MedFiz@Online
6_SAYI
6_SAYI
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>MedFiz@Online</strong><br />
PORTAL DOZİMETRE KURULUMU<br />
Fiz. Uzm. Mehmet Ertuğrul ERTÜRK<br />
Portal dozimetre, günümüz doğrusal<br />
hızlandırıcılarında standart olan portal görüntüleme<br />
cihazının kullanılmasını temel alan bir yapıdır. Elinizde<br />
milimetre altı hassasiyete sahip bir detektör dizinini<br />
neden dozimetrik amaçla kullanmayasınız ki<br />
düşüncesine dayanan bir yapı ve güzel bir kalite<br />
konrol çözümüdür. Port dedektörlerinin daha<br />
kapsamlı kullanımını amaçlayan çalışmalar literatürde<br />
mevcut olmakla beraber bu çalışmaların ürünü olarak<br />
elde edilmiş üçüncü parti programlarda mevcuttur.<br />
Bu yazıda, Varian doğrusal hızlandırıcılarında bulunan<br />
portların ve Eclipse tedavi planlama sisteminde<br />
bulunan portal dozimetre programı ile kullanımına<br />
dair klinik uygulamalarımızı sizlerle paylaşacağım.<br />
Kliniklerimizde çok farklı model ve bu modellerde<br />
yüklü farklı Aria sürümleri ve sonuç olarak portal<br />
dozimetre sürümleri bulunmaktadır. Kurulum ve<br />
kullanımla ilgili yaklaşımlarımızı aktarmadan önce<br />
portal dozimetre programının algoritmasına dair bazı<br />
temel eşitlikleri aktarmak faydalı olacaktır.<br />
Portal dozimetre temelde 2 boyutlu bir konvolüsyon<br />
algoritmasıdır ve eşitlik 1’de verilmektedir.<br />
(1)<br />
P hesaplanan portal dozdur ve birimi CU’dur. f'<br />
intensite profili ile düzeltilmiş ve mesafe ile<br />
ölçeklendirilmiş fluensdir. k doz kerneli, SDD kaynak<br />
dedektör mesafesi, SAD kaynak aks mesafesi, a ve b<br />
alan kenarları OF (a,b) a ve b alan kenarlı alanın<br />
10x10’luk alana normalize verim faktörüdür. PSF ise<br />
fantom saçılma faktörüdür. Düzeltilmiş fluens ise<br />
eşitlik 2 de verilmektedir.<br />
(2)<br />
f planlamadan gelen gerçek fluens, x ve y koordinat<br />
noktaları ve r bu noktaların merkeze uzaklığıdır. v<br />
radyal simetrik intensite değeridir. MU factor ve OF max<br />
fluensi ölçeklendirmede kullanılır.<br />
Portal dozimetre programı için gerekli ölçümleri<br />
almadan önce sistemin portal dozimetreye hazır hale<br />
getirilmesi gerekmektedir. Bu aşamada dark field ve<br />
flood field için işlem yaparken dedektör kaynak<br />
mesafesi 100 cm mi yoksa 105 cm mi seçilmesi<br />
gerektiği hususu karşımıza çıkmaktadır.<br />
www.myvarian.com’da portal dozimetre ile ilgili<br />
dokümanlar incelendiğinde aslıda her iki kalibrasyon<br />
mesafesinin de tavsiye edildiği görülmektedir. Bu<br />
değerin 100 cm olması yönünde bilgi barındıran<br />
dokümanlar kaynak dedektör mesafesinin mümkün<br />
olan en küçük mesafe olması gerektiği yönünde<br />
ifadeler içermektedir. Elimizdeki tüm portlar E-Arm’dır<br />
ve mekanik olarak kaynak dedektör mesafesi 100<br />
cm’ye gelmektedirler. Bu noktada X kolimatörleri<br />
yönünde dedektörün kenarlarda kalan kalan küçük bir<br />
kısmının ışınlanmamasını kabul etmiş oluyoruz. Bu<br />
durumun sorun oluşturmayacağına yönelik<br />
düşüncemizin temelinde C serisi linaklarda SRS enerjisi<br />
için sistemi kalibrasyona hazır hale getirme işleminde<br />
flood field ışınlamasının 15x15 cm 2 ’lik alanda yapılıyor<br />
olmasıdır. Y yönündeki kolimatörleri açarken birincil<br />
radyasyonun elektronik kısma gelmemesine özen<br />
gösteriyoruz. Dozimetrik kalibrasyon kısmında<br />
yüklediğimiz “Beam Profile” için ilgili enerjinin 8 mm<br />
derinlikteki 40x40 cm 2 ’lik alana ait diagonal profili<br />
kullanıyoruz. Kalibrasyonu 100 cm mesafede<br />
yaptığımız içinse ölçülen doz (Measured Dose)<br />
kısmına 100 değerini giriyoruz.<br />
44
Change language