Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΕΥ ΖΗΝ & Διατροφή<br />
Σίγουρα θα<br />
έχετε ακούσει<br />
για τις δίαιτες<br />
αποτοξίνωσης οι<br />
οποίες υπόσχονται<br />
μέσα σε λίγες<br />
ημέρες την αποβολή<br />
των τοξινών από<br />
τον οργανισμό, αλλά<br />
και τη γρήγορη<br />
απώλεια βάρους.<br />
Κατά πόσο όμως<br />
οι ισχυρισμοί αυτοί<br />
είναι αληθείς και τι<br />
λέει η επιστήμη για<br />
τις δίαιτες αυτές;<br />
<strong>Αποτοξίνωση</strong><br />
<strong>του</strong><br />
οργανισμού<br />
Από τη Νίκη Κουτσίκου<br />
MD, MSc, Ιατρός-Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος,<br />
Επιστημονική συντάκτρια medNutrition.gr<br />
26 υγεία & ομορφιά Εμπιστεύομαι τον Φαρμακοποιό μου • ΤΕΥΧΟΣ 10 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018
<strong>Αποτοξίνωση</strong> <strong>του</strong> οργανισμού<br />
“<br />
Κυρίαρχο ρόλο<br />
στην απομάκρυνση<br />
βλαβερών ουσιών<br />
έχει το ήπαρ.<br />
”<br />
Ο ορισμός της τοξίνης<br />
Ο επιστημονικός ορισμός της τοξίνης<br />
αναφέρεται σε μία δηλητηριώδη ουσία,<br />
μεταβολικό προϊόν έμβιου όντος (μικροοργανισμού,<br />
ζώου, φυτού, ανθρώπου),<br />
η οποία αντιδρά αρνητικά με τα κύτταρα<br />
και τα βιομόρια <strong>του</strong> ξένου οργανισμού,<br />
με τον οποίο έρχεται σε επαφή και τελικά<br />
προκαλεί ασθένεια ή θάνατο. Οι τοξίνες<br />
μπορεί επίσης να είναι παραπροϊόντα <strong>του</strong><br />
ίδιου μας <strong>του</strong> μεταβολισμού. Παραδείγματα<br />
τοξινών αποτελούν η τετανοσπασμίνη,<br />
η οποία παράγεται από το βακτήριο<br />
Clostridium tetani και η οποία προκαλεί<br />
τα συμπτώματα <strong>του</strong> τετάνου, αλλά και η<br />
βο<strong>του</strong>λινική τοξίνη, η οποία παράγεται από<br />
το βακτήριο Clostridium botulinum και<br />
ευθύνεται για την αλλαντίαση.<br />
Στον ορισμό της τοξίνης δεν περιέχονται οι<br />
συνθετικές χημικές ουσίες ή οι περιβαλλοντικοί<br />
ρύποι. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας<br />
έναν ευρύτερο ορισμό, αυτόν της τοξικής<br />
ουσίας, θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε<br />
ουσίες όπως τα βαρέα μέταλλα,<br />
<strong>του</strong>ς έμμονους οργανικούς ρύπους (Persistent<br />
Organic Pollutants-POPs) οι οποίοι<br />
βρίσκονται σε παρασιτοκτόνα, χρώματα,<br />
λιπαντικά και ψυκτικά υγρά, τις φθαλικές<br />
ενώσεις που βρίσκονται σε πλαστικά και<br />
τη βισφενόλη Α που χρησιμοποιείται στις<br />
πλαστικές συσκευασίες των τροφίμων.<br />
Τις ουσίες αυτές δεν μπορούμε να τις<br />
αποφύγουμε. Εισέρχονται καθημερινά<br />
στον οργανισμό μας μέσω της τροφής,<br />
<strong>του</strong> νερού, των προϊόντων που χρησιμοποιούμε<br />
και <strong>του</strong> αέρα που αναπνέουμε.<br />
Ευτυχώς ο οργανισμός μας δεν περιμένει<br />
από εμάς να τις απομακρύνουμε, αλλά<br />
έχει συγκεκριμένους ιστούς και όργανα<br />
που αναλαμβάνουν τη λει<strong>του</strong>ργία αυτή.<br />
Ποιο ρόλο παίζει<br />
το ήπαρ (συκώτι);<br />
Κυρίαρχο ρόλο στην απομάκρυνση βλαβερών<br />
ουσιών έχει το ήπαρ. Βασική λει<strong>του</strong>ργία<br />
<strong>του</strong> είναι να διατηρεί σταθερό το<br />
εσωτερικό περιβάλλον <strong>του</strong> οργανισμού,<br />
μεταβολίζοντας και απομακρύνοντας τα<br />
φάρμακα, τη χολερυθρίνη (προϊόν <strong>του</strong><br />
καταβολισμού της αίμης των ερυθρών<br />
αιμοσφαιρίων), αλλά και μικροοργανισμούς<br />
ή τοξίνες που παράγονται από αυτούς<br />
και εισέρχονται στον οργανισμό μέσω<br />
<strong>του</strong> εντέρου. Το ήπαρ, μέσω αντιδράσεων,<br />
αδρανοποιεί τις ουσίες αυτές και τις μετατρέπει<br />
σε διαλυτές, ώστε να απεκκριθούν<br />
μέσω της χολής, των ούρων, <strong>του</strong> ιδρώτα<br />
ή των κοπράνων.<br />
υγεία & ομορφιά Εμπιστεύομαι τον Φαρμακοποιό μου • ΤΕΥΧΟΣ 10 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 27
ΕΥ ΖΗΝ & Διατροφή<br />
Πώς συμβάλλουν<br />
οι νεφροί, η χολή και<br />
οι πνεύμονες<br />
στην αποτοξίνωση;<br />
Οι νεφροί φιλτράρουν καθημερινά σχεδόν<br />
180 λίτρα αίματος και τελικά απεκκρίνουν<br />
περίπου 1-2 λίτρα ούρων, όπου βρίσκονται<br />
διαλυμένες άχρηστες και δυνητικά<br />
βλαβερές για τον οργανισμό ουσίες. Μέσω<br />
της χολής απεκκρίνονται στον αυλό <strong>του</strong><br />
εντέρου άχρηστες ουσίες, όπως η χολερυθρίνη,<br />
που τελικά καταλήγουν στα κόπρανα,<br />
ενώ οι βρόγχοι και οι πνεύμονες<br />
έχουν αρκετούς μηχανισμούς ώστε να<br />
παρεμποδίζουν την είσοδο ξένων ουσιών<br />
και μικροοργανισμών.<br />
Εφόσον λοιπόν ο οργανισμός μας<br />
τα καταφέρνει πολύ καλά και μόνος <strong>του</strong>,<br />
που ακριβώς αποσκοπούν οι τόσες δίαιτες<br />
αποτοξίνωσης που κυκλοφορούν;<br />
Δίαιτα αποτοξίνωσης είναι συνήθως μία μικρής διάρκειας διατροφική παρέμβαση<br />
που υπόσχεται την απομάκρυνση των τοξινών από τον οργανισμό,<br />
βοηθώντας παράλληλα στην απώλεια βάρους. Οι δίαιτες αυτές μπορεί να<br />
περιλαμβάνουν την πλήρη νηστεία, δηλαδή αποχή από όλα τα τρόφιμα, την<br />
κατανάλωση μόνο χυμών ή συγκεκριμένων τροφίμων και μερικές φορές<br />
συνοδεύονται από τη χρήση καθαρτικών ουσιών, διουρητικών, βιταμινών<br />
και μετάλλων.<br />
Παρακάτω θα αναφερθώ στις πιο γνωστές από αυτές:<br />
• Η 48ωρη δίαιτα <strong>του</strong> Δρ. Οζ<br />
Ο Δρ Οζ είναι ένας Τούρκος καρδιοχειρουργός που δραστηριοποιείται<br />
στην Αμερική και τελευταία έχει γίνει γνωστός μέσω της προσωπικής<br />
<strong>του</strong> εκπομπής στην τηλεόραση «The Dr. Oz Show». Η δίαιτα που προτείνει<br />
βασίζεται στην κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων, όπως η κινόα, τα<br />
λαχανικά και ο ζωμός <strong>του</strong>ς, οι φυσικοί χυμοί φρούτων, τα smoothies και<br />
το εκχύλισμα από ρίζα πικραλίδας ή ταραξάκο. Έχει διάρκεια 2 ημερών<br />
και ισχυρίζεται ότι απομακρύνει στις τοξίνες και βελτιώνει τη λει<strong>του</strong>ργία<br />
<strong>του</strong> ήπατος, των νεφρών και <strong>του</strong> εντέρου.<br />
• Η δίαιτα αποτοξίνωσης με λεμόνι (Lemon de tox diet)<br />
Πρόκειται για ένα 10ήμερο πρόγραμμα κατά το οποίο όλα τα γεύματα αντικαθίστανται<br />
από ένα ρόφημα αποτελούμενο από χυμό λεμονιού, φιλτραρισμένο<br />
νερό, πιπέρι καγιέν και σιρόπι neera. Ισχυρίζεται ότι απομακρύνει<br />
τις τοξίνες, ενώ οδηγεί σε απώλεια βάρους και εξασφαλίζει υγιή μαλλιά,<br />
νύχια και δέρμα.<br />
• Martha’s vineyard detox diet<br />
Αυτή η δίαιτα αποτοξίνωσης έχει διάρκεια 21 ημερών και βασίζεται στην<br />
κατανάλωση αποκλειστικά υγρών τροφίμων, όπως χυμοί και σούπες<br />
λαχανικών, χυμός από μούρα, τσάι, αλλά και στη λήψη συμπληρωμάτων<br />
που περιέχουν βιταμίνες, ένζυμα ή αλόε βέρα. Υπόσχεται απώλεια 9,5<br />
κιλών, αποβολή των τοξινών και αύξηση της ζωτικότητας.<br />
• Η δίαιτα «καθαρισμού» <strong>του</strong> ήπατος (the liver cleansing diet)<br />
Όσοι ακολουθούν τη δίαιτα αυτή, τρώνε ελάχιστα επεξεργασμένα φυτικά<br />
τρόφιμα, πλούσια σε φυτικές ίνες, χαμηλά σε λίπος και ελεύθερα γάλακτος,<br />
για περίπου 8 εβδομάδες. Η δίαιτα αυτή υπόσχεται τη βελτίωση της<br />
λει<strong>του</strong>ργίας <strong>του</strong> ήπατος, την απομάκρυνση των τοξινών, τη βελτίωση της<br />
φλεγμονής και των εκφυλιστικών νόσων, την καλύτερη λει<strong>του</strong>ργία <strong>του</strong><br />
ανοσοποιητικού συστήματος και την απώλεια βάρους.<br />
28 υγεία & ομορφιά Εμπιστεύομαι τον Φαρμακοποιό μου • ΤΕΥΧΟΣ 10 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018
<strong>Αποτοξίνωση</strong> <strong>του</strong> οργανισμού<br />
Είναι ασφαλείς<br />
οι δίαιτες<br />
αποτοξίνωσης;<br />
Οι δίαιτες αυτές κρύβουν πολλούς κινδύνους.<br />
Η πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών<br />
είναι ανεπαρκής και μπορεί να<br />
οδηγήσει σε ανεπάρκειες βιταμινών και<br />
ιχνοστοιχείων, ενώ η χαμηλή πρωτεϊνική<br />
πρόσληψη έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια<br />
μυϊκής μάζας. Συχνά παρατηρείται<br />
κατάχρηση ουσιών, όπως είναι τα καθαρτικά<br />
και τα διουρητικά, τα οποία επιδρούν<br />
αρνητικά στη φυσιολογική λει<strong>του</strong>ργία <strong>του</strong><br />
ήπατος, των νεφρών και <strong>του</strong> εντέρου.<br />
Έχουν σωστούς<br />
ισχυρισμούς<br />
οι δίαιτες αυτές;<br />
Όπως είδαμε νωρίτερα, ο οργανισμός<br />
διαθέτει <strong>του</strong>ς δικούς <strong>του</strong> μηχανισμούς<br />
αποτοξίνωσης, οι οποίοι είναι πολύ αποτελεσματικοί.<br />
Aν οι μηχανισμοί αυτοί δεν<br />
λει<strong>του</strong>ργούν σωστά, όπως συμβαίνει στην<br />
ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, δεν μπορεί<br />
να υποκατασταθεί η απεκκριτική λει<strong>του</strong>ργία<br />
<strong>του</strong>ς μέσω τροφίμων και δίαιτες<br />
αποτοξίνωσης. Οι διάφορες δίαιτες αποτοξίνωσης<br />
δεν έχουν καμία αποτοξινωτική<br />
δράση, ούτε καμία κλινική μελέτη έχει<br />
έως τώρα αποδείξει την αποτοξινωτική<br />
δράση κάποιου συγκεκριμένου τροφίμου.<br />
Μελέτες που υποστηρίζουν το αντίθετο<br />
είναι ελάχιστες στη βιβλιογραφία και με<br />
πολλά μεθοδολογικά «κενά». Υπάρχουν<br />
ορισμένες μελέτες που έχουν δείξει την<br />
ιδιότητα ορισμένων συστατικών στα τρόφιμα<br />
να δρουν ως δεσμευτές τοξικών μετάλλων,<br />
βοηθώντας την απομάκρυνσή <strong>του</strong>ς.<br />
Πρόκειται για τον κόλιανδρο, το μηλικό οξύ<br />
(στο κρασί και στα σταφύλια), το κιτρικό<br />
οξύ (στα εσπεριδοειδή), το ηλεκτρικό οξύ<br />
(στα μήλα και στα μούρα), την πηκτίνη των<br />
εσπεριδοειδών και τη χλωρέλλα (φύκι).<br />
Ωστόσο οι μελέτες αυτές βρίσκονται ακόμη<br />
σε πρωταρχικό στάδιο, οπότε δεν μπορούν<br />
να διεξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.<br />
Πώς εξηγείται<br />
η απώλεια βάρους<br />
σε δίαιτες<br />
αποτοξίνωσης;<br />
Όσον αφορά στη γρήγορη και μεγάλη<br />
απώλεια βάρους που παρατηρείται όταν<br />
κάποιος ακολουθεί μία τέτοια δίαιτα, είναι<br />
αποτέλεσμα <strong>του</strong> αυστηρού περιορισμού<br />
της ενεργειακής πρόσληψης, που αναγκαστικά<br />
συμβαίνει όταν αποκλείονται τόσες<br />
ομάδες τροφίμων.<br />
Συμπέρασμα<br />
“<br />
Οι διάφορες<br />
δίαιτες αποτοξίνωσης<br />
δεν έχουν καμία<br />
αποτοξινωτική<br />
δράση.<br />
”<br />
Η καλή λει<strong>του</strong>ργία των φυσικών αποτοξινωτικών μηχανισμών<br />
<strong>του</strong> οργανισμού εξασφαλίζεται μόνο μέσα από μία ισορροπημένη<br />
διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, επαρκή σε θρεπτικά<br />
συστατικά, χωρίς ακρότητες στην ενεργειακή πρόσληψη. Ο<br />
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος είναι ο μοναδικός ειδικός που<br />
θα σας καθοδηγήσει στην υιοθέτηση ενός ισορροπημένου<br />
πλάνου διατροφής, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις εξατομικευμένες<br />
ανάγκες σας, λαμβάνοντας υπόψιν τυχόν προβλήματα<br />
υγείας καθώς και τις δικές σας επιθυμίες και στόχους.<br />
υγεία & ομορφιά Εμπιστεύομαι τον Φαρμακοποιό μου • ΤΕΥΧΟΣ 10 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 29
Change language