poradnik dla pacjenta i opiekuna

ROZDZIAŁ 3. Kiedy należy zwrócić się po pomoc?
Do kogo zwracamy się po pomoc?
Dolegliwości bólowe, będące objawem różnych chorób mogą być skutecznie rozpoznawane i leczone
przez każdego lekarza. Każdy chory ma prawo domagać się od swojego lekarza prowadzącego: internisty,
onkologa, reumatologa, ortopedy poza leczeniem choroby podstawowej, również leczenia bólu.
Natomiast jeśli przede wszystkim istnieje potrzeba leczenia przyczyny bólu (np. zwyrodnienie stawów
biodrowych, RZS) wówczas należy udać się lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje pacjenta do
odpowiedniego specjalisty.
Pamiętaj, że jeżeli ból trwa zbyt długo, to traci rolę ostrzegawczo-obronną, staje się niezależnym zespołem
chorobowym i tym samym źródłem cierpienia, prowadzącym do obniżenia jakości życia. W leczeniu
bólu przewlekłego poszukujemy zawsze możliwości leczenia przyczynowego. Choć nie zawsze jest to
możliwe, podstawowym obowiązkiem lekarza wobec pacjenta jest uśmierzanie bólu i niesienie ulgi
w cierpieniu.
Nie każdy pacjent wymaga leczenia w ośrodku specjalistycznym. Większość pacjentów po ustaleniu rozpoznania
może być leczona skutecznie przez lekarzy pierwszego kontaktu lub innych specjalistów przy
pomocy metod farmakologicznych i niefarmakologicznych (np. zabiegów rehabilitacyjnych).
Kiedy udać się do specjalistycznej poradni leczenia bólu:
• Brak lub niewielka skuteczność dotychczasowego leczenia bólu
• Trudności w postawieniu właściwego rozpoznania zespołu bólowego
• Szybkie narastanie zapotrzebowania na leki przeciwbólowe
• Wskazania do zastosowania inwazyjnych metod leczenia
• Wbjawy niepożądane po zastosowanym leczeniu
Ból przewlekły wymaga wielokierunkowego postępowania, obejmującego farmakoterapię, blokady terapeutyczne,
zabiegi neurodestrukcyjne (np. termolezja), neuromodulację (akupunktura), rehabilitację,
psychoterapię. Tak złożoną opiekę zapewniają specjalistyczne poradnie leczenia bólu, gdzie pacjenci
korzystają z programu, którego efektem jest nie tylko zmniejszenie bólu, ale także powrót do aktywności
rodzinnej i społecznej. W wielu badaniach wykazano, że stosowanie jednocześnie więcej niż jednej
metody leczenia bólu daje znacznie lepsze efekty niż te same metody stosowane oddzielnie w różnym
czasie.
Pacjent powinien mieć skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu lub dowolnego lekarza specjalisty,
który ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wyznaczany jest termin wizyty (osoby
z bólem w przebiegu choroby nowotworowej są przyjmowane w trybie pilnym), na którą pacjent powinien
zgłosić się z dokumentacją medyczną dotyczącą jego schorzenia (także chorób współistniejących),
w tym listą leków, które przyjmuje lub przyjmował, oraz wynikami wykonanych badań diagnostycznych.
Po zapoznaniu się z historią choroby i zbadaniu chorego lekarz proponuje postępowanie terapeutyczne.
16