MedFiz@Online

MedFiz@Online
Şekil 1. TPS Kalite kontrol ve temininin iş akış diyagramı
Uygun Ekipman Seçimi: Raporda Tablo 1 ve Tablo 2 verilerek, ölçümleri yapacak medikal fizikçinin sorumluluğunda
alınacak ölçümün niteliğine uygun ekipmanın seçilmesi için tavsiyeler sunulmaktadır. Ekipman uygunluğunun yanı sıra
ölçüm sırasında kullanılacak ölçüm şartlarındaki hatalar da, örneğin; tarama hızı, dedektör boyutu, dedektör
oryantasyonu gibi hatalar da demet modellemesinde farklılıklara yol açacak etkenlerdir. Ayrıca AAPM TG-106, TG-25, TG
-70, TG-120 ve IAEA TRS-430 raporlarından da faydalanarak en doğru seçimlerin yapılması önerilmektedir. Tablo 1.’ de
alınacak ölçümlere göre uygun ekipman listesi verilmektedir.
Bilgisayarlı tomografi (CT) kalibrasyonu ölçümleri: Doz hesaplama algoritmaları modellenirken çoğunlukla hava ve su
içinde alınan ölçümler kullanılır. Ancak her hangi bir doku için doz hesaplaması CT görüntülerinin voksel yoğunluklarının
doğru tanımlanması ile olur. Bu nedenle çoğunlukla elektron densite bilgileri kullanılarak CT görüntülerinin yoğunluk
tabloları oluşturulur. CT yoğunluk tabloları klinikte çoğunlukla kullanılacak tarama parametrelerine (kVp) göre, hava
(˜0,001 g/cm 3 ) ile yüksek yoğunluklu (˜2 g/cm 3 ) materyal (altın, titanyum gibi.) aralığını içine alacak şekilde
hazırlanmalıdır. Ayrıca her CT cihazı için ayrı tablo hazırlanması önerilmektedir.
IMRT/VMAT için ölçümler: TPS’ de konvansiyonel demet modellemesi için gerekli ölçümlerin yanında eğer IMRT/VMAT
gibi teknikler için de modelleme yapılacaksa küçük alan ve MLC (Multi Leaf Colimator) modellemesinin de yapılması
gerekir. Raporda küçük alan dozimetresinin zorluğundan ve her LINAC için MLC modellemesinin farklılığından da
bahsedilse de IMRT/VMAT için doğrulama ölçümlerinin doz hesaplamada doğruluğun öneminin büyük olduğu
vurgulanmıştır.
i. TPS ölçümlerinde firma istemese dahi eğer IMRT/VMAT yapılacaksa 2x2 cm 2 hatta daha küçük alanlar için
uygun dedektör ile ölçümler alınmalı, modelleme ekstrapolasyon olsa bile hesaplanan doz ile bu ölçümler
karşılaştırılmalıdır.
ii. Eğer lifler arası ve lif geçirgenliği değerleri modellemede kullanılacaksa TPS firmasının önereceği şartlarda
büyük hacimli iyon odası kullanılmalı. Ancak lif geçirgenliği ve lifler arası sızdırma için ayrı değerler
girilecekse lif geçirgenliği için küçük hacimli dedektör kullanılması gerekirken lifler arası sızdırma film ile
ölçülmelidir.
iii. Lif sonu penumbrası ölçümü küçük hacimli dedektör ile yapılmalıdır.
iv. Lif zamanlaması film ya da ‘exit’ dedektör ölçümleri ile doğrulanmalıdır.
v. Output faktörleri (2x2 cm 2 ’ye kadar ya da daha küçük alanlar için) demet modellemesi ve/veya doğrulaması
için ölçülmelidir.
30