29.12.2012 Views

Amendment Act, 2007 - Zithethele

Amendment Act, 2007 - Zithethele

Amendment Act, 2007 - Zithethele

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

IINDABA ZEKASI LAM<br />

Edition 49<br />

Sanlam/MDDA Awards 2012: Best Front Pages & Investigative Reporting<br />

Finalist in the PanSALB Multilingualism Awards<br />

50 000 copies<br />

Sanlam/MDDA Best Community Newspaper 2010<br />

Tel: 041 363 2377 Fax: 041 363 0949 editor@zithethele.co.za 13 September 2012 - 27 September 2012<br />

kruthakruthwano lwepolitiki<br />

udidiyela unxunguphalo e-nu29<br />

LIZEKA TANDWA<br />

lizeka@zithethele.co.za<br />

Ubilela ezantsi umsindo wabantu<br />

emva kokutshiwa kwemizi emine<br />

eNU 29 eMotherwell nangona sele<br />

zifinciwe iiveki ezimbini eso sithwakumbe<br />

senzeka. Abo kwagqogqwa<br />

imizi yabo yaze yantunyekwa ngomlilo<br />

kwidabi lezopolitiko kwiqela<br />

elilawulayo, baphumele elubala besithi<br />

baphila ubomi bentshontsho.<br />

Ngoku bazizantanta bengasenamizi,<br />

ngenxa yokugrogriswa ngabatshisi.<br />

Xa beyichuba intsusa yoku<br />

kugrogriswa nokutshiselwa izindlu<br />

bathi banyanzelwe ukuba bangabi<br />

ngookhwel’ecingweni, bathathe icala<br />

kukruthakruthwano olugqubayo kulo<br />

mbutho utsala imikhala kumasipala<br />

wesixeko se Nelson Mandela Bay.<br />

Bathe bakwala, lavuth’iBhayi.<br />

U-Mpho Mkila uthi usalala egaqile<br />

kuba wafungelwa ukuba uzakucinywa<br />

igama xa ebonakele kuloo ngingqi.<br />

“Kubi kum nosapho lwam kuba<br />

ngoku asinakhaya, yaye silala kwizihlobo.<br />

Asiyazi ukuba le nyewe yosonjululwa<br />

nini, sizokwazi ukuqhubeka<br />

nobomi bethu kwakhona,” utshilo<br />

okaMkila. Umama uMkila unosapho<br />

lwabantu aba-9, yaye abantwana<br />

bakhe bakhutshiwe nasesikolweni<br />

ngenxa yezoyikiso, betyityimbiselwa<br />

umnwe ukuba xa beqhuba nesikolo,<br />

umama wabo uzakuba sengozini.<br />

Umama uMkila akayedwa kuba noNomakula<br />

Mele, Nomzi Mbono noBusisiwe<br />

Vumenjani bazibhaqe sebelutshaba<br />

kuluntu lwalangingqi.<br />

“Le nto iqale ngoske ndibuze<br />

imibuzo kuceba ka Ward 54 uAaron<br />

Nyikilana entlanganisweni, malunga<br />

nenkqubela yolwakhiwo olumisiweyo<br />

engingqini. Kucaca ukuba loo<br />

mibuzo yayirhuqisa umrhaji kuceba<br />

lowo, kuba wasuke wandigrogrisa,”<br />

utshilo uNomzi Mbono. Kuthabathe<br />

iinyanga ezine ukujongana ngezikhondo<br />

zamehlo ukususela ngoko,<br />

de kwagqabhuka udushe olumshiye<br />

etshelwe yindlu nayo yonke into engaphakathi.<br />

“Ndabukela idangatye<br />

litshabalalisa izinto endizisebenzele<br />

iminyaka, kodwa kwathi kuba<br />

namapolisa ayekho, andathiwa cha<br />

ligquba elalivutha ngumsindo. Andilazi<br />

ikamva lam nosapho ukuba<br />

lunjani kuba ndisangxungxe kwadade<br />

wethu. Ewe ndililungu le ANC<br />

kodwa andixhasi mntu utheni, qha<br />

umbutho,” utshilo okaMbono.<br />

Omnye wabo babekwelo gquba<br />

nothe wabanjelwa ukutshisa le mizi,<br />

kwakunye nokuzama ukonzakalisa<br />

ngenjongo, uthi usemi kwelokuba esi<br />

sine besizama ukunqanda uphuhliso<br />

nombane kuloo ngingqi. U-Thembinkosi<br />

Ndleleni uthethe wenjenje,<br />

“Le nto ayidibenanga nopolitiko, qha<br />

esi sine sabantu besifuna ukunqanda<br />

lo msebenzi ubusenziwa kule<br />

ward, kwaye besonyelisa noceba<br />

wethu, into ke esingayamkeliyo konke-konke.”<br />

U-Simphiwo Vumenjani wabethwa<br />

wabokoboko ezama ukukhusela<br />

usapho lwakhe kubantu ababevutha<br />

ngumsindo. “Zonke iimpepha zam<br />

ukusukela kwi ID ukuya kwiidiploma<br />

nezatifiketi zitshile. Inkosikazi yam<br />

izakuma enkundleni ngoLwesithathu<br />

wale veki kuba yayizama ukukhusela<br />

mna Ndifuna aba bantu basixelele<br />

ukuba besibenze ntoni besigxavula<br />

ngolu hlobo nje. Mna ndabethwa<br />

ndanencilikithi, ngoku ndiziva ndilahlekile<br />

yaye ndithe khunubembe,<br />

kuba andikwazi kulujonga usapho<br />

lwam kobu bubhutyu,” utshilo uVumenjani.<br />

Yi ANC Women’s League neSebe<br />

leNtlalontle elathi lawapha lamanina<br />

iipasile zokutya, yaye basalinde<br />

umasipala eze nezindlu zethutyana<br />

ukuze bafake intloko khona. Umasipala<br />

weNelson Mandela Bay uthi<br />

ulungiselela ezintsapho zine amakhaya<br />

ethutyana, kodwa le nto ithathe<br />

ixesha kuba zifumaneke kade ezi<br />

ntsapho. “Kakoku bahambe bayozifihla,<br />

asakwazi ukubafumana de<br />

sawufumana umkhondo kule veki<br />

ephelileyo. Ngoku sifake isicelo sezindlu<br />

zethutyana ezine nezilingana<br />

ne 30 square metre, ezizakuxabisa<br />

iR45 000 inye. Sincedisana nabo<br />

ekuqinisekiseni ukuba ezo zindlu bazakuzifumana<br />

kungekudala,” utshilo<br />

osisithethi sikamasipala uKupido<br />

Baron. Iinzame zokuqhagamshelana<br />

no ceba uAaron Nyikilana wakwa<br />

Ward 54 ziwe phantsi.<br />

Steve Biko Helping Gogos<br />

Read!<br />

Soccer<br />

Page 2<br />

Page 3 Page 4 Page 11<br />

Thursday, 1�<br />

Bekuxhelw’ eXhukwane kwingwevu neengwevukazi ezingama-40 ezilifincileyo i-100 zisidla amazima, kumsitho<br />

obusingathwe liSebe leNtlalontle leMpuma Kapa. Ingqonyela yenqila kwintlalontle yeli phondo uTembile<br />

Ngqabayi uthi oku ibikukuthi enkosi kule mithombo yesizwe, nokubuza inyathi ukuze ulutsha lube nolwazi<br />

oluthe vetshe. Esi sisusa sikhokelela kumhla ohlonitshwe lihlabathi liphela i-International Day for Older Persons.<br />

Picture: Kanyisa Sinqe<br />

Kwiiveki ezintathu ezigqithileyo eNU29 eMotherwell kwabakho isihelegu sokutshiswa kwemizi yeentsapho<br />

ezine, kudushe olayanyaniswa nokruthakruthwano lwepolitiki kumbutho weANC. Ngomvulo we 10 September<br />

iANC Women’s League namasebe eNtlalontle nokulawulwa kwentlekele aye apha ezi ntsapho iipasile zokutya<br />

neempahla ngeli thuba belindele izindlu zethutyana. Right: Simphiwo Vumenjani, Busisiwe Vumenjani, Nomakula<br />

Mele, Phumzile Elvis Dube, Nomzi Mbono and Mpho Mkila. Picture: Vuyokazi Nkanjeni<br />

<strong>Zithethele</strong> is supported<br />

by the<br />

<strong>Zithethele</strong> Community Newspaper


indaba zasekasi<br />

Likho ithemba lempumelelo<br />

LIZEKA TANDWA<br />

lizeka@zithethele.co.za<br />

Emva kweenyanga zentandabuzo<br />

namagingxi-gingxi kwiSebe<br />

leMfundo eMpuma Kapa, izikolo<br />

ziphakathi kwiimviwo zovavanyo<br />

eziphambi kokuphela konyaka<br />

(trial exams), yaye ezalapha eNelson<br />

Mandela Bay zithembisa<br />

ukuba iziphumo zematriki kulo<br />

nyaka, iyakuba zezincumisayo<br />

noko. Ezi zikolo zithi ziqule zaligangatha<br />

ukulungiselela ezo<br />

mviwo zinkulu zokuphela konyaka.<br />

Noxa kunjalo iinqununu apha<br />

eBhayi zithi bezithwaxwe kanobom<br />

kukushokoxeka kweencwadi<br />

nokunqongophala kwabahlohli<br />

eziklasini.<br />

Inqununu uTrevor Dollie<br />

waseCowan High uthe unayo<br />

ingqiniseko yokuba imigudu<br />

abayenzileyo ukulungiselela iimviwo,<br />

efana nokongeza ixesha<br />

lokufunda nangekhefu lobusika<br />

nelentwasahlobo, yoveza iziqhamo<br />

ezakusifunqula esi sikolo kwihlazo<br />

lokupasa ngo 48% nyakenye.<br />

“Ngoku simaxhaphetshu<br />

zii trial exams, yaye ukuzimisela<br />

kwabantwana kusinika ithemba<br />

lokuba esi sikolo singafika ku 50%<br />

nangaphezulu xa usongwa lo<br />

nyaka,” utshilo okaDollie. Uyibethelele<br />

kodwa into ethi basajongene<br />

nomceli-mngeni wokungabi<br />

nazititshala zoneleyo. “Sinabafundisi-ntsapho<br />

abangama-22 apha<br />

Lithuba lokuthetha sivane<br />

KHANYISA SINQE<br />

khanyisa@zithethele.co.za<br />

Isikolo samabanga aphantsi<br />

iNtyatyambo eZwide ibisingathe<br />

i Deaf Awareness Week nalapho<br />

abafundi beye bamkela abo<br />

baseReuben Birin Deaf School<br />

nabase Lonwabo School for<br />

Children with Disability. Eli phulo<br />

ibilelokwazisa nokufundisa<br />

abantwana ngemeko yobuthulu<br />

nokuvala umsantsa okhoyo<br />

phakathi kwabantwana abevayo<br />

ngeendlebe nabo bazizithulu.<br />

Icandelo lesebe lezentlalontle i<br />

Social Development & Special<br />

Programs, yiyo ebiququzelela eli<br />

phulo liye lazinyaswa ngabafundi,<br />

ootitshala kwakunye nabakwa<br />

Love Life.<br />

U-Nompucuko Nzimase ongomnye<br />

wabaququzeleli uthethe<br />

wenjenje, “Esona sizathu sityhulu<br />

esibangela ukuba sibe nalemisitho<br />

ikumila kunje, kukuzama<br />

ukuvala umsantsa phakathi kwa-<br />

PAGE 2<br />

eskolweni, kodwa kumele ukuba<br />

sibe nootitshala abangama-44,<br />

nto leyo ethi sisiqingatha sonke<br />

sootitshala abadingekayo kwibanga<br />

ngalinye,” utshilo.<br />

Umhlekazi uMnakwazo Grootboom<br />

oyinqununu eNdzondelelo<br />

High uthe isebe lemfundo lincedisile<br />

kwesakhe isikolo, ngokuthi<br />

lisingathe iiklasi zentwasahlobo.<br />

Loo nto iyakuba luncedo ngakumbi<br />

kubantwana abasaqhwalelayo<br />

kumalungiselelo eemviwo.<br />

“Sikwazile ukuyifinca isyllabus<br />

ngethuba phambi kokuba ii trial<br />

exams ziqale.<br />

Siqhube neeklasi zasemva<br />

kwemini unyaka wonke, yaye<br />

abafundi khange bayikhalazele<br />

loo nto. Enye into besihlala<br />

iintlanganiso zamabanga onke<br />

kanye ngeli thuba iiklasi zasemva<br />

kwemini beziqhuba, ukuqinisekisa<br />

ukuba abazali bayakuxhasa<br />

kwaye bekuququzelela ukufunda<br />

kwabantwana emakhaya,” utshilo<br />

okaGrootboom. Owona mceli-mn-<br />

bantwana abaphila nokukhubazeka,<br />

nabo bangakhubazekanga<br />

kuba siye sibone ukuba kubakhona<br />

ukucalulana kwalapha<br />

phakathi kwabo. Kungoko ke<br />

siye sithande ukuba bafundiswe,<br />

bazi mayelana nokukhubazeka,<br />

kwabanye abantwana,” utshilo.<br />

Uhambise wathi kubalulekile ukuba<br />

abantwana abazizithulu bangabi<br />

njengamakheswa xa bedibene<br />

nabo bangakhubazekanga.<br />

Obesisithethi sembeko uSello<br />

Miya naye ophila nokukhubazeka<br />

ngokwasezindlebeni uthe, “Abantu<br />

basafuna ukufundiswa nokukhanyiselwa<br />

ngezinto ekufanele<br />

ukuba bazazi, yaye bangazenzi<br />

xa bekunye nabantu abengevayo.<br />

Umzekelo nje omncinane,<br />

xa ndithetha nawe wena umntu<br />

uvayo, ndiyathanda ukuba undijonge<br />

ntshoo emehlweni. Yaye<br />

xa wena mntu ovayo ufuna ukuthetha<br />

nam sukundikhwaza kuba<br />

soze ndikuve, koko ungakhanyisa<br />

izibane umane uzicima uphinde<br />

uzikhanyise ndizakukuthathela<br />

Thursday,�<br />

geni ngokuka Mnumzana Grootboom<br />

zizifundo ezifana nezibalo<br />

(maths), inzululwazi (science),<br />

Life Science, ezendalo (geography)<br />

ne Accounting.<br />

I-Cingani High yona iphumelele<br />

ngokuncomekayo ngo 2011,<br />

isiza no 60%, kodwa kulo nyaka<br />

bazimisele ukunyusa umxakatho,<br />

baphakamise elo nani liyokuthi<br />

xhaxhe ngaphaya ko 70%. Inqununu<br />

yalapho uMziwakhe Keyi<br />

uhambisa enjenje, “Izinto zihamba<br />

kakuhle kuba khange khe sibe<br />

nazingxaki nabafundi kulo nyaka,<br />

yaye nendlela abazimisele ngayo<br />

iyasikhuthaza. Ikhona yona imiqobo<br />

emi endleleni njengale<br />

yokuba isebe lemfundo lizisuse<br />

iiklasi ngethuba lekhefu lobusika,<br />

kodwa ke sakuba nazo ngekhefana<br />

lentwasahlobo. Siqinisekile<br />

ukuba abantwana besi sikolo bazakusenza<br />

sizingce xa kuphela<br />

unyaka.<br />

Ingqonyela yeSebe leMfundo<br />

kwinqila yeNelson Mandela Bay<br />

uGqirha Nyathi Ntsiko uthe yena<br />

unethemba lempumelelo ephaya<br />

ku 70%, kwiimviwo zalo nyaka<br />

yaye eqinisekile ukuba oko kuza<br />

kwenzeka. “Ibimininzi yona imiceli-mngeni<br />

kwimfundo yephondo<br />

kulo nyaka, njengokunqongophala<br />

kwabafundisi-ntsapho, kodwa<br />

iinzame ezenziwe zizikolo kubo<br />

bonke obo bunzima zibangele<br />

ukuba imfundo ingemi, nabantwana<br />

bazimisele ekufundeni,” utshilo<br />

uDr Ntsiko. Lo kaNtsiko uthi<br />

ingqalelo ze ndikujonge, yaye xa<br />

uthetha akufuneki ukhawulezise<br />

kuba ngethuba uthetha mna ndifunda<br />

imilebe yakho. Akufuneki<br />

uhlafune okanye utye xa uthetha<br />

nam kuba ndiye ndiphazamiseke<br />

ndingayiboni eyona nto uyithethayo,”<br />

ugadlele ngelitshoyo.<br />

Lo ka Miya ulumkise abafundi<br />

ngobungozi bokusoloko bemamele<br />

oonomathotholo koonomyayi<br />

babo befake i-earphones.<br />

Ukwababalisele ngebali lakhe<br />

lokuphulukana nokuva kwakhe.<br />

U-Sello uthe yena akazalwanga<br />

engeva, uphulukane nokuva<br />

kwakhe sele emdala wanyanzeleka<br />

ukuba aqhelane naloo<br />

meko. U-Siyasanga Sipongo<br />

ongumfundi waphaya e Reuben<br />

Birin uthe eyona nto ibuhlungu<br />

kanobom kukuba lilifa lentsini<br />

kwabanye abantwana, kuba yena<br />

nogxa wakhe xa bezama ukudlala<br />

okanye ukwakha ubuhlobo, suka<br />

bahlekwe, abanye abantwana<br />

bangaziphi thuba lokubamkela<br />

okanye lokubazi ngcono.<br />

U-Siyasanga Sipongo kunye no Sello Miya befundisa abo bevayo ngendlela abanokuncokola ngayo besebenzisa<br />

ulwimi lwezandla, sign language. Picture: Khanyisa Sinqe<br />

Sikhahlela iqhawe<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Izolo umhla we 12 September<br />

ibilusuku lokukhumbula itshantliziyo<br />

nenkokheli yomzabalazo<br />

wabantu abamnyama uSteve<br />

Bantu Biko, owabhubha kabuhlungu<br />

ezandleni zamapolisa<br />

ngethuba kwakugquba ucalucalulo.<br />

Lo kaBiko wasweleka nge<br />

12 September 1977, malunga<br />

neminyaka engama-35 eyadlulayo.<br />

U-Steve Biko ukhulele<br />

eQonce waze wafundela ubugqirha<br />

kwidyunivesiti yase Natala,<br />

apho waba yinkokheli yombutho<br />

wabafundi iSASO (South African<br />

Student Organisation) nawaba<br />

ngumongameli wayo ngo 1968.<br />

Phakathi kwezinto anendumasi<br />

ngazo kukukhuthaza uluntu olumnyama<br />

ukuba luzingce ngobumnyama<br />

balo, esebenzisa intetho<br />

ethi ‘Black is Beautiful’. Incwadi<br />

yakhe u I write what I like eyakhutshwa<br />

ngo 1978 iqulathe iimbono<br />

nezinto ebekholelwa kuzo. Enye<br />

yentetho zakhe ezidumileyo yethi,<br />

The blacks are tired of standing at<br />

the touchline’s to witness a game<br />

that they should be playing. They<br />

want to do things for themselves<br />

and all by themselves. Kwityala<br />

lakhe njengenkokheli ye SASO<br />

ne BPC (Black People’s Covention)<br />

nge 3 Meyi 1976 wavakala<br />

esithi, “Being black is not a matter<br />

of pigmentation – being black is a<br />

reflection of a mental attitude.”<br />

Nanamhlanje lo mhlekazi usahleli<br />

ezingcingeni nasezintliziyweni zabantu<br />

beli lizwe, ngakumbi abamnyama.<br />

Steve Biko.<br />

Picture: Mark Peters


�<br />

indaba zasekasi<br />

Ebeba uyanceda kanti uyona<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Umdlezane oselula uOlwethu<br />

Tim osuka eKapa nowathunyelwa<br />

sisizalwane kwisibhedlele<br />

saseDora Nginza apha eBhayi,<br />

uyibelekise uNozipho Siyeni ikati<br />

ikrwempa emqolo, ngokuthi amcele<br />

ukuba atyikitye naye amaphepha<br />

okumkhulula esibhedlele.<br />

Ngokomthetho ongqongqo wesebe<br />

lezempilo, umdlezane oselula<br />

akakhululwa ehamba yedwa<br />

sisibhedlele, kufuneka kubekho<br />

isihlobo esisondeleyo esizakutyikitya<br />

naye. Lo kaTim wabeleka nge<br />

24 Julayi, lwaza usana lwagcinwa<br />

esibhedlele kuba lunengxaki<br />

yamehlo, phofu luzakukhululwa<br />

nge 4 kule yoMsintsi.<br />

“Mna ndadibana no Olwethu<br />

eDora Nginza ngoLwesithathu<br />

we 4 kaSeptember, ndavuma ke<br />

ukumnceda. Ndafika koonont-<br />

lalontle ndazenza umzala wakhe,<br />

kodwa ndajikiswa kuba ndingayiphethanga<br />

i-ID. U-Olwethu wandinika<br />

imali yokukhwela eyi R20<br />

ukuba ndiyoyilanda le ID. Ndiye<br />

ndabuya nayo, naye ke wamfumana<br />

umntwana wakhe, wemka.<br />

Khange ndiphinde ndimbone,”<br />

utshilo uNozipho Siyeni ominyaka<br />

ingama-28.<br />

“Ngenxa yokubiwa kwabantwana<br />

ezibhedlele,<br />

sinomthetho ongqongqo wokuba<br />

singavumeli nabani na atyikitye<br />

nomdlezane, koko ibe sisizalwane<br />

ncakasana. Sithe xa silanda<br />

ekhondweni ukuqiniseka ngemeko<br />

yomntwana kumama wakhe<br />

eKapa, suke amane ukuyicima<br />

ifoni. Siye kula dilesi babesinike<br />

yona ethi 3 Mbilini KwaZakhele,<br />

safika kungekho kwa address elolo<br />

hlobo phaya. Ndiye ndaphanda<br />

nzulu ndayifumana idilesi eyiyo,”<br />

utshilo unontlalontle ongumama<br />

uRubushe eDora Nginza. Ngoku<br />

lo kaRubushe unexhala kuba loo<br />

mdlezane usuke waduka nolo<br />

sana, yaye ukrokrela ukuba kusenokwenzeka<br />

ukuba lwathiwa tya<br />

kwindawo engaziwayo.<br />

Umama kaNozipho uNomathemba<br />

Siyeni wothuswe yena kukuma<br />

ngxingxilili kweveni yamapolisa<br />

phambi kwendlu yakhe,<br />

“Bendingazi nowathwethwa ngalo<br />

mba mna, kuba kaloku wayese<br />

unyana womntakwethu oneshumi<br />

leminyaka ukuya kuhlolwa<br />

esibhedlele. Ndambona ebuya,<br />

waphinda wemka ndingakhange<br />

ndiqaphele ukuba uhame ne ID,<br />

nam ke khange ndimbuze ukuba<br />

uyaphi,” uthethe esezinyembezini<br />

umama uSiyeni.<br />

“Ndingatsho ndithi sifunde isifundo<br />

sokuba siqinisekise ukuba<br />

into efana nale ingaphindi yenzeke<br />

kwesi sibhedlele,” utshilo<br />

unantlalontle uRubushe.<br />

Usele nokhwembe-khwembe uNozipho Siyeni emveni kokuncedisa umdlezane<br />

oselula uOlwethu Tim ukuba akhululelwe usana lwakhe, ngokuthi<br />

azenze umzala wakhe, abe wophula umthetho ongqongqo wesibhedlele<br />

sase Dora Nginza nge 4 September yalo nyaka.<br />

Picture: Vuyokazi Nkanjeni<br />

Zinegalelo iingwevukazi ekufunqulweni kwesizwe<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Oomakhulu baseBhayi bakwiphulo<br />

lokuyitshabalalisa indlala eluntwini,<br />

kwaye bahlohla abantwana<br />

besikolo ngemibandela engesondo<br />

ukuze sibekho isizukulwana<br />

esikhululekileyo kugawulayo nentsholongwane<br />

yakhe. I-Motherwell<br />

Grannies Support Outreach<br />

lelinye lamakhaya alamaxhegokazi<br />

angama-29, lona lizinze<br />

kwiMotherwell ekhe yathwaxa<br />

ziziganeko zolwaphulo mthetho.<br />

“Siqale ngo <strong>2007</strong> singoomama<br />

abagulelwa ngabantwana<br />

bethu ngenxa ye HIV/AIDS, yaye<br />

sibhujelwe ngabantwana ngenxa<br />

yalo mbulalazwe. I-Hospice iye<br />

yasifaka ekhwapheni yaze yasiqeqesha<br />

ngendlela yokonga<br />

abantu abagulayo. Emveni koko<br />

siye sazibhalisa njengombutho<br />

ongenanjongo yanzuzo (NPO),<br />

sisebenzisa la mava aseHospice<br />

okondla nokucoca abantu abagula<br />

yintsholongwane kagawulayo<br />

nomhlaza,” utshilo uLulama<br />

Lebuso ongusekela sihlalo walo<br />

mbutho.<br />

Nangaphandle kokonga<br />

abantu abagulayo, aba makhulu<br />

bondla abantwana kwizikolo<br />

ekungatyiswayo kuzo, bebapha<br />

isuphu rhoqo. Akukho nkxasomali<br />

bayifumanayo, kodwa bathengisa<br />

ifaskoti abazithungileyo<br />

nezinto ezalukwe ngeentsimbi<br />

ukuze lo msebenzi ungemi. “Sibetha<br />

kuthi epokothweni ukuthenga<br />

amalaphu ne material kuba<br />

asinamxhasi. Omnye umceli-mngeni<br />

omkhulu kukuba sisebenzisa<br />

umatshini wokuthunga omnye,<br />

nto leyo eyenza kubenzima ukufundisa<br />

abanye nabo bazokuthunga,”<br />

utshilo uHazel Mofoko<br />

ongunobhala walo mbutho.<br />

Abaphelelanga apho kuba<br />

batyelela izikolo zamabanga<br />

aphantsi naphezulu befundisa<br />

ngemiba yesondo. “Silayita<br />

amakhandlela nee postcards<br />

ukubonisa ngobungozi bokulala<br />

namakhwenkwe beselula. Ootitshala<br />

bayasixhasa kweli phulo<br />

kuba baqaphele ukuba abantwana<br />

bayabaphulaphula oomakhulu.<br />

Uluntu lwasekuhlaleni luyandazi<br />

kuba ndakhe ndanceda<br />

umntwana owayedlwenguliwe,<br />

engafuni kuthetha namntu kodwa<br />

ndakwazi ukugqobhoza kuye,<br />

wakhululeka wathetha. Ngoku<br />

uqhuba kakuhle ezifundweni,” utshilo<br />

umama uLebuso.<br />

KwaZakhele kukho iNomathamsanqa<br />

Club yoomakhulu<br />

abali-15, abaqokelelana<br />

rhoqo ukususela ngentsimbi ye-9<br />

kusasa ukuya kweye-2 malanga<br />

ngooLwezibini nangooLwezine<br />

kwiholo loluntu kwa Ward 18.<br />

Apho ke bathunga izikhafu, iijezi,<br />

imiqamelo bade benze noonodoli.<br />

Zonke ezi zinto ziphiwa iintsapho<br />

ezihlelelekileyo kula ngingqi, ze<br />

eziseleyo zithengiswe. Le club<br />

yaqalwa ngo 1994 kwikhaya labadala<br />

i-Ekuphumlweni, iqalwa<br />

ngamalungu angama-30, kodwa<br />

amanye asweleka, ze amanye<br />

onganyelwa yimpilo.<br />

U-Nontuthuzelo Malunga<br />

owayekho isasekwa le club nongusihlalo<br />

wayo uthe, “Ndadinwa<br />

kukuhlala endlwini ndingenzinto<br />

imini yonke, ngaphandle kokuphunga<br />

ikomityi yeti kwiyure nganye,<br />

de badinwa abazukulwana<br />

bandibaleka. Apha asenzi nodoli<br />

nezikhafu kuphela, kodwa siyakwazi<br />

ukwabelana nangeengxaki<br />

esinazo, sicebisane kananjalo.”<br />

Kwizinto abazithengisileyo baye<br />

bayiqokelele loo mali bayifake<br />

ebhankeni, nto leyo ebancedayo<br />

ukuze amaxesha athile bazikhuphe<br />

babethwe ngumoya.<br />

Elona lungu lidala kwaba<br />

makhulu ngu Ida Venge<br />

nosandul’ukuba lilungu le club<br />

eneminyaka engama-73. “Okokoko<br />

ndajoyina le club andisaphathwa<br />

mna sistress. Ubomi<br />

bam butshintshile mpela ngoku.<br />

Kuba oomakhulu bengumbutho<br />

ongenanjongo yanzuzo, baphantsi<br />

kweziko elizimeleyo eliseMotherwell<br />

elaziwa njenge Eluyolweni<br />

Service Centre, apho kuye kubekho<br />

nokhuphiswano lokubonisa<br />

ngabona nodoli, zikhafu neefaskoti<br />

ezigqwesileyo.<br />

Noxa oomakhulu besenza<br />

imigushuzo yokuphakamisa<br />

uluntu lwendawo abahlala kuzo,<br />

ikho imiceli-mngeni. I-Motherwell<br />

Grannies Support Outreach<br />

isebenzela esikolweni iMdengentonga<br />

Public Primary, kodwa<br />

bakhutshwa kweli gumbi basiwe<br />

kwelinye. Ngoku bakwigumbi elingenawo<br />

umbane. I-Nomathamsanqa<br />

Club yona inikwe nguceba<br />

uNomhle Mzilikazi igumbi elisetyenziselwa<br />

iintlanganiso ukuba<br />

baqhube nomsebenzi wabo. Yomibini<br />

le mibutho inqwenela iindawo<br />

ezizezabo zokusebenzela.<br />

“Kaloku apha xa kuqhankqalazwa<br />

kuye kugqogqwe, kutshatyalaliswe<br />

nezonto sizenzileyo, nkqu<br />

nokutya esikuphiwa yi Eluyolweni<br />

Service Centre,” utshilo umakhulu<br />

uMalunga weNomathamsanqa<br />

Club. “Kunzima kuthi ukwamkela<br />

iindwendwe zethu apha<br />

kuba kaloku amasango esikolo<br />

ayatshixwa ngexesha lesikolo.<br />

Kungakuhle xa sinokuba ne container<br />

esinokusebenzela kuyo,”<br />

utshilo umama uHazel Mofoko<br />

weMotherwell Grannies Support<br />

Outreach.<br />

Oomakhulu be Motherwell Grannies Support Outreach benikezela isipho sama orenji kubantwana baka<br />

Grade R kwisikolo samabanga aphantsi iMdengentonga Public Primary, ese NU7 eMotherwell.<br />

Oomakhulu abangamalungu eNomathamsanqa Club KwaZakhele. Ukusuka ekhohlo: Nontuthuzelo Malunga,<br />

Alice Siwani, Ethel Nkanjeni, Vuyiswa Fundakubi, Ida Venge, Christina Vikilahle noNonkosi Chitwa.<br />

Picture: Vuyokazi Nkanjeni<br />

PAGE 3


ikasi lam<br />

Iincwadi yindyebo yesizwe<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Kumnyhadala obusingathwe<br />

yiNelson Mandela Bay kule veki<br />

iphelileyo nowaziwa njenge National<br />

Book Week eRed Location<br />

Museum, bekukho intlaninge<br />

yababhali abangoosaziwayo.<br />

Singabalula apho u Eleanor<br />

Sisulu, McIntosh Polela, Deon<br />

Meyer, Thando Mgqolozana,<br />

Chris van Wyk, Angela Makholwa<br />

noNdumiso Ngcobo. Kwalapho<br />

bebekho nabathunywa<br />

beNational Book Week uSipho<br />

‘Hotstix’ Mabuse, Zonke, Aaron<br />

Moloisi, Jafta Mamabolo, Shaka<br />

Sisulu no Kabomo bekhuthaza<br />

abantwana bezikolo zalapha<br />

ukuba baziqhelanise nokufunda<br />

iincwadi.<br />

I-<strong>Zithethele</strong> incokole noMcIntosh<br />

Polela ongumbhali<br />

wencwadi ebuhlungu engobomi<br />

bakhe u My father My monster.<br />

Lo kaPolela sisithethi sesebe labecuphi<br />

elaziwa njengee Hawks,<br />

kwaye unamava kubuntatheli<br />

bosasazo lukanomathotholo<br />

nomabonakude. “Le ncwadi<br />

ibalisa ngobomi bam ukususela<br />

ndineminyaka emi-5 ndizelwe,<br />

apho ndandiphethwe gadalala<br />

ndinodade wethu. Akubanga<br />

lula ukuyibhala kuba ndabhaqa<br />

ukuba ubuntwana mna khange<br />

ndibuve. Kulapho ndafumanisa<br />

ukuba itikiti lokuphuma kolo<br />

ngcungcutheko yimfundo, into<br />

PAGE 4<br />

engena kuhluthwa bani,” utshilo<br />

okaPolela nowoleke ngelithi<br />

kumthathe iinyanga ezili-<br />

18 ukubhala le ncwadi. Ngoku<br />

umaxhaphetshu ebhala incwadi<br />

yakhe yesibini ethi Confessions<br />

of a Killer.<br />

Phumelelo Antoni<br />

Ukanti owalapha ekhaya<br />

umbhali uPhumelelo Antoni<br />

waseTinarha naye ebekho. Lo<br />

ka Antoni uneencwadi ezimbini<br />

esele zipapashiwe u Yiyiphi ke<br />

ngoku le? no Isimbonono, yaye<br />

uthi uzive engusaziwayo xa ebephakathi<br />

kweendwendwe ezibaluleke<br />

ngoluhlobo. “Ndiziva<br />

ndinelunda ngokuba yinxalenye<br />

yomcimbi obaluleke kangaka,<br />

ndiphinde ndinikwe ithuba lokufundela<br />

abantwana incwadi<br />

yam, ndibabukele benambitha<br />

yonke lento bendiyifunda. Yanga<br />

bangaqhuba ukusimema<br />

thina babhali balapha ekhaya<br />

noba lo mnyhadala awubanjel-<br />

Konke kuqala ngebali<br />

Bekukusasa nje, ngoku<br />

ubuxelela ummelwane wakho<br />

ngento ebisenzeka emgceni<br />

wokuphuma kubhazabhaza<br />

wevenkile? Bekuyizolo, ngokuya<br />

intombi yakho ibize neprojekthi<br />

yembali ethetha ngonyulo<br />

lokuqala lwedemokhrasi e Mzantsi<br />

Afrika, ekubuza ukuba wenza<br />

ntoni ngolo suku? Bekukule<br />

mpelaveki iphelileyo, ngokuya<br />

wena nabahlobo bakho benichithe<br />

imvakwenini yonke nithetha<br />

ngeenkumbulo zenu zesikolo samabanga<br />

aphantsi? Bekuyizolo<br />

ngorhatya, ngoku ubufundela<br />

unyana wakho ibali ngexesha<br />

lokulala? Ewe, sibaliselana amabali<br />

ngeendlela ezininzi ezahlukeneyo<br />

ngalo lonke ixesha.<br />

Enyanisweni, ukubalisa amabali<br />

yinto eqhelekileyo ebantwini<br />

njengokutya nokulala!<br />

Akukhathaliseki nokuba<br />

sibadala kangakanani na, sonke<br />

sisebenzisa amabali ukuchaza<br />

ubomi bethu – bexesha elidlulileyo<br />

nobangoku – ndawonye<br />

namaxesha azayo. Amanye<br />

amabali enza ukuba sifunde<br />

ngobomi beentsapho zethu<br />

nangabahlobo bethu. Ukubalisa<br />

nokufunda amabali kuhlahla<br />

indlela yamava nokwazi ngcono<br />

ngamahlandenyuka obomi.<br />

Kukwakho ke namanye amabali<br />

asiqhubela ebomini babantu<br />

esingazange sabazi, abakudala<br />

nabavela kwiindawo ezikude.<br />

Kukho lawo amabali asifudusela<br />

kwihlabathi leengcinga, apho<br />

bumkayo ubomi bokwenyani nalapho<br />

kulawula khona amaphupha<br />

aziingcinga kuphela. Sonke<br />

singonwabela amabali awohlukeneyo,<br />

kodwa sonke siwabalisa<br />

kwaye siwaphonononge<br />

ngesizathu esifanayo. Kambe<br />

ke ayonelisa!<br />

Ngoko ke, ukubalisela<br />

abantwana bakho amabali<br />

kumnandi yaye kunamandla!<br />

Ubusazi ukuba oku kukwanenqwaba<br />

yezinye iinzuzo? Nazi<br />

ezinye zazo:<br />

* Amabali anceda abantwana<br />

bakho ekuphuhleni kweengcinga<br />

nobuchule bokuvelisa.<br />

* Amabali anceda abantwana<br />

bakho ekuphuhliseni iilwimi<br />

zabo nokucinga, ngakumbi xa<br />

beweva okanye bewafunda<br />

ngeelwimi zabo zasekhaya.<br />

* Amabali anika abantwana bakho<br />

imizekelo yendlela abantu<br />

abaqubisana ngayo neengxaki<br />

abajongene nazo.<br />

* Akukho minyaka mincinane<br />

yokuqalisa - i75% yezinto<br />

abantwana abaya kuzifunda ebomini<br />

babo bazifunda beneminyaka<br />

emibini ubudala! Ngako<br />

oko, noba usana lwakho luhlafuna<br />

incwadi okanye imveku<br />

ifuna uphinda-phinde ibali elinye<br />

kaninzi, abantwana bakho bafumana<br />

ulwazi oluyimfuneko<br />

ngolwimi nangamabali ayakuthi<br />

abeeyinzuzo kubo xa befunda<br />

ukufunda.<br />

* Nkqu nemizuzu eli 15 yokufunda<br />

nabantwana bakho kusuku<br />

ngalunye ibavezela amagama<br />

abhaliweyo ayi 1 million ngonyaka.<br />

* Ukubaliselwa amabali nokufundelwa<br />

ekhaya zizinto ezingahle<br />

Thursday, 13 S�<br />

wanga apha eNelson Mandela<br />

Bay kwiminyaka ezayo, ukuze<br />

sazane sibe yimbumba yamnyama,”<br />

utshilo oka Antoni. Lo<br />

ka Antoni uqale ukubhala esesikolweni<br />

eMerrymount High<br />

eTinarha, ekunye nomhlobo<br />

wakhe uSimphiwe Sesanti oseKapa<br />

ngoku.<br />

Zonke Dikana<br />

Siphinde sancokola nocwambu<br />

lwemvumi eyinzalelwane yalapha<br />

eBhayi uZonke Dikana<br />

nonendumasi uLupi Ngcayisa.<br />

U-Zonke owaziwa ngengoma u<br />

Feelings utyatyadule wenjenje,<br />

“Abantu abaninzi abanayo i-internet<br />

yaye abo banethamsanqa<br />

layo kulula ukufumana iincwadi.<br />

Mna ngokunokwam ndibona<br />

ukuba umntu afumane uqobo<br />

lwencwadi anokuthi akugqiba<br />

ukuyifunda, ayigqithisele kwisizukulwana<br />

esilandelayo.” Uyazigweba<br />

lo kaDikana ngokun-<br />

zincede abantwana bakho babengabafundi<br />

abanempumelelo<br />

esikolweni.<br />

* Abantwana abanamava okubaliselwa<br />

nokufunda okonwabisayo<br />

basethubeni elininzi lokuba<br />

bangakukhuthalela ukufunda.<br />

Eli nqaku silifumene kwiPhulo<br />

lokuFundela ukuzoNwabisa<br />

iNal’ ibali National Reading- for-<br />

Enjoyment Initiative - eliphuhlisa<br />

isakhono sabantwana ngokufunda,<br />

ukubafundela kwanokubalisa<br />

amabali. Ukuba ufuna ukufumana<br />

ulwazi oluthe vetshe,<br />

iingcebiso zokufunda kwaneembono<br />

ngamabali ofuna ukwabelana<br />

ngazo nabantwana bakho<br />

okanye amaqela afundayo, yiya<br />

ku- www.nalibali.org naku- www.<br />

facebook.com/nalibaliSA<br />

gakwazi ukuthetha isiXhosa<br />

kakuhle ngakumbi ngoku aseRhawutini,<br />

apho kukho intlanganisela<br />

yeelwimi nezithethe.<br />

“Ukufunqula ulwimi lwasekhaya<br />

ingantle into yokuba ndikhuphe<br />

i-album eneengoma ezili-10 ezibhalwe<br />

ngesiXhosa,” ulebele<br />

watsho.<br />

Luphumlo Ngcayisa<br />

U-Luphumlo Ngcayisa oyinzalelwane<br />

yase Walmer<br />

nowakhe wangumsasazi eMetro<br />

FM naye uhlomle wenjenje,<br />

“Ndiyithakazelele kakhulu into<br />

yokuchongwa ukuba ndibe yinxalenye<br />

yalo mnyhadala, kuba<br />

sikhula sifunda iincwadi. Ukufunda<br />

kubalulekile kuba kongeza<br />

ulwazi, kwaye kuyakulumla<br />

kwizinto ezinxaxhileyo ezifana<br />

notywala neziyobisi. Ndivuyiswa<br />

nayile yokuba kubekho i<strong>Zithethele</strong><br />

kwi Bay ebhalwe ngesiXhosa,<br />

ukuze abantu bangaphuncukwa<br />

lulwimi labo, kwaye<br />

nababhali abasakhasayo bafumane<br />

ukwaziwa ngenxa yeli<br />

phepha.”<br />

Jafta Mamabolo<br />

U-Jafta Mamabolo wodumo<br />

lwe Generations njengo Matthew<br />

naye uthi ukhule ezithanda<br />

kanobom iincwadi. “Mna bendingaba<br />

bantwana bebezivalela<br />

ekoneni e library ngencwadi.<br />

Ndade ndavalwa ukuba ndithathe<br />

iincwadi e library kuba bendingazibuyisi<br />

ngethuba, into ke<br />

embi,” utsho eyihleka okaMamabolo.<br />

Ukwathe le Book Week<br />

liqonga lokukhuthaza abantu bafunde<br />

iincwadi, amaphephandaba<br />

noolindixesha, bangabe beqolozele<br />

oomabonakude.<br />

Iincwadi zika Phumelelo Antoni<br />

okwangumhlohli eSisongaye<br />

High eTinarha ziyafumaneka.<br />

Isimbonono sifumaneka kumathala<br />

eencwadi zeNelson<br />

Mandela Bay iphela, kanti xa<br />

ufuna ukuthenga Yiyiphi ke<br />

ngoku le? ungaqhagamshelana<br />

naye ku 0728192168.


14 September 2012<br />

Friday<br />

EVENT: Gugulethu Tenors Live in<br />

Concert – Concert goers can expect<br />

to be enchanted by the soothing<br />

harmonies and remarkable<br />

voices of a proudly home-grown<br />

four-piece, who have graced the<br />

stages of SA`s top events and festivals,<br />

and shared bills with local<br />

and international headliners. THE<br />

GUGULETHU TENORS - Loyiso<br />

Gqola, Mpendulo Yawa, Siyabulela<br />

Gqola, Xolani November Duration<br />

1 hour excluding 20 minute<br />

interval<br />

VENUE: Vodacom Amphitheatre,<br />

The Boardwalk<br />

ENTRANCE: R100, children under<br />

10 years free<br />

TIME: 20:00<br />

CONTACT:<br />

Computicket 0861 915 8000<br />

15 September-06 October 2012<br />

Saturday<br />

EVENT: The Bay Hip-Hop Festival<br />

2012<br />

VENUE: The Music engineering<br />

Workshop 15 Sept, Coffee Cafe<br />

Building next to Main Library. The<br />

Bay Sketch Battles 2012 (Finals),<br />

29 Sept, Havelock Centre in Central<br />

Town. The Main event 6 October,<br />

Raymond Mhlaba Sport Centre<br />

(Motherwell) Business workshop,<br />

basketball, Rap, Dance, DJ’s and<br />

board games<br />

ENTRANCE: Free<br />

CONTACT:<br />

Mthobeli Moni 084 489 7863<br />

27-29 September 2012<br />

Thursday-Saturday<br />

EVENT: New Brighton Wine Festival<br />

(Imbizo Events will be hosting<br />

its inaugural New Brighton Wine<br />

Tasting Festival 2012. It will be<br />

showcasing South Africa’s award<br />

winning wines and local artists will<br />

be performing)<br />

VENUE: Red Location Museum<br />

ENTRANCE: R80 @ Computicket<br />

TIME: Thurs 18:00-22:00, Fri<br />

17:30-22:30 and Sat 15:00-22:00<br />

CONTACT: Nomfundo 073 266<br />

0864, nomfundo@ictsummit.co.za<br />

28 September 2012<br />

Friday<br />

EVENT: Eastern Cape Gospel Series,<br />

The best-loved voices in Gospel<br />

music in South Africa will be<br />

featuring:- KGOTSO MAKGALEMA<br />

VELISWA SKEYIKHOLEKA DU-<br />

BULA LUSANDA MCINGAISRAEL<br />

MOSEHLA<br />

VENUE: Nangoza Jebe Hall E N-<br />

TRANCE: R150<br />

TIME: 18:00<br />

CONTACT:<br />

Computicket 0861 915 8000<br />

29 September 2012<br />

Saturday<br />

EVENT: Cultural Explosion, Come<br />

and enjoy<br />

Marimba Music, Drumming (Djembe)<br />

Teams. Different types of African<br />

Traditional Dancers Mbira Music<br />

and also get inspired by Jazz,<br />

Poems and many many more<br />

VENUE: The Boardwalk, Amphitheatre<br />

ENTRANCE: R30 @Computicket<br />

TIME: 19:00-22:00<br />

CONTACT:<br />

Rodger 078 091 211<br />

If you have an event you want the<br />

community to know about, contact<br />

Vuvu at 041 363 2377 (office<br />

hours) or fax 041 363 0949 or<br />

nomvuyo@zithethele.co.za<br />

If you stay in Port Elizabeth, Uitenhage, Despatch<br />

and surrounding areas – THAT’S GOOD NEWS<br />

SWITCH ON TO BAY TV – FOR FREE<br />

Bay TV will show community news, sport, youth, arts<br />

and children’s programmes and much, much more.<br />

All local stuff for local people<br />

HERE’S HOW TO GET BAY TV IN 4 EASY STEPS<br />

1. Get a terrestrial aerial that picks up Free to Air TV<br />

stations<br />

2. With this connected, manually tune your television<br />

in the UHF bandwidth until you find e-TV<br />

3. Continue tuning and you will find Bay TV<br />

(channel 54, frequency 735.25MHz)<br />

4. Save this channel on your television and BAM!<br />

You are watching Bay TV<br />

Contact us on 041-1010 103<br />

MNCEDI HUBERT NGQAWANA<br />

sub@zithethele.co.za<br />

Izimba lendela alihlumi<br />

Our New Address:<br />

29 Mount Road,<br />

Mount Croix<br />

ikasi lam<br />

Iqhalo elisetyenziswa kumzali osoloko ebathethisa abantwana bakhe kungenjalo abavalele endlwini ngelithi<br />

ubalumla kwiimfundiso ezigwenxa, angabayeki bazikhulele ze bafunde izinto ngokuzifumanela.<br />

Ikhaba alithenjwa<br />

Umntu makanyamezele alinde de kubonakale isiphumo sento – intetho esukela ekubukeleni umbona xa<br />

ulikhaba, kuba ngelo xesha umntu akaqiniseki ukuba loo mbona woza nesivuno esingakanani.<br />

Intloya iphuma emasini<br />

Kuthethwa ukuba yonke into inesizathu sayo – kaloku intloya ikhangeleka ngokungathi ngamanzi, kodwa<br />

wakuyingcamla uve ukuba iphuma emasini<br />

POEM<br />

MAMA KUBI UKUHLALA NOTATA<br />

Mhla ulalise kwihlathi lamahlosi nemidlebe,<br />

Uhlala uhlahlanjelwa ngumhlana;<br />

Soloko uhlathuzelelwa ziinwele;<br />

Soloko uvavanywa luvalo.<br />

Asilokhaya eli mama!<br />

Kuyaphazamisa akuphumzi emphefumlweni<br />

Ukuhlala eziko nerhorho esoloko igragrama;<br />

Nokubukela umama ome ngokomsingizane,<br />

Ngenxa yokusoloko ejanyelwe sisilo;<br />

Ngenxa yokusoloko entantazelela ukwanelisa isilo.<br />

Mama kubi ukuhlala naye!<br />

Akasilo khakha lokuphephisa kwizibhengubhengu;<br />

Akasiso nesandla sokuphulula iinduma,<br />

Umntu owasoloko egwagwisa ngezigalo.<br />

Umntu oqhayisa ngokwazi ukuphakamisa igwangqa.<br />

Mama kubi ukuhlala notata!<br />

By Soga Mlandu<br />

<strong>Zithethele</strong> is published by: The Media Workshop 99 2 nd<br />

Avenue, Newton Park, Port Elizabeth, 6045<br />

Tel: 041 363 2377<br />

You can contact the news editor: Khanyisa Sinqe<br />

on 074 898 7011 or email her at<br />

khanyisa@zithethele.co.za.<br />

Contact the editor at editor@zithethele.co.za.<br />

To advertise, please call 041 363 2377 or<br />

email: adverts@zithethele.co.za.<br />

Letters can be posted to: P.O. Box 70251,The Bridge,<br />

6032<br />

Opinions expressed in this publication are not<br />

necessarily those of The Media Workshop or any of<br />

the clients or advertisers.<br />

Information is believed to be correct at the time of<br />

going to print.<br />

No material (articles or photographs) may be reproduced<br />

in whole, or in part, without specific written<br />

permission by the managing editor.<br />

<strong>Zithethele</strong> does not endorse any<br />

claims made by advertisers.<br />

� PAGE 5


THE NATIONAL REGISTER F<br />

Chapter 6 of Criminal Law (Sexual Offences and Related Matters) <strong>Amendment</strong> Ac<br />

WHAT IS THE NATIONAL REGISTER<br />

FOR SEX OFFENDERS (NRSO)?<br />

The NRSO is a database containing the details of<br />

people who have been convicted of any sexual offence<br />

against a child or mentally disabled person.<br />

THE ACT AND THE NATIONAL<br />

REGISTER<br />

�������������������������������������������<br />

���������������������������������������������������� �<br />

forms of sexual penetration without consent,<br />

irrespective of gender and age.<br />

���������������������������������������������������� �<br />

and mentally disabled persons such as:<br />

�� �����������������<br />

�� �������������������������<br />

�� �������������������������������<br />

�� ���������<br />

�� ���������������������������������������������<br />

WHY DO WE NEED A NATIONAL<br />

REGISTER?<br />

South Africa needs a NRSO to curb the high<br />

prevalence of sexual offences against children<br />

and mentally disabled persons. By registering<br />

all the details of convicted sexual offenders,<br />

their access to vulnerable groups are limited.<br />

PAGE 6<br />

Thurs�<br />

THE PURPOSE OF THE NATIONAL<br />

REGISTER<br />

It is to protect children and people who are mentally<br />

disabled against sexual offenders by establishing and<br />

maintaining a record of persons who:<br />

��� ������������������������������������������������� �<br />

a child or person who is mentally disabled whether<br />

committed in or outside the country<br />

��� ��������������������������������������������� �<br />

against a child or a person who is mentally disabled<br />

��� ����������������������������������������������������� �<br />

relevant authorities dealing with vulnerable groups<br />

the means to verify the existence of perpetrtors on<br />

this register.<br />

For more inform<br />

The Department of Justice an<br />

Postal address: Private Bag X81, Pretoria, 0001 | ntchiloane


OR SEX OFFENDERS<br />

t, <strong>2007</strong> (<strong>Act</strong> 32 of <strong>2007</strong>), established the National Register for Sexual Offenders<br />

WHAT INFORMATION IS ON THE<br />

NATIONAL REGISTER AND WHO<br />

HAS ACCESS TO IT?<br />

The National Register contains:<br />

������<br />

����������<br />

�����������������<br />

�����������������<br />

������������������������������������������������<br />

The National Register will also outline the nature of<br />

the crime including:<br />

����������������������<br />

�����������������������<br />

��������������<br />

��������������������������������������������<br />

The contents of the National Register will not be<br />

made avaiable to the public. Only those entitled to<br />

�����������������������������������������������������<br />

the information contained in the National Register. It<br />

is a criminal offence for anyone to disclose or publish<br />

information contained in the National Register.<br />

WHO IS RESPONSIBLE FOR THE<br />

MANAGEMENT OF THE NATIONAL<br />

REGISTER?<br />

� The Minister of the Department of Justice and<br />

Constitutional Development establishes and<br />

maintains the National Register<br />

��������������������������������������������<br />

administers the National Register<br />

�����������������������������������������������������<br />

of Health and the courts nationwide submit the<br />

relevant information for the registration of offenders.<br />

Stand together<br />

Understand<br />

Protect<br />

Persevere<br />

Organise<br />

Report<br />

Take action<br />

ation contact:<br />

d Constitutional Development<br />

@justice.gov.za | www.justice.gov.za | Tel: 012 315 1111<br />

Thursday, 13 September 2012 - Thursday, 27 September 2012<br />

PAGE 7 7


PAGE 8<br />

Thursday,�


ezolonwabo<br />

Imvumi yegospel uLuthando inyukela ngentla<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Imvumi yomculo wezokholo<br />

uLuthando Matodlana ukhuphe<br />

icwecwe lakhe lesithathu u “The<br />

Reason”, esele lidlalwa kwizikhululo<br />

zoonomathotholo. Eli cwecwe<br />

lineengoma ezinokonwatyelwa ngumntu<br />

wonke, kuba kukho ezithi<br />

juxuza ezifana no Ekubonakaleni<br />

kwakunye nezizolileyo ezifana no<br />

Ithemba. Ezinye ezithandwayo<br />

ngo Jesus I love, Nkosi inamandla<br />

no Thatha.<br />

“Kule album ethi “The Reason”<br />

ndifuna ukubulela iNkosi nabo<br />

bonke abaye bandixhasa kwindlela<br />

endiyihambayo yomculo wokholo.<br />

U “The Reason” akohlukanga kwii<br />

albums zam ezigqithileyo. Ndisengulaa<br />

Luthando nimaziyo oshumayelayo,<br />

kungekho nto intsha,”<br />

utshilo uLuthando. Le nzwana iqale<br />

ngo October wanyakenye ukusebenza<br />

kweli cwecwe, esebenza<br />

noMzwanele Maqhosha waseZ-<br />

wide ne producer uXolani Dlamini<br />

noSibongile Feni. Eli cwecwe lididiyelwe<br />

yinkampani entsha iDelaray<br />

Records eAlgoa Park.<br />

Amacwecwe akhe angaphambili<br />

u “Meli wam” no “Nizomnika”<br />

athengiswa kakuhle kwiMpuma<br />

Kapa naseKapa, yaye eli litsha<br />

kulindeleke ukuba liphindaphinde<br />

loo ntengiso. Eli gatyana lithi<br />

umculo usegazini kuba noyise<br />

wayeyimvumi ecula ne orchestra,<br />

ekhenketha ihlabathi. U-Luthando<br />

ukhuliswe nguninakhulu omxhase<br />

nangemali kwinqanaba ngalinye<br />

alihambileyo. “Ndandisiya kwisikolo<br />

secawe kuba kwakukho umculo,<br />

yaye ekukhuleni bendithanda ukucula<br />

ndizibukele esipilini. Ndikhule<br />

ndimamela uHlengiwe Mhlaba<br />

noRebecca Malope. Ndaba nenyhweba<br />

yokwabelana ngeqonga no-<br />

Hlengiwe Mhlaba eNangoza Jebe,<br />

into eyaba ngathi liphupha kum,”<br />

uthethe watsho uLuthando.<br />

Xa besimngcambazisa<br />

ngemiqobo esendleleni esingisa<br />

empumelelweni uthethe wathi,<br />

“Asiyifumani inkxaso kumasipala,<br />

kufuneka sibethe kuthi epokothweni<br />

kuba asibonelwa ntweni<br />

njengeemvumi zalapha ekhaya<br />

ngabo baququzelela iminyhadala.<br />

Umzekelo, xa kusiza iimvumi zomgangatho<br />

wehlabathi asimenywa<br />

thina. Enye ingxaki ngoonqevu<br />

abathatha amacwecwe ethu bawashicilele<br />

ukuze bawathengise<br />

ngemali ephantsi. Loo nto iyasibulala<br />

ngakumbi iimvumi ezisesenyeleni.”<br />

U-Luthando ukwangumsasazi<br />

wenkqubo ka Bay TV ethi<br />

Ezokholo nathi loo nto ayimsusanga<br />

emculweni wakhe.<br />

Ngaphandle komculo eli tyendyana<br />

likwanenkampani yempahla<br />

u “Walk Tall Fashion” evelisa impahla<br />

yamanene namanina. Ukuzifumanela<br />

icwecwe elililo likaLuthando<br />

u “The Reason” ungamtsalela<br />

umnxeba kwa 073 336 2410<br />

okanye umkhangele ku Facebook,<br />

kungenjalo ku Lmatodlana@yahoo.<br />

com<br />

Yinkwenkwezi ekhanya ezizweni<br />

KHANYISA SINQE<br />

khanyisa@zithethele.co.za<br />

U-Thulanimawethu Deke uzenzela<br />

igama kwilizwe jikelele kumsebenzi<br />

wemiboniso bhanya-bhanya.<br />

Lo ka Deke noogxa bakhe<br />

badidiyela inkqubo-mbaliso yebhanya-bhanya<br />

(documentary) eyayibalisa<br />

ngamachule enkcubeko<br />

aquka umculo. Iimvumi zaseKapa,<br />

abazobi noomajayivana be hip-hop<br />

bebalisa ngamahlandinyuka obomi<br />

nezithembiso zabo basemagunyeni.<br />

Lenkqubo-mbaliso yakhe u ‘The<br />

Creators’ yaphekwa eKapa, kodwa<br />

ityhutyhe iminyhadala yehlabathi<br />

jikelele, efana nee National Geographic<br />

All Roads Film Festival,<br />

Texas Black film festival, Encounters<br />

International film festival, Zanzibar<br />

Film Festival nezinye. Kanti<br />

akaphelelanga apho kuba uninzi<br />

lwabantu lumbonile kwiintengiso<br />

zikamabona kude.<br />

U-Thulani Deke (enxibe ijezi ebomvu) ephahlwe ngabafundi base The<br />

Media Workshop abenza izifundo ze film and television production ukusuka<br />

ekhohlo nguMongezi Ncwadi, Nthabiseng Qwele noSaziso Lucas.<br />

Abaxhonkxi bodidi lwehlabathi<br />

LIZEKA TANDWA<br />

lizeka@zithethele.co.za<br />

U-Banele Njadayi noMkhonto<br />

Gwazela ngabaxhonkxi abazibaluleyo<br />

ngobuchule bokuguqula<br />

udongwe nentsimbi zibe yimifanekiso<br />

ekumgangatho wehlabathi.<br />

Esi sibini sichongwe ukuba<br />

siyokumela ilizwe eMerika, kuboniswe<br />

ngemisebenzi yabo kwelinye<br />

lawona maziko enkcubeko aphambili,<br />

iGuichard Gallery eChicago.<br />

Kaloku apho baya kumnyhadala<br />

ngenyanga ekubhiyozelwa imbali<br />

yoluntu olumnyama lwalapho,<br />

baphinde baye kwindibano<br />

yabazobi nabaxhonkxi behlabathi.<br />

Imanejala yabaququzeleli bakwa<br />

Trade Point uDavid Hammer<br />

uhlomle wathi, “Lo mcimbi wokuthumela<br />

lamachule phesheya,<br />

liphulo ebeliququzelelwa sithi kwa<br />

Trade Point, ngeenjongo zokuba<br />

abazobi nabaxhonkxi abamnyama<br />

elizweni bamenyelwe eRed Location<br />

Museum, apho bebezakubonisa<br />

ngemisebenzi yabo, ze kuvele<br />

eli cham lokuya eMerika.”<br />

Yimisebenzi yamachule okubalisa<br />

ngokuzoba ngokuxhonkxa<br />

angama-45 ezakube iboniswa<br />

eGuichard Gallery, kodwa sesi<br />

sibini kuphela esiza kuntinga, siyokumela<br />

loo machule eMerika.<br />

Oka Njadayi usuka eWalmer<br />

yaye yiminyaka emine ngoku esenza<br />

lo msebenzi. Uthi elithuba<br />

lokuwelela phesheya liyamchulumancisa,<br />

“Obu buchule ndibusebenzisa<br />

ukubonakalisa ngempilo<br />

neenzima zabantu belokishi<br />

yaseWalmer. Ndithi ndakucinga<br />

ngento yokubonisa ngomsebenzi<br />

wezandla zam kumnyhadala omkhulu<br />

kangaka, ndibuye ndincokole<br />

namanye amachule anamava<br />

ehlabathini, ndive ngathi kukho<br />

umkhenkce ohla ngomchachazo.<br />

Ingathi alisafiki elo thuba,” utshilo<br />

okaNjadayi.<br />

OkaGwazela uthi nangona<br />

wayengamenywanga yena ukuba<br />

athabathe inxaxheba kulo mcimbi<br />

wase Red Location Museum ebutsheni<br />

bonyaka, waqonda ukuba<br />

eze nomsebenzi wakhe, hleze awelwe<br />

ngumqa esandleni. Lo kaGwazela<br />

ugqibezela izifundo zakhe<br />

zokusebenza ngodongwe, ii masters<br />

in ceramic design. “Ngenene<br />

ndisikelelekile kuba njenge artist<br />

esakhulayo bendiba kothatha iminyaka<br />

phambi kokuzenzela igama<br />

elizweni. Amaxesha amaninzi imisebenzi<br />

yethu ayinanzwa, yaye<br />

loo nto iyasisokolisa, kodwa eli<br />

cham libonisa ukuba umsebenzi<br />

wethu unendawo kwinkcubeko yehlabathi,”<br />

utshilo okaGwazela.<br />

“Uyakhula umdla kubathengi<br />

bemisebenzi exhonkxiweyo kwihlabathi<br />

jikelele, yaye xa thina<br />

kwa Trade Point sinokuvulela<br />

abaxhonkxi amathuba afana nawokubonisa<br />

ngemisebenzi yabo<br />

phesheya, loo nto ingawuphakamisa<br />

umgangatho ibuye ifunqule<br />

nendlela ethengwa ngayo loo<br />

misebenzi,” utshilo oka Hammer.<br />

Ukwathe, “I-Guichard Gallery kudala<br />

isingatha imisebenzi ephuma<br />

kumazwe ase Afrika, kodwa kokokuqala<br />

ukuba uMzantsi Afrika<br />

uthabathe inxaxheba ngenyanga<br />

ekubhiyozelwa imbali yabantu<br />

abamnyama. Yiloo nto kuthunyelwe<br />

imisebenzi yamachule angama-45<br />

ekhatshwa ngabaxhonkxi ababini,”<br />

uyigqibezele njalo intetho yakhe<br />

oka Hammer.<br />

Esi sibini siya kuntingela eMerika<br />

ngomhla we 18 September.<br />

U-Deke yinzalelwana yaseWalmer,<br />

ilokishi eyaziwa njengenobundlobongela<br />

yaye ingenaphuhliso<br />

lungephi, kodwa le<br />

ndedeba yona iluphikisile ololuvo<br />

yakhanyisa isibane sempumelelo<br />

nokuzimisela. Uthi ukunyamezela,<br />

ukuzimisela nokuba nombono kuko<br />

okumncedileyo ukuba agatyhafi,<br />

yaye athi gqolo ukubheka phambili<br />

nephupha lakhe lokuba ngumvelisi<br />

wemiboniso bhanya-bhanya.<br />

“Ndandisoloko ndizibona ndisenza<br />

lo msebenzi, iyinto elapha<br />

kum ngaphakathi, kodwa iintsiba<br />

zokubhabha izizo ezindilibazisayo,<br />

kuba emva kwebanga leshumi ndiye<br />

ndaxelenga kwiindawo eziliqela,<br />

ndiqweba imali yokufunda ndaze<br />

ndaya esikolweni, kodwa lento<br />

babendifundisa yona yayingeyiyo<br />

le ndandiyifuna, ndayeka. Ndaya<br />

eRhawutini nalapho kwabanzima<br />

kakhulu, ndaphinda ndabuyela<br />

ekhaya nalapho ndenza uqeqesho<br />

kwicandelo leFilmmaking e<br />

“Lithuba lokuba sithengise ngeNelson<br />

Mandela Bay kwiqonga lehlabathi,<br />

atsho nawethu amazwi aviwe.<br />

Umsebenzi wam uzakuxelela<br />

The Media Workshop. Apho ke yacaca<br />

mhlophe indlela yam ukuba<br />

isingisephi na. Emva kweloqeqesho<br />

ndaya eKapa, kulapho umbono<br />

wokwenza lebhanya bhaya<br />

waphuhla khona,” utshilo.<br />

Lo ka Deke ukholelwa kwelokuba<br />

xa amathuba ekuvumela, yithi<br />

gqolo ukuwasebenzisa kuba nangoku<br />

uthi usanqwenela ukufunda,<br />

kuba kwelicandelo lomsebenzi<br />

ufunda de ukhokhobe. “Ukuba<br />

ndinokufumana iintsiba ndingathanda<br />

ukuqhubekeka nezifundo<br />

zam, kuba ndikhe ndayo kroba<br />

naphaya e Big Fish School of film<br />

making, kodwa ngenxa yokungabi<br />

nayo inkxaso-mali khange ndigqibe.”<br />

Ukanti ngoku u-Deke ubuyel’<br />

ekhaya eze kukhanyisela abo bafuna<br />

ukuthatha elikhondo lebhanya<br />

bhanya. Ukhe watyelela abafundi<br />

beziko I The Media Workshop nalapho<br />

ebebabukelise le documentary<br />

emenzela igama, ekwaphendula<br />

nothotho lwemibuzo.<br />

ihlabathi ngekati elele eziko apha<br />

ekhaya kwakunye nempumelelo<br />

yelizwe lam,” ugqibezele ngelo<br />

okaGwazela.<br />

U-Banele Njadayi<br />

(ekhohlo) noMkhonto<br />

Gwazela<br />

(ekunene) bekunye<br />

nomxhasi wakwa-<br />

Tradepoint uDavid<br />

Hammer, bazakuntingela<br />

eMerika<br />

ngeliyakumela eli<br />

lizwe nokubonisa<br />

ngemisebenzi yabo<br />

yezandla<br />

� PAGE 9


PAGE 10 Thursday, 13 Septem�


imidlalo<br />

Bazimisele ukwenza imbali kwibasketball<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Isikolo samabanga aphantsi<br />

iMdengentonga Primary, yiyo ezakumela<br />

iphondo leMpuma Kapa<br />

kukhuphiswano lwe Under-13 kwi<br />

basketball yomthinjana kazwelonke,<br />

eRhawutini ngoDecember<br />

walo nyaka. Oku kubangelwe kukuphumelela<br />

kwesi sikolo kukhuphiswano<br />

lwephondo olalubanjelwe<br />

eJan Smuts Stadium eMonti<br />

nge 9 Agasti. U-Zoleka Hlangwana<br />

ongumqeqeshi we basketball kwesa<br />

sikolo, uthi lo mdlalo usungulwe<br />

ngo 2010 eMotherwell ngoncedo<br />

luka Sibongile we Love Life.<br />

I-Mdengentonga yaba sesinye<br />

sezikolo ezihlanu kuquka neDumani,<br />

Khulile, Khwezelihle ne<br />

Elufefeni Primary.<br />

“Ndavuya kakhulu sakubuya<br />

nendebe kuba yayiyinto esingazange<br />

siyilindele. Sasiqala ukudlala<br />

ngaphandle kwaseBhayi. Sab-<br />

hulela amasaka amaqela ama-5<br />

aphuma kwiMpuma Kapa yonke,<br />

sayiphumelela itumente. Iqela lethu<br />

laxhaswa nayinqununu yethu<br />

uMveleli Mbeweu owasuka eQonce<br />

ukuza kusixhasa eMonti,” utshilo<br />

okaHlangwana. I-Mdengentonga<br />

le is NU 7 eMotherwell, neyenye<br />

yeelokishi ezisokolayo kwesi sixeko.<br />

Akho kwamali yokuqhubekeka<br />

nalo mdlalo, yaye nekit abanayo<br />

inye, kwaye kwabelwana ngayo<br />

nabadlali besoka bamakhwenkwe<br />

namantombazana.<br />

“Asinayo nebhola le yokuziqeqesha,<br />

kwanebala lebasketball.<br />

Kangangokuba siziqeqeshela<br />

kwezinye izikolo. Naxa kufuneka<br />

siyodlala ootitshala babetha ezipokothweni<br />

kuba abazali baba<br />

bantwana abaphangeli,” uqhube<br />

watsho okaHlangwana. “Iindleko<br />

zezithuthi nendawo yokuhlala<br />

eMonti sazibhatalelwa liSebe leMfundo.<br />

Ndiqinisekile ukuba bazakuphinda<br />

basibhatalele nokuya eRhawutini.<br />

Eli qela lebasketball lamantombazana<br />

lase Mdengentonga<br />

siqinisekile ukuba lizakwenzela<br />

iphondo leMpuma Kapa ne Nelson<br />

Mandela Bay igama, ngokuthi<br />

sibuye nayo indebe,” ugqibezele<br />

watsho okaHlangwana.<br />

U-Wendy Mdalana ominyaka ili-<br />

12 oku grade 6 nongukapteni weli<br />

qela uthi nabo bayanqwena ukuba<br />

nee tracksuits njengabantwana<br />

bezinye izikolo. “Bakhangeleka<br />

bahle abanye abantwana xa benxibe<br />

ii tracksuits neekit zabo, kodwa<br />

thina kuba sisuka kumakhaya<br />

ahlelelekileyo asikwazi kuthengelwa<br />

ezo zinto. Asizovuma isidakumbise<br />

loo nto, yaye sizakubuya<br />

nayo indebe ngoDecember,” utshilo<br />

uWendy. Le ntwazana ineenjongo<br />

zokuqhuba nezifundo, kodwa<br />

inephupha lokudlala lomdlalo webasketball<br />

kudidi labahlawulwayo.<br />

Abaququzeleli bale tumente ingoDisemba<br />

eRhawutini bazakuzibhengeza<br />

iintsuku zemidlalo leyo<br />

kungekudala.<br />

Abadlali base Mdengentonga Primary nendebe abayiphumelele kwitumente<br />

ye basketball ebibanjelwe eMonti, bevathe ikit yesoka yamakhwenkwe<br />

eso sikolo.<br />

Bekuqhawuk’ unobathana kwitumente yesoka<br />

Staff Reporter<br />

Amkelwe ngezandla ezishushu<br />

amaqela aphuma mbombo zone<br />

zeli leMpuma Kapa kwitumente<br />

ye Metropolitan Under 16, kumabala<br />

ezemidlalo e-Motherwell NU<br />

2 kwimpela veki esiphuma kuyo.<br />

Le tumente ibizakuhluza amaqela<br />

azakumela iMpuma Kapa kumgangatho<br />

kazwelonke. Ooxholovane<br />

besikolo samabanga aphezulu<br />

i-Phangalele yaphesheya kweNciba,<br />

kwinqila yase OR Tambo<br />

bangene betshila ebaleni kumdlalo<br />

wamagqibela kankqoyi, apho<br />

bebezakujijisana nesikolo samabanga<br />

aphakamileyo i-Joe Slovo,<br />

senqila yase Chris Hani. Isiqingatha<br />

sokuqala siphele kungekho<br />

manqaku. Kwisiqingatha sesibini<br />

i-Phangalele iwuqale umdlalo<br />

ngomxhino, bexhentsisa ikrwala<br />

befuna undikho, kodwa esala unozinti<br />

we Joe Slovo u-Thando<br />

Doda.<br />

Ngemizuzu emihlanu kudlalwa<br />

wavela u-Majayina Sazi echank-<br />

catha emgceni exel’ uthekwane<br />

kanti u-Masimbonge Mtomzini umbonile,<br />

wabetha intambo ende, lahlala<br />

emnatheni. Liquqe libuyelela<br />

iqela lase OR Tambo liyincakuba<br />

kwi Joe Slovo, libeka uxinzelelo<br />

ingu Lulama Yogwa kwakunye<br />

no Mlungiseleli Nyila. Kwalile pha<br />

kulamizuzu yamashwa namathamsanqa,<br />

wathakatha emini uMlungiseleli<br />

Nyila, wayikhaba ngakwi<br />

coner flag, wanaba wancama u-<br />

Thando Doda weva ngabalandeli<br />

ukuba lihleli esigcawini. I-Phangalele<br />

ithweswe isithsaba sobuntshatsheli<br />

betumente emva kokuphumelela<br />

ngo 2-0, baphumelela<br />

iR20 000, indebe kwakunye neembasa<br />

zegolide. Ukanti omathandathu<br />

amaqela ebethathe inxaxheba<br />

kwitumente azifumanele iimpahla<br />

zokudlala (soccer kit). I Joe Slovo<br />

kwakunye nePhangalele ngamaqela<br />

azakumela iphondo le Mpuma<br />

Kapa kwitumente kazwelonke,<br />

ezakudlalelwa Kwa Zulu-Natal ngeyeDwarha<br />

nge 3 uyakuma nge 7<br />

kumabala ase King Zwelithini.<br />

Benikezela ngembasa ku captain we Phangalele u-Majayina Sazi ngu<br />

Tebogo Lemke wakwa Metropolitan, Mzonyana Gcalishe wakwa DSRAC<br />

kwakunye no Mzimkhulu Fina wakwa SAFA.<br />

Sakhile Nkewana we Real City (white) ebetha ithayithayi edlula ku Mabhelandile Mjaji we Young Tigers.<br />

Ezinye iziphumo:<br />

Group A<br />

Egqili (Joe Gqabi) 1-2 Molly Blckburn (Nelson Mandela Bay)<br />

Egqili (Joe Gqabi) 0-4 Phangalele (OR Tambo)<br />

Mollu Blackburn (NMB) 0-1 Phangalele (OR Tambo)<br />

Group B<br />

Manguzele (Alfred Nzo) 1-2 Joe Slovo<br />

(Chris Hani)<br />

Manguzele (Alfred Nzo) 5-3 Samkelo (Cacadu)<br />

Joe Slovo (Chris Hani) 4-2 Samkelo (Cacadu)<br />

Pier 14 Competition winner<br />

Ophumelele is’gubha sebhaso le R25 000 kukhuphiswano lwase Pier 14 lwango August olwaluphume kwi<strong>Zithethele</strong>,<br />

ibe ngumama uGloria Meyer wase Lower Mount Croix eBhayi ominyaka ingama-66.<br />

� PAGE 11


VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

PAGE 12<br />

imidlalo<br />

Ijonge emajukujukwini iBay Stars<br />

I-Bay Stars inamaphupha<br />

kuya kudidi lwe National First<br />

ivision kulo nyaka uzayo, apho<br />

yakuba liqela lesibini eliphuma<br />

weli phondo njengoko iBlackburn<br />

overs sele ilapho. Loo maphupha<br />

kufezeka xa inokuthi ibe kwindao<br />

yokuqala kwi SAFA Second<br />

ivision League, ze ilwele ukunukela<br />

ngentla. Eli qela laphuma<br />

ndawo yesithathu ngo 2011/2012<br />

wiqonga elalisakwaziwa njenge<br />

odacom League.<br />

“Ngesasiphumelele kula<br />

eague, qha sabethwa ngamava<br />

amanye amagingxi-gingxi, koda<br />

siyancoma ukuba sithi siqala<br />

kufika kula mgangatho, siphume<br />

ndawo ye-3,” utshilo uMark<br />

ommy oyimanejala eyongameeyo<br />

kwi Bay Stars. Ngo 2011/12<br />

Stars khange sibethwe ekhaya,<br />

ephumelela ngo 100% imidlalo<br />

abo, kodwa abaqhuba kakuhle<br />

a bedlala kwezinye iindawo. “Xa<br />

inokuphumelela isiqingatha semilalo<br />

yethu eluhambeni, ze sig-<br />

cine irekodi yethu ka 100% apha<br />

ekhaya, ayakufezeka amaphupha<br />

ethu,” utshilo okaTommy.<br />

Kule season iBay Stars inomqeqeshi<br />

omtsha owayesakudlala<br />

eNgilane, kwaye engumqeqeshi<br />

woonozinti kwi Everton aphinde<br />

abe ngumqeqeshi weMpumalanga<br />

Black Aces uMark Harrison. Lo<br />

ka Harrison uthi amalungiselelo<br />

aqhuba kakuhle okoko kwangoJulayi.<br />

Ngendlela elizimisele ngayo<br />

eli qela lide latyikitya abadlali<br />

abanamva kwiqonga loompondo<br />

zihlanjiwe abafana no Siyabulela<br />

Songwiqi owayesakudlalela iKaizer<br />

Chiefs neSantos, owayesakuba<br />

ngunozinti we Bay United uSheldon<br />

Baatjies, uLyle Peters osuka<br />

kwi African Warrios, kwakunye<br />

noBhongolwethu Nkhosana no Orlin<br />

Powel.<br />

U-Nichola Mgataza oyimanejala<br />

yeBay Stars uthi amaqela<br />

ebebaswantsulisa kule season<br />

idlulileyo yi Tornado FC yaseMonti<br />

neyathi yaphumelela ekugqibeleni,<br />

iFC Buffalo eyaphuma kwindawo<br />

yesibini ne Mthatha Bucks. “Ngaloo<br />

maqela asisokolisayo yaye sizakuwaqwalasela<br />

ngeliso elibukhali,<br />

U-Achuma Klass we Bay Stars<br />

ebil’esoma ezilolongela ukuqala<br />

kwe SAFA Second Division League,<br />

eyayisakwaziwa njenge Vodacom<br />

League.<br />

nalo naliphina iqela elineenjongo<br />

zokuzixhwithela alizikusinda,” utshilo<br />

okaMgataza. I-SAFA Second<br />

Thursday, 13 September 2012 - Thursday, 27 September<br />

Division League iyakuqala emva<br />

kwentlanganiso eyobanjwa yiSAFA<br />

nge 16 September 2012.<br />

������������ �����������������������������<br />

��������������������������������������������������<br />

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />

���� 2010 KIA ��������� PICANTO 1.1 ���������� 38000 ����� ���� SILVER<br />

R �������� 84,900.00<br />

���� 2012 GEELY ��������� LC-CROSS ���������� R 1.3B GL<br />

2011 FORD FIGO 1.4 AMBIENTE<br />

���� ���� ����� ��������� �����<br />

2011 NISSAN MICRA 1.2 VISIA+MT<br />

���� 2009 TOYOTA ������������� YARIS T3+ �������� 5DR<br />

���� 2011 CHEVROLET ����� ��������� AVEO 1.6 LS SEDAN<br />

���� 2011 TOYOTA �����YARIS ������������ ZEN 1.3 SEDAN A/C<br />

250 �����<br />

31000<br />

�����<br />

12181<br />

24000 �����<br />

������ 32000<br />

25000 �����<br />

�����������<br />

RED<br />

WHITE<br />

�����<br />

SILVER<br />

������ GREY<br />

������ BLACK ���� �����<br />

����� BLACK/BROWN<br />

R �������� 97,990.00<br />

R ��������� 99,000.00<br />

R 99,900.00<br />

���������<br />

R 107,900.00<br />

R �������� 107,900.00<br />

R �������� 107,900.00<br />

���� 2012 NISSAN ��������������� MICRA 1.5DCI ACENTA MT<br />

4000 ����� ��� WHITE<br />

R �������� 117,900.00<br />

���� 2011 VOLKSWAGEN �������������� POLO ������ VIVO 1.4 ���TREND A/T 4DR<br />

2011 VOLKSWAGEN POLO 1.4 TRENDLINE 5DR<br />

���� ������������������������<br />

2011 TOYOTA COROLLA 1.3 IMPACT<br />

���� 2012 NISSAN ������������ LIVINA X-GEAR ��� ����� 1.6 ACENTA ��<br />

���� 2009 NISSAN ������������ X-TRAIL ������ 2.0 4X2 ������ XE ��<br />

���� 2010 NISSAN ������������� X-TRAIL 2.0 ������������������ 4X2<br />

26000 �����<br />

42000<br />

�����<br />

30000<br />

22000 ����<br />

73000 ����<br />

79700 ����<br />

������ JAZZ BLUE<br />

SILVER<br />

������<br />

SILVER<br />

������ WHITE<br />

������ SILVER<br />

������ WHITE<br />

R �������� 137,900.00<br />

R 137,900.00<br />

��������<br />

R 137,900.00<br />

R �������� 154,900.00<br />

R �������� 187,900.00<br />

R �������� 189,000.00<br />

���� 2011 AUDI ������������� A1 1.2T FSI ATTACTION �������������� 3DR ������<br />

���� 2010 NISSAN ����������������������� X-TRAIL 2.0 XE<br />

2008 BMW BMW X3 2.0 DIESEL M/T<br />

���� ������������������������ ������ ��<br />

2010 NISSAN X-TRAIL 2.0D 4X2<br />

���� 2012 HYUNDAI ������ ����� ELANTRA ��������� 1.8 GLS ���������� MANUAL<br />

���� 2011 NISSAN ����������������������� NP300 2.4I DC 4X2 MID<br />

���� 2011 HYUNDAI �������������� IX35 2.0 �������� GL �� ��<br />

17000 �����<br />

43769 �����<br />

96464<br />

�����<br />

64021<br />

2000 �����<br />

15500 �����<br />

36000 ����<br />

���� MAROON<br />

������ SILVER<br />

ROYAL BLUE<br />

�����������<br />

SILVER<br />

����� CLEAN BLUE<br />

������ WHITE<br />

����� ICE BLUE<br />

R �������� 189,900.00<br />

R �������� 209,900.00<br />

R 217,900.00<br />

��������<br />

R 227,900.00<br />

R ��������� 234,900.00<br />

R �������� 237,900.00<br />

R �������� 237,900.00<br />

���� 2012 NISSAN �������������� JUKE 1.6DDT ���������� 6MT 2WD �� TEKNA<br />

���� 2011 NISSAN ������ NP300 ������� HARDBODY ���������� 2.5D DC 4X2 MID<br />

2012 NISSAN JUKE 1.6DDT 6MT 2WD TEKNA<br />

���� ������������������������ ���������<br />

2010 TOYOTA HILUX 2.5D-4D 4X2 D/C<br />

���� 2012 NISSAN ������������� QASHQAI ���������������� 2.0L ACENTA<br />

���� 2010 MERCEDES ������������ BENZ ������������ C180 CGI A/T B/E<br />

���� 2012 HYUNDAI ������������ IX35 2.0 ��� GL ����� 4X2 MANUAL ��<br />

19300 �����<br />

22000 �����<br />

5000<br />

�����<br />

63000<br />

8951 ���<br />

35000 ���<br />

3000 ����<br />

����� SILVER<br />

����� WHITE<br />

BLACK<br />

������<br />

WHITE<br />

������� TATANIUM����<br />

��� SILVER<br />

����� SLEEK SILVER<br />

R �������� 245,900.00<br />

R �������� 246,900.00<br />

R 249,900.00<br />

��������<br />

R 257,900.00<br />

R �������� 257,900.00<br />

R �������� 269,900.00<br />

R �������� 269,900.00<br />

���� 2011 NISSAN ������������� QASHQAI 2.0 ����������������� DCI 4X2<br />

���� 2011 VOLKSWAGEN ������������������� T5 KOMBI ����� 2.0 TDI<br />

23000 ���<br />

48000 ���<br />

������ WHITE<br />

����������<br />

PEPER GREY<br />

R �������� 277,900.00<br />

R �������� 299,900.00<br />

��������������������������������������������������������������������<br />

����������������������������

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!