Kompost Rehberi

Tek başına olduğumuzda çok da kolay olmadığını söyleyebiliriz. Bireysel çabalar faydalı
olmakla birlikte, yeterli değil. Ama bilgi, zaman, emek gibi kaynakları paylaşabileceğimiz,
bunu yaparken de sağlıklı ilişkiler kurarak sosyal hayatımızı zenginleştirebileceğimiz
komşularımız var. Onlarla bir araya gelerek dönüşüm yolunda önemli adımlar atabiliriz.
Gerçek şu ki; enerji, gıda, su, atık gibi meseleleri önce yerel ölçekte çözmeye çalışmalı, bunu
yaparken de küresel bilgi ve dayanışma ağından faydalanmalıyız. İstesek de istemesek de,
içinde yaşadığımız çevreyi başka insanlarla paylaşıyoruz ve onu koruma, güzelleştirme
sorumluluğu hepimize düşüyor.
Eğer sürdürülebilir bir yaşamdan söz ediyorsak, insanın besin zincirinde yer alan bitki
ve hayvanların üretiminde doğanın prensiplerini gözönüne alan yöntemleri hayata
geçirmek kaçınılmaz. Doğal gübre olarak kompost yapmak, hayvan gübresi ya da yararlı
mikroorganizmaları kullanmak toprak sağlığı kadar bizim sağlığımız için de gerekli.
Sonuç olarak organik, inorganik, katı veya sıvı, ne kadar atığın doğaya olduğu gibi
bırakıldığından çok, ürettiğimiz atıkları nasıl azaltabileceğimize odaklanmamız gerekiyor.
Dünyada daha küçük bir ayak izi bırakmanın yolu, tasarruftan ve daha az tüketmekten
geçiyor.
Jevons İkilemi
İngiliz ekonomist William Stanley Jevons, 1865 tarihli ”The Coal Question” (Kömür
Sorusu) adlı kitabında, endüstri devrimiyle birlikte girilen üretim devriyle ilgili önemli bir
noktaya değiniyor. Teknolojik verimlilik ilerledikçe, daha az yakıt ile aynı işi becerebilen
makinalar geliştikçe, kaynak tüketiminin azalmadığı, tam tersi arttığını vurguluyor. Yani
daha verimli çalışan makinalar üretmek tüketimi teşvik ediyor. Kısaca, daha yüksek verim
ile sağlanan tasarruf ekonomik büyümeye yatırılırsa, o zaman daha verimli kullandığımız
şeylere olan talep de artıyor. Bu yaklaşım, satın aldığımız her türlü ürün için geçerli;
endüstriyel ürünler, su, elektrik, vb.
Ek, Biç, Ye, İç
İstanbul’un merkezinde ufacık bir lokanta/kafeterya. Mönüsünde salata, çorba ve
dürümler var. Burayı sıradan bir işletmeden ayıran özellik ise, endüstriyel gıda üretim
ve tüketim alışkanlıklarına karşı duruşları. Mekânın içinde ve bahçesinde hidrofonik
yöntemle yetiştirilen 2 binin üzerinde sebze fidesi var ve tamamı günlük olarak hasat
ediliyor. Müşterilerine kahve, et gibi karbon ayak izi yüksek ürünler sunmuyorlar
ve organik atıklarının neredeyse tamamını kompost solucanları ile dönüştürerek
bahçelerinde kullanıyorlar. Hatta sistem o kadar verimli çalışıyor ki, ellerinde torba torba
kullanıma hazır kompost birikmiş durumda ve isteyenler gelip alabiliyor. Yani küçücük
bir alanda toprak üretiyorlar. Bu yıl içinde su kültürüne başlayarak gıda üretimini daha
da verimli hale getirme projeleri ise devam ediyor.
63