Pobierz cały numer w wersji PDF. - Przegląd Zachodniopomorski

8 Grzegorz Jacek BrzustowiczMateriał źródłowy dotyczący tego sporu jest obszerny, kilkusetstronicowy,pozwalający dzięki temu zająć się przy okazji kilkoma innymi problemami pozainteresującą nas rozprawą sądową. W niniejszej pracy postaram się odtworzyćprzebieg procesu sądowego w początkach XVI w., ale w miarę możliwości spróbujęteż odtworzyć przebieg sporu w XV w. Przy relacjonowaniu procesów sądowychuwaga zostanie tutaj zwrócona głównie na procedurę zastosowaną przyrozwiązywaniu tego konfliktu.Cały materiał dowodowy zgromadzony we wspomnianym poszycie archiwalnympozwala na zajęcie się w przyszłości chociażby biografiami świadkóww procesie, pochodzących z Nowej Marchii i Pomorza, słabo lub w ogóle nieznanymiwydarzeniami z czasów wojen brandenbursko-pomorskich w drugiejpołowie XV w., wreszcie uzupełnieniami do historii samej miejscowości i rodówją zamieszkujących.Przedmiotem interesującego nas sporu granicznego była wioska Granowo(Granow), potwierdzona od XIV w., a faktycznie zapewne już od drugiej połowyXIII w., znajdująca się w składzie ziemi choszczeńskiej. Do takiego okręguadministracyjnego należała ta miejscowość do połowy XVI w., kiedy „ziemie”zastąpiły w Nowej Marchii „powiaty”. Wioska znajdowała się przez wieki nazachodniej granicy tej ziemi, ale także na granicy Nowej Marchii. Na zachód odGranowa rozciągała się ziemia pełczycka, która często zmieniała przynależnośćpaństwową, co miało przy okazji wpływ na dzieje tej przygranicznej miejscowości.Dotychczas znany materiał źródłowy dotyczący Granowa niemal nie wspominało tym, że istniały zatargi o ewentualną przynależność części tej wsi do Pomorza.Opublikowano dotąd jedną wzmiankę o roszczeniach księcia pomorskiego,dotyczących służby lennej z Granowa, pochodzącą z ok. 1500 r. 11 Wzmiankawłaściwie do dzisiaj nie zwróciła uwagi historiografii, podobnie jak skąpe informacjeo interesującym nas tutaj procesie granicznym z początków XVI w. 12Jednak świadectwa zachowane w Archiwum Państwowym w Szczecinie pozwalająna przybliżenie i tego fragmentu dziejów Nowej Marchii i Pomorza Zachodniego.11Regesta Historiae Neomarchicae (dalej ReHN), hg. v. K. Kletke, Abt. II, „MärkischeForschungen” 11 (1876), s. 377; CDB XXIV, s. 221.12G.J. Brzustowicz, Rycerstwo ziemi choszczeńskiej XIII–XVI wieku. Polityka, gospodarka, kultura,genealogia, Warszawa 2004, s. 105.