You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Resim 8. Frida Hasta Yatağında (Fotoğraf) Resim 9. Kahlo, Self Portrait- 1933 Resim 10. Kahlo, Tree of Hope- 1946<br />
önemli avangard ressamlarından yapmıştır.<br />
Jawlensky’yi ünlü ressamlardan<br />
biri yapan özellikle bu dönemdeki resimleri<br />
olmuştur. Jawlensky, kullandığı<br />
güçlü renkler, basit formlar ile kendi<br />
Ekspresyonist tarzını keşfetmiştir.<br />
Jawlensky gibi kendi tarzını geliştiren<br />
bir başka sanatçı da Meksikalı Frida<br />
Kahlo (1907-1954)’dur. Doğumsal spina<br />
bifida patolojisi olan Frida, henüz beş<br />
yaşındayken ağaçtan düşmüş ve ardından<br />
çocuk felci geçirmiştir. Bu durum onun<br />
aksayan bir bacakla yaşamasına sebep<br />
olmuştur. Çevresindekiler tarafından<br />
“tahta bacak” diye anılan Kahlo, 1925’te<br />
hayatının geri kalan bölümünü fiziksel ve<br />
ruhsal olarak derinden etkileyecek bir<br />
trafik kazası geçirmiştir.<br />
Frida, 18 yaşındayken geçirdiği trafik<br />
kazasında trenin demir çubuklarından<br />
birisi sol iliak kemik ve abdomen yaralanmasına<br />
yol açmıştır. Bu kazada vertebra<br />
kırıkları da dahil olmak üzere çok<br />
sayıda kemik kırığı oluşmuştur. Kazadan<br />
sonra üç ay boyunca yatakta kalan Frida’nın<br />
bedeninde başlangıçta iyileşme<br />
görülse de sonrasında omurgasında ve<br />
sağ ayağında ağrılar ortaya çıkmaya başlamıştır.<br />
Her geçen gün daha da bozulan<br />
sağlık sorunları nedeniyle 1950’de yeniden<br />
hastaneye kaldırılmış ve 9 ay alçı bir<br />
korse içinde yaşamıştır (Resim 8). Vertebra<br />
dislokasyonu gelişmesi nedeniyle<br />
hayatı boyunca uzun süreler çeşitli korseler<br />
takmak zorunda kalmıştır. Bu süreçte<br />
bugün çoğunluğunun gereksiz yapıldığı<br />
düşünülen 30’dan fazla ortopedik<br />
ameliyat geçirmiştir. Kendisi de cerrahi<br />
müdahale konusunda dünya şampiyonu<br />
olduğunu ifade etmiştir.<br />
Frida’nın hayatının neredeyse tamamı<br />
çok ciddi ağrılarla geçmiştir. Literature<br />
bakıldığında bu ağrıların polio nedeniyle<br />
sakat kalan bacağında gelişen kronik ülser<br />
ve enfeksiyonlar, vertebra dislokasyonu,<br />
korse kullanımına bağlı dinamik<br />
spinal kas atrofisi vb. nedenler sonrasında<br />
gelişen posttravmatik geçici radiküler<br />
ağrı, refleks sempatik distrofi, fibromyalji,<br />
fantom ağrı şeklinde olabileceği<br />
belirtilmektedir.<br />
Çocuk felci nedeniyle sakat olan sağ bacağı<br />
1953’te kangren yüzünden kesilen<br />
Frida, 13 Temmuz 1954’te, akciğer embolisi<br />
teşhisiyle hayatını kaybetmiştir.<br />
Frida hastalıkları nedeniyle sosyal hayattan<br />
çekilmemiştir. Politik hayata aktif olarak<br />
katılmış, yalnız ülkesinde değil, Amerika<br />
ve Fransa’da sergiler açmıştır. Ruhsal<br />
sorunlar yaşamasına da neden olan kendisi<br />
gibi ünlü ressam Diego Rivera ile sorunlu<br />
bir evlilik yapmıştır. Ancak yine de<br />
kendisini “Doktor olmak için çalışmak dışında<br />
halen bir şeyler yapmak için yeterli<br />
enerjim var” diyerek ifade etmiştir.<br />
Ailesinin de desteği ile başladığı resim<br />
hayatında kimlik sorunlarını işlediği elli<br />
beşten fazla kendi portresini yapmıştır. Yaşamının<br />
büyük bir bölümünü yatakta başının<br />
üstünde duran, “gündüzlerinin ve gecelerinin<br />
celladı” olarak tanımladığı bir aynaya<br />
bakarak geçirdiği için sürekli oto-portre<br />
çizmiştir (Resim 9). Hastalığı süresince<br />
resim yapmaya devam eden Frida’nın ızdırabı<br />
ve çektiği ağrılar resim çalışmalarında<br />
ana temayı oluşturmuştur. Frida “Ben hiç<br />
bir zaman hayalleri resmetmedim. Kendi<br />
gerçeğimi resmettim” demiştir.<br />
Frida’nın çok tanınan resimlerin den<br />
biri olan “Tree of Hope (1946)” da iki Frida<br />
imajı vardır (Resim 10). Bu resimde<br />
uzanan Frida’da ameliyat yarası ve buradan<br />
sızan kan görülmektedir. Oturur<br />
durumda olan Frida ise elinde ömrü<br />
boyunca kullandığı korselerden birini<br />
tutmaktadır. Diğer elinde ise “Umut<br />
ağacı, güçlü kal” yazan bir bayrak taşımaktadır.<br />
Bu sözler sevdiği şarkılardan<br />
birinin sözleridir. Resmin bir tarafında<br />
güneş diğer tarafında ay vardır. Güneşin<br />
bulunduğu yer aydınlık diğer taraf ise<br />
karanlıktır. Aztek mitolojisine göre güneşe<br />
besin olarak insan kanı sunulmaktadır.<br />
Frida’nın kanlı bedenini bu nedenle<br />
güneşli bölüme resmettiği ifade edilebilir.<br />
Mekân olarak çölü kullandığı bu<br />
resimde ön tarafta uçurum bulunmaktadır.<br />
Frida burada izleyiciye hayatında<br />
yolunda gitmeyen pek çok şeye karşın<br />
güçlü ve cesur olduğu mesajını vermeye<br />
çalışmaktadır. Her ne kadar güçlü görünmeye<br />
çalışsa da yanağındaki gözyaşı<br />
acılarının sözcülüğünü yapmaktadır.<br />
Frida’nın ünlü tablolarından birisi olan<br />
The Broken Column (1944) da ömrü boyunca<br />
acısını çektiği vertebral kolunun kırıklarını<br />
resmettiği görülmektedir (Resim<br />
11). Resmettiği vücudundaki iğnelerin<br />
Aztek kültüründeki kanın iyileştirici etkisi<br />
inanışı nedeniyle olduğu düşünülmektedir.<br />
Aztekler iyileşmeyi uyarmak için bu<br />
iğneleri kullanmışlardır.<br />
Frida geçirdiği abdominal yaralanma ve<br />
klinik durumu nedeniyle hem kürtaj<br />
olmuş hem de birkaç düşük yapmıştır.<br />
Çocuk sahibi olmayı çok isteyen fakat<br />
yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle bunu<br />
başaramayan Frida bu konuyu da resimlerinde<br />
yansıtmıştır.<br />
Ressamların hayatını sadece kendi yaşadıkları<br />
trajediler ve ağır hastalıklar<br />
değil, ailede yaşanan hastalık durumları<br />
da oldukça etkilemiştir. Bunun en bariz<br />
örneklerinden birini Munch oluşturmaktadır.<br />
Norveçli sanatçı Edvard Munch<br />
(1863-1944)’un gizemli doğa görüntüleri;<br />
karanlık ve melankolik etkilerle yoğrulmuş<br />
insanlar; korku, nefret, kıskançlık,<br />
yalnızlık, ölüm gibi konuları işlendiği<br />
I 84 <strong>Toraks</strong> <strong>Bülteni</strong> I <strong>Aralık</strong> <strong>2012</strong>
Change language