+2022 2023 YUO`T qo`llanma Aripova Aziza

Yuristlar uchun o‘zbеk tili
!!!Og‘zaki nutq: Mavzuga oid matnni o‘qib tushunish. Matndagi atama va iboralarning
maʼnosini izohlash. Matnni kengaytirib so‘zlab berish. Matnni qismlarga bo‘lib, har bir qismni
nomlash.
O‘zbek xalqining ulug‘ ajdodlari
O‘zbekiston xalqi ko‘pni ko‘rgan, yelkasida tarix sinovlarini, ijtimoiy
xulosasini yelkalagan, o‘ziga ham o‘zgalarga ham tinchlik, osoyishtalik, farovon
hayotni tilab kelgan, shu niyatda butun insoniyat sivilizatsiyasi rivojiga munosib
hissa qo‘shgan xalq. Bugun ham xalqimiz ota–bobolarimizdan meros bo‘lib
qolgan o‘zining ana shu ezgulik bayrog‘ini qo‘lidan tushirgani yo‘q.
Butun dunyoda buyuk ajdodlarimizga hurmat–ehtirom, ularning boy ilmiy
merosini o‘rganishga qiziqish hamisha yuqori bo‘lgan. Buning tasdig‘ini turli
mamlakatlarda ularning hayoti va faoliyati haqida ilmiy va badiiy asarlar
yaratilgani, ulug‘ ajdodlarimiz xotirasiga yodgorliklar barpo etilganida ham ko‘rish
mumkin.
Ma’lumki, o‘zbek elatining shakllanish jarayoni boshqa turkiy zabon
xalqlardan birmuncha farq qilgan. Jumladan: o‘zbek elatining ajdodlari tub yerli
etnik birliklar asosida, ya’ni ikki til (turkiy va eroniy tillar) turkumidagi xalqlarning
aralashuvi jarayonida vujudga kelgan. Movaraunnahr va unga tutash mintaqalarda
turg‘un yashovchi aholi so‘g‘diylar, xorazmiylar, turkiy zabon etnoslar o‘z
hududlarida qadimdan yashab, bo‘lajak o‘zbek elatining poydevorini tashkil
qiladilar.
Markaziy Osiyoning o‘troq voha aholisi so‘g‘diylar, xorazmiylar,
baqtriyaliklar, parkanlar, chochliklar nomi bilan yuritilgan. Ular yashagan vohalarni
o‘rab olgan dashtlarda esa chorvador ko‘chmanchilar yashar edilar. Ular
Ahmoniylar bitiklarida saklar deb atalgan. Yunon manbalarida ular skiflar deb
yuritilgan. Asosiy xo‘jaligi chorvachilik bo‘lgan bu aholi «Avesto»da turlar deb
atalib, ularni yurti Turon deb yuritilgan. Bularning har ikkisi ham o‘zbeklarni
qadimgi etnik qatlamiga oid deb tushunmoq kerak. Bu bronza davriga to‘g‘ri kelib,
bu davrda Movaraunnahrga birinchi bor turkiy zabon qabilalar kirib keladilar. Bu
bosqichda zardushtiylik e’tiqodlari bo‘yicha inson hayotining mohiyati halol va
poklik ekanligi, inson ezgu fikr, ezgu amal orkali yomonlik bilan kurashganlar. Bu
davrdagi ajdodlarimiz yutuqlari Sharq (Xitoy, Hindiston) va G‘arb (Rum, Yunon)
madaniyatiga ijobiy ta’sir qilgan. Keyin milodiy II-III asrlarda turkiy tilli
etnoslarning iqtisodiy va madaniy taraqqiyoti rivojlanib, milodiy IV-V asrlarda
yangi Qang‘ar elati shakllanadi.
29