Milo{ [olaja BALKAN U TRANSATLANTSKOJ PUKOTINI

Pad Berlinskog zida, odnosno kraj Hladnog ratapredstavljao je za male, a raspadom SFR Jugoslavije jo{usitnjenije, zemlje Balkana, novu geopoliti~ku realnost nakoju nisu imale drugog odgovora osim da se izjasne zaulazak u postoje}e integracije na Zapadu, koje su u vrijemeraspada upravo radile na definisanju svog odnosa premapro{irenju na prostore centralne, isto~ne i Jugoisto~neEvrope, pa ~ak i dalje. Evropska unija i evroatlantskisistemi kolektivne bezbjednosti, poput NATO-a, koji je u tusvrhu stvorio i posebni pristupni program Partnerstvo zamir (PfP), radili su na svom {irenju mnogo vi{e nego samezainteresovane biv{e socijalisti~ke zemlje. Rukovode}eelite, navikle da dobijaju gotova rje{enja, tra`ile su zamjenuza ranije ideolo{ko rukovodstvo i na{le ga na Zapadu.Proces tranzicije politi~kih sistema i institucija izsocijalisti~kih u kapitalisti~ke na Balkanu pra}en je, nanesre}u njihovih naroda, nizom ratova na podru~ju prethodneJugoslavije. Uz proces tih dru{tvenih promjena i{le su igeopoliti~ke promjene, kroz umno`avanje i usitnjavanjedr`avnih granica nastankom novih dr`ava, a tekla jeistovremeno i tranzicija, odnosno prenos suverenosti savi{enacionalne na nacionalne dr`ave. Ratovi su ostaviliposljedice na sve dr`ave Jugoistoka Evrope, bez obzira da lisu bile neposredno umije{ane ili ne, na njihove ekonomije ipoliti~ke pozicije, kao i na me|usobno povjerenje neophodnoza ~lanstvo u me|unarodnim integracijama. I nacionalne elitenovih dr`ava, uglavnom transformisane komunisti~ke, koje sui dalje upravljale procesima promjena, izjasnile su se zaevropske i evroatlantske integracije, bez obzira koliko su utome bile iskrene i sposobne da u tom pravcu zaista i vodesvoje zemlje.Proces promjena zemalja Balkana bio je veoma spor. Brziprocesi u svijetu naglo su mijenjali okolnosti njihovogintegrisanja u EU i NATO. Iako su zadr`avani osnovniciljeve, odnosi izme|u Evrope i SAD prilikom uspostavljanja i10