Kompost Rehberi

EKOLOJİ
Yaşamın neredeyse tamamı, havanın, su veya toprakla bir araya geldiği ara yüzeyde oluşur.
(Ernest Callenbach, Ekoloji Cep Rehberi)
Ekoloji, canlılar ve çevreleri arasındaki tüm ilişkileri inceleyen bilimdir. Yaşamın döngüleri
içinde bir işlevi olan kayalar ve hava bile ekolojinin ilgi alanına girer. Diğer bilim dallarında
olduğu gibi neden-sonuç ilişkileri üzerine değil; düzenler, ağlar, dengeler ve döngüler
üzerine çalışır. Amacı, sadece canlı sistemlerini bileşenlerine ayırıp incelemek değil, aynı
zamanda bütündeki işlevlerini anlamaktır. Örneğin, ekologlar bir solucanı incelediği zaman
onu çevreleyen hava, toprak, bitkiler, cansız maddeler, rekabet içinde olduğu türler, avcılar,
ayrıştırıcı organizmalar, nem ve diğer unsurlardan oluşan ekosistem içindeki işlevlerini de
anlamaya çalışırlar.
Son yıllarda, bizim diğer canlılarla olan ilişkilerimiz ve ekolojik süreçler üzerinde giderek artan
müdahalelerimiz hakkındaki çalışmalar da ekolojinin kapsamına girmeye başlamıştır.
Ekosistemde tahrip olan alanları iyileştirmenin yolu; gıda üretirken ne yapmamız, nasıl
hareket etmemiz gerektiğini anlamakla birlikte, sağlıklı, temiz ürünler elde ederken toprağın
sağlığını korumak üzere bahçemizi, tarlamızı, hatta mahallemizi bir ekosistem olarak
düşünmekten ve içindeki her unsurun birbirini desteklediğinin farkına varmaktan geçer.
Sosyal ekoloji kavramı, Amerikalı sosyalist ve felsefeci Murray Bookchin tarafından
öne sürülmüş, günümüz toplum yapısının sosyal, ekonomik, siyasi ve ekoloji karşıtı
boyutunun daha etik, toplumcu, ekolojik ve yapıcı bir eleştirisidir. Bookchin, güncel
ekolojik ve sosyal sorunların kökenini, hiyerarşik toplumsal örgütlenmeye bağlıyor
ve bunun yerine toplumu oluşturan öğelerin birbirini desteklediği yatay hiyerarşi
modellerini öneriyor.
Milyonlarca yıllık evrim sürecinde doğa, mükemmelliğe ulaşmış biyolojik işlemlerle var
olmuştur. Yapabileceğimiz en iyi şey, doğadaki ağlara, dengelere ve döngülere dayalı işleyiş
yöntemlerini gözlemleyerek, onu anlamak ve ders çıkarmaktır.
Uzun yıllar boyunca petro-kimya ürünleri ile modern tarım uygulamaları yapılmış
tarlalarda organik madde miktarı genelde % 1’in altındadır. Toprağın sürekli alt-üst
edilerek mikro ölçekli canlıların hava koşullarına maruz bırakılması, organik madde
kaybı, suyun tutulamaması, sıkışma ve tuzlanma gibi durumlara neden olan petrokimya
ürünü gübre ve ilaçların kullanılması kısa vadede çözüm gibi görünse de, uzun
vadede daha büyük sorunlara neden oluyor. Kısa süre içinde bir kısır döngüye dönüşen
gıda üretim sistemi bu ürünlere bağımlılıktan kurtulamıyor; giderek fakirleşen toprak
her seferinde artan sentetik takviyelerle beslenerek yaşatmaya çalışılıyor.
14