+2022 2023 YUO`T qo`llanma Aripova Aziza

Yuristlar uchun o‘zbеk tili
!!! Og‘zaki nutq: Mavzuga oid matnni o‘qib tushunish. Matndagi termin va iboralarning
ma‘nosini izohlash. Matnga munosabat bildirib so‘zlash.
Muzeylar - madaniyat maskanlari
Muzeylar… Yosh avlod uchun katta ahamiyatga ega bo‘lgan madaniyat
maskanlari. Chunki, muzeylarimizda bizning shonli va sharafli o‘tmishimiz,
tariximiz aks etgan.
Muzeylar (yun. musion — muzalarga bagʻishlangan joy) — tarixiy, moddiy
va maʼnaviy yodgorliklarni toʻplash, saqlash, oʻrganish va targʻib qilish ishlarini
amalga oshiruvchi ilmiy, ilmiy maʼrifiy muassasalar. Muzeylar xazinasida, asosan,
moddiy va tasviriy narsalar, shuningdek, sanʼat asarlari jamlanadi, shu bilan birga
yozma manbalar (qadimdan hoz. davrgacha boʻlgan tarixiy qimmatga ega
qoʻlyozmalar, bosma hujjatlar, kitoblar) saqlanadi.
Zamonaviy Muzeylarning koʻplariga tadqiqot va taʼlim-tarbiyaviy
vazifalarning bir butunligi xos. Muzeylarning oʻziga xos ilmiy ommaviy va
tarbiyaviy shakllari — ekspozitsiya, koʻrgazmalar.
Zamonaviy ilmiy tasnifda Muzeylar tur va sohalar boʻyicha farqlanadi.
Ijtimoiy vazifasiga koʻra ilmiy tadqiqot maʼrifat (Muzeylarning asosiy qismini
tashkil etadi, baʼzan ular xalq muzeylari, ommaviy Muzeylar deb ham ataladi),
tadqiqot (ilmiy tadqiqot institutlari qoshida oʻziga xos laboratoriya vazifasini
oʻtovchi) va oʻquv Muzeylariga boʻlinadi. Sohalar boʻyicha tarix, tabiatshunoslik,
sanʼatshunoslik, adabiyot, texnikaga oid va boshqa Muzeylarga boʻlinadi.
Shuningdek, Muzeylarning memorial muzeylar, majmua oʻlkashunoslik kabi turlari
bor.
Muzeylar katta ilmiy tadqiqiy va tarbiyaviy ishlarni olib boradi: toʻplamlarni
butlaydi va oʻrganadi; ilmiy hujjatlarni tayyorlaydi, muzey ashyolarini saqlash va
taʼmirlash tartibini yaratadi, monografiya, katalog, yoʻl-koʻrsatkichlar nashr etadi;
zamonaviy muzeyshunoslik ishlab chiqqan ilmiy usul va metodologiya asosida
ekspozitsiyalarda ilmiy tashviqotlar olib boradi. Tomoshabinlar bilan ishlashning
eng muhim shakli ekskursiyadir.
Siyosiy, ilmiy, madaniy, iqtisodiy ehtiyojlarni qondiruvchi Muzeylarning
paydo boʻlish tarixi uzoq qadimga borib taqaladi. Muzeylarning oʻtmishdoshlari
tabiat va ijtimoiy hayotdan olingan asl buyumlarni xoʻjalik maqsadlarida va moddiy
boylik sifatida emas, balki memorial guvohnoma va estetik qimmatli asl narsalar
sifatida saqlana boshlagan davrda yuzaga kelgan.
Oʻzbekistonda Muzeylar 19-asrning 2-yarmida tashkil etila boshlagan.
20-asr boshida Oʻzbekistonda faqat 3 muzey — Toshkent oʻlkashunoslik muzeyi
35