiþ süfrä baþýna keçmäzdik. Ýndihämin günlär bir kino lenti kimi tez-tezgözümün önündän keçir...Hava limanýný bezdirmiþdim ki, çantamý verin “Düz altý ildir - “Karvan”ýn baþ mäþqçisiolandan ad günlärimi evdä keçirmiräm.Män fevralýn 1-dä doðulmuþam. Bu da qýþ tälim-mäþqtoplanýþýna täsadüf edir, hämiþä däAntalyada oluram. Bu il 45 yaþým tamam oldu.Uþaqlar yýðýþýb, mäni täbrik etdilär. Gedibbir süfrä arxasýnda äyläþdik. Belä günlärä heçfikir vermämiþäm. 20 il futbol oynamýþam, 6ildir mäþqçi iþläyiräm. Evdä bir dänä dä þäklimqalmayýb. Heç nä qädär oyun keçirdiyimidä bilmiräm. Nävälärim ordan-burdan eþidärlärki, babalarý futbolçu olub.Futbolla baðlý bir maraqlý ähvalat heçyadýmdan çýxmýr. Män täyyaräyä minmäkdänqorxduðum üçün Türkiyäyä tälimmäþqtoplanýþýna maþýnla gedirdim. Bir däfäiçindä bütün hazýrlýq planý olan çantamýkomandaya hävalä etdim ki, siz gätirin. Hamýnýnçantasý gäldi, mänimki yoxa çýxdý.Antalya hava limanýný däng elädim ki, mänimçantamý verin. And içdilär ki, hoca, buradasänin çantan qalmayýb. Yevlaxa qayýdandanä görsäm yaxþýdýr? Çanta qalýb klubunavtobusunda.Yalnýz iräli baxmaq lazýmdýr Ev iþläri ilä mäþðul olmaðý, xüsusändä häyäti, küçäni sulamaðý çox xoþlayýram.Belädä, içimä bir rahatlýq gälir. Boþ vaxtlarýmdafutbola dair kitablar oxuyuram.Düzdür, häyatýmýn yarýdan çoxunu futbolahäsr etmiþäm. Amma bilmädiyim þey çoxdur.Yeni-yeni terminlär öyränmäyä çalýþýram.Ümumiyyätlä, insan hansý iþin qulpundanyapýþmasýndan asýlý olmayaraq,daim kamilläþmäyä can atmalýdýr. Ägärbildiklärinlä kifayätlänmirsänsä, sändänadam olacaq. Hämiþä iräli baxmaq lazýmdýr.Yalnýz iräli...MÄÞQÇÝYUNÝS HÜSEYNOV

14 MÝZAH13-14 ÝYUL 2010 ZAMANDüþünce dilden dil düþünceden doðarGök niçin gürler?1Þimþek ya da yýldýrým, etraflarýndakihavanýn saniyenin milyondabiri kadar bir sürede 30 bin dereceyekadar ýsýnmasýna vesile olur. Isýnan buhava aniden genleþir, geniþler. Normalatmosfer basýncýnýn neredeyse 100 mislibir basýnçla, ses hýzýndan çok hýzlý sesdalgalarý yayar. Bu aynen ses hýzýnýgeçen uçaklarda olduðu gibi kulaðýmýzabir nevi patlama sesi olarak ulaþýr. Bunagök gürlemesi diyoruz. Þimþek de,yýldýrým da tek bir olay deðil bir seriolayýn birleþimidirler. Yýldýrýmýn ilkçakýþýndan sonraki yukarý doðru olandönüþ çýkýþýnda, elektrik akýmý dahagüçlü olduðundan kulaðýmýza gelenikinci ses birincisinden güçlüdür.Yýldýrým veya þimþeðin görülmesi ile gökgürlemesinin duyulmasý arasýnda geçensüre saniye olarak ölçülür ve üçebölünürse uzaklýk kilometre olarakbulunabilir. Çünkü gök gürültüsününsesi bize ses hýzý ile ulaþýrken, þimþek veyýldýrýmýn görüntüsü gözümüze ýþýkhýzýyla ulaþýr.Kurþun geçirmezcam nasýl yapýlýr?1Buna kurþuna dayanýklý camdemek daha doðru olur, çünkübu camlar bir þeyin içine girmesinekarþý dayanýklýdýr. Ancak ayný yere birdizi mermi fýrlatýlmasý bu camlarýn dakýrýlmasýna yol açacaktýr. Bu camlargenelde cam tabakalar arasýnadeforme olabilen polikarbonat plastiktabakasý koyarak yapýlýr. Mermininetkisiyle dýþtaki cam katman kýrýlýr. Buda enerjiyi daha geniþ bir alana yayar.Böylelikle plastik katman biraz esnerama kýrýlmaz.Neden kafamýzý çarptýktansonra yýldýz görürüz?1Aslýnda gördüðünüz yýldýzlar, aynýanda çalýþan beynin görmebölümündeki nöronlardýr. Bu, ayaða çokhýzlý kalktýðýnýz zaman ya da beyninizebir darbe aldýðýnýz zaman oksijenseviyesinin hýzlýca deðiþmesinden dolayýmeydana gelir. Kýlcal damarlara enyakýn nöronlar ilk olarak etkilenir, ancakeðer bu çok hýzlý olursa çevre nöronlarda bundan etkilenebilir. Bunun sonucundabeyninizin yýldýz olarak algýladýðýsinyaller oluþur.1Hayatýn içindenAnne fedakarlýðý...“Bebeðimi görebilirmiyim?” dedi yeni anne. Kucaðýna yumuþak birbohça verildi. Mutlu anne, bebeðinin minik yüzünü görmek içinkundaðýný açtý ve þaþkýnlýktan adeta nutku tutuldu! Anne ve bebeðiniseyreden doktor hýzla arkasýný döndü ve camdan bakmaya baþladý.Bebeðin kulaklarý yoktu. Muayenelerde, bebeðin duyma yetisinin etkilenmediði,sadece görünüþü bozan bir kulak yoksunluðu olduðuortaya çýktý. Aradan yýllar geçti, çocuk büyüdü ve okula baþladý. Birgünokul dönüþü eve koþarak geldi ve kendisini annesinin kollarýna attý.Hýçkýrarak aðlýyordu. Bu onun yaþadýðý ilk büyük hayal kýrýklýðýydý,aðlamasý devam ederken annesine: “Bugün okulda arkadaþlarým banaucube dedi...”Küçük çocuk bu kadersizliði ile büyüdü. Arkadaþlarý tarafýndan seviliyorduve oldukça baþarýlý bir öðrenciydi. Sýnýf baþkaný bile olabilirdi,eðer insanlarýn arasýna karýþabilmiþ biri olsaydý. Annesi, her zamanona “insanlarýn arasýna karýþmalýsýn!” diyordu, ancak ayný zamandayüreðinde derin bir acýma ve þefkat hissediyordu.Delikanlýnýn babasý, aile doktoru ile oðlunun sorunu hakkýnda görüþtü:“Hiçbirþey yapýlamaz mý?” diye sordu. Doktor “Eðer bir çift kulakbulunabilirse, organ nakli yapýlabilir” dedi. Böylece genç biri içinkulaklarýný feda edebilecek biri aranmaya baþlandý. Ýki yýl geçti. Birgün babasý: “Hastaneye gidiyorsun oðlum, annen ve ben sana kulaklarýnýverecek birini bulduk. Ancak unutma bu bir sýr” dedi.Operasyon çok baþarýlý geçti ve adeta yeni bir insan yapýldý. Yenigörünümüyle psikolojisi de düzelen genç, okulda ve sosyal hayatýndabüyük baþarýlar elde etti. Daha sonra evlendi ve diplomat oldu.Yýllar geçmiþti. Birgün babasýna gidip sordu: “Bilmek zorundayým,bana bu kadar büyük bir iyilik yapan kiþi kim? Ben o insan içinhiçbirþey yapamadým...” “Birþey yapabileceðini sanmýyorum...” dedibabasý. “fakat anlaþma kesin, þu an öðrenemezsin, henüz deðil...”Bu derin sýr yýllar boyu gizlendi. Ancak birgün açýða çýkma zamanýgeldi... Hayatýnýn en karanlýk günlerinden birinde annesinin vefathaberini aldý ve hemen onun yanýna koþtu. Annesinin cenazesi baþýndababasýyla birlikte bekliyordu. Babasý yavaþca annesinin baþýna eliniuzattý. Kýzýl kahverengi saçlarýný elleriyle geriye doðru itti. Annesininkulaklarý yoktu. “Annen hiçbir zaman saçýný kestirmek zorundakalmadýðý için çok mutlu oldu” diye fýsýldadý babasý... “Ve hiç kimse,annenin daha az güzel olduðunu düþünmedi...”UnutkanlýkSachi adýnda dört yaþýnda bir çocuk vardý. Anne ve babasý bir günona yeni bir kardeþi olacaðýný müjdelediler. Bir süre sonra da,minik bir bebek ile eve geldiler. Herkes Sachi’nin kardeþinikýskanacaðýnýdan ve hatta bir fýrsatýný bulursa ona zarar vereceðindenkorkuyordu. Oysa küçük Sachi, kardeþine çok iyi davranýyordu ve sýksýk anne ve babasýna: “Ne olur bir kaç dakika onunla yalnýz kalmamaizin verin!” diyordu. Anne ve babasý Sachi’nin neden kardeþiyle yalnýzkalmak istediðini bir türlü anlayamýyorlardý. Bir gün küçük oðullarýnýnýsrarlarýna dayanamayarak kendisine izin verdiler. Ama ondan habersiz,odanýn kapýsýný aralýk býrakarak içerisini gözetmeye baþladýlar.Sachi, bebeðin yanýna iyice yaklaþtý ve ona þunlarý söyledi: “Sevgilibebek, ne olur bana meleklerin nasýl þeyler olduðunu anlatýr mýsýn?Ben unutmak üzereyim de...”Her türlü yazýlarýnýzý bekliyoruz: info@zaman.az,a.ucal@zaman.az Hazýrlayan: Aydýn UcalBagaj kabulüAþýrý sinirli biri, havalimanýnda “bavul kabulbankosu”ndaki ilgili memura etmediði hakaretibýrakmamýþ. Müþterinin abartýlý kabalýðýkarþýsýnda, banko memuru sakin ve güleryüzlü birþekilde davranýyor, hiç cevap vermeden iþinedevam ediyormuþ. Adam iþi bitip gidince, bir arkasýradaki “Sizi tebrik ederim!..” demiþ memura...“Hiç tahrike kapýlmayýp nezaketinizi sürdürdünüz.Ama bu kadarý da yanlýþ. Yapabileceðiniz birþeyler olmalý...” “Olmaz olur mu, var efendim...”demiþ memur gülümseyerek. “Kendisi NewYork’a gidiyor, bavullarý Bangkok’a!..”99 numaralý sandalSandal kiralama servisinde sorumlu müdür, gölün kenarýna kadargelerek megafonu ile gölün ortasýndaki sandala doðru baðýrmayabaþlamýþ: “99 numaralý sandal. Zamanýnýz doldu. Ýskeleye dönünüz!..”Aradan dakikalar geçtiði halde sandal geri dönmeyince anonsunutekrarlamýþ: “99 numaralý sandal. Hemen geri dönün, yoksa saat farkýödemek zorunda kalacaksýnýz!..” “Anormal bir þey var patron!..”demiþ yardýmcýsý. “Bizim 75 sandalýmýz var. 99 numaralý sandalýmýzhiç olmadý ki!..” Kepinin altýndan baþýný kaþýyarak: “Kahretsin!..” demiþmüdür ve megafonu tekrar kaldýrmýþ: “66 numaralý sandal!..” diyebaðýrmýþ... “Paniklemeyin. Kurtarma motoru þimdi yanýnýza geliyor!..”

15 SPOR13-14 ÝYUL 2010 ZAMANBAÞSAÐLIÐIDäyärli dostumuz Zabil Äliyevä, häyat yoldaþýGültäkin xanýmýnväfatý ilä älaqädar baþsaðlýðý verir, märhumäyäAllahdan rähmät, yaxýnlarýna säbir diläyirik.“Zaman-Azärbaycan” qäzetininÞirvan zona tämsilçisi Babäk ÄsgärBenfica 'evet' derseMakukula Trabzon'da1Teknik Direktör Þenol Güneþ'in forveteçözüm için önerdiði Ariza Makukula içinTrabzonspor yönetimi yeni bir giriþim baþlattý.Baþarýlý oyuncu ile büyük ölçüde anlaþma saðlayanBordo-Mavililer, Makukula'nýn bonservisinielinde bulunduran Benfica'ya son teklifini sundu.Karadeniz temsilcisinin hocasý Þenol Güneþ,Kayserispor formasý altýnda gol krallýðýna ulaþanPortekizli futbolcunun yurtdýþý kampýnda oynanacakhazýrlýk maçlarýna yetiþtirilmesini istedi.Bu arada Rubin Kazan'da forma giyen FatihTekke yeniden Trabzonspor'un gündemine geldi.Takýmýnda fazla forma þansý bulamayan vebu nedenle huzursuz olan Tekke'nin Bordo-Mavili kulübe gelmeye sýcak baktýðý bildirildi.Trabzonspor, Beþiktaþ'ýn kanat oyuncusu ErhanGüven için de giriþimlerini sürdürüyor. Öte yandanBordo-Mavili ekip, 18 günlük yurtdýþý kampýiçin bu sabah 09.30'da THY'ye ait Ýstanbul aktarmalýDüsseldorf uçaðý ile Almanya'ya gidiyor.Buradan karayoluyla Hollanda'nýn Venlo þehrinegidecek olan Trabzonspor, yurtdýþý kampýndatoplam 6 hazýrlýk maçý oynayacak. Trabzonspor,30 Temmuz'da saat 17.25'te yine Ýstanbul aktarmalýTrabzon'a dönecek.Timsah'ýn rakiplerive maç saatleri belli oldu1Yeni sezon hazýrlýk çalýþmalarýný Avusturya'nýnBad Tatzmannsdorf bölgesindesürdüren Bursaspor'un, hazýrlýk maçý programýkesinleþti. Kulüpten yapýlan açýklamayagöre, Yeþil-Beyazlýlarýn Avusturya'daki 14günlük kamp programý içerisinde oynayacaðý4 hazýrlýk maçýnýn tarih ve saatleri belli oldu.Buna göre, Bursaspor'un karþýlaþacaðý takýmlarve maçlarýn Türkiye saatine göre baþlamazamanlarý þöyle: Yarýn 19.00: Steel Azin (Ýran),15 Temmuz 17.00: Stoke City (Ýngiltere), 17Temmuz 19.30: Kýzýlyýldýz (Sýrbistan), 21 Temmuz19.30: Borussia Dortmund (Almanya). Buarada Bursaspor'un baþarýlý futbolcusu TurgayBahadýr'ýn anne ve babasý oðullarýný Avusturya'dakikampta ziyaret etti. Yýldýz futbolcu, annesininfutbolu çok sevdiðini ve kendisine baþarýlýolmasý için dua ettiðini söyledi.1Avrupa'nýn kralýydý,dünyanýn da kralý oldu2010 Dünya Kupasý finalinde Hollanda'yý uzatmada devirenÝspanya, Avrupa'dan sonra dünyanýn da en büyüðü oldu ve ilkkez bu turnuvada mutlu sona ulaþtý. Johannesburg'da oynanandev finalde Hollanda'yý 116. dakikada Ýniesta'nýn attýðý golle 1-0maðlup eden Boðalar, kupayý kazanan 8. farklý takým oldu.19. Dünya Kupasý müthiþ bir fi-maçýyla sona erdi. Güney1nalAfrika'da düzenlenen 2010 DünyaKupasý final maçýnda Ýspanya, Hollanda'yýuzatma dakikalarýnda kaydettiðigolle 1-0 maðlup etti ve tarihinde ilkkez kupanýn sahibi oldu. Portakallarise 3. kez oynadýðý final maçýnda yinemutlu sona ulaþamayarak büyük birhayal kýrýklýðý yaþadý.Hollanda'da John Heitinga 109. dakikadakýrmýzý kart gördü ve takýmýný 10kiþi býraktý. Johannesburg'da 88 bin kiþilikSoccer City Stadý'nda oynanan, ilkyarýsý ve normal süresi golsüz eþitliklesona eren mücadelede Ýspanyollara kupayýgetiren gol Ýniesta'dan geldi. Maçýnbüyük bölümünde oyunu rakip yarý alanayýkan Ýspanya'nýn baskýsý uzatmaKayserispor, ArjantinliSantana ile anlaþtýKayserispor, yabancý oyuncu transferindebir futbolcuyu daha renklerinebaðladý. Sarý - kýrmýzýlý ekip, uzun süredirgörüþtüðü Almanya'nýn Energie Cottbus takýmýndaforma giyen Arjantinli orta sahaoyuncusu Jonathan Santana ile anlaþtý. Kulüp,orta sahadan sonra forvette de yabancýbir ismi kadrosuna dahil etmek için çalýþýyor.Kayserispor Asbaþkaný Þaban Miraboðlu,yeni transfer edilen futbolcu ile ilgili bilgilervererek, Almanya 1. Ligi takýmlarýndanEnergie Cottbus’tan Santana ile 2 yýllýk anlaþmaimzaladýklarýný söyledi. Miraboðlu, ortasaha için düþündükleri transferde önemlibir ismi renklerine baðladýklarýný belirterek,þöyle konuþtu; “Santana, kariyer sahibi veoynadýðý futbol ile dikkatleri üzerine çekenbir oyuncu. Böyle bir oyuncuyu takýma kazandýrdýðýmýzýiçin mutluyuz. Lig baþladýðýndaisabetli bir transfer yaptýðýmýzý herkesgörecek. Kayserispor'un þuan içinde transferdezaman harcayacak yada rastgele futbolcualacak lüksü yok. Takýma birebir katkýsýolabilecek oyuncu kazandýrmak zorundayýz.Santana'da böyle bir futbolcu.”Miraboðlu, yabancý isimlerden orta sahayaoyuncu kazandýrdýklarýný þimdi ise forvetiçin bu çalýþmalarý sonuçlandýrmaya çalýþtýklarýnýbelirtti. Kýsa zaman sonra forvetedüþünülen bir oyuncu ile de anlaþma saðlayabilecekleriniifade etti.Kayserispor'un kamp çalýþmalarý için 17Temmuz Cumartesi günü uçakla Viyana'yagideceklerini hatýrlatan Miraboðlu, “AvusturyaKapfenberg'de, Loipersdorf Otelde 17Temmuz'da kamp baþlayacak. 31 Temmuzda sona erecek. Kamp süresinde hazýrlýkmaçlarýna da aðýrlýk verilecek.” dedi.dakikalarýnda galibiyeti getirdi. 116. dakikadahýzlý geliþen Ýspanya ataðýnda,Fabregas'ýn pasýnda Ýniesta ceza sahasýiçinde topla buluþtu, sað çaprazdan çoksert bir þut çýkardý ve topu aðlara gönderdi.Kalan dakikalarda baþka gol olmayýncaBoðalar, Euro 2008'den sonra2010'da da Dünya Kupasý'ný kaldýrarakgücünü göstermiþ oldu. Bunun yaný sýraDünya Kupasý'nda oynadýðý ilk maçtaÝsviçre'ye maðlup olan Ýspanya, ilk maçýnýkaybedip kupaya uzanan tek takýmolarak da tarihe geçti.Nefesleri kesen final maçýnda genellikleoyunu kendi yarý sahasýnda kabuleden Hollanda ise Robben ile yakaladýðýçok net fýrsatlarý kullanamadý veevine ikincilikle döndü. Finale kadarhep kazanarak gelen Portakallar, turnuvadakitek maðlubiyetini Ýspanya karþýsýndaaldý. Diðer yandan daha önceDünya Kupasý sevinci yaþayamayan ancak1974 ve 1978 Dünya Kupalarýnda finaloynayan Hollanda, yine kupayauzanamadý.Hollanda - Ýspanya 0-1Hollanda: Stekelenburg, Van der Wiel, Heitinga,Mathijsen, Van Bronckhorst (Dk. 105Braafheid), Kuyt (Dk. 71 Elia), Van Bommel,Sneijder, De Jong (Dk. 99 Van der Vaart),Robben, Van PersieÝspanya: Casillas, Ramos, Pique, Puyol, Capdevila,Alonso (Dk. 87 Cesc Fabregas) , Xavi,Ýniesta, Busquets, Pedro (Dk. 60 Navas), DavidVilla (Dk. 105 Torres)Gol: Dk. 116 ÝniestaSarý kartlar: Van Persie, Van Bommel, DeJong, Van Bronckhorst, Robben, Van DerWiel, Mathijsen / Puyol, Ramos, Capdevilla,Ýniesta, XaviKýrmýzý kart: Dk. 109 Heitinga (Hollanda)Hakemler: Howard Webb 4, Darren Cann4, Michael Mullarkey 4 (Ýngiltere) Stat:Soccer CityGalatasaray, Hollandakampýnýn ilk çalýþmasýný yaptý1Galatasaray Profesyonel Futbol A Takýmý,kampýn ilk çalýþmasýný bu sabahgerçekleþtirirken, Teknik Direktör FrankRijkaard ve yardýmcýlarý, Johan Neeskens,Nezih Ali Boloðlu, Albert Roca Pujol veCarlos Cuadrat yönetiminde yerel saatle09.30'da baþlayan çalýþma yaklaþýk 1 saat 20dakika sürdü. Çalýþma, oyuncularýn yaptýðýdüz koþuyla baþladý. Daha sonra ýsýnma, açmave germe hareketleriyle devam etti. Antrenmanýnana bölümünde ise oyuncularafizik kondisyon yüklemesi yapýldý. Bir daireþeklinde ve gruplar hâlinde düzenlenen çalýþmaboyunca dayanýklýlýk üzerinde duruldu.Sarý - kýrmýzýlý ekibin kalecileri ise antrenörNezih Ali Boloðlu yönetiminde birçalýþma gerçekleþtirdi. Antrenman, soðumahareketlerinin ardýndan tamamlandý.Sarý - kýrmýzýlý ekip günün ikinci çalýþmasýnýyerel saatle 18.00'da basýna ve taraftarakapalý olarak gerçekleþtirecek.

13-14 ÝYUL 2010 WWW.ZAMAN.AZ“Ayaks”ýn keçmiþ futbolçusu “Olimpik-Þüvälan”daHeyätini gücländirmäyä çalýþan “Olimpik-Þüvälan” klubu yeni futbolçularý baxýþdan keçirmäkdädavam edir. Komandanýn düþärgäsinä son gälän nigeriyalý futbolçu Pius Ýkedia olub. Peþäkar karyerasýna1997-ci ildä baþlayan 30 yaþlý cinah yarýmmüdafiäçisi äsasän ölkä xaricindä çýxýþ edib.O, 1999-2005-ci illärdä mäþhur “Ayaks” klubunun (25 oyun, 2 qol) uðurlarý üçün tär töküb.“Ýnter” mäðlubedilmäz räqibä qarþýSon Azärbaycan çempionu1“Ýnter” bu gün avrokuboklardayeni mövsümdä ilk sýnaðýnaçýxacaq. Ölkämizi Çempionlar Liqasýndatämsil edän “bankirlär”Polþanýn “Lex” klubu ilä ilk oyunuevdä keçiräcäklär. Futbolsevärlärimizäyaxþý tanýþ olan “Lex” bu cütdäaþkar favorit sayýlýr. Här halda,vaxtilä “Karvan”ý “Ýntertoto” kubokunda,“Xäzär Länkäran”ý UE-FA Kubokunda här iki oyundaasanlýqla mäðlub edän Poznantämsilçisi bu däfä Avropanýn ännüfuzlu turnirindä bizi sýnaða çäkäcäk.Ardýcýl üçüncü mövsümdürki, avrokuboklarda çýxýþ edäcäk“Ýnter” ikiillik fasilädän sonra yenidänÇL häyäcanýný yaþayacaq.Hämin vaxt avrokuboklarda debütüuðurlu alýnan paytaxt tämsilçisiMakedoniyanýn “Rabotniçki” klubunusäfärdä vurduðu qol hesabýnaüstälämiþ, ancaq növbäti märhälädägüclü räqib olan Belqrad“Partizan”ýna säfärdä uduzmuþdu.“Ýnter”i bir ildir çalýþdýran gürcüKaxaber Sxadadzenin avrokuboklardadebütü uðursuz olub. Beläki, vaxtilä “Karvan”ýn UEFA Kubokundahär iki oyunda qalib gäldiyiTrnava “Spartak”ý ötän mövsümbakýlýlara eyni aqibäti yaþatmýþdý.Hämin vaxt yeni iþä baþlayanSxadadze artýq komandanýyaxþý tanýyaraq, onu debüt mövsümündäçempion edib. Budäfäkiräqibin daha güclü olduðunu näzäräalsaq, gürcü mütäxässisi yenäeyni aqibätin gözlädiyini düþünmäkolar. Sözsüz ki, “Ýnter” “Lex”ikeçmäk üçün evdä mütläq qalibgälmälidir. Özü dä buna qol buraxmadannail olmaq lazýmdýr ki,bir häftä sonra säfärdä çätin väziyyätädüþmäyäsän. Çempionumuzän pis halda qolsuz bärabärlikedib, növbäti märhäläyä çýxmaqüçün Polþada qollu heç-heçäyäümid etmälidir. Dünän Bakýya gälänräqibin baþ mäþqçisi üç ildänsonra yenidän ölkämizä täþrif buyurur.Bu, 2007-ci ildä Polþanýn“Qrotslin” klubunun çalýþdýrýcýsýkimi UEFA Kubokunda Ýmiþlinin“MKT-Araz” klubunu mübarizädänkänarlaþdýran, Tofiq Bähramovadýna Respublika Stadionunda0:0 hesabý ilä qane olan YatsekJelinskidir. Çempion heyätindänxeyli futbolçu ilä vidalaþan “Ýnter”inyeni transferlärä imza atandansonra hansý gücä malik olmasýnýÇL oyunu göstäräcäk.Qeyd edäk ki, Respublika stadionundasaat 20:00-da baþlanacaq“Ýnter” - “Lex” oyununu isveçräliFÝFA hakimi Saþa Keveridarä edäcäk.Mahmud Qurbanov: “Qrupa düþmäk istäyiriksä, qäläbä qazanmalýyýq”1“Almaniyada yaxþý tälim-mäþq toplanýþý keçirdik.Orada olduðumuz müddätdä 4 yoxlama oyunundagücümüzü sýnadýq. Rähbärlik komandanýn yaxþý hazýrlýqkeçmäsi üçün äla þärait yaratmýþdý”. Bu sözläri “Baký” ilä yenimüqavilä imzalayan Mahmud Qurbanov deyib. Karyerasýnýpaytaxt klubunda baþa vuracaq 37 yaþlý yarýmmüdafiäçialmaniyalý baþ mäþqçi Vinfred Þaferin rähbärliyi altýnda qäläbäqazanacaqlarýna inandýðýný vurðulayýb: “Þafer täcrübälibaþ mäþqçidir. Ýþini bilän vä istäklidir. Heyätä yeni cälbolunan oyunçularýn näyä qadir olduðu Avropa Liqasýnýnoyunlarý zamaný ortaya çýxacaq. Amma täcrübäli futbolçularolduðunu deyä biläräm”. Avropa Liqasýnýn II täsnifat märhäläsindäÇernoqoriyanýn “Buduçnost” klubu ilä oyunlardaþanslarý däyärländirän Mahmud Bakýda iyulun 15-dä evdäqäläbä qazanmaða borclu olduqlarýný söyläyib: “Räqibimäðlub edäcäk gücdäyik. Häm dä qrup märhäläsinä väsiqäqazanmaq istäyiriksä, täbii ki, räqiblärimizi üstälämäliyik.Bakýdaký oyunda qäläbä qazanacaðýmýza inanýram”.