01 - ballina N5.cdr - knsh.org

Viti I. Nr. 5, 18 korrik 2011

GjenevaBerniCyrihuLuganoBazeli

BisedëTri pyetje për kryetarinGalip Beqiri-kryetar i Këshillit Kombëtar ShqiptarBashkatdhetarët ndër vite pjesamë e vyeshme e kombitJeton IsmailiNacionali: Z. Beqiri, pofillojmë nga zhvillimet efundit, saktësisht ngaséanca e gjashtë e KNSHsëku u shqyrtuan dhe uaprovuan raportet ekomisioneve.Beqiri: Ashtu është. Tëgjitha raportet ekomisioneve pranëKëshillit KombëtarShqiptar u aprovuan nëseancën e fundit. Ky faktmë gëzon ngase secilikomison ka arritur ti caktojprioritetet e veta, pornatyrisht ka pasqyruaredhe punën e realizuar. Në këtëdrejtim duhet falenderuar edhekryetarët e komisioneve të cilëtjanë treguar mjaft të përpiktëngase kanë arritur që brenda njëperiudhe të shkurtë kohore tëkonsoliden me gjithë anëtarët egrupeve punuese. Ka disakomisione që kanë pasur më tepërpunë për shkak të specifikave tëlëmive të ndryshme pormegjithatë suskesi nuk kamunguar. Kuptohet se nap resinedhe shumë punë për t'u bërë.Këtu më duhet veçojproblematikat me çështjen eGalip Beqiri-kryetar i KNSH-sëarsimit të cilat duhet të zgjidhenshumë shpejt, etj.Nacionali: Çfarë prioritete kacaktuar Këshilli Kombëtar për tëardhmen?Beqiri: Ne kemi hartuar njëstrategji pesë veçare por kemi edhestrategjinë një vjeçare që ështëstrategji afat shkurtër. Edhestrategjitë janë miratuar nëpërkomisione madje kanë pasurmbështetjen edhe të OSBE-së dhefaktorit ndërkombëtarë.Pretendojmë që shumë shpejt tëfillojmë një projekt për verifikimine përdorimit të gjuhës dheshkrimit shqip nëpërinstitucione ku do të kyçendisa kuadro, pastaj edhe nëkulturë do të startojmë mepërgatitjen e disa trupaveartistike, informimi vetëmse është në rrugë të mbarëme projektin e gazetës “Nacionali “, ndërsa siçthash edhe më herë arsimiështë çështje në vete.Nacionali: Për fundz.kryetar dihet se nëvendin tonë tani më ështësezoni kur bashkatdhetarëtqëndrojnë përpushime në vendlindje.Keni ndonjë porosi për ta?Beqiri: Në rradhë të parëkam rrespekt të veçantë për ta. Padyshim ndër vite kanë qenë pjesamë e vyeshme e kombit tonë. Atakanë dhënë kontribut tejet tëçmuar për vendlindjen, të cilin nenuk do ta harrojmë asnjëherë. Unëtë gjithë atyre u dëshiroj në rradhëtë parë pushime të këndshme dheshëndet. Shpresojmë se një ditëedhe ata do të kthehenpërgjithmonë në vendlindje ku dotë krijohen kushte që edhe këtu tëpunojnë dhe veprojnë.618korrik 2011

IntervistëSami Fejszullahu, kryetar i Lidhjes së Mërgimtarëve Tërnocas “LMT“ në ZvicërVendlindja gjithnjë në zemratdhe mendjen e mërgimtarëveKërkesat tona nuk janë edheaq të mëdha. Të paktën nuk kanëkarakterin ekonomik. Kishteqenë mirë që sa për fillim që përne bashkatdhetarët për pak ditësa jemi këtu të hapet ndonjësportel i veçantë si në komunëashtu edhe në polici përdokumente personaleJeton IsmailiNacionali: z. Fejzullahu,çfarë mund të na thoni për LMTnëe cila një kohët të gjatë vepronnë Zvicër?Fejzullahu: Lidhja eMërgimtarëve Tërnocas apo LMTështë themeluar që në vitin 1991në Zofingen të Zvicrës. Kjoshoqatë grumbullon në vete tëgjithë bashkatdhetarët tanë të cilatjanë nga Tërnoci, ndërsa edheaksionet që janë marrë dhe do tëmerren në të ardhmen kanë tëbjnë vetëm se me Tërnocin. Unëudhëheq këtë shoqatë që nga viti ikaluar, ndërsa para meje atë ekanë udhëhequr të tjerët të cilëtjanë shquar me kontributin e tyre.Numri i udhëheqsve e sidomos ianëtarëve ka qenë tejet i madh dhetë gjithë ata gëzojnë falenderimetë shumta për mundin dheSami Fejzullahu-kryetar i LMT-sëkontributin e tyre në këtë shoqatë.Vlen të thuhet se LMT përveçkryetarit, ka edhe nënkryetarin,sekretarin, arkatarin dhenormalisht kryesinë.Nacionali: Cilat janëveprimet që i ndërmerrë shoqata“ LMT “?818korrik 2011

IntervistëFejzullahu: Ne jemi njëshoqatë humanitare dhe misioniynë ka të bëjë kryesiht mehumanitetin. Por nuk duhetharruar se viteve të kaluaraanëtarët tanë kanë përkrahurgjithmonë çdo aksion që ështërealizuar në vendlindje, dukefilluar nga infrastruktura,kultura, sporti, informimi, arsimietj.Nacionali:Me siguri se LMTshërben edhe si vend kugrumbullohen shqiptarët?Fejzullahu: Natyrisht se po.Përveç takimeve të rëndomta, dyherë në vit organizojmë edhemanifestimet tashmëtradicionale. Njërin kushtuarditëve të Komandant Lleshit dhetjetrin kushtuar ditës së Flamurit.Në këto manifestime pjesëmarrjae mërgimtarëve është për çdolëvdëratë dhe jemijashtëzakonisht të kënaqur. Sadopak me këto tubime mërgimtarëte ndiejnë vetën paksa afërvendlindjes.Nacionali: Kur po epërmendni vendlindjen, çfarë pomendoni se vendlindja po bënëpër ju mërgimtarët?Fejzullahu: Kërkesat tonanuk janë edhe aq të mëdha. Tëpaktën nuk kanë karakterinekonomik. Kishte qenë mirë që sapër fillim që për nebashkatdhetarët për pak ditë saQyteti i Zofingenit në Zvicërjemi këtu të hapet ndonjë sportel iveçantë si në komunë ashtu edhenë polici për dokumentepersonale.Pushimet tona janë tëshkurtëra, kurse dokumentet enevojshme.Ne nuk kemi mundësiqë përveç këtyre 2-3 javëve tëpajisemi me dokumente. Nëse njëkërkesë e tillë do të ishte erealizueshme falenderimi do tëishte tejet i lartë.Nacionali: Kur jemi tepushimet, a mund të na thoni sesi po i kaloni ato?Fejzullahu: E përmenda mëherë se pushimet janëjashtëzakonisht të shkurtërakurse malli për vendlindjen tejet ilartë. Ditët po ikin shpejt, kurse nepo mundohei që ato t'ishfrytëzojmë sa më mirë përtakime me të afërm, miq, shokë edashamirë.Nacionali: Në fund cila do tëishte porosia e juaj si përmëgimtarët ashtu edh epërlexuesit tanë ?Fejzullahu: Unë ju uroj nërradhë të parë për formimin eKëshillit Nacional si dhe për këtërevistë. Shpresoj se “ Nacionali “shumë shpejt do të depërtojë edhetek mërgimtarët tanë në Zvicërdhe në çdo pjesë të botës. Kurseporosia për mërgimtarët është qëasnjëherë mos ta harrojnëvendlindjen.18korrik 20119

VështrimPse aq frikë nga ndarja ?!Jeton IsmailiKohëve të fundit jemi dëshmitarëtë reagimeve të shumta të klasëspolitike shqiptare tek ne lidhur meparalajmërimet e të ashtuquajturitKëshill Nacional Serb për ndarjen ekomunës së Bujanocit.Në tërë këtë situatë reagimet ishintë njëzëshme se shqiptarët janë për njëkomunë multietnike dhe është ipapranueshëm modeli i ndarjes sipasvijave etnike. Një konstatim i tillëndoshta do të ishte tejet normal po tëjetonin në një shtet të përparuar tëBashkimit Evropian, por në vendindhe në kushtet në të cilat jetojmë nenuk e di pse edhe aq frikë ngaparalajmërimet e tilla. Edhe sikursekëto paralajmërime të bëheshinrealitet shqiptarët e komunës sëBujanocit nuk do të humbnin asgjë,madje mund të ishin edhe fitimtarë.Është evidente se pjesa dërmuesee komunës së Bujanocit është qartë endarë sipas përkatësive etnike. Nëkëto rrethana problem mund tëparaqitet vetëm me qytetin eBujanocit, të cilin shqiptarët assesinuk guxojnë ta lënë të administrohetnga ndonjë komunë tjetër eventualishttë riformuar.Pjesa e vendbanimeve ruraleështë shumë lehtë të riterritorializohet.Nëse shikojmë historikisht shqiptarëtshumë kanë humbur nga barra emadhe të cilën e kanë pasur ngavendbanimet serbe të kësaj komune.Shtrirja e tyre gjeografike dhehapsira e madhe gjithnjë kanëparaqitur problem. Janë shumë tëfreskëta padrejtësitë që bëheshin merastin e përcaktimeve të njësiveHarta e komunës së Bujanocitzgjedhore sipas sistemit të shumicës,kur zonat elektorale përcaktoheshinsipas numrit të vendbanimeve e josipas trupit votues.Rast tjetër ku shqiptarët gjithnjëjanë të diskriminuar janë të karakteritekonomik. Për shkak të largësisë sëmadhe që kanë mes vete gjithnjë kanëkushtuar më shumë investimet nëvendbanimet rurale serbe sesa në atoshqiptare edhepse numri i banorëve kaqenë shumëfish më i ulët. Nëqsepopullata shqiptare merr pjesë gati dyherë më shumë me grumbullimin etaksave pse atëherë të mbajë gjallëedhe përkatësitë tjera etnike e që janënumerikisht gati dy herë më pak.Elementi tjetër është edhe ai i1018korrik 2011

Vështrim"GLOBALIZMI DHE HUAZIMET,''VRASËSIT" E GJUHËS SHQIPE''Diniela VebiuKohët e fundit po bëhet njëzhurmë e madhe mediatike përristandartizimin e gjuhës shqipe sizgjidhja e vetme për të shpëtuarnga ky konfuzion që dashur padashur na ka kapluar të gjithëve,duke u kthyer në një shqetësim mëvehte për secilin shqiptar. Shpeshherë nëpër biseda të zakonshme endiejmë mungesën dhe eshprehim dëshirën e mirë përbotimin e një fjalori të ri të gjuhësshqipe me të gjitha fjalët shqipe tëtë dyja dialekteve, atij gegë dhetoskë. A duhet të ristandarizohetgjuha shqipe, kur probleme të tjeratë saj na paraqiten të fryra, madjederi dikund trashanike? Fjalori iGjuhës Shqipe botuar në vitin 1980nga Akademia e Shkencës përStudimin e Gjuhës Shqipe, ka afro41. 000 fjalë. E quajtur dhe emirëpranuar si iniciativa e parëpër botim, kohët e mëvonshme ukonsiderua e papranueshmemungesa e fjalëve të tjera qëfaktikisht jane pjesë e shqipes,pavarësisht dy dialekteve të saj.Kanë kaluar vite , ka hyrëmijëvjeçari i ri e ne vazhdojmë tëjemi i vetmi popull i kontinentitme një gjuhë kaq të vjetër e pa njëfjalor etimologjik të saj. I vetmi"Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe"është publikuar së voni në anglishtprej dijetarit Vladimir Orel. Megjithë vlerat, sipas studiuesve ainuk u ka shpëtuar disa pasaktësivee mangësive shpesh të mëdha.Shqipja flitet në Republikën eShqipërisë, në Kosovë, në visetshqiptare të Maqedonisë, të Malittë Zi, të Serbisë jugore, si dhe nëviset e Çamërisë në Greqi. Gjuhajonë flitet gjithashtu, në ngulimetshqiptare në Itali, në Greqi, nëBullgari, në Ukrainë, si dhe nëshqiptarë të mërguar në viset endryshme të botës para Luftës seDytë Botërore dhe në këtëdhjetëvjeçarin e fundit. Shqipja,pra flitet në viset perëndimore tëBallkanit, aty ku kryqëzohenrrugët që lidhin Lindjen mePerëndimin, pikërisht në atë rajonqë ka qenë djepi i qytetërimit antikevropian. Është e vërtetë qëshqipja ka pësuar ndikime ngagjuhët e huaja sidomos në leksik,po është po kaq e vërtetë që ajo kashfaqur aftësi për ti asimiluar dhendryshuar sipas modelit të vethuazimet, duke treguar forcën dhegjallërinë e saj . Fjalaristandardizim nuk është epërshtatshme për atë që mendojnëtë bëjnë gjuhëtarët e intelektualët.Mendoj se nuk bëhet fjalë për tëndryshuar standardin. Këtu bëhetfjalë për të shikuar se si standardi isotëm e kryen funksionin e tij dhecilat janë rrugët nëpërmjet të cilavedo të pasurohet më tej ky standard,do të bëhet më funksional dhe dota kryejë më mirë funksionin e tijpër të cilën është krijuar. Jo e gjithëpasuria leksikore dhe gramatikoreështë e përfshirë në këtë standard,sidomos dialekti i Veriut nuk e kaingranuar të gjithë pasurinë evet.Dialekti gegë fatkeqësishtështë prerë dhe është cunguarduke lënë boshllëqe të mëdha nëgjuhën shqipe, hapësira që ne sotpo e shohim të vështirë timbulojmë.Dihet se shumë shkrimtarë tëmëdhenj, që kanë shkruar nëdialektin e Veriut, kanë qenë tëdiskriminuar politikisht, dukefilluar me At Gjergj Fishtën, ErnestKoliqin, Martin Camajn, LazërShantojën dhe shumë të tjerë,veprat e të cilëve nuk janë njohurdhe kanë mbetur të panjohura, sirrjedhim, nuk është shfrytëzuarpasuria e tyre leksikore. Një arsyetjetër është se vetë zhvillimi istandardit që nga periudha kur aipërcaktoi konturet e tij e deri mësot ka bërë të nevojshme që tërishikohen disa probleme. Gjatëshfletimit të një libri më ra në sy njëshembulli i thjeshtë , sipasKongresit të Drejtshkrimit emrat efestave fetare duhet të shkruhenme shkronjë të vogël. Ky ishte njëqëndrim diskriminues që i bëhejfesë nga shteti diktatorial, që equante veten shteti i parë ateist nëbotë. Sot kanë ndryshuar këtomentalitete. Në një shtetdemokratik nuk mund të lejohet të1218korrik 2011

MëmëdheuDurrësi-tradita e turizmit bregdetarDurrësi është qytet bregdetar nëShqipërinë e mesme. Porti i Durrësitështë kryesori në vend, gjithashtu njëport i rëndësishëm detar i Mesdheut.Qyteti ka mbi 200,000 banorë dhenjëherit është qendra e prefekturës dheqarkut të Durrësit.HistoriaDurrësi mund te krahasohet meqytetet me te medhenj te Mesdheutantik dhe Mesdhetar. Qyteti EpidamnDyrak u ndertua nga Iliret Taulane,dallendyshasit ne shekuj XIII-XI p.KBanoret e pare te Dyrrahut, parailireve te quajtur protoiler, pellazge,ngriten ne rrethinat e ketij qyteti,vendbanimet e para prehistorike. Nekushtet e nje klime mesdhetare, zoname e pershtateshme per banim ishteajo e lumit Erzen (Ululeus) si dheUltesira Perendimore perreth saj. Nebregdetin e Gjirit te Durresit u vendosqendra e pare apo limani me emrinDyrrah. Sipas autoreve antik, ky qytetu themelua nga dy mbreter me origjineilire te quajtur Dyrah dhe Epidamn.Mbreti Epidamn, ndertoi pjesen efortifikuar te qytetit ne juglindje teMalit te Durresit, kurse nipi i tijDyrrak, ndertoi Portin qe per shume eshume shekuj mban emrin e tij. Ngaketo dy emra mbijetoi deri ne ditettona, emri Dyrrah-Durresi, per veterolin e tij si liman-Port. Emri i vertet imbretit vendas Dyrrah, indentifikohejdhe me konfiguracionin gadishullor terelievit, duke shprehur qenien e dyshpateve (dy rrahe), qe duken kur hynne Gjirin e Durresit.Qyteti u zhvillua me shpejtesi perte mundesuar zevendesimin e rolit teTroies, duke u bere pika me epershtateshme nderlidhese midisPelegi-Europe dhe Hesperise tepopulluar nga Tuske e Dardane. Neshekujt X-VIII p.K u krijua FederataTaulane: Shtete me KryeqenderDyrrahun. Ne shekujt VII-III p.KFederata Taulane e shendrroiTaulanine ne shtetin kryesor Ilire teUltesires Perendimore Panadriatike,duke e bere kryeqendren Dyrrah, qytetme zhvillim te gjithanshem "Dere edritare" te Europes. Ne shekujt II p.Kderi X era e re , Europa Perendimorenjihej me emrin Durres, qe ishte Shtet iPavarur brenda Perandorise Romake-Bizantine.Gjate periudhes Bizantinevazhdoi te mbetej qyteti me irendesishem ne brigjet perendimore teGadishullit te Ballkanit. Ai ishtekryeqendra e Provinces "Epiri i Ri",ku perfshiheshin krahinat nga lumiMat deri tek lumi Vjosa. Ne kohen ePerandorit te Anastasit I (491-519)dhe Justianani I (527-565), qytetipesoi transformime te ndjeshme nestrukturen urbane duke marre tiparet enje qyteti tipik bizantino-kristian.Ne shekujt VIII u formua neDurres, Njesia Administrative"Ahrondia e Dyrrahut", formevetqeverisje e qytetit me krahinatperreth. Ne vitet e para te shek. IX uthemelua "Thema e Dyrrahut", qekishte per qellim mbrojtjen ngarreziku i sulmeve te Arabeve dheFrengeve si dhe per te perballuarpresionet tregtare te Venedikut. Kjonjesi ushtarake-administrative,perfshinte trojet nga Tivari ne veri ederi ne Gjirin e Vlores ne jug, ndersane lindje kufizohej me lumin Drin. MeDurresin, si kryeqender te saj, u krijuadhe u perhap Qyteterimi Mesjetar,kultura arbnore, u kalua ne sisteminfeudal dhe ne krijimin gradual te njeshtrese fisnikesh te rinj. Gjithe kyproces, coi nga formalizimi deri tekshkeputja e plote e lidhjeve te zonesDurres nga Bizanti.Ne shek. XI-XV, Shteti Shqipetarnjihet me emrin Shteti i Arberit. Kyshtet, kulmin e tij e arriti ne periudhene mbreterimit te Gjergj Kastriotit.Sipas kronikeve Osman te shek. XVI,Durresi apo sic e cilesojne ata"Kostandinopoja e Dyte", u pushtuanga turqit me 13 Gusht 1501. PushtimiOsman pati pasoja te renda perDurresin. Qyteti me i madh dhehijerende, u shendrrua ne nje qytezeme 100-120 shtepi, duke mbetur i tilleper nje periudhe relativisht te gjate.Vetem ne shek XVII, qyteti filloi terimare veten duke u bere qender etregetise tranzite dhe skela kryesore eShqiperise se Mesme. Ne reformenadministrative te vitit 1888, Durresiishte Sanxhak i vilajetit te Shkodres.Ne fillim te vitit 1912 qyteti me rreth4700 banore, ishte nyje kryesorenderlidhjeje midis qendrave televizjes kombetare.Me 21 Nentor 1912, ne Portin eDurresit, zbriten nje grup patriotesh tekryesuar nga atdhetari I.Qemali, tecilet vinin me misionin historik qe teshpallnin mevetesine e shtetitShqiptar dhe me 26 Nentor ne Durresngrihet flamuri i Pavaresise. Sundimitturk i kishte ardhur fundi, por duket seqytetin e lakmonin invazione te tjera:pushtimi serbe(1913), ai austrohungareze(1916) dhe pushtimi italian(1918).Gjate viteve te monarkiseshqiptare (1924-1939) Durresi fitoinje frymarrje te re dhe qytetariafisnike durrsake e beri qytetin e vetmodel te zhvillimit ekonomikkapitalist. Me 7 Prill 1939 qyteti dherrethinat e tij u pushtuan nga trupat eushtrise italiane dhe gjermane dhe me14 Nentor 1944, Durresi u clirua.Periudhes se sistemit socialist(1945-1990), i perkasin investimet nedisa dege te industrise, kolektivizimi ibujqesise, masivizimi i arsimit, ngritjae nje seri objektesh social kulturoreetjer. Ne fillim te viteve '90 zune fillnormat e para te sistemit demokratikme shume probleme per fazen etranzicionit, por me perspektive per teardhmen. Sistemi i ri dhe reformatekonomike qe u zbatuan ne Shqiperidhe ne Durres pas vitit 1990, sollentransformime te ndjeshme ne jetenekonomike.Ne rrethin e Durresit janeaktualisht ne aktivitet 3511 subjekte1418korrik 2011

Mëmëdheuekonomike, midis te cilave 64shoqeri te perbashketa(Filanto, Floryhen, Trumph,Eurotech), etjer qe merren merieksportin e konfeksioneve tekepuceve, peshkut etjer. NeDurres operojne aktualisht 9banka, pjesa me e madhe e tecilave jane te huaja.Porti i Durresit, eshte njenga portet me te vjetra teEuropes ne detin Adriatik dhenje nga kryeurat ballkanike tekomunikimit te perendimit me lindjendhe anasjelltas. Ai eshte percaktuar sinje pike hyrje per Korridorin e 8-te tetransportit qe fillon nga Shqiperia,kalon nepermjet Maqedonise dheBullgarise per te mbrritur ne portin eVarnas dhe Burgasit ne Detin e Zi.Objektivi kryesor i projektit eshtekrijimi i nje transporti te sigurt, sipasstandarteve te projektimit europiandhe nderkombetare. Gjithashtu eshteporti me i madh i vendit, i cili mbulonrreth 85% te import-eksporteveshqiptare te mallrave dhe me irendesishem ne transportin detar teudhetareve.Porti i Durresit ka nje siperfaqe tepergjithshme prej 1.4 km2 dhe njeakuatorium prej 0.67 km2. Kanali ihyrjes eshte 9.5m i thelle, 40 ml i gjeredhe 1.2 milje i gjate. Ne portfunksionojne 11 kalata operues nga6.60 -11m te thella me nje gjatesi rreth2.200m. Siperfaqja totale perdepozitimin e mallrave eshte270.000m2 nga te cilat 27.000m2 janete mbuluara.Ne portin e Durresit ngarkohendhe shkarkohen te gjitha llojet emallrave minerale, karburante,cimento dhe artikuj te kategorive tendryshme. Ne port gjendet dheterminali i trageteve, i cili ka nedispozicion nje kalate me gjatesi186ml dhe zhytje qe varion nga 7.40-7.90 ml. Ne kete terminal, gjate vitit2002, u perpunuan 1.683 tragete me600.500 pasagjere, 138.000 automjetedhe 368.000 ton mallra.Terminali i konteniereve eshte nefazen ndertimore. Pervec kalates dhesheshit qe ka ne dispozicion, nendihme te terminalit te kontenierevene portin e Durresit ndodhen edhe njesere pajisjesh qe ndihmojne nengarkim-shkarkimin e tyre.Aktualishtne portin e Durresit jane futur neperdorim fondet e Bankes Boteroreprej 23 milion USD, ProgramiPHARE me 11 milion USD, TDA me1.9 milion USD investime keto qekane si destinacion rehabilitimin ekalatave, shtrimin e shesheve, blerjene elektrovincave dhe makinerive perperpunimin e konteinereve etjer. Portii Durresit ka perfituar gjithashtu njekredi prej 17 milion Euro nga BankaEuropiane e Zhvillimit. Projektiperfshin ndertimin e teminalit te ri tetrageteve dhe rikonstruksionin e tijekzistues. 90% e vellimit te transportitdetar ne Shqiperi kryhet nepermjetPortit te Durresit dhe kapaciteti vjetori perpunimit te mallrave eshte rreth 3miljon ton. Me krijimin e zonesfiskale, kapaciteti i Portit do te arrijene 5 milion ton mallra te perpunuarane vit.Ne port funksionojne rreth 75agjensi detare spedicionere, nga tecilat 6 agjensi detare qe trajtojne 14tragete udhetaresh dhe automjetesh.Me e madhja eshte agjensia publike“Taulantja sh.a”. Aktualisht, ne portine Durresit eshte dyfishuar numri itrageteve krahasuar me nje vit mepare. Cdo jave ne kete port akostohenrreth 40 tragete dhe katamarane qelidhin Durresin me portet e tjera teMesdheut.Durresi eshte nyje e te gjithallojeve te transportit. Nese do t'ireferohemi shprehjes se vjeter qe nekohen e Perandorise Romake se “Tegjithe rruget te cojne ne Rome”, neShqiperi, do te ishte: “Te gjitherruget te cojne ne Durres”.Durresi, qytet 3000-vjecar nete Europes. Ne qender te tijndodhet Amfiteatri me 20.000vende, unik ne te gjitheBallkanin.Trashegimia arkeologjikee qytetit e ben te natyrshme qecdo durrsak te ndjehet krenarper qytetin e tij. Durresi icilesuar si Taverna eAdriatikut, mirepret ne kohetmoderne, turist dhe vizitor nga e gjithebota. Tashme Durresi eshte perfshirene projekte te fuqishme te BankesBoterore dhe Agjensive terendesishme Nderkombetare. Ai kahyre ne nje faze te rendesishme tezhvillimit ekonomik lokal. Turizmidhe vlerat arkeologjike, presin cdoturist dhe vizitor per te shijuarbukurite natyrore dhe per te prekurdhe pare nga afer lashtesine.Zhvillimi ekonomik dhe interesi imadh per te sjelle ne Durreseksperiencat me te mira te vendeve tezhvilluara, i ofrojne investitoreve dhebiznesmeneve mundesi dhe terren perte arritur sukses ne aktivitetet e tyre.Mjedisi shume i favorshem,mundeson krijimin e zonaveindustriale, krijimin e plazheve elitarene zona te virgjera, studime e masterplane, zbulime arkeologjike, ndertimete rrugeve te reja dhe permiresimin einfrastruktures. Politikat ekonomikefinanciare lokale, lehtesojneinvestitoret ne sipermarrjet e tyre.Nisur nga keto: Vizioni i strategjise seBashkise per zhvillimin e qytetit teDurresit eshte: “Nyje kryesore evendit per transportin detar, rrugor,hekurudhor, zona me e rendesishme evendit ne fushen e turizmit masiv dheate elitar, qe ofron histori dhearkeologji unike, qender kryesore pertregetine me jashte dhe industrineeksportuese, qytet i bankave dhe ishoqerive te sigurimit, me njekomunitet qe gezon nje cilesi jete teavancuar”.Përzgjodhi redaksia eNacionalit18korrik 201115

DokumenteLIGJIPër këshilat kombëtare të pakicave kombëtare4. Kompetencat në fushën e informimitTë drejtat themelueseNeni 19Këshilli Kombëtar mundet, sipas mënyrës së përcaktuar me ligj, në mënyrë të pavarurose bashkë me personin tjetër juridik, të themelojë institucione dhe shoqëri ekonomike përushtrimin e veprimtarisë gazetaro-botuese dhe radiotelevizive, shtypjes dhe riprodhimit tëmediave të incizuara ose të ushtrojë të drejtat dhe obligimet e themeluesit.Republika, Krahina autonome ose njësia e vetëqeverisjes vendore si themelues indërmarrjeve dhe institucioneve publike në fushën e informimit publik të cilat në tërësi osekryesisht e ushtrojnë informimin në gjuhën e pakicës kombëtare munden në marrëveshje meKëshillin Kombëtar në tërësi ose pjesërisht të bartin të drejtat themeluese në KëshillinKombëtar.Pjesëmarrja në administrimin e institucioneveNeni 20Këshilli Kombëtar:1) jep mendimin në procedurën e emërimit të anëtarëve të këshillit administrativ,këshillit programor dhe të drejtorit të përgjithshëm të Institucionit Radiopërhapës të Serbisë,nëse ky institucion e emiton programin në gjuhën e pakicës kombëtare;2) jep mendimin në procedurën e emërimit të anëtarëve të Këshillit administrativ,këshillit programor dhe drejtorit të përgjithshëm të Institucionit Radipërhapës tëVojvodinës, nëse ai institucion emiton programin në gjuhën e pakicës kombëtare;3) përcakton kriteret për zgjedhjen e kryeredaktorit përgjegjës të programit në gjuhën1618korrik 2011

Dokumentee pakicës kombëtare në institucionin e shërbimit publik;4) propozon këshillit drejtues të institucionit radiopërhapës emërimin ekryeredaktorit përgjegjës të programit në gjuhën e pakicës kombëtare ngakandidatët të cilët paraqiten dhe i plotësojnë kushtet e konkursit;5) jep mendimin për kandidatët për kryeredaktor përgjegjës të programit në gjuhët epakicave kombëtare në institucionin radipërhapës në të cilin emërohetkryeredaktori përgjegjës për më shumë programe në gjuhët e pakicave kombëtare.Kompetencat tjera në fushën e informimitNeni 21Këshilli Kombëtar:1) aprovon strategjinë e zhvillimit të informimit në gjuhën e pakicës kombëtare, nëpajtim me strategjinë e Republikës së Serbisë;2) i jep propozime Agjencisë Republikane për Radiopërhapje me rastin e hartimit tëStrategjisë së zhvillimit për radiopërhapje;3) jep propozimin për ndarjen e mjeteve të cilat ndahen me anë të konkursit publiknga buxheti i Republikës, Krahinës autonome ose njësisë së vetëqeverisjes vendorepersonave juridikë dhe fizikë të cilët e ushtrojnë informimin në gjuhën e pakicëskombëtare;4) i shqyrton raportet e Këshillit administrativ dhe programor të InstitucionitRadiopërhapës të Serbisë dhe të Institucionit Radipërhapës të Vojvodinës dhe jeppropozime dhe rekomandime për programet në gjuhën e pakicës kombëtare;5) jep mendime dhe propozime Këshillit të Agjencisë Republikane për Radipërhapje,lidhur me informimin në gjuhën e pakicës kombëtare;6) e cakton përfaqësuesin në Këshillin e Agjencisë Republikane për Radiopërhapje icili merr pjesë në punën e tij pa të drejta për vendimmarrje, kur shqyrtohen çështjetlidhur me informimin në gjuhën e pakicës kombëtare;7) ushtron edhe punë të tjera nga kjo fushë të përcaktuara me ligj dhe me aktet e tjera.Përzgjodhi: Ragmi MustafaBashkëpunëtor progesional i KKSH-sëNë numrin e ardhshëm mund të lexoni mbi kompetencat në lëminë e gjuhës dheshkrimit18korrik 201117

KulturëNë Shtëpinë e Kulturës në Bujanoc të shtunën u shfaq premiera e komedisë “Eh njerëzit, njerëzit”“Infektimi” në skenëRegjisori preshevar AgronBoriçi ka mbledhur një grupaktorësh të rinj amatorë ngaBujanoci dhe Presheva për tërealizuar një projekt teatri, që ekanë mundësuar Komuna eBujanocit dhe KëshilliKombëtar ShqiptarFaruk DaliuNjë grup i të rinjëve ngaBujanoci dhe Presheva kanëshfaqur në Bujanoc premierën ekomedisë “Eh njerëzit njerëzit”me regji të regjisorit ngaPresheva, Agron Boriçi. Shaqja,e zhanrit komedi, ështëadaptuar nga satira “Infektimi”e shkrimtarit dhe dramaturgutkosovar Shaip Grabovci,.Nëpërmjet kësaj komedie uprekën probleme të ndryshmedhe devijimet shoqërore siçjanë: korrupsioni, mitoja,kontrabanda, por në skenëpubliku pa edhe dashuriçkat evogla.Sipas regjisorit AgronBoriçi, kjo vepër ështëshkruajtur në vitet e 80-ta tëshekullit të kaluar, por temaështë adaptuar me kohën esotme, pasi problemet elartëpërmendura shoqëroreekzistojnë edhe në shoqërinë esotme.Komedia e njejtë ështërealizuar shumë vite më parëedhe në Teatrin e Qytetit tëPreshevës, por dëshira eregjisorit Boriçi ka qenë tëinskenohet përsëri, për shkak tëporosisë së fortë që jep shfaqjapër luftimin e dukurivenegative në shoqëri.Realizimin e projektit tëkomedisë e kanë mbështeturKomuna e Bujanocit dheKëshilli Kombëtar ishqiptarëve, ndërsa përgatitjet,që kanë zgjatur rreth një muaj,aktorët e rinj i kanë mbajtur nëShtëpinë e Kulturës në Bujanoc.Regjisori Boriçi lavdëronangazhimin e aktorëve të rinj,shumica shkollarë të mesëm,dhe shpreson se publiku kambetur i kënaqur me shfaqjen.“Aktorët e rinj më kanëimpresionuar me sjelljet dhepunën e tyre të palodhshme,duke u treguar të vetëdijshëmse kanë marr përsipër një punëtë madhe, sepse zhanri ikomedisë është vështirë tëluhet në skenë”, thotë regjisori ikomedisë.Aktorët e rinj shprehen sepërgatitjet kanë shkuar shumë1818korrik 2011

Kulturëmirë, duke potencuarbashkëpunimin eshkëlqyeshëm me regjisorinAgron Boriçi. AdelinaXhemaili, nga Samolica, qëinterpretoi rolin e Lilajes, thotëse për herë të parë punon me njëregjisor profesionist, siç ështëAgron Boriçi, dhe është shumëe kënaqur me bashkëpunimindhe rrjedhën e provave.Blerim Hasani, nga Tërnoci,ka përvojë më shumë seAdelina në skenë. Blerimi thotëse në këtë komedi kainterpretuar dy role, të cilëtregjisori i ka bashkuar dykaraktere. Blerimi ishte tifozi“Shuki”dhe një personaliteti tëlartë e i njohur.Regjisori Agron Boriçi,kishte edhe ndihmësin e tij,Mentor Nuhiun, i cili edhe uparaqit në njërin prej roleve nëkomedi.Boriçi mbi 40 vite merretaktivisht me veprimtariskenike, si regjisor, skenaristdhe aktor. Ka inskenuar 30drama të zhanreve tëndryshme, dy filmadokumentar, dhe mbi 50 skeqehumoristike. Është njëri ndërthemeluesit e Festivalittradicional “Ditët e KomedisëShqiptare” në Preshevë në vitin1994. Për punën e tij ështëshpërblyer me çmime tëndryshme ku veçohen: dyçmime për regji më të mirë, tripër aktrim dhe një për tekst mëtë mirë. Kryesisht veprimtarinëe tij e ka realizuar në Teatrin eQytetit të Preshevës.Shpresojmë që realizimi ikësaj komedie të jetë njëiniciativë e qëlluar përthemelimin e një teatri tëpërbashkët rajonal BujanocPreshevë - Medvegjë, që ështëedhe njëri prej qëllimeveprioritare të Komisionit përKulturë pranë KëshillitKombëtar të Shqiptarëve.18korrik 201119

KulturëShtëpia e Kulturës në Bujanoc“Vera kulturore” edhe këtë vitngjall aktivitetet kulturoreFaruk DaliuNë Shtëpinë e Kulturës nëBujanoc është duke u mbajturmanifestimi tradicional “Verakulturore 2011”. Ky manifestim kafilluar më 5 korrik dhe përfundonmë 28 korrik 2011, ndërsa ështëorganizuar nga Shtëpia e Kulturës,mbështetur nga Komuna eBujanocit.Në manifestimin “VeraKulturore 2011” do të ketëkoncertë në gjuhën shqipe, serbe erome, ndërsa në kuadër tëmanifestimit do të mbahet edheFestivali Ndërkombëtar i këngëvedhe valleve, që do të organizaohetnga SHKA “Vrello”nga Bujanoci.Përveç Verës Kulturore,Shtëpia e Kulturës në Bujanocorganizon edhe ekspozitëntradicionale “Duart e vyeshme”,që zakonisht organizohet nëmuajin nëntor. Në këtë manifestimtradicional ekspozohen punime tëdorës, në veçanti nga gratë enacionaliteteve të ndryshme qëjetojnë në rajonin tonë. Këtopunime zakonisht janë: qëndisje,veshje popullore, zbukurime, pajae nusërisë dhe punime tjera qëekskluzivisht punohen vetëm medorë. Ndërsa, në fund të këtijmanifestimi tre garueset e parashpërblehen për punimet më tëmira.Musa Limani-drejtor i shtëpisë së kulturës në BujanocDrejtori i Shtëpisë së Kulturësnë Bujanoc, Musa Limani, thotë sekëto manifestime organizohentradicionalisht në institucionin qëdrejton ai gati katër vite, por sipastij “mungojnë aktivitetet tjerakulturore”. Limani thotë sekinemaja e qytetit nuk funksioninsepse nuk kanë llogari të marrinfilmat e rinj nga distributorët efilmave që janë të shtrenjtë, porpoashtu edhe nuk ka interesim tëpublikut për filma.Ai gjithashtu potencon seShtëpia e Kulturës në Bujanocedhe teknikën e kinemasë e ka tëvjetëruar, ndërsa për mungesën eshfaqjeve teatrale profesionaleLimani thotë se “sjellja e njëteatroje profesioniste ngaPrishtina apo Shkupi kushtonshumë, prandaj këto shfaqjemungojnë në repertoarin e skenësnë këtë institucion kulturor”.Shtëpia e Kulturës nëBujanoc financohet nga buxheti ikomunës së Bujanocit, por ka edhetë hyra vetanake, nga qiraja elokaleve dhe insitucioneve qëfunksionojnë në këtë ndërtesë dhenga kompensimi për shfrytëzim tësallës së madhe dhe asaj të vogël.Por, sipas drejtorit Limani, mjetet eparapara nga buxheti komunalnuk janë të mjaftueshme. Limanigjithashtu shton se ka probleme2018korrik 2011

Kulturëedhe me pagesën e qirasë, sepseqiraxhinjtë nuk paguajnë merregull qiranë e tyre.Sa i përket investimeve nëShtëpinë e Kulturës, nga buxheti ikomunës është mbështeturprojekti i renovimit të kulmit tëndërtesës që një kohë të gjatë ishteproblem i madh. Gjithashtu ështërenovuar edhe salla e vogël, ështërenovuar dhe zgjeruar hyrja endërtesës me vendosjen e dyervetë reja të plastikës, ndërsa më herëtjanë shtruar edhe pllaka të reja nëshkallët para hyrjes në Shtëpinë eKulturës.Edhe përkundër këtyreinvestimeve, objekti i Shtëpisë sëKulturës ka nevojë edhe përinvestime të reja, siç janë blerja eteknikës së re për kinemanë,renovimi i binës dhe ndriçimit nësallën e madhe, si dhe fasadimi ijashtëm i ndërtesës, sidomos nëpjesën e prapme.Shtëpia e kulturës në BujanocVera Kulturore 2011-OrariShtëpia e kulturës Bujanoc05.07.2011 Enti Parashkollor “Gëzimi ynë”, Bujanoc,07.07.2011 SHKA “Jehona”, Tërnoc,10.07.2011 SHKA “Kollo”, Beograd,11.07.2011 Koncert në gjuhën shqipe Arben Saqipi, këngëtar nga Bujanoci,12.07.2011 SHKA “Kollo”, Bujanoc,13.07.2011 Festivali Ndërkombëtar14.07.2011 i këngëve dhe valleve15.07.2011 Organizator:16.07.2011 SHKA “Vrello”, Bujanoc17.07.2011 Dramë në gjuhën serbe,18.07.2011 Koncert në gjuhën rome,19.07.2011 Koncert në gjuhën serbe,21.07.2011 Koncert në gjuhën shqipe SHKA “Rexho Mulliqi”, Preshevë,25.07.2011 Koncert në gjuhën shqipe SHKA “Zëri i Luginës”, Bujanoc,27.07.2011 Koncert në gjuhën serbe Grupi “Proton”nga Bujanoci.18korrik 201121

KulturëVështrim kritikNDËRMJETKRENARIVE DHE DHIMBJEVE(Iljasa Salihu”Mëngjesi ihershëm “ (roman), Shkup 2011,faqe 160)Bilall MaliqiLibri pas botimit rrugëtonnëpër lexues dhe vende tëndryshme, pra bën banim teshumë artëdashës e intelektualë tëcilët pa ngurrim ia hapinkopertinat për të parë se çkafshihet brenda këtij apo atij libri,çfarë tematike përbën dhe çka dotë mbetet në të vërtetë nëmbamendjen e tyre gjatë leximit.Pra në mesin e librave tëbotuara e që kanë marrë “udhë”për tek lexuesit është edhe libri icili para disa ditësh u bë pronë eimja e që titullohet me një titullinteresant dhe tërheqës për lexim“ Mëngjesi i hershëm” , i autoritIljasa Salihu, i cili më parë kishtebotuar librin eseistik me titull“Rrugëtimi nëpër mjegulla”.Dihet se ndërtimi i romanit ika disa specifika të cilat kanë tëbëjnë me zgjedhjen e temës,trajtimin e saj në mënyrë të thuktë,aktualiteti i temës, a do të mbetetkoherent edhe pas shumë kohëshdhe me çfarë vlerash ideoartistikedo të shoqërohet.TematikaSë lexuari romanin në fjalëvërejmë se autori ka bërë gjetjen etemës të cilën e ka aktualizuarnëpërmjet zhvillimit të saj, ka bërëkonkretizimin e ngjarjes që ështëmbarështruar dhe shtjelluar mirëme tematikë edukative duke vënënë pah se vetëm me shkollim e dijemund të ecim përpara dhe do t'idalim përballë çdo armiku të cilët ikemi armiq shekullorë. Romaniështë ndërtuar mirë, skeleti iromanit është i rregulluar me tëgjitha kërkesat bazë që i kërkon njëroman ndër to edhe futja në lojë epersonazheve, jetësimi i tyre,aktualiteti, konkretizimi i tëdhënave në temën e sajuar,përdorimi i humorit nëpër disaraste nga personazhet e që lexuesiti jep dëfrim gjetë leximit. Kujtojmëse këtyre rregullave autori nëparim iu ka përmbajtur në këtëroman interesant për lexim.Ngjarja e romanit zhvillohet nëfshatin Llojan të Kumanovës, fshatqë është banor i saj edhe autori iromanit. Siç e cekëm më lartsubjekti i romanit fillon mekryepersonazhin Betimin nxënës iklasës së gjashtë e më vonë për t'ufutur në skenë edhe personazhe tëtjera që do t'i fus në dialogje të cilatnë vazhdim do t'ia japin timonindrejtues autorit që të formësojidenë e strukturimit të romanit.Në të gjashtëmbëdhjetë pjesëte romanit autori i ka dhënëpërparësi ngjarjeve të cilat janëzhvilluar nëpër kohë dhe situata tëcaktuara të cilat u shoqëruan mëvonë edhe me luftën e UÇK-së nëMaqedoni dhe shkollimit përmessë cilës përkufizohemi si komb mekulturë e dije, zatën edhe kjo ështëporosia e autorit që fshihet në tërëromanin.Në atë mëngjes“Mëngjesi i hershëm”titullohet edhe romani i Iljasaut. Tëndalemi pak te ky mëngjes ihershëm i cili u shoqërua me fyerjetë shumta siç dinë pushtuesit dhearmiqtë ta bëjnë këtë, sidomos kurkoha është e turbulltë. Mëngjesi ivitit 1998 e gjeti Betimin në tëkthyer nga fshati Orizare mebiçikletë, në të dalë të fshatitVaksincë ndeshet me një kordon tëpolicisë, ku Betimi u bë objektfyerje e maltretimi nga policët metyta të kthyera nga një fëmijë. Këtofyerje shtazarake të policëve do t'imbaj në mend gjatë Betimi. Ishtekohë e pakohë në Kosovë, luftë,spastrim etnik, vuajtje, vrasje,masakra etj., këto e shqetësoninBetimin dhe shokët e tij të klasës:Arbrin i cili në mesin e shokëvenjihej si humorist dhe bisedat ifillonte me dozë humori,Shkëlqimi, Suejbi dhe Noli të cilëtnë shenj solidarizimi mebashkëkombasit e tyre në Kosovëtë cilët gjetën strehim në rrethet efshatrave të Kumanovës lëshuannivelin e mësimit dhe tani bisedate tyre përqëndroheshin gjithnjëmë tema lidhur me luftën e UÇKsëe cila luftonte për çlirimin eKosovës. Këtë e kishin kuptuaredhe arsimtarët e shkollës.Në vazhdim të shtjellimit të2218korrik 2011

Kulturëromanit vërejmë se autorilibrin e përcjell me një gjuhëtë rrjedhshme, tëkuptueshme diku edhe mefjalformime e me figura tëcilat ia ngisin për një shkallëvlerën ideoartistike dheideoestetike romanit.Pra vend të theksuarbrenda bërthamës sëromanit autori i ka dhënëedukatës, shkollimit si njëparakusht për integrim tëshoqërisë shqiptare. Kjoshihet në vazhdim të leximittë romanit kur paspërfundimit të shkollësfillore Betimi me shokëtdëshirojnë të orientohen përnë shkollë të mesme nëdrejtimet e dëshiruara. Mekëtë autori jep një tablloreale të kohës me batica ezbatica të shumta duke filluaredhe nga rastet sociale të cilatishin atëbotë por edhe tani tëbollshme, ku shumica e nxënësvedetyrohen ta ndërpresinshkollimin e të shkojnë nëpërzanate të ndryshme.Megjithatë në bankat eshkollës së mesme tanimë ishinulur shokët të cilët e personifikojnëkëtë roman, ku tani paraqitet edhenjë sfidë për mësim, me një shoqëritë re.Autori në vazhdim paraqetzënken e Betimit me një nxënës tëklasës në Kumanovë, paraqitet ajomotoja e ndarjes ndërshqiptare,moto që ndan në mes vetishqiptarët “katundar e qytetar”,kjo ndarje megjithatë për fat të keqndodh jo vetëm në trojet e ndarashqiptare në Maqedoni fshatqytet,por edhe në Luginë tëPreshevës e gjetiu, ku pason ajofyerja e cila ndërlidh segmentin efyerjes në atë mëngjes të hershëmte kordoni i policisë, e që erdhiedhe deri te përleshja fizike në mestë Betimit dhe qytetarit nxënës. Kjoështë një nga porositë e autorit qëdel si konkluzion praktik që të mosekzistojë ndarja vëllazërore nëqytetar fshatar. Tjetra që ekarakterizon ecejakjen e romanitështë edhe ngjarja e vonesës sënxënësve për në shkollë dheshpifja se gjoja është dëmtuargoma e kombit dhe si rrjedhojë ekësaj del përfundimi se nuk bën tëgënjejmë sepse kujdestari e zbuloikëtë shumë mirë dhe se thonë se“gënjeshtra i ka këmbët eshkurtra” e gjithmonë e vërtetadel në shesh.Lidhëshmëria tematikeU mor vesh që strukturën e vetromani e ka me porosi edukativeqë është një gjetje e mirë nga autori, por jo vetëm kaq sepse romani kalidhëshmëri tematike në mes tëmotivit që përmendëm më lart dhetemës aktuale që ishteatëbotë jo vetëm përshqiptarët por edhe përEvropën e Amerikën: lufta eUÇK-së, UÇPMB-së e vitit2001 e cila shpërtheu nëvazhdën e ushtrimit tëdhunës dhe represionitsistematik që ushtrontepolicia dhe ushtria serbesidomos nëpër fshatrat ebanuara me shqiptarë dhelufta e UÇK-së në Maqedoni,ku këto e ndryshuan përshumë shkallë historinë tonëkombëtare.Në vazhdim paraqitetnë skenë vendosmëria eBetimit dhe Shkëlqimit tënisen për në luftë, në log tëtrimërisë, për t'iu ndihmuarvëllezërve matanë kufiritdhe të rreshtoheshin ushtarëtë UÇPMB-së, por për shkak tëmoshës së re u detyruan tëkthehen dhe të presin porosinë e tëpanjohurit se edhe te ju do të ketësë shpejti log të burrërisë. Kjo edhendodhi dhe Betimi me çdo kushtkishte dëshirë të rreshtohet nëforcat e UÇK-së përkundërmoshës së re dhe dëshirës përrreshtim, gjeti refuzimin, por mëvonë pas bartjes së predhave nëistikame u bë pjesë e pandarshme ekarvanit të luftës për çlirim, dheme këtë edhe arrijmë deri teepilogu i romanit.Prej gjithë kësaj që u tha derimë tani del konstatimi romani“ Mëngjesi i hershëm”, shoqërohetme një vlerë të kënaqshmeartistike dhe kujtojmë se Iljasau eka kaluar me sukses “sprovën” semund të jetë i suksesshëm edhe nëkëtë zhanër të letërsisë…18korrik 201123

TregimeTregime të shkurtëraHistori e mbetur në kujtesëPër ngjarjet që nuk janëshkruar, por që kanë mbetur nëkujtesë të atyre të cilët i perjetuanato.Mr. Agim Hasani &Faruk DaliuTërnoc, Maj 2001Varrimi i një shqiptarimusliman në Nish.Përmes telefonit, një familjenga Nishi, kërkon shërbimet fetarenga Bashkësia Islame e Bujanocitpër varrimin e një anëtari tëfamiljes. Gruaja e të ndjerit më parëkishte kërkuar ndihmë nga myftiu iBeoagradit, por ata duke uarsyetuar se nuk mund të vijnë nëNish kishin rekomanduar tëinteresohen në Bashkësinë Islametë Bujanocit, për t'a rregulluar këtëpunë. Nexhmedini Hoxha i tregonAgës Hafez ( Hafëz Nazmiu imamii Xhamisë së Strugarëve, tani indjerë) dhe kërkon që së bashku tëshkojnë në Nish për t'a kryershërbimin fetar të varrimit sipasriteve islame. Ata me telefonmerren vesh për kohën dhe kuduhet të takohen. Për t'i pritur,kishte dal vajza e të ndjerit dhedhëndërri në hyrje të qytetit. Vajzae të ndjerit tregon se baba e ka lënëamanet me e varros me hoxhë. Nështëpi i pritën e shoqja dhe disa tëafërm. Ata kërkuam ta pastrojmëkufomën sipas normave islame, pore shoqëja këmbëngul se ato punëjanë përfunduar në spital duke mosdashur t'a kuptojë qëllimin e tyre.Perkundër insistimit të atyre,përsëri ajo nuk don të kuptojë sekufoma sipas fesë islamemegjithatë duhet të pastrohet. Tëpafuqishëm për t'i bindur, ne si dyhoxhallarë ramë dakord se të njëjtinritual ta kryejmë tek varri, për tëmos bërë shumë polemikë me tëshoqen e të ndjerit. Ajo pastajtregon se e ka ftuar edhe popin, porai nuk është përgjigjur me arsyetimse i ndjeri nuk e kishte pranuarkurrë popin në shtëpi. Gjatëbisedave me familjarët, kuptojmëse para luftës së fundit kishin qenëdhjetë shtëpi shqiptare autoktonenë Nish, por gjatë luftës tetë prejtyre janë detyruar të largohen, kanëmbetur vetëm dy shtëpi. Gjatëpërcjelljes së kufomës, rrugës nëdyer dhe dritare të shtëpive dilninnjerëzit për të shikuar se si po bëhetvarrimi me hoxhë apo popë, sepsetë gjithë e kishintë ditur seAbdullahu ishte shqiptar. Tevarrezat, te gjithë ju përgjigjënmënyrës së varrimit sipas ritevefetare islame. Pasi mbaroiceremonia e varrimit familjarët dhebashkëshortja e të ndjerit na ftuannë drekë që thanë se e kanëpërgatitur për ne.Durrës 2008Plaçkitja e një shqiptari ngaana e policisëHera e dytë që organizohet“Seminari i gjuhës dhe letërsisëshqipe në Durrës përmësimdhënësit e shkollave filloredhe të mesme nga Presheva,Bujanoci dhe Medvegja.Duke shpjeguar etnologushqiptar, Emil Lafe, për rrënjët eshqipes dhe shtrirjen, në mendjentonë ngjallen përjetimet, ngjarjet,faktet e historisë së dhimbshme tëshqiptarëve të Sanxhakut të Nishit.Në mbrëmje Zijadini i moshësmbi të gjashtëdhjetat, i lindur dheduke jetuar në fshatin Tërnoc,Komuna e Bujanocit, i cili kishteardhur për t`i ndihmuar mikut të tijnë restoranin ku ne mbanimseminarin na tregoi një ngjarje tëcilën e kishte përjetuar.Në kohën e Millosheviqit kampunuar si tregtar i kafshëve, thotëZijadini. Zakonisht kafshët i kemiblerë nëpër fshatrat e Nishit,Leskocit, Vranjë, por gjithnjë dukeu munduar të rrespektojmë ligjin.Një ditë duke u kthyer mekamionin të mbushur me gjedha,me letra të rregulluara në hyrje tëNishit, na ndalon policia. Ata kur evërejtën se jemi shqiptarë pa hyrënë kontrollim të detajizuar, namorën dhe na dërguan në një fshatnë dalje të Nishit, Knez Sello. Aty qënga lufta e dytë ekziston një spital eqë tani më tepër shfrytëzohet përshërimin e sëmundjevekancerogjene, pra bëhet terapia errezatimit.Më urdhëruan që kafshët t`izbes nga kamioni dhe në njëpeshore të bëhet matja. Personi i cilibënte matjen nga fillimi mëshikonte me dhembje, sikur i vinte2418korrik 2011

Tregimekeq se po m`i marrin të gjitha edhepse i kisha të gjitha dokumentat përshitblerje, pra për të ushtruar tënjëjtën veprimtari. Pasi të gjitha imatëm dhe i morën për t`i therrurgjoja për spitalin dhe pasi të gjithë ularguan, personi i cili më shikonteme dhembje kur mbetëm vetëm mëtha: “Më vie tepër keq që ta morëngjithë këtë mall dhe po e kuptoj sepse po ta bëjnë, vetëm që jenishqiptarë, por edhe une kam gjakshqiptari sepse gjatë dëbimevemasovike më 1878 familja jonë nukështë shprëngulur. Ai tregon se atasë bashku me disa familje tjera nukkan arritur të ikin dhe kanë mbeturnë vatrat stërgjyshore, por tani tëgjithë të asimiluar. Personi nukdinte të komunikojë në gjuhënshqipe, por zemra i flaste shqip.Bujanoc, nëntor 2010.Takimi në MoskëMë rastisi të jem në takim menjë delegacion nga Turqia.Komunën e Bujanocit,respektivisht vendlindjen e tij eviziton një biznesmen isuksesshëm, i cili jeton dhe punonnë Stamboll të Turqisë. Në sivinë(CV) e tij shkruan se quhetSabedin, i linduar më 1938 nëBujanoc dhe është shprëngulur përnë Turqi në vitin 1967.Qëllimi i vizitës ishte privat ,vizitë familjes, por edhe me qëllimtë takimit me udheheqësinëkomunale me të cilën janë nëpërfundim të realizimit tëprojektit të ndërtimit të shkollësfillore në Tërnoc. Shkurt, Sabedininë bashkëpunim me agjencinështetërore turke TIKA dhe meparinë e komunës së Bujanocit,mendon që projektin mbi një milioneuro t'a realizojë duke marr pjesëedhe vetë financiarisht. Kompania“Sabedin Turker” njihet edhe sikandidate potenciale e blerjes sëkompleksit rehabilitues“VRELLO” në Bujanoc, porpengesat politike ( punëtoret nukdeshën që “Vrello”-n ta blejë njëshqiptar nga Bujanoci ) nuk elejuan t'a realizojë idenë e kthimit tëtij në vendlindje për të ndihmuarqë nga një ambient ku sot shetisinbrejtësit e ndryshëm, Banjën eBujanocit ta shëndrrojë në njëambient turistik.Në drekën e organizuar ngakryetari i komunës së Bujanocit, përnder të mysafirëve, pata rastin qëpër së afërmi t'a njoh tërrespektuarin Sabedin, i cili edhepse në moshë, kujtesën përvendlindjen, për Bujanocin, e kishtemjaft të freskët. Me një modesti tëpazakontë fliste për të kaluarën siish udhëheqës i një organizate nëBujanoc, për sukseset, përperipecitë, vuajtjet, por edheshtrëngimin për t`u larguar ngapuna, jeta që shumë mirë e kishte tëorganizuar në atë kohë.Mirëpo, gjate bisedës imallëngjyer, për të gjetursatisfaksion, për të shuar mallinthotë se ne duhet të jemi bashkëpavarësisht se ku gjindemi, neduhat ta ndiejmë veten shqiptarë,po edhe t'i ndihmojmë njëri - tjetritsikur popujt tjerë. Pastaj ai vazhdoitë tregojë se si kishte marrë pjesë nënjë vizitë të delegacionit tëbiznesmenëve të Turqisë në Moskë,ku ishin mysafirë të kryetarit tëqytetit. Në darkën që kishteorganizuar kryetari i qytetit tëMoskës, pos delegacionit turk,sipas protokolit, ishin edhestrukturat udhëheqëse të qytetit.Rrëfen Sabedini se “në anën edjathtë e kisha kryeshefin e policisësë qytetit dhe rend perfaqësuesittjerë. Në një moment më thërrasinprej shtëpisë me telefon mobil përtë më pyetur a do të kthehemi atënatë nga Rusia. Unë si zakonisht nëgjuhën shqipe (pasi ne mes veti nëfamilje gjithnjë komunikojmëshqip) i them se jemi në një darkëpune dhe se do të kthehemi tënesërmen. Në momentin kurmbarova biseden, personi që ishtenë anën e djathtë, pra kryeshefi ipolicisë gjithashtu në gjuhën shqipemë thotë: Ju jeni Shqiptar? Po, ithem. Po ju? Ai me një shqipe tërëndë por të kuptueshme më thotë:Edhe unë jam shqiptar i Rusisë!Ishte një rast tepër emocionues.Të dy u ngritëm në këmbë dhe upërqafuam në shenjë rrespekti ndajnjëri - tjetrit që njëri nga Stambolli etjetri nga Moska kemi arritur tëruajmë identitetin.Këto tregime nuk janë tëimagjinuara, sepse protagonistët ekëtyre ngjarjeve, Dinka Hoxha,Sabedini, Zijadini ende janëgjallë, përveç Agës Hafëz HafëzNazmiut.18korrik 201125

SportEnde nuk dihet nëse Klubi Futbollistik “Tërnoci”do të vazhdojë të marr pjesë në garat që organizon SerbiaTërnoci pas një sezonido të braktisë ligat e Serbisë!?Faruk DaliuPadrejtësitë që iu janë bërëKlubit Futbollistik “Tërnoci” nësezonin e kaluar, e kanë shtyerkryesinë e këtij klubi të mendojërreth vazhdimit apo jo të garaveqë organizon FederataFutbollistike e Serbisë, vetëm pasnjë sezoni të zhvilluar pasriinkuadrimit në ligat e Serbisë.Tërnoci edhe pse u shpallkampion i Ligës së Rrethit tëPçinjës në sezonin 2010/2011 nukdo të ngjitet në rang më të lartësepse në ndeshjen finale të playoffitu mposht nga skuadra“Nebeski Angjeli” pasekzekutimit të penalltive, pasindeshja e rregullt përfundoi baras2:2.Kryetari i KF Tërnocit,Nexhat Aliu, si edhe kryesia eklubit që më herët pat dal me njëkomunikatë akuzojnë zyrtarët eLigës së Rrethit të Pçinjës përimprovizim të play-offit,organizim të dobët dhe referimskandaloz në ndeshjen finale tëplay offit të zhvilluar më 10qershor në stadiumin e Jumkos nëVranjë, në mes të Tërnocit dheklubit “Nebeski Angjeli. Në këtëndeshje Tërnoci u dëmtua meanulim të dy golave të pastër dhereferim të shumë rasteve për kinsepozicion jashtë loje.Përveç këtyre padrejtësivedrejtori i klubit, Nexhat Aliu thotëse gjatë kësaj ndeshje janë shënuaredhe incidente, pasi që kryesia eklubit Tërnoci u gjuajt megjësende të ndryshme, ndërkaqfutbollistët dhe publiku shqiptar ipranishëm në tribuna u fyen nëbaza nacionale.“Fajtor kryesor për këtopadrejtësi janë drejtori i ligës, dhepersoni kompetent për delegim tëreferëve, i cili prej fillimit kafavorizuar skuadrën “NebeskiAngjeli”, thotë Aliu.Kyesia e KF Tërnoci kakërkuar nga zyrtarët e Ligës sëRrethit të Pçinjës së pakuprocesverbalin e mbledhjes kuështë vendosur zhvillimi i playoffit,por asnjëherë nuk ka marrpërgjigje.Lidhur me rastin kryesia e KFTërnocit gjithashtu ka dërguar dyankesa. Njërën në Beograd nëFederatën Futbollistike të Serbisë(FSS) dhe tjetrën FederatësFutbollistike të Rajonit të SerbisëLindore (FSRIS), me seli në Nish.“Në këto ankesa Tërnociështë ankuar në padrejtësitë që iujanë bërë në ndeshjen e play offitNexhat Aliu - drejtor i Kf "Tërnoci"kundër ekipit “Nebeski Angjeli”nga referët dhe organizatorët endeshjes, ndërsa ankesave i kemibashkangjitur edhe videomaterialin në CD ku shihet qartëkush është fajtor”, thotë Aliu.Federata Futbollistike eSerbisë iu është përgjigjur klubitnga Tërnoci me një shkresë, kuthuhet se FSS do të kërkojëshpjegime nga FSRIS dhe Liga eRrethit të Pçinjës për rastin nëfjalë.“Derisa nuk marrim përgjigjedefinitive rreth ankesave tona, neende nuk kemi vendosur nëse dotë marrim pjesë në sezonin eardhshëm në garat që2618korrik 2011

Sportorganizohen nga Serbia,"respektivisht FederataFutbollistike e Serbisë", thotëkryetari i KF Tërnocit, NexhatAliu.Siç dihet në Ligën e rrethit tëPçinjës, përveç Tërnocit nësezonin e kaluar kanë garuar edhetre klube tjerë shqiptarë, Hajdukunga Presheva, AS nga Bujanocidhe Bukuroca nga Bukuroci iPreshevës.Nëse do të marrin pjesë apo jonë gara, në sezonin e ardhshëmTërnocit do t'i mungojnëfutbollistët kyq të suksesit të vitittë kaluar, dhe do të jetë dukshëm idobësuar, por zyrtarët e klubitbesojnë se me futbollistët që vijnënga gruppmooshat e reja do tërifreskojnë edhe fondin elojtarëve.Sa i përket largimeve,mesfushori i talentuar GjelbrimTaipi ka nënshkruar kontratë mekampionin aktual të Maqedonisë,klubin “Shkëndija”nga Tetova,dhe këto ditë ndoshta edhe do tashohim në ndeshjet kualifikuesepër Ligën e Kampionëve kundërPartizanit të Beogradit.Mesfushori tjetër SemirRamizi gjithashtu ka nënshkruarnjë kontratë me Dritën e Gjilanit, ecila këtë vit është rikthyer nëSuperligën e Kosovës. Mbrojtësiqendror Besim Ramizi dhe SenadFejzullahu gjithashtu do tëshkojnë për prova në klubin Drita,kurse për prova në një klub tëligës së dytë në Suedi gjendetedhe sulmuesi Leotrim Pajaziti.Kryesia e KF “Tërnoci”nëpërmjet një komunikate kafalënderuar futbollistët të cilët epërfaqësuan denjësisht“Tërnocin”, për angazhimin dhedisiplinën e tyre gjatë tërë sezonit,në veçanti publikun për tifozëri tëpaparë në këto troje, dhe përpërkrahjen që i dhanë klubit gjatëgjithë kampionatit 2010/2011,sidomos pushtetin lokal përpërkrahjen morale dhe materialedhe të gjithë sponsorët tjerë qëndihmuan si në aspektin material,moral dhe medial.18korrik 201127

SportSukseset e Klubittë Boksit "Tërnoci"Rijad DemiriKlubi i Boksit Tërnoci që ngathemelimi ka arritur suksese tëshumta. Se ky klub ka boskier tëmrekullueshëm dhe të guximshëm edëshmojnë edhe fitoret e arritura ditmë parë në qendrën sportive Rinia nëBujanoc me çrast është zhvilluar meqrevial në Boks të gjitha kategorive .Dhe në meqin që u zhvillua nëLeskovc ku KB “TËRNOCI” nëkategorinë e mesme deri ne 75 kg epërfaqsoi Arbër Imeri i cili përkundështar e pati Timiq Stefan ngaDuboçica e Leskofcit edhe pse ishtekundërshtari 5kg më i rëndë d.m.th njëkategori më e lartë nuk u dashtën as dyminuta që ta përfundoj meçin dhefitorja I takoi Arbër Imerit.Ndërkaq në qendrësn sportive nëBujanoc Klubin e Boksit Tërnoci epërfaqësoi Flakrim Imeri i cili mendërpreje në raundin e parë fitoi meçin, pastaj Shefat Isufi pas një meçimjaft të nxehtë arriti të mundkundërshtarin e tij nga Lesovci BojanDurakovic dhe Arber Imeri arritifitoren me që kundërshtari i tij nukpati guxim të ndeshej . Ndërkohëtrajneri i Klubit të Boksit TërnociRidavn Imeri , shpreh kënaqësinë e tijqë boksierët e tij arritën suksese dhemundën kundërshtarët e tyre. RidvanImeri trajneri i KBT-së morriBeharin nga sekretari gjenaral iBoskit të Srbisë për kontributin edhënë në Boks. Por KB Tërnoci kakarrur fitore të shumta që ngathemelimi i tij Klubi i Boksit Tërnociështë themeluar 04.08.1994 . Menjëher në vitin 1995 ka filluar të bëjëgara në federatën e boksit të Kosovës .Gjatë kësaj periudhe në këtë federatkanë boksuar rreth 30 bokser të Klubittë Boksit Tërnoci të cilët i mbrojtënedhe ngjyrat e këtij vendiPor ajo që është me rëndësi sesukeseset e këtij klubi filluan menjëher , komisioni i atëhershëm ifederatës së boksit të Kosovës nëpërbërje të Lah Limanit , Agim Latifitdhe Xhevat Xhemajlit shpallënpunëtorët më aktiv të vitit 1995 dhekonstitua kryesia e re e federatës sëboksit të Kosovës dhe si përfaqësues ikëtij rajoni u zgjodh Ridvan ImeriTrajner i KB Tërnoci .Po në këtë vit në Shtëpinë eKulturës në Tërnoc u mbajt revya 95ku morën pjesë gjitha klubet kosovareMë 15 qershorë të vitit 1995 nëShtëpinë e Kulturës në Presheëë nënorganizim të KB-së Tërnoci uorganizua kampionati i Kosovës nëboks për pionir , junior dhe senior kubokserat nga Tërnoci triumfuan.Më 1996 në Tërnoc i kryqëzuandorzat bokserët e të gjitha klubevekosovare nën organizimin e KB-sëTërnoci , por kësaj radhe interesim tëmadh zgjoi kategoria deri në 75 kg nëmes Ridvan Imerit të KB-së Tërnocidhe Rexhep Jahiut nga Drita e Gjilanitpo thujse ishte meqi më interesant .Ndërkaq më 15 dhjetor të vitit2003 në qendrën sportive Rinia nëBujanoc u organizua meqi ndërregjional Tërnoci 2003 dhe morënpjesë reprezentacioni i Kosovës ,Serbisë , Malit të Zi dhe KB Tërnoci ,në këtë meq në krye tëreprezentacionit të Serbisë ishteBokseri Tadia Kaqar .Më 15 maj 2006 në Pejë nga KBTërnoci morën pjesëArbër Imeri i cilifilloi hapat e para dhe ngadhnjeu mefitore , ashtu edhe Shefat Isufi i cili përkundërshtar e kishte Egzon Muqollinnga Peja dhe bokseri Tërnocas fitoi mendërprerje.2818korrik 2011

SportPrill 2007 në kampionatin eregullt që u mbajt në Vushtri përsëriShefat Isufi në kategori deri në 80 kgnokautoi Egzon Muqollin nga Peja nëraundin e dytë.Me 18 04 2009 në Gjilan ShefatIsufi boksoi me bokserin IsmetDobratiqin , ndërsa juria meqin mëluftarak e shpallën meqin e bokseritTërnocas sepse kundërshatrin e tij ekishte shtritë dy here për tokë.Me 26 prill në Bujanoc u mbajtmeqi ndërregjional i Boksit Tërnoci2009 ku morrën pjesë KB Tërnoci ,KB Gjilani , KB Prizreni , KBKumanova , KB Shkupi , KB Nishi ,KB Surdulica me këtë rast KB Tërnocie prezentuan Yllka Imeri , Arbër Imeridhe Shefat Isufi.Yllka Imeri për kundërshtare epati bokseren nga Maqedonia SuadaSadikova edhe pse ishte më e mirëboksereja nga Tërnoci juria kët meq eshpalli baraz .Bokseri Arbër Imeri i cili përkundërshtar pati bokserin ngaMaqedonia Nikollqe Mitevskin ndajtë cilit bokseri Tërnocas fitoi me plotmeritë.Më 30 .05 2009 KB Tërnoci moripjesë në Prokuple ku BoskeriTërnocas Arber Imeri fitoi ndajbokserit të Leskovcit BajramovicZumber .Arbër Imeri po ashtu fitoi edhe nëVllasotincë më 8 nëntorë 2009 ndajIgor Lloshtiq nga klubi Gif tëTërstenikut .Më 27 nëntorë në turneun AdemJashari , Arbër Imeri fitoi ndja ValmirHazirit dhe fitoi kupën si bokseri më iri .Kto ishin disa fitore të arritura tëKB Tërnoci18korrik 201129

PërmbajtjaEditorialMirëserdhët vëllezër e motra mërgimtarë………….........................................................………………………………..3Politikë-shoqëriKuvendi i Këshillit Kombëtar Shqiptar mban seancën e gjashtë....................................................................................4-5ShoqëriBisedë me shkasBashkatdhetarët ndër vite pjesa më e vyeshme e kombit...................................................................................................6Letër përshëndetëseMirë se erdhët mërgimtarë!................................................................................................................................................7IntervistëVendlindja gjithnjë në zemrat dhe mendjen e mërgimtarëve..........................................................................................8-9VështrimPse aq frikë nga ndarja?!………………………………….........................................................……………………10-11“GLOBALIZMI DHE HUAZIMET , ''VRASËSIT ” E GJUHËS SHQIPE''….....................................................…12-13MëmëdheuDurrësi-tradita e turizmit bregdetar…………………………..........................................................…………………14-15DokumentKompetencat në fushën e informimit.........................................................................................................................16-17Kulturë“Infektimi” në skenë...................................................................................................................................................18-19“Vera kulturore” edhe këtë vit ngjall aktivitetet kulturore..........................................................................................20-21NDËRMJET KRENARIVE DHE DHIMBJEVE.......................................................................................................22-23TregimeHistori e mbetur në kujtesë..........................................................................................................................................24-25SportTërnoci pas një sezoni do të braktisë ligat e Serbisë!?...................................................................................................26-27Sukseset e Klubit të Boksit “Tërnoci”.......................................................................................................................28-29PËRMBAJTJA...............................................................................................................................................................30SqarimPër shkak të interesimit tejet të shtuar të lexuesve, redaksia e “ Nacionalit “ dhe Këshilli KombëtarShqiptar, kanë vendosur që edhe ky numër të shpërndahet Falas.Ju dëshirojmë lexim të këndëshëm!3018korrik 2011