SAMAJWEEKLY 23-06-2022
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vol : 1 : # aMk 191 23/06/2022
6[1 dI qIbrqf dy BUcfl nfl kµby aPgfinsqfn qy pfiksqfn
BUcfl kfrn 1000 ivakqIaF dI mOq, 1500 qoN vWD ËKmI
kfbul. aPgfinsqfn
ivWc 6[1 dI qIbrqf df
B¨cfl afieaf hY»
aPgfinsqfn dy p¨rbI
pkiqkf s¨by ivWc ieWk
ÈkqIÈflI B¨cfl kfrn
GWto-GWt 1000 lokF dI
mOq ho geI» dyÈ dI
srkfrI inAUË eyjµsI ny
mrn vfilaF dI igxqI
bfry jfxkfrI idWqI aqy
dWisaf ik bcfa
krmcfrI hYlIkfptr
rfhIN Gtnf sQfn qy phuµc
rhy hn» ieWk sQfnk
srkfrI aiDkfrI ny ikhf
ik mrn vfilaF dI igxqI
1000 qoN vWD hox dI
sµBfvnf hY» ies kudrqI
afÌq ivWc 1500 qoN vWD
lok ËÉmI hoey hn»
amrIkI B¨-ivigafnk
srvyKx anusfr B¨cfl df
kyNdr ËmIn qoN lgBg 51
iklomItr dI z¨µGfeI qy
siQq sI» pkiqkf s¨by
ivWc 6 qIbrqf dy B¨cfl
dy bfry ivWc iËafdf
jfxkfrI nhIN imlI hY»
dyÈ qy ieh qbfhI aijhy
smyN afeI hY jdoN
aPgfinsqfn qoN amrIkI
ivjIlYNs ƒ qlfÈI dOrfn sµjY
poplI dy GroN 73 kfrqUs imly
muhflI. pµjfb ivjIlYNs
ibAUro vWloN iBRÈtfcfr mfmly
ivWc igRPæqfr kIqy» pµjfb dy
sInIar afeIeyaYWs
aPsr sµjY poplI dy
Gr 'coN qlfÈI dOrfn
[32 bor dy krIb 73
kfrq¨s brfmd kIqy
gey hn» poplI
KiælfPæ hux aslf
aYkt dy qihq vWKrf kys
drj kIqf igaf hY» ivjIlYNs
dI jFc tIm ieh pqf lgfAux
ivWc juWt geI hY ik ieh
kfrq¨s lfiesYNsI hn jF nfjfieË
hn» hux svfl ieh pYdf
huµdf hY ik aiDkfrI ƒ ieµny
kfrq¨sF dI kI loV sI»
aiDkfrI AuWqy sIvryj dy kµm
df tYNzr alft krn leI
Tykydfr qoN irÈvq
mµgx df doÈ hY» ies
sbµDI Tykydfr vWloN
aiDkfrI dI vIzIE
bxf leI aqy Tykydfr
ny ieh vIzIE muWK
mµqrI Bgvµq mfn aqy
aYNtI kurWpÈn sYWl ƒ Byj
idWqI geI, ijs ƒ afDfr bxf
ky ivjIlYNs vWloN ieh kfrvfeI
kIqI geI hY» mulËm
aiDkfrI aqy Aus dy shfiek
skWqr cfr idn dy pulIs
irmFz 'qy hY»
ÌOjF dI vfpsI qoN bfad
qfilbfn dy sWqf qy kfbË
hox dy mWdynËr
aµqrrfÈtrI BfeIcfry ny
aPgfinsqfn qoN afpxy
afp ƒ d¨r kr ilaf hY»
ies siQqI kfrn 3[8
kroV dI afbfdI vfly dyÈ
ivWc bcfa kfrjF ƒ
clfAuxf kfÌI guµJldfr
hox dI sµBfvnf hY»
qfilbfn srkfr dy Aup
bulfry iblfl krImI ny
tvIt kIqf hY ik pkiqkf
s¨by dy cfr iËilHaF ivWc
afey iBafnk B¨cfl ivWc
sfzy dyÈ dy sYNkVy lok mfry
gey hn aqy keI Gr
qbfh ho gey hn» asIN
sfrIaF shfieqf eyjµsIaF
ƒ apIl krdy hF ik Auh
hor qbfhI ƒ rokx leI
qurµq Kyqr ivWc tImF
Byjx» ies dOrfn pfiksqfn
dy mOsm ivBfg
anusfr pyÈfvr,
ieslfmfbfd, lfhOr aqy
pµjfb dy hor ihWisaF aqy
KYbr-pKq¨nKvf dy s¨ibaF
ivWc B¨cfl dy Jtky
mihs¨s kIqy gey»
X¨rpIan mYzItyrIan
sIsmolojIkl sYNtr dy
anusfr B¨cfl dy Jtky
aPgfinsqfn, pfiksqfn
aqy Bfrq ivWc mihs¨s
kIqy gey» qfilbfn
pRÈfsn dy afÌq pRbµDn
aQfrtI dy muKI muhµmd
nsIm hWkfnI ny ikhf ik
iËafdfqr mOqF dI puÈtI
pkiqkf pRFq ivWc hoeI,
ijWQy GWto-GWt 900 lok
mfry gey aqy 6000 qoN vWD
lok ËKmI hoey sn» AuhnF
ny aWgy ikhf ik p¨rbI
pRFqF nµgrhfr aqy Kosq
ivWc vI mOqF hoeIaF hn»
isWpI isWDU mfmlf: kfrjkfrI cIÌ jsits dI DI ƒ jylH Byijaf
cµzIgVH. kOmI pWDr dy
inÈfnybfË aqy aYzvokyt
suKmnpRIq isµG isWD¨ AurÌ
isWpI isWD¨ dI hWiqaf dy mfmly
’c sIbIafeI vWloN 7 sfl
bfad igRÌqfr kIqI ihmfcl
pRdyÈ hfeIkort dy kfrjkfrI
cIÌ jsits sbInf dI DI
kilafxI isµG ƒ do idnF
bfad cµzIgVH dy sYktr 43
dI adflq ivWc pyÈ kIqf
igaf» adflq ny kilafxI
isµG ƒ 14 idnF leI inaFiek
ihrfsq ivWc Byj idWqf hY»
ies mfmly dI hux 5 julfeI ƒ
aglI suxvfeI hovygI» ies
qoN pihlF adflq ny sIbIafeI
ƒ kilafxI isµG df do vfr
irmFz idWqf hY» sIbIafeI
tIm ny aWj hor irmFz dI mµg
hI nhIN kIqI» jfxkfrI
anusfr aWj adflq ivWc
bcfa pWK dy vkIl srqyj
nr¨lf ny sIbIafeI qoN dsµbr
2020 ivWc dfier kIqI
antrys irport aqy kys nfl
juVy sfry dsqfvyËF dI mµg
kIqI» ies df sIbIafeI dy
vkIl ny ivroD kIqf» AunHF
ikhf ik isWpI isWD¨ kql
mfmly dI jFc jfrI hY,
purfxI jFc jF adflqI
dsqfvyËF nfl sIbIafeI dI
jFc ’qy asr pY skdf hY»
AunHF sIbIafeI dI jFc p¨rI
hox qWk koeI vI dsqfvyË
bcfa pWK ƒ nf dyx dI
apIl kIqI» adflq ny
dovF iDrF df pWK suxidaF
dsqfvyËF dI spurdgI bfry
PYslf rfKvF rWK ilaf hY»
dWsxXog hY ik 20 sqµbr,
2015 ƒ sYktr-27 dy
pfrk ivc isWpI isWD¨ dI
hWiqaf kIqI geI sI»
pulIs ny Aukq mfmly sbµDI
21 sqµbr 2015 ƒ kys
drj krky jFc Èur¨ kr
idWqI sI» 22 jnvrI,
2016 ivWc ieh kys
sIbIafeI ƒ trFsPr kIqf
igaf sI»
2 23/06/2022 KbrF
www.samajweekly.com
isæv sYnf ivWc bgfvq kfrn AUDv Tfkry dI gWTjoV srkfr Kqry ivWc
muµbeI.mhfrfsætr ivWcieWk
vfr iPr isafsI sµkt bx
igaf hY» ies vfr muWK mµqrI
AUDv Tfkry dI srkfr dy
mµqrI eyknfQ isæµdy 35
ivDfiekF nfl gujrfq dy s¨rq
sæihr dy ieWk hotl ivWc phuµc
gey hn aqy Bfjpf nfl
gWTjoV dI mµg kr rhy hn»
pqf lWgf hY ik bfgI hoey
mµqrI eyknfQ isæµdy nfl 3 hor
Samaj
Weekly
smfj vIklI
Editor-in-chief
Devinder Chander
+44 7878 456 484
Editorial Office
Samaj Weekly
Samaj Media Enterprise Ltd
46 Summer Road
Erdington,Birmingham UK
B23 6UR
+44 7878 456 484
+44 121 565 4810
info@samajweekly.com
samajweekly@gmail.com
hr p®kfr dy vpfrk aqy klfsIPfeIz
ieÈiqhfr dyx leI sµprk kro»
mµqrI qykuJ afjæfd ivDfiek
vI hn»muWK mµqrI AUDv Tfkry
ny pfrtI nyqf imilµd nfrvykr
ƒ s¨rq ivWc jfnx Byijafik
eyknfQ isæµdy kI cfhuµdy hn»
dovF dI krIb iek GµtfgWl
cWlI aqy nfrvykr ny isæµdy qy
AUDv dI Pæon AuWqygWl krvfeI,
pr koeIhWl nhIN
inkilaf»dWisaf jFdf hY ik
isæµdy Bfjpf nfl gWTjoV
XÈvµq isnhf rfÈtrpqI cox leI ivroDI iDr dy AumIdvfr hoxgy
nvIN idWlI. Bfrq dy
rfÈtrpqI cox leI ivroDI
iDrF dy gWTjoV vloN XÈvµq
isnhf rfÈtrpqI
AumIdvfr hoxgy»ies
bfryaWjidWlI ivWc ivroDI
iDrF dI bYTk ipWCoN kFgrs
nyqf jYrfm rmyÈ ny ikhf ik
asIN (ivroDI iDr) ny sB
dI sihmqI nfl PæYslf
ilaf hY ik XÈvµq isnhf
rfÈtrpqI coxF leI
ivroDI iDr dy afm
AumIdvfr hoxgy»
sfbkf kyNdrI Kjæfnf mµqrI
aqy sfbkf ivdysæ mµqrI
XÈvµq isnhf vWloN kIqy
tvIt nflies bfry hlcl
sæur¨ ho geI» ies tvIt qoN
ieh anumfn lfieaf igaf
ik XÈvµq isnhf
rfÈtrpqI cox leI ivroDI
iDr dy AumIdvfr ho skdy
hn» atl ibhfrI vfjpfeI
dI aYWn zI ey srkfr
ivWcXÈvµq isnhf ivWq
mµqrI qy ivdyÈ mµqrI huµdy
hn» AunHF ny 2018 ivWc
Bfjpf CWzI sI aqy aWjkWlH
iqRxm¨l kFgrs dy AuWp
pRDfn hn»XÈvµq isnhf ny
tvIt ivWc iliKaf ik
iqRxm¨l kFgrspfrtI ivWc
mYƒ ieµnf snmfn dyx leI
mYN mmqf bYnrjI df
DµnvfdI hF, pr smF af
gvflIar. iÈEpur dI k¨no sYNcurI
ivWc aPrIkn cIiqaF dy afAux dy
leI bysbrI nfl ieµqËfr krdy
sYlfnIaF ƒ AunHF dy dIdfr nhIN ho
skxgy» iqafrIaF ƒ dyKdy hoey
ikhf jf irhf hY ik cIiqaF ƒ iesy
sfl ilaFdf jfeygf, pRµq¨ sYlfnI
AunHF ƒ nhIN dyK skxgy» asl ivWc
sfAUQ aPrIkf aqy nfmIbIaf qoN
k¨no ivWc cIiqaF dI Tfhr dIaF
iqafrIaF dyKx afey aYksprtF ny
cIiqaF dy vfVy dy nyVy-qyVy sYlfnIaF
dI aYNtrI bµd rWKx dI isPfrÈ kIqI
hY»aYksprt ny ikhf hY ik k¨no
ivWc cIiqaF ƒ ijs qrHF pµj vrg
iklomItr dy aYnklojr (vfVy) ivWc
rWiKaf jfeygf, Aus dy nyVy-qyVy nf
sYlfnIaF dI aYNtrI idWqI jfey aqy
nf ies leI iksy vI sYlfnI pRsqfv
ƒ mn˨rI idWqI jfey» sYNcurI ivWc
afm qOr AuWqy afAux vfly sYlfnI vI
cIiqaF ƒ nhIN dyK skxgy, ikAuNik
aYksprtF ny cIiqaF leI bxfey
vfVy dI PYisµg ƒ gRIn myt nfl kvr
krn dI vI isPfrÈ kIqI hY»
aPrIkn aYksprt ny ikhf hY ik
d¨roN cIiqaF dI PYisµg nËr nhIN
igaf hY ik mYN iek vWzy
rfÈtrI ihWq ivWc pfrtI qoN
vWK ho ky ivroDI iDr dI
eykqf leI kµm krF» ies
tvIt dy afDfr AuWqy
anumfn lfieaf igaf ik
Èfied AunHF ƒ rfÈtrpqI
AumIdvfr aYlfn kIqf jf
skdf hY, pr AunHF ny Kud
ies tvIt qoN ielfvf kuJ
vI kihx qoN ienkfr kr
idWqf sI»Xsævµq isnhf qoN
pihlF ivroDI iDr ny ies
cx leI iqµn nyqfvF
dIcrcf kIqI sI, ijnHF
ivWc rfsætrvfdI kFgrs
pfrtI (aYWnsIpI) dy pRDfn
særd pvfr, jµm¨-ksæmIr
dy sfbkf muWK mµqrI Pfr¨k
abduWlf aqy pWCmI bµgfl
dy sfbkf gvrnr gopfl
gFDI sæfml sn»
sYlfnI aPrIkn cIiqaF df
dIdfr lokIN nhIN kr skxgy
afeygI aqy jy gRIn myt nf lfeI qF
Auh PYisµg ƒ pfr krn dI koiÈÈ
krngy» ies leI AunHF ƒ gRIn myt
lf ky ieh aihsfs krfieaf jfeygf
ik PYisµg dy bfad kuJ nhIN»
cIiqaF dy vfVy ivWc rihx qk iksy
qrHF dI t¨irËm gqIivDI AuWqy rok
rihx nfl s¨by dy jµglfq aqy
vfqfvrx mµqrfly dIaF AunHF koiÈÈF
ƒ Jtkf lWgygf, jo Auh cIiqaF dy
afgmn dy bfad k¨no ivWc t¨irËm
ƒ vDfAux leI kr irhf sI»
srkfr bxfAux dI særq AuWqy
aVy hoey hn» isæv sYnf ny
eyknfQ isæµdy ƒ ivDfiek dl
dy nyqf dy ahudy qoN htf dyx
df PYslf kIqf qysyvVI dy
ivDfiek ajY cODrI ƒ isæv
sYnf ivDfiek dl df nvF
nyqf bxf ilaf hY» ies
dOrfn isæv sYnf nyqf eyknfQ
isæµdy ny tvIt kIqf ik asIN
bflf sfihb dy kWtV isæv
sYink hF, bflf sfihb ny sfƒ
ihµd¨qWv isKfieaf hY, asIN
bflf sfihb dy ivcfrF qy
afnµd dIGy sfihb dIaF
isWiKafvF AuWqy sWqf leI kdy
DoKf nhIN idWqf qy nf
dyvFgy»isæv sYnf dy sihXogI
aµgRyjæI aKbfr imz zy
anusfr eyknfQ isæµdy 3
ivDfiekF jY rfTOV, sµjy
bFgV qy dfdf B¨sykul ƒ
pWqrkfrF dI loV
afpxy d¨q vjoN mfqosæRI ivWc
AUDv Tfkry nfl gWl krn
Byjxgy» ieh ivDfiek
aYnsIpI aqy kFgrs pfrtI
dy nfl gTjoV qoV ky Bfjpf
nfl sFJI srkfr bxfAux dI
mµg kr skdy hn»jy AUDv
TfkryiehgWl nhIN mµndy qF
Auh do iqhfeI ivDfiekF nfl
vWKrI pfrtI bxf ky Bfjpf
df smWrQn kr skdy hn»
rfsætrpqI leI Bfjpf gWTjoV vWloN dRopdI murmur AumIdvfr hovygI
nvIN idWlI. ies vfrI rfsætrpqI cox
ivWc Bfjpf dI agvfeI vfly aYWnzIey
gTjoV dy AumIdvfr leI aWj mµglvfr eyQy
pfrtI hYWzkuafrtrivWc Bfjpf dy
pfrlImYNtrI borz dI mIitµg ipWCoN Bfjpf dy
pRDfn jypI nWzf ny aYlfn kIqf ik JfrKµz
dI sfbkf gvrnrdRopdImurm¨ aYWnzIey
gWTjoV vWloN rfsætrpqI ahudy dy AumIdvfr
hoxgy»nWzf ny dWisaf ik borz dI bYTk
ivWc krIb 20 nfvF AuWqy crcf krnipWCoN
ieh PYslf kIqf igaf hY» imlI s¨cnf
anusfr aYWn zI ey gWTjoV dI mIitµg ivWc
pRDfn mµqrI nirµdr modI, kyNdrI gRih
mµqrI aimq sæfh, rWiKaf mµqrI rfjnfQ
isµG, kyNdrI afvfjfeI mµqrI iniqn
gzkrI aqy mWD pRdysæ dy muWK mµqrI isævrfj
isµG cOhfn dy nfl pfrlImYNtrI borz dy
keI mYNbr vI hn»dRopdImurm¨ cox ijWq
jfxqF Auh dysæ dy ieiqhfs ivWc pihlI
kbfielI rfsætrpqI hox dy nfl pRiqBf
dyvI pfitl qoN bfad dysæ dI d¨srI mihlf
rfsætrpqI qy Auh Eizsæf rfj ivWcoN pihly
rfsætrpqI vI hoxgy»dRopdImurm¨ JfrKµz
dI pihlI mihlf gvrnr sI aqy Auh
Eizsæf dI pihlI aOrq kbfielI nyqf hY,
ijs ƒ iksy rfj dfgvrnr bxfieaf
sI»vrnx Xog hY ik mOj¨df rfsætrpqI
rfmnfQ koivµd df kfrjkfl 24 julfeI ƒ
Kqm hoxf hY» agly rfsætrpqI dI cox
leI 18 julfeI ƒ voitµg ho skdI hY»ies
cox dy nfmjædgI pWqr Brn dI pRikiraf
jfrI hY aqy 29 j¨nkfgjæ Bry jf skdy
hn» Bfjpf pRDfn jy pI nWzf ny dWisaf ik
pfrlImYNtrI borz dI bYTk ivWc krIb 20
nfvFdI crcf ipWCoNdoRpdImurm¨ dy nF AuWqy
mohr lWgI hY»dRopdImurm¨ df jnm 20 j¨n
1958 ƒ hoieaf qy Auh lµby smyN qoN Bfjpf
nfl juVy hoey hn» Auh pihlI vfr 1997
ivWc rfeyrµgpur hlky qoN ngr pµcfieq dI
kONslr bxI aqy 2 vfr EizÈf dy rfeyrµgpur
qoN ivDfiek rih cuWkI hY» Auh Bfjpf qy
bIj¨ jnqf dl dI gWTjoV srkfr ivWc
mµqrI sn»dRopdImurm¨ JfrKµz dI pihlI
mihlf gvrnrsn qy AunHF ny sfl 2000
ivWc ieh nvF rfj bxn qoN bfad 5 sfl df
kfrjkfl p¨rf kIqf sI»
ieµglYNz dy hr ielfky ’c pWqrkfrF dI loV hY, pWqrkfrqf df ÈOk rWKx
vfly afpxI C.V. email: samajweekly@gmail.com AuWqy Byj skdy hn»
Editor-in-chief : Devinder Chander
Mob: 07878 456 484
not : pWqrkfrqf df qjurbf rWKx
vfly ƒ pihl idqI jfvygI»
www.samajweekly.com
gfhk vWloN dilq izlIvrI buafey
hWQoN Kfxf lYx qoN ienkfr
KLbrF
gfrz ƒ bµdI bxf ky bYNk qoN ieWk kroV luWty
kT¨af. jµm¨-pTfnkot
hfeIvya AuWqy kT¨af Èihr
dy htlI moV cOrfhy qoN kuJ
d¨r aYc zI aYP sI bYNk dI
bRFc ivWcoN rfq lutyryy gfrz
ƒ bµdI bxf ky ieWk kroV
rupey qoN vWD dI nkdI lY
gey» puls ny kWlH qVky
luWtI hoeI rkm ivWcoN 19 lWK
rupey brfmd kr ley hn,
jo bYNk dI AuprlI mµiËl dI
CWq AuWqy pey sn» ies bfry
gfrz ÈWk dy Gyry ivWc hY»
Aus gfrz ƒ ihrfsq ivWc
lY ky puWCigWC kr rhI hY
aqy bYNk dy mulfËmF qoN vI
svfl-jvfb kIqy jf rhy
hn» ies dI jFc leI puls
ny Kfs jFc tIm (aYs afeI
tI) df vI gTn kr idWqf
hY» imlI jfxkfrI muqfbk
aYqvfr rfq do vjy lutyry
aYc zI aYP sI bYNk dy bfhr
phuµcy» sB qoN pihlF bYNk dy
bfhr lWgy sI sI tI vI ƒ
kWpVy nfl ZWikaf qy iPr
nfl lWgdI iemfrq df
drvfËf qoV ky Aus dI CWq
AuWqy jf phuµcy» AuQoN do
mµiËlf bYNk dI CWq AuWqy jf
phuµcy» ies qoN bfad
lutyiraF ny ktr nfl bYNk
dI AuprlI mµiËl qoN hyTF
Auqrn vfly drvfËy ƒ
kWitaf» bYNk dy gfrz ny
puWCigWC ivWc dWisaf ik
KVkf hox AuWqy jdoN Auh
CWq AuWqy igaf qF lutyiraF
ny Aus ƒ PV ky rWsI nfl
bµnH idWqf» s¨qrF anusfr
pYsf bYNk dI AuqlI mµiËl
AuWqy ieWk trµk ivWc ipaf
sI» lutyiraF ny pYsy afpxy
nfl ilaFdy bYg ivWc
pfAuxy Èur¨ kr idWqy, pr
rkm vD hox kfrn Auh 19
lWK rupey AuQy CWq AuWqy suWt
ky Prfr ho gey» gfrz ny
dWisaf ik lutyiraF dy jfx
ipWCoN Aus ny iksy qrHF rWsI
KolHI qy cOrfhy AuWqy lWgy
puls nfky AuWqy phuµicaf
aqy p¨rI vfrdfq dI
jfxkfrI idWqI»
23/06/2022
3
Gr ivWcoN ieWko prvfr dy 9
jIaF dIaF lfÈF imlIaF
sFglI. mhfrfÈtr dy sFglI
iËlHy ivWc kWlH ieWko prvfr dy
9 mYNbr afpxy Gr ivWc imRqk
imly» puls ny ikhf ik ieh
KudkuÈI df mfmlf
lWgdf hY» ies
rfj dI rfjDfnI
mµubeI qoN 350
iklomItr d¨r
sFglI iËlHy dy
mhYNsfl ivWc ieWk
Gr ivWcoNieh lfÈF
imlIaF hn»
sFglI dy puls suprzYNt
dIikÈq gydfm ny ikhf,‘‘sfƒ
ieWk GrqoN 9 lfÈF imlIaF
hn» iqµn lfÈF ieWk jgHf sn,
jdoN ik Cy hor vWK-vWK QfeIN
imlIaF»'' ieh puWCy jfx AuWqy
ik kI ieh sm¨hk KudkuÈI df
mfmlf hY, AunHF ikhf ik puls
mOky AuWqy mOj¨d hY qy sfry
pihl¨aF dI jFc kr rhI hY»
ieWk hor puls aiDkfrI ny
ikhf ik AunHF ƒ ÈWk hY ik ieh
KudkuÈI df kys hY» aiDkfrI
ny ieh vI ikhf ik AunHF ƒ ÈWk
hY ik imRqkF ny ËihrIlf
pdfrQ Kf ky jfn idWqI hY»
lKnAU. ieWk gfhk ny
lKnAU ivWc izlIvrI
buafey qoN Kfxf lYx qoN
ienkfr kr idWqf» kfrn
ieh sI ik izlIvrI buafey
dilq sI» ies sµbµD ivWc
doÈ hY ik jdoN gfhk ƒ pqf
lWgf ik izlIvrI buafey
dilq hY qF Aus ny Kfxf
lYx qoN ienkfr kr idWqf»
iehI nhIN Aus ny afpxy
prvfrk mYNbrF nfl iml ky
izlIvrI buafey dI byrihmI
nfl kuWtmfr vI kIqI» jdoN
Aus dI qsWlI nf hoeI qF
Aus ny Aus dy m¨µh AuWqy QuWk
idWqf» ieh p¨rI Gtnf
afisafnf ielfky dI hY»
puls ny pIVq dI iÈkfieq
AuWqykys drj kr ilaf hY,
ijs ivWc do ƒ nfmËd kIqf
igaf aqy 12 axpCfqy
ivakqIaF ivruWD kys drj
kIqf hY» puls df kihxf hY
ik mfmlf isrÌ kuWtmfr df
hY»afisafnf df vsnIk
ivnIq rfvq jomYto df
izlIvrI buafey hY» kWlH
rfq Aus ƒ Gr ivWc hI ajy
isµG nF dy gfhk ƒ
zilvrI dyx Byijaf igaf
sI» ivnIq ny doÈ lfieaf
ik jdoN Aus ny ajy isµG ƒ
afpxf nF ivnIq rfvq
dWisaf qF Auh BVk igaf
qy gflHF kWZdf hoieaf
boilafæ asIN quhfzy lokF
vWloN C¨hIaF cIËF lvFgy?
ies AuWqy mYN Aus ƒ ikhf, jy
qusIN Kfxf nhIN lYxf qF rWd
kro, pr gflH nf kWZo» ies
AuWqy Aus ny pihlF Kfxy df
pYkyt suWt idWqf aqy iPr
myry m¨µh AuWqy qmfk¨
Quikaf» jdoN ivnIq ny
ivroD kIqf qF ajy aqy
Aus dy prvfr ny Aus ƒ
zµizaF nfl kuWitaf»
4 23/06/2022 KbrF
www.samajweekly.com
kyvfeIaYWs kfrkunF qy ividafrQIaF
ƒ ihrfsq ivWc ilaf
nvIN idWlI. kRFqIkfrI Xuvf
sµgTn (kyvfeIaYs) dy kfrkunF
qy srkfrI sk¨lF aqy zIX¨ dy
afm ividafrQIaF ƒ aWj AunHF
dI aximWQy smyN dI hVqfl dy
15vyN idn idWlI pulIs ny
ËbrdsqI ihrfsq ivWc lY
ilaf» jiækrXog hY ik aWj
aximWQy smyN dy Drny dy 15vyN
idn kyvfeIaYs vWloN zIX¨ dy
vfeIs cFslr qy stIPn
ipRµsIpl df puqlf P¨kx df
pRogrfm rWiKaf igaf sI»
pRdrÈnkfrI ividafrQIaF ny
ikhf ik Drny dy ieµny idn bIq
jfx qoN bfad vI pRÈfsn
srkfrI sk¨lF dy ividafrQIaF
dIaF mµgF pRqI AudfsIn
rvWeIaf apxf irhf hY» ihrfsq
dOrfn keI ividafrQI
ËKmI hoey» ies mOky
ividafrQIaF ƒ ihrfsq ivc
lYx vfilaF ivWcoN bhuq sfry
pulIs mulfjæm isvl kWpiVaF
ivc sn» AunHF ikhf ik srkfrI
sk¨lF dy ividafrQIaF leI
ieµtrivAU dy mfpdµz, izpRYÈn
puafieµtF ƒ Kqm krn aqy
zIX¨ dy sfry kfljF ivWc Èfm dI
iÈPt Èur¨ krn dI mµg qy
stIPn kflj dy muWdy qihq ieh
Drnf cl irhf hY» AunHF ikhf
ik X¨nIvristI dy afm
ividafrQIaF dy sµGrÈ dy
bfvj¨d nfl hI zIX¨ aqy syNt
stIPnË dy pRÈfsn ‘qy koeI
asr nhIN hoieaf hY»
kyvfeIaYs ny aximWQy smyN dy
Drny ƒ sµboDn krn leI zf[
mfieaf jOhn ƒ sWdf idWqf sI»
gOrqlb hY ik zf[ jOn ieWk
pRisWD mihlf aiDkfr kfrkun
qy syNt stIPn kflj dI pihlI
mihlf pRDfn hY aqy Auh ies
cWl rhy sµGrÈ dy smrQn ivWc
iekWTy hoey sn»
bµbIhf ipµz ‘c hoeI Pfieirµg mfmly 'c Kulfsf, aslf
lfiesYNs lYx leI pirvfr ny Kud hI kIqI sI Pfieirµg
ijæmnI cox: jQybµdIaF vWloN lokF
ƒ notf df btx dWbx dI apIl
sµgr¨r. jæmIn pRfpqI sµGrÈ
kmytI, nOjvfn Bfrq sBf aqy
ikrqI iksfn X¨nIan vWloN
kIqI geI mIitµg dOrfn aWj
sµgr¨r hlky dy lokF ƒ sWdf
idWqf igaf hY ik Auh cox lV
rhIaF isafsI pfrtIaF ’coN
iksy vI pfrtI dy AumIdvfr ƒ
vot nf pfAux aqy isrÌ
sµGrÈF Aupr hI tyk rWKx»
jykr iÌr vI lok b¨Q qWk
jFdy hn qF ‘notf’ df btn
dWb ky sfbq krn ky cox lV
rhy AumIdvfrF ivWcoN AunHF ƒ
koeI vI psµd nhIN hY» ieQy
gdr mYmorIal Bvn ivWc
mIitµg ƒ sµboDn kridaF
ËmIn pRfpqI sµGrÈ kmytI dy
afg¨ mukysæ mlOd, nOjvfn
Bfrq sBf dy ruipµdr isµG
cONdf aqy ikrqI iksfn
X¨nIan dy Buipµdr lONgovfl ny
ikhf ik coxF lV rhI iksy vI
pfrtI kol lokF dI BlfeI leI
koeI pRogrfm nhIN hY» AunHF
ikhf ik hfkm jmfqI
pfrtIaF hmyÈf KyqI mfzl
dI gWl krdIaF rhIaF hn,
pr hµZxsfr hkIkI KyqI
mfzl qoN BWjdIaF hn»
srkfr ieWk pfsy pfxI
bcfAux dI gWl kr rhI hY,
pr d¨sry pfsy pµjfb dIaF
nihrF KflI hn» m¨µgI ’qy
aYWmaYWspI dy dfavy J¨T
sfbq hoey hn» AunHF doÈ
lfieaf ik ivdyÈI kµpnIaF ny
bIjF ’qy kbjæf kIqf hoieaf
hY qy isrPæ AuhI bIj bIjy jf
rhy hn, ijnHF leI dvfeIaF
dI loV huµdI hY» AunHF hlkf
vfsIaF ƒ apIl kIqI hY ik
ienHF jiæmnI coxF ivWc iksy
vI pfrtI dy AumIdvfr ƒ vot
pfAux dI QF isrPæ ‘notf’ df
btn dWibaf jfvy»
luiDafxf 'c vfpiraf iBafnk hfdsf, itWpr
ny aYkitvf svfr ƒ mfrI tWkr, geI jfn
mogf. mogf dy gYNgstr
divµdr bµbIhf dy ipµz
bµbIhf 'c hoeI golIbfrI 'c
hYrfn krn vflf Kulfsf
hoieaf hY» iksfn dy
pirvfr ny Kud hI Gr 'qy
golIaF clfeIaF sn» ieh
sfrI sfjiæsæ aslf
lfiesYNs lYx leI rcI geI
sI» ijs qoN bfad khfxI
ieh bxI ik lfrYNs gYNg dy
golzI brfV ny iPrOqI nf
dyx kfrn ieh golIbfrI
krvfeI hY» puils ny
muljæm iksfn aqy Aus dy
puWqr ƒ ihrfsq ivWc lY
ilaf hY» ieh dovyN pµjfbI
gfiek isWD¨ m¨syvflf kql
kFz qoN bfad afhmo-sfhmxy
afey gYNgstr lfrYNs
aqy bµbIhf gYNg dI dusæmxI
df Pfiedf AuTfAuxf cfhuµdy
sn» s¨qrF anusfr
qrlocn isµG aqy Aus dy
puWqr ny aslf lfiesYNs
leI arjæI idWqI sI»
asly leI arjæI mnjæ¨r
ho jfvy ies leI pirvfr
ny ieh sfjiæsæ rcI»
DmkIaF dI gWÜ krky
pirvfr ny Kud hI Gr 'qy
golIaF clf leIaF» ijs
qoN bfad mOky 'qy puils
phuµc geI» Gr 'c golIaF
dyK ky puils ƒ sæWk ho
irhf sI» puils ny
sIsItIvI vI cYWk kIqy pr
AuQoN vI kuJ nhIN imilaf»
ijs qoN bfad puils df
sæWk hor vD igaf» iksfn
df kihxf sI ik hmlfvr
kfr rfhIN afey sn pr
puils ƒ AuQoN aijhf koeI
sb¨q nhIN imilaf» d¨jy
pfsy iksfn bhuqf amIr
nhIN hY aqy Aus kol
jiæafdf jæmIn nhIN hY,
ies dy mWdynjær puils ny
jFc sæur¨ kIqI qF sfrf
mfmlf sfhmxy afieaf»
iksfn qrlocn isµG ny
dWisaf ik Aus ƒ kuJ idn
pihlF ieWk ivdysæI nµbr
qoN vtsaYp kfl afeI sI»
ijs ivWc Aus qoN 5 lWK
rupey dI iPrOqI mµgI geI
sI» ijs bfry iksfn ny
puils ƒ siækfieq idWqI»
jdoN puils ies dI jFc kr
rhI sI qF do idn pihlF
qVky 3 vjy iksfn dy Gr
'qy golIbfrI hoeI sI» ieh
golIaF Gr dy drvfjæy aqy
kµD 'qy lWgIaF» hflFik
Gr 'c iksy ƒ koeI
nuksfn nhIN phuµicaf»
luiDafxf. pµjfb dy sæihr
luiDafxf ivWc aWj svyry Qfxf
myhrbfn aDIn pYNdy rfho roz
'qy ieWk sk¨tI svfr ƒ itWpr
ny kucl idWqf» aYkitvf
svfr dI mOky 'qy hI mOq ho
geI» dWisaf jf irhf hY ik
imRqk rfho roz bldyv ngr
df rihx vflf hY» hfdsy qoN
bfad lokF ny Gtnf vflI QF
'qy jfm lgf idWqf» imRqk
aWj svyry myhrbfn ielfky
ivWc sOdfgr nfm dI PYktrI
ivWc kµm krn jf irhf sI»
hfdsy qoN qurµq bfad lokF ny
ies Gtnf dI s¨cnf Qfxf
myhrbfn dI puils ƒ idWqI»
kuJ smyN bfad mOky ’qy
puils aiDkfrI vI phuµc
gey» dWisaf jf irhf hY ik
itWpr cflk mOky qoN Prfr ho
igaf» mrn vfly ivakqI
df nfm rfm qIrQ hY» rfm
qIrQ PYktrI ivWc
suprvfeIjær df kµm krdf
sI» afs-pfs dy lokF ny
lfsæ ƒ sVk 'qy rWK ky puil
iKlfP pRdrsæn krnf sæur¨
kr idWqf hY» dWisaf jf
irhf hY ik Prfr itWpr
cflk jmflpur ielfky df
rihx vflf hY» pirvfrk
mYNbrF ƒ Gtnf df pqf
lWgidaF hI Auh vI mOky 'qy
phuµc gey» pirvfrk mYNbrF
df kihxf hY ik jdoN qWk
puils itWpr cflk ƒ
igRPæqfr nhIN krdI AunHF df
Drnf jfrI rhygf» rfhoN roz
jfm hox kfrn jfm dI
siQqI bxI rhI» zIaYspI
joqI ny mOky ’qy phuµc ky
pirvfrk mYNbrF nfl
gWlbfq kIqI» puils muqfbk
pirvfr nfl gWlbfq
cWl rhI hY» jldI hI lfsæ
ƒ kbjæy 'c lY ky mfmlf
drj kr ilaf jfvygf»
www.samajweekly.com
KbrF
sµgrUr AuWp cox df pRcfr Kæqm, votF 23 ƒ, igxqI 26 ƒ
sµgr¨r. sµgr¨r dI lok sBf
sIt dI AuWp cox leI pRcfr
aWj mµglvfr sæfm ƒ 6 vjy qoN
Kæqm ho igaf hY» cox kimsæn
ny eyQy pRcfr krdy afg¨aF ƒ
sæfm 6 vjy qoN pihlF ijælf
CWzx dy hukm jfrI kr idWqy
sn»ies sIt leI 23 j¨n ƒ
votF pYxgIaF» vrnx Xog hY
ik ieh lok sBf sIt pµjfb dy
muWK mµqrI Bgvµq mfn dy
asqIPy nfl KflI hoeI
sI»afm afdmI pfrtI ny eyQoN
ijælHf pRDfn qy srpµc gurmyl
isµG GrfcoN ƒ itkt idWqI hY»
kFgrs vWloN dlvIr isµG
golzI, Bfjpf vWloN kyvl isµG
iZWloN, sæRomxI akflI dl
aµimRqsr vWloN ismrnjIq
isµG mfn aqy akflI dl
23/06/2022
muPq ielfj dI afXUÈmfn Xojnf: crnjIq cµnI dI srkfr vWloN ilaf PæYslf lokF dy jVHIN bih igaf
pTfnkot. afm afdmI
pfrtI vWloN pµjfb ivWc pihlI
srkfr bxfAux ipWCoN lgfqfr
iBRÈtfcfr dy muWdy AuWqy sÉqI
idKfeI jf rhI hY» ies dy
bfvj¨d ipClIaF srkfrF dy
keI eydF dy PYsly hn, ijnHF
kfrn ies srkfr ƒ musæklF
pysæ af rhIaF hn» eydF dI
ieWk vWzI glqI ipClI
crnjIq isµG cµnI vflI
srkfr vWloN kIqI geI dWsI
jFdI hY» pµjfb dy ishq
ivBfg qoN acfnk ieh gWl
lWBI hY ik afX¨Èmfn BfrqmuWK
mµqrI ishq bImf Xojnf,
ijs sdkf pµjfb dy lokF df
ielfj muPq vFg huµdf sI,
pµjfb ivDfn sBf dIaF coxF qoN
kuJ smF pihlF crnjIq isµG
cµnI dI agvfeI vflI pµjfb
dI kFgrs srkfr ny Aus
vkq kµtrYkt rWd ky Kqm
kr idWqI sI, jdoN cox jæfbqf
bfdl vWloN kmldIp kOr
rfjoafxf cox lV rhy
hn»ijælHy ivWcaWj sæfm 6 vjy
Dfrf 144 lfg¨ kr idWqI geI
lWgx ivWc kuJ idn bfkI
sn» dyKxƒ ies sDfrn
ijhI gWl nfl ishq bImf
kµpnI ny iekrfrnfmf CWzx
dfrfh idWqf igaf sI, ijhVf
nvIN srkfr ƒ ipWCoN pqf lWgf
hY qy pµjfb dy lokF ƒ ies muWdy
AuWqy vI hYrfnI jnk Kulfsy
huµdy iml skdy hn» ieh Tykf
tuWtx ipWCoN pµjfb dy lokF ƒ
imldf kYÈlYs ielfj bIqy
krIb 6 mhIny qoN nhIN iml
irhf» imlI jfxkfrI anusfr
20 agsq 2019 ƒ lfg¨
kIqI geI ies ishq bImf
Xojnf hyT lgBg 45 lWK
pirvfr, XfnI rfj dy krIb 2
iqhfeI lok ies df lfB lYNdy
sn, ijs ivWc pRqI pirvfr
pRqI sfl 5 lWK rupey qWk
pRfeIvyt hspqflF qoN koeI
Bugqfn kIqy ibnF (kYsælYWs)
ielfj huµdf sI»bIqI 29
dsµbr 2021 ƒ ieh Tykf
hY, ijs ipWCoN jnqk mIitµgF qy
iekWTFdI pfbµdI rhygI»
AumIdvfr sImq igxqI dy
lokF nfl Gr-Gr pRcfr kr
crnjIq isµG cµnI dI
srkfr ny BydBry Zµg nfl
rWd kr idWqf, jdik ies dI
imafd 18 agsq 2022
qWk sI» Tykf rWd krn df
kfrn ieh dWisaf igaf ik
hspqflF ƒ pymYNt dyx
ivWckµpnI 15 idnF qoN vWD lf
rhI sI» ies dI jFc krn
skdy hn» ies hlky leI 23
j¨n ƒ votF pYxgIaF qy 26 j¨n
ƒ votF dI igxqI ho ky nqIjf
inklygf»
lfrYNs ibÈnoeI mfnsf dI adflq ivWc rfq ƒ pyÈ, 27 qk puils irmFz viDaf
mfnsf. pµjfbI gfiek aqy
kFgrs afg¨ ÈuBdIp isµG
AurP isWD¨m¨syvflf dy kql
kys ivWc gYNgstr lfrYNs
ibÈnoeI ƒ aWj rfq mfnsf
dI adflq ivWc pyÈ kIqf
igaf, qF Aus df puils
irmFz 27 j¨nvDf idWqf jfx
dy bfad Aus ƒ iPr KrV
iljfieaf igaf hY» vrnx
Xog hY ik idWlI dI pitaflf
hfAUs kort qoN tRFijæt irmFz
imlx mgroN 15 j¨n mfnsf
ivWc izAUtI mYijstRyt dy pyÈ
kIqf igaf qF Aus df 22 j¨n
qWk puils irmFz imilaf
sI» ies dOrfn lfrYNs ny keI
Byd KolHy sn» puils Aus ƒ
ajy hor irVkxf cfhuµdI hY,
ies leI Aus ny adflq koloN
hor irmFz dI mµg kIqI
sI»aWj dyr Èfm lfrYNs ƒ
KrV qoN mfnsf kort ivWc pyÈ
krn ilaFdf igaf qy ies
dOrfn surWiKaf pRbµDF ivWc
vWzf kfPlf sI aqy lfrYNs ƒ
bulyt pr¨Pæ gWzI AuWqy ilaFdf
igaf sI» mfnsf isvl
hspqfl ivWc mYzIkl
krvfAux ipWCoN 10 vjy mgroN
Aus ƒ adflqaWgy pyÈ kIqf
igaf, ijWQy 35 qoN 40 pµinaF
dI irport pyÈ kIqI dWsI
geI hY»
ipWCoN pµjfb dy ishq sYktrI
ajoey Èrmf ny muWK mµqrI
Bgvµq mfn ƒ s¨cnf idWqI hY
ik ieh TykfrWd hox nfl
ieµÈorYNs kµpnI sfrI dyxdfrI
qoN bc geI qy skIm df lfB
lY rhy mrIËFdI muÈkl vD
geI, ikAuNik ies nfl juVy
pRfeIvyt qy srkfrI
hspqflF ny muPq ielfj
krn qoN lokF ƒnFh krnI
Èur¨ kr idWqI» not
ivWcdWisafhY ik eydF krn
qoN pihlF muWK mµqrI dPqr
ny ivWq ivBfg qoN pRvfngI vI
nhINleI, ikAuNik gWlEQy
jFdI qFTykf qoVn df koeI
kfrn nf hox kr
kyiekrfrnfmfiekqrPfqoVn
dI sihmqI nhIN sI hoxI»
iekrfrnfmfqoVn nflrfj dy
KæËfny AuWqy 600-700 kroV
rupey df vfD¨ boJ pYxf aqy
iek qrHF bImf kµpnI ƒ motf
Pæfiedf hoxf sI» vrnx Xog
hY ik ishq bImf Xojnf dy
smJOqy hyT ishq ivBfg ny
kµpnI ƒ 30 idnF df noits
dyxf huµdf hY ik Auh afpxf
kµm krn, nhIN qF ivBfg
AunHFƒ jurmfnf lf skdf hY,
pr ieh kfrvfeI nhIN hoeI,
Aultf Tykf tuWtx nfl
5
pµjfb dy sfbkf kFgrs mµqrI afsæU ƒ
hfeI kort qoN agfAUN jæmfnq nhIN imlI
cµzIgVH. iBRsætfcfr dy dosæF
ivWc iGry hoey pµjfb dI
ipClI kFgrs srkfr dy
sfbkf mµqrI Bfrq B¨sæx
afsæ¨ ƒ pµjfb hirafxf hfeI
kort qoN rfhq nhIN iml
skI» aWj ies mfmly
ivWcieWk Gµty qoN vWD smyN dI
bihs vylyvykysæn bYNc ny
afsæ¨ dy vkIl ƒ ies kysdy
kuJ hor dsqfvyjæ irkfrz
ivWcdyx leI kih ky ibnF
noits jfrI kIqy
suxvfeI 6 julfeI
qWk mulqvI kr
idWqI» Bfrq B¨sæx
afsæ¨ ny igRPqfrI df
sæWk dyKdy hoey
agfAUN jæmfnq dI
mµg kIqI aqy
igRPæqfr krn qoN pihlF sWq
idn pihlF noits dyx dI
mµg kIqI sI»Aus AuWqy
2,000 kroV rupey dy tYNzrF
ivWc Gply df dosæ hY aqy
Tykydfr X¨nIan vWloN dosæF dy
bfad pµjfb ivjIlYNs ny ies
dI jFc aYWsaYWspI pWDr dy
aiDkfrI ƒ sONpI hY»jFc
ivWc dosæ shI inkly qF
ivjIlYNs afsæ¨ ƒ igRPqfr
kr skdI hY» sfbkf Kurfk
qy splfeI mµqrI Bfrq
B¨sæx afsæ¨ ny afpxy AuWqy
lWgy dosæF qoN ienkfr kIqf qy
ikhf ik sfbkf mµqrIaF ƒ
sfijæsæ hyT iBRsætfcfr dy
J¨Ty kysF ivWc Psfieaf jf
irhf hY»Aus ny ptIsæn ivWc
ikhf ik pµjfb P¨z gRyn
trFsportysæn nIqI 2018-
2019 ivWc AunHF dy Kurfk qy
splfeI mµqrI bxn vyly
lfg¨ hoeI sI, ijs ƒ kYbint
ny mnjæ¨rI idWqI sI qy ies
ivWc eI-tYNzr rfhIN tYNzr
mµgy gey sn qy sfrf kuJ
inXmF muqfbk hoieaf sI,
ies leI ies ivWc AunHF df
koeI ks¨r nhIN»
d¨sry pfsy
iBRÈtfcfr dy doÈF
ivWc Psy pµjfb dI
afm afdmI pfrtI
dI srkfr dy sfbkf
ishq mµqrI ivjy
isµglf dIaF muÈklF
vDI jf rhIaF
hn»aWj AunHF ƒ pµjfb qy
hirafxf hfeI kort qoN vI
jæmfnq nhIN imlI» hfeI
kort ny isµglf dI arËI
AuWqy suxvfeI 4 julfeI qWk
tfl idWqI hY» isµglf aqy
Aus dy EaYWszI prdIp
kumfr iKlfP sYNtrl Qfxf
Pyj-8 ivWckeI DfrfvF df
kys drj kIqf igaf hY»
ivjy isµglf pµjfb ivWc nvIN
Bgvµq mfn srkfr ivc
ishq mµqrI sI aqy
iBRÈtfcfr dy doÈ ivWc Aus ƒ
kYbint qoN kWZ idWqyjfx ipWCoN
igRPqfr kIqf igaf sI»
kµpnIaF df lfB ho igaf qy
lok duKI ho gey»muWK mµqrI
Bgvµq mfn ny ies dI jFc
leI sYktrI ajoey Èrmf ƒ
PfeIl pµjfb dy ishq
sYktrIeyt ƒ dyx leI ikhf
hY» pqf lWgf hY ik crnjIq
isµG cµnI dI srkfr ny jdoN
ieh Tykf rWd kr idWqf qF
ivBfg ny ies skIm ƒ
clfAux qy ÊrIbF df ielfj
rutIn ivWc jfrI rWKx leI
nvyN tYNzr mµgy qF ivBfg vI
hYrfn rih igaf ik kµpnIaF
ny iqµn guxf vWD ryt kridWqy
sn» purfxy iekrfrnfmf
ivWc 1050 rupey pRqI
lfBpfqrI sI, pr nvyN tYNzrF
ivWckµpnI ny pRqI lfBpfqrI
3 hËfr rupey qoN vWD
pRImIam mµigaf, ijs nfl
srkfr AuWqy ibnF kfrn
sYNkVy kroVF df boJ vD
igaf hY»
6 23/06/2022 KbrF
www.samajweekly.com
rUs vWloN cIn ƒ ssqIaF drF AuWqy kWcy qyl dI splfeI sæurU
mfsko. r¨s ny afpxy ivruWD
amrIkf, ibRtyn aqy X¨rpI
X¨nIan (eI X¨) dIaF
pfbµdIaF mOky cIn ƒ ssqIaF
drF AuWqy kWcy qyl dI splfeI
Èur¨ kr idWqI aqy cIn leI
sB qoN vWzf qyl splfier dyÈ
bx igaf hY» bI bI sI dy
aiDkfrq aµkiVaF dy anusfr
r¨s qoN cIn ivWc qyl dI
ieµport ipCly ieWk sfl ivWc
55 ÌIsdI vDI hY aqy meI
ivWc ieh irkfrz pWDr AuWqy
sI» cIn dy kstm dy jnrl
pRÈfsn ny ikhf ik ieh
sBieµport p¨rbI srbIaf
pYsyiPk mhfsfgr
pfeIplfeIn aqy r¨s dy X¨rpI
ihWsy ivcly qyl jhfËF aqy
d¨r p¨rbI bµdrgfhF qoN cIn ƒ
phuµcdf hY» ies qoN pihlF
cIn sB qoN vWD qyl sfAUdI
arb qoN ieµport krdf sI pr
ies smyNieh d¨jy nµbr AuWqy
iKsk igaf hY qy r¨s cIn ƒ
qyl splfeI krn vfly sB qoN
vWzy dyÈ vjoN AuBiraf hY» cIn
dIaF vWzIaF qyl kµpnIaF r¨s
nypfl df cIn ƒ Jtkf, keI kµpnIaF blYk-ilst kIqIaF
kfTmµz¨. nypfl ny cIn ƒ
Jtkf idµdy hoey keI
kµpnIaF ƒ blYk-ilst kr
idWqf hY, ikAuNik cIn ƒ
nypfl ivc BfrI ivroD df
sfhmxf krnf pY irhf hY»
pqf lWgf hY ik nypfl ivWc
cIn df ivroD ies leI hY
ik ihmfilaf ivWc AUrjf,
buinafdI ZFcy aqy sæihrI
hvfbfjæI dy KyqrF ivc kµm
krdy cInI TykydfrF dI
lfprvfhI kIqI hY» ies
leI drjnF cInI kµpnIaF
ƒ blYk-ilstkIqf igaf
aprfDIaF dy inÈfny ’qy afey pµjfb dy sfbkf mµqrI qy ivDfiek
aµimRqsr. pµjfb ivWc
aprfD df gRfÌ lgfqfr
vDdf jf irhf hY, ijWQy
luWt-Koh, corI, zkYqI qy
nÈf qskrI dIaF GtnfvF
qyËI nfl vD rhIaF ny,
AuWQy hI pµjfb dy sfbkf
mµqrI qy ivDfiek vI
qoN qyl KrId rhIaF hn
ikAuNik r¨s AunHF ƒ bhuq ssqy
Bfa AuWqy qyl vyc irhf
hY»ieWk pfsy r¨s qoN cIn ƒ
qyl dI drfmd qyËI nfl vDI
hY, d¨jy pfsy kuJ mhIny pihlF
hY» inAUjæhWb dI irport
anusfr kfTmµz¨-kyr¨µg
aµqrrfjI rylvy, glCIr
s ¨ v f g V H I - k y r ¨ µ g
trFsimsæn lfeIn aqy
isafPr¨bYNsI-rs¨vfgVHI
roz sYksæn vrgy pRojYkt
cIn dI lfprvfhI kfrn
bykfr ho gey hn»cInI
kµpnI cficaFg
hfeIzRopfvr kµstrksæn
aYNz ieµstflysæn vWloN apRYl
2013 ivWcclfeI bh¨µdµzf,
lfmjFg ivWc ngfdI ndI
AuWqy 30 mYgfvft dy inafzI
lEpI sonI koloN mµgI geI 20 lWK rupey iPrOqI
lamrpfl isµG bonI koloN mµgy gey ZfeI lWK
liPrOqI nf dyx ’qy imlIaF jfno mfrn dIaF DmkIaF
aprfDIaF dy inÈfny ’qy af
gey ny, ijnHF koloN lWKF
rupey iPrOqI mµgI jf rhI
hY» ies dy clidaF pµjfb
dy sfbkf Aup muWK mµqrI
EpI sonI koloN 20 lWK
rupey aqy ajnflf qoN
sfbkf ivDfiek amrpfl
dovF dyÈF ny ikhf sI ik AunHF
dI dosqI dI koeI sImf nhIN»
vrnx Xog hY ik 24 PrvrI
ƒ X¨kryn ivruWD r¨s vWloN Èur¨
kIqI ÌOjI muihµm ipWCoN
amrIkf qy ibRtyn ny ikhf sI
isµG bonI koloN ZfeI lWK
rupey iPrOqI mµgI geI»
ik Auh r¨s qoN qyl dI ieµport
AuWqy pfbµdIaF lfAuxgy aqy
X¨rp ny vI ikhf sI ik Auh
r¨s qoN hox vflI gYs splfeI
AuWqy afpxI inrBrqf Kqm
krn dI koiÈÈ kr irhf hY»
iPrOqI nf dyx dI s¨rq
ivWc ienHF dovF ƒ jfnoN
Pfiqmf pymYn afstrylIaf dI pfrlImYNt
ivc ihjfb pfAux vflI pihlI aOrq bxI
kYnbrf. Pfiqmf pymYnf kWlH
afstyRlIafeI pfrlImYNt ivWc
ihjfb pfAux vflI pihlI
musilm aOrq bx geI» ey bI
sI inAUË dy anusfr Ausny
pWCmI afstRylIaf dI CyvIN
sInyt sIt df dfavf kIqf, jo
lybr dy hWk geI, ikAuNik rfj
dy Auc sdn dy Cy ahuidaF dI
cox ƒ aµiqm r¨p idWqf igaf
sI» 27 sflF dy ieiqhfs ivWc
Pfiqmf qIjI sB qoN CotI Aumr
dI sYnytr bxI» pymYn ny ikhf
hY ik mYN aÌÊfn jF muslmfn
hox qoN pihlF afstRylIan
lybr sYnytr hF, sfry
afstRylIanF dI numfieµdf hF
BfvyN AunHF dy Brosf, ipCokV,
sWiBafcfrk pCfx jF ijnsI
ruJfn, Aumr jF Xogqf kuJ vI
hovy» mYN sfiraF dI numfieµdgI
krFgI, ijs ivWc sfzy pihly
dysæ dy lok vI hn» ey bI sI
inAUË ny pymYn df hvflf idµdy
hoey ikhf ik Aus dI pihl vWKvWK
ipCokV vfly vDyry lokF ƒ
hfeIzRoielYkitRk pRojYkt df
kµm vI pYNizµg hY» sYNtrl
cfeInf pfvr girWz
ieµtrnYsænl ieknfimk
tryz, ijs ny hytOdf-
B r q p u r - b r d f G f t
trFsimsæn lfeIn dy
bxnivWc bhuq lfprvfhI
kfrn pRojYkt ƒ axgOilaf
CWz idWqf sI, vI nypfl
ibjlI aQfrtI (aYneIey)
dI kflI s¨cI ivWc hY»
sµsfr pWDr AuWqy aks
ivgVn ipWCoN nypfl ivWc
cInI rfjd¨q hfAu XFkI ny
mfrn dIaF vI DmkIaF
iml rhIaF ny» pyÈ aY ies
rfjnIqI ivWc Èfml krnf,
bcpn dI Èur¨afqI isWiKaf
ivWc suDfr krnf aqy mOsm
ivWc qbdIlI hY»pymYn ny ieh
afs pRgtfeI ik Aus dI cox
ihjfb pihnx dy ivcfr ƒ afm
bxfAux ivWc mdd krygI»
AunHF ikhf ik isrP ies leI
nhIN ik ieslfmoPobIaf mIzIaf
ivWc PYilaf hoieaf hY pr mYN
cfhuµdI hF ik ihjfb pihnx df
ÌYslf krn vflIaF nOjvfn
kuVIaF asl ivWc ieh mfx
nfl krn, ieh jfxdy hoey ik
AunHF ƒ ies ƒ pihnx df
aiDkfr hY» ey bI sI inAUË dI
irport muqfbk pymYn aWT sfl
dI Aumr ivWc afstRylIaf afeI
sI, jo afpxy prvfr nfl
aÌÊfinsqfn qoN BWj geI sI»
21 apRYl ƒ ieWk pRYs
kfnPrµs kr ky ies
lfprvfhI leI srkfr
bdlx ƒ ijæµmyvfr dWisaf
qy ikhfik cInI invysækF qy
TykydfrF dI vWzy pRojYkt
bxfAux ivWc asPlqf
ipWCyeyQy srkfr bdlx df
kfrn hY qy 21 apRYl ƒ
bulfeI ieWk vrc¨al
kfnPrµs ivWc cInI
TykydfrF aqy blYk-ilstz
kµpnIaF df bcfa krdy
hoey lokqµqr ƒ jvfbdyh
Tihrfieaf igaf hY»
sbµDI sfzI Kfs irport
aµimRqsr dy eyzIsIpI
pRBjoq isµG ivrk ny
dWisaf ik pµjfb dy sfbkf
Aup muWK mµqrI EpI sonI
koloN 20 lWK rupey iPrOqI
mµgI jf rhI hY» ieh rkm
nf dyx ’qy AunHF ƒ jfno
mfrn dIaF DmkIaF vI
iml rhIaF ny» AunHF dI
iÈkfieq ’qy aµimRqsr dy
Qfxf kµtonmYNt dI puils ny
iek aYPafeIafr drj
krky ies kys dI jFc Èur¨
kr idWqI hY»
www.samajweekly.com
KbrF
105 sfl dI rfmbfeI ny qoiVaf mfn kOr df irkfrz
100 qy 200 mItr dI dOV ’c ijWqy golz mYzl
23/06/2022
7
gYNgstr lfrYNs df nF lY ky PfiËlkf
dy dukfndfrF qoN mµgI iPrOqI
nvIN idWlI. jy hOsly bulµd
hox qy kuJ krn guËrn df
jËbf hovy qF Aumr aiVWkf
nhIN bxdI » hirafxf dI
105 sfl dI dOVfk rfmbfeI
ny 100 qy 200 mItr dI
rfÈtrI pWDr dI cYNpIaniÈp
’c golz mYzl ijWq ky ies ƒ
shI sfbq kr idWqf»
rfmbfeI ny vzodrf ivc 16 qoN
19 j¨n qk krvfeI rfÈtrI
Epn mfstrË aQlYitks
cYNpIaniÈp dy Èur¨afqI idn
100 qy 200 mItr dI dOV
ivc golz mYzl ijWq ky nvF
kIrqImfn sQfpq kIqf» AunHF
ny nfl hI mrh¨m mfn kOr dy
irkfrz ƒ qoV idWqf ijnHF ny
101 sfl dI Aumr ivc aijhI
dOV ivc ihWsf ilaf sI»
rfmbfeI df jnm 1917 ivc
hoieaf sI qy AunHF ny iek sfl
pihlF hI dOVnf Èur¨ kIqf hY»
ies mukfbly ivc AunHF ny 100
mItr dI dOV ƒ 45[40 sikµt
qy 200 mItr dOV ƒ iek imµt
52[17 sikµt ivc p¨rf kr ky
2 golz mYzl hfsl kIqy»
AunHF qoN pihlF mfn kOr ny
2017 ivc 101 sfl dI Aumr
ivc 100 mItr dI dOV ƒ 74
sikµt ivc p¨rf kIqf sI»
105 sfl dI Aumr ivc Kud ƒ
iPWt rihx dy bfry ivc puWCy
jfx ’qy AunHF ny ikhf ik mYN hr
idn jldI AuTdI hF aqy
ksrq krdI hF» mYN apxy
Gr dy sfry kµm Kud krdI hF»
mUsyvfly ’qy golIaF clfAux vfly mnpRIq mµnU dy Gr ’qy lfieaf puls ny noits
mogf. mnpRIq mµn¨ df
ipµz ivWc cfl clx bhuq
vDIaf sI aijhf Aus ny
ipµz ivWc koeI kµm nhIN
kIqf ijs qoN kdy ipµz
vfsI pryÈfn hoey hox »
pµjfb dy pRisWD isµgr
isWD¨ m¨syvflf dy kql
mfmly ivc muWK mulËm
vjoN aYlfny mnpRIq isµG
mµn¨ dy Gr aWgy pµjfb
puls ny noits lf idWqf
hY» ipµz vfsIaF dy dWsx
muqfbk jdoN ipµz ivWc
vfr vfr puils jFdI qF
AuQy zr df mfhOl bx
jFdf» ies mOky ’qy
mnpRIq isµG mµn¨ dy
vfrz dy rihx vfly
Bgvfn isµG df kihxf hY
ik aWj qk mƒ ny aijhI
koeI vI pihlF ipµz ivc
gWlbfq nhIN kIqI ijs
’qy Aus Aupr ikµq¨ pRµq¨
AuTdy hn » ipµz vfsIaF
ny ikhf ik sfƒ XkIn
nhIN ho irhf ik mnpRIq
isµG mµn¨ ny isWD¨
m¨syvfly df kql kIqf
hovygf » ipµz vfsI
inrml isµG ny ikhf ik
mnpRIq isµG mµn¨ ny myry
kol iqµn qoN cfr sfl
lWkV df kµm kIqf hY aqy
Auh bhuq hI vDIaf qy
iemfndfr ivakqI sI,
smyN dy hflfqF qy srkfrF
dIaF nlfiekIaF ny
mnpRIq isµG mµƒ ƒ
aijhy hflfqF ivc lY
afAuNdf qy aWj Auh aijhI
Gtnf ivWc Ps igaf »
AunHF ikhf ik ipµz ivWc
p¨rI qrHF nfl sihm df
mfhOl hY qy Èfm ƒ mfpy
afpxy bWicaF ƒ GrF qoN
bfhr qk nhIN inkl
lYNdy» AunHF ikhf ik
ipCly sWq aWT idnF qoN
AunHF dy pirvfrk mYNbr
Gr ƒ ijµdrf lgf ky ikqy
hor jgHf rih rhy hn.
PfiËlkf. pµjfb ’c
PfiËlkf dy 2 dukfndfrF
ƒ gYNgstr lfrYNs dy nF
’qy DmkIaF idWqIaF
geIaF hn» mulËmF ny
p¨ry pirvfr ƒ qbfh krn
dI DmkI vI idWqI» ieWQoN
qWk ik dukfndfr ƒ ikhf
ik Auh puils koloN puÈtI
kr lYx ik mYN lfrYNs gYNg
qoN hI bol irhf hF» Aus
qoN bfad iPrOqI dI rkm
adf kro» puils ny ies
dI kfl irkfrizµg sfhmxy
afAux qoN bfad jFc
Èur¨ kr idWqI hY» ‘qusIN
ikQy rihµdy ho? ikWQoN
afAuNdf jFdf hY? kdoN
afAuNdf aqy kdoN jFdf hY?
quhfzy pirvfr dy mYNbr
ikµny aqy ikWQy hn? qusIN
ikQy rihµdy ho? ieh sB
pqf lWg igaf hY» qYƒ 2
lWK leI ikhf hY» q¨µ ies
qrHF kr, ijµnI ivvsQf hY
ajy aYmrjYNsI ivc Auh
krvf dy» bfkI bfad
ivc krvf dyxf» jykr
nhIN krfeygf qF PYimlI qy
qYƒ kuJ nf kuJ qF
krFgy» jo nhIN kih rhy ,
Auh vfkeI krFgy» sWc
kih rhy hn» iksy
glqPihmI ivc nf
rihxf» koeI vI zftf jF
irkfrz lYx leI Qfxy jf
ky nµbr idE aqy kho ik
mYƒ ies nµbr qoN DmkI
BrI kfl afeI hY» ies df
irkfrz cfhIdf hY»
pihlF afpxI qsWlI kr
lvo» jdoN qsWlI ho jfvy
qF sfƒ pYsy dy idE»
puils ny ikhf ik sfƒ
iÈkfieq imlI hY ik AunHF
ƒ DmkIaF imlIaF hn ik
asIN lfrYNs gYNg nfl sbµD
rWKdy hF» sfƒ kuJ pYsy dy
idE nhIN qF mYN quhfƒ mfr
idaFgf» 2 dukfndfrF qoN
2 lWK rupey dI iPrOqI
mµgI geI hY» ijs nµbr
qoN DmkI afeI hY, Aus df
vyrvf asIN pRfpq kr rhy
hF» tYknIkl sYWl qoN
jfxkfrI mµgI geI hY»
Aus dy itkfxy df pqf
lgfieaf jf irhf hY»
lfrYNs ibÈnoeI ƒ muV pµj idn dy irmFz ’qy Byijaf
mfnsf. pµjfbI gfiek isWD¨
m¨syvflf kql kys dy mfstr
mfeINz lfrYNs dy puils irmFz
ivWc 5 idn df vfDf kIqf igaf
hY» lfrYNs hux 27 j¨n qWk puils
irmFz ivWc rhygf» Aus ƒ
mµglvfr dyr rfq mfnsf dI
adflq ivWc pyÈ kIqf igaf»
Aus df irmFz hfsl krn qoN
bfad pµjfb puls ny Aus ƒ
mfnsf qoN rfq ƒ hI KrV siQq
sI[afeI[ey[ stfÌ dy dÌqr lY
afeI» puils ny adflq ivWc
dlIl idWqI ik keI gYNgstrF ƒ
lfrYNs dy sfhmxy ibTf ky puWCigWC
krnI pYNdI hY» ies qoN ielfvf
m¨syvflf kqlyafm dI sfiËÈ
ikvyN rcI geI sI, ies df vI
pqf lgfAuxf hovygf» pµjfb
puils lfrYNs ƒ idWlI qoN lY ky
afeI sI» ies qoN pihlF mfnsf
dI adflq ny Aus ƒ 7 idn dy
irmFz ’qy Byj idWqf sI» adflq
ivWc pyÈI dOrfn puls ny 35
pµinaF dI irport pyÈ kIqI»
ijs ivc kql ’c lfrYNs dI
B¨imkf bfry dWisaf» afpxI
puWCigWC ’c hoey Kulfsy bfry
adflq ƒ dWisaf» hflFik
puils ny ies mfmly ivWc 10 idn
df irmFz mµigaf sI» pr,
adflq qoN isrÌ 5 idn df
irmFz imilaf hY» m¨syvflf
kql kFz ivWc pµjfb puls ƒ
ajy qWk koeI Èfrp Èẗr nhIN
imilaf hY» idWlI puils dy
spYÈl sYWl ny ipRafvrq POjI
aqy kiÈÈ ƒ PiVaf hY» hflFik,
ipRafvrq POjI pµjfb puils dI
ÈWkI Èfrp ÈẗrF dI s¨cI ivWc
hY» pµjfb puils ny ies mfmly
ivWc aµikq syrsf, mn¨ kuWsf aqy
jgr¨p r¨pf ƒ vI ÈWkI Èfrp
Èẗr mµinaf hY» hflFik ieh
iqµny ajy qWk puils dy hWQ nhIN
lWgy hn» adflq ivWc puls ny
ies mfmly ivWc keI hor
gYNgstrF dI Bïmkf vI dWsI hY»
lfrYNs qoN AunHF bfry puWCigWC kIqI
jfvygI» puils AunHF gYNgstrF ƒ
vI pRozkÈn vfrµt ’qy ilafvygI
aqy AunHF ƒ lfrYNs dy sfhmxy
ibTf ky puWCigWC krygI» ies qoN
ielfvf puils Aus mobfeIl bfry
vI pqf lgf rhI hY» ijs nfl
lfrYNs iqhfV jylH qoN kYnyzf bYTy
gYNgstr golzI brfV nfl
gWlbfq krdf sI» ijs rfhIN
m¨syvflf kql kFz dI p¨rI
sfiËÈ rcI geI»
8 23/06/2022 KbrF
www.samajweekly.com
kost gfrz ny mµglurU qWt qy Psy 15 mlfhF ƒ bcfieaf
mµglur¨. iek qurµq Koj aqy
bcfa (aYWs[ ey[ afr[)
imÈn ivWc BfrqI qWt
rWiKak Ìors (afeI[ sI[
jI[) ny qknIkI ÉrfbI qoN
bfad pfxI ivWc zuWb rhy
ivdyÈI vpfrk jhfË ‘aYWm[
lI[ ipRµsYs imrl’ qoN sIrIaf
dy 15 mlfhF ƒ bcfieaf»
aWj ieh jfxkfrI idWqI
geI» aYWm[ vI[ ipRµsYs imrl
dy cflk dl ny iek drfV
df pqf lWgx qoN bfad jhfË
CWz idWqf» drfV kfrn
jhfË ivWc pfxI Brn
lWigaf sI» bIqy idn ieh
zuWb igaf» afeI[ sI[ jI[
vloN jfrI ibafn anusfr,
Gtnf dI jfxkfrI imldy hI
BfrqI qWt rWiKak Ìors
(kost gfrz) dy jhfËF
ivkrm aqy amriqaf ny
surWiKaq jxypy leI grBvqI aOrqF smyN smyN qy jFc krvfAux:- zf[ jsivµdr isµG
ivdyÈI jhfË qWk phuµcx
aqy cflk dl ƒ bcfAux
leI kiTn bcfa muihµm
clfeI» jhfË cIn dy
iqafnijn qoN lYbnfn dy
bYr¨q qWk 8 hËfr tn BfrI
iespfq (stIl) dy qfr
iljf irhf sI» dWKxI kµnV
dy izptI kimÈnr ny dWisaf
ik jhfË Aulfl qWt qoN 5 qoN
6 smuµdrI mIl d¨r sI»
loht jTyiraF df mylf mnfieaf
mfnsf. pµjfb srkfr aqy
ishq ivBfg dI qrPoN lokF ƒ
vDIaf qy imafrI ishq
sh¨lqF muhWeIaf krfAux dy
mksd nfl izptI kimÈnr
mfnsf srdfr jspRIq isµG
afeI[ey[aYs[dy idÈf inrdyÈF
anusfr isvl srjn mfnsf
zf[ jsivµdr isµG dI Xog
agvfeI hyT iËlHy dy vWK vWK
ishq kyNdrF ivKy mmqf idvs
dOrfn grBvqI aOrqF dI jFc
kYNp aqy jfgr¨kqf kYNp lgey
gey» ies sbµDI jfxkfrI
idµidaF zf[ jsivµdr isµG ny
dWisaf ik grB avsQf
rijµdr sµDU dI agvfeI hyT iPlOr dy afgUaF ny kIqf sµgrUr ivKy zwt ky cox p®cfr
awprf. afm afdmI pfrtI
vloN sµgr¨r ivKy ho rhI AuWp
cox leI hlkf iPlOr qoN
pfrtI dy sInIar afg¨
rijµdr sµD¨ dI
agvfeI hyT zwt ky
cox p®cfr kIqf
igaf» ies mOky
bolidaF rijµdr
sµD¨ ny ikhf ik muwK
mµqrI Bgvµq isµG mfn
dI agvfeI hyT afp dI
srkfr ijs qrIky dy nfl
iB®Ètfcfr ƒ Twl pfAux leI
kµm kr rhI hY, Auh kfibly
qfrIÌ hY» AunF ikhf ik
dOrfn vWK vWK kfrnF krky
grBvqI aOrqF dI ishq ƒ
Kqrf ho skdf hY jykr
grBvqI aOrq smyN
isr afpxI jFc
nhIN krvfAuNdIaF
qF iesdy gµBIr
isWty inkl skdy
hn, keI vfr
grBvqI aOrq dI jfn
vI jf skdI hY ies leI hr
ieWk grBvqI mihlf ƒ smyN
isr afpxI ishq jFc
krvfAuNdy rihxf cfhIdf hY
aqy iksy vI qrHF dI ishq
smWisaf afAux qy ibnF iksy
20 gwzIaF df kfPlf lY ky kIqI cox p®cfr ’c iÈrkq
srkfr bxn dy kuJ ku idnF
dy aµdr hI vwzy vwzy
iB®ÈtfcfrI jyl dI hvf Kf
rhy hn, jo ik d¨srIaF
pfrItaF dIaF
srkfrF dy smyN
jokF bx ky lokF
df K¨n c¨s rhy
sn» AunF awgy
ikhf ik afp dy
hlkf sµgr¨r qoN
AumIdvfr gurmyl isµg
iewk sulJy hoey qy iemfndfr
AumIdvfr hn» ijs kfrx
afmvotr AunF ƒ BfrI
igxqI nfl ijqfAuxgy» ies
lfpRvfhI ƒ CWz ky nËdIkI
ishq sµsQf ivWc jf ky afpxf
ielfj krfAuxf cfhIdf hY
,aqy afpxf rutIn cYWkap
krvfAuNdy rihxf cfhIdf
hY zf[ prvirÈ bWicaF
dy mfhr isvl hspqfl
mfnsf ny dWisaf ik
aWj isvl hspqfl
mfnsf slWm izspYNsrI mfnsf
qoN ielfvf iËlHy dIaF vWK vWK
ishq sµsQfvF ivWc grBvqI
aOrqF leI muÌq ishq jFc
kYNp lgfey gey ienHF kYNpF ivWc
jFc dy nfl tYst aqy
dvfeIaF vI idWqIaF jFdIaF
mOky rijµdr sµD¨ 20 gwzIaF
df kfPlf qy vwzI igxqI ’c
afp smrQkF dy nfl cox
p®cfr ’c hfËr hoey» ies
mOky AunF nfl rG¨ aroVf
p®Dfn vpfr mµzl iPlOr,
mnjIq isµG Kflsf, rxvIr
isµG kµdolf, aÈok Èrmf
avqfr gurfieaf, rfxf
hn, AunF ny dWisaf ik ishq
ivBfg vWloN grBvqI aOrqF
dI ishq sµBfl aqy surWiKaq
jxypy ƒ muWK rWKdy hoey
grBvqI aOrqF df tIkfkrn
aqy sfrI tYst iblkul muPq
kIqy jFdy hn,ishq
krmcfrIaF aqy afÈf vrkrF
vWloN smyN smyN dI grBvqI
aOrqF dI kONsilµg kIqI jFdI
hY qF jo afpxf aqy afpxy
grB ivWc pl rhy bWcy df
iDafn rWK skx, ienF kYNpF
dI suprivËn jiælHy dy mfs
mIzIaf ivµg dPqr isvl
srjn mfnsf vloN kIqI geI»
isWD¨, avqfr isµG mµzI,
ÈrnjIq isµG iZWloN,
nµbrdfr pRym lfl, jIqI
pµc,ijµdr CokrF, dIpf ZWk
mjæfrf, kÈmIr isµG, mnohr
isµG lsfVf, hrcrn isµG
lsfVf, zf[ ajfieb isµG
qyihµg vI hfËr sn»
awprf. ksbf awprf dy
nËdIkI ipMz CokrF ivKy
siQq drbfr sqI musfrqI dy
asQfn ’qy loht jTyiraF df
sflfnf joV mylf sm¨h sµgqF
dy sihXog nfl p¨rn ÈrDf qy
AuqÈfh nfl mnfieaf igaf»
ies mOky sm¨h sµgqF vloN
svyry 11 vjy Jµzy dI rsm
p¨rn ÈrDf qy AuqÈfh nfl
inBfeI geI» Auprµq
swiBafcfrk styj dOrfn
p®iswD pMjfbI gfiekF ny
afpxy Ìn df muËfhrf kIqf»
ies mOky p®bµDk kmytI vloN
pfvr ilPtr ikRÈn rfm jo
ik sYNtrl eyÈIan pfvr
ilPitµg cYNpIaniÈp ’c do
son qgmy ijwq ky afey hn,
ƒ ivÈyÈ qOr ’qy snmfinq
kIqf igaf» ies mOky vwzI
igxqI ’c sµgqF hfËr sn»
myly dOrfn aquwt lµgr vI
drbfr bfbf nWQl dfs ,lgfh jI df
slfnf joV mylf 25 jUn ƒ
nkodr mihqpur (hrijµdr
pfl CfbVf) bfbf nWQl
dfs lgfh jI df slfnf joV
mylf 25 j¨n ƒ hr sfl dI
qrHF drbfr bfbf nWQl
dfs lgfh ipµz isWDm
muqsWdI, qfl vfly nyVy
n¨rmihl ivKy gRfm pµcfieq
aqy smḧ ngr invfsIaF,aYn
afr afeI dy sihXog nfl 25
j¨n idn snIvfr ƒ bVI D¨m-
Dfm nfl krvfieaf jf irhf
hY»25 j¨n svyry 9 vjy rosæn
icrfg kIqy jfxgy»JWzy dI rsm
adf kIqI jfvygI» cfh
pkOiVaF df lµgr, svyry
10 vjy,lµgr dupihr 1
vjy sWiBafcfrk aqy
s¨PæIafnf mihPl sfm6
vjy ijs ivWc pRisWD lok
gfiek dIpk hµs,sæmI alI
kvfl aYNz pfrtI,amn alI
nkfl aYNz pfrtI lohIaf vfly
pRogrfm pysæ krngy»
www.samajweekly.com
KLbrF
23/06/2022
BfrqI cox kimÈn vWloN Bfrq dy rfÈtrpqI dI cox sbµDI aiDsUcnf jfrI
cµzIgVH. BfrqI cox
kimÈn vWloN Bfrq dy
rfÈtrpqI pd ƒ Brn aqy
cox krn sµbµDI rfÈtrpqI
aqy AuprfÈtrpqI cox
aiDinXm, 1952 dI Dfrf 4
dI AupDfrf (1) dy aDIn
aiDs¨cnf jfrI kr idWqI
geI hY» ies cox dy leI
irtrinµg aPsr inXukq
kIqy gey sRI pI[ sI[ modI jo
rfj sBf dy skWqr jnrl
vI hn, ny s¨cnf idWqI hY ik
AumIdvfr jF Ausdy
pRsQfpkF jF smrQkF ivWcoN
iksy iek duafrf nfmËdgI
pWqr AunF (irtrinµg
aPsr) ƒ kmrf nµbr 29,
B¨-ql, sµsd Bvn, nvIN
idWlI dPqr ivWc jF jykr
Auh aprvrjnI r¨p ivWc
gYrhfËr hovy, qF shfiek
irtrinµg aPsr sRI mukul
pFzy, ivÈyÈ kfrj aPsr
jF sRI suirµdr kumfr
iqRpfTI, sµXukq skWqr aqy
muWK cOksI aPsr, rfj sBf
skWqryq ƒ Aukq dPqr
ivWc 29 j¨n, 2022 qWk
(pbilk CuWtI vfly idn qoN
ibnF) iksy vI idn 11 vjy
svyry aqy 3 vjy bfad
dupihr dy ivWc pyÈ kIqy jf
skxgy» bulfry anusfr hr
iek nfmËdgI pWqr dy nfl
Aus pfrlImYNt cox hlky dI
votr s¨cI ivWc AumIdvfr dy
sbµD dy ieµdrfj dI ieWk
pRmfixq kfpI lgfeI jfvy,
ijs ivWc AumIdvfr votr dy
r¨p ivc rijstr hY» AunF
dWisaf ik hr iek AumIdvfr
kyvl pµdrF hËfr rupey dI
rfÈI jmF krvfeygf» ieh
rkm nfmËdgI pWqr pyÈ
krdy smyN irtrinµg aPsr
dy kol nkd jmF kIqI jf
skygI jF BfrqI irËrv bYNk
jF iksy srkfrI KËfny ivc
ies qoN pihlF jmF kIqI jf
skygI aqy ies qoN bfad dI
siQqI ivc aijhI rsId df,
ijs ivc ieh dWisaf hovy ik
Aukq rfÈI jmF kr idWqI geI
hY, nfmËdgI pWqr dy nfl
lgfieaf jfxf Ër¨rI hY»
bulfry ny dWisaf ik nfmËdgI
pWqrF dy Pfrm Auprokq dWsy
dPqr ivc Auprokq smyN qy
pRfpq kIqy jf skxgy» AunF
dWisaf ik aiDinXm dI Dfrf
5 (K) dI AupDfrf (4) dy
aDIn nf mn˨r kIqy gey
nfmËdgI pWqrF qoN ibnF
nfmËdgI pWqrF dI pVqfl
Aukq dPqr dy kmrf nµbr
62, pihlI mµiËl, sµsd
Bvn, nvIN idWlI ivKy
vIrvfr, 30 j¨n, 2022 ƒ
9
svyry 11 vjy kIqI
jfvygI»bulfry ny aWgy dWisaf
ik nfmËdgIaF vfps lYx dI
s¨cnf AumIdvfr, jF Ausdy
pRsQfpkF jF smrWQkF ivcoN
iksy iek duafrf, jy
AumIdvfr duafrf ilKq r¨p
ivc ies mµqv leI bkfiedf
aiDkfrq kIqf igaf hovy,
irtrinµg aPsr ƒ kmrf
nµbr 29, B¨-ql, sµsd Bvn,
nvIN idWlI dPqr ivKy 02
julfeI, 2022 ƒ iqµn vjy
bfad dupihr qoN pihlF pyÈ
kIqI jf skygI» AunF anusfr
cox lVy jfx dI s¨rq ivWc
mqdfn ienF inXmF dy aDIn
inXq kIqy gey mqdfn dIaF
QFvF ivKy somvfr 18 julfeI,
2022 ƒ svyry 10 vjy qoN Èfm
5 vjy dy ivckfr hovygf»
qÉq sRI kysgVH sfihb ivKy afey rfkysæ itkYq boly- agnIpQ Xojnf ieWk isafsI muWdf, PæOj muKI ibafn dyxoN guryË krn
sRI anµdpur sfihb. iksfn
afg¨ rfkyÈ itkYq ny qÉq sRI
kysgVH sfihb ivKy mWQf tykx
Auprµq vWK-vWK muWidaF ’qy
pWqrkfrF nfl gWlbfq kIqI»
AunHF ikhf ik iksfnI aµdoln
dI ijWq qoN bfad Auh vWK-vWK
Dfrimk sQfnF ’qy nqmsqk
ho rhy hn aqy iesy kVI dy
qihq aWj AunHF qÉq sRI
kysgVH sfihb ivKy mWQf
tyikaf» ieQy af ky AunHF ƒ
byhWd sk¨n imilaf hY» ies
mOky rfkyÈ itkYq ƒ qÉq sRI
kysgVH sfihb dy s¨cnf dÌqr
ivKy BfeI amrjIq isµG
cfvlf aqy dljIq isµG
iBµzr (dovyN ÈRomxI kmytI
mYNbr) vWloN qÉq sfihb dI
Poto aqy gur¨ Gr dI bKiÈÈ
asfm dy muWK mµqrI dI pqnI ny kIqf mnIsæ issodIaf ‘qy 100 kroV df mfxhfnI df kys
guhftI. asfm dy muWK mµqrI
zfktr ihmµq ibsvf srmf dI
pqnI irµkI B¨Xfn srmf ny
mµglvfr ƒ guhftI dy isvl
jWj kort, kfmr¨p (mYtro)
ivWc idWlI dy Aup muWK mµqrI
mnIsæ issodIaf iKlfPæ 100
kroV rupey df isvl mfxhfnI
df mukWdmf dfier
kIqf»’afp’ nyqf issodIaf ny
4 j¨n ƒ iek pRYWs kfnPrµs ‘c
dosæ lgfieaf ik sfl 2020
‘c jdoN dysæ ‘c koronf (-19)
mhfmfrI PYl rhI sI, Aus smyN
asfm srkfr ny muWK mµqrI dI
pqnI aqy bytf AunHF dy
kfrobfrI ihWsydfr ƒ bjæfr
isropfE dy ky snmfinq kIqf
igaf» gWlbfq dOrfn itkYq
ny Bfrq dIaF iqµny POjF dy
muKIaF ƒ slfh idµidaF ikhf
ik agnIpQ ieWk isafsI
PYslf hY» ies sbµDI POj
muKIaF ƒ koeI vI ibafnbfËI
nhIN krnI cfhIdI» ijQy vI
ikqy ÌOj vWloN aijhI
kfrvfeI krn dI koiÈÈ kIqI
geI, AuQy qÉqf plt hox
dIaF imsflF sfzy sfhmxy
hn» dyÈ ’c vD rhy qxfa
dy mfhOl bfsy AunHF ikhf ik
ieµj jfpdf hY ijvyN dyÈ aµdr
qfnfÈfhI rfj hovy» AunHF
ikhf ik korIaf vrgIaF
nIqIaF ƒ Bfrq ’c lfg¨
krn dI koiÈÈ kIqI jf rhI
hY pr sfƒ ieh nhIN BuWlxf
ryt ‘qy pI[pI[eI[ ikWtF dI
splfeI krn leI Tykf idWqf
igaf sI» irµkI B¨af srmf dy
vkIl pdmfDr nfiek ny ikhf
ik AunHF ƒ AumId hY ik
buWDvfr ƒ mfmlf drj ho
jfvygf aqy Auh mfmly ‘qy aWgy
vDxgy» ihmµq ibsvf srmf
ny pihlF ikhf sI ik Auh
‘afp’ nyqf dy dosæF qoN bfad
issodIaf iKlfP kfƒnI
kfrvfeI sæur¨ krngy» afpxy
spWsætIkrn ivWc, asfm dy
muWK mµqrI ny ikhf sI, ‘iek
smyN jdoN p¨rf dysæ 100 qoN vWD
sflF ivWc sB qoN BYVI mhfmfrI
df sfhmxf kr irhf sI,
cfhIdf ik Bfrq ’c sµivDfn
hY, ijs anusfr hI hr kµm
hoxf cfhIdf hY» ies qoN
ielfvf iksfnI muWidaF qy
bolidaF itkYq ny ikhf ik
Auh ihmfcl dy dOry ’qy jf
asfm kol sæfied hI koeI
pIpIeI ikWtF sn»myrI pqnI
ny aWgy afAux dI ihµmq kIqI
aqy lgpg 1,500 pIpIeI
ikWtF muPq ivWc dfn kIqIaF»
jfn bcfAux leI srkfr ƒ
rhy hn ijWQy jf ky Auh ihmfcl
dI srkfr aqy ihmfcl
dy iksfnF nfl iksfnI
msilaF ƒ lY ky gWlbfq
krngy» vWK-vWK s¨bF
srkfrF iksfnI muWidaF ’qy
kImq cukfAuxI peI» Ausny
iek pYsf vI nhIN ilaf»’
pIpIeI ikWtF dI splfeI ivWc
byinXmIaF dy dosæF dy jvfb
ivWc, srmf ny ikhf ik pIpIeI
ikWtF ‘srkfr ƒ qohPæy’ vjoN
suihrdqf nhIN idKf rhIaF
hn ijs krky ieh msly
ltky hoey hn» AunHF ikhf ik
dyÈ ’c ËmInF dy Bfa
lgfqfr vDdy jf rhy hn pr
sfrIaF ÌslF ’qy aYWmaYWspI
idWqIaF geIaF sn aqy AunHF
dI pqnI dI kµpnI ny iesdy
leI ‘koeI ibWl nhIN
lgfieaf’» issodIaf ny -
asfm imsæn zfierYktr aYs
lksæmxn duafrf
ieµzstrIjæ ƒ sµboiDq ibWl
ƒ tYg krdy hoey tvIt kIqf
sI» AunHF iliKaf, ‘mfxXog
muWK mµqrI @ jI! afh
quhfzI pqnI df jysIbI
ieµzstrIjæ dy nF ‘qy 990
rupey pRqI ikWt dy ihsfb
nfl 5000 ikWtF KrIdx df
Tykf hY… mYƒ dWso, kI ieh
kfgjæ J¨Tf hY? kI ieh iek
iBRsætfcfr nhIN hY? ishq
nf imlx krky aqy
svfmInfQn kimÈn dI
irport lfg¨ nf hox krky
iksfnF dI hflq lgfqfr
pqlI huµdI jf rhI hY»kyNdr
srkfr vWloN ilaFdI geI
agnIpQ skIm ’qy iqWKf
pRqIikiraf idµidaF rfkyÈ
itkYq ikhf ik nOjvfn ies
skIm df BfrI ivroD kr rhy
hn ikAuNik ieh skIm AunHF
leI lfBdfiek nhIN hY» 24
j¨n ƒ nOjvfnF nfl iml ky
Auh dyÈ pWDr ’qy ies skIm
df ivroD krngy» AunHF
nOjvfnF ƒ apIl kIqI ik
ies skIm df ivroD ÈFqmeI
Zµg nfl kIqf jfvy ikAuNik
sPlqf ÈFqI nfl hI pRfpq
kIqI jf skdI hY»
mµqrI vjoN quhfzI pqnI dI
kµpnI ƒ tYNzr KrId
afrzr?’ ies qoN bfad
ihmFqf ibsvf srmf dI
pqnI irµk¨ B¨Xn srmf ny
pihlF issodIaf dy dosæF ‘qy
spWsætIkrn jfrI kIqf sI»
Ausny iliKaf, ‘mhfmfrI dy
pihly hPæqy, asfm kol iek
vI pIpIeI ikWt AuplbD
nhIN sI» ies df noits
lYNidaF, mYN iek vpfrk
jfxkfr nfl sµprk kIqf
aqy ƒ lgpg 1500 ikWtF
vµzIaF» bfad ivWc mYN ƒ
ies ƒ afpxy df ihWsf mµnx
leI iliKaf»
www.samajweekly.com
sihq
23/06/2022
10
smfj vIklI inAUj
jgq qmfsæf
dyh vpfr kfƒnI hY hux, pRvfinq hY hr hsqI
rWj ipafkV pIvx dfr¨, srkfr krygI ssqI
sfPæ mhuWly ipµz nhI rihxy, hux hoxI rµzI bfjæI
BWdr purÈ vI kiraf krngy, aWK bcf ky msqI
cµgF huµdf Gr dI dfr¨ , Kud afp bxf ky pINdy
cµgIN mOq pµjfbI mrdy, 'qy jyb nf huµdI KsqI
BuWkI, vµz aPIm iehy vI, "bflI" Kol jærf dy Tyky
AuWjV jfvy hWsdI vsdI, pµj dirafvF dI bsqI
bflI ryqgVH
+919465129168
PæOjI jvfn
bWicE PæOjI vIr jvfn,
hWdF AuWqy KVHy ihWk qfx»
jd vI vYrI cVH ky afAuNdy,
ieWkI dI ny iekWqI pfAuNdy»
DuWp, TµZ qoN nf ieh zrdy,
afPæqF nfl vI iehy lVdy»
jfn dy nfloN vqn ipafrf,
Bfrq mF df lfAuNdy nfarf»
iehnF isr qy krIey mOjF,
bWicE DrmI sfzIaF POjF»
sfzy qoN ieh jfnF vfrn,
pWqo,vYrI qoN kdy nf hfrn»
sfƒ iehnF qy hY mfx,
Bfrq sfzf dysæ mhfn»
hrpRIq pWqo ipµz pWqo hIrf isµG mogf Pon nµbr
94658-21417
dosqF dI dunIaF
1977 dI grmIaF dy idn» meI - j¨n df mhInf» sfzy sB qoN vWzy
BfeI gurmuK df ivafh» tWbr ivWc pihlf ivafh hox krky sB ƒ bVf
cfa ciVaf hoieaf sI»mfmy pihlI nfnk CWk lfAux afey» sfzI mF
iqµn BfeIaF dI kWlI kWlI BYx» vWzy mfmy dy do Coty muµzy myry hfxo hfxI»
mylæ vflf idn» sB irsæqydfr mylæ dy rµg ivc rµgy hoey» bfhr
KlvfiVaF ivWc ipWpl hyTF sfzf gWzf KiVaf rihµdf» Psl cWkx qoN
bfad gWzf guµmsuµm kWlf kfrf KiVaf sI» sfzy Gr AudoN ieWk bWkrI rWKI
hoeI sI» rotI pfxI qoN bfad mYƒ afpxI bWkrI df iKafl afieaf»
mfmy dy hm Aumr muµizaF ƒ nfl lY ky cWl gWzy qy» iqµnF ƒ pqf nhIN
kI suWiJaf ik bWkrI gWzy dy gozëy AuWqy KVI krky gWzf lflæ idWqf qF jæo
bWkrI ipWpl dy pWqy Kf lvy»sfzf rOlf pYNdf dyK byby AuWQy hI af geI»
afpxI grm suBfa Bäf ƒ dyK mfmy dy dovyN muµzy lfilaf gWzf CWz ky
BWjy gey qF gWzf Tfh dyxI hyTF af vWijaf qy gozäf tuWt igaf» mfVy
Bfa ƒ pqf nhIN iks qrHF bWkrI df rWsf ippl dI tfhxI ivWc Ps igaf
qy bWkrI ivcfrI qorI vFg ipWpl qy ltk geI» hux bWkrI ƒ lfhẍ
leI myry kWly qoN gWzf nf lfilaf jfvy qF kWTy hoey mylæ ivWc rOlf pY
igaf»kr krf kf iksI qrHF bWkrI hyTF AuqfrI» byby ny myry kµn ipWCy
do DridaF afiKaf ,' dfdy mgfAuxy jy q¨µ AuWQy huµdf, msqgVH afpxy
nfnky ieh qYƒ nfl lY ky kdoN dy Gfh lYx gey huµdy»'
gurmfn sYxI
rfbqf : 9256346906
hr ivakqI dy duWK-suWK, KuÈI-gmI AusdI soc 'qy
inrBr krdf hY» ijs qrHF dI ivakqI dI soc huµdI hY
Ausy qrHF df hI Aus df ivvhfr huµdf hY» cµgI aqy
ishqmµd soc ivakqI dI qµdrusqI, sµquÈtI, sbr,
sµqoK aqy KuÈIaF df aDfr huµdI hY» jykr soc vDIaf
hovygI qF ivakqI sdf vDIaf bolygf aqy bolygf vI
vDIaf Zµg nflæ» asIN iek khfvq pVHdy suxdy hF ik
'cuWp suinhrI bol rupihrI'» ies qoN Bfv ieh hY ik jykr
bolxf cFdI hY qF cuWp rihxf sonf hY» ieh khfvq sfƒ
iehI sunyhf idµdI hY ik jykr sfzy kol bolx leI ZuWkvyN
jF shI Èbd nf hox qF cuWp rihx ivc hI ijafdf lfB
huµdf hY» cuWp vflæI avsQf ivc hI socx dI ÈkqI
ivksq huµdI hY» iek khfvq asIN hor pVHdy
suxdy hF ' hr cmkdI cIjæ sonf nhIN huµdI '»
ieWQy asIN cmkdI cIjæ ƒ cuWp dy sµdrB ivc
smJfgy» jær¨rI nhIN hY ik cuWp rihx vflæf
ivakqI smJdfr hI hovy» Auh buWDI aqy
smJdfrI dy pWDr qoN GWt vI ho skdf hY» keI
vfrI asIN cuWp rih ky afpxy jF iksy d¨sry dy
nuksfn leI jiæµmyvfr bx jFdy hF» arQfq
bolx vflæI QF qy cuWp Kqrnfk aqy nuksfndfiek
huµdI hY»gurbfxI ivc iek QF afAuNdf hY :
' ijQY bolix hfrIaY iqQY cµgI cup ' Bfv ijs jgHf ijs
jIv nflæ bolx qy nuksfn hox df KdÈf pRgt huµdf hovy
AuWQy cuWp rihx ivc hI Pæfiedf huµdf hY» ieWQy cuWp Auh
hrmn aqy krn doNvyN ieWko sk¨l
ivWc pVHdy sn» AuhnF dovF dy ipqf
ieWko mihkmy ivWc srkfrI krmcfrI
sn qy srkfrI kuafrtrF ivWc rihµdy
sn»dovyN pVHfeI ivWc husiæafr sn»
Auh dovyN guaFZI hox krky iekWTy hI
sk¨l jFdy qy afAuNdy sn» ijvyN ijvyN
Auh vWzy huµdy gey , AuhnF dy suBfa
aqy afdqF ieWk d¨jy qoN vWK hox krky
afps ivWc d¨rI bxdI geI» hrmn
Pæflq¨ Kærc nf krdf, smyN isr GroN
jFdf qy smyN isr Gr afAuNdf jd ik
krn df AuWTxf bYTxf gælq muµizaF
nfl ho igaf»nf Aus df Gr afAux
df koeI smF huµdf qy jy vyly kuvyly Gr
afAuNdf vI qF iksy nflæ isWDy m¨µh gWl
nf krdf» GridaF nfl lVfeI
JgVf krky pYsy lY jFdf» dovyN bfrvIN
pfs kr cuWky sn»hrmn dy ipqf dI
bdlI hox krky Aus dy ipqf d¨jy
sæihr cly gey sn pr ies sæihr
ivWc afpxf Gr hox krky hrmn
aqy Aus dI mF kuafrtr CWz ky
sæihr ivWc hI afpxy Gr ivWc rihx
lWgy sn » ieWDr krn dy mfipaF ƒ
aWq dI gærIbI df sfhmxf krnf pY
irhf sI ikAuNik krn df Kærcf idno
idn vDdf hI jFdf sI»jy Auh Kærcf
dyx qoN mnHf krdy qF Gr ivWc mfr
kutfeI krdf» Aus ƒ sæfied nsæy dI
afdq vI pY geI sI qF hI Aus df
Kærcf p¨rf nhIN pYNdf sI»pµj Cy sfl
bIq gey»krn ny pVHfeI CWz idWqI
sI»Aus dy mfipaF ƒ koeI hWl nhIN
suWJ irhf sI» acfnk ieWk idn
krn dy ipqf dI idl df dOrf pYx
kfrn mOq ho geI» hux AuhnF df
kmfeI df koeI sfDn nf irhf qy AuWqoN
vDIaf soc vDIaf lok
aprfDI (khfxI)
srkfrI kuafrtr vI KæflI krnf
ipaf» Auh ikrfey df kmrf lY ky Ausy
sæihr ivWc rihx lWgy»krn dI mF
mfVf motf Krcf kWZx jogf Gr ivWc
hI islfeI df kµm krn lWgI »Gr dy
gujæfry jogy pYsy kmf lYNdI» pr
krn ny qF hWd hI kr
idWqI sI » mF qoN pYsy lYx
leI sfrI rfq mF nfl
lVI igaf pr mF mjb¨r
hox krky Aus ƒ nsæy leI
pYsy ikWQoN idµdI » mF dI
qVksfr aWK lWgI qF Auh mF dI
kWpVy isAux vflI msæIn vycx leI
cuWk ky lY igaf» jd mF AuWTI qF
bhuq roeI»Aus ƒ smJ nf afvy ik
Auh kmry df ikrfieaf ikvyN BrygI qy
Gr df Krcf ikvyN clfeygI» Auh
BFp geI sI ik hux ieh suDr nhIN
skdf »Aus ny bhuq duKI mn nfl
sB qoN pihlF adflq ivWc jf ky
kfƒnI qOr qy krn ƒ bydKæl kr
idWqf sI ikAuNik hux Aus ƒ sµBflxf
mF dy vs ivWc nhIN irhf sI» Auh
buJy mn nfl nOkrI dI qlfsæ leI
GroN inkl geI» AuhnF dy Gr qoN
QoVHI d¨r ieWk bhuq vWzf hspqfl
KuWilHaf sI»Auh AuWQy nOkrI dI qlfsæ
ivWc geI qF irsYpsæinst ny Aus ƒ
ieµqjæfr krn leI irsYpsæn qy bYT
ky ieµqjæfr krn leI afiKaf ikAuN
ik hspqfl df mflk qy vWzf zfktr
mrIjæF ƒ dyKx afieaf hoieaf sI»
ijvyN hI Auh zfktr afpxI zfktrF
dI tIm nfl AuWQoN dI lµG irhf sI qF
Aus dI ingfh irsYpsæn qy bYTI aOrq
vWtygf ijs dI soc AuWqm hovygI» Auh soc smJ ky cWlx
vflf ivakqI hovygf» gurbfxI anusfr ' m¨rKY nfil n
luJIaY ' smJdfr bµdy ƒ pqf huµdf hY ik m¨rK nflæ
AulJx jF bihs krn dy isWty Bugqxy pYNdy hn»
' lVfeI qoN zrdf mYN aµdr viVaf, m¨rK afKy mYQoN ziraf
' khfvq ijWQy AuWc pWDr dI soc vfly ivakqI dI qsvIr
pyÈ krdI hY, AuWQy GtIaf soc dI mfniskqf ƒ vI
drsfAuNdI hY» ' vDIaf bol, vDIaf soc, vDIaf lok ' -
ieh Èbd iek s¨Jvfn ivakqI hI apxfAuNdf hY»
vDIaf soc iksy qpWisaf qoN GWt nhIN huµdI» ies vfsqy
bµdy ƒ nPrq, guWsf, hAUmY, kfhlypx afid vrgy aOguxF
df iqafg krnf pYNdf hY» iehnF aOguxF dI QF qy ipafr,
afpxfpx, sihjqf, sæFqI vrgy guxF ƒ
Dfrn krnf pYNdf hY» cµgy lokF, cµgy
sfihq, cµgIaF afdqF dI sµgq krnI pYNdI
hY» ieh afm hI ikhf jFdf hY ik iksy
ivakqI dy cirWqr ƒ jfxnf hovy qF Aus
dy sµgI-sfQIaF ƒ iml ky jfixaf jf
skdf hY» ies leI jr¨rI hY ik cµgI soc
apxfAux leI cµgI soc vfly ivakqIaF
df sµg kIqf jfvy» cµgI soc apxfAux
nflæ hI ivakqI jiæµdgI df rs lY skdf hY aqy afpxy
mnuWKf jIvn sPæl krdf hY»
vInf btflvI pµjfbI aiDafpkf
qy peI qF Auh ieWk dm ruk igaf qy
puWiCaf"aFtI qusIN ieWQy?" krn dI
mF ƒ pCfx nf afeI Auh ieWk dm
Gbrf ky hWQ joV ky bolI,"jI mYƒ
mYzm ny eyQy bYTx ƒ ikhf sI»"
"aFtI qusIN mYƒ pCfixaf
nhIN, mYN hrmn hF,krn
ikWQy aY ? " hrmn ny Aus
ƒ ieWk bFh Aulfr ky
ipafr nfl jWPæI ivWc lYNdy
hoey afiKaf» Aus ny
hrmn ƒ inafxy huµdy ƒ
vyiKaf hoieaf sI»hux hrmn Cy
PuWt lµbf jvfn ,isr qy pocvIN pWg
bµnHI hoeI sI qy dfVHI vDfeI
hoeI»ichrf gorf mKml vFg
cmkdf qy icWtf zfktr vflæf kot
pfieaf hoieaf sI» Aus ƒ pCfx
ikWQoN afAuxI sI» Aus df ieWk dm
roxf inkl igaf ijvyN sdIaF
bfad iksy afpxy ny hfl puWiCaf
hovy»hrmn Aus ƒ afpxy dPqr
ivWc lY igaf»" puWq mYN nOkrI
lWBx afeI sI»" krn dI mF ny
afpxy idl dI gWl afKI qy Aus ƒ
afpxy Gr dy hflfq bfry dWisaf qy
krn ƒ bydKæl krn vflf kfgjæ
idKfieaf» hrmn bhuq duKI
hoieaf»jd krn dI mF dI roNdI
roNdI dI ingfh dIvfr qy peI qF
hrmn dy dPæqr ivWc Aus dy mµmI
zYzI dI Poto lWgI hoeI sI qy Aus
AuWpr PuWlF df hfr pfieaf hoieaf
sI» Auh ieWk dm bolI,"puWqr,ieh
qyry mµmI zYzI dI qsvIr[[[[[?"
"hF jI aFtI,myrI zfktrI dI
pVHfeI p¨rI hox qy Auh myry kflj
dy smfgm ivWcoN vfps af rhy sn
qF do sfl pihlF AuhnF dI ieWk
sVk hfdsy ivWc mOq ho geI sI »
mYN ieh hspqfl AuhnF dI Xfd
ivWc hI bxfieaf hY» mYN AuhnF ƒ
vfps qF nhIN ilaf skdf pr
AuhnF ƒ ies Xfd dy shfry afpxy
nfl hmysæf mihs¨s krdf
rhFgf"[[[[[[(do imµt dI KfmosæI qoN
bfad boilaf)'[[[[[[ pr aFtI
krn bfry sux ky mYƒ bhuq duWK
hoieaf hY» qusIN ieWQy nOkrI nhIN
krogy» aWj qoN qusIN myry nfl myrI
mF bx ky rhogy» qusIN afpxf
ikrfey vflæf kmrf aWj hI CWz
idE qy myry kol af jfE»" hrmn
ny krn dI mF ƒ afpxy kol afpxy
pirvfr df ihWsf bxf ky rWK
ilaf» ijvyN smF bIqdf igaf
AuWDr krn df nF inWq afey idn
iksy nf iksy aprfD nfl juiVaf
rihµdf» hux krn afpxy Gr
pirvfr qoN d¨r aprfD dI dunIaf
ivWc ieWk nfmIN aprfDI bx
cuWikaf sI»
brijµdr kOr ibsrfE[[[
9988901324
11 23/06/2022 sihq
www.samajweekly.com
eyhu hmfrf jIvxf (Bfg-8)
aWj kWlH sfzy siBafcfr AuWpr vI pWCmI sWiBaqf df rµg
idn-b-idn g¨VHf cVHdf jf irhf hY» sµcfr dy sfDn vD
rhy hn» mobfeIl PonF qy ieµtrnYWt dI vrqoN vD geI hY»
ijs krky pirvfrF dy rihx-sihx dy
qOr qrIikaF ivWc vI nvInqf af rhI
hY» iehnF gWlF df ajoky BfrqI pirvfirk
jIvn AuWpr burf asr vWD pY
irhf hY aqy cµgf GWt» nvIN pIVHI dy
bWicaF dIaF Kfx-pIx, rihx-sihx
aqy pihrfvy dIaF afdqF p¨rI qrHF
pWCmI sWiBaqf dy pRBfv hyT af geIaF
hn jd ik GrF ivWc bjæurgF dI soc
AuhnF nfl myl nhIN KFdI ijs kfrn
keI GrF ivWc ieh siQqI qxfa df
brijµdr kOr ibsrfE[[[
9988901324
mfhOl pYdf krdI hY» ieho ijhI siQqI ivWc ivckfrlI
pIVHI df Xogdfn mhWqvp¨rn huµdf hY» Auh hI ieWk jærIaf
huµdf hY jo dovF pIVHIaF ivWc ieWk suKfvF mfhOl isrjx ivWc
shfeI ho skdy hn» Auh vWizaF ƒ siqkfr
sihq QoVHf soc bdlx leI pRyirq krn aqy
CoitaF ƒ Gr dIaF hWdF aqy mirafdf qihq
hI cWlx dI smyN-smyN qy qfkId krdy rihx»
jy Auh pWKpfqI rvWeIaf apxfAuxgy qF Gr
dy mfhOl ƒ koeI bfhroN af ky TIk nhIN kr
skdf» sfry pirvfrk mYNbrF ƒ ieWk d¨jy pRqI nPærq dI
Bfvnf iqafg ky vPæfdfrI nfl afpxf irsæqf inBfAux leI
qqpr rihxf cfhIdf hY»ies leI pirvfr dy sfry jIaF ƒ
afpxI aµqr afqmf aqy soc ƒ Tos bxfAuxf pvygf»Gr dy
kµmF ƒ afpsI sihXog nfl rlæ imlæ ky kr lYx nfl vI
ivcfrF ivWc vKryvF nhIN af skdf» ies leI bs ieWk soc
isrjx dI loV huµdI hY»pirvfr dy jIaF ivclf afpsI
sihXog hI Gr ivWc ipafr df mfhOl pYdf kr skdf hY»
pirvfr dy ieWk grm suBfa vfly ivakqI nfl nrm
rvWeIaf apxf ky, Gr aµdr dy kµmkfj aqy vWzy Coty vflæy
Byd imtf ky ieWk d¨jy ƒ sihXog dyx nfl ijWQy Gr dy sfry
kµm sihjy hI inpt skdy hn qy nfl hI Gr df mfhOl
Kusænumf ho jfvygf» ieh gWl hmysæf Xfd rWKxI cfhIdI hY
ik Gr afpxf hY , pirvfr vI afpxf hY ,ies ƒ Kusægvfr
bxfAuxf vI afpxf hI Prjæ hY» so iksy qIjy ivakqI dI
dKlaµdfjæI qoN prhyjæ kIqf jfvy qF jo koeI hor Gr aµdr
df qfxf bfxf nf AulJf dyvy»Gr aqy pirvfr ƒ Kusæhfl
bxfAux leI pirvfr dy sfry jIaF ƒ brfbr df Xogdfn
pfAuxf hI pvygf ikAuNik eyhu hmfrf jIvxf hY»
agnIpQ -Ërf sMBl ky cwlx dI loV
agnIpQ Xojnf dy ivroD `c dyÈ ivc keI sUibaF ivc
ihMsk pRdrÈn jfrI hn. srkfr dIaF nIqIaF df
ivroD lokqFqirk aiDkfr hY, pr jykr ieh ivroD dyÈ
dy iKlfPL ho jfvy qF ies nMU shI nhIN ikhf jf skdf .
dyÈ dI byÈkImqI jfiedfd jo nfgirkF dy leI hI
hY,AusdI BMnqoV krky awg dy hvfly krnf ikwQoN dI
smJdfrI hY? dyÈ ivc afey idn ho rhy ihMsk aMdolx
mMgf mnvfAux qoN ijafdf srkfr dy iKlfP BVkf ky
krvfeI geI kfrvfeI ijafdf lwgdI hY. kdy sIeyeyaYnafrsI,
kdy KyqI aMdolx aqy hux agnIpQ, ipCly
iqMn sflF qoN ieh aMdolx dyÈ dy ivkfs dI rPLqfr ivc
rukfvt pYdf krdy nËr afAuNdy hn. aMdolxkfrIaF nMU
iksy dy bihkfvy ivc nf af ky shI aqy glq `c Prk
krnf cfhIdfhY. ieho dyÈ ihwq ivc hY aqy iesy ivc sB
dI BlfeI hY.
hrpRIq isMG brfV
myn eyar Pors roz,biTMzf.
dysL ivwc vwD irhf grIb ‘qy grIbI
dysL ivwc grIbF dI igxqI
idn-b-idn vwDdI jf rhI
hY.ivsLv bYNk dI qfjLf
irport dy anusfr jo
ivafkqI rojLfnf 2,15
zflr kmfAudf hY,Auh
grIb hY.ieh zflr grIbI
df aOsq mfp ho skdf
hY,ikAuik BfrqI rupieaf
zflr dy mukfbly bhuq
kmjLor hY,ies leI asI
grIbI dy ies mfpdMz nMU
svIkfr nhI kr
skdy.Bfrq df grIb ies
nfloN vI mfVI siQwqI ivwc
hY.jykr aOsq nfgirk dI
KrId smrwQf nMU afDfr vjLoN
ilaf jfvy qF Bfrq dy
sMdrB ivwc grIbF dI
aOsqn afmdn 53-54
rupey pRqI idn ho skdI
hY.dysL ivwc ijhVy lok
grIbI ryKF qoN hyTF hn jF
grIb iksfn hn,AunF dI
afmdn hor vI Gwt hY,XfnI
Bfrq df vwzf ihwsf ajy vI
grIb hY.ipMzF ivwc lgBg
26 qoN 28 PIsdI afbfdI
grIb hY.Bfrq srkfr Kud
mMndI hY ik 2018-19
dOrfn KyqI qoN iksfn dI
aOsqn rojfnf afmdn
isrP 27 rupey sI.jykr
afmdn ivsLv bYNk dy
mfpdMz dy nyVy phMuc jFdI
qF vI iksfn grIbI ryKF
ivwc hI rhygf.
dysL ivwc afriQk asmfnqf
df ieh mqlb hY ik
amIr aqy grIb ivwclf
Pfslf vD irhf hY.ijhVy
lok grIb hn Auh hor
grIb ho rhy hn aqy ijhVy
lok amIr hn Auh lok hor
amIr hMudy jf rhy hn.ies
qoN ielfvf dysL ivwc hor vI
grIb lok dfKl ho rhy
hn.jo lok kuJ sfl pihlF
qwk afpxI ijMdgI vDIaf
qrF bqIq kr rhy sn,pr
hux Auh lok grIb ho gey
hn.pYirs ivwc ivsLv
asmfnqf lYb ny dsMbr
2021 ivwc ivsLv asmfnqf
irport 2022 jfrI kIqI
sI.ijs ivwc dUjy dysLF dy
nfl Bfrq dI mOjUdf siQqI
bfry vI dwisaf igaf
hY.irport dy anusfr Bfrq
dy cotI dy 10 amIr lokF ny
sfl 2021 ivwc aOsqn
11,65,520 rupey kmfey
hn.jd ik dUjy pfsy 50
PIsdI grIb afbfdI dI
aOsqn afmdn 53,610
rupey hY,50 PIsdI grIb
lokF dI afmdn 2021 dI
rfsLtrI aOsq 2,04,200
rupey qoN keI guxF Gwt
hY.irport muqfbk dysL dy
cotI dy swB qoN amIr lokF
dI afmdn rfsLtrI afmdn
df 22 PIsdI hY,aqy jykr
cotI dy 10 amIrF
dI gwl krIey qF
ieh ihwsf 57
PIsdI hY,50
PIsdI afbfdI
isrP 15 % hI
kmfAudI hY.XfnI
cotI dy 1,3 kroV lok
dysL dy bfkI 65 kroV lokF
nfloN dugxf pYsf kmfAudy
hn. hYrfnIjnk qwQ
ieh hY ik Bfrq srkfr ny
awj qwk dysL nfl grIbI
aqy aOsq afmdn dy aMkVy
jnqk qOr ‘qy sFJy nhI
kIqy hn.isrP lwkVvflf
aqy qyNdulkr kmytIaF dy
aMkVy aqy aMdfjLy hI
AuplwbD hn.Auh vI purfxy
ho cuwky hn.lwkVvfly
kmytIaF ny iswtf kwiZaf hY
ik dysL dI 28-30 PIsdI
afbfdI grIbI ryKf qoN hyTF
rihx krky brbfd hY.sMn
2016 dy srkfrI hfeIpoieknfimk
srvY anusfr
dysL dy 17 rfjF ivwc aOsq
sflfnf afmdn 20,000
rupey sI,XfnI 1700 rupey
pRqI mhInf qoN Gwt.Bfrq
srkfr df dfavf hY ik
2019 ivwc isrP 10-11
PIsdI afbfdI hI grIbI
ryKf qoN hyTf rih geI
sI.pr iksfnf aqy Kyq
mjLdUrF dI aOsq afmdn
isrP 27 rupey pRqI idn
sI.kI aijhy aMndfqf nMU
grIbI ryKf qoN hyTF nhI
mMinaf jfvygf?iDafnXog
hY ik ies smHyN asI grIbI
ryKf qoN hyTf rihx vfly lokF
dI gwl kr rhy hF.
grIb Aus afbfdI
nflo alwg hY aqy aijhI
afbfdI icMqfjnk hY.koronf
dy dOr ivwc vI qkrIbn 25
kroV lok grIbI ryKf qoN
Qwly cly gey sn.srkfr ny
ieh aMkVf vI sfiraF dy
sfhmxy nhI pysL kIqf
sI.iehnF ivwcoN hux qwk
ikMny lok TIk ho gey
hn,srkfr ny ies gwl df
Kulfsf vI nhI kIqf.sMn
2013-19 dy dOrfn iksfn
dI afmdn ivwc 10 PisdI
qoN vI Gwt vfDf hoieaf
hY.ies smHyN iksfn dI
afmdn 10,278 rupey
hY.Aus ivwc vI 4063 rupey
mjLdUrI imldI hY.jd ik
PLsl dI pYdfvfr qo isrP
3798 rupey hI imldy hn.
aOsqn
1582 rupey psLU
pflx qoN vI imldy
hn.pRDfn mMqr
modI ny sMn 2016
ivwc iksfnF dI
afmdn duwgxI krn
df aYlfn kIqf sI.afmdn
ivwc vfDy dy ihsfb nfl
iksfn dI amdn 21500
rupey hoxI cfhIdI sI,pr
aijhf nhI kIqf
igaf.asl ivwc iksfn aqy
mjLdUr sfzy isstm dIaF
swB qoN kmjor iekfeIaF
hn.ies leI asI iksfnF
rfhI afpxI grIbI nMU
smJx dI koisLsL kr rhy
hF.iksfn mjLdUr nflo vI
mfVf hY,ikAuik mjLdUr
mnrygf ivwc 200 rupey dI
Gwto-Gwt Aujrq pRfpq kr
rhy hn.sLukr hY ik ipwCly
lMmy smHy qoN srkfrF muPq
afnfjL,Kfx vflf qyl,cInI
,dflF afid mhweIaf krvf
rhIaF hn.ies dy bfvjUd
dysL BuwKf mr irhf hY.iehnF
hflfqF ivwc dysL 102vyN
sQfn qy hY.XfnI kih skdy
hF ik BuwK mrI dy hflfq
pYdf ho gey hn. 7 jUn nMU
ivsLv bYNk ny Bfrq dI
zIjIpI aqy ivkfs dr 7,5
PIsdI rihx df anumfn
lgfieaf hY,jo ik jnvrI
ivwc 8 PIsdI qoN ijafdf
sI.idlcsp ieh hY ik jo
rypo dr ivwc vfDy dy kfrn
keI qrF dy krjLy
mihMgy ho jFdy hn.pr
bYNkF bcq KfiqaF
aqy iPksz izpfjt
‘qy ivafjL dr nhI
vDfAudy.Kpqkfr df
lfB kOx socygf?iek
pihlU ieh hY ik
koronf mhFmfrI dy
bfvjUd dysL ivwc 142
lok arbpqI
AudXogpqIaF dI
afmdn aqy pMUjLI 30
kroV qoN vwD ho geI
hY.pr Auh dysL dy
aMdr lOVIdf invysL
nhI koeI kr irhf.dUjy pfsy
koronf df sfiez iePYkt
eynf ijafdf hoieaf hY ik
dysL dy lgBg 84 PIsdI
lokF dI afmdn Gwt geI
hY.ieh kdoN qwk asMquln
aqy ivroDfBfs jfrI
rhygf?ptrol,zIjLl,Kfxy
v f l f
qyl,dflF,sbjLIaF,KMz,cOl,
aftf sB mihMgf ho igaf
hY.ijhVy lok bIpIaYl dI
sLRYxI ivwc afAudy hn,AuhnF
nMU srkfr qoN bhuq ssqy
Bfa ‘qy rfsLn iml jFdf
hY.amIrF ‘qy mihMgfeI df
koeI asr nhI hY.jo vrg
ipsx vflf hY Auh imzl
vrg hY.jo vrg afpxI
ijMdgI afpxy dm ‘qy jIa
irhf hY.Aus nMU srkfr vloN
koeI vI mdd nhI iml
rhI.Auh vrg srkfr nMU
tYks vI dy irhf hY.ieh
vrg mihMgfeI qoN sB qoN
ijafdf pRBfivq hY.Aus
gujfrf clfAux leI krjL
lYxf pYdf hY.
koronf mhFmfrI dy
dOrfn kroVf lokF dIaF
nOkrIaF clIaf
geIaF,aqy lwKF hI
kfrobfr Twp ho ky rih
gey. jdoN srkfr koeI nvI
nIqI bxfAudI hY qF imzl
vrg dy lokF nMU cfh ivwcoN
mwKI vFg kwZ ky suwt idwqf
jFdf hY.kuwl imlf ky ies df
mqlb ieh hY ik Bfrq ivwc
awq dI grIbI vwD rhI
hY.AuJ kuJ aijhy nukqy
hoxgy sLfied KuMJ gey
hox,pr ieh Bfrq ivwc
grIbI dI siQqI hY.sMBv hY
ik srkfr iehnF vwl
iDafn krdy hoey
arbpqIaF qoN ielfvf
grIbF df vI iDafn rwKxgy.
anuvfdL:-amrjIq cMdr
9417600014
12 23/06/2022 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
pµjfb XUnIvristI cOrfhy ’c ikAuN?
X¨nIvristI df ivcfr
pRisWD ivdvfn aYWczbilAU
inAUmYn ny pusqk ‘afeIzIaf
afP X¨nIvristI’ (1854)
ivc pysæ kridaF iliKaf,
“X¨nIvristI Auh sQfn hY
ijQy vWK vWK KyqrF dy ivdvfn
afps ivc lYx dyx kridaF
purfqn igafn dI krVI
aflocnf krdy hoey nvyN igafn
dy psfrF dIaF nIhF Ausfrn
df kfrj krdy hn» ienHF ivc
vWK vWK siBafcfrF, klfvF,
igafn ivigafn dIaF DfrfvF,
ieiqhfsk GtnfvF aqy
ibrqFqF ivcly KWipaF dI
inÈfndyhI aqy qrk ’qy
afDfirq smfjF dIaF
isrjnfvF dy kuJ kyNdrI
ibµd¨aF dIaF BivWKI XojnfvF
aqy KojF leI nvyN KojfrQIaF
vfsqy kuJ idÈfvI prqF
drsfAuxf afid Aupr ivÈvI
igafn dy sroqF nfl lYx dyx
krky kfrj krnf buinafdI
qOr ’qy X¨nIvristI dI AusfrI
df ivcfr huµdf hY»” ienHF
sqrF ƒ agFh vDfAuNidaF
afËfdI ipWCoN Bfrq dy pihly
pRDfn mµqrI pµzq jvfhr
lfl nihr¨ ny X¨nIvristIaF
bfry ikhf sI, “ivigafn aqy
ivdvqf dy Auh kyNdr huµdy hn
ijnHF ivc nvyN ivcfr pYdf huµdy
hn aqy scfeI dI Koj vWl
agFh vWK vWK KyqrF dI
lIzriÈp ivkisq huµdI hY
ijhVI afpxI bOiDk smrWQf
nfl lokF aqy mulk df inrmfx
aqy ivkfs krn ivc
Xogdfn pfAuNdI hY»” nfl hI
AunHF KædÈf pRgt kIqf sI, “jy
X¨nIvristIaF dy AudyÈ bhuq
hI Coty ho jfxgy qF ies nfl
nf qF rfÈtr df inrmfx hovygf
aqy nf hI lokF df Blf
hovygf»” AunHF alIgVH
musilm X¨nIvristI ivc
knvokyÈn BfÈx pysæ kridaF
ikhf sI, “mYN ies gWl ƒ
kqWeI psµd nhIN krdf ik
ies ƒ musilm X¨nIvristI
ikhf jfvy, iesy qrHF mYN ieh vI
psµd nhIN krdf ik bnfrs
X¨nIvristI ƒ ihµd¨
X¨nIvristI ikhf jfvy»” aWj
dy dOr ivc koeI aijhf nyqf hY
jo X¨nIvristIaF dy svfl ’qy
nihr¨ vFg aijhy Èbd kihx
dI smrWQf rWKdf hovy» Bfrq
dIaF X¨nIvristIaF df
ieiqhfs BfvyN 1857 qoN bfad
Èur¨ huµdf hY, iPr vI
X¨nIvristI aYj¨kyÈn kimÈn
(1948) ivc zf[ aYWs
rfDfikRÈnn ny iliKaf,
“X¨nIvristI KuWlHy aqy
sYk¨lr ivcfrF df aijhf
sQfn cfhIdf hY ijs ivc iksy
vI iksm df smfijk aqy
isafsI eyjµzf nf GsoiVaf
jfvy jo X¨nIvristI dy
akfdimk pYmfinaF ƒ nuksfn
phuµcfAuNdf hovy»” Bfrq ny
X¨nIvristI afP briln
(1810) dy AudyÈF ƒ apxfieaf
sI ijnHF ivc aiDafpn
aqy Koj kfrjF dy afpsI
sumyl, X¨nIvristIaF dI
akfdimk afËfdI ijs ivc
afriQk qoN lY ky bOiDk pWDr
qWk kfrj krdy smyN iksy vI
iksm nfl sWqf Aupr kfbË
hukmrfnF dy kfiedy-kfƒnF dy
boJ nf hoxf, cWl rhy igafn
pRbµDF qy sµcfrF dIaF KfmIaF
Aupr AuNglI AuTfAuxf aqy nvyN
igafn leI Drfql iqafr
krnf sæfiml hn» ienHF
AudyÈF dy afDfr Auqy hI
X¨nIvristI aYj¨kyÈn kimÈn
aqy kuTfrI kimÈn dI isrjxf
hoeI» ienHF AudyÈF ƒ
iDafn ivc rWK ky hI AucyrI
isWiKaf, ivÈyÈ krky
X¨nIvristIaF dy buinafdI
kfrjF aqy Aus ivc kfrjÈIl
hox vfly ivBfgF qy KojF dIaF
buinafdF aqy ivBfgF ƒ
Ausfiraf qy ivkisq kIqf
igaf» iesy krky kuTfrI
kimÈn ivc drj hY ik
isWiKaf aijhI kRFqI huµdI hY jo
K¨nI ienklfb nhIN huµdf
blik ieh aijhf smfijk
ienklfb huµdf hY ijs ivc
vWK vWK BfeIcfry, nslF,
DrmF aqy siBafcfrF dy iek
QF ’qy sµcfr krn aqy AunHF
ivc qbdIlI leI kfrj huµdy
hn» qWq r¨p ivc Bfrq dIaF
X¨nIvristIaF ny 1857 qoN lY
ky 1990 qWk aijhy kfrj
kIqy ik Bfrq vWK vWK
iKWiqaF, nslF aqy kOmF ivcoN
afpxy ivdvfn pYdf krn ivc
kfmXfb ho sikaf pr ijs
iksm nfl iek moVf 1990 qoN
bfad srkfrF ny kWitaf, lokF
leI bxfey adfry ivÈyÈ krky
X¨nIvristIaF ƒ ivWqI KVoq
vWl DWk idWqf igaf» kyNdr qoN
lY ky rfj srkfrF qWk
afriQk shfieqf dyx qoN hOlI
hOlI hWQ ipCFh iKWcx
lWgIaF» ies df nqIjf ieh
hoieaf ik afriQk qµgIaF
qruWtIaF nfl j¨J rhy afm
lokF dy lVky aqy lVkIaF
ijhVy aOKy suKfly ienHF vWzy
ividak adfiraF ivc
bhuigxqI ivc puWjy sn, AunHF
ƒ vI afpxf BivWK ainÈicq
huµdf jfpx lWgf» ajy ieh
X¨nIvristIaF afriQk
mµdvfVy ivcoN hI guËr rhIaF
sn» 2014 qoN lY ky hux qWk
ijs qrHF sWqf df kyNdrIkrn
hoieaf hY, Aus ny vWK vWK
KyqrF ƒ jF qF Kqm kr idWqf
jF AunHF ’qy bulzoËr Pyr ky
mlIafmyt kr idWqf hY» jo
adfry sihkdy aqy bcy hoey
hn, AunHF dI hoNd ƒ Kqry ivc
suWt idWqf jF ies hWd qWk
AunHF dIaF qfkqF iKWc leIaF
qF ik Auh adfry vI AunHF dIaF
nIqIaF df ihWsf bx jfx»
ies df sB qoN vWzf r¨p hOlI
hOlI koivz-19 dOrfn kOmI
isWiKaf nIqI-2020 rfhIN Èur¨
hoieaf ijhVf afAux vfly smyN
ivc KuWlHy r¨p ivc sfhmxy
afvygf» ies pRsµg ivc hI
pµjfb X¨nIvristI cµzIgVH df
kys ivcfrn dI loV hY» bfvyN
kuJ hor vrHy nOkrI krn dI
ieWCf nfl pµjfb X¨nIvristI
dy mulfËmF ivÈyÈ krky
aiDafpkF ny pµjfb qy
hirafxf hfeIkort df ruKæ
kIqf ijhVf muV ky pµjfb
X¨nIvristI cµzIgVH ƒ kyNdr
aDIn krn qWk phuµc irhf
hY» pihlF hI cµzIgVH dy
mulfËmF ny kyNdrI lfBF dI jY
jYkfr kridaF afpxy afp ƒ
isWDy r¨p ivc idWlI dy qKq
nfl joV ilaf» X¨nIvristI
df svfl isrÌ cµd isWikaF
df mslf nhIN, ieh ies qoN vI
keI guxF vWzf svfl hY» ijs
zf[ kuldIp isµG
qrHF blzoËr mulk dy hor
ihWisaF ivc clfieaf jf irhf
hY, Ausy qrHF kOmI isWiKaf
nIqI-2020 rfhIN pµjfb
X¨nIvristI cµzIgVH ƒ afpxy
aDIn krky pµjfb dy AucyrI
isWiKaf dy Koj kfrjF aqy
BivWK dy eyjµizaF ƒ p¨rf krn
leI clfieaf jfvygf» kOmI
isWiKaf nIqI-2020 ivc
drj hY ik mulk Br dIaF
X¨nIvristIaF dy cWlx Zµg
Aupr pRDfn mµqrI dy dÌqr
df kµtrol rfÈtrI isWiKaf
aXog rfhIN hovygf» smuWcIaF
rYg¨lytrI bfzIË borz afP
gvrnrË dy r¨p ivc
cWlxgIaF» qWq r¨p ivc
X¨nIvristIaF dy bxy hoey
aYkt aqy AunHF ƒ qbdIl
krn qy muV sµgiTq krn leI
isafsI pWDr ’qy qYa kIqy
jfxgy» ies krky ies nIqI
ivc ies ƒ qfkqvr
lIzriÈp aqy vDIaf sµcfln
df Zµg dWisaf igaf hY» nIqI
ivc ieh vI drj hY ik
rfÈtrI isWiKaf aXog df
cyarprsn pRDfn mµqrI hovygf
aqy vfeIs cyarprsn
kyNdr df isWiKaf mµqrI hovygf»
bfkI keI KyqrF dy
mµqrI, nOkrÈfh, isWiKaf
ÈfsqrI afid hoxgy» pµjfb
X¨nIvristI cµzIgVH df kyNdrI
sWqf aDIn jfxf jF iek ihWsy
vloN ies dI pYrvfeI krnf
qWq r¨p ivc pµjfb Aupr iek
iksm nfl kyNdrI hmlf hY;
d¨jf dhfikaF qoN dunIaf Br
ivc akfdimk afËfdI dy
svfl ƒ rONdx dy brfbr hY»
qnKfhF dy cµd tukiVaF ipCy
aqy Aumr dy kuJ hor vrHy
kWZx dI llk nfl pµjfb nfl
DRoh kmfAuxf ‘bOiDk kµgflI’
dI inÈfnI hY» ies dy nfl hI
ijs qrHF kOmI isWiKaf nIqI-
2020 ƒ rfjF dI rfie ibnF
ilaf ky iekqrÌf lfg¨ kr
dyxf rfj srkfrF ƒ prHy vgHf
mfrn dy brfbr hY» kyNdr
rfj sbµDF ƒ mlIafmyt krn
dy qul hY» ieQy svfl isrÌ
pµjfb X¨nIvristI ƒ Kohx jF
rWKx df nhIN blik ies qoN vI
vWzf svfl hY ik hOlI hOlI
pµjfb dI smuWcI bOiDk prµprf
aqy qor ƒ kyNdrI lIhF ’qy
Zflx df hY» ies smyN pµjfb
srkfr aqy smuWcy pµjfbIaF
leI pµjfb X¨nIvristI ƒ
afpxI bxf ky rWKxf vWzf,
cuxOqI Biraf kfrj hY» d¨jy
pfsy ies srkfr leI afAuNdy
sYÈn dOrfn kOmI isWiKaf
nIqI-2020 ƒ rWd krnf vI
Ër¨rI ho igaf hY» pµjfb dIaF
pbilk X¨nIvristIaF BfvyN
afriQk mµdvfiVaF ivcoN
guËr rhIaF hn pr ijs qrHF
dy pirvfrk ipCokV vfly
ividafrQI aqy KojfrQI ieQoN
ividaf hfsl kr rhy hn aqy
pµjfb dy AucyrI isWiKaf dy
pYmfinaF ƒ Aupr cuWk rhy
hn, AunHF dy blb¨qy hI ieh
X¨nIvristI afpxI hoNd bcf
skdI hY aqy bcf rhI hY»
ies dy nfl hI pµjfb dy
ieiqhfs qoN lY ky isafsq dy
Kyqr qWk Koj kfrjF dy ivÈy
cuxy jFdy hn aqy AunHF Aupr
pµjfb dy d¨r-durfzy ipµzF dy
ividafrQI kfrj krdy hn»
AunHF dy Koj iviÈaF df rsqf
rokx leI vI kOmI isWiKaf
nIqI-2020 ivc spÈt drj
hY ik nYÈnl irsrc PfAUNzyÈn
hI ivÈy qoN lY ky Pµz qWk qYa
krygI» ies ivc AunHF dy
gfeIz pRoPYsr isrÌ kVI hI
hoxgy» ieAuN AunHF koloN
akfdimk afËfdI vI jFdI
rhygI» ies krky pµjfb
X¨nIvristI df mslf isrÌ
kyNdr qoN shfieqf lYx jF nf
lYx qWk hI sImq nhIN blik
pµjfb ƒ ‘bOiDk prµprf’ qoN
qoV ky ‘bOiDk kµgflI’ qWk
sImq krnf hY» ies krky
pµjfb X¨nIvristI dI rfKI df
svfl qWq r¨p ivc smuWcy
pµjfbIaF df svfl hY blik
ajokI srkfr leI vI ies
X¨nIvristI dI rWiKaf krnf
iltms pypr tYst dy brfbr
hY» hux dyKxf ieh hovygf ik
kuTfrI kimÈn dy pYrf nµbr
13[34 (pµnf 611) anusfr,
“mOj¨df hflfq ivc sfzIaF
bhuqIaF X¨nIvristIaF ƒ
idÈf-inrdyÈ ‘idWlI pYtrn’
qoN imldy hn jo vWKo-vWKry
hflfq vfly ihWisaF leI m¨loN
hI glq hn»” iehI hflfq
aqy ivroDfBfs mOj¨df smyN dy
dOr dy hn»
sµprk: 98151-15429