13.07.2015 Views

Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

niesłusznie spolszczoną na Różaniec, z wsią o tej samej nazwie, która po drugiejwojnie światowej, po zniszczeniu, nie została odbudowana.Nazwa wsi Piekło wskazuje na coś szczególnego, świadczącego o czymś co budziłogrozę, lęk i dziś w świadomości mieszkańców może wywoływać mieszane uczucia.Na przykład w kontaktach międzyludzkich, gdy się słyszy: „urodzony w Piekle”,„ochrzczony w kościele w Piekle”, „mieszka w Piekle”, „szkoła w Piekle” itp.A oto kilka refleksji na ten temat. W narożniku jednej z licznych starych odnógwiślanych utworzono w zamierzchłych czasach kopiec, czyli w nazewnictwiestaropolskim „Pikiel”. Na nim zbudowano osadę rybaków rzecznych, wyrobnikówi karczmę, która pełniła również funkcję strażnicy wałowej. W miejscu tym byłakiedyś przeprawa przez Wisłę. Na 888 kilometrze biegu <strong>Wisły</strong>, przy wsi nazywanejPikiel (niem. Pieckel), obecnie Piekło, znajduje się znana hydrotechnikompodwodna „rafa”, która sprawia kłopot w czasie locji rzecznej. Odcinek ten byłuznawany za niebezpieczny, a miejsce znane flisakom, w szczególności retmanomprowadzącym zazwyczaj kilka tratew, i innym przewoźnikom.Na szkicu Cypla Mątowskiego z 1720 roku zamieszczonym w książce AbrahamaHartwicha (1722), uwidoczniony jest nurt wodny oznaczony literą R, gdziew objaśnieniach podano, że jest to die so genandte Hölle/ da Flach Wasser ist.W tłumaczeniu na polski brzmi to następująco: to tak zwane Piekło/ tam jestpłytka woda. Odcinek <strong>Wisły</strong> nazywany Piekłem był trudny do sforsowaniarównież w czasach późniejszych, o czym świadczy sytuacja morfologicznaw obwałowanym korycie rzeki według stanu z 1855 roku, a więc 150 lat temu,jak pokazano na załączonym planie. Widoczny jest tam także kopiec na jegobrzegu, wzniesiony ponad sąsiedni teren, zwany po niemiecku Pieckel, a popolsku pikiel. Apologeci nazwy Piekło dla wsi powtarzają za Niemcami, żeSzkoła w Piekle (stan 2010 r.)Niemców zamordowany. Fundatorem parceli pod budowę szkoły był SylwesterDomański, znany działacz polonijny. Obecnie Szkoła Podstawowa w Pieklewyróżnia się poziomem nauczania i ma certyfikat z tytułem „Szkoła ZrównoważonegoRozwoju 2004”.Namawiam turystów i krajoznawców do odwiedzenia opisanego miejscana Żuławach Wiślanych, gdzie delty <strong>Wisły</strong> początek. Wszystkie dokonaniaczłowieka w przymierzu z przyrodą, za pomocą techniki, można odczytaćw tamtejszym krajobrazie, tylko trzeba, jak mówią w „pikielskiej” (piekielskiej)szkole – widzieć inaczej.Cypel Mątowski około 1720 roku wg A. Hartwicha. Na planie literą D oznaczono pal królewski, natomiast literą R - Hölle czyli Piekło. Źródło: Abraham Hartwich, Geographisch-HistorischeLandes Beschreibung derer dreyen im Polnischen Preussen ligenden Werdern..., Königsberg 1722.Pikiel jest „mitem polskiej/kaszubskiej mowy ojczystej” (Mythe polnischer/kassubischer Muttersprache).Należy jeszcze koniecznie dodać, że ten pikielowy zakątek delty <strong>Wisły</strong> byłw czasie zaborów ostoją polskości. Po pierwszej wojnie światowej nazywano go„trójkątem błędów wersalskich”. W czasach Wolnego Miasta Gdańska zostałatam zbudowana, z inicjatywy Macierzy Szkolnej w Gdańsku, polska szkołanazywana Domem Polskim. W listopadzie 1964 roku szkole tej nadano imięJana Hinza, który w 1937 roku objął jej kierownictwo, a w 1939 został przez15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!