Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Buğday Derneği’nin Datça’da düzenlediği Biyolojik Atıklardan <strong>Kompost</strong> Yapımı konulu eğitimi<br />
veren biyolog Ruben Borge, bu canlı çeşitliliğinin dengesini, günlük yaşamdan bir benzetme<br />
ile açıklıyor:<br />
”Yolcularla tıklım tıklım dolu bir otobüs düşünün. Çok sıkışık bir ortam olduğu için herkesin<br />
vücudu birbirine değiyor ve otobüs hareket ettiği zaman kimse düşmüyor çünkü her bir yolcu<br />
yanındaki yolculara destek olarak ayakta kalmasını sağlıyor. Buna omuz omuza dayanışma da<br />
diyebiliriz. Sağlıklı toprakta da benzer bir durum söz konusu. Küçücük bir alanda çok sayıda ve<br />
türde canlı yaşadığı zaman, bu türler birbirlerini destekleyerek veya kısıtlayarak dengenin devam<br />
etmesini sağlıyor.”<br />
TOPRAK OLUŞUMUNDA İKLİM VE COĞRAFYANIN ETKİLERİ<br />
Toprağın oluşma şekli ve hızı çevresel etkenlere bağlıdır. Genel bir deyişle, toprak oluşumu<br />
yüzlerce, hatta binlerce yıl alır ve bunda sıcaklık, nem gibi faktörler oldukça belirleyici bir rol<br />
oynar.<br />
Doğal bir ılıman iklim ormanında, ormandaki<br />
organik maddenin büyük bir kısmı ağaçların<br />
kökünde ve gövdesinde değil, topraktadır.<br />
Organik maddenin toprakta birikerek<br />
oluşması uzun sürer ve binlerce yıl toprakta<br />
kalır. Bunun nedeni, özellikle soğuk geçen<br />
kış aylarında mikroorganizma faaliyetinin<br />
yavaşlaması veya durmasıdır; -ki bu durum<br />
uzun vadede orman tabanında karbon<br />
birikmesine neden olur.<br />
Tropikal ormanlardaki organik maddenin büyük bir<br />
kısmını ağaçlar oluşturur. Organik maddenin içindeki<br />
karbon, orman tabanında fazla kalamaz çünkü özellikle<br />
selüloz içeren ağaç artıkları ve mantarlar tarafından<br />
büyük bir hızla parçalanarak yeniden besin haline<br />
gelir. Bu tamamen ısı ve nemden kaynaklanan hiper<br />
mikroorganizma faaliyetinin bir sonucudur. Sıcaklıkların<br />
yıl boyu 20 derece civarında olması, bol miktarda nem<br />
ile birleşince çok hızlı bir ayrışma döngüsüne yol açar.<br />
Bu nedenle tropikal bir yağmur ormanında, orman<br />
tabanında, çok ince ve dağınık bir katman halinde<br />
humus görülür.<br />
Kuraklık sınırı altındaki bölgelerde humus oluşumu<br />
çok daha yavaş olur. Çünkü çürümeyi sağlayan<br />
mikroorganizmaların popülasyon dağılımı ve büyüklüğü,<br />
yüksek sıcaklıklar ve düşük nem oranı nedeniyle<br />
oldukça düşüktür. Kutup bölgelerine yakın tundralarda da sıcaklığın ve nemin düşük olması<br />
çürümenin, dolayısıyla humus oluşumunun yavaşlamasına neden olur.<br />
13
Change language