Zjazd rodziny SkąpskichPowrót do korzeni7 czerwca w MCK „Sokół” w Nowym Sączu odbył sięzjazd rodziny Skąpskich, związanych od co najmniej dwóchstuleci z Sadecczyzną. Dzieje rodu przedstawione są w XXXVt. „Rocznika Sądeckiego” z 2007 r. przez Marię Kurzeję-Świątek. Pierwszy zjazd odbył się w Piątkowej w 1913 rokuz okazji 100-lecia Antoniego Skąpskiego, kolejne w 1997i 1999 roku w Nowym Sączu.Do dziś w Piątkowej żyją potomkowie Antoniego, dokładniej– jego córki Heleny, która wyszła za miejscowego adwokataHieronima Jagoszewskiego.Antoni był zarządcą dóbr Marszałkowicza (rolnictwo i hutyżelaza) w Kamienicy, potem kupił Janczową, a następnie Piątkową.W 1846 r. został aresztowany przez władze austriackie jakopodejrzany o przygotowania do powstania przeciwko zaborcy.Skazany na karę śmierci, którą na sali sądowej we Lwowie zamienionodecyzją cesarza na 10 lat twierdzy w Szpilbergu, skądwyzwoliła go Wiosna Ludów.Brat Antoniego, Franciszek, był kontrolerem skarbowym,a w końcu swego zawodowego życia – sekretarzem Rady PowiatuNowosądeckiego.Rodzina Skąpskich jest rozległa, wciąż odkrywane są nowejej gałęzie i powiązania, skupia niemal wszystkie profesje i pasje,ale jedno ją łączy: świadomość sądeckich korzeni.W rodzinie są powstańcy 1863 roku, uczestnicy pierwszejwojny, Legionów, twórcy nowego Państwa Polskiego w 1918 r.,żołnierze września 1939 r., ofiary okupacji niemieckiej, obozówhitlerowskich i ofiary katyńskiej zbrodni.Trzech braci Skąpskich uczestniczyło jesienią 1944 r. w próbieprzerzucenia Wincentego Witosa do Londynu, gdy powstałpomysł by przywódca ludowców objął urząd prezydenta RP naWychodźstwie.***W sądeckim zjeździe uczestniczyli m.in.: Andrzej SariuszSkąpski, prezes Federacji Rodzin Katyńskich, Rafał Skąpski,b. wiceminister kultury, obecnie dyrektor PIW, prezes FundacjiKultury Polskiej, Roman Skąpski – wicedyrektor Instytutu Meteorologiii Gospodarki Wodnej, Jerzy Skąpski – witrażysta, malarz,Łukasz Skąpski – plastyk, nominowany do nagrody „PaszportPolityki”, Grażyna Roman – rzeźbiarska.Wśród potomków Franciszka Skąpskiego (brata Antoniego)jest znany i lubiany przed laty piosenkarz, trębacz i kompozytorMaciej Kossowski (przeboje: „Dwudziestolatki”, „Z Cyganamiw świat”, „Wakacje z blondynką”), który obecnie mieszkaw USA, używając tam nazwiska Mike Cossi.(hsz)III Visegrad Maraton. Podoliniec – RytroBiegli w upale272 zawodników zgromadził na starcie III Visegrad Maraton(22 czerwca), którego trasa wiodła ze słowackiego Podolińca doRytra. Biegaczom dał się we znaki 30-stopniowy upał. – Zawodnikomzatykało dech w piersi, biorąc pod uwagę te bardzo trudnewarunki, wyniki są bardzo dobre – mówi Marek Tokarczyk, prezesStowarzyszenia Visegrad Maraton z Rytra, głównego organizatoraimprezy.Mimo, że od 19 km trasy praktycznie do mety było z „z górki”jedynie 4 zawodników złamało granicę 3 godzin.Pierwsze trzy miejsca w klasyfikacji mężczyzn zajęli Polacy:Grzegorz Czyż z Tarnowa (2:45:50), Tomasz Brzeski z Rytra(2:50:41) oraz Paweł Moździerz (2:50:51). Kolejny RyżaninaMarian Ryżak był szósty (3:02:56). Niecodziennym wyczynempopisał się zwycięzca. Spóźnił się na start o 3 minuty, a jednakdogonił szybko czołówkę i nie przeszkodziło mu to w oderwaniusię od konkurentów.W klasyfikacji kobiet triumfowała Grażyna Popiel (3:33:00)przed Słowaczkami Anną Bolosakovą (3:43:58; 27. miejscew klasyfikacji ogólnej)) oraz Ewą Seidlovą (3:54:21).Na trasie co parę kilometrów rozstawione były punkty odżywcze.Po polskiej stronie wzorowo obsługiwali je druhowiez OSP Wierchomla, Łomnica, Piwniczna, Rytro i Korzenna.Na mecie koło Hotelu Perła Południa odbył się piknik maratońskidla całych rodzin. – Wszystko się pięknie udało, dziękujęnaszym sponsorom, między innymi starostwu powiatowemui urzędowi marszałkowskiemu – dodaje Marek Tokarczyk, któryzaraził rytrzan miłością do maratonu. Wszyscy zawodnicy otrzymalipamiątkowe medale, a zwycięscy nagrody finansowe.( s )42 Sądeczaninczerwiec 2008
Nieznana historiaTablice bohaterów wojny z bolszewikamiW listopadzie w 1930 r., podczasobchodów rocznicy odzyskania niepodległościprzy wejściu do sądeckiego ratuszawmurowano kamienną tablicę: u górymiała ona medalion płaskorzeźby Marszałka,poniżej – napis ryty w metalu:„Roku 1930. Pierwszemu marszałkowiJózefowi Piłsudskiemu, budowniczemuPolski odrodzonej w dziesiątą rocznicęwyzwolenia Ojczyzny od najazdu bolszewickiego.”Podano też nazwiska poległych żołnierzyi ochotników. Tablica nie przetrwałado dzisiejszych czasów, zostałazdemontowana podczas okupacji niemieckiej.Nie znamy jej wyglądu, aledzięki wyszperanej przez historyka LeszkaMigrałę notatce z „Głosu Podhala” (nr47 z 16 listopada 1939 r.), poznajemy nanowo tożsamość bohaterów z tablicy.Są nimi: sierżant Władysław Milan,strzelec Karol Fryc, uczeń gimnazjalnyWiktor Nitka, strzelec Jan Grabowski,strzelec Piotr Siemiński, strzelec WładysławKwaśny, robotnik kolejowy LeonWłodek.Podczas uroczystości przemowęz balkonu ratusza wygłosił burmistrz RomanSichrawa, orkiestra 1. PSP zagrałahymn, wojsko prezentowało broń i przeszłow defiladzie, którą odbierał płk Janickize starostą Maciejem Łachem.*Zachowały się natomiast fotografiedwóch tablic pamiątkowych, wmontowanychw mury zamku królewskiegow 1938 r. Zawierają one sto kilkadziesiątnazwisk, jak wyryto w spiżu, „bohaterów1. Pułku Strzelców Podhalańskich”.Na tablicach zapisano także miasta,które znalazły się na szlaku bojowymPodhalańczyków w 1920 r.: Białystok– Brześć – Grodno – Kijów oraz datę1918-1920.Jerzy LeśniakSądeccy działacze StowarzyszeniaWspólnota Polska zawieźli do StaregoSkałatu k. Tarnopola na Ukrainie kolejnytransport darów z odzieżą, zabawkamii słodyczami dla dzieci z nie tylko polskichrodzin. Proboszczem parafii katolickiejw Starym Skałacie jest ks. WojciechBukowiec, pochodzący ze Żmiącejna Limanowszczyźnie. Od wielu latdzieci ze Starego Skałatu przyjeżdżają naletni wypoczynek do parafii Trzetrzewinana zaproszenie ks. proboszcza MarianaStępnia.Na zdjęciu Tadeusz Potoczek, znanydziałacz osiedlowy z dzielnicy Helenaw Nowym Sączu, wypakowuje busa z darami.Kierownikiem wyprawy na Ukrainębył radny Nowego Sącza Robert Sobol,członek władz naczelnych WspólnotyPolskiej.czerwiec 2008 Sądeczanin 43