Jarida la Kilimo, Aprili

FAIDA ZA PESHENI Aprili - Juni, 2011FAIDA ZA KILIMO CHA MAPESHENINa Makame M. AbdulrahmanPesheni kwa jina la kitaalamulinajulikana Passifl ora edulis ni zaolenye asili ya Marekani ya Kusini.Inasadikiwa kwamba pesheni lenyerangi ya manjano lilitokea katikamsitu wa Amazon (Brazil) mnamomiaka ya 1900. Hata hivyo zipotaarifa zinazothibitisha kwambakwa mara ya kwanza mmea huuulipandwa nchini Hawaii ukitokeaAustralia mnamo mwaka 1880.Zao hili ni muhimu katika kukuzabiashara na chakula kwa kuwavutiawageni na watalii mahotelini.Pesheni ni zao linalolimwa sana hapaTanzania katika maeneo ya Zanzibar,Morogoro, Dar es Salaam, Tanga,Kigoma, Mbeya, Kilimanjaro, Arushana Mkoa wa Pwani. Hapa Zanzibarmmea huu umeanza kuingia katikamiaka ya 80 na kupata umaarufuzaidi katika miaka ya 90. Wastaniwa uzalishaji kwa Tanzania ni tani1,080 kwa mwaka sawa na asilimia0.1 ya uzalishaji wa matunda yotenchini. Kwa kawaida, mapesheniyana virutubisho bora kwa afya yabinadamu vikiwemo nguvu kilokalori60, sukari gramu 9.1, vitamini A IU241, vitamini C miligramu 64.7 namaji gramu 84.2 kwa kila gramu100.Mavuno mengi ya zao la peshenihupatikana iwapo kanuni za kilimobora zitatekelezwa kwa kuchaguaaina bora ya miche ya kupandakulingana na mahitaji ya soko,kudhibiti wadudu waharibifu namagonjwa, kuondoa magugu nakukagua shamba mara kwa maraiwapo kuna dalili za mashambuliziili yaweze kudhibitiwa mapema ilikupata mazao mengi na bora. Palizini muhimu ili mimea iweze kutumiavirutubisho kwa ukamilifu.Mpesheni ni mmea unaokua kwakutambaa hivyo katika ukuaji wakeni muhimu kuweka miti ili uwezekutambaa juu yake. Uwekaji wa mitihurahisisha kuhudumia wakati wakupalilia na kuvuna. Aidha, ukaguziwa shamba hufanywa ili kuonaPesheni hutengenezwa juisi ambayo hutumika kama kiburudishaji wakati wachakulakama matunda yamekomaa. Kwakawaida mapesheni hukomaa baadaya miezi miwili hadi mitatu baada yamaua kuchanua. Dalili za mapesheniyaliyokomaa ni kubadilika rangikutoka kijani kuwa manjano auzambarau kutegemea na ainaya pesheni ambapo hung’ara nakunukia. Kabla ya kuvuna ni vizurikusafi sha shamba na kuondoamagugu chini ya mimea kurahisishauvunaji na uokotaji wa matunda.Pia inatakiwa kuandaa vifaa vyakubebea kama pakacha, masusu,ndoo, vikapu na vipolo.Njia bora ya kuvuna mapesheni nikutumia mikono ambapo matundahuokotwa baada ya kudondokayenyewe kutoka kwenye mti, matundayakichumwa yanapokuwa katikammea hushuka ubora wake, husinyaaau huoza yanapovumbikwa.Matunda yaokotwe mara mbili kwasiku ili kuepuka kubabuka kwajua, kuliwa na wadudu na ndege.Matunda yaliyovunwa yawekwekwenye vifaa na kuhifadhiwa kivulinikabla ya kupelekwa sokoni.Kabla ya kupeleka sokoni mapeshenihuchaguliwa ili kuyaondoa yaliyoozana yaliyoharibika. wakati wakuchagua ni muhimu kuondoa15mapesheni yaliyooza na yenyewadudu yafukiwe ili kudhibiti kueneakwa wadudu waharibifu na vimeleavya magonjwa. Aidha, matundayaliyopasuka, kubonyea, kusinyaana kuchubuka yatumiwe harakana mazuri yaliyobaki yatumike kwakusindikwa na kuuzwa.Mapesheni yahifadhiwe sehemuyenye baridi ya nyuzi joto 5 hadi 13za sentigredi na unyevu wa asilimia80 hadi 90 na huweza kukaa kwamuda wa wiki tatu hadi nne bilakuharibika.Namna ya kutayarisha JuisiNjia nzuri ya kutayarisha juisi yapesheni ni kuchagua matundayaliyoiva na kuyasafi sha kwenyemaji safi na salama, kata matundana ondoa maganda ya nje, sagapamoja na mbegu za tunda, chujakwa kutumia kitambaa au chujiosafi na weka juisi kwenye chupasafi . Acha nafasi ya milimita 5kutoka kingo ya mdomo wa chupana funika kwa vifuniko imara nasafi na ihifadhi kwenye sehemubaridi tayari kwa kutumia. Juisi yamapesheni iliyotengenezwa kwa njiahii huhifadhika kwa miezi sita bilakuharibika.