SAMAJWEEKLY 01-07-2022
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vol : 1 : # aMk 198 01/07/2022
mhfrfsætr dI isafsq ‘c vWzI AuQl-puQl; eyknfQ isæ µdy bxy muWK
mµqrI, dyvyNdr PVnvIs ny rfjpfl nfl mulfkfq qoN bfad kIqf aYlfn
muµbeI. mhfrfsætr ‘c
isafsI sµkt Kqm huµdf njær
af irhf hY» siæv sYnf dy
bfgI nyqf eyknfQ siæµdy
vIrvfr dupihr goaf qoN
muµbeI phuµcy» AunHF ny Bfjpf
dy idWgj afg¨ dyvyNdr
PVnvIs nfl dWKxI muµbeI
siQq AunHF dI srkfrI
irhfiesæ ‘qy mulfkfq kIqI»
dohF nyqfvF ny iek idn
pihlF mhfrfsætr ivkfs
agfVI dI srkfr izWgx qoN
bfad s¨by ‘c aglI srkfr
bxfAux ‘qy crcf kIqI» ies
qoN bfad dovyN nyqf rfj Bvn
puWjy aqy hmfieqI ivDfiekF
dI s¨cI rfjpfl ƒ sONpI» dovyN
nyqf rfjpfl Bgq isµG
kosiæafrI ƒ imly aqy srkfr
bxfAux df dfavf pysæ krn
leI smrQk ivDfiekF dI
s¨cI sONpI» Bfjpf ny ikhf ik
Aus ƒ siæµdy dy bfgI DVy smyq
kuWl 170 ivDfiekF df
smrQn hfsl hY» eyknfQ
siæµdy dy afAux qoN bfad
muµbeI puils ny surWiKaf dy
puKqf ieµqjæfm kIqy hn»
sVkF ƒ KflI rWiKaf igaf
sI qF jo siæµdy dy kfPly ƒ
dWKxI muµbeI dy mflfbfr ihWl
‘c PVnvIs dy srkfrI bµgly
‘sfgr’ jfx smyN koeI rukfvt
nf pvy» ieWk aiDkfrI ny
dWisaf ik puils dy sµXukq
kimsænr (kfƒn aqy ivvsQf)
ivsævfs nFgry pfitl ny Kud
GoVsvfr dI agvfeI kIqI,
jdoN ik hor puils aiDkfrI
qyjæ afvfjfeI leI p¨ry rsqy
dI pihrydfrI krdy dyKy gey»
siæv sYnf dy smrQk iksy vI
qrHF dI rukfvt nf pYdf krn
leI surWiKaf dy sKæq pRbµD
kIqy gey sn» isæµdy vIrvfr
dupihr ƒ cfrtrz PlfeIt
rfhIN muµbeI hvfeI aWzy ‘qy
Auqry, ijs qoN bfad sInIar
puls aiDkfrIaF ny AunHF ƒ
dWKxI muµbeI iljfieaf igaf»
siæµdy dy kfPly ƒ lµGx dI
sh¨lq leI afvfjfeI rok
idWqI geI sI»
pµjfb ’c pfxI sµkt: ikrqI iksfn XUnIan vWloN vrHdy mINh ’c cµzIgVH vWl kUc, pulIs ny rfh zWikaf
muhflI. ikrqI iksfn
X¨nIan vWloN pµjfb ivWc
gµBIr ho rhy pfxI dy sµkt ƒ
hWl krn nfl sbµDq mµgF ƒ
lY ky aWj vrHdy mINh ivWc
Ëbrdsq ros muËfhrf kIqf
igaf» Jony dI luafeI dy
ruJyivaF aqy mINh dy bfvj¨d
pµjfb Br ’coN vWzI igxqI
ivWc ikrqI iksfn ieWQoN dy
ieiqhfsk gurduafrf aµb
sfihb dy sfhmxy puWzf
grfAUz ivWc svyry 10 vjy
phuµcxy Èur¨ ho gey» ieWQy
AunHF ny pµjfb ivWc pfxI sµkt
’qy crcf krn qoN bfad muWK
mµqrI Bgvµqr isµG mfn ƒ
mµg pWqr dyx leI cµzIgVH
vWl k¨c kr idWqf» muhflI
pulIs ny vfeIpIaYWs cOk nyVy
bYrIkyz lgf ky pRdrÈnkfrI
iksfnF ƒ rokx df Xqn kIqf
pr iksfn pulIs rokF qoV ky
aWgy vDx lWgy qF
aiDkfrIaF ny iksfnF dI
pµjfb srkfr dy numfieµidaF
nfl gWlbfq krvfAux dI
pyÈkÈ kIqI» ies dOrfn
muhflI dy aYWszIaYWm hrbµs
isµG ny ikrqI iksfnF dI 5
julfeI ƒ muWK mµqrI nfl
mIitµg df ilKqI Brosf dy ky
ÈFq kIqf» ies qoN pihlF
jQybµdI dy s¨bf pRDfn inrBY
isµG ZuWzIky, jnrl skWqr
siqbIr isµG sulqfnI aqy
mIq pRDfn rfijµdr isµG dIp
isµGvflf ny ikhf ik pµjfb
KyqI pRDfn s¨bf hox dy
bfvj¨d KyqI leI pfxI sµkt
gµBIr huµdf jf irhf hY» ivWq
skWqr hrmyÈ isµG ZysI aqy
pRYs skWqr jiqµdr isµG
CInf ny ikhf ik dirafvF
ivcly axvrqy vih rhy pfxI
ƒ nihrI isstm df s¨by Br
’c ivkfs krky sµBflx dy
nfl-nfl nihrI pfxI rfhIN
isµjfeI dI nIqI ƒ pRmuWKqf
dyx dI Ër¨rq hY» jQybµdI dy
iesqrI ivµg dI knvInr
hrdIp kOr kotlf aqy X¨Q
ivµg dy knvInr Buipµdr isµG
lOgovfl ny dirafvF ivWc
snaqF vWloN pRd¨iÈq pfxI
suWtx dy mfmly ’qy icµqf jæfhr
kridaF pµjfb srkfr ƒ ies
AuWpr rok lfAux leI sKæq
nIqI bxf ky pfxI ƒ pRd¨iÈq
krn vflIaF snaqF ivruWD
sKq kfrvfeI krn dI mµg
kIqI» aWj dy ieWkT ƒ s¨bfeI
afg¨aF rfimµdr isµG
pitaflf, suirµdr isµG
bYNs,jsivµdr isµG JbylvflI,
jgqfr isµG iBµzr, sµqoK
isµG sµD¨, blivµdr isµG
BuWlr qy Buipµdr isµG vVYc ny
sµboDn kIqf»
2 01/07/2022 KbrF
www.samajweekly.com
Byd Biraf rfkyt cµd nfl jf tkrfieaf, do KWzy bxfey, nfsf ivigafnI muWdf nhIN sulJf sky
lµzn. cµd AuWqy cfr mhIny
pihlF ieWk rfkyt jf vWjf,
Aus nfl do KWzy bxy» nfsf dy
l¨nr irkfnsYNs afrbItr ny
KWizaF ƒ lWB ilaf, pr
rfkyt dy tukiVaF dI koeI
Koj-Kbr nhIN hY»
ivigafnIaF leI hor idWkq
hY ik afm qOr AuWqy rfkyt dI
tWkr nfl ieWk KWzf bxdf hY,
pr ieWQy nflo-nfl do KWzy
hn» koeI vI vsq¨ vWjx nfl
ieWko jgHf AuWqy do KWzy nhIN
ibRtyn ivWc nIrv modI dI Bfrq hvflgI iKlfP ptIÈn Auqy suxvfeI ÈurU
lµzn. ibRtyn dI ieWk
adflq ny kWlH nIrv modI
dI Bfrq ƒ hvflgI iKlfP
ptIÈn AuWqy suxvfeI Èur¨
kIqI hY» nIrv modI pµjfb
nYÈnlbYNk krËf Gotflf
mfmly ivWc lgBg do arb
zflr dy mnI lFzirµg aqy
DoKfDVI dy doÈF hyT Bfrq ƒ
loVINdf hY» hIrf kfrobfrI
nIrv modI (51) ny afpxI
hvflgI dy hukm iKlfP ipCly sfl
mfnisk ishq dy afDfr AuWqy apIl kIqI
sI» jsits jYrymI st¨art-simQ aqy
jsits rObrt jya ny bIqy dsµbr ivWc
hfeI kort ivWc muWZlI suxvfeI kIqI sI»
EdoN suxvfeI ivWc ivcfr hoieaf sI ik kI
hIrf vpfrI dy ‘KudkuÈI dy Kqry' ƒ dyK ky
hvflgI bfry iËlHf mYijstryt sYm g¨jI
dI vYstIimµstr mYijstryt adflq df
PrvrI 2021 df PYslf glq hY» ies
hPqy suxvfeI Aus apIl AuWqy suxvfeI qoN
Samaj
Weekly
smfj vIklI
Editor-in-chief
Devinder Chander
+44 7878 456 484
Editorial Office
Samaj Weekly
Samaj Media Enterprise Ltd
46 Summer Road
Erdington,Birmingham UK
B23 6UR
+44 7878 456 484
+44 121 565 4810
info@samajweekly.com
samajweekly@gmail.com
hr p®kfr dy vpfrk aqy klfsIPfeIz
ieÈiqhfr dyx leI sµprk kro»
bx skdy» ieh guWQI
ivigafnIaF qoN sulJ nhIN
rhI» cfr mfrc 2022 ƒ
ieWk rfkyt b¨str cµd dy
hnyry vfly ihWsy nfl tkrfieaf
sI» aYl afrE ny
qsvIrF 25 meI 2022 ƒ
leIaF hn» qsvIrF jd
ivigafnIaF ƒ hfsl hoeIaF,
qd qoN Auh hYrfn hn» idWkq
ieh hY iksy ieWk cIË dI
tWkr nfl ieWk hI KWzf bxdf
hY, pRµq¨ ieWQy iekWTy do KWzy
poNpeI. 79 eIsvI ivWc jvflfmuKI
ivsPot ivWc dWby romn Èihr poNpeI
ivWc purfqWqv mfhrF ny ieWk
kWC¨kuµmy aqy Aus dy aFzy dy Kµzr ƒ
lWiBaf hY» ieh pRognYNt kWC¨kuµmyieWk
tuWty hoey Gr dy godfm dy PrÈ dy
hyTF luikaf hoieaf imilaf sI»
sµBfvnf pRgt kIqI jf rhI hY ik
jvflfmuKI Ptx qoN pihlF Aus dI
mOq ho cuWkI sI» ieh 5[5 ieµc
lµbf hrmn kWC¨kuµmfsI»
purfqWqv mfhrF df mµnxf hY ik
kWC¨kuµmydI ieh nsl dWKxI
X¨rp ivWc afm hY» ies
kWC¨kuµmyny ieWk aijhy Gr dy
mlby ivWc Èrx leI sI, jo
B¨cfl nfl burI qrHF qbfh ho
igaf sI» mfnv ivigafnI
vylyrIaf amorytI df kihxf hY
ik ies kWC¨kuµmyny aFzy dyx leI
ieWk toieaf puWitaf sI, pRµq¨ Auh
aFzy nhIN dy nhIN sikaf, ijs df
kfrn ho skdf hY ik Aus dI mOq
geI hovy» 62 eIsvI ivWc ieWk
iBafnk B¨cfl nfl qbfh hoey
ielfky dI KudfeI dOrfn ieh cIËF
bxy hn» aijhf vI nhIN ik
pihlF hI AuQy KWzf hovy» Auh
mYdfnI ielfkf sI» ies qoN
aWgy ho rhI hY, ijsdf jldI
PYslf af skdf hY» jy nIrv
modI dI apIl hfeI kort ny
mn˨r kr leI qF Aus dI
AudoN qk hvflgI nhIN ho
skdI, jdoN qk Bfrq srkfr
jnqk mhWqv dy kfƒnI nukqy
AuWqy hfeI kort ivWc apIl
dI afigaf hfsl krn ivWc
sPl nhIN huµdI» d¨jy pfsy jy
modI dI apIl rWd ho geI qF
Auh hfeI kort dy PYsly iKlfP 14 idnF
ivWc suprIm kort ivWc apIl kr skdf
hY» ies kys nfl sbµDq aiDkfrIaF
muqfbk Bfrq srkfr ny AunHF hflqF df
Brosf idWqf hY ijnHF ivWc nIrv modI ƒ
Bfrq ivWc afqmsmrpx krn AuWqy ihrfsq
ivWc ilaf jfvygf aqy Aus dI ‘srIrk
aqy mfnisk ishq' dI dyKBfl leI kI
sh¨lqF hoxgIaF» dovyN iDrF ies bfry
dlIlF dyxgIaF ik kI ieh Brosf ZuWkvF
hY qy ies ƒ mµinaf jf skdf hY»
poNpeI dI KudfeI ivWc kCUkuµmf
aqy Aus df aFzf imilaf
sfhmxy afeIaF» ieh sfeIt m¨l
r¨p ivWc ieWk vWzf Gr sI, ijs ivWc
pyNitµgjæ vI sn, jo pihlI ÈqfbdI
eIsf p¨rv dIaF sn» purfqWqv
mfhrF ƒ ies dI jfxkfrI nhIN hY ik
ies iemfrq ƒ bhfl ikAuN nhIN
kIqf igaf aqy ies jgHf ƒ ieÈnfn
Gr bxf idWqf igaf» poNpeI dy
zfierYktr jnrl df kihxf hY ik
sfry GrF ƒ dobfrf nhIN bxfieaf
igaf aqy ies ielfky, Kfskrky
kyNdr vfly ielfky kfPI hWd qk
Krfb ho gey sn ik AuQy jµglI
jfnvrF ny rihxf Èur¨ kr idWqf sI»
pihlF apolo aYs-afeI vI
bI aYs dy keI rfkyt b¨str
cµd AuWqyizWgy, pRµq¨ iksy ny vI
nypfl. iqWbq dy
glyÈIarF ivWc bYktIrIaf
dIaF 1000 nvIaF nslF
imlx df pqf lWgf hY»
ienHF ivWcoN sYNkiVaF df
ivigafnIaF ƒ kuJ vI nhIN
pqf» jlvfX¨ pirvrqn
kfrn ieh glyÈIar qyËI
nfl ipGl rhy hn» jdoN
ieh ipGly qF ienHF df
pfxI bYktIrIaf dy nfl
cIn aqy Bfrq dIaF
ndIaF ivWc imlygf, ijs ƒ
pI ky lok nvIaF ibmfrIaF
dI lpyt ivWc af skdy
hn» AuNj ies dy ipWCy
iensfn hI i˵myvfr hY
ikAuNik Aus dy kfrn hI
jlvfX¨ pirvrqn ho irhf
aqy qfpmfn vD irhf
hY»nycr bfieEtYknflojI
ivWc CpI ies nvIN irport
ivWc Bfrq aqy cIn leI
ieh icµqf dI gWl hY» cIn
dy X¨nIvristI afP
cfeInIË akYzmI afP
sfieµs dy ivigafnIaF ny
iqWbqI pTfrFdy 21
glyÈIarF dy sYNpl jmHf
kIqy sn» ieh sYNpl 2016
zbl kRytr nhIN bxfieaf»
aijhf nhIN ik ieh ho nhIN
skdf, pr ieh lgBg
asµBv hY» jy koeI vsq¨
GWt aYNgl qoN jf ky cµd dI
sqHf nfl tkrfAuNdI hY qF
zbl kRytr bxn dI AumId
rihµdI hY, pRµq¨ ieWQy aijhf
nhIN lWg irhf»pulfVI
ivigafnI ibl gRy ny sB qoN
pihlF ienHF KWizaF ƒ
lWiBaf sI» ienHF ny jnvrI
2022 ivWc rfkyt b¨str dy
qoN 2020 drimafn
iekWTy kIqy gey» ienHF
ivWc 968 nslF dy
bYktIrIaf imly, ijs
ivWc 82 PIsdI
bYktIrIaf iekdm nvyN
hn, ijnHF dI dunIaf Br
dy ivigafnIaF ƒ
jfxkfrI nhIN» glyÈIar
aqy brPIlIaF cfdrF
DrqI dy 10 PIsdI sqHf
ƒ kvr krdy hn» DrqI
AuWqy sB qoN vWD sfP pfxI
pWqrkfrF dI loV
cµd nfl vWjx dI BivWKbfxI
kIqI sI» ibl gRy kihµdy hn
ik rfkyt dI idÈf qy dÈf df
gixq dWsdf hY ik ieh
vrtIklI 15 izgrI aYNgl
qoN jf ky vWjf hovygf» ies
leI do KWzy bxn dI AumId
nhIN lWgdI» ieWQy do KWzy
hn» pihlf p¨rb idÈf ivWc
ijs df ivafs 18 mItr hY,
ieh pWCmI KWzy dy Aupr
ciVHaf hY» pWCmI KWzf 16
mItr ivafs df hY»
ipGl rhy iqWbq dy glyÈIarF ivWcoN
bYktIrIaf dIaF 1000 nvIaF nslF imlIaF
df sroq ienHF dy kol hY»
idWkq ieh hY ik hËfrF
sfl qoN jµmy glyÈIarF dy
hyTF kI hY, ikWdF df
vfqfvrx aqy ikWdF dy
jIv qy s¨KmjIv hn, ieh
hmyÈf qoN ivigafnIaF dI
Koj leI pRmuWK ivÈf hY»
ivigafnI jfnxf cfhµudy
hn ik glyÈIar ipGlygf
qF ieWQy mOj¨d s¨KmjIv
iensfnF aqy hornF jIvF
AuWqy kI asr pfAuxgy»
ieµglYNz dy hr ielfky ’c pWqrkfrF dI loV hY, pWqrkfrqf df ÈOk rWKx
vfly afpxI C.V. email: samajweekly@gmail.com AuWqy Byj skdy hn»
Editor-in-chief : Devinder Chander
Mob: 07878 456 484
not : pWqrkfrqf df qjurbf rWKx
vfly ƒ pihl idqI jfvygI»
www.samajweekly.com
isWDU mUsyvflf kql kFz ivc jWgU
BgvfnpurIaf vI idWlI qoN ilaFdf igaf
KLbrF
01/07/2022
zf[ Bµzfl dI pusqk ‘dIivaF dI zfr’ rIlIjæ
pitaflf. ipCly idnIN
zf gurbKæsæ isµG Bµzfl
dI nv-pRkfsæq pusqk
‘dIivaF dI zfr’ pµjfbI
dy mfxmWqy adIbF vloN
pitaflf ivc iek
smfgm ivc rIlIjæ kIqI
geI» ieh pusqk pµjfbI
X¨nIvristI pitafly dy
AuGy ivdvfnF zf sqIsæ
vrmf aqy zf jsivµdr
isµG , AuGy khfxIkfr
ikRpfl kjæfk, pRo kulvµq
isµG aOjlf, zf gopfl
buWtr, pRo pRIqm Bµg¨, pRo
bKqOr DflIvfl afid
mfxmWqIaF sKæsæIaqF
vloN sFJy r¨p ivc rIlIjæ
kIqI geI» ies mOky ny
zf sqIsæ vrmf ny zf
Bµzfl ƒ ivlWKx vfrqk
lyKk dWsidaF pusqk
ivcly inbµDF dI qfsIr ƒ
nroeI jIvn-sæYlI df
ibrqFq ikhf» zf
jsivµdr isµG ny ikhf ik
zf Bµzfl sfihq aqy ivigafn
df adBuWq sumyl
hn ijhnF dIaF ilKqF
ivc bµdy ƒ bfhr qoN
aµqrIvI Xfqrf qy quWrn
dI pRyrnf imldI hY»
pµjfbI X¨nIvristI
afpxy purfxy ividafrQI
qy mfx krdI hY» mhfn
khfxIkfr ikRpfl kjæfk
ny Bµzfl dI vfrqk sæYlI
ƒ afvysæ ivcoN pYdf hoeI
kuµvr ivjy pRqfp ny ikhf: ibÈnoeI ƒ glYmyrfeIs kIqf jf irhY
sæYlI ikhf ijhVI mn
dIaF qihaF ƒ ProldI
sQfpq sæYlI qoN iblkul
vWKrI hY» ies mOky qy pRo
kulvµq isµG aOjlf, zf
surjIq isµG BWtI, zf
3
BImieµdr isµG, sWqpfl
BIKI, zf gursyvk lµbI,
zf mnjIq isµG bWl afid
ivdvfnF ny zf Bµzfl ƒ
nvIN pusqk leI vDfeI
idµidaf ikhf ik Bµzfl dI
vfrqk ny pµjfbI sfihq
ƒ amIr kIqf hY aqy afs
hY ik zf Bµzfl BivWK ivc
vI afpxIaF axmol
ilKqF nfl pµjfbI adb
dI syvf krdy rihxgy»
Xfd rhy ik zf Bµzfl
amrIkf dI klIvlYNz
styt X¨nIvristI ivc
iPijks pVfAuNdy hn»
Auh Bfsæf ivBfg, pµjfb
vloN snmfinWq sæRomxI
sfihqkfr hn»
cµzIgæVH. pRisWD
gfiekisWD¨m¨syvflf dy kql
kFz ivc pµjfb dI puls ny
gYNgstr aqy lfrYNs ibÈnoeI
dy sfQI jWg¨ BgvfnpurIaf
df irmFz vI hfsl kr ilaf
hY» pqf lWgf hY ik
isWD¨m¨syvflf ƒ kql vfsqy
do Èfrp Ȩtr jWg¨
BgvfnpurIaf ny idWqy
sn»jWg¨BgvfnpurIaf vI
lfrYNs ibsænoeI vfly gYNg df
mYNbrhY» iehpqf lWgxipWCoN
pµjfb puls idWlI dI
pitaflf hfAUs kort geI
aqy iqhfV jylH ivWc bµd jWg¨
BgvfnpurIaf df pRozkÈn
vfrµt jfrI krvfieaf»
iPradflqI hukmF AuWqyjWg¨
BgvfnpurIaf ƒ iqhfV jyl
qoN ilaFdf qF ies dy bfad
adflq ny pµjfb puls ƒ
jWg¨ df tRFijæt irmFz dy
idWqf aqy pulsAus ƒ mfnsf
lY afeI hY» vrnx Xog hY ik
pµjfb puls pihlF hI lfrYNs
ibsænoeI qoN isWD¨m¨syvflf
kql kFz ivc
jWg¨BgvfnpurIaf dI B¨imkf
bfry vI puWCigWC kr rhI hY»
ibsænoeI ny dWisaf sI ik
iqhfV jyl ivWc Aus dI aqy
jWg¨ dI kYnyzf ivcly golzI
brfV nfl gWlbfq huµdI sI»
iPr AunHF dIaF bYrkF bdl
idWqIaF jfx ipWCoN Aus ƒ nhIN
pqf ik kI hoieaf sI? ies
bfry pµjfb puls jWg¨qoN
puWCigWC krygI» d¨sry pfsy
aWj ivDfn sBf ivWc afm
afdmI pfrtI dy ivDfiek
kuµvr ivjy pRqfp ny afpxI
hI srkfrƒ ikhf ik
isWD¨m¨syvflf kql kys ivc
PVy lfrYNs ibsænoeI ƒ
aµimRqsr ivWc idWqf tRItmYNt
TIk nhIN» AunHF ikhf ik
aµimRqsr puls ny ibÈnoeI
df irmFz lY ky jdoN Aus ƒ
aµimRqsr iljfxf sI qF
Èihr ivc kuWJ puls
mulfjæmF ny vI vI afeI
pIizAUtI dy tYg lfieaf
hoieaf sI»ies qrHF puls
ieWk Kqrnfk gYNgstr ƒ
glYmyrfeIs kr rhI hY, ijs
nfl nOjvfnF ivWc gælq
sµdyÈ jFdf hY»
4 01/07/2022 KbrF
www.samajweekly.com
muWK mµqrI Bgvµq mfn vWloN rfj ivWc iBRÈtfcfrI lokF koloN ieWk-ieWk pYsf vsUlx df aYlfn
cµzIgVH. pµjfb dymuWK
mµqrI Bgvµq mfn ny
iBRsætfcfrivWc nWko-nWk
zuWby hoey ivroDI iDr dy
afg¨aF dI aflocnf kridaF
aWj ivDfn sBf ivWc ikhf
ik iBRÈt isafsqdfnF qy
aÌsrF dy gWTjoV qoN lokF
df luWitaf hoieaf ieWk-ieWk
pYsf vs¨l kIqf
jfvygf»AunHf ikhf, “mYN ies
aËIm sdn ivWcpRx lYNdf hF
ik iBRÈt afg¨ iksy vI vWzI
jF CotI isafsI
pfrtIivWccly jfx, myrI
srkfr AunHF vWloN pµjfb qy
pµjfbIaF ivruWD kIqy pfp
kdy muafPæ nhIN krygI»”
rfj dy Kjæfnf mµqrI hrpfl
isµG cImf vWloN pyÈ kIqy
pµjfb dy bjtdI bihs ƒ
smytdy vkqmuWK mµqrI
Bgvµq mfn ny ikhf ik ijs
iksy ny lokF df pYsf luWitaf
hY, Aus ƒ Aus dI kImq
cukfAuxI pvygI qy rfj
srkfr eydF dy lokF ƒ jylH
zrWg ieµspYktr aqy isvl hspqfl df krmcfrI irsævq lYNdy rµgy hWQIN igRPqfr
cµzIgVH. pµjfb ivjIlYNs
ibAUro ny aWj isvl
hspqfl pTfnkot dy
drjf-4 krmcfrI rfkyÈ
kumfr ƒ 30,000 rupey
irÈvq lYNidaF rµgy hWQIN
PiVaf aqy ies kysivWc
zrWg ieµspYktr pTfnkot
bblIn kOr ƒ vI igRÌqfr
kIqf hY» ivjIlYNs ibAUro dy
bulfry ny dWisaf ik rfkyÈ
kumfr ƒ pTfnkot dyieWk
ivakqI dI iÈkfieq AuWqy
igRÌqfr kIqf igaf hY, ijs
ny ivjIlYNs ƒ dWisaf sI ik
Aus ny mfm¨n ivKy mYzIkl
ivWc Byjx qoN ksr nhIN
CWzygI» aWj mhfrfjf
rxjIq isµG dI brsI mOky
AunHF ƒ Xfd kridaF muWK
mµqrI ny ikhf ik rfj
srkfr lokF ƒ sfP-suQrf,
pfrdrÈI aqy pRBfvI
pRÈfsn dyxleI mhfrfjf
rxjIq isµG dy nkÈy-kdm
AuWqy cWlygI» AunHF ikhf ik
bynfmI jfiedfd qy ies dy
ipWCy iBRÈt-qµqr df prdf
lokFsfhmxyPfÈ kIqf jfvygf
qF ik bfkI lok aijhy gYrkfƒnI
kµmF ivWc pYx qoN
pihlF sO vfr socx» muWK
mµqrI Bgvµq mfn ny spWsæt
ikhf ik ijnHF ny byrihmI
nfl lokF df pYsf luWitaf hY,
Auh afpxy gunfhF dI sËf qoN
bcx leI pnfh lWBdy pey
hn» AunHF ikhf ik
iBRÈtfcfr ivWc ijhVy
isafsI afg¨aF dy nF hfly
nhIN afey, Auh vI Èrx lYx
leI hWQ-pYr mfrdy hn,
ieh AunHF dy kIqy gunfhF dy
stor KolHx df lfiesYNs lYx
leI afnlfeIn aplfeI
kIqf sI»bfad ivWc zrWg
ieµspYktr bblIn kOr ny
Ìon krky ies bfry isvl
hspqfl pTfnkotdy drjf-
4 krmcfrI rfkyÈ kumfr ƒ
imlx leI ikhf sI» rfkyÈ
kumfr pihlF ieµspYktr
bblIn kOr nfl qfienfq
irhf sI»iÈkfieqkrqf 18
j¨n ƒ isvl hspqfl
pTfnkot ivKy rfkyÈ kumfr
ƒ imilaf, ijs ny bblIn
kOr qoN Aus df kµm krfAux
bdly 1 lWK rupey mµgy, ijs
KOPæ ƒ jæfhr krdf hY»
Bgvµq mfn ny sdn ƒ Brosf
idWqf ik koeI doÈI bKiÈaf
nhIN jfvygf qy ienHF iKlfPæ
kfrvfeI kIqI jfvygI, BfvyN
iksy vI pRBfvÈflI pfrtI
ivWc ikAuN nf cly jfx»
pµjfb dy lokF dI slfh nfl
ivWq mµqrI vWloN bxfey bjt
dI ÈlfGf kridaF muWK
Bgvµq mfn mµqrI ny ikhf
ik ies nfl ivroDI iDrF
jWko-qWkI ivWc hn, AunHF ƒ
ies ivWc kmI lBx leI
mgË-KpfeI krnI pY rhI
hY» AunHF ikhf ik pµjfb dy
lokF ny sfzI tIm ƒ vWzf
Pqvf idWqf hY, ijs nfl Auh
tIcf hfsl krFgy, jo 75
sflFivWcC¨ihaf vI nhIN
igaf»AunHf ikhf ik isWiKaf
aqy ishq KyqrF ƒ pihlI
vfr bjtivWc sB qoN
pRmuWKqf imlI hY»muWK mµqrI
ny aÌsos pRgt kIqf ik
ipClIaF srkfrF ny sk¨lI
isWiKaf Kyqr ivWc pRfeIvyt
GrfixaFdy lfB dyx leI
srkfrI isWiKaf qy ishq
Kyqr qbfh kr idWqf sI,
prsfzI srkfr agly sflF
ivWcieh ruJfn bdl
dyvygI»ies mOky muWK mµqrI
Bgvµq mfn ny afiKaf ik
AunHF dI pfrtI dIaF cox
gfrµtIaFivWcoN sB qoN vWzI
cox gfrµtI aOrqF ƒ ieWk
hËfr rupey mhInf ivWqI
mdd jldI idWqI jfvygI qy
ies dy leI rfj srkfr ny
pYsy kWZx dI pRikiraf sæur¨
kr idWqI hY aqy ieh
pRikiraf p¨rI huµdy sfr ieh
gfrµtI p¨rI kIqI jfvygI
aqy srkfr hr gfrµtI ƒ
p¨rf krn leI idRVH
hY»ivDfn sBfdI kfrvfeI
ivWc rfj sBf mYNbrFbfry
svflF AuWqymuWK mµqrI
Bgvµq mfn ny aWj kFgrs
ƒ iqWKy jvfb idWqy» AunHF
kFgrsI afg¨ suKpfl isµG
Kihrf ƒ afVy hWQINlY ky
ikhf ik ieh kihµdy hn ik
afm afdmI pfrtI dy rfj
sBf mYNbrF ƒ pµjfbI nhIN
afAuNdI, afp ieh Bfsæx dI
hr qIsrI gWl aµgryjæIivWc
boldy qy‘lokF’ ƒ ‘logF’
kihµdy hn» mfn ny ikhf ik
‘log’ ihµdI df Èbd hY,
Èfied aWj qoN bfad ieh
bdl jfx» AunHF ikhf ik
pVH ky sunfvrF qy
z¨nF(snfvr sk¨l qy d¨n
sk¨l vWl iesæfrf) ivWc
sfƒ pµjfbI isKfEgy»muWK
mµqrI ny ikhf ik rfj sBf
ivWc gey sfzy 7 mYNbrFivWcoN
koeI vI lokF df nkfiraf
aqy hfiraf hoieaf
nhIN»AunHf ikhf ik asIN
hYlQ aqy aYj¨kyÈn bfry
gfrµtIaF idWqIaF qy ienHF
ƒ aWgy iljfxf hY» asIN
ibjlI dI gfrµtI idWqI ik
300 X¨int PrI hoxgy, pYsy
ijQoN mrjæI ilafeIey» AunHF
ik kFgrs vFg ieh nhIN
ikhf ik 36,000 krmcfrI
pWky kIqy aqy jdoN Byd KuWlHf
qF ikhf ik gvrnr kol
PfeIl hY» mfn ny ikhf ik
eydF sI qF ieh ilKdy ik
36,000 mulfjæmF dI PfeIl
gvrnr ƒ ByjI hY, asIN
eydF nhIN krFgy, asIN lokF
leI vcnbWD hF»
sfbkf mµqrI sµgq isµG igljIaF ƒ hfeI kort qoN jæmfnq dI nFh
cµzIgVH. pµjfb dy sfbkf mµqrI sµgq isµG
igljIaF ny afpxy iKlfÌ drj hoeykys
ƒrWd krn leI pµjfb hirafxf hfeI kort
ivWc arjæI pfeI sI, kort ny koeI rfhq
nhIN idWqI, ijs kfrn Aus AuWqy iksy vyly vI
igRÌqfrI hox dI qlvfr ltk geI hY»
vrnx Xog hY ik pµjfb dy ieWk zIaYPE
(zvIjænl PfrYWst aPsr) dI igRPqfrI
mgroN Aus vWloN KolHy BydF kfrn pµjfb dy
sfbkf mµqrI sfD¨ isµG Drmsoq qy sfbkf
mµqrI sµgq isµG igljIaF AuWqykys drj
kIqf igaf sI» ienHF ivcoN sfD¨ isµG
Drmsoq ƒ do sfQIaF smyq ivjIlYNs ny PV
ilaf sI, pr sµgq isµG igljIaF ajy
igRÌq qoN bfhr hY»AusvWloN afpxy iKlfÌ
kysrWd krn dI arjæIAuuWqy hfeI kort ny
aWj ikhf ik AunHF ƒ agfAUN Ëmfnq leI
pihlF hyTlI adflq ivWc jfxf cfhIdf sI,
kysrWd krn leIisWDy hfeI kort afAuxf
shI nhIN hY»kys dI aglI suxvfeI 4
julfeI ƒ hY» pµjfb ivjIlYNs ibAUro ny ieWk
zfierI qoN pqf lWgy iBRsætfcfr dy cWkrivWc
irsævq lYx dy dosæivWc sfbkf mµqrI sfD¨
isµG Drmsoq, sfbkf mµqrI sµgq isµG
igljIaF aqy hornFAuWqykys drj kIqf sI»
ieh zfierI jglfq ivBfg dy Tykydfr
hrmoihµdr isµG dy GroN imlI hY»ies
ipWCoNsfD¨ isµG Drmsoq aqy hor keI
igRPæqfr kIqy gey, pr igljIaF ajy qWk
bc irhf hY» zfierI dy afDfr AuWqy sµgq
isµG igljIaF AuWqy dosæ hY ik tRI-gfrz
(ruWKF dI sµBfl vfly lohy dy jµgly) KrIdx
leI Aus ny sfry zIaYPEjæ ƒ iksy Kfs
ivakqI qoN tRI gfrz splfeI lYxƒ ikhf sI
aqyieWk tRI gfrz dI kImq 2800 rupey
rWKI sI, jd ik ieh tRI-gfrz 800 rupey
dy ihsfb nfl KrIdy gey qy bfkI rkm
iBRsætfcfr rfhIµ vµzI geI sI» pµjfb ivWc
kuWl 80,000 tRI gfrz KrIdy gey, ijs ivWc
kroVF rupey kIqf igaf hox dI gWl inkl
rhI hY, ijs ivWc igljIaF dI igRPqfrI ho
skdI hY»
ƒ iPr Gtf ky 90,000
rupey kr idWqf» bulfry ny
dWisaf ik iÈkfieqkrqf
28 j¨m ƒ irÈvq dI
pihlI ikÈq dy 30 hËfr
rupey dyx igaf aqy
ivjIlYNs tIm ny rfkyÈ
kumfr ƒ 30 hËfr rupey dI
irÈvq lYNdy rµgy hWQIN PV
kyies kysivWc Èfml hox
kfrn zrWg ieµspYktr
bblIn kOr ƒ vI igRÌqfr
kr ilaf hY» ies bfry
Qfxf ivjIlYNs ryNj
aµimRqsrivWckys drj
kIqf hY»
www.samajweekly.com
KbrF
mUsyvflf dy krIbI ÈgnpRIq ƒ hfeI
kort qoN nhIN imlI agfAUN Ëmfnq
cµzIgVH. pµjfbI gfiek
isWD¨ m¨syvflf dy krIbI
ÈgnpRIq ƒ pµjfb aqy
hirafxf hfeIkort qoN
rfhq nhIN imlI hY»
imWz¨KyVf kql kys ivWc
ÈgnpRIq ny hfeI kort qoN
agfAUN Ëmfnq dI mµg kIqI
sI» ÈgnpRIq dy vkIl ny
ikhf ik Èur¨afq ’c Aus ƒ
mfmly ’c nfmËd nhIN kIqf
igaf sI» bfad ivWc puls
ny Èfml kIqf hY»
hflFik, hfeI kort ny ikhf
ik ieh ieWk ivvfdp¨rn
mfmlf hY» ies mfmly ivWc
imWz¨KyVf kql kFz dI
styts irport mµgI geI
hY» ies qoN ielfvf
ÈgnpRIq ny afpxy afp ƒ
gYNgstr lfrYNs aqy golzI
brfV qoN Kqrf dWisaf sI»
ies mfmly ’c hfeIkort ny
puWiCaf ik ÈgnpRIq ies
smyN ikWQy hY? ies ’qy
ÈgnpRIq dy vkIl ny ikhf
ik Auh iPlhfl
afstRylIaf ’c hY» ies ’qy
hfeIkort ny ikhf ik jykr
Auh hux dyÈ qoN bfhr hY qF
Éqrf ikvyN hY? ies ’qy
ÈgnpRIq dy vkIl ny ikhf
ik Auh Bfrq vfps afAuxf
cfhuµdI hY»
isµDU mlyÈIaf Epn dy kuafrtr PfeInl ivc puWjI
kuaflflµpur. Bfrq dIaF
do mihlf bYzimµtn
iKzfrnF pIvI isµD¨ aqy
sfienf nyhvfl aWj
mlyÈIaf Epn supr 750
t¨rnfmYNt dy pihly gyV dy
mukfbly leI kort ivWc
AuqrIaF» ienHF ’coN isµD¨
d¨jy gyV ’c phuµc geI
jdik sfienf ƒ hfr df
sfhmxf krnf ipaf»
sfbkf ivÈv cYNpIan isµD¨
ny Èfndfr pRdrÈn krdy
hoey ivÈv dI 10vyN drjy dI
iKzfrn QfeIlYNz dI
pyNt PYktrI ivc aWg lWgx kfrn hoey keI Dmfky
aµimRqsr. pµjfb dy
aµimRqsr iËlHy df kyNdr ibµd¨
aqy ies dy afspfs df
ielfkf vIrvfr svyry hoey
DmfikaF nfl ihWl igaf»
ieh Dmfkf bRfeIt
ieµtrpRfeIijË pyNt PYktrI ’c
hoieaf» drasl pyNt PYktrI
’c aWg lWg geI sI, ijs
kfrn PYktrI dy aµdr pey
kYmIkl dy zrµm Pt gey sn»
Pfier ibRgyz aqy Zfb
vsqIrfm syvf susfietI dIaF
gWzIaF mOky ’qy phuµc geIaF
hn aqy aWg ’qy kfb¨ pfAux
dI koiÈÈ kIqI jf rhI hY»
Pokl puafieµt siQq PYktrI
ivWc sON rhy suboD kumfr ny
dWisaf ik svyry krIb 5 vjy
Aus ny DmfikaF dI afvfË
suxI» jdoN mYN bfhr af ky
dyiKaf qF pyNt PYktrI ƒ
iBafnk aWg lWgI hoeI sI»
krIb 4 qoN 5 Dmfky ieWko smyN
hoey» Dmfky ieµny Ëbrdsq
sn ik Aus dI iemfrq ivc vI
Jtky mihs¨s kIqy gey» ies
qoN qurµq bfad Aus ny bRfeIt
ieµtrpRfeIijË dy mflk ƒ
s¨cnf idWqI»
pornpfvI ƒ 21-13, 21-
17 nfl hrfieaf pr lµzn
Elµipk dI kFsI qmgf jyq¨
sfienf ƒ ivÈv dI 33vyN
drjy dI iKzfrn amrIkf
dI afeIirs vYNg qoN 11-21,
17-21 nfl hfr df sfhmxf
krnf ipaf» iesy qrHF
rfÈtrmµzl KyzF dy sfbkf
cYNpIan pfr¨pWlI kÈXp ny
vI sWt qoN bfad vfpsI
kridaF korIaf dy ihE
kvFg ƒ 21-12, 21-17
nfl hrf ky d¨jy gyV ivWc
jgHf bxf leI»
ropV jµglfq ivBfg ivc kroVF rupey df Gutflf
ropV. pµjfb dy ropV ’c
jµglfq ivBfg dI ËmIn dI
KrId ’c kroVF rupey dI
hyrfPyrI df mfmlf sfhmxy
afieaf hY» jµglfq ivBfg
ny aiDkfrIaF dI imlIBugq
nfl ipµz kr¨Vf dI 90
hËfr rupey pRqI eykV
ËmIn 9[90 lWK ivWc vyc ky
kroVF dI TWgI mfrI hY»
aiDkfrIaF dI imlIBugq
nfl rijstrI ’c vI DFdlI
kIqI geI sI» drasl ieh
mfmlf Aus smyN sfhmxy
afieaf jdoN jµglfq ivBfg
2019 ’c tYNzr pRikiraf
rfhIN ieµqkfl krvfAux jf
irhf sI» ivBfg ny 54
eykV aqy 8 mrly (gYr
jµglfq Kyqr) leI jo ËmIn
dI adfiegI kIqI sI, Auh
mfl irkfrz ivWc nhIN sI»
ijs ipµz kr¨Vf ivWc ieh
ËmIn KrIdI geI sI Auh
n¨rpur bydI qihsIl aDIn
afAuNdf hY»
01/07/2022 5
pµjfb ivc nvF zIjIpI lfAux dI iqafrI
mUsyvflf muWdy qoN nrfË hY srkfr, vI[ky Bfvrf dI
kyNdr jfx dI iqafrI, gOrv Xfdv df nF crcf ’c
hrpRIq isWDU df nF vI dOV ’c Èfml
cµzIgVH. pµjfb ƒ jldI
hI nvF puils zfierYktr
jnrl (zIjIpI) iml skdf
hY» mOj¨df zIjIpI vIky
Bfvrf kyNdrI zYp¨tyÈn ’qy
jfx dI iqafrI kr rhy
hn» ies sbµDI AunHF
pµjfb srkfr aqy kyNdrI
gRih ivBfg ƒ pWqr vI
Byijaf hY» hflFik rsmI
qOr ’qy AunHF ny ies bfry
kuJ nhIN ikhf hY» pµjfbI
gfiek isWD¨ m¨syvflf mfmly
’c zIjIpI Bfvrf qoN
srkfr nfrfË hY» ijs
kfrn afm afdmI pfrtI
(afp) ƒ sµgr¨r ivWc hfr
df m¨µh dyKxf ipaf hY»
jykr vIky Bfvrf kyNdr
ivWc jFdy hn qF gOrv
Xfdv nvyN zIjIpI bx
skdy hn» Xfdv ƒ muWK
mµqrI Bgvµq mfn df ivÈyÈ
ipRµsIpl skWqr bxfieaf
igaf hY» spYÈl tfsk
Pors (aYs[ tI[ aYP[) dy
muKI hrpRIq isWD¨ df nF vI
ies dOV ’c Èfml hY»
bIjypI dy sfbkf ivDfiek BµzfrI ƒ imlI DmkI
jlµDr. pµjfb dI
jlµDr AuWqrI ivDfn
sBf sIt qoN Bfjpf dy
sfbkf ivDfiek ikRÈn
dyv BµzfrI ƒ Pon ’qy
DmkI dyx vfly ivakqI
df pqf lWg igaf hY»
BµzfrI ƒ DmkI Bry Pon
kYnyzf qoN af rhy sn»
iÌroËpur qoN kYnyzf
iÈÌt hoieaf ieWk
ivakqI ieh Ìon kr irhf
sI» jlµDr puils aiDkfrIaF
ny dWisaf ik jiqµdr isµG
AurÌ soƒ nFa df ivakqI
ikRÈn dyv BµzfrI ƒ iPrOqI
leI Ìon kr irhf sI» soƒ
m¨l r¨p ivWc iProËpur dy mWK¨
Kyqr dy ipµz GuWzyvfl df
rihx vflf hY aqy ies smyN
Auh afpxy pirvfr smyq
kYnyzf dy lYNglI (ibRitÈ
kolµbIaf) ivWc iÈPt ho igaf
hY» puils muqfbk BµzfrI ƒ
Pon krky DmkfAux vflf
jiqµdr iesy sfl Bfrq
afieaf sI aqy qd kuJ smF
jlµDr ivc irhf sI» ikRÈn
dyv BµzfrI ƒ 25 j¨n dI Èfm
6[30 vjy AunHF dy vtsaYp
nµbr ’qy ivdyÈI nµbr qoN kfl
afeI» Pon krn vfly ny
afpxI pCfx lfrYNs gYNg nfl
juVy gYNgstr golzI brfV dy
sfQI vjoN kIqI» Aus ny ikhf
ik Auh dubeI qoN bol irhf hY
aqy jykr BµzfrI afpxI
qµdrusqI cfhuµdy hn qF pµj
lWK rupey bYNk Kfqy ivWc pfE»
6 01/07/2022 KbrF
www.samajweekly.com
qbfdilaF dy leI isWiKaf ivBfg ny aiDafpkF dy nfl kIqf DoKf - rCpfl vVYc
kp¨rQlf (kOVf ) isWiKaf
ivBfg ivWc qbfdilaF aqy
nvIN BrqI dy leI kÈmkÈ
dI siQqI Auqpµn hox dy
kfrn byrujægfr aiDafpkF
aqy d¨r kµm krn vfly
aiDafpkF dy nfl DoKf kIqf
jf irhf hY» ieh Èbd eI tI
tI aiDafpk X¨nIan dy
pµjfb dy s¨bf pRDfn rÈpfl
isµG vVYc ny khy » AunHF
ikhf ik 6635
aiDafpkF dI nvIN
BrqI dy leI
pµjfb ivWc
kuJ ieWk
blfk styÈn
cuxn dy leI
portl qy Èoa
kIqy gey hn»
jdik cfhIdf ieh
sI ik pihlF qbfdilaF df
kµm p¨rf kr ilaf jFdf qy
Aus qoN Auprµq sfry KflI
sk¨l Coh krky nvIN BrqI
dI pRikiraf afrµB
kIqI jFdI»
rCpfl isµG
vVYc ny ikhf
ik Èoa kIqy
kuJ ieWk blfkF
dy kfrn byrujægfr
vI GrF qoN
d¨r styÈn lYx dy
leI mjb¨r hoxgy aqy
aiDafpkF dy qbfdilaF qoN
vµicq rihx df ÉdÈf vI
bx jfvygf» eI tI tI
aiDafpk X¨nIan pµjfb dy
s¨bf pRDfn rCpfl isµG
vVYc ny ikhf ik jiælHy ivWc
ivDfn sBf hlkf sulqfnpur
loDI dy 5 drjn qoN
jiæafdf sk¨l isµgl
aiDafpk hn» pRµq¨ dyKx
ivWc afieaf hY ik ienHF
KflI postF vfly sk¨lF ƒ
Èoa hI nhIN kIqf igaf»
rÈpfl isµG vVYc ny ikhf
ik aiDafpkF dI kmI nfl
j¨J rhy sk¨lF vfly isWiKaf
blfkF ƒ nvIN 6635
aiDafpkF dI BrqI dy leI
styÈn cuafies qy leI
portl qy Èoa nf hox qoN zI
pI afeI pµjfb ƒ Pon dy
duafrf not krvf idWqf igaf
hY qy jykr ajy vI isWiKaf
ivBfg pµjfb ny axdyKI
kIqI qF gfeIz aiDafpk
X¨nIan pµjfb Ëordfr
sµGrÈ krn qoN ipWCy nhIN
htygI »
pµjfbI sWiBafcfr mylf 3 ƒ
mihqpur(nIrj vrmf) ijWQy vI
jfx pµjfbI afpxI vWKrI pihcfx
bxf lYNdy dy kQn anusfr pµjfb
aqy pµjfbIaq ƒ ipafr krn
vfly iksy nf iksy r¨p ivWc pµjfbI
sWiBafcfr ijAuNdf qy brkrfr
rWKx leI koeI nf koeI hµBlf
mfry hI lYNdy hn ijs dI qfËf
imsfl Xurp dy purqgfl ivc
pµjfbI kimAUintI vWloN pµjfbI
mylf 3 julfeI ƒ bylm pfrk ilsbn ivc
bVy hI joÈ aqy AuqÈfh nfl krvfieaf jf
irhf hY» ies pµjfbI myly ivc dyÈ
ivdyÈ dy nfmI klfkfr ivsæysæ qOr
qy phuµc ky afpxI klf df
pRdrÈn krngy» Aukq
jfxkfrI sFJI kridaF CotI
Aumry vWzIaF pulFGF puWtx vfly
dyÈ ivdyÈ ivc afpxy ihWt gfixaF
rfhIN qy afpxI bulµd afvfË rfhIN mÈh¨r
hoey gIq sfƒ CWz jfx vflIey aWj vI
AuzIkF qyrIaF, krky lVfeIaF KWtxf ik
jWg qoN, vYrI kry vfr, myry Xfr myry sFeIaF
afid gIqF rfhIN afpxI
invyklI pihcfx bxfAux
aqy mihqpur df nfm
dyÈF ivdyÈF ivWc rOÈn
krn vfly moƒ mihqpurI
jo ik ipCly kuJ virHaF
qoN purqgfl ivWc vsy hoey
hn ny Pon dy mfiDam
rfhIN jfxkfrI idµidaF
ikhf ik ies pµjfbI myly
ivWc pµjfbI ivrfsq aqy pµjfbI sWiBafcfr
nfl juVIaF bhuq sfrIaF cIjæF vyKxXog
hoxgIaF» ies myly ƒ sPl bxfAux
ivWc aihm Xogdfn pµjfbI
kimAUintI purqgfl jo ik
pµjfbIaq pRqI invyklI soc
rfhIN smyN smyN qy afpxy
sWiBafcfr ƒ ijAuNdf rWKx leI
afpxf vzmuWlf Xogdfn pfAuNdI
rihµdI hY» ieh pµjfbI mylf pµjfbIaq
nfl juVy pirvfrF df afpxf mylf hY» ies
myly ivWc afpxy ivrsy ƒ dyK hr pirvfr
PKr qy mfx mihs¨s krygf»
ivDfn sBf ivWc AucyrI isWiKaf mµqrI gurmIq isµG mIq hyar vWloN mqf pyÈ
cµzIgVH. aWj pµjfb ivDfn
sBf ivWc AucyrI isWiKaf qy
BfÈfvF bfry mµqrI gurmIq
isµG mIq hyar ny pµjfb
X¨nIvristI, cµzIgV dy kyNdr
srkfr vWloN bdly jf rhy
drjy dy iÉlfP mqf pyÈ kIqf,
ijs ƒ pµjfb ivDfn sBf ny
pfs krky ieh mfmlf kyNdr
srkfr kol AuTfAux leI
Byijaf jfvygf» mqy AuWqy
bolidaF AucyrI isWiKaf mµqrI
mIq hyar ny afiKaf ik pµjfb
X¨nIvristI sfzI ivrfsq hY
aqy ieh sfzy pµjfbIaF dI hoNd
df mfmlf hY» muWK mµqrI
Bgvµq mfn dI agvfeI vflI
s¨bf srkfr pµjfb dy hWkF dI
rfKI leI vcnbWD hY» pµjfb
X¨nIvristI dy nfl cµzIgV,
pµjfbI boldy ielfky aqy
pfxIaF AuWqy pµjfb df p¨rf hWk
hY» ieh sdn kuJ svfrQI qF
vWloN iksy nf iksy bhfny pµjfb
X¨nIvristI df drjf bdl ky
kyNdrI X¨nIvristI bxfAux dy
mfmly ƒ aWgy vDfAux dy XqnF
qoN icµqq hY» sdn ies gWl ƒ
mµndf hY aqy mfnqf idµdf hY
ik pµjfb X¨nIvristI pµjfb
rfj dy ieWk aYkt arQfq
pµjfb X¨nIvristI aYkt
1947 dy nfl suqµqrqf pRfpqI
ipWCoN muV Èur¨ kIqI geI sI
aqy Aus Auprµq 1966 ivWc
pµjfb rfj dy punrgTn smyN
sµsd vWloN lfg¨ kIqy gey
pµjfb punrgTn aYkt, 1966
dI Dfrf 72 (1) aDIn ies ƒ
aµqr-rfjI sµsQf GoiÈq kIqf
igaf sI» afpxI sQfpnf qoN
lY ky, pµjfb X¨nIvristI
pµjfb rfj ivWc inrµqr aqy
inrivGn kµm kr rhI hY»
ies ƒ pµjfb dI Aus smyN dI
rfjDfnI lfhOr qoN huiÈafrpur
aqy iPr cµzIgV, pµjfb dI
rfjDfnI ivWc qbdIl kr
idWqf igaf sI» pµjfb dy 175
qoN vWD kflj, jo ik PfiËlkf,
iProjpur, huiÈafrpur,
luiDafxf, mogf, sRI mukqsr
sfihb aqy aYs[bI[aYs[ ngr
iËilaF ivWc siQq hn, ies
smyN pµjfb X¨nIvristI nfl
mfnqf pRfpq hn» smuWcf
KyqrI aiDkfr Kyqr aqy
abfdI, ijs ƒ pµjfb
X¨nIvristI p¨rf kr rhI hY,
muWK qOr qy pµjfb rfj ivWc
afAuNdI hY, cµzIgV dy kyNdr
Èfsq pRdyÈ dy aDIn Kyqr qoN
ielfvf, jo ik pivWqr sdn dy
bhuq sfry miqaF qoN bfad vI
isrP pµjfb rfj dI rfjDfnI
vjoN bhfl nhIN kIqf igaf
aqy kyNdr Èfisq pRdyÈ vjoN
cWldf irhf hY» ieiqhfisk
qOr qy, pµjfb dy lok ies
X¨nIvristI nfl sur¨ qoN hI
bhuq gey qOr qy juVy hoey hn
aqy ies X¨nIvristI dI
sQfpnf nfl hI afpxI pCfx
bxfeI hY»
aDUrI qy glqIaF BrpUr hY pMjfb dy ivDfiekF dI vYbsfeIt : zf[ gumtflf
aMimRqsr . kMipAUtr Xuwg
ivwc vYbsfeItF df bhuq
mhwqv hY»eI-myl rfhIN qusIN
afpxI icwTI iek btn pRYs
krn nfl dunIaF ivc
iksy jgfh bYTy
ivakqI nUM Byj
skdy ho» ieho
kfrn hY ik awj
srkfrF ny vI ieh
shUlq idwqI hoeI hY,
pr jd asIN pMjfb dy
ivDfiekF dI vYbsfeItF Aupr
Jfq mfrdy hF qF vYbsfeIt
ivwc iksy iksy dI eI-myl idwqI
geI hY jdik hryk ivDfiek
dI eI-myl cfhIdI hY»
ijhVIaF eI mylF idwqIaF vI
hoeIaF hn AunHF ivwcoN keIaF
dIaF kMm nhIN krdIaF vfips
af jFdIaF hn, ijvyN ik sRI
amn aroVf dI»iek
cMgI gwl hY ik sB
dy Pon nMbr idwqy
gey hn pr
keIaF dy kMm nhIN
krdy» sRI kuMvr
ivjY pRqfp isMG dI
koeI eI-myl nhIN idwqI
geI» ijhVf Pon nMbr idwqf
igaf hY, Auh hmyÈF sivwc afÌ
afAuNdf hY» ies leI iek
bhuq hI syvf mukq sInIar
afeI pI aYs aiDkfrI nfl
ikvyN sMprk kIqf jfvy ? keI
ivDfiekF dy vYbsfeIt Aupr
idwqy Pon nMbr Aupr jd Pon
krIdf hY qF AunHF ny pI ey rwKy
hoey hn, Auh Pon cuk lYNdy hn»
bhuq sfry sUJvfn ivDfiekF dy
idwqy hoey Pon Aupr AunHF dy
vts aYp vI hY, ijs ‘qy koeI
vI afpxf sMdyÈ Byj skdf hY»
ies sbMDI pRYs nUM jfrI ibafn
ivwc aMimRqsr ivkfs mMc dy
srpRsq zf[ crnjIq isMG
gumtflf ny ikhf ik Auh 2012
qoN pMjfb lfiebRyrI aYkt pfs
krvfAux icwTI pwqr ilKx qoN
ielfvf eI-mylF Byjdy rihMdy
hn» hux vI AunHF ny ajlfs qoN
pihlF muwK-mMqrI, AucyrI
iswiKaf mMqrI, spIkr qoN
ielfvf sRI amn aroVf,
ivDfiekf sRI mqI jIvn joq
kOr, s[ pRqfp isMG bfjvf qy
s[ suKpfl Kihrf nUM eI-myl
ByjI sI ik ipCly keI sflF
KrVf imwtI Gwtf Pwk irhf
hY,pMjfb srkfr nUM kho ik
ies nUM hvf lvfvy qy mOjUdf
ajlfs ivwc ies nUM pfs kry
qF jo ipMzF qy ÈihrF ivwc
lfiebRyrIaF df jfl ivwC sky»
muwK mMqrI, spIkr, sRI amn
aroVf, AucyrI iswiKaf mMqrI
ijnHF ny ieh kfnUMn bxfAuxf hYY
iksy df juafb nhIN
afieaf»hF sRI mqI jIvn joq
kOr aqy ivroDI iDr dy nyqf
s[ pRqfp isMG bfjvf qy
s[suKpfl isMG Kihrf df
juafb jrUr afieaf hY »AunHF
df kihxf sI ik Auh jrUr
afvfË AuTfxgyy» mMc afgU ny
muwK mMqrI nUM pwqr ilK ky mMg
kIqI hY ik ijwQy vYbsfeIt
Aupr eI myl qy Pon nMbr TIk
idwqy jfx, AuQy hryk ivDfiek
dy pI ey dI eI myl qy Pon nMbr
vI idwqy jfx » ivDfiekF dy
ruJyvyN ijafdf hox krky Auh
Pon nhIN cuwkdy jF AunHF df Pon
ruiJaf hoieaf imldf hY»
dUjf, koeI ivDI ivDfn
bxfieaf jfvy ijs ivwc hryk
pwqr df juafb dyxf ËrUrI
kIqf jfvy qy ies leI smF
inrDfirq kIqf jfvy » jy Aus
smyN qIk sbMiDq aiDkfrI
juafb nhIN dyNdf qF Aus nUM
jurmfnf kIqf jfvy»
www.samajweekly.com
KbrF
01/07/2022 7
pIkr dI inrpWKqf ’qy lgfqfr AuWTdy rhy hn svfl, suprIm kort phuµcy mfmilaF dI ilst hY lµbI
nvIN idWlI. mYNbrF dI
aXogqf qYa krnI hovy
jF m¨l pfrtI qoN vWK hoey
Dzæy ƒ alWg mfnqf dyxI
hovy, spIkr dI
inrpWKqf ’qy lgfqfr
svfl AuWTdy rhy hn»
ivroDI iDr ’c bYTIaF
isafsI pfrtIaF dy
ielfvf kort ny vI keI
vfrI spIkr dy ivvhfr
’qy AuNglI cuWkI hY» ieWQoN
qk ik spIkr dy inrpWK
nf rihx dIaF iÈkfieqF
qy isafsI pfrtIaF dy
iBRÈtfcfr qy hfrs
tRyizµg ’c Èfml hox dy
rvWeIey ƒ dyKdy hoey
suprIm kort sµsd ƒ
ienHF ÊYr-lokqµqrI
srgrmIaF ƒ rokx leI
mYNbrF dI aXogqf sbµDI
sµivDfnk ivvsQf dy kuJ
pihl¨aF ƒ mËb¨q krn
’qy ivcfr krn leI vI
kih cWkI hY» iesdy leI
kort mYNbrF dI aXogqf
qYa krn leI nvF qµqr
sQfpq krn qy ies dy
leI sµivDfn ’c soD
krn qk df suJfa sµsd
ƒ dy cuWkI hY» vYsy qF
iÌlhfl AumId nhIN
idKdI ik ivDfnpfilkf
ies pfsy kuJ krygI»
mhfrfÈtr ’c iÌlhfl
izptI spIkr ƒ suprIm
kort ny bfÊI ivDfiekF
’qy koeI ÌYslf lYx qoN
rok idWqf hY» vYsy qF
sµivDfn ’c spIkr ƒ
inrpWK qy suqµqr
aQfrtI dy r¨p ’c
sQfpq kIqf igaf hY qy
Aus qoN inrpWK kfrvfeI
dI AumId kIqI jFdI hY
pr spIkr df iksy nf
iksy isafsI pfrtI nfl
juzæfa huµdf hY» iËafdfqr
spIkr bhumq vflI
pfrtI df mYNbr huµdf hY»
spIkr dI inrpWKqf qy
afcrx ’qy svfl
AuTfAux vfly suprIm
kort phuµcy mfmilaF dI
ilst lµbI hY» 2003 ’c
AuWqr pRdyÈ ’c bspf dy
13 ivDfiekF ny
smfjvfdI pfrtI df
dfmn Pzæ ilaf sI»
bspf ny ienHF ivDfiekF
ƒ aXog TihrfAux leI
spIkr kol iÈkfieq
kIqI» spIkr ny ies ƒ
ltkf idWqf» bfad ’c
bspf dy 24 ivDfiek
tuWty» ies qrHF 37
ivDfiek hoey qF AunHF ny
lokqµqrI bhujn dl dy
nF nfl iek nvIN pfrtI
bxf leI» ieh ivDfiek
Aus smyN bspf dy kuWl
mYNbrF dy iek iqhfeI sI,
ijs nfl Auh dl bdl
kfƒn dy dfiery ’c nhIN
afey» spIkr ny ies
pfrtI ƒ vWKrI pfrtI
vjoN mfnqf dy idWqI sI»
suprIm kort ny spIkr
dy ÌYsly ƒ mµinaf sI
glq ieh mfmlf hfeI
kort huµdf hoieaf
suprIm kort afieaf
sI» suprIm kort ny
Aus ÌYsly ’c spIkr
vWloN ivDfiekF dI
aXogqf dI iÈkfieq ’qy
ÌYslf nf dyx qy Aus ƒ
tfly rWKx ƒ glq mµinaf
sI» iesy qrHF
krnftk ’c ivDfiekF
dI aXogqf df mslf
suprIm kort phuµicaf
sI qy kort ny Aus
mfmly ’c 13 nvµbr
2019 ƒ idWqy ÌYsly ’c
spIkr dI inrpWKqf ƒ
lY ky sÉq itWpxIaF
kIqIaF sn» mnIpur dy
mfmly ’c vI kort ny
cuWky sn svfl mnIpur
ivc 2017 ’c coxF dy
bfad kFgrs dI itkt
’qy ijWq ky afey
ivDfiek dy Bfjpf ’c
Èfml ho ky srkfr ƒ
smrQn dyx qy srkfr
’c mµqrI bxn df
mfmlf vI suprIm kort
afieaf sI» Aus mfmly
’c kFgrs ny pfrtI
CWzx vfly ivDfiek dI
aXogqf leI spIkr dy
sfhmxy ptIÈn idWqI
pr spIkr ny Aus ƒ
ltkf ky rWiKaf.
asfm ‘c iBafnk hVHF kfrn lok duKI, hjæfrF iksfnF df hoieaf BfrI nuksfn
bfrpytf. asfm ivWc hVH dI siQqI nfjæuk
bxI hoeI hY» hVH dI siQqI bdqr huµdI jf
rhI hY» s¨by ‘c hVH nfl 31[54 lWK qoN vWD
lok pRBfivq hoey hn» 26 jiælHy hVH dy pfxI
ivWc zuWby hoey hn» keI ndIaF ‘c pfxI Br
igaf hY, ijs kfrn hVHF dI siQqI ivgV geI
hY» bfrpytf jiæly ‘c hVH nfl krIb 5[50 lWK
lok aqy 487 ipµz pRBfivq hoey hn» jiælHy dI
kuWl 26684[50 hYktyar PæslI jæmIn ies
vyly hVHF dI mfr hyT hY» hVHF kfrn jiælHy dy
hjæfrF iksfnF df BfrI nuksfn hoieaf hY»
bfrpytf jiælHy dy kfljfhI Kyqr dy sQfnk
invfsI jæfihdul ieslfm ny ikhf ik ieh iek
bhuq vWzf hVH sI aqy Aus ny afpxI jiæµdgI
ivc ies ƒ pihlF kdy nhIN dyiKaf sI»
gRIn hfeIzRojn leI dyÈ ’c iqµn kfrIzor bxfAux dI isÌfrÈ,nIqI aXog ny iqafr kIqf rozmYp
nvIN idWlI. pRDfn mµqrI
nirµdr modI ny agsq 2022
’c gRIn hfeIzRojn imÈn dI
Èur¨afq kIqI sI» ies nfl
dyÈ ’c eINDn dy ies nvyN Krzæy
ƒ lY ky iek mfhOl qF bx igaf
hY pr dyÈ dI iekonmI ’c gRIn
hfeIzRojn dI phuµc vDfAux
aqy afm jnqf ƒ ies df lfB
idvfAux leI hfly bhuq kuJ
kIqf jfxf bfkI hY» nIqI
aXog ny ies ’c AumId Ëfhr
kIqI hY ik Bfrq ’c gRIn
hfeIzRojn dI kImq sfl 2050
qk iek zflr pRqI iklo qoN vI
hyTF ilaFdI jf skdI hY» sfl
2050 qk gRIn hfeIzRojn
AudXog df afkfr 340 arb
zflr df ho jfvygf» gRIn
hfeIzRojn dI nIqI df iek
rozmYp iqafr kIqf igaf hY
ieslfm ny ikhf, ‘sfzy ielfky df hr Gr hVH
dy pfxI ‘c p¨rI qrHF zuWb igaf hY» koeI QF
nhIN sI ijWQy ipµz vfsI pnfh lY skdy, hr
ielfkf hVHF nfl Biraf hoieaf sI» keI lok
afrjæI sæYWz bxf ky sVkF ‘qy pnfh lY rhy hn»
asIN vWzIaF smWisafvF df sfhmxf kr rhy
hF» kfljæhI ielfky dy iksfn ielIm Kfn ny
dWisaf ik hVHF ivWc ielfky dy keI iksfnF df
sB kuJ Kqm ho igaf hY» Kfn ny ikhf, ‘hux
sfƒ afpxy BivWK dI icµqf hY ik asIN kI
KfvFgy» hVHF ny sfzIaF PæslF ƒ nuksfn
phuµcfieaf hY» ipµz dy bhuq sfry lok
idhfVIdfr mjæd¨r hn» hVHF kfrn ipµz
vfsIaF ƒ hor musæklF df sfhmxf krnf
pvygf» jfxkfr aiDkfrIaF ny dWisaf ik
ijs qihq srkfr sfhmxy 10
muWK mµgF rWKIaF geIaF hn»
ienHF ivcoN iek mµg ieh hY ik
dyÈ ’c iqµn gRIn hfeIzRojn
kfrIzor bxfey jfxy cfhIdy
hn» iek d¨srI mµg ieh hY ik
gRIn hfeIzRojn dy Auqpfdn dI
lfgq GtfAux leI srkfr ƒ
vWD srgrm B¨imkf inBfAuxI
hovygI» ies dy leI ies
AudXog ’qy lfg¨ tYks dIaF
drF ƒ GtfAuxf hovygf jF p¨rI
qrHF nfl htfAuxf hovygf» dyÈ
’c 16 hËfr mYgfvft dI gRIn
hfeIzRojn eINDn Auqpfdn
smrWQf bxfAux leI keI qrHF
dy d¨sry lfB dyxy hoxgy» gRIn
hfeIzRojn AudXog leI Ër¨rI
XµqrF ƒ bxfAux nfl sbµDq
mn˨rI pRikiraf qyË krnI
hovygI» Kfs qOr ’qy stfrtap
aqy qknIk aDfrq
kµpnIaF ƒ AuqÈfihq krnf
hovygf» ienHF AudXogF ƒ
afsfnI nfl ssqI dr ’qy
krËf imly, ies ƒ vI XkInI
kIqf jfxf cfhIdf hY» Bfrq ƒ
globl hfeIzRojn alfieµs
ËrIey gRIn hfeIzRojn dI
brfmd ƒ bzæHfvf dyx ivc vI
mµglvfr ƒ, BfrqI hvfeI sYnf ny ipCly Cy
idnF ivWc kuWl 517 tn rfhq smWgrI dI
hvfeI Xfqrf kIqI» asfm styt izjæfstr
mYnyjmYNt aQfrtI (eyaYszIaYmey) anusfr rfj
ztxf cfhIdf hY» Gryl¨ pWDr
’qy ies dI srkfrI KrId df
bµdobsq krn nfl vI mµg ƒ
vDfAux ivc mdd imlygI»
gRIn hfeIzRojn df mqlb
hfeIzRojn df ies qrHF nfl
inrmfx krnf hY ijs nfl
vfqfvrn ivc GWt qoN GWt
pRd¨Èx PYly» hfly rvfieqI
AUrjf sroqF nfl hfeIzRojn df
Auqpfdn huµdf hY pr jdoN
s¨rjI AUrjf jF rIinAUeybl
AUrjf dy d¨sry sroqF nfl
hfeIzRojn bxfeI jFdI hY qF
Aus ƒ gRIn hfeIzRojn ikhf
jFdf hY» koly qoN bxfey gey
hfeIzRojn ƒ blYk hfeIzRojn,
kudrqI gYs qoN bxy ƒ gRy
dy 26 jiæilHaF ivWc 2675 ipµz aqy 91349
hYktyar PslI jæmIn ajy vI hVH dy pfxI dI
mfr hyT hY» ivnfsækfrI hVHF aqy jæmIn
iKskx kfrn ies sfl rfj ivWc hux qk
151 lokF dI mOq ho cuWkI hY afsm rfj afPæq
pRbµDn aQfrtI (eyaYszIaYmey) ny sænIvfr
ƒ ikhf ik asfm ivWc hVH dI siQqI ivWc
suDfr hoieaf hY, pr rfj ivWc kudrqI afPæq
kfrn 28 jiæilHaF ivWc 33[03 lWK qoN vWD
lok pRBfivq hoey hn» eyaYszIaYmey dy
anusfr, ies sfl rfj ivWc hVHF aqy jæmIn
iKskx nfl kuWl 117 lokF dI mOq ho geI
hY» ijnHF ivcoN 100 lok iekWly hVHF ivc mfry
gey sn, jdik bfkI 17 jæmIn iKskx kfrn
mfry gey sn.
hfeIzRojn ikhf jFdf hY» Bfrq
ny sfl 2070 qk afpxI p¨rI
iekonmI ƒ nYWt ËIro bxfAux
XfnI vfqfvrn ivc gYsF dI
inkfsI ƒ p¨rI qrHF nfl Kqm
krn df aYlfn kIqf hY» ies
irport ivc sfl 2050 qk
Bfrq ’c gRIn hfeIzRojn dI
Kpq cfr guxf ho jfx dI
sµBfvnf pRgtfeI geI hY jo
ivÈv pWDrI mµg df 10 PIsdI
hovygf» afAux vfly idnF ivc
stIl qy trFsport sYktr ’c
vWzy pWDr ’qy ies dI vrqoN
hovygI» ies ivc dWisaf
igaf hY ik gRIn hfeIzRojn dI
lfgq hfly 4[1 zflr pRqI
iklo qoN lY ky 7 zflr pRqI
iklo hY ijs ƒ sfl 2050 qk
Gtf ky 0[70 zflr pRqI iklo
kIqf jf skdf hY»
8 01/07/2022 KbrF
www.samajweekly.com
aOrqF aqy bWicaF dy ijnsI ÈoÈx dy doÈ ivWc amrIkI gfiek afr[kylI ƒ 30 sfl dI kYd
vfiȵgtn. amrIkI pfp
gfiek aqy ”afr aYNz bI
stfr rObrt islvystr
kYlI ƒ 30 sfl dI kYd dI
sËf suxfeI geI» 55
sflf kYlI ƒ aOrqF aqy
bWicaF df ijnsI ÈoÈx
krn df doÈ kb¨l krn
qoN nON mhIny bfad sËf
suxfeI geI sI»
inAUXfrk dI ijAUrI ny
kYlI ƒ doÈI Tihrfey jfx
qoN krIb iek sfl bfad
brukiln dI sµGI adflq
ivc jWj aYn zonlI ny
sËf suxfeI hY» kYlI ny
ieµPfl. mxIpur ivWc
BfrI mINh kfrn jæmIn
iKskx kfrn sWq
tYrItorIal afrmI dy
jvfnF dy mfry jfx dI Kæbr
hY» ies dy nfl hI 19 lokF
ƒ surWiKaq bcf ilaf
igaf, pr 55 lok ajy vI
lfpqf hn, ijnHF dI Bfl
jfrI hY» AuWqr p¨rbI
srhWdI rylvy duafrf idWqI
geI jfxkfrI dy anusfr,
lgfqfr bfirsæ kfrn ieWk
vWzy iZWgF izWgx nfl
ijrIbfm-ieµPfl nvIN
lfeIn pRojYkt dy qupul
stysæn dI iemfrq ƒ
nuksfn phuµicaf hY» ies
qoN ielfvf jæmIn iKskx
kfrn tRYk dy inrmfx
kfrj ƒ vI BfrI nuksfn
kolµbIaf dI jylH ‘c iBafnk aWg, 51 kYdIaF dI mOq; 24 jæKmI
bogotf. pWCmI kolµbIaf dy
sæihr qoluaf dI iek jylH
ivWc aWg lWg geI, ijs
ivWc 51 kYdIaF dI mOq ho
geI aqy 24 jæKmI ho gey»
jæKmIaF ivc gfrz vI
sæfml hn» ieh Gtnf AudoN
vfprI jdoN kYdIaF ny
hµgfmf krky gWidaF ƒ aWg
lgf idWqI» mµglvfr
svyry BIV-BVWky vflI
kolµbIaf dI jylH dy aµdr
aWg lWg geI» kolµbIaf dy
inaF mµqrI ivlsn r¨eIjæ
ny iek pRYs kfnPrµs ivWc
dWisaf ik sQfnk smyN
anusfr dupihr 2 vjy dy
krIb kYdIaF ivcfly JgVf
afpxI pRisWDI df Pfiedf
AuTfAuNdy hoey kuJ bWicaF
smyq afpxy nOjvfn
anuXfeIaF df vfr-vfr
ijnsI ÈoÈx kIqf»
gfiek kYlI ƒ DoKfDVI
aqy mfn aYkt ƒ qoVn dy
aWT mfmilaF ivWc doÈI
pfieaf igaf sI» dWs
dyeIey ik srkfr vWloN 45
gvfhF ny gvfhI idWqI»
kYlI julfeI 2019 qoN jylH
ivWc hY» Cy hÌiqaF dI
jFc ny Kulfsf kIqf ik
ikvyN kYlI ny kfimaF aqy
ivcoilaF dI vrqoN
sæur¨ ho igaf» JgVy
dOrfn iek kYdI ny gWdy ƒ
aWg lgf idWqI, ijs qoN
bfad aWg sfrI jylH ivc
PYl geI» rueIjæ ny ikhf,
‘lftF bhuq qyjæ sn»
siQqI ‘qy kfb¨ pfAux
leI sfƒ PfierPfeItrjæ
dy afAux df ieµqjæfr
krnf ipaf» “ies jylH
ivWc, kYdI jF qF mfm¨lI
sjæf kWtdy hn jF afpxI
kYd dy afKrI kuJ
mhIinaF dI sjæf p¨rI kr
lYNdy hn» kolµbIaf dIaF
jylHF ies smyN BIV nfl
BrIaF hoeIaF hn»
aOsqn, jiæafdfqr
pRȵskF qy idlcspI rWKx
vfly gfiekF ƒ ijnsI
smrWQf qoN 20 PIsdI vWD
hn» rueIjæ ny ikhf ik
ijs jylH ivWc aWg lWgI
sI, Auh smrWQf qoN vWD
ÈoÈx qy inXµqrx dIaF
siQqIaF ivWc luBfAux
mnIpur ‘c jæmIn iKskx nfl 7 tYrItorIal afrmI jvfnF dI mOq, 55 lfpqf
hoieaf hY» hfdsy ivWc
jæKæmI hoey lokF df nonI
afrmI mYzIkl X¨int ivWc
ielfj kIqf jf irhf hY»
Kærfb mOsm aqy hfl hI
ivWc jæmIn iKskx kfrn
bcfa kfrjF ivWc keI
qrHF dIaF rukfvtF df
sfhmxf krnf pY irhf hY»
ipCly kuJ idnF qoN lgfqfr
ho rhI bfirsæ kfrn keI
lokF ƒ nYsænl hfeIvy-37
‘qy sPær nf krn dI vI
slfh idWqI geI hY»
mnIpur dy nonI jiælHy ‘c
jæmIn iKskx qoN bfad
muWK mµqrI aYWn[ bIryn
isµG ny hµgfmI mIitµg
bulfeI» ijs ‘c AunHF ny
siQqI df jfiejæf lYx dy
nfl-nfl dWisaf ik mOky
‘qy bcfa kfrj cWl irhf
hY» AunHF ny sfiraF ƒ
pIVqF leI pRfrQnf krn
dI apIl kIqI» bIryn
isµG ny mOky ‘qy phuµc ky
siQqI df jfiejæf ilaf»
17 PIsdI sI, ijs nfl
ieh dysæ dIaF sB qoN GWt
afbfdI vflIaF jylHF
ivWcoN iek hY» ieh Gtnf
leI kIqI» , kYlI ƒ
sqµbr ivWc Ausdy ivruWD
sfry nON mfmilaF ivWc
doÈI pfieaf igaf sI»
kYlI ƒ sµBfivq qOr qy
iÈkfgo Byijaf jfvygf,
ijWQy kylI ƒ agsq qoN
Èur¨ hox vfly bfl
pornogRfPI smyq keI doÈF
qy mukWdmf clfieaf
jfvygf» kYlI dy bcfa
ivWc Ausdy vkIl jYnIPr
bonËyn ny adflq dy
sfhmxy ieh dlIl idWqI
ik kYlI dy bcpn dy
durivvhfr ivWcoN iek
dysæ dy hflIaf ieiqhfs
ivWc afpxI iksm dI sB
qoN Gfqk Gtnf hY»
kolµbIaf aqy guaFZI
kYlI
dI
‘hfeIprsYksuailtI’ df
kfrn bxI hY» ies leI
kYlI dI GWto-GWt sËf 10
sfl qoN vWD nhIN hoxI
cfhIdI» hflFik adflq
vkIl jYnIPr bonËyn dy
nukiqaF qy sihmq nhIN
hoeI» aYNjylf ijnsI ÈoÈx
dy kys ivWc kYlI dI
pihlI iÈkfr hY, ny
gvfhI idWqI aqy kYlI
nfl isWDy qOr qy gWl kIqI
ik ikvyN kYlI ny Aus
(pfeIz pfeIpr) ƒ pYsy
nfl Brmfieaf»
kyNdr srkfr ny 1 julfeI qoN isµgl
XUË plfsitk qy lgfeI pfbµdI
nvIN idWlI. kyNdr srkfr
ny 1 julfeI 2022 qoN isµgl
X¨Ë vfly plfsitk qy p¨rI
qrHF nfl pfbµdI lf idWqI
hY» drasl vfqfvrx aqy
jlvfX¨ qbdIlI mµqrflf
ny ikhf ik sfry dyÈF ivWc
isµgl X¨Ë vfly plfsitk
dIaF cIËF kfrn pRd¨Èx
nfl nijWTxf iek vWzI
cuxOqI bx ky AuBiraf hY»
ijs kfrn ies qy rok
lfAuxI lfËmI ho geI»
Bfrq srkfr ny k¨Vy vfly
isµgl X¨Ë plfsitk nfl
hox vfly pRd¨Èx ƒ rokx
leI ieh sÉq kdm
cuWikaf hY» srkfr dy ies
ÌYsly dI vjHf nfl pYkz
j¨s, sfPt zirµks aqy
zyarI pRfzYkt bxfAux aqy
vycx vflIaF kµpnIaF ƒ
vWzf Jtkf lWgf hY» 1
julfeI qoN ies pfbµdI dy
lfg¨ hox mgroN kµpnIaF
plfsitk stRfa dy nfl
afpxy pRozYkts ƒ nhIN vyc
skxgIaF» plfsitk nfl
hI eIar-brz, gubfiraF
leI plfsitk sitWk, plfsitk
dy Jµzy, kYNtI sitWk,
afeIkRIm sitWk, sjfvt
leI Qrmokol, plytF, kWp,
iglfs aqy cmc vrgIaF
cIËF dy iesqymfl qy pfbµdI
lWg jfvygI» isµgl X¨Ë
plfsitk dI vrqoN qy p¨rI
qrHF pfbµdI hovygI aqy
srkfr ies ivWc koeI Cot
nhIN dyvygI»
dysæF ivWc jylHF ivWc
Gfqk lVfeIaF qy dµgy
afm nhIN hn» mfrc
2020 ivWc, bogotf ivWc
ipkotf jylH ivWc iek dµgy
ivWc 24 kYdIaF dI mOq ho
geI ikAuNik Auh sjæf
pRxflI dy aµdr koronfvfiers
AupfvF df ivroD
kr rhy sn» ipCly sfl,
bRfjæIl dI iek jylH ivWc
50 qoN vWD mfry gey sn,
ijnHF ivWcoN 16 dy isr
klm kIqy gey sn» ies
dy nfl hI, 2018 ivWc,
vYnyjæueylf dI iek jylH
ivWc aWg lWgx kfrn keI
lok mfry gey sn»
www.samajweekly.com
pµjfb 'c gihrf rhy pfxI dy sµkt sbµDI mµgF
ƒ lY ky ikrqI iksfn XUnIan df pRdrÈn
cµzIgVH. ikrqI iksfn
X¨nIan vloN pµjfb ivc gihry
ho rhy pfxI dy sµkt ƒ hWl
krn nfl sbµDq mµgF ƒ lYky
aWj cµzIgVH-muhflI ivKy
jæordfr afvfjæ bulµd krdy
hoey mujæfhrf kIqf igaf»
mohflI puils ny mujæfhrf kr
rhy iksfnF ƒ vfeI pI aYs
cOk 'qy bYrIkyz lgf ky rokx
dI kosiæsæ kIqI pr iksfnF dy
roh ny AunHF dI koeI pysæ nhI
jfx idWqI» ijAuN hI iksfn
bYrIkyz qoV ky aWgy vDy qF jf
ky ikqy cµzIgVH puils ny
iksfnF dI pµjfb srkfr dy
numfieµdy nfl gWlbfq
krvfAux dI pysæksæ kIqI»
Jony dI ibjfeI dy ruJyivaF
aqy mINh dy bfvj¨d s¨by dy
vWK-vWK jiæilHaF ivWcoN vWzI
igxqI ivc iksfn aWj dy
mujæfhry ivWc sæfml hox leI
phuµcy» ies qoN pihlF iksfnF
ny gurduafrf aµb sfihb dy
KLbrF
01/07/2022 9
jY ikRÈn isµG roVI bxy pµjfb ivDfn sBf dy izptI spIkr
amrIkf ivWc gYr-kfƒnI Zµg nfl dfKl hox vfly BfrqIaF dI igxqI vDI, igroh df prdfPfÈ
vfiȵgtn. amrIkf dy
tYksfs ivWc mYksIko qoN afey
trWk aµdroN hux qWk 51 lfÈF
imlIaF hn» ieh lok gYrkfƒnI
Zµg nfl trWkF ivWc
Br ky ilafey gey sn» ies
iBafnk Gtnf kfrn
ÈrnfrQIaF df muWdf iPr BWK
igaf hY» ies df ieWk pihl¨
ieh vI hY ik hfl dy sflF
ivWc gYr-kfƒnI pRvyÈ dy
mfmly ivWc BfrqIaF dI
igxqI vI qyËI nfl vWD rhI
hY»hfl hI ivWc ieWk amrIkI
sµGI eyjµsI ny ieWk igroh df
prdfPfÈ kIqf jo kYnyzIan
srhWd qoN BfrqIaF dy gYrkfƒnI
pRvyÈ dI sh¨lq idµdf
sI» igroh dy srgnf jspfl
igWl ƒ igRÌqfr kr ilaf
igaf hY, jo kYlIPornIaf qoN
ies nYWtvrk ƒ clfAuNdf sI»
sfhmxy rYlI kIqI ijs mgroN
pµjfb dy muWK mµqrI ƒ afpxf
mµg pWqr dyx leI cµzIgVH
vWl mujæfhrf kIqf» iksfnF dy
iekWT ƒ sµboDn kridaF
jWQybµdI dy s¨bf pRDfn inrBY
isµG ZuWzIky, jnrl skWqr
siqbIr isµG sulqfnI aqy
mIq pRDfn rfijµdr isµG dIp
isµG vflf ny ikhf ik pµjfb
KyqI pRDfn s¨bf hox dy bfvj¨d
KyqI leI pfxI dI gµBIr Gft
df iÈkfr ho cuWikaf hY» pfxI
dy iqµn somy, ËmIn hyTlf
pfxI, dirafeI-nihrI pfxI
aqy mINh df pfxI srkfrF vWloN
Dfrn kIqIaF nIqIaF aqy Xog
pRbµD nf krn krky ieh sµkt
idno-idn gihrf ho irhf»
kyNdr srkfr vWloN kyNdrIkrn
dy ajµzy qihq zYm sikAuirtI
aYkt rfhIN s¨ibaF dy pfxI dy
aiDkfr AuWpr zfkf mfiraf
igaf hY» AunHF iksfnF ƒ ies
mfmly 'qy BivWK ivWc kyNdr
jFc ivWc Èfml ieWk sµGI
eyjµt ny dWisaf ik ies igroh
ny hËfrF BfrqIaF ƒ Aubyr
kYb rfhIN gYr-kfƒnI Zµg
nfl amrIkf phuµcfieaf»
igWl ny hryk ivakqI koloN
23 qoN 55 lWK rupey vs¨l
kIqy» ienHF lokF ƒ t¨irst
vIËy qy kYnyzf ilaFdf jFdf
hY, ieWQoN ienHF ƒ PrËI
dsqfvyËF qy Aubyr kYb rfhIN
amrIkf ilaFdf jFdf hY»
amrIkf ivc gYr kfƒnI
pRvfsIaF ivc BfrqI qIjf
vWzf ihWsf hn» amrIkf ivWc
rih rhy iek kroV gYr kfƒnI
pRvfsIaF ivcoN 6 lWK BfrqI
hn» mYksIko srhWd qoN
afAux vfly PVy gey lokF ivc
2007 ivc 76 BfrqI, 2019
ivc 7,600 BfrqI aqy 2021
ivc 2,600 BfrqI PVy gey
srkfr ivruWD vWzy jnqk
sµGrsæ ƒ lfmbµd krn dI
apIl krdy hoey ies aYkt ƒ
rWd krn dI jordfr mµg kIqI
AuQy pµjfb srkfr ƒ dysæ dy
PYzrl ZFcy dI rfKI krn dy
nfl-nfl s¨by dy lokF dy ihWqF
ƒ iDafn ivWc rWKidaF ies
aYkt ƒ rWd krn sbµDI
asYNblI ivWc mqf pfs krn
dI mµg vI kIqI» ieWkT ƒ
sµboDn kridaF ivWq skWqr
hrmysæ isµG ZysI aqy pRYs
skWqr jiqµdr isµG CInf ny
ikhf ik dirafvF ivcly
axvrqy vih rhy pfxI ƒ
nihrI isstm df s¨by Br ’c
ivkfs krky sµBflx dy nflnfl
nihrI pfxI rfhIN isµjfeI
dI nIqI ƒ pRmuWKqf dyx dI
jær¨rq hY» nihrI pfxI sfrf
sfl AuplbD krvfey jfx df
pRbµD Ausfry jfx dI loV AuWpr
jæor idµidaF AunHF ËmIn hyTly
pfxI ƒ rIcfrj krn leI Tos
nIqI bxf ky pfielt pRfjYkt
Èur¨ krn dI mµg kIqI»
brsfqI pfxI ƒ ËmIn dI qWgI
qWk jIrn leI ÈihrI aqy
pyNz¨ Kyqr leI srkfr vWloN
nIqI bxfAux dy nfl-nfl
nihrI moiGaF ’qy rIcfrj
puafieµt aqy nihrF aqy
kWsIaF dy qly kWcy rWKy jfx dI
mµg ƒ vI iksfn afg¨aF ny
jæor Èor nfl AuBfiraf»
sn» ies sfl amrIkf ivc
gYr kfƒnI Zµg nfl dfKl
hox dI koiÈÈ ivc 40 PIsdI
BfrqI, 80 PIsdI cIn dy aqy
99 PIsdI iPlIpIn dy
nfgirk PVy gey» homlYNz
iskEirtI eyjµt zyivz ey[
siptËr ny dWisaf ik -Aubyr
ËrIey eyÈIaf, Kfs krky
Bfrq qoN vWzI igxqI ivWc
lokF ƒ ilaFdf jf irhf hY»
cµzIgVH: gVHsæµkr qoN ivDfiek
jY ikRsæn roVI ƒ srbsµmqI
nfl pµjfb ivDfn sBf df
izptI spIkr cux ilaf igaf
hY» jY ikRsæn roVI d¨jI vfr
ivDfn sBf ivWc phuµcy hn»
sIaYm Bgvµq mfn ny AunHF ƒ
vDfeI idWqI hY» AunHF dWisaf
kfƒnI pycIdgIaF nfl
nijWTx leI aksr AunHF kol
jfalI dsqfvyË huµdy hn»
igWl gYNg dy 17 Aubyr Kfqy
imly hn» Ausny ieWk Kfqy
nfl 90 XfqrfvF kIqIaF
hn» ies groh ny lgBg
1,530 cWkr lgfey aqy
hËfrF BfrqIaF ƒ amrIkf
aµdr ilaFdf» BfrqI
amrIkf jfx dy supny ƒ p¨rf
ik rozI pihlF ivafh 'c
PotogRfPI df kfrobfr krdy
sn» aWj vI AuhnF df
st¨zIE hY» dWs dyeIey ik
roVI dy nF dI qjvIjæ ‘afp’
ivDfiekf blijµdr kOr ny
rWKI sI aqy ivWq mµqrI
hrpfl cImf ny ies df
krn leI afpxI jfn ƒ joKm
ivWc pf rhy hn» ies sfl 21
jnvrI ƒ amrIkf qoN isrÌ
30 PuWt d¨r kYnyzf ivWc ieWk
gujrfqI pirvfr dy cfr
mYNbrF dIaF lfÈF brÌ ivWc
dWbIaF imlIaF sn» pirvfr
gYr-kfƒnI qOr qy amrIkf
prvfs krnf cfhuµdf sI aqy
brP dy qody dI mfr hyT af
igaf» iesy qrHF ipCly idnIN
amrIkI srhWd qy gÈqI tIm
ny zuWbdI ikÈqI ivcoN 6
BfrqIaF ƒ bcfieaf sI»
AunHF iÉlfÌ gYr-kfƒnI qrIky
nfl amrIkf ivWc dfKl hox
df mfmlf drj kIqf igaf
hY» doÈI pfey jfx qy AunHF ƒ
10 sfl qWk dI sËf ho skdI
hY»kstm tYks aqy bfrzr
pRotYkÈn skuaYz ny apRYl
ivWc kYnyzf qoN gYr-kfƒnI qOr
smrQn kIqf sI» izptI
spIkr cuxy jfx mgroN AuQy
mOj¨d sfry ivDfiekF ny vI
AunHF ƒ vDfeI idWqI» muWK
mµqrI Bgvµq mfn qy ivWq
mµqrI hrpfl cImf ny AunHF ƒ
izptI spIkr dI kursI 'qy
ibTfieaf»
isWDU mUsyvflf kql mfmly 'c iek hor igRÌqfrI
luiDafxf . mrh¨m pµjfbI gfiek isWD¨
m¨syvflf dy kql mfmly 'c luiDafxf dI
puils ny aWj vWzI sPlqf hfsl kIqI
hY» puils ny isWD¨ m¨syvflf kql kFz 'c
iek ivakqI ƒ igRÌqfr kIqf hY»
jfxkfrI anusfr kfb¨ kIqy gey kiQq
doÈI dI ÈnfÉq sqbIr isµG puWqr
blkfr isµG vfsI qlvµzI rfey vjoN kIqI
geI hY» jfxkfrI anusfr kiQq doÈI
vloN isWD¨ m¨syvflf kqlkFz ivc sqbIr
isµG qy ȨtrF ƒ hiQafr splfeI krn
df doÈ hY» hfl dI GVI puils aiDkfrI
sµbµDI kuJ vI dWsx qoN ienkfr kr rhy
hn aqy ies df Éulfsf aWj bfad
dupihr pRYWs kfnÌrµs 'c kIqy jfx bfry
ikhf jf irhf hY» puils vloN Aus dy kbËy
'coN iek ipsqOl do kfrq¨s aqy iek
Pfrc¨nr kfr vI brfmd kIqI geI»
qy afAux vfly 1,197
BfrqIaF ƒ igRÌqfr kIqf hY»
ieh igxqI ies r¨t qy PVy
gey kuWl lokF df 13PIsdI
hY» kYnyzf amrIkf ivc gYrkfƒnI
prvfs df nvF gytvy
bx irhf hY» ieWk aµdfËy
muqfbk ies rsqy qoN gYrkfƒnI
Zµg nfl afAux vfly
lokF ivWc 25-30 PIsdI
BfrqI hn» drasl
amrIkf-mYksIko srhWd qy
sÉq ingrfnI qoN bfad lok
AuWqrI srhWd vWl iKWcy gey
hn» ies sfl gYr-kfƒnI
Zµg nfl PVy gey BfrqIaF
ivWcoN 40PIsdI kYnyzf qoN
dfKl hoey» gYr-kfƒnI
qrIky nfl dfKl huµdy PVy gey
80 PIsdI cInI aqy
99PIsdI iPlIpIn dy nfgirk
kYnyzf qoN dfKl hoey sn»
www.samajweekly.com
smfj vIklI inAUj
jgq qmfsæf
ijs dI lfTI AusdI mWJ, pµcF mohr lgf idWqI
gujrfq kqlkFz dI vI , jWjF Pfiel htf idWqI
ivWc vjæfrq mujæirm sæfiml, iek iek krky ho jfxy
jbr iKlfPæq jo vI AuWT¨, Aus leI jyl´ bxf idWqI
klmF dihsæq aµdr rWKo, lfTI m¨µh 'c quµn idE
prcy drË krf ky J¨Ty, surKæI aKvfr Cpf idWqI
sIqlf aµdr sIqf "bflI", agn pRIiKaf dyvygI
mirXfdf hr prsæoqm dI,mhjb´ dI blI cVf idWqI
bflI ryqgVH
+919465129168
gIq
hr pfsy eI vWjdI TWgI nfÜy cor bËfrI»
corF TWgF dy ivWc AuliJaf PylH qµqr srkfrI»
irÈvq KorF irÈvq lY lY K¨b qrWkI kIqI ey»
lY suxlY KrIaF…
Pyr iksy ny Pon AuWqy iksy ƒ DmkI idWqI ey»
lY suxlY KrIaF…
ijsmF vfÜy husnF dy sµg krdy iÌrdy DWkf»
vyKky ibAUtI ÌuWl sItI ikAuN rih igaf hWkf
bWkf»
EhIE jfxy mihKfny ivWc ijs dy nfÜ vI bIqI
ey»
lY sux lY KrIaF…
Pyr iksy ny Ìon AuWqy iksy ƒ DmkI idWqI ey»
lY suxlY KrIaF…
jfd¨gr sµg mihPl juVky cldI aY Ìyr srks»
mµqrI sµqrI qy ptvfrI kI srkfrI aPsr»
igaf iskµdr ÉflI BfvyN Ausny dunIaF ijWqI ey»
lY sux lY KrIaF…
Pyr iksy ny Pon AuWqy iksy ƒ DmkI idWqI ey»
lY sux lY KrIaF…
sWc bolyNgf mWc jfxgy DµinaF bfj q¨µ afjf»
DflIvfÜf ikAuN gIqF df bixaf iÌrdf rfjf»
qyrI rcnf rfxI dy nfÜ peI hoeI pRIqI ey»
lY sux lY KrIaF…
Pyr iksy ny Ìon AuWqy iksy ƒ DmkI idWqI ey»
Dµnf DflIvfl
9878235714
sihq
01/07/2022
vy qsvIrF boldIaF!
mnuWKI ivkfs dy ieiqhfs ƒ do
iDrF ilKdIaF hn » ieWk
sWqfDfrI iDr huµdI hY, ijsdy
kol drbfrI kvI qy ieiqhfskfr
huµdy hn » ijhVy rfj sWqf df
gux gfn krdy hn » hr J¨T qy
jæbr jæulm ƒ sWc qy shI isWD
krdy hn » d¨jI iDr lokF dI
huµdI hY jo smyN df sWc ilKdy hn
» Auh hr gWl ƒ puxCfx ky shI
qWq qy qWQ pysæ krdy hn » lokF
vWloN iliKaf sWc sWqfDfrIaF dy
hjæm nhIN huµdf » Auh Pyr ieh
sWc ilKx vfilaF ƒ bµdI bxf
ky jylH ivWc sVn leI zWk dydy
hn » hr dOr ivWc ieho kuWJ
huµdf afieaf hY qy ieh Aus vyly
qWk huµdf rhygf jdoN qWk lok
nhIN jfgdy » lokF ƒ jgfAuxf
bhuq musæikl kfrj hY » pr
lokF ƒ jgfAux vfly ieh kfrj
krI jf rhy hn » gµijaF ƒ kµGy
qy aµinHaF ƒ cÈmy Auh vycI jFdy
hn » suixaf hY gµjy kol bhuq
mfieaf huµdI hY pr jy kQn sWc
hY qF Pyr hr ikrqI srmfeydfr
hovygf » pr Auh huµdf nhIN
pr Ausdf isr gµjf jr¨r huµdf
hY »pr ieh kQn J¨Tf hY ik
gµjy kol mfieaf bhuq huµdI hY »
aµinHaF ƒ cÈmy dyx vflI gWl
vI glq hY » aµnHy vI do iksm
dy huµdy hn » ieWk jnm qoN d¨jy
akl qoN » hux smfj ivWc d¨jI
iksm dy aµinHaF dI igxqI
inrµqr vWD rhI hY
»iesy krky cfry pfsy
hnyr hY » ies vWD
rhy hnyr ƒ Kqm
cfnx ny krnf huµdf
hY » AuJ cfnx vµzx
vfly vI bhuq huµdy hn pr
iehnF bhuiqaF dy ivWcoN kuWJ ku
hI pRqIvWD huµdy hn qy bfkI qorI
Pulkf qy pyt ƒ Julkf dyx vfly
hI huµdy hn » iehnF qorI Pulkf
clfAux vfilaF dy ivWc hr
vrg qy hr smfj dy pRqIinD
huµdy hn » ijhnF dy mn hor qy
muWK hor huµdy hn » AuJ hr koeI
ttIhrI vFg¨µ sfrf asmfn
afpxy pYrF Auqy hox dy Brm ivWc
mfn srkfr pµjfbI
BfÈf ivroDI ichrf !
pµjfbI sµsQfvF ikAuN cuWp ?
pµjfb srkfr ny afpxy
pihly bjt dy ivWc pµjfbI
mfq BfÈf dy leI koeI bjt
nhIN rWiKaf » srkfr df
pµjfbI BfÈf pRqI ies qrHF
bymuK hox df AunHF sµsQfvF dy
afg¨aF ny vI noits nhIN
ilaf » ijhnF df srkfrI
Pµz dy nfl pµjfbI BfÈf dy
nfm Auqy zugzugI vWjdI hY »
pµjfb dy ivWc ies smyN do
kyNdrI pµjfbI lyKk
sBfvF, pµjfbI sfihq
akfdmI luiDafxf ,
pµjfb sfihq akfdmI
cµzIgVH , BfÈf ivBfg
pµjfb, ivrsf ivhfr
aµimRqsr qoN ielfvf hor
anyk pµjfbI sfihq sBfvF,
pµjfbI sWiBafcfrk
akfdmIaF hn » ijhVIaF
pµjfbI mfq BfÈf dy psfr
leI XqnsæIl hn » ies
bjt dy ivWc srkfr vWloN
koeI vI ivsæysæ Pµz nf rWKx
df ienHF Auprokq sµsQfvF dy
afhudydfrF koeI noits nhIN
ilaf » iehnF sµsQfvF ny
ikAuN nhIN srkfr dy ies
bjt Auqy ivroD ijqfieaf ?
ieh qF ienHF sµsQfvF dy
ahudydfr hI dWs skdy hn
»AunHF ƒ sgoN Kor¨ pfAuNdf
cfhIdf sI » pµjfb srkfr
ivruWD ros pRg krn leI
mIzIaf ƒ ibafn hI jfrI
kr dyxf cfhIdf sI » d¨jy
pfsy pµjfbI mfq Bfsæf bfry
kYnyzf dy vrlz pµjfbI
kfnPrµs ho rhIaF hn »
ijQy pµjfb qoN gey pµjfbI
Bfsæf dy bfry gWlF krdy
hn pr pµjfb vflIaF
sµsQfvF cup hn »
ieWk gWl mYN dfady
nfl kih skdf hF ik
iehnF Auprokq sµsQfvF
dy ahudydfrF dy bWcy pµjfbI
nhIN boldy nf hI Auh ieDr
vsdy hn » jy vsdy vI hn
AuhnF pµjfbI bolxI qF
afAudI hovygI pr ilKxI
nhIN afAudI » ikAuN ieh sB
kfnvyNt sk¨lF dy ivWc pVHy
hn » ijhnF sk¨lF dy ivWc
pµjfbI bolxI mnf hY »
iehnF ƒ kI loV hY ik pµjfbI
bfry bjt bfry koeI ibafn
jfrI krn ?
buWD isµG nIloµ
94643 70823
ijAudy rihµdy hn » ieh cfnx
vµzx vfly Kud hnyry df sµqfp
hµzfAudy hn » smfj ƒ icWtI,
hrI, surmyrµgI qy BgvIN isAuk
lWgI hY » ienHF dy afpo afpxy
mWT qy iekWT hn » ieh mukqI
dy gur dWsx dy bhfny Kud
bymukq huµdy hn » ieh afpxI
BIV ƒ cµgy krm krn df
Aupdysæ dydy hn Kud hr qrHF
df kukrm krdy hn »
ienHF dy kukrmF df jd
smfj ivWc prdf cWikaf
jFdf hY qF BIV afKdI
ieh ipqf jI dy ieh coj
hn » ÈrDf ivWc PsI BIV idnoN
idn vWD rhI hY » ies BIV
ivWc cfnx vµzx vfly
bhuigxqI ivWc huµdy hn »
ijhVy puµn dy nfl PlIaF CWkdy
hn » aWjkWlH PlIaF Ckx
vfly jylH XfqrI bx rhy hn qy
svrg dI Xfqrf krdy hn »
nrk qy svrg df Brmjfl
ivCfAux vfilaF vWloN hux sB ƒ
iek rWsy bµnHx df kfrobfr Èur¨
10
kIqf hY »
ijhVI kYnyzf qoN kYptn amirµdr
isµG dI qsvIr af rhI hY
» Ausƒ qy Ausdy Xfr pRkfsæ
isµG bfdl ƒ zuWb ky hux mr
jfxf cfhIdf hY ijhVy pµjfb dy
ivWc ieWk kOmI qy kOmFqrI pWDr
hspqfl vI bxf sky » hux
ieh Bfr pµjfb dy lokF Aupr
pvygf » pRkfsæ isµG bfdl df
ipClI srkfr smyN kYptn
amirµdr isµG dI srkfr ny
svf iqµn kroV df ibWl pfs
kIqf sI » hux Bgvµq mfn
srkfr kI kr¨gI ?
buWD isµG nIloN
94643 70823
afm afdmI pfrtI ikAuN hfrI ??
lWgBg iqµn mhIny ho gey afm afdmI pfrtI dI pµjfb ivWc srkfr bxI ƒ,
bhuq AumIdF sI tuWty hoey idlF aµdr, lok dhfikaF qoN pµjfb dI isafsq
aµdr bdlf vyKxf cfhuµdy sI» aWky pey sI iehnF rvfieqI pfrtIaF qo, koeI
qIjI iDr nf hox krky» aYkqI kudrqI hvf vgI lokF dy mn bdly, smyN ny
krvt mfrI lokF ny qIjI iDr ƒ BfrI bhumq nfl ijqfieaf» jo ky kdy iksy
ny suPænf vI nhIN sI ilaf, vWzIaF pfrtIaF s¨by dIaF isr qoN læY ky pYrF qWk
kµb geIaF, vWzy vWzy mfhfrQI sæfh asvfr isafsq dy GoVy qoN m¨Dy m¨µh izWg
pey» bVf josæ sI lokF aµdr bdlf krn df, ijvyN icr ipWCoN peI brsfq lokF
dy mnF aµdr qy vfqfvrn ivWc BfrI bdlf kr idµdI hY» ies qrHF ieWk QHoVy
smyN qoN
hoNd ivWc afeI pfrtI lokF dy mnF aµdr vWzf Gr kr geI» iqµn mhIinaF dI
kfrgujæfrI keI pWKF qoN cµgI rhI, iBRsætfcfr vrgy
kohV irsævq KorI, nsæf afid jo lokF dy myn puafieµt sn» iksy hWd qWk kdm
cuWky, jo hOlI-hOlI sfrQk ho rhy hn» hux gWl krIey, lok sBf sIt DurI qoN
cox dI , ijWQoN afm afdmI pfrtI d¨jy nµbr qy rhI» bfkI pfrtIaF dI hflq
qF vytIlytr qy pey mrIjæ vrgI ho geI» ies coxF ivWc eyzI CyqI lokF df
afm afdmI pfrtI qoN moh ikAuN Bµg ho igaf» muWK mµqrI jI afpxy hlky qoN
hI
hfr gey» ijQy AuhnF dI q¨qI boilaf krdI sI»
ies hfr df kfrx jfxIey»
1 pµjfb dI isafsq ivWc bfhrI dKæl aµdfjæI»
2 gYNgstrF df vWDdf pRBfv
3 lokF df kfhlfpn ik hr ieWk mµg ƒ CyqI p¨rf kIqf jfvy»
4 pihlIaF srkfrF dy kIqy kµmF dy prdy byadbIaF vrgIaF GtnfvF dy Pfs
nf krny»
5 sI[ aYm dI votF ivWc bhuqI idlcspI nf lYxf»
6 muWkdI gWl afm afdmI pfrtI ƒ Aus dI hoEmY (hµkfr) læY zuWbI ik asIN
nhIN hfrdy» pr ies gWl Bfv hfr qoN ieh sbk isWKxf cfhIdf, jy lok rfj
dy skdy hn» qF rfj Kohx dI sækqI ies lok qµqr aµdr lokF dy hWQ ivWc
vWsdI hY» hux ies pfrtI ƒ afqm pVcol krn dI loV hY» lokF dy Pqvy
ƒ mnjæ¨r krky rihµdIaF kmIaF ƒ CyqI d¨r kIqf jfvy, qy jnqf dIaF
BfvnfvF ƒ smiJaf jfvy»
ies hfr qo mQn krky ieh pfrtI bhuq kuJ isWK
skdI hY» nhIN qF Auh smF
d¨r nhIN jdoN ieh pfrtI
d¨jIaF pfrtIaF vFg hfsæIey qy phuµc jfvygI»
hrpRIq pWqo ipµz pWqo hIrf isµG mogf
Pon nµbr 94658-21417
11 01/07/2022 sihq
www.samajweekly.com
eyhu hmfrf jIvxf (Bfg-15)
inµmI dy ivafh dIaF iqafrIaF cWl rhIaF sn»
Auh cfeIN cfeIN kdy afpxy kWpiVaF dIaF qihaF
lf ky ilPfPy ivWc pf pf ky pytI ivWc rWKdI kdy
gihixaF dIaF zWbIaF ƒ sFB
sFB ky rWKdI» Auh kdy afpxy
afp ƒ dulhn bxn dI qsvIr
mn hI mn ivWc iKWcdI, kdy Aus
ƒ knyzf jfx df cfa AumV irhf
huµdf» afKær hux ivafh ivWc
idn vI QoVHy hI rih gey sn»Aus
dy mµgyqr rfjvIr ny hjy knyzf
qoN afAuxf sI» rfjvIr df Pæon
brijµdr kOr ibsrfE[[[
9988901324
afAuNdf qF Auh GµitaF bWDI Aus nfl hOlæI hOlæI
Gusr musr krdI gWlF krdI rihµdI» rfjvIr qy
Auh ivafh qoN bfad vfly sbjæbfgæ
dyKdy qy ivafh dy idn dI bysbrI
nfl ieµqjæfr krdy»
afKær ivafh vflæf idn vI
af igaf,sfrf kuJ bhuq vDIaf cWl irhf
sI»inµmI dulhn bxI prIaF qoN GWt nhIN lWg rhI
sI» ijvyN hI afnµd kfrj ho ky hty qF ivcoly ny
inµmI dy zYzI ƒ kµn ivWc kuJ ikhf qF inµmI df
zYzI,cfcf aqy hor irsæqydfr EQy hI pµzflæ ivWc
sfrI brfq dI mnfEqI krn lWgy» ijvyN hI AuhnF
ny rfjvIr dy kVf ,muµdI qy cYnI pfey qF brfq
ivWcoN avfjæ afeI,"bVy hlky gihxy pfey af iehnF
ny, sfzy rfj dI knyzf qoN afey dI hI lfj rWK
lYNdy» pWky knyzf aflæy muµzy lWBdy af?" dovyN
pfisaF dy irsæqydfrF ivWc Gusr musr hox lWgI»
Auh bolx vflæf hor koeI nhIN sI rfjvIr dy qfey
df puWq sI» iPr boilaf,"hux gWzI nf ikqy mr¨qI
dy idE, aWj kWlH qF Ehƒ kuWqy ibWly vI nhIN
puWCdy»" rfjvIr df ipqf nf hox krky sfrIaF
rsmF qfieaf inBf irhf sI» inµmI dy ipE qy
BrfvF ƒ qfa cVH igaf»qfey df puWq særfbI hox
df nftk kr ky ieh sB kuJ bol irhf sI»
rfjvIr BFp igaf sI ik Auh ivafh rukvf ky Aus
dI ipµz ivWc byjæqI krnf cfhuµdf sI»ies qoN
pihlF ik inµmI dy Gr dy grm ho ky gWl vDdI»
rfjvIr dovyN pµcfieqF drimafn KVHf ho ky
boilaf," qusIN afpxI pVHI ilKI kuVI myry lV
lfAux lWgy ho jI ,Aus ƒ Kusæ rWKx dI jiæµmyvfrI
aWj qoN myrI hY »ieh jo qusIN gihxy jF hor kImqI
smfn dy rhy ho ieh mYN iblkul nhIN lYxf»(Auh
sfrf kuJ vfps krky inµmI dy zYzI dy pYrIN hWQ
lfAuNdf hY) asIN qF knyzf cly jfxf hY,(qfey dy
puWq vWl dyK ky) aYnf kImqI smfn asIN lokF qoN
quVvfAux leI nhIN CWz ky jfxf» sfƒ jiæµdgI ivWc
kImqI smfn ƒ nhIN jIvn sfQI ƒ qrjIh dy ky
jiæµdgI dI sæur¨afq krnI cfhIdI hY»asl ivWc qF
eyhu hmfrf jIvxf hY»"ies qrHF rfjvIr ny afpxy
qfey qy Aus dy puWq dI Aus df Gr qbfh krn dI
cfl nfkfm kr idWqI»
gIq /smyN dI nuhfr
bdlI ey smyN dI nuhfr myry hfxIaF »
afKy nf koeI siq krqfr myry hfxIaFÒ
luWt Koh qy J¨T df jmfnf af igaf
sfdy ƒ jo afKdy dIvfnf af igaf
nkdI df afKdy jmfnf af igaf
pihlF vfly rhy nf AuDfr myry hfxIaF»
bdlI ey smyN dI nuhfr myry hfxIaF Ò
pfiVHaF dI mWq mfr leI ey ielmF
gIq gµdy ho gey qy ho geIaF PiælmF
nfm dfn CWz , lokI pINdy iclmF
dWs ikvyN hovygf suDfr myry hfxIaF »
bdlI ey smyN dI nuhfr myry hfxIaFÒ
imldI pgfr nf qy ibl ikWQoN imlxy
CuWtIaF nf imlIaF qy bfkI sfry ibl ny
pfxI bx qurnf sI rok idWqf isWl ny
cµgf pfVf ipaf ivckfr myry hfxIaF»
bdlI ey smyN dI nuhfr myry hfxIaF Ò
Bf nhIN imilaf qy jihr iml igaf ey
qyrI srkfr hWQoN kihr iml igaf ey
gIq qy sµgIq vflf bihr iml igaf ey
bdly nf dovyN srdfr myry hfxIaF »
bdlI ey smyN dI nuhfr myry hfxIaF Ò
rfj kry Kflsf qy zFgF Kfx b¨rIaF
vyK lY q¨µ af ky rWbf sfzI mjb¨rIaF
idl sfzf sfP ey qF qYQoN kfhdI d¨rIaF
sux 'mrjfxy' dI pukfr myry hfxIaF»
bdlI ey smyN dI nuhfr myry hfxIaF Ò
gurmfn sYxI
rfbqf : 92563 46906
ruWK
nf vWZo ruWKF ƒ ruWKF nfl huµdIaF CfvF,
vWZ vWZky ruWKF ƒ KflI krI jFdy jy QfvF»
sfh aOKy ho jfxyN Qoƒ ikqy islµzr nhIN iQafAuxy,
jiæµdgI ƒ ijAUx leI loko sfh muWl nhIN afAuNxy»
mINh pYxo Gt gey kdy bYTky kro ivcfrF,
EdoN Cm Cm pYNdy sI jd sI ruWKF dIaF zfrF»
asIN bfgæ vI vWZ idWqy soicaf nhIN hor af lfAuNxy
jiæµdgI ƒ ijAUx leI loko sfh muWl nhIN afAuNxy»
ijWQy KflI QfvF ny EQy b¨ty jær¨r lgfeIey,
sB duWK ibmfrIaF ƒ afpF rlky d¨r BjfeIey»
lµmI Aumr jy cfhuµdy hF pYxy hr QF ruWK lgfAuxy,
jiæµdgI ƒ ijAUx leI loko sfh muWl nhIN afAuNxy»
jy eyho soco gy dunIaF nfl hY afpF cWlxf,
kIhdy qoN pihlF hI kIhny hY mµjy ƒ mWlxf»
CWz rIsF suK Eey mn cµgy ivcfr ilafAuxy
jiæµdgI ƒ ijAUx leI loko sfh muWl nhIN afAuNxy»
suKdyv isµG
6283011456
klm qy kivqf
myrI klm qF boldI hY
aksr Auh myrIaF hI
qnhfeIaF ƒ toldI hY
myrI KfmosæI dy hµJ¨aF ƒ
isafhI ivWc GoldI hY
myrI klm qF suxdI hY
aksr Auh bYT ky myry
keI svfl Auh suxdI hY
iPr cux cux ky ghu nfl
lPæjæF dy qfxy buxdI hY
myrI klm qF sihµdI hY
aksr myry gæmF dy hAuky
sux sux ky duWK sihµdI hY
ho ky iPr Auh JWlI ijhI
ibrhf dy gIq kihµdI hY
myrI klm qF hWsdI hY
myry aµdroN puµgrdy hoey
jjæbfqF dy b¨itaF qoN Eh
cux cux ky PuWl sæbdI
bx kivqf Auh dWsdI hY!
brijµdr kOr ibsrfE[[[
9988901324
qrlf
q¨µ aWKIaF qoN d¨r ey vWsdf,idl dy sWjxf nyVy vy
nflæ qyry vy lf ky aWKIaF,asF ny duWK shyVy vy
sfAux mhInf ruWq ipafr dI,
TµzIaF vgx hvfvF vy»
krn klolF sohxy pµCI,
ikµJ mn ƒ smJfvF vy»
icWq cµdrI df myrf zoldf
Xfdf lfAuNdIaF gyVy vy
q¨µ aWKIaF qoN d¨r ey vWsdf,,,,,
Aumr inafxI, aWlHV kuafrI,
rog lf bYTI ieÈky df»
qyry ibn nhINE jIa lWgdf,
aYpr pqf nhIN irÈqy df»
qyry bfjoN suµn psrI ey,
myry idl dy ivhVy vy
q¨µ aWKIaF qoN d¨r ey vWsdf,,,,,
qIaF dy ivWc pYx DmflF,
mYN Gr ivWc bYTI kWlI vy»
ibrhoN qyry ny aDmoeI kIqI,
sfzI khfxI avWlI vy»
nfm qyry dI cyV ey pfeI,
ieh lok qF BYVy vy
q¨µ aWKIaF qoN d¨r ey vWsdf,,,,,
ijµd gmF ivWc pY geI imWqrf,
qyry ihjær df Jorf vy»
*gurf mihl* qyrf nfm ey iliKaf,
sI idl df vrkf korf vy»
af afpF ieWk imWk ho jfeIey,
CWzky JgVy JyVy vy
q¨µ aWKIaF qoN d¨r ey vWsdf,,,,,
lyKk,,,, gurf mihl BfeI rUpf
ipµz,,,,,, BfeI rUpf
Pon,,,,,,,94632 60058
ÊËl
CWz Xfr muhWbq df Ausƒ, hux gIq suxf ky kI krnY»
ruWsdf qy mnfAuNdy sO vfrI, BuWly ƒ mnf ky kI krnY»
hoeI nf Ébr ijs byidl ƒ, imWTy ny ik Kfry ny hµJ¨,
Aus ÈKs ƒ afpxI hflq df, aihsfs duaf ky kI krnY»
idldfr iknfrf kr gey jo, ies idl qoN, qy idl dI mihPl qoN,
nYxF 'c AuhnF dy imlxy df, hux Éfb sjf ky kI krnY»
ieWk Aumr hoeI Aus qoN ivCVy, ieWk Aumr judfeI dI bIqI,
Auh d¨r hY hux jF nyVy hY, aµdfjæf lgf ky kI krnY»
eyh drd khfxI kih ky q¨µ, ikAuN CyV irhf hYN mfËI ƒ,
jo bIq igaf BuWl jf Ausƒ, hux ro ky ruaf ky kI krnY»
mihb¨b dI cOKt qy jfvIN, qy sIs Jukf ky muV afvIN,
Auh afp imly qF ibsimWlHf, afvfË lgf ky kI krnY»
pRIqm dI nËr ny msqI df, ieWk jfm iplfieaf sI mYƒ,
hux rfs hY mYƒ mdhoÈI, mYN hoÈ 'c af ky kI krnY»
rfËI-b-rËf ho idlbr dI, jo bfq iCVI hY aµdr dI,
Aus bfq ƒ Dur qWk jfvx dy, q¨µ iesƒ mukf ky kI krnY»
jo cfk lgy ny sIny 'qy, EhI qy qyrf srmfieaf ny,
aY 'n¨r' ieh dOlq drdF dI, dunIaf ƒ idKf ky kI krnY»
joigµdr nUrmIq
12 01/07/2022 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
BfrqI irafsq dI ‘nvIN’ nuhfr
mulk ivc GWtigxqIaF iKælfP
vrqfrf jæor PV irhf hY» ieh
vrqfrf sB qoN vWzy bhuigxqI
iPærky dIaF kWtV jQybµdIaF
clf rhIaF hn» ies dI
agvfeI kyNdr ivc hfkm
Bfjpf aqy afraYWsaYWs kr
rhIaF hn» ieh kdI mµdr
msijd dy JgVy dy r¨p ivc
AuWBr ky sfhmxy afAuNdf hY,
kdy musilm BfeIcfry dy iksy
pirvfr AuWqy gF mfs Kfx jF
rWKx dy sæWk kfrn ihµd¨ cOksI
gruWp ihµsf krdf hY» duWD
vfsqy gF KrId ky ilj rhy
pihl¨ Kæfn df ieh kih ky
kql kIqf jFdf hY ik Auh gF
mfr ky mfs Kfx jf irhf sI»
kfrnftk srkfr ny muslmfn
lVkIaF ƒ sk¨lF ivc ihjfb
pihn ky afAux qoN rok idWqf
aqy iemiqhfn ivc nhIN bYTx
idWqf» ies PæYsly iKælfPæ
adflq ny vI koeI rfhq nhIN
idWqI» Bfjpf dI kOmI
qrjmfn n¨pur særmf vloN iek
tIvI cYnl ’qy pYgµbr muhµmd
iKælfPæ apmfn vflI sæbdfvlI
vrqx aqy idWlI Bfjpf dy
mIzIaf slfhkfr nvIn ijµdl
vloN ienHF ivcfrF ƒ mIzIaf
ivc pRsfr krn qoN bfad hoeI
ihµsf qoN bfad muslmfnF dy
Gr bulzojærF nfl Zfh idWqy»
ies qoN pihlF mWD pRdysæ dy
iek mµqrI ny ibafn idWqf sI
ik dµgf krn vfilaF dy Gr
bulzojærF nfl Zfhy jfxgy»
PrvrI 2022 dIaF X¨pI
ivDfn sBf coxF dOrfn XogI
afidWiqafnfQ dIaF rYlIaF
ivc bulzojær ƒ zrfAux vfly
icµnH vjoN pysæ kIqf igaf»
pRDfn mµqrI dI asPæl pµjfb
Xfqrf qoN bfad AunHF iek AuWc
aPsr ƒ ikhf ik Auh pµjfb
dy muWK mµqrI ƒ kih dyx, Auh
(pRDfn mµqrI) pµjfb qoN bc ky
jf rhy hn» ies qoN bfad
Bfjpf dy keI bulfiraF ny isWK
BfeIcfry bfry zrfAuxI qy BWdI
sæbdfvlI vrqI geI sI»
ievyN hI eIsfeI BfeIcfry bfry
BfrqI jnqf pfrtI df
rvWeIaf nPærq vflf hY» ies
pfrtI nfl juVy sµgTn
muslmfnF aqy eIsfeIaF
iKælfPæ lgfqfr ibafnbfjæI
kr rhy hn» ijnHF s¨ibaF ivc
Bfjpf dI hk¨mq hY, Drm
qbdIlI ivroDI kfƒn pfs
kIqy gey hn» isWKF ƒ ihµd¨
Drm df ihWsf mµnx kfrn
isWKF df vWzf ihWsf Bfjpf qoN
duKI aqy asµqusæt hY» ies
ibrqFq kfrn mulk dIaF
GWtigxqIaF ivc sihm pYdf
hoxf lfjæmI hY» s¨ibaF nfl
slfh msævrf kIqy bgYr nvIN
ivWidak nIqI lfg¨ krn,
kyNdrI srkfrI eyjµsIaF df
ivroDIaF iKælfPæ iesqymfl,
Qok ivc pbilk sYktr df
inWjIkrn, kfrporyt pWKI KyqI
qy hor XojnfvF lfg¨ krn aqy
hux agnIpQ Xojnf ƒ smJx
leI jær¨rI hY ik irafsq dy
bdldy Kfsy ƒ smiJaf jfvy»
afjæfdI qoN bfad 1950 ivc
sµivDfn bxfieaf ijs nfl
Drm inrpWK jmh¨rIaq
kfiem hoeI» sæur¨ ivc ies
irafsq AuWpr jgIrdfrF aqy
srmfeydfrF df gWTjoV
kFgrs pfrtI rfhIN kfbjæ ho
igaf» ies gWTjoV ivc hOlI
hOlI srmfeydfr Bfr¨ hox lWg
pey» 1966-67 qoN bfad
KyqrI pfrtIaF ijnHF ivc DnI
iksfnI Bfr¨ sI, ny kFgrs
iKælfPæ keI rfjF ivc
afpxIaF hk¨mqF vI kfiem
kr leIaF» ieh vrqfrf
1991 qWk cWldf irhf» jdoN
kFgrs pfrtI ny 1991-92
ivc nvIN afriQk nIqI lfg¨
kIqI qF Bfjpf ny ies df
smrQn kIqf sI» Aus smyN
Bfjpf muWK ivroDI pfrtI sI»
ieh ruqbf Bfjpf ny
1980ivaF ivc hI hfsl kr
ilaf sI» 1992 ivc bfbrI
msijd dy Zfhux qoN bfad
Bfjpf ny afpxf jn afDfr
ieµnf vDf ilaf ik aYWnzIey
bxf ky 1999-2004 qk
atl ibhfrI vfjpfeI dI
agvfeI hyT p¨ry pµj sfl
hk¨mq clfeI sI» ies dOrfn
pfrtI ny nv-AudfrvfdI nIqI
jfrI rWKI» ies smyN dOrfn
pfrtI ny kfrporyt GrfixaF
nfl rfbqf bxf ky AunHF df
ivsævfs kuJ hWd qWk pRfpq
kr ilaf sI» kFgrs dI
agvfeI ivc mnmohn isµG
srkfr (2004-14) smyN
Bfjpf kyNdr ivc muWK ivroDI
pfrtI rhI aqy keI s¨ibaF
ivc ies dIaF hk¨mqF kfiem
sn» aµnf hjæfry dy clfey
iBRsætfcfr ivroDI aµdoln ny
kFgrs df jn afDfr Korn df
mOkf pYdf kIqf aqy 2014
dIaF coxF ivc ieh burI qrHF
hfr geI» kFgrs dy keI
lIzr Bfjpf ivc sæfml hox
lWg pey» ies nfl Bfjpf ƒ
lok sBf coxF ivc ieWkilaF
bhumq pRfpq krn df mOkf
pRfpq ho igaf sI pr ies ny
nirµdr modI dI agvfeI ivc
aYWnzIey srkfr bxfAux ƒ
TIk smiJaf» 1991-2004
dOrfn nvyN afriQk injæfm ny
ijhVy mOky pYdf kIqy, Aus nfl
ielfkfeI pfrtIaF dy Kfsy
ivc qbdIlI af geI» ienHF
pfrtIaF dy lIzrF ny isafsq
dy nfl nfl afpo-afpxy
kfrobfr ijvyN KyqI qoN ielfvf
trFsport, isnymf, TykydfrI,
tIvI cYnl, sæihrI jfiedfd,
kfrF qy vfhnF dI zIlrisæp,
pYtrol pµp, eyjµsIaF afid
nfl srmfeydfrI isstm ivc
afpxy pYr pWky kr ley» ieAuN
ieh pfrtIaF vI mulk ivc
kfrporyt mfzl dIaF hmfieqI
bx geIaF» ieh aYsf smF sI
ijs nfl mulk dI irafsq
aqy pfrtIaF ivc jgIrdfrIsrmfeydfrI
gWTjoV dI bjfie
kfrporyt srmfeydfrI df
bolbflf ho igaf» ies nfl
KyqI sµkt gihrf ho igaf»
ies dy hWl vfsqy kfrporyt
pWKI kfƒn bxy pr iksfnF dy
aµdoln kfrn 2021 ivc
vfps vI krny pey» jdoN
2014 ivc nirµdr modI dI
agbvfeI hyT kyNdr srkfr
bxI qF pfrlImYNt ivc ivroDI
suWcf isµG igWl
iDr kfPæI kmjæor sI» kFgrs
ƒ ieµnIaF GWt sItF imlIaF
ik Auh ivroDI iDr df lIzr
vI nf bxf skI» pfrlImYNt qoN
bfhr Bfjpf aqy afraYWsaYWs
df nYtvrk kfPæI PYl igaf»
Bfjpf ny irafsq/styt dy Kfsy
ivc qbdIlI krnI sæur¨ kr
idWqI» ies qbdIlI df ijhVf
mfzl bxfieaf, Aus ƒ kuJ
mfihr ihµd¨ nslI jmh¨rIaq
( Hindu Ethnic
Democracy) df isDFq
afKdy hn» ies isDFq ƒ
iejærfielI pRoPYsr sfmI sm¨hf
ny ivkisq kIqf hY» ies
isDFq dy afDfr ’qy PrFsIsI
skflr cirtoP jYPrylo (
Christophe Jeffrelot ) ny
afpxI ikqfb ‘modI df Bfrq’
(Modi’s India: Hindu
Nationalism and Rise of
Ethnic Democracy, 2021)
ivc ies df bVy ivsQfr nfl
aiDaYn kIqf hY» Aus dy
ivcfr anusfr BfrqI irafsq
ijæafdf nµgy r¨p ivc srmfeydfr
kfrporyt GrfixaF dy
hWk ivc inWqr afeI hY» ies
dy cfr hor idlcsp pihl¨ vI
AuWGV ky sfhmxy afey hn: (1)
nslI jmh¨rIaq dy isDFq
anusfr ihµd¨ bhuigxqI vfsqy
sfry aiDkfr muhWeIaf kIqy
jfxy hn» bfkI GWtigxqIaF
vfsqy ieh inXm lfg¨ nhIN
huµdf» AunHF ƒ d¨jy drjy dy
sæihrI bx ky rihxf pvygf»
bhuigxqI ihµd¨ smfj aqy
GWtigxqIaF ivc mWqByd smyN
kfƒn aqy pRsæfsn bhuigxqI
dy pWK ivc Bugqxgy, Bfv
Bfrq ƒ ihµd¨ rfsætr bxfAuxf
hY» (2) Bfrq ivc ieh mfzl
s¨ibaF dI KudmuKqfrI dy
iKælfPæ, kyNdrIkrn dy hWk ivc
hY» aYlfnI nIqI ieh hY ik
iek dysæ, iek Bfsæf, iek
siBafcfr aqy iek mµzI
bxfey jfxgy» ies injæfm ivc
KyqrI, siBafcfrk, BfsæfeI,
nslI , Dfrimk aqy
ivcfrDfrk vKryvyN dI koeI QF
nhIN hY» (3) ies
irafsq/styt ƒ apxfAux
smyN lokF, GWtigxqIaF aqy
s¨ibaF dI KudmuKqfrI iKælfP
sKæqI aqy qfnfsæfhI vflf
rvWeIaf hovygf» ies dIaF
pRqWK imsflF jµm¨ ksæmIr bfry
afrtIkl 370 ƒ Kqm krnf
aqy istIjæn soD aYkt pfs
krnf hn» ijæafdqIaF
iKælfP ivroD rYlIaF krn
vfly muslmfn aµdolnkfrIaF
dy GrF ’qy bulzojær clfAuxf
ies vrqfry df hI ihWsf hY»
ievyN hI PæOj ivc agnIvIr
BrqI bfry srkfr df rvWeIaf
kTor aqy bdlfKorI vflf hY»
(4) ies isDFq anusfr
irafsq, ivroDIaF Kæfskr
DrminrpWK soc vfilaF ƒ
insæfnf bxfAuNdI hY» ies
kfrj ivc grm iKafl ihµd¨
cOksI gruWp ihµsk kfrvfeIaF
krdy hn aqy pulIs afpxf
m¨µh d¨jy pfsy kr lYNdI hY»
adflqF df rvWeIaf vI ies
vWl koeI Kæfs iDafn dyx vflf
nhIN hY» irafsq dIaF
sµsQfvF vWloN Drm inrpWKqf
vfilaF ƒ sæihrI nkslI,
tukVy tukVy gYNg afid kih ky
njærbµd bxf ilaf jFdf hY»
ieh irafsq bhuigxqI dy hWk
ivc muWK qOr ’qy kµm krn leI
vcnbWD ho rhI hY» sµivDfnk
sµsQfvF ’qy ihµd¨ ivcfrDfrf
vfly/afraYWsaYWs mYNbrF ƒ
ibTf idWqf hY» jYPrylo anusfr
modI srkfr bxn qoN bfad
amlI r¨p ivc (de facto )
Bfrq ivc ihµd¨ nslI
jmh¨rIaq bx geI hY» kuJ
ivcfrvfn ies ƒ axaYlfnI
aYmrjYNsI vI afKdy hn» AuNJ,
sµivDfn anusfr (de jure)
aWj vI mulk Drm inrpWK
jmh¨rIaq hY» ies ƒ bdlx
df rsmI kfrj Bfjpf kol
afpxy qOr ’qy pfrlImYNt ivc
sµivDfn dI soD vfsqy loVINdI
igxqI ivc mYNbr hox bfad
kIqf jfvygf»
Drm inrpWK jmh¨rI irafsq
ƒ bcfAux vfsqy jær¨rI
hY ik sYk¨lr qfkqF
iekWTIaF ho ky jWdojihd
krn» ies kfrj ƒ isry
cfVHn vfsqy KWbIaF, Drm
inrpWK qy KyqrI pfrtIaF ƒ
sFJy muhfjæ iqafr krny
pYxgy qF ik Bfjpf
pfrlImYNt ivc ieµnIaF sItF
nf ijWq lvy ijs nfl
sµivDfn ivc soDF krky
afpxy eyjµzy vWl rsmI qOr
vI aWgy qur pvy» kfrporyt
ihµd¨ rfsætr qoN Drm inrpWK
smfijk jmh¨rIaq vflI
irafsq vWl moVf kWtx
vfsqy jær¨rI hY ik
GWtigxqIaF dy nfl nfl
jmh¨rI qfkqF Kæfskr
mjæd¨rF, iksfnF qy dilqF ƒ
nfl ilaf jfvy» lokF vfsqy
ieh smF Kæqry dI GµtI ƒ
pCfxn df hY» aWj
muslmfnF ’qy hmly ho rhy
hn, kWlH iksy hor dI vfrI
af skdI hY» smfj ivc lok
pWKI cyqnf vDf ky lfmbµdI
kIqI jfvy» iehI qrIkf
mulk dI surWiKaf aqy
jmh¨rIaq ƒ bcfAux df
rsqf ho skdf hY»