3rd Infocom Magazine (December 2016) - Security World Issue

Cloud Security Threats • Cisco Annual Security Report 2016 • Zhvillimet në sistemet e alarmit 

.al 

www.securityworld.al 

10-12.2016 • Botimi 1 

Konvergjenca ndërmjet 

Sigurisë fizike dhe IT 

Konvergjenca e pashmangshme e përfolur prej vitesh 

në fushën e teknologjisë së informacionit

Β0110-12.2016 

Contents 

4 EDITORIAL 

Kultura e re e sigurisë dhe roli kritik i përgjegjësit të sigurisë 

12 

6 NEWS 

Urat Digjitale për shqetësimin e qytetarëve 

10 COVER STORY 

Konvergjenca e pashmangshme ndërmjet Sigurisë Fizike dhe 

Teknologjisë së Informacionit (IT) 

Konvergjenca është përfolur prej vitesh në fushën e teknologjisë së informacionit 

12 

CYBER SECURITY 

14 “Kaspersky Lab” raporton një rritje të konsiderueshme të Spame-ve 

dashakeqëse nëpër emaile në çerekun e parë të 2016 

16 Njohja e katër benefiteve të DLP-së për ndërmarrjet 

12 

PHYSICAL SECURITY 

23 10 Këshilla për të zgjedhur sistemin e duhur të video survejimit 

TECHNOLOGY 

26 Një Data Center i qëndrueshëm ka rëndësi të veçantë… 

28 Zhvillimet në sistemet e alarmit 

Çfarë të rejash duhet të presim! 

12 

CYBER SECURITY 

32 Cloud Security Threats 

Problematikat dhe Veprimet 

12 

34 Cisco Annual Security Report 2016 

TECHNOLOGY 

36 Bota e Integruar 

BIZZ shpk 

THE 360 o MEDIA Co 

www.bizz.al | info@bizz.al | tel.: +355693540000 

www.securityworld.al | www.asf.al | www.infocomalbania.com 

3


Editorial 

Kultura e re e sigurisë dhe roli 

kritik i përgjegjësit të sigurisë 

Botimi i parë periodik i revistës Security World që mbani në duar tuaja, në kombinim 

me website-in www.securityworld.al si dhe me Konferencën Albanian Security 

Forum - që do të zhvillohet për herë të 2-të më 14 dhjetor në Tiranë - kanë për 

qëllim që të kthehen në pika referimi për zhvillimet e sektorit të sigurisë në vendin 

tonë. 

Të tre këto “mjete” të kompanisë BIZZ SHPK, krijojnë një kombinim të plotë dhe të 

besueshëm informimi për profesionistët, por edhe për të gjithë ata që shfaqin interes 

për çështjet e sigurisë në vendin tonë. 

Nevoja për siguri është e domosdoshme dhe e lidhur ngushtë me cilësinë e jetës 

sonë, në nivel personal, familjar dhe social, por është edhe faktori më i rëndësishëm 

për mbijetesën dhe zhvillimin e ndërmarrjeve dhe organizatave. 

Ndaj, revista Security World, si dhe konferenca Albanian Security Forum, i drejtohet 

kryesisht të gjithë atyre që kanë vendimmarrjen dhe përgjegjësinë e menaxhimit për 

sigurinë në të gjitha fushat dhe në të gjitha nivelet. I drejtohet gjithashtu, edhe atyre 

që kanë një marrëdhënie të drejtpërdrejtë biznesi me fushën ose fushat si përgjegjës 

ose si punëtorë në sektorin e sigurisë, në shërbimet publike dhe private apo 

forcat e sigurisë, si dhe ata që marrin përsipër projektimin ose zbatimin e veprave 

teknologjike të sigurisë. 

Qëllimi ynë është që përmes artikujve të revistës të paraqesim një qasje mbi çështjet 

e sigurisë. T’i trajtojmë ato me seriozitet dhe përgjegjësi, duke theksuar të gjitha 

aspektet e menaxhimit dhe të teknologjisë, të cilat janë shtyllat kryesore në fushën 

e sigurisë. Por kryesisht përpiqemi për të kultivuar një kulturë të re mbi sigurinë dhe 

për të promovuar vlerat që duhet të drejtojnë këtë sektor në mënyrë që të kryej sa 

më mirë rolin e rëndësishëm që ka. 

.al 

www.securityworld.al 

4

Your BiZZness Partner 

SECURITY 

2nd 

#asf16 

Tirana International Hotel 

www.asf.al 

BiZZshpk AlbanianSF InfoComWorld

B0110-12.2016 

News 

Urat Digjitale per shqetësimet e qytetarëve 

Mbipërdorimi i telefonëve mobilë apo pajisjeve të tjera 

sikurse janë tabletat, ka rritur ndjeshëm dhe nevojën për 

krijimin e metodave alternative për tu ardhur në ndihmë 

qytetarëve. Institucione të pushtetit qëndror, por së fundmi 

edhe vendor, prej vitesh po mundohen të përditësohen 

me hapin e kohës, duke dixhitalizuar shërbimet publike. 

Ndër rastet më të spikatura, mund të veçohen 2 

aplikacionet inovative, të cilat vijnë me një funksion mjaft 

specifik: fuqizimin e zërit të qytetarëve dhe përcjelljen 

e shqetësimeve të tyre në mënyrë sa më efektive, në 

instancat përkatëse. 

Komisariati Dixhital 

Komisariati Dixhital, është aplikacioni i prezantuar nga 

Ministria e Punëve të Brendshme dhe Fondacioni “Vodafone 

Albania”, i cili do t’i shërbejë qytetarëve dhe Policisë së 

Shtetit për të garantuar cilësinë e shërbimit, zbatimin e 

ligjit, luftën ndaj korrupsionit si dhe për të rritur parametrat 

e sigurisë publike. Ky është një shembull i suksesshëm, i 

përdorimit të teknologjisë në favor të së mirës publike. Me 

shkarkimin e këtij aplikacioni në celular, çdo përdorues, 

mundet të raportojë në kohe reale në Policinë e Shtetit 

foto, video e tekste, për rastet e dyshuara të shkeljes së 

rregullave, korrupsionit, e paligjshmërisë në vend. Qytetari 

mund të zgjedhë të mbetet anonim apo i identifikuar. 

Gjithashtu, aplikacioni “Komisariati Dixhital”, u jep mundësi 

qytetarëve të ndjekin nëpërmjet telefonit, përgjigjen apo 

reagimin e policisë, për rastin e raportuar. Në kuadrin e 

kësaj inisiative, në bashkëpunim me partnerin zbatues të 

këtij projekti “ProTIK”, është ngritur e kualifikuar një sektor i 

posaçëm pranë Drejtorisë së Policisë, që do jetë një hallkë e 

rëndësishme për koordinimin e të dhënave të njoftuara dhe 

ndërhyrjes së menjëhershme të forcave të rendit. 

Vetëm në dy muajt e parë pas hedhjes online si një 

aplikacion, i cili mund të shkarkohet falas, janë regjistruar 

deri 14 mijë denoncime të formave të ndryshme, një shifër 

e cila tregon qartazi për një angazhim qytetar mjaft proaktiv. 

Tirana Ime 

Aplikacioni “Tirana Ime” vjen për të gjithë qytetarët e Tiranës 

si një udhëzues dixhital për kryeqytetin, me qëllimin e vetëm 

për lehtësuar dhe përmirësuar jetën e qytetareve. I dizenjuar 

në një platformë unike dhe lehtësisht të aksesueshme, 

“Tirana Ime” përfshin 6 kategori të ndryshme (Trafiku, 

Transporti, Ndotja, Informacion, Raportime, Turizmi), të cilat 

do i vijnë në ndihmë përdoruesve të telefonave smartphone 

për të marrë çdo informacion të nevojshëm në kohë reale, 

kurdo dhe kudo që të ndodhen. 

Në aplikacionin “Tirana ime” ndodhet dhe një bazë të 

dhënash të të gjitha ndërmarrjeve të Bashkisë së Tiranës. 

Kryebashkiaku Veliaj tha se kjo është një mënyrë se si 

qytetarët të dinë ekzaktësisht se çfarë shërbimesh ofron 

qyteti. 

Në një kohë kur kryeqyteti po ndryshon me ritme të shpejta 

dhe dinamike, çdo qytetar mund të japë kontributin e tij 

për t’u bërë pjesë e zhvillimit dhe përmirësimit të Tiranës. 

Nëpërmjet aplikacionit “Tirana Ime”, çdo qytetar mund të 

raportojë në kohë reale problematikat ose shqetësimet, 

papastërtitë, ose shkeljet që has dhe stafi i bashkisë 

së Tiranës, i cili ka ngritur dhe dedikuar një strukturë 

këtij shërbimi, do të shqyrtojë çështjen pas marrjes së 

raportimit. 

6


News 

Unifikimi i siglave në uniformat e reja të Policisë së Shtetit 

Ministri i Brendshëm, Saimir Tahiri, prezantoi në fillim të 

muajit Shkurt, uniformat e reja të Policisë së Shtetit. Tahiri 

tha se uniformat e reja janë një tjetër hap drejt modernizimit 

të policisë. 

“Kemi parë uniforma pa identitet. Kjo është një ditë e 

shënuar për Policinë e Shtetit, pasi nuk do të ketë më 

uniforma kaotike, ku disa janë me sigla tradicionale dhe disa 

me sigla moderne apo një miks, tashmë uniformat do të 

jenë uniformizuar me siglat përkatëse”, tha Tahiri. 

Uniforma e Policisë Rrugore do të ketë ngjyrë jeshile, ajo 

e Rendit do të jetë ngjyrë blu, ndërsa efektivët e repartit 

“Shqiponjat” do të kenë uniformë në ngjyrë portokalli. 

Ministri Tahiri tha se simbolet kryesore të Policisë së Shtetit 

do të jetë shqiponja dhe përkrenarja e Skënderbeut, të cilat 

do të ndërthuren dhe me shenjat karakteristike të vendit 

tonë dhe me ngjyrën e kuqe. 

Ministri theksoi se për stilimin e uniformave të reja është 

mbajtur parasysh fakti që ato duhet të kenë karakteristika 

e dallueshme dhe të jenë të pangatërrueshme, pasi publiku 

duhet të identifikojë menjëherë punonjësin e policisë dhe 

gradën që ai mban. 

Videokamerat e trupit për Policinë e Shtetit 

Kamerat në trupin e punonjësve të policisë janë tashmë 

në testim prej disa kohësh. Ato nuk janë thjesht një risi 

teknologjike, ato janë një mjet që pritet të garantojnë një 

marrëdhënie korrekte sa i takon respektimit të ligjit mes 

uniformave blu dhe qytetarëve. 

Kamerat janë operative gjatë gjithë kohës. Policët nuk 

mund t’i heqin ato nga trupi dhe përmbajtja e tyre është e 

kontrollueshme në çdo kohë. 

Pajisja me kamera trupore e punonjësve të policisë synon jo 

vetëm të rrisë përgjegjshmërinë e uniformave blu, por më 

kryesorja të shmangë korrupsionin. 

Në kamera shihen qartë të dhënat e datës dhe orës, si dhe 

numri i identifikimit, që i korrespondon makinës, turnit dhe 

oficerit përkatës. 

Fillimisht do të jenë mbi 2 mijë punonjës të Policisë së 

Tiranës që do të pajisen me kamera trupore, por synimi i 

projektit është që të shtrihet në mbarë vendin. 

Kamerat në trupat e efektivëve shikohen si një garanci 

më shumë për zbatimin e proçedurave standarde dhe 

respketimin e të drejtave të njeriut, pasi ndër vite Policia 

e Shtetit është akuzuar për arbirtaritet dhe standarde të 

dyfishta në dëm të qytetarëve. 

8


Cover Story 

Konvergjenca e pashmangshme 

ndërmjet Sigurisë Fizike dhe 

Teknologjisë së Informacionit (IT) 

Konvergjenca është përfolur prej vitesh në fushën e teknologjisë së informacionit 

onsiderohej mbivendosja e telekomit me 

K 

rrjetin kompjuterik. Gjithsesi një formë 

e re konvergjence ka filluar të shfaqet në 

vitet e fundit dhe bëhet fjalë pikërisht për 

konvergjencën e sigurisë kibernetike dhe 

sigurisë fizike. Dizajni i ri i rrjeteve me IP, lejon rrethimin dhe 

mbylljen e telefonisë si dhe sistemeve kritike të bizneseve, 

sëbashku me CCTV si dhe sisteme të tjera të sigurisë, të 

cilat lejojnë aksesin fizik nëpër ndërtesa. 

Të sjellurit e ekipeve specialiste sëbashku, është 

në interesin e të gjithëve 

Duke përdorur të njëjtën infrastrukturë për sistemin e 

aksesit fizik dhe informatik, përfitime të shumta mund të 

vijnë për një sërë departamentesh, duke kursyes sasi të 

konsiderueshme buxheti. Këto sisteme gjithashtu do mund 

të përshtaten më mirë ndaj nevojave specifike të klientit. 

Mike Gillespie, drejtuesi i “Advent IM”, kompani konsulence 

mbi sigurinë, shprehet se ideja e konvergjencës në dukje 

është mjaft tërheqëse, duke konsideruar shtysën çdo ditë 

e më shumë të paralelizimit të sistemeve fizike me ato 

kompjuterike, për arsye të uljes së kostove dhe rritjes së 

efikasitetit. 

“Sisteme fizike si CCTV p.sh., mund të manaxhohen nga 

një zyrë e vetme, duke mbikqyrur imazhe nga burime të 

ndryshme. Gjithsesi, këto sisteme kanë nevojë të sigurohen 

në mënyrën e duhur, sikurse të shtohen në proçeset 

periodike të kontrollit nga ana e ekipeve të Teknologjisë 

10

së Informacionit (IT). Këto proçese përfshijnë “security 

patching” sikurse përditësimin e “antimalware-ve” të 

ndryshme, etj.” – thotë Gillespie. 

Konvergjenca nëse realizohet, sigurisht ka qëllime të 

mira dhe pozitive, por nga ana tjetër ngrihen probleme, 

të cilat nuk mund të anashkalohen. Që kjo strategji të 

implementohet me sukses, duhen kapërcyer sfidat e krijuara 

nga sistemi e nga proçeset si dhe nga vetë njerëzit. 

Ellie Hurst, Manaxhere e Marketingut për Advent IM, 

thotë se ndërkohë që rreziqet kibernetike dhe ato fizike 

tashmë janë konvergjuar, sistemet tona të sigurisë fizike 

ende nuk kanë një njohuri të thelluar të regjimit të sigurisë 

së teknologjisë së informacionit lidhur me “patching” dhe 

“antimalware”. “Sistemet janë shpeshherë të rrjetëzuara dhe 

sapo largohesh nga një pozicion gjeografik për tu futur në 

hapësirën kibernetike, çdo gjë ndryshon,” – shprehet ai. 

“IT ka një rol për të luajtur në sigurimin e sistemeve 

fizike, pasi është maturuar dhe kupton natyrën ciklike të 

përditësimit të sistemit dhe konfigurimit të sistemeve të 

manaxhimit. Sistemet fizike mund të përfitojnë nga ky 

maturim, ndërsa maturohet vetë në fushën e hapësirës 

kibernetike dhe më tepër sisteme lidhin rrjetet e kompanive 

në hapësirën e kibernetike,” – thotë Hurst. 

“Gjithashtu do jenë të aftë të bashkëpunojnë në platformat 

e vlerësimit të rrezikut për të ndihmuar në vendimmarrjen 

nëse është e sigurtë për ta që të bëhen pjesë e rrjetit, pasi 

një zgjidhje tjetër mund të jetë më e preferueshme apo 

elastike.” 

Kujdes mungesën e kapaciteteve 

Një tjetër problem lind lidhur me mungesën e kapaciteteve 

dhe jo pikërisht aty ku prisni të mungojë, sipas Martin Grigg, 

Konsulent “Senior” për Sigurinë në “PTS Consulting”. 

Ai thotë se konvergjenca e teknologjisë së informacionit dhe 

asaj të sigurisë, nuk ka krijuar një mungesë kapacitetesh, por 

nevoja për role manaxhuese, mund ta shkaktojë pikërisht 

këtë problem. Aftësitë e nevojshme, për manaxhimin dhe 

shpërndarjen e qartë të çdo pune, zakonisht mbahen nga 

njerëz të profileve të ndryshme. 

“Për këtë arsye, IT dhe Manaxherët e Sigurisë kanë 

pikëpamje të ndryshme lidhur me rreziqet e ndryshme, 

çka është e kuptushme, duke konsideruar që rreziqet fizike 

janë të një natyre plotësisht ndryshe nga ato virtuale,” – 

shpjegon ai. 

“Mundësitë janë që ngjarja e rradhës e madhe do të jetë një 

sulm i dyzuar mbi sigurinë fizike dhe atë kibernetike. Ditët 

e kriminelëve të kohërave të vjetra kanë kaluar. Grabitja e 

famshme e “Hatten Garden” në Londër, ishte e pazakontë, 

gjykuar nga përqasja e saj e thjeshtë. “Të këqinjtë” po 

dyzojnë rreziqet, ndaj “të mirët” duhet të përgjigjen më të 

njëjtën monedhë.” 

Sipas Grigg, konvergjenca e këtyre roleve ka shumë 

kuptim, por sfida lidhet me adaptimin e eksperiencës nga 

të dy fushat dhe shkrirjen e saj në një individ të vetëm në 

pozicion manaxherial. 

“Problemi thellohet nga rreziqet gjithnjë e në ndryshim, me 

të cilat kompanitë përballen. Kjo do të thotë që studimi 

akademik nuk mund të jetë zgjidhja e vetme.” 

“Manaxheri i Sigurisë” në të ardhmen do duhet të ketë 

një formim të konsoliduar mbi rreziqet, dobësitë dhe 

vlerësimet e rreziqeve krah njohurive për mbrojtjen fizike 

dhe kibernetike. Atyre gjithashtu do u duhet të rishikojnë 

në mënyrë periodike situtatën, për tu përditësuar me 

ndryshimet e pashmangshme të rreziqeve që u kanosen.” 

– shprehet Grigg. 

Të flasësh gjuhën 

Mbase suksesi mund të arrihet vetëm kur çdo ekip të flasi 

gjuhën teknike të të tjerëve, për të kuptuar sa më mirë 

problemin. 

“Specialistët e sigurisë fizike nevojitet të rrisin aftësitë dhe 

të kuptojnë si të bëjnë një vlerësim gjithëpërfshirës të 

rrezikut; si të trupëzojnë rrezikun kibernet me asete fizike. 

Ata kanë nevojë të flasin gjuhën e specialistëve të sigurisë 

së teknologjisë së informacionit si dhe duhet të jenë më të 

përfshirë në objektivat e biznesit.” – thotë Gillespie. 

11


Cover Story 

“Ata kanë nëvojë të bashkohen me një grup më të madh 

në vlerësimin e rrezikut për korporata, duke qenë më të 

shkathët përderisa rreziqe, të cilat vijnë nga hapësira 

kibernetike po evolojnë shumë më shpejte se rreziqet fizike. 

“Gjeografia” tradicionale e sigurisë fizike po zvolgëlohet 

dhe mjegullohet dita ditës. Rreziqet mund të vijnë nga një 

dron fluturues ose nga ana tjetër e Botës, por mund të 

shkaktojnë katastrofa të mëdha.” 

Çipat “Radio Frequency ID” dhe njohja e tipareve të 

fytyrës: teknologji të cilat do mund bashkojnë askesin në 

asete fizike dhe të teknologjinë e informacionit. 

• Kartat e Identitetit me teknologjine e ID me 

Radiofrekeuncë, janë përdorur për shumë vite për të 

siguruar aksesin në ndërtesa si dhe rrjete kompjuterike. 

Por karta të tilla, dalëngadalë po shndërrohen në relike të 

së kaluarës së sigurisë fizike dhe kontrollit të aksesit. Në 

ditët e sotme, punonjësit kërkojnë një eksperiencë më 

të shpejtë dhe të thjeshtë, pa patur nevojë të rrëmojnë 

nëpër çanta. 

• Por më përmirësimin e pajisjeve hardware kompjuterike 

këto 10 vitet e fundit, njohja e tipareve të fytyrës 

konsiderohet e ardhmja sa i përket sigurimit të aksesit në 

asete fizike apo të teknologjisë së informacionit. 

• Teknologjia e njohjes së tipareve të fytyrës, ka avancuar 

aq shumë deri në pikën ku laptopi juaj, i cili ka të instaluar 

“Windows 10”, mund të lejojë aksesin personal nëpërmjet 

një opsioni të quajtur “Windows Hello”. Ndërfaqja e bën 

shumë të lehtë hyrjen në mënyrë të sigurtë nëpërmjet 

biometrisë. 

• Për të përdorur këtë opsion, kompjuteri juaj duhet të ketë 

të instaluar kamera “Intel RealSense”. Kjo pasi veçmas 

teknologjisë së një kamere të thjeshtë, përdor infrared 

dhe skanera të thellësisë së objektit, pasi vetëm një fytyrë 

“live” do mund t’i lejohet aksesi dhe jo p.sh. një foto. 

Pse specialistët e Sigurisë Fizike kanë nevojë të 

kenë njohuri për Sigurinë Kibernetike 

‘Boll menduat për sigurinë kibernetike si një problem 

vetëm për teknikët e informacionit, sepse nuk është e 

tillë; është një problem për bizneset në përgjithësi’, sipas 

ekspertit të industrisë Mike Gillespie. 

Mike, i cili hyri në biznesin e sigurisë kibernetike përpara 

se kompjuterat modernë të hynin në çdo zyrë, thekson 

vazhdimisht që manaxherët e IT, nuk mund të pritet të 

përballojnë të gjithë sulmet e ardhshme të vetëm. 40 

miliardë pajisje do të jenë të ndërlidhura në 2020 dhe 

nëse diçka do të ketë një kompjuter të lidhur me të, ka 

mundësinë që të sulmohet. Siguria kibernetike, mbahet 

si sektori me rrezikshmërinë më të lartë për sulme, sipas 

kompanive të sigurimit. Gjithsesi kompanitë e mëdha nuk 

kanë një strategji të qartë për tu mbrojtur. Sipas Mike, kjo 

problematikë duhet ngritur në nivelet e larta drejtuese të 

kompanive dhe profesionistët e sigurisë kanë një rol të 

madh për të luajtur. 

Profesionistët e sigurisë po ja bëjnë më të lehtë 

hakerave 

Në rrjetëzimin e sotëm në vendet e punës, pikëlidhjet 

e dobëta në sistemet e sigurisë, i hapin lehtësisht rrugë 

hakerave për të aksesuar rrjetin. “Fajtorët” në këto raste 

përfshijnë: prodhuesit, të cilët shtyjnë për nxjerrjen e 

produkteve të pasigurta në treg; instalulesit, të cilët lejojnë 

funksionimin e sistemeve të instaluara më fjalëkalime 

standarde; si dhe përdoruesit, të cilët pa dijeni, hapin rrjetin 

e brendshëm, duke e lënë të ekspozuar kompaninë, ndaj 

12

sulmeve të mundshme. 

“Nqs ne, profesionistët e sigurisë, jemi vektori, i cili lejon 

sulmin, çfarë do të thotë kjo për integritetin tonë?” – Mike 

Gillespie 

Llogaritja e rreziqeve nga sulmet kibernetike 

Problemi është, që shumë kompani dhe organizata kanë një 

model armadillo, me një guackë të jashtme shumë të fortë, 

por me një guackë të butë në brendësi. Me fjalë të tjera, 

sapo dikush thyen mbrojtjen e rrjetit, ka mundësi të bëjë 

dëme të pakthyeshme. Çka mund të fillojë si një përqasje 

shumë e thjeshtë, mundësisht një email përgënjeshtrues, më 

pas hapet dhe zgjerohet në një sulm shumë më kompleks 

dhe të sofistikuar derisa shumë sisteme kompromentohen. 

Këto mund jenë çdo sistem apo rrjet. 

Shumë klientë, me të cilët Mike është përballur, nuk kanë 

llogaritur rrezikun e një sulmi kibernetik, në shumë raste, 

nuk kanë qenë as në dijeni që diçka e tillë ka ndodhur. 

Prandaj, nqs ata nuk e dinë ndaj sa shumë rreziqesh janë 

të ekspozuar, nuk ka asnjë mundësi që ata të manaxhojnë 

situatën, si pjesë e praktikave standarde të administrimit të 

kompanisë. 

“Mund të imagjinoni një kompani pa një shef finance?” – pyet 

Mike në mënyrë retorike. ”Jo! Atëherë pse shumë kompani 

nuk kanë një “Corporate Security” apo “Risk Director”? 

Një sulm kibernetik mund të jetë po aq i rrezikshëm sa një 

parregullsi financiare.” 

Rregulloret e BE lidhur me Mbrojtjen e të Dhënave, po 

ndryshojnë sëbashku me penalitetet për kompromentimin 

e të dhënave, të cilat ekspozojnë informacione personale, 

duke rezultuar në gjoba deri në 4% të xhiros globale. Ky 

fakt, duhet të jetë i mjaftueshëm për të bërë kompanitë të 

marrin situatën më seriozisht. 

Hakimet e jetës reale 

Një arterje kryesore e rrjetit kombëtar rrugor izraelit, 

u mbyll pasi sistemi i kamerave CCTV u sulmua nga një 

“Trojan Horse”. 

Një mulli çeliku në Gjermani, nuk ndalonte dot së punuari, 

pasi hakerat kishin aksesuar sistemin e kontrolit të mullirit 

nëpërmjet emaileve të infektuara. 

Vetëm javën e kaluar, Gjermania raportoi për një impjant 

nuklear, i cili ishte infektuar nga një “malware”. 

Një impjant nuklear në Korenë e Jugut, u sulmua nëpërmjet 

sistemit të tij të operimit. 

Rrjeti i “Playstation” është kompromentuar 3 herë. Hakerët, 

të cilët morën përsipër përgjegjësinë, u shprehen se e 

ndërmorrën sulmin e 2014 vetëm sepse e kishin mundësinë 

ta bënin. 

Kompania Jeep, duhej të rimblidhte të gjithë makinat 

e shitura, pasi dikush kishte ndërhyrë në sistemin e 

manaxhimit të makinës dhe e kishte dëmtuar. 

Grabitja Kibernetike e Bankave 

Një grabitje e veçantë, të cilën Mike merr si shembull, ishte 

një rast i kohëve të fundit, i cili përfshinte një bankë. Hakerat 

ndërhynë në sistemin e CCTV dhe qëndruan të fshehur 

duke vëzhguar, derisa arritën të kuptonin veprimtarinë 

ditore të bankës. Më pas, keqbërësit aksesuan llogaritë 

bankare, ku krijuan artificialisht lekë për të rritur bilancet 

bankare. Së fundmi ata tërhoqën paratë e shtuara nga ATM, 

duke lënë llogaritë bankare, në bilancet e tyre fillestare, duke 

u lejuar të largohen pa ngritur dyshime të një vjedhjeje, në 

të cilën banka dhe klientët e saj, nuk humbën asnjë shumë 

parash. 

Mjete të lira për hakera përtacë 

Kërkesat bazike për të qenë një haker apo kriminel kibernet 

janë më të ulëtat në histori, shpjegon Mike. Nuk ka nevojë të 

jesh një IT apo të kesh njohuri të zhvilluar për kibernetikën 

për të realizuar një sulm, çka ka sjellë që të ndodhin me 

mijëra sulme të dëmshme çdo ditë. Madje ekziston dhe një 

program, i cili mund të shkarkohet falas, i quajtur Lazy Kali 

(Kali Përtac), ku kali është Zoti Indian i Shkatërrimit. Kërkon 

vetëm pak njohuri teknike, pasi operohet nga shumë menu 

“drop-down”, jo shumë e ndryshme nga një menu restoranti 

online. Mjafton të zgjedhësh rrjetin që do të sulmosh dhe 

Lazy Kali vazhdon punën i qetë. 

Këshilla e Mike Gillespie për sigurinë 

kibernetike 

Këshilla kryesore nga Mike ishte: “Boll menduat, jam një 

korporatë/kompani e madhe, këto çështje nuk janë të 

rëndësishme për mua.” 

Kjo po ndikon në ambjentet reale dhe fizike dhe ka 

mundësinë të shkaktojë kaos masiv. Jo vetëm hakerat 

përtacë janë vënë pas nesh, por gjithashtu edhe kriminelë 

të mirëfilltë kibernetikë me eksperiencë dhe aftësi të 

hatashme, ndonjëherë të financuar nga shteti apo organizata 

terroriste. 

Terrorizmi kibernetik po përfshihet ndjeshëm edhe në 

axhendën e qeverive dhe ne si profesionistë të sigurisë, 

kemi aftësinë dhe përgjegjësinë, të mbrojmë partnerët, 

klientët dhe sigurisht integritetin tonë. 

13


Cyber Security 

“Kaspersky Lab” raporton një rritje të 

konsiderueshme të Spame-ve dashakeqëse 

nëpër emaile në çerekun e parë të 2016 

Raporti më i fundit nga Kaspersky Lab, ka zbuluar se pavarësisht rënies së numrit të Spameve 

nëpër emaile, ato janë bërë më të rrezikshme dhe të avancuara se më parë. Në të njëjtë 

kohë numri i fushatave promocionale me emaile të rreme, është rritur në mënyrë dramatike. 

Vetëm Kaspersky Lab gjatë Marsit 2016, ka parandaluar 22,890,956 përpjekje për të infektuar 

përdorues nëpërmjet emaile-ve me materiale dashakeqase të bashkangjitura, gati sa dyfishi i 

sulmeve të regjistruara në Shkurt të po këtij viti. 

ë prej vitit 2012, niveli i trafikut të emaileve 

Spam, ka pësuar një ulje konstante. 

Q 

Gjithsesi, numri i emaileve me materiale 

dashakeqase bashkangjitur tyre është 

rritur ndjeshëm. Në çerekun e parë të 

2016, ka qenë 3.3 herë më i lartë se sa e njëjta periudhë 

në 2015. Gjithashtu në këtë periudhë, ka patur dhe një 

rritje në “rasonmware” (program dashakeqas, i cili bllokon 

aksesin në kompjuter derisa një shumë parash paguhet si 

shpërblesë). Këto lloj programesh shpërndahen kryesisht 

nga bashkangjitje të formatit Word Documents, nëpërmjet 

emaileve. Aktori kryesor në këto bëma dashakeqase ka 

qenë “ransomware” Trojan Locky, i cili është shpërndarë 

nëpërmjet emaile-ve të gjuhëve të ndryshme në të paktën 

114 shtete. Emailet e Lockyt përmbajnë informacione 

të rreme nga institucione financiare, të cilat kanë 

përgënjeshtruar përdoruesit duke i bërë që të hapin 

bashnkangjitjet e dëmshme të emailit. 

Gjetjet e Kaspersky Lab, sugjerojnë që Spamet po bëhen 

shumë popullore për kriminelët kibernetikë, për të 

shënjestruar përdoruesit e Internetit, sepse shfletueset 

e internetit (WEB Browsers), po bëhen më të sigurtë. 

Pothuajse të gjithë zhvilluesit më popullorë të shfletuesëve, 

kanë integruar metoda sigurie, duke ja vështirësuar 

punën kriminelëve në shpërndarjen e programeve të tyre 

dashakeqase. 

Sipas Raportit të Kaspersky Lab mbi “Spam” dhe 

“Phishing”, rezultatet kryesore janë: 

• Në çerekun e parë të 2016, Kaspersky Lab regjistroi 

56.3% Spame në trafikun total të emaileve. Kjo shifër 

shënon 2.9% më pak, krahasuar me të njëjtën përiudhë 

të 2015, me 59.2%. 

• Numri më i madh i Spameve është dërguar gjatë muajit 

Janar (59.6% e trafikut total të emaile-ve). Kjo shpjegohet 

nga fundi i sezonit të pushimeve dimërore, ku trafiku i 

emaile-ve të rregullt, është më i ulët. 

• SHBA, mbajnë vendin e parë si gjeneruesi më i madh i 

Spameve në Botë, përgjegjëse për 12.43% të emaileve 

dashakeqës. Gjithsesi pjesa e SHBA në këto statistika 

ka rënë në krahasim me 2015, kur ishtë përgjegjëse për 

14.5%. 

• Burime të tjera të konsiderueshme të Spameve përfshinin 

Vietnamin (vendi i dytë me 10.3%) dhe Indinë (6.16%). 

Këto vende krahasohen me të njëjtën periudhë në 2015 

ku vendi i dytë dhe i tretë, mbahej nga Rusia (7.3%) dhe 

Ukraina (5.6%). Këtë çerek viti, Rusia zbriti në vendin e 

shtatë me 4.9%. 

• 81.9% e emaile-ve Spam, ishin me madhësi të vogël, deri 

në 2 KB. Për kriminelët kibernetikë, një email jo shumë i 

ngarkuar, e lehtëson proçesin e dërgimit masiv të tyre. 

• Gjermania ishte vendi më i shënjestruar nga “mailshot” 

dashakeqës, me një shifër prej 18.9% të të gjithë klientëve 

të Kaspersky Lab në këtë vend. Gjermania pasohet nga 

Kina (9.43%) dhe Brazili mban vendin e tretë (7.53%). Për 

të njëjtën periudhë në 2015, tre vendet e para mbaheshin 

nga Britania e Madhe (7.8%), Brazili (7.4%) dhe SHBA 

(7.2%). 

Terrorizmi ishte tematike kryesore e emaile-ve 

Spam. 

Gjatë këtij çerek viti, përgënjeshtruesit u munduan të 

tërhiqnin vëmendjen e përdoruesit për të hapur dokumentat 

14

dashakeqase, duke i tematizuar emaile-t në lidhje me 

terrorizmin, temë, e cila gjendet gjithmonë nëpër lajmet e 

fundit. Për të parandaluar sulmet terroriste, shumë vende 

kanë forcuar masat e tyre të sigurisë, ndaj dhe fushatat 

përgënjeshtruese sensibilizuese, janë kthyer në një tematikë 

të preferuar për krijuesit e emaile-ve Spam. 

Disa nga këta përgënjeshtrues, mundohen të bindin 

përdoruesit se skedari bashkangjitur emailit, përmban 

një aplikacion për telefonin e tyre inteligjent, i cili, pas 

instalimit do të mund të detektojë një pajise eksplozive 

terroriste. Emaili thekson që Departamenti i Mbrojtjes së 

SHBA, ka zbuluar këtë teknologji të re, e cila është efikase 

dhe e thjeshtë për t’u përdorur. Skedari i bashkangjitur 

kryesisht përmban një skedar të ekzekutueshëm, i cili është 

identifikuar si “Troja-Dropper.Win32.Dapato”, një program 

dashakeqës që mund të vjedhë të dhëna të ndjeshme si dhe 

të programojë sulme të tjera më të dëmshme. 

Zhvilluesit më të njohur të Spame-ve në Nigeri, gjithashtu 

përdorin tema terrorizmi në email-et e tyre. Sipas raportit 

të Kaspersky Lab, numri i këtyre emaile-ve është rritur 

ndjeshëm. Këta kriminelë kibernetikë, më përpara preferonin 

të dërgonin emaile të gjata me histori të detajura, të lidhura 

dhe me faqe lajmesh për të qenë akoma më të besueshëm. 

Gjithsesi, tani po dërgojnë mesazhe të shkrurtra, pa detaje, 

thjesht duke i kërkuar marrësit, që të vihen vetë në kontakt 

me dërguesin. 

“Për fat të keq, po shohim që parashikimet tona të 

mëparshme lidhur me Spamet, po bëhen realitet. 

Përgënjeshtruesit po përdorin metoda të shumëllojshme 

për të patur vëmendjen e përdoruesve dhe për t’i bërë ata 

të jenë më të pakujdesshëm. Ata po përdorin shumë gjuhë, 

duke ndërhyrë edhe nëpër Media Sociale, shumëllojshmëri 

skedarësh që i bashkangjiten emaile-ve, si dhe mesazhe 

pjesërisht të personalizuara për t’u dukur akoma më të 

besueshëm. Mesazhet përgënjeshtruese shpeshherë 

imitojnë njoftime nga organizata shumë të njohura. Kjo po 

e çon rrezikun e Spame-ve në një nivel tjetër.” – shprehet 

Daria Gudkova, Eksperte e Analizës së Spame-ve në 

Kaspersky Lab. 

Për të lexuar më shumë rreth veprimeve të “Spam” dhe 

“Phishing” për çerekun e parë të 2016, mund të ndiqni 

postimin në bloëgun securelist.com. 

15



Njohja e katër benefiteve të 

DLP-së për ndërmarrjet 

Sapo një kompani kupton se me çfarë problemesh po përballet, është më e lehtë në përcaktimin 

e mënyrës së rregullimit të problemit. Kjo është e vërtetë edhe për rastet e parandalimit 

të humbjes së informacionit (Data Loss Prevention – DLP). Por cili model i DLP është më i 

përshatshëm për biznesin tuaj? 

Në qoftë se punoni në një industri me një 

Ν 

gamë të gjerë rregullimit të dhënash, si p.sh. 

shërbime financiare, keni nevojë për një 

program të plotë DLP. Një biznes i vogël, i 

cili është i shqetësuar vetëm për sigurimin 

e numrave të kartave të kreditit nëpër laptopë, mjaftohet 

më një version më pak të avancuar të DLP. 

Benefitet e përgjithshme të bizneseve, nga DLP, ndahen në 

4 kategori të përgjithshme: 

1. Të kesh informacion ku ndodhen të dhënat 

2. Të kuptuarit se ku shkojnë të dhënat 

3. Të diturit se si përdoren të dhënat 

4. Të edukuarit e punonjësve si dhe parandalimi i 

aktiviteteve të rrezikshme 

Të kesh informacion ku ndodhen të dhënat 

Të diturit se ku ndodhen të dhënat brenda një kompanie, 

është një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballen 

profesionistët e sigurisë. Pavarësisht ndonjë politike 

formale apo dokumentacioni, të dhënat kanë një veti, 

të të shfaqurit në vendodhje nga më të papriturat. Nqs 

diçka ka vlerë, punonjësit po e përdorin atë. E nqs. po e 

përdorin atë, me shumë mundësi do të përfundojë në çdo 

vend të mundshëm. Veprimi i thjeshtë i të krijuarit të një 

“spreadsheet”, si dhe ruajtja në një server dhe dërgimi me 

e-mail në disa kolegë, menjëherë shpërhap të dhënën në 

dhjetëra servera dhe lokacione. Ky bëhet një problem i 

ndjeshëm kur vjen momenti i auditit dhe ky i fundit duhet 

siguruar që të dhënat janë ruajtur vetëm aty ku supozohet 

16

të jenë, të mbrojtura nga mjetet e duhura të sigurisë. 

DLP vjen në ndihmë të ndërmarrjeve në këto situata. Mund 

të ndihmojë të gjejë të dhëna duke skanuar magazinat e 

të dhënave, duke monitoruar sistemin për të parë kush po 

dërgon dhe kush po merr si dhe skanimin e vazhduar të 

laptopëve dhe kompjuterave personalë të punonjësve për 

të parë se kush ka ruajtur një kopje në memorien e tyre. 

Gjithsesi DLP nuk është “ilaçi” përfundimtar. Do ju duhet të 

dini ku ta drejtoni, të përcaktoni rregullat në lidhje me çfarë 

po kërkoni dhe duhet patur akses në ato lokacione për të 

patur mundësinë e skanimit. Por këto kanë tendencën të 

jenë probleme mekanike, të cilat zgjidhen me një planifikim 

paraprak të mirë. 

Proçesi i të diturit se ku ndodhen të dhënat, mund të quhet 

“content discovery” dhe mund të jetë shumë i dobishëm 

për të arritur rezultatet e nevojshme. Tashmë, jo vetëm do 

mund t’i tregoni auditit ku ndodhen të dhënat e rregulluara, 

por gjithashtu mund të dokumentoni dhe të provoni se ku 

nuk ndodhen. Kjo zvogëlon shumë fushën e veprimit të 

auditëve, duke ulur kostot ndjeshëm. 

Të kuptuarit se ku shkojnë të dhënat 

Informacioni lëviz në mënyrë konstante, brenda dhe jashtë 

kompanisë suaj dhe DLP-ja ndihmon kompanitë të ndjekin 

se ku shkojnë këto të dhëna. Tri mënyrat se si e realizin këtë 

është duke monitoruar rrjetin, duke vëzhguar hard drivet e 

punonjësve dhe duke ndjekur informacionet e ndjeshme, të 

cilat ruhen në memorie të lëvizshme. Për shumë kompani, 

këto janë arsyet kryesore për të patur një DLP, duke filluar 

me monitorimin e emailet, edhe pse kryesisht ai nuk është 

burimi i rrezikut. Në të shumtën e rasteve, rrjedhja e të 

dhënave vjen nga ndërhyrjet në sistem, jo nga dërgime me 

email. 

DLP e rrjeteve mund edhe të detektojë persona të cilët 

janë duke vjedhur të dhëna, edhe pse kjo kërkon pak më 

shumë përpjekje se zakonsisht, pasi mjetet standarde nuk 

mund të skanojnë brenda skedarëve të inkriptuar ose të 

detektojë teknika të tjera të ndërhyrjeve të pautorizuara. 

DLP do duhet të kombinohet me mjete të sigurimit të 

rrjetit, si “outbound firewalls”, të cilat bllokojnë lidhje e pa 

aprovuara outbound, ose “next generation firewalls”, të 

cilat vëzhgojnë për veprime të aplikueshme brenda trafikut 

SSL, për të verifikuar dhe gjetur aktivitetet e rrezikshme për 

vjedhje informacioni. 

Endpoint DLP mund të ndjekë sistemin e cilit punonjës, ka 

informacion të ndjeshëm, duke skanuar hard drive-n e tyre. 

Kjo është një mënyrë efektive pasi mund të detektohen 

17



lëvizjet e informacioneve në sistemin e punonjësve, qofshin 

të autorizuara apo jo dhe të ndërmarrit e verpimeve të 

duhura. Gjithashtu ndjek edhe kur skedarët kopjohen në 

memorie të lëvizshme, për të mos lejuar humbjen e të 

dhënave nga USB apo pajisje të tjera. 

Të diturit se si të dhënat përdoren 

Kombinimi i rrjetit, ruajtjes dhe monitorimit “endpoint”, krijon 

një ide më të përgjithshme se si të dhënat e ndjeshme, 

përdoren brenda një kompanie. Gjithsesi benefitet e DLPsë 

me këto mundësi variojnë shumë. Në varësi të të tool-it 

që zgjidhni, mund të jeni të aftë të detektoni dhe ndiqni, kur 

përdoruesi bën “cut” dhe “paste” informacion të ndjeshëm 

midis aplikacioneve të ndryshme, ose kur printojnë ose 

dërgojnë fax të kopjeve të këtyre të dhënave. Disa tools 

për DLP, po integrojnë “files activity monitoring tools”, 

për të gjurmuar se kur përdoruesi akseson të dhëna. Nga 

pikëpamja e biznesit, kjo ndihmon në të kuptuarin kur 

përdoren të dhënat e ndjeshme në kompaninë tuaj. Psh. 

mund të gjurmoni sa shpesh të dhënat i komunikohen 

klientëve apo kompanive të jashtme, apo cilët sektorë të 

bizneset bazohen në cilat të dhëna. 

Ndërsa ky funksion bazohet në më shumë analiza manuale 

se sa skenarë sigurie, mund të jetë shumë e vlefshme 

pasi mund të përdoret për rregullluar proçeset e biznesit 

për përshtatur më mirë objektivat tuaja të sigurisë, duke 

bllokuar përdorime të veçanta të të dhënve. 

Të edukuarit e punonjësve si dhe parandalimi i 

aktiviteteve të rrezikshme 

Një nga benefitet më të fuqishme për parandalimin e 

humbjes së të dhënave, është edukimi i punonjësve 

për kujdesin që duhet të shfaqin lidhur me të dhëna të 

ndjehshme. Në vend që të bllokojë një veprim i cili shkel 

politikat pa u vënë re, sistemi mund ta njoftojë direkt, 

automatikisht dhe menjëherë. Shumica e rrjedhjeve të të 

dhënave, ndodhin si rezultat i gabimeve apo mungesës 

së informacionit për të kuptuar se cilat veprime janë të 

dëmshme. DLP-ja i kap këto e menjëherë sapo ndodhin. 

Duke diskutuar me qindra organizata, të cilat përdorin 

DLP, ata universalisht raportojnë një rënie të theksuar të 

aktiviteteve të padëshiruara, sapo kanë filluar implementimin 

e proçesit të lajmërimit të punonjësve të tyre në rast 

gabimesh apo veprimeve të gabuara. 

Çdo DLP Tool mund të bllokojë veprime që shkellin 

politikat e kompanisë. Ju mund të ndaloni punonjësit tuaj 

t’i dërgojnë klientëve listë webmaili, të ruajnë numra kartash 

krediti në memorie të lëvizshme ose të ngarkojnë “pronën 

intelektuale” në “cloud-in” e tyre personal. 

DLP është një teknologji e gjerë, e cila ofron një gamë të 

madhe shrbimesh nga e cila bizneset mund të përfitojnë, për të 

ruajtur më mirë, “pronat e tyre intelektuale”. Çelësi është në të 

kuptuarit e objektivave specifike, përpara së të bëhet zgjedhja 

e teknologjisë, pasi ka një gamë kaq të madhe shërbimesh, 

saqë duhet zgjedhur me kujdes, opsioni i duhur. 

18

Your BiZZness Partner 

S E C U R I T Y 

2 nd 

#asf16 

Tirana International Hotel 

www.asf.al 

BiZZshpk AlbanianSF InfoComWorld

Konferenca e 2-të Albanian 

Security Forum 

Mind the Risk. Be Proactive! 

Tiranë - 14 Dhjetor 2016 

Mënyra se si është formësuar mjedisi i ri në rang lokal, panevropian 

dhe global, rendit çështjet e sigurisë ndër prioritete 

më të larta në çdo vend. 

Duke pasur parasysh se peizazhi i kërcënimit ka ndryshuar 

dhe rreziqet janë në rritje sasiore dhe cilësore, kërkohet 

vigjilencë e vazhdueshme, vlerësimin i rreziqeve, zbulimin e 

hershëm i kërcënimeve dhe kryesisht masa parandaluese. 

Bazuar në këtë qasje, më 14 dhjetor 2016 organizohet 

në Tiranë për herë të dytë nga kompania BiZZ SHPK, 

konferenca për çështjet e sigurisë "ASF - Albanian Security 

Forum". 

Konferenca e 2-të "Albanian Security Forum" ka për qëllim 

të nxjerrë në pah peizazhin kërcënimeve aktuale, strategjitë, 

metodat e zgjidhjeve, menaxhimin dhe trajtimin e rreziqeve 

të bazuar në triptikun: Teknologji - Njerëz – Procese. 

Në fokus të konferencës do të jenë çështje të rëndësishme 

me të cilat përballet profesionistë në fushën e sigurisë - 

por edhe më gjerë, në jetën politike dhe sociale - të tilla si 

sfidat e reja të epokës së krimit kibernetik dhe kërcënimet 

teknologjike (drone, survejimi AV, etj.) por edhe rrjedha e 

madhe e emigrimit në rajon, format e reja të terrorizmit si 

dhe krimi i përditshëm. 

Folës të shquar shqiptarë por edhe të huaj do të ftohen 

për të zhvilluar një sërë çështjesh kritike si: ndikimi i 

emigrimit mbi sigurinë, kërkesat për mbrojtjen e kufirit 

dhe infrastrukturës kritike, analizimi i profilit dhe mënyrës 

si veprojnë grupet terroriste dhe “ujqërit e vetmuar” në 

Evropë dhe në rajon, trajtimi i krimeve të vogla dhe të 

mesme, karakteristikat e sulmeve të avancuara në rrjete, 

mbrojtja e infrastrukturës së informacionit dhe të dhënave 

kundër krimit kibernetik (ΙΤ Security), qasja optimale e 

menaxhimit të projektit të sigurisë (Security Management) 

siguria e ambienteve me mjete teknologjike (video survejimi, 

sistemet e alarmit, kontrollit të qasjes) dhe shumë çështje 

të tjera të rëndësishme.

2 nd 

Sesionet 

Strategjitë e reja për sfida të reja 

Sfidat aktuale dhe shfaqja e formave të reja të kërcënimeve 

me natyrë tejet të globalizuar janë sfida më e madhe për 

shërbimet e sigurisë publike dhe sektorit privat. 

Forma ndër-kufitare e krimit të organizuar, terrorizmi 

ndërkombëtar dhe krimi kibernetik pa kufij gjeografik, si 

dhe nevoja për mbrojtjen dhe kontrollin e kufijve, kërkon 

mbi të gjitha grumbullimin dhe menaxhimin efektiv të 

informacionit (Inteligjencë) për të identifikuar kërcënimet 

si dhe bashkëpunim ndërmjet agjencive qeveritare dhe 

ndërkombëtare, por edhe të sektorit privat. 

Gjithashtu, një strategji efektive për të mbrojtur objektet 

dhe personat (Mbrojtja VIP), kërkon zbatimin e planeve 

të integruara të menaxhimit të rrezikut dhe përdorimin e 

mjeteve moderne teknologjike. 

Zhvillimin e strategjive dhe veprimeve për përballimin e 

këtyre sfidave do ta trajtojnë folësit tanë në sesionin e parë 

të konferencës. 

Rregullat e reja të sigurisë Kibernetike 

Siguria digjitale është tani më shumë se kurrë, një sfidë e 

madhe për çdo organizatë dhe biznes. 

Menaxherët e departamenteve IT nga njëra anë duhet të 

merret me rreziqet që fshihen pas softuerëve dashakeqës 

dhe të mbrohen nga sulmet e avancuara, ndërsa nga ana 

tjetër, duhet të përshtatin masat e tyre për mbrojtjen e të 

dhënave në mjedisin e ri IT, në formën që tashmë ai ka, me 

adoptimin e Cloud-it, mobility, Internet of Things, qasjes 

BYOD dhe tendencave të tjera. 

Në sesionin e dytë të konferencës “Albanian Security Forum”, 

ekspertë në sigurinë digjitale do të nxjerrin në pah "rregullat e 

reja të lojës", duke paraqitur hartën e re të botës digjitale dhe 

trendet e kërcënimeve, ndërsa në paralelisht do të paraqesin 

politikat dhe mjetet e mbrojtjes q[ duhet të adaptohen nga 

organizata për të mbrojtur të dhënat e tyre dhe për të rritur 

funksionalitetin e infrastrukturës. 

Digital Era do të thotë Kërcënimet reja: Si të jemi proaktiv! 

Në një mjedis kërcënimesh gjithnjë e të reja, rreziku rritet 

vazhdimisht. Sondazhet ndërkombëtare tregojnë se shumë 

shtete, organizata, biznese të mëdha dhe të vogla, dhe 

individë përballen me kërcënime digjitale dhe nganjëherë 

bëhen viktimat e kriminelëve kibernetikë me pasoja të rënda 

në shumë nivele. 

Çelësi për mbrojtjen e të dhënave kritike të biznesit dhe 

shmangies së incidenteve që rrezikojnë funksionimin e tyre të 

duhur, është krijimi i kushteve që do të parandalojnë rreziqet 

duke investuar në teknologji, në procese, në politika, dhe 

natyrisht tek njeriu. 

Copat e enigmës që përbëjnë një qasje proaktive për sigurinë 

digjitale do të paraqiten në këtë seksion janë nga profesionistë 

që aktivizohen në sektorin e sigurisë.

Kur do të zhvillohet konferenca e 2-të 

Albanian Security Forum? 

Konferenca do të zhvillohet ditën e Mërkurë më 14 Dhjetor 2015 në Tiranë, pranë 

Tirana International Hotel & Conference Centre. 

Kujt i drejtohet? 

Të gjithë drejtuesit dhe profesionistët që merren me 

fushën e Sigurisë dhe kanë përgjegjësinë e vendimmarrjes 

për çështjet e sigurisë në sektorin Publik dhe Privat, si: 

Përgjegjëses Sigurie Ambienti dhe Personash, Drejtorë 

Sigurie Informacioni por edhe Profesionistë në Degët e 

Informatikës. 

Gjithashtu i drejtohet profesionistëve që ofrojnë shërbime 

dhe pajisje sigurie, kompanitë që realizojnë vepra 

teknologjike dhe më gjerë kompanitë që aktivizohen në 

tregu e shërbimeve dhe zgjidhjeve mbi sigurinë, nëpunësve 

që mbajnë pozicione të larta në kompani, banka, organizata 

telekomunikacioni, industri & objekte (porte, aeroporte 

etj.) të cilët duhan të informohen rreth kërcënimeve dhe 

rreziqeve në si në aspektin e sigurisë fizike po ashtu dhe 

në atë IT. 

Së fundi, tematika e konferencës intereson në mënyrë 

direkte drejtuesit e forcave të armatosura dhe të trupave të 

sigurisë, drejtuesit e forcave speciale dhe në përgjithësi çdo 

punonjës në fushën e sigurisë fizike dhe atë elektronike, në 

sektorin privat dhe publik. 

Si mund të marr pjesë në konferencën e 2-të Albanian Security Forum? 

Për të marrë pjesë në konferencën nevojitet të regjistroheni paraprakisht në faqen www.asf.al. Pjesëmarrja ofrohet falas. 

Si mund marr pjesë si sponsor në konferencë dhe cilat janë benefitet e sponsorizimit? 

Në konferencë ofrohen disa opsione sponsorizimit në varësi 

të kërkesave dhe mundësive të çdo kompanie ku mbulohen 

nivele të ndryshme reklamimi duke filluar nga publikimi i 

thjeshtë i logos e duke vijuar deri në shpërndarjen e 

materialeve reklamuese tek pjesëmarrësit, mbajtjes së një 

fjalimi, si mundësinë prezencës me stendë e cila ndërtohet 

nga organizatorët. 

Pjesëmarrja me anë të sponsorizimit në ASF - Albanian 

Security Forum është një mundësi unike për të prezantuar 

aktivitetet, shërbimet si dhe zgjidhje tuaja në eventin më të 

madh për sigurinë në Shqipëri, në një audiencë të madhe të 

profesionistësh ku do mund të njihni klientë rinj potencialë 

dhe bashkëpunëtorë dhe të shkëmbeni idetë dhe përvojat 

me kolegët dhe drejtuesit e tregut. 

Duke pasur parasysh mbulimin e gjerë të mediave 

bashkëpunuese (të shtypura dhe ato elektronike, radio, 

portale, blogje), dhe veprimtaritë e tjera promovuese që 

ndërmerren nga Bizz SHPK (marketing I drejtpërdrejtë, 

media sociale, etj.), sigurohet një mbulim dhe promovim 

dinjëtoz për kompaninë tuaj. 

Për më shumë informacion, mund të kontaktoni Z. Idit Riza, 

+355 69 35 40000, i.riza@bizz.al.


Physical Security 

10 Këshilla për të zgjedhur sistemin 

e duhur të video survejimit 

Përzgjedhja e sistemit të duhur për video survejim është një vendim më të cilin duhet të përballen 

biznese të të gjithë përmasave dhe sektorëve të industrisë. 

or ndërsa survejimi evolon dhe programet 

P 

avancojnë, CCTV po i sjell benefite 

bizneseve përtej sigurisë. Si rezultat, të bërit 

zgjedhjen e duhur, mund të ketë benefite 

shumë më të mëdha se sa mendohet. 

Më poshtë janë 10 pyetje që bizneset duhet t’i bëjnë vetes 

përpara së të kërkojnë për një sistem survejimi. 

1. Kamerat duhet të jenë diskrete apo duhet të 

funksionojnë si “frikësues”? 

Vendodhja dhe ajo çka duhet monitoruar, përcaktojnë 

nëse duhen zgjedhur kamera diskrete apo të dukshme. 

“Box Cameras” mund të jenë ndër më të mëdhatë dhe të 

dukshme, për tu kujtuar njerëzve, që po monitorohen, për 

të parandaluar mundësinë e ndonjë vjedhjeje. 

“Dome Cameras” janë më të mirat për vëzhgim të fshehtë, 

në sajë të përmasave të vogla dhe formës sferike. Modelet 

ultra kompakte madje, janë aq të vogla sa mund të mbahen 

në pëllëmbë të dorës. Së fundmi, kamerat PZT (Pan 

Tilt Zoom), janë shumë të mira për të monitoruar zona 

me shtrirje të gjerë si dhe për të ndjekur shumë lehtë 

subjektet. 

2. Kamerat do të përdoren për ambjente të 

jashtme apo të brendshme? 

Ndërsa pjesa më e madhe e kamerave moderne mund 

të përdoren për ambjente të brendshme dhe të jashtme 

gjithashtu, është e rëndësishme të konsiderohen faktorë 

si montimi dhe kasa. Për përdorime në kushte ekstremisht 

të ftohta, të zgjedhurit e një kamere, e cila ka një dizajn 

mjaft të durueshëm më ngrohës të trupëzuar do të thotë 

që do mund të ketë aftësinë të ndizet dhe të funksionojë 

pavarësisht temperaturës. 

Në industri të tilla si transporti, psh. është shumë e 

rëndësishme zgjedhja e një kamere të fortë, e cila do mund 

të operojë në mënyrë efikase në ambjente të vështira dhe 

në shumicën e rastese me nivele të larta dridhjeje. 

Por, jo vetëm kamerat e jashtme kanë nevojë për kasa 

23


Physical Security 

mbrojtëse. Në ambjentet industriale, si psh fabrika, kamerat 

kanë nevojë për mbrojtje nga pluhuri. 

Në kuzhinat e restoranteve, është shumë e rëndësishme 

mbrojtja e kamerave nga yndyra, ndërsa në klube e 

bare, faktorë si makineritë e tymit dhe pije alkolike të 

derdhura, mund të ndikojnë në tipin e kasës mbrojtëse së 

përzgjedhur. 

3. Sa është madhësia e hapësirës për t’u 

suvejuar? 

Hapësira e cila duhet vëzhguar me një sistem survejimi, 

do të përcaktojë se cilat janë kamerat më të përshtatshme 

sikurse rrjetin e nevojshëm. Është e nevojshmë të bëhet 

një planimetri e hapësirës për të vlerësuar sasinë dhe llojet 

e kamerave të nevojshme. 

Kamerat PTZ funksionojnë më së miri për hapësira të 

mëdha, gjykuar nga hapësira e madhe që mund të mbulojnë 

sikurse mundësimin e afrimit (zoom) të pamjeve. Me 

“Canon”, pamje këndgjera deri në 112 gradë, mundësojnë 

monitorimin e hapësirave shumë të mëdha, vetëm me një 

kamerë. 

Kjo do të thotë që rrjetet e survejimit mund të ndërtohen 

me më pak kamera, për të ulur kostot. Edhe pse me kënd 

shumë të gjerë, kualiteti i imazheve është impresionues. 

Në krahasim, zona më të vogla, kanë nevojë për kamera 

statike. Ka gjithashtu lloje të ndryshme rrjetesh, në varësi 

të zonës që nevojitet të monitorohet. 

Pjesa më e madhe e bizneseve, kërkojnë vetëm rrjet LAN; 

gjithsesi rrjetet më të mëdha kanë nevojë për rrjet pa kabuj 

(WAN) 

4. Sa cilësi imazhi dhe detaje ju nevojiten? 

Shtrirja e hapësirës që duhet monitoruar, përcakton 

rezolucionin e nevojshëm, p.sh., hapësirat e mëdha për 

shitje, do të kenë nevojë për kamera me rezolucion të lartë, 

pra imazhe që nuk humbasin informacion kur afrohen. 

Ndërsa hapësira më të vogla si p.sh. zyra apo dhoma 

recepsioni, kanë nevojë kryesisht për kamera me rezolucion 

të ulët. Kamerat me rezolucion të lartë nuk janë gjithmonë 

zgjidhja e duhur për çdo situatë. 

Është më mirë të vlerësohet çdo hapësirë individualisht 

për të projektuar në mënyrë që të shpenzohet në mënyrë 

efikase duke kursyer para. 

5. Si janë kushtet e ndriçimit? 

Është shumë e rëndësishme të testohen kamerat për të 

parë se cili model përshtatet më mirë me kushtet e ndriçimit 

në hapësirën e caktuar. Ambjentet e brendshme sikurse ato 

jashtë, kanë ndryshime të theksuara të ndriçimit gjatë ditës, 

pa përmendur ndryshime më afatgjata gjatë ndryshimit të 

stinëve. 

Të konsiderohet ndriçimi dhe shpeshherë lëvizja e tij 

është esenciale. P.sh. a do të ketë reflektim të dritës nga 

dyshemeja? 

A krijohet shkëlqim verbues nga ndriçim i fortë i pasëm? 

Për ambjente si klube nate, ndriçimi LED mund të ketë një 

efekt mbi kamerat. 

Fatmirësisht ka një shumëllojshmëri teknologjish, të cilat 

do mundësojnë regjistrimin e saktë dhë të përdorshëm të 

pamjeve në çfarëdolloj kushtesh të ndriçimit. Teknologjitë 

për filtrimin e dritës si IR Filters dhe iluminatorë artificialë, 

mund të amplifikojnë apo të reduktojnë sasinë e dritës që 

arrin sensorët e kamerës, duke krijuar imazhe më të qarta 

gjatë ditës dhe natës. 

6. A është audio e rëndësishme? 

Integrimi i audios në sistemet e survejimit, e bën të 

mundur për personelin të dëgjojë dhe flasë me kriminelët 

e mundëshëm. Mund të integrohet lehtësisht me sistemin 

e manaxhimit të videos. 

Nga pikëpamja e survejimit, mund të përdoret edhe si një 

metodë detektimi e veçuar, për të filluar regjistrime apo 

alarme, kur zhurmat kalojnë një nivel të caktuar. 

24

7. A është shkallëzueshmëria faktor? Do të 

duhët të shtohet numri i kamerave më kalimin 

e kohës? 

Është mjaft e rëndësishme të pasurit e një sistemi survejimi 

të shkallëzueshëm dhe fleksibël. Problemi me sistemet 

tradicionale të CCTV është që janë qarqe të mbyllura, që 

do të thotë se gjithçka është e lidhur me kabuj dhe shumë 

e vështirë për tu zgjeruar. 

Prandaj është shumë e rëndësishme të zgjidhen kamera 

IP, të cilat janë të lidhura në rrjet pa kabuj duke lejuar një 

zmadhim të mundshëm të tij. Shtimi i kamerave IP në një 

rrjet është pak a shumë i ngjashëm me shtimin e një telefoni 

në një rrjet VOIP, është e thjeshtë dhe nuk ka nevojë për 

ndërhyrje apo shtime në rrjet. 

8. Cilët sektorë të biznesit tuaj mund të përfitojnë 

nga monitorimi dhe survejimi efektiv? 

Bizneset përfitojnë nga sistemet e survejimit, por jo vetëm 

për të monitoruar grabitje dhe vjedhje, por për të rritur edhe 

sigurinë e stafit apo për të konfirmuar incidente. Duke ditur 

që po mbrohen vazhdimisht, punonjësit do të ndihen më të 

sigurtë gjatë punës. 

Portretizimi i ngjarjeve i mundësuar nga sistemi i survejimit 

është shumë i vlefshëm për të konfirmuar incidente 

si grabitje, dhunë në vendin e punës, dëmtime apo 

vandalizime. Ky informacion është esencial, në rast të një 

përndjekje penale. 

Por të kesh një sistem të mirë të survejimit me kamera, 

mund të sjellë përfitime jo vetëm në termat e sigurisë dhe 

monitorimit, por edhe në veprime më të gjera të biznesit 

dhe analitikës. 

Në industri si ato të shitjes me pakicë, psh. aftësia për 

sisteme survejimi për të prodhuar të dhëna lidhur me 

eksperiencën e klinetëve, po ndryshon jo vetëm mënyrën 

si punon departamenti i security po gjithashtu edhe 

marketingu, shërbimi ndaj klientit si dhe departamentet e IT, 

duke ofruar informacione të vlefshme për të ndihmuar në 

përmirësimin e kushteve për klientët dhe rritjen e fitimit. 

Psh. të kuptuarit se si klientët lëvizin në brendësi të një 

dyqani, mund të jetë një informacion i vlefshëm për mënyrën 

e ekspozimit të produkteve, ndërsa teknologji si njohja e 

tipareve të fytyrës mund të përcaktojë atribute si mosha 

mesatara dhe gjinia më dominante që frekuenton dyqanin. 

Këto aftësi mund të lejojnë manaxherët e dyqaneve jo 

vetëm të kuptojnë më mirë profilin e klientëve të tyre, por 

gjthashtu edhe të targetojnë fushatat reklamuese. 

9. Çfarë sfidash kërkoni të tejkaloni me video 

survejimin? A mundet të ndihmojë Analitika 

VMS? 

Një sistem VMS është esencial duke konsideruar që koha 

mesatare që dikush mund të fokusohet në një regjistrim 

video është vetëm 20 minuta. VMS ose video analitika, 

mund të lajmërojë në mënyrë të pavaruar në rast të sjelljeve 

të dyshimta si dhe të aplikojë analitikën, për të përmirësuar 

mënyrën sesi manaxhoni biznesin tuaj. 

Detektorët e lëvizjes dhe algoritme inteligjente, na 

mundësojnë informacion të vlefshëm dhe të përdorshëm, 

si psh. numri total i personave që kanë hyrë në dyqan. Duke 

bërë krahasimin me xhiron e përgjithshme, manaxherët 

do mund të llogarisin “conversion rate” për përcaktuar sa 

efektive ka qenë një fushatë apo një tjetër. 

10. Si të zgjedhësh një VMS të përshtatshme? 

Është mjaft e rëndësishme që kërkesat për një sistem 

manaxhimi video, të përfshijë dhe planin e përdorimit 

nga ana e biznesit, që në fazat e projektimit. Problemet 

kryesore, të cilat shtynë në zgjedhjen e sistemit të 

survejimit do jenë pak a shumë të njëjtat edhe për 

zgjedhjen e VMS-së së nevojshme. 

Si shembull mund të merren personat që udhëtojnë 

shumë, ose duhet të manaxhojnë shumë vendodhje të 

survejuara, duke patur nevojën për akses nga çfarëdolloj 

lokacioni. Çdo zgjidhje VMS duhet të jetë e përshatur për 

ju dhe biznesin tuaj. 

25


Technology 

Një Data Center i qëndrueshëm 

ka rëndësi të veçantë… 

Rritja ekonomike dhe qëndrueshmëria e sipërmarrjeve vazhdimisht mbështeten në modele 

të reja biznesi, të cilat janë në gjendje të përfitojnë nga risitë e fundit të teknologjisë për të 

krijuar burime të reja të ardhurash. Në ditët e sotme, fuqizimi i kapaciteteve në Teknologjinë e 

Informacionit (IT) konsiderohet si një çelës suksesi për kompanitë e sapokrijuara (startup) dhe ato 

të konsoliduara. Me këtë frymë, infrastruktura e teknologjisë së informacionit dhe Data Centerat 

janë kthyer në domosdoshmëri për qëndrueshmërinë e ndërmarrjeve të mëdha dhe organizatave 

qeveritare. 

Çfarë ofron Intracom Telecom Albania për ju! 

Intracom Telecom Albania ofron një gamë të plotë të 

shërbimeve për Data Center dhe zgjidhje “me çelësa në 

dorë” që nisin nga ndërtimi i objektit dhe infrastrukturës deri 

tek virtualizimi, automatizimi dhe siguria, në përputhje me 

kërkesat dhe planin e biznesit të klientit. Me eksperiencat e 

suksesshme të grupit Intracom Telecom në implementime 

të Data Centerave në institucione financiare, ISP, operatorë 

telefonikë, ministri dhe organizata të mëdha në shumë 

vende të botës, Intracom Telecom Albania, ka përfituar 

njohuritë e duhura për të përmbushur edhe kërkesat më 

strikte të klientëve. 

Projektimi në detaj, çelësi i suksesit 

Shërbimet e Data Centerit, përfshirë këtu plafinikimin 

strategjik, projektimin dhe shtrirjen, sigurohen nga një 

ekip profesionistësh të Intracom Telecom Albanias, të cilët 

mbartin një eksperience shumëvjeçare. Në përputhje me 

standardet e industrisë, Data Centerat janë të ndërtuara me 

një objektiv madhor në mendje: teknologjia e informacionit 

të jetë e disponueshme gjatë gjithë kohës për biznesin. Çdo 

gjë manaxhohet në detaje, që nga kërkesat elektromekanike 

dhe ndërtimore, deri tek mbrojtja nga zjarri, masat e sigurisë 

dhe infrastruktura e domosdoshme për ngritjen dhe 

sistemin e dhomës së serverave. 

Furnizimi me Energji: i zgjerueshëm dhe i 

vazhdueshëm 

Bizneset mbështeten së tepërmi tek vijueshmëria dhe 

zgjerimi shkallë-shkallë i Data Centerit. Intracom Telecom 

Albania kujdeset për çdo lloj problemi që lidhet me 

furnizimin e energjisë në të gjitha nivelet – burimi, rruga 

dhe përbërësi – në mënyrë që çdo problem të shmanget 

dhe të sigurohet vijueshmëria e sistemit edhe gjatë orëve të 

mirëmbajtjes apo në rastet e problemeve me pajisjet fizike. 

Vijueshmëria sigurohet nëpërmjet kombinit të sistemeve 

të baterive (UPS) dhe furnizuesve të energjisë në rast 

emergjencash (gjeneratorë). Për më tepër, Data Centerat 

janë të zgjerueshëm dhe sigurojnë eficiencë në energji 

për të mbushur në mënyrë të sukseshme çdo kërkesë në 

funksion të rritjes së kapaciteteve në të arrdhmen. 

Sisteme ftohje që kursejnë energji 

Pajisjet e Data Centerit janë konceptuar të operojnë në 

nivele të sigurta të temperaturës dhe lagështisë, për të pasur 

një funksion sa më efikas dhe jetëgjatë. Në praktikë, ftohja 

e dhomës, e cila nevojitet për të shmangur mbinxehjen 

e pajisjeve, rezulton të jetë një nga konsumuesit më të 

mëdhenj të energjisë në Data Center. Intracom Telecom 

Albania përdor mjete të specializuara simuluese për të 

projektuar dhe implementuar sisteme ftohjeje efikase që 

garantojnë rezultatet më të mira me kosto operacionale 

më të ulëta. 

Mbrojtja nga të papriturat 

Intracom Telecom Albania mbron asetet e Data Centerit 

përkundrejt kërcënimeve të ndryshme – nga zjarri, 

përmbytjet, ndërhyrjet e paautorizuara etj. – përmes 

përdorimit të sistemeve të duhura të shuarjes së zjarrit dhe 

mekanizmave të sigurisë, përfshirë rrjetin e kamerave me 

qark të mbyllur (CCTV) që siguron mbikqyrje në çdo pikë 

hyrje-dalje. 

26

Përsosmëria në ndërtimin e dhomës 

Vendndodhja e Data Centerit zakonisht kërkon modifikime 

në disa forma strukturore dhe arkitekturore. Dyshemetë 

teknologjike, mure rezistente ndaj zjarrit dhe ndërhyrjet 

ndërtimore janë sfidë më vete. Intracom Telecom 

Albania organizon në mënyrë të sukseshme, cakton 

dhe ndërmerr punimet e nevojshme në ambientet tuaja 

me profesionalizem, duke dhënë rezultate që mund të 

përballojnë çdo lloj kritike. 

Asistencë në distancë 24x7 

Intracom Telecom Albania mund t’ju ndihmojë të zgjidhni 

çdo incident apo situatë emergjence me Data Centerin tuaj. 

Inxhinierët tanë të trajnuar mund të monitorojnë në largësi 

të gjitha proceset kritike dhe përbërësit e infrastrukturës 

suaj të IT-së, dhe të sigurojnë asistencën e nevojshme për 

funksionimin pa ndërprerje të Data Centerit tuaj. 

Partnerë të besueshëm 

Intracom Telecom Albania ka ndërtuar një ekosistem të 

qendrueshëm partnerësh lider në industri, në mënyrë që 

të projektojë zgjidhjet e Data Centerit që i përshtaten 

kërkesave specifike të klientëve. 

Software-Defined Data Center dhe shërbimet e 

avancuara 

Me një ekspertizë të thellë në teknologjitë e reja dhe 

tendencat e tregut, Intracom Telecom Albania projekton, 

implementon dhe mbështet zgjidhjet që i rezistojnë kohës, 

që janë të qendrueshme dhe eficiente dhe sigurojnë 

gadishmërinë maksimale me një kosto totale minimale e 

duke shmangur mbërthimin në një prodhues të vetëm. 

Intracom Telecom Albania realizon premtimin e një Data 

Centeri me bazë software-ike (software-defined) ndërkohë 

që ofron shërbime të avancuara. Për këtë arsye, kompania 

i mundëson sipërmarrjeve të riformojnë biznesin e tyre 

përmes riprojektimit të teknologjisë së informacionit, duke 

i adresuar sfidat dhe mundësitë globale drejt një botë që 

është gjithnjë në gadishmëri. 

27


Technology 

Zhvillimet në sistemet e alarmit 

Çfarë të rejash duhet të presim! 

Ndryshimet teknologjike në sistemet e alarmit ndoshta nuk zhvillohen me shpejtësinë që 

zhvillohen sistemet e tjera si p.sh. survejimi, por vazhdimisht dalin disa përmirësime për 

funksionim si dhe në aspektin e dizajnit, që vlejnë të përmenden. 

novacioni është një nevojë themelore për 

I 

zhvillimin e një biznesi. Asnjë biznes nuk 

mund të mbështetet vetëm në arritjet e 

fituara, për shkak të rrezikut të ndaluarit 

së funksionuari. Një sfidë e vërtet është 

që hulumtimi të bazohet në atë që me të vërtete tregu ka 

nevojë dhe jo të shpenzohen fonde në përpjekje dhe ide 

të pakuptimta. 

Nga ky rregull i përgjithshëm nuk mund të përjashtoheshin 

kompanitë e fushës së sistemit të alarmeve. Siç dihet 

sistemet e alarmit përbejnë përfaqësuesin e parë të 

sistemeve elektronike të sigurisë. Kështu, ata kanë historinë 

më të gjatë nga të gjitha kategoritë e tjera të sistemeve 

elektronike të sigurisë. Gjatë gjithë këtyre dekadave 

që përdoren alarmet, ka pasur ndryshime të mëdha 

teknologjike. Por si këto ndryshime ndikuan në evolucionin 

e alarmeve dhe çfarë duhet të presim që tani e tutje? 

Stacione kryesore zhvillimi 

Nëse dikush dëshiron të përmbledh risitë që kanë lënë 

gjurmët e tyre në sistemet e alarmit do të përqendrohej 

kryesisht në ndërfaqen wireless, në teknikat e eliminuara 

të pasakta të alarmeve dhe ne rritjen e dobishmërisë së 

tabelave të reja. Me një lexim të parë mund të duket se këto 

28

zhvillime ndihmojnë kryesisht përdoruesit përfundimtarë 

në vend te instaluesve por çdo gjë që lehtëson instalimin 

dhe funksionimin e sistemeve të alarmit, është e qartë që 

ndihmon edhe ne përmirësimin e punës se instaluesit. 

Sigurisht, zhvillimi i fundit i madh ishte hyrja dinamike e 

teknologjive cloud computing që i lejon si përdoruesit ashtu 

edhe instaluesit mundësi të pafundme në kontrollin dhe 

funksionimin e sistemeve të alarmit në largësi. 

Megjithatë përpos gjithë risive roli bazik i sistemeve 

të alarmit mbetet po i njëjtë gjatë gjithë këtyre viteve. 

Identifikimi i çdo lëvizje të dyshimtë apo përpjekje invadimi 

në ambientin që monitorohet si dhe informimi në kohë 

për ata që janë përgjegjës për mbrojtjen e atij ambienti. 

Pra sfida është se këto zhvillime do të punojnë në mënyrë 

konstruktive për të përmirësuar efikasitetin e sistemeve të 

përdoruesit final, por edhe ofrimi i mundësive të reja për të 

zhvilluar aktivitetet e instaluesit. 

Përdorshmëria në ndërfaqe 

Në vitet e kaluara kur flitej për sisteme alarmi 

nënkuptoheshin ekrane të ngushtë bardh e zi e butona të 

vegjël që menaxhoheshin me vështirësi. Tendenca aktuale 

është zëvendësimi i gjithë këtyre moduleve me ekrane të reja 

me prekje me rezolucion të lartë, më të mëdha ne përmasa 

dhe mënyra përdorimi të përmirësuara. Me panele kontrolli 

që do të kenë menu të thjeshtë për përdoruesit por edhe 

për instaluesit. Pasi një prej problemeve më të hershme 

ishin menu-të e rënduara dhe të komplikuara. Jo vetëm për 

përdoruesit, por edhe për teknikët me eksperiencë të cilët 

shpesh e kishin të vështirë të gjenin zgjidhje kur nevojitej 

ndonjë rregullim ndërsa butonat e vegjël shpesh përbenin 

shkak për shfaqjen e alarmeve të rreme. 

Tanimë, ekzistojnë produkte të cilat janë shumë të lehta 

në programim duke kombinuar disa karakteristika dhe 

paralelisht posedojnë mjete diagnostikuese që lejojnë 

thjeshtimin e funksioneve komplekse. Pasi instaluesit duan 

të kenë në dispozicion të tyre sa me shumë karakteristika 

pa rritur kompleksitetin. Sfida pra për departamentin R&D 

është të paraqesë zgjidhje që do t’i përgjigjen në mënyrë 

efektive kësaj kërkesë. 

Lidhja Wireless 

Koha është flori siç thotë një proverb i lashtë. Ky parim 

gjen zbatim si kurrë më parë në kohën tonë. Instalimi i një 

sistemi alarmi deri tani kërkonte ekzistencën e instalimeve 

te duhura të kabllove. Ne vetvete kjo është time consuming, 

e vështire dhe krijon probleme të tjera të tilla si nevoja për 

punë ndërtuese shtese. Me përdorimin e pajisjeve të alarmit 

wireless zgjidhen në mënyrë efektive të gjitha këto probleme. 

Megjithatë, edhe sot ka shqetësime aq nga instaluesit sa 

dhe përdoruesit për besueshmërinë e sistemeve të alarmit 

wireless. Nëse i kapërcejnë këto shqetësime dhe analizojnë 

me terma thjesht teknik sistemet e alarmit wireless, do të 

shohë se ato që shkruhen në lidhje me besueshmërinë e 

tyre nuk janë të bazuara në fakte dhe të dhëna. Megjithatë, 

hulumtimi i kompanive ka për qëllim gjetjen e sistemeve të 

lidhjes wireless edhe më të besueshme. 

Transportueshmëria dhe përdorimi i Apps 

Është e njohur se aplikacionet që ekzistojnë në pajisje të 

ndryshme portative si smartphones dhe tableta, i shërbejnë 

gjithnjë e më shume detyrave që më parë ishim të detyruar 

ose të lëviznim në hapësirën përkatëse duke bërë një punë 

të caktuar (p.sh. në fushën e bankave ) ose në rastin më të 

mirë të përdornim një kompjuter konvencional me një lidhje 

të qëndrueshme në internet. 

Transportueshmëria, rrjetet Wi-Fi dhe 3G dhe shfaqja e 

pajisjeve përkatëse kanë ndryshuar plotësisht të dhënat. 

Sistemet e alarmit nuk do mund të ishin pas në këto 

29


Technology 

arrihet kursimi i energjisë, por edhe të përmirësohet niveli i 

sigurisë. Një shembull tipik është bashkëpunimi i sistemeve 

të alarmit me CCTV apo me sistemet e zbulimit të zjarrit ose 

të lagështisë. Tani përdoruesit mund të kenë një sistem të 

integruar të kontrollit të instalimit, i cili duke llogaritur edhe 

mundësinë e transportueshmërise mund ta informojë atë 

vazhdimisht. Instaluesit dhe kompanitë për këtë arsye duhet 

së pari të kuptojnë përfitimet e konsolidimit në mënyrë që 

të informojnë më pas si duhet edhe klientët e tyre. 

zhvillime. Shumica e kompanive kanë paraqitur propozime 

gjithëpërfshirëse që i vënë ne përdorim mundësitë shtesë 

duke përmirësuar përditshmërinë si të përdoruesve ashtu 

dhe të instaluesve. Pra, në këtë fushë ne presim zhvillime 

të reja të cilat do ta forcojnë më tej këtë prirje. 

Konsolidimi 

Përveç transportueshmërise dhe konsolidimi I sistemeve të 

ndryshme elektronike është një përmirësim i dukshëm në një 

qasje holistike për sigurinë dhe menaxhimin e instalimeve. 

Përdorimi i teknologjisë IP u jep mundësi të jashtëzakonshme 

përdoruesve si dhe teknikëve. Ata tani mund të propozojnë 

sisteme, roli i të cilëve shtrihet përtej aftësive të thjeshta të 

një sistemi alarmi autonom. Nëpërmjet sistemeve të alarmit 

mund të kontrollohen funksione të ndryshme ndërtimore, të 

Teknologjia Cloud 

Përdorimi i teknologjisë cloud do të japë një dimension të ri 

në mënyrën në të cilën pajisjet e alarmit janë përdorur. Në 

kombinim me trendet e mëparshme të lëvizshmërisë dhe 

konsolidimit, adoptimi i zgjidhjeve cloud computing do të 

lejojë përdoruesit të lirohen nga kufizimet që ekzistonin deri 

më tani në rrugën e pajisjeve të interkoneksionit. Kompanitë 

do të ofrojnë platforma të integruara nëpërmjet të cilave 

kontrolli, rregullimi dhe konfigurimi i pajisjeve do të bëhet 

përmes internetit duke reduktuar kapitalin fillestar që do të 

duhet të investoj të përdoruesi. Integrimi i teknologjisë së 

re do të sjellë në industrinë e sistemeve të alarmit zbatimin 

e zgjidhjeve "software as service". Pozitive nga ky zhvillim 

është se do të mund të bëjnë shumë me lehtësisht pjesën 

software të pajisjeve. 

Alarmet dhe ngjarjet nga sensorë të ndryshëm por edhe 

nga kamerat (nëse i referohemi sistemit të konsoliduar), 

do të transferohen në platformën qëndrore të kontrollit 

të teknologjisë cloud nëpërmjet rrjeteve IP në mënyrë që 

të procesohen nga operatorët. Duke përdorur këtë qasje 

lehtësohet edhe më shumë tendenca e konsolidimit të 

sistemeve pasi me përdorimin e platformës qëndrore, 

operatori do të ketë akses të pakufizuar në të gjitha 

nënsistemet individuale. 

Të gjitha këto zhvillime nuk përbëjnë thjesht një objekt 

hulumtimi të departamentit R&D të kompanive të ndryshme 

që merren me sistemet e alarmit. Për më tepër nuk mund 

të konsiderohet se projektet që janë aktive për zhvillimin 

e mëtejshëm të këtyre karakteristikave bëhen vetëm 

që të justifikohen burimet që kompanitë kanalizojnë në 

seksionet R&D. Përkundrazi, siç e pamë edhe më lartë mbi 

të gjitha, këto zhvillime kanë një ndikim të drejtpërdrejtë 

në përmirësimin e vërtetë të sistemeve të alarmeve. 

Përmirësime të cilat ndihmojnë përdoruesit në jetën e tyre 

të përditshme por edhe të përmirësojë punën e instalimeve 

duke hapur mundësi të reja profesionale. 

30

Enterprise Security Simplified



Cloud Security Threats 

Problematikat dhe Veprimet 

Përfitimet që rrjedhin nga zhvillimi i teknologjive cloud janë të shumta në nivele të ndryshme 

funksionimi të organizatave. Por çfarë ndodh në krahasim me sfidat që dalin në sigurinë dhe 

menaxhimin e riskut? 

ë të gjithë e dimë se përdorimi i teknologjisë 

N 

cloud ofron mundësi të mrekullueshme dhe 

organizatat po e kuptojnë se sa përfitime 

mund të kenë nga reduktimi i kostove të 

menaxhimit, të serverave të tyre ose atyre 

me konsulentë. Shumë mjete dhe shërbime po kalojnë në 

një level sharing dhe bashkëpunimi të ri, i cili po e shndërron 

mënyrën se si ne punojmë në një mjedis më të mirë dhe më 

produktiv. Duke përdorur mjetet e duhura të cloud, ne jemi 

në gjendje të kapërcejmë shume pengesa, organizatat mund 

të jenë më efektive, më të qëndrueshme dhe më fleksibël. 

Por çfarë ndodh me kërcënimet e sigurisë? Të gjitha këto 

mund të pushojnë së funksionari, shpesh pa paralajmërim, 

ndaj duhet të marren masa përpara se të kemi probleme 

të mëdha. 

Malicious Insiders 

“Malicious insider threats” mund të duket një kërcënim i 

vjetër dhe i zakonshëm por në qoftë se ndodhet brenda një 

organizmi cloud, problemet mund të jenë të shumta. Një 

klient i organizuar i cloud duhet t’i mbajë encryption keys 

në posedim të tij dhe jo në cloud. Kërcënimet nga brenda 

organizatës kanë shumë dimensione, për shembull, një 

punonjës aktual ose një ish, një administrator i sistemeve, 

një outsourcer ose një partner. Historia ka treguar se, ndër 

të tjera, arsyet mund të jenë vjedhja e te dhënave apo 

32

ëndësishëm. Sulmi nga qindra mijëra ose miliona kërkesa 

të automatizuara për mundësimin e shërbimeve duhet 

zbuluar dhe trajtuar përpara se operation service të arrijë 

në stall status. Por sulmuesit kibernetikë kanë metoda 

mbresëlënëse të një inteligjence të lartë për të kryer sulme, 

duke e bërë shumë të vështirë zbulimin e tyre pa përdorimin 

e mbrojtjes kibernetike. Për klientët e shërbimeve cloud, 

përvoja e denial-of-service attack është sikur të kenë rënë 

në pikun e trafikut. Nuk kanë asnjë mënyrë për të arritur 

në destinacionin e tyre dhe nuk mund të bëjnë asgjë tjetër 

veçse të presin. 

Por gjërat mund të bëhen edhe më keq, dhe pa pasur 

mundësinë të mbylli cloud-in, kur denial of service sulmon 

një shërbim të klientit cloud, atëherë ofruesi i shërbimeve 

cloud do të faturojë konsumatorin për përdorimin e të gjitha 

këtyre burimeve të përdorura gjatë sulmeve kibernetike. 

Kjo ndodh për shkak se sulmet e denial of service (DoS) 

përdorin një sasi të madhe të fuqisë së përpunimit, dhe kjo 

është një kosto që klienti cloud do të mbajë. 

edhe hakmarrje. Në një mjedis të cloud, një i brendshëm 

i cili ka qëllime keqdashëse, mund të shkatërrojë të gjithë 

infrastrukturën ose edhe të dhëna. 

Insecure APIs 

Cloud ka sjellë kontradiktën duke u përpjekur të bejë 

shërbimet të disponueshme për miliona përdorues ose 

aplikacione, duke kufizuar paralelisht dëmin e përdoruesve 

anonimë në masë të madhe që do të përdorin këto shërbime. 

Përgjigja për këtë është “application programming interface” 

(API). Siguria dhe disponueshmëria e shërbimeve cloud 

duke përdorur authentication, access control dhe encyption 

varen nga se sa i sigurt do të jetë API. Rreziku rritet kur 

shtohen potenciale të palëve të treta dhe inkorporohen 

në APIs duke i dhënë mundësi më të mëdha ose më të 

specializuara kompanive që u nevojitet të disponojnë më 

shumë shërbime ose mundësi më të avancuara për klientët 

e tyre. 

Denial of Service 

Denial of Service attacks është një çrregullim i vjetër i 

online operations, megjithatë mbetet ende një kërcënim i 

Insufficient Due Diligence 

Shumë kompani kalojnë në teknologjinë cloud pa kuptuar 

shtrirjen e plotë të projektit. Pa njohjen e mire të mjedisit 

dhe të mbrojtjes së ofruesve të shërbimeve, klientët cloud 

nuk dinë se çfarë të presin në rast të ndonjë incidenti. 

Kështu, niveli i rrezikut është i panjohur për ta, gjithsesi 

sigurisht është shumë më i madh se i sotmi. Pritshmëritë e 

të dyja palëve duhet të jenë të qarta. Cilat janë detyrimet 

kontraktuale për çdo anë? Si do të ndahen përgjegjësitë? Sa 

diskrecion duhet të presë klienti nga ofruesit e shërbimeve 

cloud, në rast të ndonjë incidenti? Nëse arkitektët e një 

biznesi nuk e njohin mjedisin cloud, aplikacionet e tyre mund 

të mos funksionojnë siç duhet dhe në mënyrë të sigurt, kur 

të përfundojnë migrimin në mjedisin cloud. Fatkeqësisht, 

Insufficient due diligence ndodh shumë shpesh, duke 

sjellë si rezultat që sistemet e IT të jenë të pambrojtura 

dhe të ekspozuara në sulmet kibernetike. Mjedisi Cloud 

ka shumë përfitime, por një faktor i rëndësishëm për 

kalimin e suksesshëm është njohja e mjedisit nga biznesi, 

çfarë nevojitet që të dhënat e tij të jenë të sigurta. Është 

shumë e rëndësishme të krijoni një grup IT Cyber security 

experts, me trajnim të posaçëm në teknologjinë cloud dhe 

nën monitorimin e CISO në lidhje me çështjet e cloud 

security. 

33



Cisco Annual Security Report 

2016 

Raporti i fundit Vjetor i Sigurisë (Annual Security Report) i Cisco-s për vitin 2016, paraqet 

një pamje të vështirë për sigurinë online. Departamentet e IT "luftojnë" për të vazhduar me 

digjitalizimin në mbarë botën, duke u përpjekur paralelisht të integrojnë zgjidhje nga dhjetëra 

furnizues për të përshpejtuar zbulimin e kërcënimeve dhe për të trajnuar organizatat e tyre në të 

gjitha nivelet. 

e të njëjtën kohë, sulmuesit përmirësohen 

N 

çdo ditë, bëhen më guxues, fleksibël dhe 

më durues, duke "ngritur" infrastruktura 

biznesi që ngjasojnë shumë me ato që do të 

gjenim në biznese të ligjshme. Në të gjithë 

botën, shohim luhatje në menaxhimin e Internet nga vendi 

në vend, gjë e cila komplikon bashkëpunimin dhe aftësinë 

për të përballuar sulmet. 

Kërcënimet e sigurisë dhe sulmet kibernetike nuk janë 

diçka e re (Cisco ASR prezantoi studimin e parë në vitin 

2007). Ndërsa tendencat themelore mbeten në thelb të 

njëjta, përvoja e akumuluar e raporteve, tregon se sa shpejt 

sulmuesit me luksin që u jep puna e jashtëligjshme, përtërijnë 

në mënyrë që të shfrytëzojnë hapësira të reja të sigurisë. 

Sondazhi i këtij viti tregon se sulmuesit janë duke përdorur 

gjithnjë e më shume burime të ligjshme të rrjetit për të nisur 

sulmet e tyre. Edhe pse shumica e lajmeve të rëndësishme 

shpesh i referohen sulmeve ku është përdorur teknologjia 

moderne, hakerat vazhdojnë të shfrytëzojnë software të 

vjetërsuar për të përfituar nga pikat e dobëta, të tilla si, 

serverat e keq-informuar. Infrastruktura “e vjetër” le të 

ekspozuara pika sulmi të pashfrytëzuara ndërsa praktika 

kontradiktore të sigurisë mbeten ende një sfidë. 

Rezultate të tjera kryesore të studimit përfshijnë rritje 

të prirjes së encryption (sidomos HTTPS) në trafikun e 

të dhënave në internet, të cilat shpesh ofron një ndjenjë 

të rreme të sigurisë për përdoruesit dhe kompanitë, 

duke mbuluar aktivitetin e dyshimtë. Vërejmë gjithashtu 

34

itje përdorimi të WordPress servers për të mbështetur 

ransomware software, mashtrimit bankar dhe sulmeve 

phishing. Sidomos në periudhën Shkurt-Tetor 2015, numri i 

infrastrukturës WordPress i përdorur për sulmet dashakeqe 

u rrit më shumë se 221%. 

Pamja qe shohim është shqetësuese 

Duke e marrë si të mirëqene këtë mjedis, aftësia për të 

njohur dhe për t'iu përgjigjur sulmeve dhe kërcënimeve në 

kohë gati reale, është të paktën një nevojë urgjente për 

një biznes. Ne nuk mund të vazhdojmë të krijojmë "borxh 

teknik", duke lënë sisteme pa përditësime korrigjuese, me 

shërbime kritike të ekspozuara dhe aplikime të dobëta para 

sulmeve. Behet fjalë për çështje që mund t’i kontrollojmë 

por provat tregojnë se ja kemi arritur. Kjo do të thotë se ne 

duhet të forcojmë lidhjet më të dobëta, të tilla si teknologjia 

e vjetër e rrjeteve software, të qasim me logjike preventive 

përditësimet e sistemeve dhe të marrim kontrollin e 

infrastrukturave. 

Kjo gjithashtu do të thotë se ne duhet të punojmë drejt 

një platformë të vetme komunikimi, ku bizneset, industritë 

dhe qeveritë, komunikojnë dhe bashkëpunojnë për të 

parandaluar sulmet, duke adoptuar një qasje të integruar 

ndaj kërcënimeve, e cila do të veprojë në gati kohë reale në 

dobi të të gjithëve. 

Opinioni i Cisco për atë çka mund të bëjmë të 

gjithë ne tani! 

Krerët e organizatave dhe kompanive duhet të njohin 

rëndësinë e sigurisë dhe të udhëheqin ata vetë planifikimin 

strategjik. Kjo nuk është me përgjegjësi e një përgjegjësi 

sigurie (CISO) ose e një departamenti IT. 

Kompanitë që integrojnë produkte dhe shërbime informatike 

në ofertat e tyre, duhet të ofrojnë zgjidhje të cilave klienti 

mund t’i besoj dhe të cilat kanë qenë të dizajnuara duke 

patur në mendje sigurinë. Duhet të ngadalësojnë futjen e 

dobësive të reja dhe hapësirave të dobëta në rrjet. 

Shtimi "i një furnizuesi më shumë" nuk mund të vazhdojë të 

jetë një përgjigje për sfidat e çështjeve të sigurisë. Kjo vetëm 

shton kompleksitetin dhe lë kompanitë më të pambrojtura 

ndaj sulmeve. Për të zvogëluar shpenzimet, për të pasur një 

kthim të investimeve, efikasitet dhe fleksibilitet, strategjia 

e sigurisë duhet të ndjekë kritere biznesi, të zbatohet me 

projektimi arkitektonik dhe të jenë të provuara efektive. 

Raporti i plotë Cisco Annual Security Report 2016, e gjeni 

në www.cisco.com/go/asr2016~~pobj. 

35


Technology 

Bota e integruar 

Përpara se fjala “konvergjencë” të hynte furishëm në sektorin tonë, sektorët e Sigurisë 

Kibernetike dhe asaj Fizike, ishin dy botë të ndara. Gjithsesi më shpërhapjen e shpejtë të 

teknologjisë IP të dy këto sektorë po afrohen shumë me njëri – tjetrin. Çfarë do të ndodhë kur 

siguria fizike dhe IT do të takojnë rrugët? Integrimi është zgjidhja! 

Përpara ardhjes së teknologjisë në rrjet, 

I 

mund të thuhet lehtësisht se çdo element 

sigurie në vetvete, kishte një detyrë 

specifike. Kamerat vëzhgonin për incidente 

të mundshme apo për të ndjekur individë, 

kontrolli i aksesit lejonte hyrjet e autorizuara, alarmet 

sinjalizonin hyrjen e hajdutëve ore rënien e një zjarri, etj., 

Të gjithë këto sisteme funksiononin shumë mirë si njësi të 

ndara dhe të pavarura. 

Teknologjitë e ditëve të sotme janë të projektuara për 

të funksionuar krah sistemeve të tjera për të krijuar një 

zgjidhje sigurie të ndërlidhur, intuitive dhe proaktive. Një 

kamerë survejimi nuk është thjesht një vëzhgues pamjesh, 

por tanimë edhe e aftë për të njohur tymin e një zjarri, 

sjellje të dyshimta apo objekte të dyshimta. Kur kamerat 

lidhen me sisteme të tjera, mund të aktivizohen alarme, të 

mbyllen dyer, dritat të ndizen dhe shumë veprime të tjera 

mund të ndërmerren në sajë të sinjaleve të perceptuara 

nga kamera. Për më tepër, mund të shtosh një program të 

integruar “PSIM” dhe përfton një sistem të përgjithshëm 

sigurie, që mbron korporatën tuaj më shumë se çdo herë 

tjetër në histori. Teknologjia e sotme është projektuar për të 

qenë e aftë të punojë krah sistemeve të tjera për të krijuar 

një zgjidhje të re të ndërlidhur, intuitive dhe proaktive. 

Vendodhja, vendodhja… 

Me benefitin për të vendosur të gjithë këto sisteme në një 

rrjet, përdoruesit tashmë mund të aksesojnë sistemin e 

36

tyre të sigurisë online, nga çdo vendodhje e Botës, në çdo 

moment të ditës. N.q.s. klienti nuk dëshiron të kontrollojë 

përiodikisht sistemin, teknologjia i mundëson lajmërimin 

nëpërmjet SMS-ve në rast të problemeve teknike dhe në 

disa raste madje të marrë vendime autonome. 

Këto opsione të kontrollit në largësi mund të jenë me interes 

për përdoruesin e thjeshtë, (pasi në këtë pikë persona të 

industrisë mendojnë që janë opsione luksi më shumë se të 

nevojshme), por ato ofrojnë gjithashtu edhe disa mundësi 

për instaluesit. P.sh. ofrimi i mirëmbajtjes në largësi. Të 

pasurit e një kamere në rrjet, e cila lejon kontrollin nëse 

çdo gjë është në rregull, është shumë më mirë se të hipësh 

në makinë dhe të bësh kontroll në vendodhje. Kjo mund të 

aplikohet edhe në teknologji të tjera si alarmet dhe kontrolli 

i aksesit. 

Benefiti tjetër, të cilin ofron kontrolli në largësi për 

instaluesit, është mundësia e të ardhurave të përsëritura. 

Mund të vendoset një tarifë për aksesin në një aplikacion 

për të lejuar përdoruesin të vëzhgojë imazhet etj, duke 

patur mundësi rikthimi në punët e mëparshme. 

Ndërsa e gjithë kjo tingëllon shumë mirë, ka akoma një pikë 

për tu patur kujdes nga ana e instaluesve dhe integratorëve: 

nuk duhet shtuar një sistem sigurie në një rrjet ekzistues të 

një klienti, pa bërë kontrollet e nevojshme fillimisht. 

Gjithsesi sado të mahnitshme të jenë benefitet e ofruara nga 

teknologjia moderne, të cilat vijnë në ndihmë të instaluesve, 

konsultimi me një profesionist IT përpara instalimit të 

një sistemi të ri dhe me shtrirje të gjerë, është mjaft e 

rëndësishme. Proçesi i prokurimit shpeshherë përfshin të 

dyja palët, çka do të thotë se të dy duhet të jenë në dijeni 

të zhvillimeve më të reja të teknologjisë. 

Ndërsa rrjetëzimi i teknologjisë së sigurisë bëhet akoma më 

i zakonshëm, manaxherët IT po luajnë një rol të madh në 

proçedurat e prokurimit për të prezantuar IP-në në fushën 

e sigurisë. Kjo përfshirje e IT-ve në botën e sigurisë, po 

sjell më shumë se kurrë njerëz të rinj në sektor, sikurse po 

ndryshon mënyrën sesi sistemet po specifikohen, shiten 

dhe instalohen. 

Për më tepër, rrjeti ekzistues nuk mund të jetë opsioni më i 

mirë për pajisjet tuaja të sigurisë. Sonia Blizzard nga Beaming 

shprehet: “Interneti është një rrjet shumë i aksesueshëm, 

por është i orientuar ndaj konsumatorëve, çka e shfokuson 

nga problemet e sigurisë. 

Kompanitë e shërbimit të internetit merren më mirëmbajtje 

të rrjetit në orët e para të mëngjesit, në mënyrë që të 

ndërprehet sa më pak puna e klientëve të tyre. Gjithsesi 

për biznese që monitorojnë 24 orë në 7 ditë të javës, një 

humbje në aksesin e internetit nuk është e pranueshme. Për 

qendrat e monitorimit të alarmeve apo të video survejimeve, 

pjesa më e ngarkuar e ditës është gjatë orëve të vona të 

natës, ndaj një shkëputje e mundshme për mirëmbajtje 

gjatë atyre orëve është mjaft e rrezikshme. 

“Një tjetë çështje, të cilën e kemi parë mjaft shpesh, janë 

rastet kur kompanitë kliente, përjetojnë një ulje të shpejtësisë 

së internetit, pa patur mundësinë të identifikojnë problemin. 

Zbulohet më pas, siç ndodh zakonisht me kompanitë e 

mëdha, që ka patur një “backup” të të dhënave gjatë natës, 

çka ka ngadalësuar përformancën dhe shpejtësinë e lidhjes 

me ARC-në,” – vazhdoi Sonia. “Ndërsa masat e sigurisë si 

CCTV, alarmet, etj. të kombinuara me shërbimet e një ARCje 

nuk janë të lira, bën sens të pasurit e një lidhjeje specifike 

të pavarur nga lidhja standard e kompanisë.” 

“When, not if…” 

Migrimi i survejimit video me IP është tashmë e konsoliduar 

dhe pyetja e madhe nuk është më “kur shitjet e pajisjeve me 

IP, do të tejkalojnë ato të pajisjeve analoge?” Pasi në shumë 

sektorë kjo ka ndodhur tashmë. Një raport i kohëve të 

fundit nga HIS, lidhur me tregun global të video survejimit, 

shkruan se në terma përfitimesh financiare, tregu i kamerave 

në rrjet, ishte më i madh se ai i kamerave analoge në 2013. 

Gjithsesi, tregtimi dhe shitja e kamerave në rrjet, nuk pritet 

të tejkalojë atë të kamerave analoge përpara përfundimit 

të kësaj dekade. 

Parashikimet për kamerat në rrjet me rezolucion 4 megapixel 

e sipër, janë rritur. Rritja e kërkesës për kamera 180/360 

gradë sikurse kamera 4K janë arsyeja pas kësaj rritjeje. 

Aftësia për të integruar teknologji e ka shtyrë akoma më 

shumë këtë rritje, por si me shumë teknologji të tjera, ka 

më shumë se një mënyrë drejt sigurimit në rrjet. Në fakt, 

gjatë diskutimeve më të fundit me një të brendshëm të 

industrisë, u dol në përfundimin se termi “IPCCTV” si një 

përshkrim për kamerat me mundësinë e lidhjes në rrjet, 

mund të jetë një anakronim për faktin e vetëm se ka disa 

sisteme të disponueshme, të cilat mund të bëjnë një kamerë 

analoge, të lidhet online. 

Sido të jetë situata, e ardhmja e teknologjisë IP ka ngritur 

shumë pyetje dhe njëkohësisht ka ndryshuar formën 

37


Technology 

sigurinë. Në vend që manaxherët e sigurisë të blejnë kamera 

me IP dhe më pas të diskutojnë me teknikët e informacionit 

mbi metodën e përfshirjes së tyre në rrjet, po shihet një 

tendencë ku departamenti IT, bën vetë blerjen e pajisjeve 

të sigurisë nga buxheti i tyre, duke përfshirë vetë pajisjet 

në rrjet. 

dhe funksionimin e tregut. Me rritjen e teknologjisë IP, 

një nga ndryshimet më të mëdha që tregu i sigurisë po 

përjeton, lidhet me numrin e përsonave nga sektori i IT, të 

cilët ofrojnë shërbimin e instalimeve të sigurisë. Në këtë 

aspekt, distributorët dhe integratorët IT, po konkurrojnë me 

distributorët dhe integratorët tradicionalë të sigurisë. 

Ndërsa distributorët IT po mundohen të shtojnë video 

survejimin në gamën e produkteve të tyre, do ishte një lajm 

i mirë për integratorët tradicionalë IT, të cilët gjithashtu po 

mundohen të hyjnë në tregun e video survejimit, pasi do 

i kenë të vendosura marëdhëniet me distributorët e tyre 

IT. Gjithsesi, shumë integratorë IT nuk po kërkojnë nga 

distributorët e tyre njohurinë e duhur lidhur me sigurinë, 

por po drejtohen direkt tek prodhuesi për kamerat specifike 

që u nevojiten. 

Një gjetje e rendësishme nga një raport i HIS, i quajtur: 

“Tendencat e IP për sigurinë – një Vëzhgim i Sistemeve, 

Integratorëve dhe Instaluesve”, tregon mbi influencën që 

manaxherët e IT kanë mbi zgjedhjen e sistemit të duhur 

të video survejimit. Ata pozicionoheshin të parët, mbi 

manaxherët e departamenteve të tjerë si psh. manaxherët 

e sigurisë fizike, CSO-ve apo konsulentëve, në lidhje me 

aftësinë që kishin për të ndikuar në zgjedhjen specifike 

të sistemeve të video survejimit me IP. Një nga arsyet e 

këtij ndikimi mund të jetë fakti që buxhetet e teknikëve 

të informacionit janë zakonisht më të larta se buxheti për 

Më shumë se kamera 

Në Mbretërinë e Bashkuar, teknologjitë e sistemeve 

analoge janë të mirë konsoliduar, por siç përmendëm IP 

nuk limitohet në përdorim vetëm për CCTV. Shumë nga 

zhvillimet e reja, të cilat kanë hyrë në treg, janë të bazuara 

në IP, kështu që kjo hyrje e integratorëve IT në treg, tregon 

se si sektori i sigurisë ka evoluar në vitet e fundit dhe 

gjithashtu se sa e rëndësishme është që çdokush i përfshirë 

në proçesin e prokurimit të jetë në dijeni të lidhjes midis 

rrjetit dhe sigurisë për një maksimizim të efikasitetit dhe 

performancës. 

Duke parë se çdo aspekt i jetës sonë të përditshme, po 

kalon dalëngadalë online, i njëjti fenomen po vërehet dhe 

në tregun e sigurisë. Ndërsa disa produkte të prezantuara 

vitet e fundit, ngjanin si teknologji në kërkim të një qëllimi 

të caktuar, aftësia për të shfaqur ndërlidhjen e sistemeve 

të ndryshme, ka marrë shumë vëmendje dhe vlerësime. 

P.sh. për kontrollin e aksesit, ka qënë gjithmonë një 

element i rëndësishëm fakti, që personi, i cili bën kalimin e 

kartës jo detyrimisht duhet të jetë pronari i kartës. Shtimi 

i biometrisë në këtë proçes, ka ndihmuar shumë, por 

vetëm me integrimin e kamerave në sistem, do mund të 

provohet një herë e mirë se kush ishte mbajtësi i kartës në 

momentin e caktuar. Për më tepër, me shtimin e analitikës 

në sistemin e kamerave, identiteti i individit në fjalë, do 

mund të verifikohet automatikisht. N.q.s. rezulton se nuk 

është personi i duhur, dyert bllokohen, dritat ndizen dhe 

alarmi aktivizohet. Në thelb, disa nga karakteristikat e këtyre 

sistemeve të integruara, varen nga zgjedhja e klientit dhe 

niveli i sigurisë që ky i fundit kërkon. Sigurisht kjo është e 

lidhur dhe me buxhetin e disponueshëm, por nqs janë të 

interesuar në të paturin e një sistemi CCTV si dhe kontroll 

të aksesit për një hapësirë të rëndësishme, le të themi një 

dhomë serverash, atëherë integrimi i të dyjave do të kishte 

shumë kuptim. 

Këto janë shumë kohë emocionuese për sektorin e sigurisë 

pikërisht falë IP-së, por në të njëjtin aspekt, instaluesit 

e sigurisë, kanë nëvojë të përshpejtojnë për të kapur 

avancimin e rrjeteve, ose do të kenë probleme në përballjen 

me IT dhe automatizimin e ndërtesave. 

38

3rd Infocom Magazine (December 2016) - Security World Issue

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?