Delta Wisły poniżej i powyżej poziomu morza. - Żuławski Park ...

zlikwidowane, a prawdziwa wiedza o specyfice systemu wodnego i topografiizostała ocenzurowana. Mapy topograficzne w zależności od skali i treści byłyopatrzone klauzulami: „tajne”, „poufne” lub „do użytku służbowego”. Stądna przykład podstawowym celem „Strategii rozwoju Żuław” była odbudowatożsamości delty Wisły. Wydaje się, że do dziś nie ma świadomości, jakie znaczeniema odbudowa tożsamości dotycząca grawitacyjnego i pompowego ustrojuwodnego delty, nie tylko pod względem poznawczym, ale przede wszystkimpraktycznym. Jedno na temat omawianego obszaru wiadomo dziś na pewno,że dzięki zabudowie polderowej delty Nogatu i utworzeniu dwóch polderówNowakowo i Nowotki powstało sztuczne środowisko człowieka, naznaczonesyndromem zatopienia, a delta Nogatu przeszła do historii.Ujścia Nogatu 1937.określana szczególna właściwość i tożsamość fizycznogeograficzna środowiskpolderowych nad Zalewem Wiślanym.Delty Nogatu i Szkarpawy przed polderyzacją.Poldery Nowakowo i Nowotki w dawnej delcie Nogatu.Powracając do porównań, Holendrzy w swojej historii polderyzacji wspominająo eksporcie sztuki polderowej (uznawanej jak narodową) w delcie Wisły. Podkreślająszczególne więzi mieszkańców z polderami, jako ziemiami ich zamieszkania,poprzez związki wałowe. Za normalne uznaje się nazywanie mieszkańcówpolderów polderowcami. U nas nie ma do dziś tej świadomości. Należy jednakprzypomnieć, że do 1945 roku istniały w delcie Wisły związki wałowe, jakowspólnoty mieszkańców polderów, nie tylko pod względem ideowym, ale takżew instytucjonalnej formie bezpieczeństwa i polderowej gospodarki wodnej.Istniał również Związek Wałowy Delty Nogatu. W PRL związki wałowe zostałyZ informacji zawartych poniżej można się będzie dowiedzieć, jak powstawałanad Zalewem Wiślanym delta Nogatu, z niej dwa poldery oraz jak dramatycznewydarzenia towarzyszyły tym przeobrażeniom, które dotknęły mieszkańców polderuNowakowo, po katastrofie i jego zatopieniu w styczniu 1983 roku. Najpierwinformacja o powstaniu delty Nogatu we wschodniej części delty Wisły nad ZalewemWiślanym w okresie od XVI do początku XX wieku. Warto przypomnieć,że w średniowieczu, kiedy jeszcze nie było delty Nogatu i przed jej polderyzacją,w tym miejscu znajdowała się południowo-zachodnia część Zalewu Wiślanego.Na południe od niego była delta Wisły, tak zwana prymarna, czyli pierwotna,w postaci Wielkich Żuław Elbląskich i Żuław Fiszewskich. Delta Nogatu zaczęłasię formować na rozległym rozlewisku rzecznym, na obrzeżu Zalewu w pobliżumiejscowości Kępki (po niemiecku Zeyer) przy wejściu do Kanału Jagiellońskiego(niem. Kraffohl Kanal), to znaczy tam, gdzie w owym czasie kończyłosię obwałowanie. Na dynamikę procesu deltotwórczego (odkładanie rumowiskai stosunki wodne) wpływał pośrednio człowiek poprzez rozrząd wielkich wódi pochodu lodu w Nogacie na ulgowym obszarze zalewowym. Po lewej stronieNogatu, poniżej Malborka, istniał już w XVII wieku obszar nazywany na mapachniemieckich Einlage (po polsku można by go nazwać włożyskiem). Jego granicamibyły: od wschodu lewy wał Nogatu, a od zachodu grobla śródlądowa (wał) przywsiach: Widowo Żuławskie, Rakowiska i Solnica. W lewym wale Nogatu były trzyspecjalne budowle nazywane przewałami. Ich funkcja polegała na tym, że wielkiewody i kra płynąca rzeką były tymi przewałami w naturalny sposób kierowanena ten zalewowy teren w tym czasie, kiedy Zalew Wiślany był jeszcze zamarznię-47