Kodi i etikës dhe sjelljes profesionale për gjyqtarë - Këshilli ...

Kodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëDuke iu referuar Udhëresës Administrative të UNMIK-ut Nr. 2006/8;Duke patur parasysh standardet e njohura ndërkombëtarisht mbi të drejtat e njeriut dhe liritëthemelore, të cilat në mënyrë të veçantë i garantojnë secilit parimin e barazisë para ligjit,prezumimin e pafajësisë dhe të drejtën për dëgjim të drejtë dhe publik brenda një kohe tëarsyeshme nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e themeluar me ligj;Duke respektuar Parimet Themelore të Kombeve të Bashkuara për Pavarësinë e Gjyqësorit, tëmiratuara nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në nëntor 1985;Duke iu referuar Rekomandimit Nr. R (94) 12 të Komitetit të Ministrave të Këshillit të Europëspër shtetet anëtare mbi pavarësinë, efikasitetin dhe rolin e gjyqtarëve dhe duke i adoptuarobjektivat të cilat i shpreh;Duke marrë parasysh Kartën Europiane mbi Statutin e Gjyqtarëve dhe MemoranduminShpjegues të saj të përgatitur nga Këshilli i Europës dhe të miratuar në Strasburg në korrik 1998;Duke pranuar se një gjyqësor i pavarur dhe i ndershëm është thelbësor për të dhënë drejtësi nënjë shoqëri demokratike, për të forcuar epërsinë e sundimit të ligjit dhe për të mbrojtur liritëindividuale; dheTë vetëdijshëm për domosdoshmërinë që dispozitat që synojnë të sigurojnë garanci më të mirapër kompetencat, pavarësinë dhe paanshmërinë e gjyqtarëve të plotësohen me një kod të etikësdhe sjelljes profesionale;Ky Kod përkufizon standartet vijuese të etikës dhe sjelljes profesionale që duhet të respektohennga gjyqtarët dhe shkelja e të cilave përbën bazë për sanksione në përputhje me Nenin 7.5 tëRregullores Nr. 2005/52 Mbi Themelimin e Këshillit Gjyqësor të Kosovës dhe në UrdhëresënAdministrative Nr. 2006/8 Si rrjedhojë e nevojshme janë adoptuar edhe dispozita që synojnëmbrojtjen e gjyqtarëve në ushtrimin e pavarësisë gjyqësore.Format specifike të sjelljeve të pahijshme të përshkruara në këtë kod nuk janë gjithëpërfshirëse.Çdo veprim i ndërmarrë nga ndonjë gjyqtar, edhe nëse nuk është pasqyruar shprehimisht nëKodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 1 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178

ndonjë dispozitë këtu, por ka efekt të ngjashëm, mund të konsiderohet shkelje e këtij kodi dhepër rrjedhojë të ndëshkohet.Ky kod do të interpretohet në një mënyrë të tillë që të jetë në përputhje me ligjet dhe rregulloret eKosovës dhe të organeve ligjore ndërkombëtare dhe të mos shkelë pavarësinë themelore tëgjyqtarëve në marrjen e vendimeve gjyqësore.Ky Kod zbatohet për të gjithë gjyqtarët profesionistë të Kosovës, të të gjitha niveleve tëprocedurave, duke përfshirë Gjykatat për Kundravajtje.I. PARIMET E PERGJITHSHME1. Gjyqtari vepron në çdo kohë në atë mënyrë që nxit besimin e publikut në dinjitetin,integritetin dhe pavarësinë e pushtetit gjyqësor.2. Gjyqtari:a) Respekton standardet e larta të sjelljes profesionale dhe personale,b) Respekton dhe i përmbahet ligjit,c) Kryen detyrat e funksionit të tij/saj në mënyrë të paanshme dhe të kujdesshme;d) Shmang çdo sjellje apo situatë që do ta vinte në pikëpyetje integritetin, paanshmërinëapo pavarësinë e tij/saj.e) Kryen detyrat e tij/të saj konform me standardet e njohura ndërkombëtarisht të tëdrejtave të njeriut.3. Kjo zbatohet jo vetëm në jetën profesionale të gjyqtarëve, por edhe në jetën e tyre private, kurveprimet e një gjyqtari mund të dëmtojnë imazhin e gjyqtarit në sytë e publikut, gjë që dondikonte në imazhin e gjyqësorit në tërësi.II.RREGULLAT SPECIFIKE TE ETIKESA. Veprimtaritë gjyqësore1. Gjatë procedurës, gjyqtari ka për detyrë t’i mbrojë të drejtat dhe liritë e të gjithëpersonave.Kodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 2 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178

2. Gjatë ushtrimit të përgjegjësive gjyqësore, gjyqtari ka për detyrë që të sigurojë që ligji,përfshirë këtu edhe standardet e njohura ndërkombëtarisht, zbatohet në mënyrë të duhur dherastet trajtohen me drejtësi duke iu shmangur qëndrimit diskriminues kundër çdo personi apopersonave mbi çfarëdo baze, duke përfshirë gjininë, moshën, statusin martesor, gjuhën,paaftësinë mendore dhe fizike, orientimin seksual, përkatësinë apo bindjen politike, prejardhjenetnike, kombësinë, besimin ose fenë, racën, prejardhjen shoqërore, statusin pronësor, të lindjesapo çdo status tjetër. Gjyqtari duhet të njohë vlerat e ndryshme kulturore për të kuptuar më mirëproblemet shoqërore dhe personale të njerëzve me të cilët ai/ajo ndërvepron gjatë kryerjes sëfunksionit gjyqësor.3. Gjyqtari në veçanti ka këto përgjegjësi:a) të veprojë në mënyrë të pavarur dhe të paanshme në të gjitha rastet pa rënë nën ndikimine faktorëve të jashtëm dhe të kryejë detyrat gjyqësore duke u bazuar në çdo rast në faktedhe në ligjet e aplikueshme pa kurrfarë kufizimi, ndikimi të papërshtatshëm, shtytje,presioni, kërcënimi për ndërhyrje të drejtpërdrejta apo të tërthorta nga çfarëdo sfere qoftë;b) të shmangë çdo lloj konflikti interesi të mundshëm të bazuar në marrëdhëniet familjareose shoqërore si dhe në marrëdhëniet profesionale ose financiare;c) nëse, për ndonjë arsye, gjyqtari ndjen se nuk është në gjendje të veprojë në përputhje medispozitat e paragrafeve të mësipërme të këtij seksioni, ai/ajo duhet të ndërmarrë veprimtë menjëhershëm duke përfshirë edhe heqjen dorë nga rasti dhe t’i kërkojë Kryetarit tëGjykatës ku ai/ajo shërben, ta përjashtojë nga rasti. Nëse gjyqtari gjendet në një situatë tëtillë që vë në pikëpyetje pavarësinë e tij/saj, atëherë ai/ajo është i/e detyruar që palëve tëpërfshira t’ua bëjë të ditura faktet në lidhje me situatën dhe t’i informojë ata përpërjashtimin e tij/saj të mundshëm;d) në çdo rast, nëse gjyqtari mëson për ndonjë konflikt interesi apo për çfarëdo rrethana tëtjera që mund të ngrenë dyshime në lidhje me paanësinë e tij/saj, ai/ajo do i ndërpret tëgjitha veprimtaritë mbi rastin dhe rrethanat e tilla ia raporton Kryetarit të Gjykatës,përveç nëse s’është caktuar ndryshe me ligj.B. Veprimtaritë jogjyqësore1. Në përgjithësi, gjyqtari mund të ushtrojë veprimtari të tjera jashtë lëmisë së mandatit tëtij/saj gjyqësor duke përshirë ato veprimtari që janë mishërim i të drejtave të tij/saj si qytetar ose,të cilat përfaqësojnë interesat dhe pavarësinë e tij/saj profesionale. Kjo liri është e kufizuar vetëmpër aq sa veprimtaritë e jashtme janë të papajtueshme me besimin te gjyqtari, ose paanshmërinë,Kodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 3 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178

ose pavarësinë e gjyqtarit, ose gadishmërinë e kërkuar nga ai/ajo për t’u marrë në mënyrë tëvëmendshme dhe brenda një periudhe kohore të arsyeshme me çështjet e sjella para tij/saj. Nëvarësi të këtij neni, gjyqtari mund të angazhohet në veprimtaritë vijuese:(a)(b)të flasë, shkruajë, japë leksione, japë mësim dhe të marrë pjesë në veprimtari të tjera qëkanë të bëjnë me ligjin, sistemin ligjor dhe me administrimin e drejtësisë, përfshirëangazhimin në këto veprimtari përmes organizatave apo agjencive joqeveritare që ipërkushtohen atyre; dhetë merret me art, sport dhe veprimtari të tjera shoqërore dhe çlodhëse si dhe të marrëpjesë në veprimtari civile dhe bamirëse.2. Në veçanti, gjyqtari nuk:a) angazhohet në asnjë veprimtari, përfshirë veprimtarinë politike, që është e papajtueshmeme funksionet e gjyqtarit.b) mban ndonjë post apo të jetë anëtar i ndonjë partie politike; osec) angazhohet në asnjë veprimtari jogjyqësore gjatë orarit të punës pa miratimin paraprak tëKëshillit Gjyqësor të Kosovës dhe nuk pranon asnjë kompensim për angazhim në ndonjëveprimtari the jashtme gjatë orarit të punës pa miratimin e Këshillit Gjyqësor të Kosovës.3. Kur përcaktohet nëse gjyqtarit i lejohet të pranojë kompensim për veprimtari jogjyqësoregjatë orarit të punës, Këshilli Gjyqësor i Kosovës do të zbatojë kushtet e barabarta për të gjithëgjyqtarët si në vijim:a) Shuma e kompensimit nuk do ta tejkalojë vlerën e arsyeshme, ose nuk e tejkalon shumëntë cilën do ta merrte për të njëjtën veprimtari personi i cili nuk është gjyqtar;b) Shuma e kompensimit nuk duhet të tejkalojë 25 përqindëshin nga paga e rregullt mujore egjyqtarit; dhec) Burimi i pagesës kompensuese nuk çon drejt ndonjë shfaqjeje të sjelljes sëpapërshtatshme.4. Gjyqtari nuk do të nxisë, ose të marrë pjesë në ndonjë organizatë që mbështet çfarëdollojdiskriminimiKodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 4 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178

5. Gjyqtarëve iu ndalohet ta shfrytëzojnë pozitën e tyre lidhur me informacionet që isigurojnë përmes pozitës së tyre, qoftë për përfitim personal, ose për përfitimin personal të dikujttjetër.6. Gjyqtari nuk mbledh personalisht fonde për ndonjë organizatë ose agjenci apo të lejojëpërdorimin e emrit të tij/saj për mbledhjen e fondve apo të lejojë përdorimin e prestigjit tëfunksionit gjyqësor për atë qëllim.7. Gjyqtari i shmanget përfshirjes në çështje finaciare dhe biznesi që mund të reflektojnënegativisht në paanshmërinë e tij/saj, ndërhyjnë në kryerjen e detyrave gjyqësore në mënyrën eduhur, shfrytëzojnë pozitën e tij/saj si gjykatës ose e përfshijnë atë në transaksione me avokatëtapo persona që mund të dalin para gjykatës në të cilën ai/ajo shërben.8. Gjatë gjithë kohës së mandatit të tyre, gjyqtarët e kanë të ndaluar që të kryejnë ndonjëpraktikë tjetër juridike, ose në mënyrë private të kryejnë ndonjë funksion gjyqësor (p.sh. tëveprojnë si mbrojtës, ndërmjetësues, mediatorë). Ata mund të emërohen si kujdestarë apopërfaqësues personalë vetëm në rastet e parashikuara me ligj.9. Gjyqtari dhe familja e tij/saj, në asnjë rrethanë nuk do të pranojnë dhurata, privilegje,favore ose premtime për ndihmë materiale prej ndonjë personi, që në mënyrë të drejtpërdrejtëose të tërthortë, ka interes për rastin që gjykohet nga gjykatësi.10. Çdo vit gjyqtari duhet t’i deklarojë Këshillit Gjyqësor të Kosovës interesat financiare tëtij apo të saj si dhe ato të pjesëtarëve të familjes së ngushtë, në përputhje me ligjin. Për qëllimet ekësaj dispozite, interesi financiar përfshin pasurinë personale të tillë si llogaritë bankare,aksionet, obligacionet, shtëpitë dhe automjetet. Me kërkesë të Këshillit Gjyqësor të Kosovës,gjyqtari duhet t’i sigurojë deklaratat bankare. Paraqitja e deklaratave për llogaritë bankare duhettë bëhet brenda katërmbëdhjetë (14) ditëve nga kërkesa e tillë.III.RREGULLAT SPECIFIKE TE SJELLJES PROFESIONALEA. Përgjegjësitë gjykueseKodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 5 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178

1. Gjyqtari ka detyrë që gjatë ushtrimit të përgjegjësive të tij/saj gjyqësore të sigurohet selëndët trajtohen me drejtësi dhe efikasitet. Kjo nënkupton në veçanti detyrën për t’u siguruar setë gjitha palët i nënshtrohen dëgjimit të drejtë dhe se të drejtat procedurale të palëve respektohengjatë procedurës si dhe të shmangin çdo zvarritje dhe çdo formë të mosparaqitjes apomospërfilljes në punë.2. Gjatë dëgjimit të rastit, gjyqtari e ka detyrim të veçantë që të kërkojë të vërtetën. Kjonënkupton që gjyqtari thërret dëshmitarë të tjerë dhe urdhëron analiza të mëtejshme mjekoligjorekurdoherë që ai/ajo e konsideron të nevojshme për hir të përcaktimit të së vërtetës.3. Gjyqtari ruan dhe përmirëson standardet më të larta të profesionalizmit dhe ekspertizësligjore dhe për këtë qëllim do të angazhohet në arsimimin ligjor dhe trajnimin e vazhdueshëm siçështë përcaktuar nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës dhe kur këto nuk janë në mospërputhshmërime detyrat e tjera gjyqësore.4. Si një parakusht për të marrë pjesë në veprimet gjykuese që kanë të bëjnë me të miturit,gjyqtari duhet të ketë kualifikim profesional dhe/ose përvojë përkatëse siç kërkohet sipas Kodittë së Drejtës për të Mitur të Kosovës.5. Kur lejohet nga ligji dhe në qoftë se është e përshtatshme, gjyqtari i nxit palët që tëarrijnë marrëveshje miqësore. Në çdo rast dhe përveçse kur ligji ose praktika e ndjekurparashikon ndryshe, gjyqtari jep arsyetim të qartë dhe të plotë për vendimet e tij/saj dhe në rastse është e nevojshme u shpjegon palëve në mënyrë të paanshme çështjet procedurale dukepërdorur gjuhë që është e lehtësisht e kuptueshme.6. Kur është e zbatueshme, gjyqtari respekton fshehtësinë e informatave që i janë besuardhe/ose konfidencialitetin e procedurave. Kjo do të thotë që kur shqyrtimi ka mbetur pezull ngacilado gjykatë, gjyqtari nuk bën asnjë koment publik që në mënyrë të arsyeshme mund të pritet tëndikojë në rezultat, të dëmtojë drejtësinë apo të rrënojë besueshmërinë e gjyqësorit dhe kërkonabstenim të ngjashëm edhe nga personeli tjetër i gjykatës që është nën drejtimin dhe kontrollin egjyqtarit.Kodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 6 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178

7. Përveç rasteve të parashikuara me ligj, gjyqtari nuk merret me dhe shkurajonkomunikimin ex-parte. Në rast se ndodh një komunikim i tillë, gjyqtari do menjëherë duhet t’iatregojë informacionin përkatës palëve të tjera të përfshira dhe kur është e mundur siguronpjesëmarrjen e tyre.8. Gjatë ushtrimit të detyrave gjyqësore, gjyqtari nuk përdor fjalë apo sjellje qëmanifestojnë njëanshmëri apo paragjykim dhe nuk i lejon punonjësit, nëpunësit e gjykatës aposubjekte të tjera që janë nën drejtimin dhe kontrollin e gjyqtarit të veprojnë ashtu.9. Gjyqtari tregon gadishmëri dhe respekt ndaj individëve, është i durueshëm, dinjitoz dhe isjellshëm me palët ndërgjygjëse, të pandehurit, dëshmitarët, avokatët, prokurorët, gjyqtarët etjerë, gjyqtarët porotë dhe personat e tretë me të cilët e lidh puna në funksionin e tij/saj zyrtar dhedo duhet kërkojë të njëjtën gjë nga avokatët, nëpunësit, punonjësit e gjykatës si dhe të tjerët metë cilët mund të jetë në kontakt gjatë procedurës gjyqësore apo që i nënshtrohen drejtimit dhekontrollit të tij/të saj.10. Kur ka të bëjë me median dhe me publikun:a) Gjyqtarët nuk mund të shprehin mendime paraprake ligjore për rastet e hapura.b) Gjyqtarët mund ta njoftojnë median rreth menaxhimit të lëndëve në gjykatë.c) Në çdo deklaratë publike gjyqtarët duhet të jenë profesionalë dhe të përpiqen të ruajnëdukjen e pavarësisë dhe paanshmërisë.B. Përgjegjësitë administrative1. Gjyqtari i kryen përgjegjësitë e tij/saj administrative me profesionalizëm dhe kujdes dhebashkëpunon me gjyqtarët e tjerë dhe nëpunësit e gjykatës në administrimin e veprimtarisë sëgjykatës.2. Në veçanti, gjyqtari:a) respekton detyrimet e nevojshme të lidhura me funksionet e tij/saj për mbikëqyrjen epersonelit tjetër të gjykatës nën kontrollin e tij/saj.Kodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për GjyqtarëMiratuar më 25 prill 2006Faqja 7 nga 7Sekretariati i KGJKsë-, Ndërtesa e Gjykatës SupremeDhoma 215, Prishtinë, KosovëTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJPCSekretarijat SsK, Zgrada Vrhovnog sudaSoba br. 215, Priština, KosovoTelefon: 038.504.604.lokal 5178KJC Secretariat,, Supreme CourtBuilding, Room 215, Pristina, KosovoTelephone: 038.504.604, ext. 5178