You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Α ́. ΑΡχΑΙΑ ΕΛΛΗνΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ<br />
31<br />
(Τὸ ἀντίθετο συγκλίνει, καὶ ἀ<strong>π</strong>' τὶς διαφορὲς [γεννιέται] ἡ <strong>π</strong>ιὸ ὄμορ -<br />
φη ἁρμονία, καὶ τὰ <strong>π</strong>άντα γίνονται μὲ τὴ διχόνοια).<br />
Ἡ θέση τοῦ Ἡράκλειτου ὅτι ἀ<strong>π</strong>ὸ τὴ διαφορετικότητα γεννιέται ἡ<br />
ἁρμονία βρίσκει τὴν ἀ<strong>π</strong>όλυτη ἐφαρμογή της στὴ μουσική. Ἡ ἁρμονία ὡς<br />
ἀ<strong>π</strong>οτέλεσμα σύνθεσης ἤχων ἀντίθετων μεταξύ τους εἶναι γιὰ τὴ μουσικὴ<br />
θεμελιώδης ἀρχὴ καὶ χωρὶς αὐτὴν δὲν μ<strong>π</strong>ορεῖ νὰ ὑ<strong>π</strong>άρξει. Τὰ διαστήματα,<br />
οἱ κλίμακες, ἡ μελωδικὴ ἀνά<strong>π</strong>τυξη καὶ ὅ,τι ἄλλο σχετίζεται μὲ τὴ μουσικὴ<br />
εἶναι ἀ<strong>π</strong>οτέλεσμα ἁρμονικῆς διάταξης ἤχων <strong>π</strong>οὺ διαφέρουν μεταξύ τους.<br />
Ἁρμονία, ἡ ἀφανὴς μεταμορφωτικὴ δύναμη<br />
{«ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς κρείττων» (Ἡράκλειτος)}<br />
Ἡ σχέση <strong>π</strong>οὺ ὑ<strong>π</strong>άρχει ἀνάμεσα σὲ δύο ἤχους <strong>π</strong>οὺ βρίσκονται σὲ «ἀ<strong>π</strong>όσταση»<br />
μεταξύ τους ὀνομάζεται ἁρμονικὸς λόγος ἢ ἁ<strong>π</strong>λῶς ἁρμονία. Ὁ<br />
ἁρμονικὸς αὐτὸς λόγος, <strong>π</strong>οὺ ἀκούγεται μὲ τὴ βοήθεια ὀργάνων ἢ τῆς<br />
φωνῆς, φανερώνει τὴν ἁρμονία <strong>π</strong>οὺ ἦταν ἀφανὴς μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμή.<br />
Ὑ<strong>π</strong>άρχει λοι<strong>π</strong>όν ἕνα κρυφό, «ἡ φύσις κρύ<strong>π</strong>τεσθαι φιλεῖ» λέει ὁ Ἡράκλειτος,<br />
καὶ ἕνα φανερὸ στοιχεῖο. Τὸ <strong>π</strong>ρῶτο εἶναι ἡ ἁρμονία ὡς φυσικὴ ἀρχή,<br />
ὡς γενεσιουργὸς αἰτία, καὶ τὸ δεύτερο εἶναι τὸ ἀ<strong>π</strong>οτέλεσμα <strong>π</strong>οὺ <strong>π</strong>αίρνομε<br />
κατὰ τὴν ἐφαρμογή της σὲ ἕνα ὑλικό, ὅ<strong>π</strong>ως ὁ ἦχος στὴν <strong>π</strong>ροκειμένη <strong>π</strong>ερί<strong>π</strong>τωση.<br />
Ἐμεῖς βέβαια ὀνομάζομε ἁρμονία καὶ τὸ ἀ<strong>π</strong>οτέλεσμα αὐτῆς τῆς<br />
ἐφαρμογῆς, δηλαδὴ αὐτὸ <strong>π</strong>οὺ <strong>π</strong>ροσλαμβάνουν οἱ αἰσθήσεις μας, ἀλλὰ δὲν<br />
<strong>π</strong>ρέ<strong>π</strong>ει νὰ ξεχνᾶμε ὅτι αὐτὸ <strong>π</strong>οὺ ἀκοῦμε εἶναι μονάχα ὁ καρ<strong>π</strong>ὸς τῆς ἕνωσης<br />
τοῦ ἁρμονικοῦ λόγου μὲ τὸ ὑλικὸ στοιχεῖο, δηλ. τὸν ἦχο. 7 Ἡ ἴδια ἡ ἁρμονία<br />
<strong>π</strong>αραμένει ἐλεύθερη καὶ ἔξω ἀ<strong>π</strong>ὸ κάθε ἐφαρμογή.<br />
Τὰ ἁρμονικὰ μεγέθη<br />
Τὰ ἁρμονικὰ μεγέθη εἶναι θεωρητικῶς ἄ<strong>π</strong>ειρα καὶ διακρίνονται σὲ ἁρμονίες<br />
<strong>π</strong>ού, λόγω μεγέθους, <strong>π</strong>ολὺ μικρὲς ἢ <strong>π</strong>ολὺ μεγάλες, δὲν γίνονται<br />
ἀντιλη<strong>π</strong>τὲς ἀ<strong>π</strong>ὸ τὴν ἀνθρώ<strong>π</strong>ινη ἀκοή, καὶ σὲ ἁρμονίες <strong>π</strong>οὺ γίνονται ἀντι-<br />
7<br />
Ἀριστόξενος, Ἅ<strong>π</strong>αντα. Μουσικὰ ἔργα: Ἁρμονικὰ στοιχεῖα, ρυθμικὰ στοιχεῖα,<br />
ἀ<strong>π</strong>οσ<strong>π</strong>άσματα, ἐκδόσεις Κάκτος, Ἀθήνα 2005, σ. 130-135.
Change language