Pobierz cały numer w wersji PDF. - Przegląd Zachodniopomorski

Talary zachodniopomorskie...27Wraz z zapotrzebowaniem gospodarki europejskiej na ciężką monetę srebrnąpojawiła się kwestia włączenia jej w dotychczasowe systemy pieniężne, a więcwypracowania odpowiedniego standardu wagowego. W procesie tym, ze względuna bogate złoża srebra, przodowało hrabstwo Tyrolu. Tam właśnie w 1485 r.wybito monetę o ciężarze 31,85 g – guldinera. Miała ona równowartość złotegoguldena. Emisja guldinera była krótkotrwała i w efekcie nie odegrała większejroli. Guldinera możemy jednak uznać za protoplastę późniejszego talara 7 .Następny krok w kierunku wprowadzenia monety talarowej wykonał elektorsaski Fryderyk III Mądry (1463–1525). Wybił on w 1500 r. tzw. grosz guldenowy,zawierający w swej masie 27,4 g czystego srebra. Moneta realizowałaówczesną wartość złota w guldenie reńskim, przy stosunku obu metali 1 : 10,8 8 .Największą karierę zrobił jednak produkt pochodzący z dóbr hrabiów Schlickw Czechach, korzystających ze złóż srebra w Joachimsthal. Pierwsze monetynazywane Joachimsthalergulden wybito w 1519 r. i do momentu utraty prawamenniczego przez ród Schilck (1528) wyprodukowano ich ok. 3,25 mln sztuk.Miejsce emisji nadało nazwę monecie, zwanej odtąd w skrócie talarem 9 .Wprowadzenie oraz bicie monety talarowej wypływało z dwóch zasadniczychprzesłanek. Aspekt ekonomiczny i potrzeba ciężkiego pieniądza srebrnegonie były bowiem jedynym powodem. Równie ważna, a niekiedy nawet istotniejsza,była kwestia prestiżowa. Bicie talarów bezsprzecznie podkreślało znaczenieemitenta, dlatego też powstała swego rodzaju „moda” na ich produkcję. Pociągnęłoto jednak za sobą, w zależności od miejsca emisji, a tym samym dostępudo źródeł srebra, zróżnicowanie w zawartości czystego kruszcu w monetachz poszczególnych mennic.Państwa Rzeszy zajmowały odmienne stanowiska względem reform mającychuporządkować system monetarny cesarstwa, a zwłaszcza wobec ujednoliceniamasy i ceny talara, którego wartość poczęła spadać. Kontrowersje budziłw szczególności zakaz bicia talarów przez ośrodki nieposiadające własnychzłóż srebra, co w założeniach miało uchronić talara przed wahaniami czy wręczspadkiem wartości. Cesarz Karol V (1500–1558), którego panowanie zbiegło się7A. Mikołajczyk, Reforma..., s. 6–7; Schulten za początek mennictwa talarowego uważa rok1584 – W. Schulten, Deutsche Münzen aus der Zeit Karls V, Frankfurt a.M 1974, s. 7.8W. Haupt, Sächsische Münzkunde, T. I (tekst), T. II (ilustracje), Berlin 1974, s. 97.9A. Mikołajczyk, Geneza i rozwój nowożytnej monety polskiej na tle europejskim (XVI – poł.XVIII w.), w: Zarys mennictwa europejskiego, Kraków 1983, 9, s. 60.