عواطف سیاسی

More documents

Recommendations

Info

تاربجیبجخمند است که ریشه در عواطف انسابىنبىی دارد).‏ از آبجنبججا که روانشناسان معتقدند که هیجانات احساسی در فرد،‏ انگبریبرزه هابىیبىی به سوی کنشمندی در او ابجیبججاد می کند،‏ می توان نتیجه گرفت که تئاتر هبرنبرری ست که انگبریبرزه های ‏مجممجخاطب را هدف قرار می دهد.‏ این انگبریبرزه ها لزوما به کنش هابىیبىی ببریبرروبىنبىی منتهی ‏بمنبممی شوند اما ‏همھهممه بدون استثنا تصوری از کنش و عمل را در فرد ابجیبججاد می کنند.‏ برای مثال احساس خشم این انگبریبرزه را در ‏سمشسمما تقویت می کند که به فردی که مسبب این خشم است آسیب برسانید،‏ اما در ا کبرثبرر موارد این کار را ابجنبججام ‏بمنبممی دهید.‏ یا برای مثال احساس غم،‏ به کرّات انگبریبرزه ی خودکشی را در افراد تقویت می کند اما کمبرتبرر فردی به آن پاسخ مثبت می دهد.‏ از نو صورت بندی صحنه بسیار در باب سیاسی بودن یک اثر ‏بمنبممایشی،‏ یا چگونگی ‏بجتبجحقق امر سیاسی بر صحنه ی تئاتر شنیده ابمیبمم،‏ در واقع به نظر می رسد ‏همھهممیشه این مولف اثر هبرنبرری است که باید در فرآیندی سلسله مراتبىببىی،‏ عملی اجتماعی‐سیاسی را در جهت آ گاهی ‏بجببجخشی ‏مجممجخاطب ‏بجببججا بیاورد و وضعیت فعلی را در آرزوی ‏بهببههبودش،‏ ‏بجببجحرابىنبىی کند.‏ از آبجنبججا که تصور مرسوم آن است که هبرنبررمند تافته ی جدابافته ی اجتماع است،‏ اوست که باید طلایه دار تغیبریبرر باشد.‏ این نگاه از بالا به ‏بمتبمماشا گران،‏ به عنوان توده ای نادان که برای فرا گبریبرری و رسیدن به آ گاهی باید به ایده های متعالىللىی یک هبرنبررمند،‏ با دقت گوش فرا دهد،‏ این توهم که هبرنبررمند رسالبىتبىی معلم گونه دارد را قدرت می ‏بجببجخشد.‏ در میان این ‏بمتبمماشا گران جاهل یا به تعببریبرر رانسبریبرر؛ ‏«عالمللممان به جهل»،‏ آبهنبهها که در رمزگشابىیبىی نشانه های غامض یک اثر هبرنبرری متبحرتر باشند،‏ مقبول ترند ‏(احتمالا بسیار شنیده اید این دسته بندی ‏بمتبمماشا گر عام و ‏بمتبمماشا گر خاص،‏ یا عامه پسندان و خاص پسندان).‏ قرن ‎٢٠‎ام میلادی با شروع ایده های مدرنیسبىتبىی در هبرنبرر،‏ مولفان و نظریه پردازان تئاتر به قصد بازگرداندن ‏بمتبمماشا گر به جایگاه درخورش،‏ یا مقامی که شایسته است،‏ یا رسیدن به تساوی مراتب با عاملان صحنه،‏ سعی در ابجیبججاد ‏بمتبممهیدابىتبىی کرد.‏ ‏بمتبممهیدات مذکور،‏ قرار بود این نگرابىنبىی افلاطوبىنبىی را که ‏«بمتبمماشا گر غرق در توهم صحنه،‏ از فرا گبریبرری و آ گاهی به دور است»‏ را از ببنیبنن ببرببررد.‏ ایده های پیسکاتور و برشت در فاصله گذاری میان صحنه و ‏بمتبمماشا گر و یا دعوت آرتو از ‏بمتبمماشا گر برای برداشبنتبنن هرگونه فاصله میان خود و اثر ‏بمنبممایشی،‏ به قصد تسکبنیبنن این نگرابىنبىی روشنفکرمآبانه ابجنبججام شد؛ نگرابىنبىی از انفعال ‏مجممجخاطب در برابر هیاهو و جنب وجوش صحنه!‏ رانسبریبرر اما در مقاله ای درخشان به نام ‏«بمتبمماشا گر رهابىیبىی یافته»،‏ ‏بمتبممام این ایده را به پرسش می گبریبررد که آیا این نگاه تقلیل گرایانه به ‏مجممجخاطب تئاتر که مدعی برابرخواهی عاملان صحنه و ‏بمتبمماشا گران است،‏ خود برسازنده ی صورت بندی جدیدی از ‏همھهممبنیبنن فاصله ی اثر هبرنبرری و ‏مجممجخاطب نیست؟ در واقع آیا نقطه ی عز ‏بمیبممت ‏ممممممتازی برای ‏مجممجخاطب موجود است که ‏بمتبمماشا گر برای رسیدن به آن جایگاه باید به میابجنبججی ایده های مبرتبررفىقفىی مولف اثر هبرنبرری،‏ به آن دست یابد؟ جواب او به این پرسش منفی است.‏
رانسبریبرر معتقد است که ‏بمتبمماشا گر،‏ با ‏بمتبممام آبجنبجچه با خود از پیش به صحنه آورده است ‏(از ‏بجتبججربه و حبىتبىی ‏بجتبجخیلاتش)‏ می تواند ‏همھهممه ی اثر را از نو در هم بیامبریبرزد،‏ اثر را قضاوت کند و در داستان برساخته اش بازیگر باشد،‏ و این بار عاملان و کنشگران صحنه،‏ ‏بمتبمماشا گران این عرصه باشند.‏ در واقع ‏بمتبمماشا گران به عنوان ‏جمججممعی از مفسران عمل می کنند که در جایگاهی برابر با عاملان صحنه،‏ راویان داستان تازه ای در ‏بهپبههنه ی جامعه خواهند بود.‏ اینگونه تئاتر به مثابه ی یک عمل اجتماعی پیوند میان امر سیاسی و اجتماع است.‏ ا گر بتوان پذیرفت که اجرای یک اثر ‏بمنبممایشی،‏ به نوعی کنشگری اجتماعی است پس ‏بمتبمماشای یک اثر نبریبرز پاسخ به این کنش و حضور در عرصه ی اجتماع است.‏ در واقع ‏بمتبمماشا گران نبریبرز به صرف ‏بمتبمماشای یک اثر هبرنبرری و ‏همھهممدلىللىی با آن،‏ کنشگران اجتماعی هستند که می توانند امر سیاسی را از صحنه به خیابان پیوند دهند.‏ عواطف سیاسی حال وقت آن رسیده این رشته های رهاشده را در این ‏بجببجحث ‏بهببههم گره بزبمنبمم و نتیجه ی ‏بهنبههابىیبىی را از این آزمون و خطا ارائه دهم.‏ گفتیم که عواطف برانگیخته در ‏مجممجخاطب تئاتر،‏ انگبریبرزه های یک عمل انسابىنبىی اند،‏ چه این عمل رخ دهد یا ندهد،‏ و نبریبرز به این نتیجه رسیدبمیبمم که ‏بمتبمماشا گر تئاتری که یک اثر ‏بمنبممایشی را ‏بمتبمماشا و به طبع قضاوت و بازسازی می کند نبریبرز ‏همھهممچون یک کنشگر اجتماعی عمل می کند.‏ حال سوال اینجاست که آیا می توان عواطف را نبریبرز به اجتماع و در ادامه به سیاست پیوند داد؟ آبجنبجچه امر سیاسی را ‏مجممجحقق می کند،‏ برهم زدن وضعیت ثبات،‏ به جریان انداخبنتبنن پارادابمیبمم های ‏مجممجحرک تغیبریبررات،‏ برآمدن مفروضات تاربجیبجخی‐فرهنگی و به پرسش کشیدنشان است.‏ حال ا گر ‏مجممجخاطب،‏ آ گاهانه برای ‏بجتبجحقق این امر،‏ در برابر اعمال ‏بمنبممایشی،‏ وا کنشی عاطفی از خود نشان دهد،‏ عمل اجتماعی ‏بمتبمماشا کردنش را سیاسی می کند.‏ در واقع از نگاه من،‏ عواطف سیاسی ‏بجتبججلی گاه قدرت ‏مجممجخاطب است،‏ که می تواند اثر هبرنبرریِ‏ کاملا عقیم،‏ سیاست زده یا ‏مجممجحافظه کار را،‏ در یک عمل ‏جمججممعی به امر سیاسی پیوند بزند.‏ برای مثال با تبدیل آ گاهانه ی خنده ی خود نسبت به شخصیت داستابىنبىی زبىنبىی که در صحنه ی یک ‏بمنبممایش مورد ‏بمتبممسخر و ‏بجتبجحقبریبرر واقع شده،‏ به خشمی که متوجه شخصیت ‏بجتبجحقبریبررگر یا مولف یا بازیگر است،‏ انگبریبرزه ی برخاسته از احساساتش را به عملی سیاسی بدل کند.‏ یا ‏مجممجخاطبىببىی که بلند بلند در برابر ‏بمنبممایشی می خندد که قرار است با ابجیبججاد احساس غم برای یک حا کم ستمگر،‏ از ‏مجممجخاطب گریه و زاری طلب کند.‏ در واقع ‏مجممجخاطب با این تغیبریبرر عواطف به شکل ارادی و آ گاهانه،‏ عملی سیاسی را به صحنه ی اجتماع کشانده است.‏ یا حبىتبىی احساس ترسی که آ گاهانه در مقابل خنده ی ‏بمتبمماشا گران دیگر به شخصیت داستابىنبىی یک کارگر بروز می کند.‏ اینجاست که ‏بمتبمماشا گر از ایفای نقشی که
Page 1 and 2: عواطف سیاسی به قلم
Page 3: هرجا که از احساسات

عواطف سیاسی

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?