Amendment Act, 2007 - Zithethele
Amendment Act, 2007 - Zithethele
Amendment Act, 2007 - Zithethele
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
IINDABA ZEKASI LAM<br />
Edition 49<br />
Sanlam/MDDA Awards 2012: Best Front Pages & Investigative Reporting<br />
Finalist in the PanSALB Multilingualism Awards<br />
50 000 copies<br />
Sanlam/MDDA Best Community Newspaper 2010<br />
Tel: 041 363 2377 Fax: 041 363 0949 editor@zithethele.co.za 13 September 2012 - 27 September 2012<br />
kruthakruthwano lwepolitiki<br />
udidiyela unxunguphalo e-nu29<br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
Ubilela ezantsi umsindo wabantu<br />
emva kokutshiwa kwemizi emine<br />
eNU 29 eMotherwell nangona sele<br />
zifinciwe iiveki ezimbini eso sithwakumbe<br />
senzeka. Abo kwagqogqwa<br />
imizi yabo yaze yantunyekwa ngomlilo<br />
kwidabi lezopolitiko kwiqela<br />
elilawulayo, baphumele elubala besithi<br />
baphila ubomi bentshontsho.<br />
Ngoku bazizantanta bengasenamizi,<br />
ngenxa yokugrogriswa ngabatshisi.<br />
Xa beyichuba intsusa yoku<br />
kugrogriswa nokutshiselwa izindlu<br />
bathi banyanzelwe ukuba bangabi<br />
ngookhwel’ecingweni, bathathe icala<br />
kukruthakruthwano olugqubayo kulo<br />
mbutho utsala imikhala kumasipala<br />
wesixeko se Nelson Mandela Bay.<br />
Bathe bakwala, lavuth’iBhayi.<br />
U-Mpho Mkila uthi usalala egaqile<br />
kuba wafungelwa ukuba uzakucinywa<br />
igama xa ebonakele kuloo ngingqi.<br />
“Kubi kum nosapho lwam kuba<br />
ngoku asinakhaya, yaye silala kwizihlobo.<br />
Asiyazi ukuba le nyewe yosonjululwa<br />
nini, sizokwazi ukuqhubeka<br />
nobomi bethu kwakhona,” utshilo<br />
okaMkila. Umama uMkila unosapho<br />
lwabantu aba-9, yaye abantwana<br />
bakhe bakhutshiwe nasesikolweni<br />
ngenxa yezoyikiso, betyityimbiselwa<br />
umnwe ukuba xa beqhuba nesikolo,<br />
umama wabo uzakuba sengozini.<br />
Umama uMkila akayedwa kuba noNomakula<br />
Mele, Nomzi Mbono noBusisiwe<br />
Vumenjani bazibhaqe sebelutshaba<br />
kuluntu lwalangingqi.<br />
“Le nto iqale ngoske ndibuze<br />
imibuzo kuceba ka Ward 54 uAaron<br />
Nyikilana entlanganisweni, malunga<br />
nenkqubela yolwakhiwo olumisiweyo<br />
engingqini. Kucaca ukuba loo<br />
mibuzo yayirhuqisa umrhaji kuceba<br />
lowo, kuba wasuke wandigrogrisa,”<br />
utshilo uNomzi Mbono. Kuthabathe<br />
iinyanga ezine ukujongana ngezikhondo<br />
zamehlo ukususela ngoko,<br />
de kwagqabhuka udushe olumshiye<br />
etshelwe yindlu nayo yonke into engaphakathi.<br />
“Ndabukela idangatye<br />
litshabalalisa izinto endizisebenzele<br />
iminyaka, kodwa kwathi kuba<br />
namapolisa ayekho, andathiwa cha<br />
ligquba elalivutha ngumsindo. Andilazi<br />
ikamva lam nosapho ukuba<br />
lunjani kuba ndisangxungxe kwadade<br />
wethu. Ewe ndililungu le ANC<br />
kodwa andixhasi mntu utheni, qha<br />
umbutho,” utshilo okaMbono.<br />
Omnye wabo babekwelo gquba<br />
nothe wabanjelwa ukutshisa le mizi,<br />
kwakunye nokuzama ukonzakalisa<br />
ngenjongo, uthi usemi kwelokuba esi<br />
sine besizama ukunqanda uphuhliso<br />
nombane kuloo ngingqi. U-Thembinkosi<br />
Ndleleni uthethe wenjenje,<br />
“Le nto ayidibenanga nopolitiko, qha<br />
esi sine sabantu besifuna ukunqanda<br />
lo msebenzi ubusenziwa kule<br />
ward, kwaye besonyelisa noceba<br />
wethu, into ke esingayamkeliyo konke-konke.”<br />
U-Simphiwo Vumenjani wabethwa<br />
wabokoboko ezama ukukhusela<br />
usapho lwakhe kubantu ababevutha<br />
ngumsindo. “Zonke iimpepha zam<br />
ukusukela kwi ID ukuya kwiidiploma<br />
nezatifiketi zitshile. Inkosikazi yam<br />
izakuma enkundleni ngoLwesithathu<br />
wale veki kuba yayizama ukukhusela<br />
mna Ndifuna aba bantu basixelele<br />
ukuba besibenze ntoni besigxavula<br />
ngolu hlobo nje. Mna ndabethwa<br />
ndanencilikithi, ngoku ndiziva ndilahlekile<br />
yaye ndithe khunubembe,<br />
kuba andikwazi kulujonga usapho<br />
lwam kobu bubhutyu,” utshilo uVumenjani.<br />
Yi ANC Women’s League neSebe<br />
leNtlalontle elathi lawapha lamanina<br />
iipasile zokutya, yaye basalinde<br />
umasipala eze nezindlu zethutyana<br />
ukuze bafake intloko khona. Umasipala<br />
weNelson Mandela Bay uthi<br />
ulungiselela ezintsapho zine amakhaya<br />
ethutyana, kodwa le nto ithathe<br />
ixesha kuba zifumaneke kade ezi<br />
ntsapho. “Kakoku bahambe bayozifihla,<br />
asakwazi ukubafumana de<br />
sawufumana umkhondo kule veki<br />
ephelileyo. Ngoku sifake isicelo sezindlu<br />
zethutyana ezine nezilingana<br />
ne 30 square metre, ezizakuxabisa<br />
iR45 000 inye. Sincedisana nabo<br />
ekuqinisekiseni ukuba ezo zindlu bazakuzifumana<br />
kungekudala,” utshilo<br />
osisithethi sikamasipala uKupido<br />
Baron. Iinzame zokuqhagamshelana<br />
no ceba uAaron Nyikilana wakwa<br />
Ward 54 ziwe phantsi.<br />
Steve Biko Helping Gogos<br />
Read!<br />
Soccer<br />
Page 2<br />
Page 3 Page 4 Page 11<br />
Thursday, 1�<br />
Bekuxhelw’ eXhukwane kwingwevu neengwevukazi ezingama-40 ezilifincileyo i-100 zisidla amazima, kumsitho<br />
obusingathwe liSebe leNtlalontle leMpuma Kapa. Ingqonyela yenqila kwintlalontle yeli phondo uTembile<br />
Ngqabayi uthi oku ibikukuthi enkosi kule mithombo yesizwe, nokubuza inyathi ukuze ulutsha lube nolwazi<br />
oluthe vetshe. Esi sisusa sikhokelela kumhla ohlonitshwe lihlabathi liphela i-International Day for Older Persons.<br />
Picture: Kanyisa Sinqe<br />
Kwiiveki ezintathu ezigqithileyo eNU29 eMotherwell kwabakho isihelegu sokutshiswa kwemizi yeentsapho<br />
ezine, kudushe olayanyaniswa nokruthakruthwano lwepolitiki kumbutho weANC. Ngomvulo we 10 September<br />
iANC Women’s League namasebe eNtlalontle nokulawulwa kwentlekele aye apha ezi ntsapho iipasile zokutya<br />
neempahla ngeli thuba belindele izindlu zethutyana. Right: Simphiwo Vumenjani, Busisiwe Vumenjani, Nomakula<br />
Mele, Phumzile Elvis Dube, Nomzi Mbono and Mpho Mkila. Picture: Vuyokazi Nkanjeni<br />
<strong>Zithethele</strong> is supported<br />
by the<br />
<strong>Zithethele</strong> Community Newspaper
indaba zasekasi<br />
Likho ithemba lempumelelo<br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
Emva kweenyanga zentandabuzo<br />
namagingxi-gingxi kwiSebe<br />
leMfundo eMpuma Kapa, izikolo<br />
ziphakathi kwiimviwo zovavanyo<br />
eziphambi kokuphela konyaka<br />
(trial exams), yaye ezalapha eNelson<br />
Mandela Bay zithembisa<br />
ukuba iziphumo zematriki kulo<br />
nyaka, iyakuba zezincumisayo<br />
noko. Ezi zikolo zithi ziqule zaligangatha<br />
ukulungiselela ezo<br />
mviwo zinkulu zokuphela konyaka.<br />
Noxa kunjalo iinqununu apha<br />
eBhayi zithi bezithwaxwe kanobom<br />
kukushokoxeka kweencwadi<br />
nokunqongophala kwabahlohli<br />
eziklasini.<br />
Inqununu uTrevor Dollie<br />
waseCowan High uthe unayo<br />
ingqiniseko yokuba imigudu<br />
abayenzileyo ukulungiselela iimviwo,<br />
efana nokongeza ixesha<br />
lokufunda nangekhefu lobusika<br />
nelentwasahlobo, yoveza iziqhamo<br />
ezakusifunqula esi sikolo kwihlazo<br />
lokupasa ngo 48% nyakenye.<br />
“Ngoku simaxhaphetshu<br />
zii trial exams, yaye ukuzimisela<br />
kwabantwana kusinika ithemba<br />
lokuba esi sikolo singafika ku 50%<br />
nangaphezulu xa usongwa lo<br />
nyaka,” utshilo okaDollie. Uyibethelele<br />
kodwa into ethi basajongene<br />
nomceli-mngeni wokungabi<br />
nazititshala zoneleyo. “Sinabafundisi-ntsapho<br />
abangama-22 apha<br />
Lithuba lokuthetha sivane<br />
KHANYISA SINQE<br />
khanyisa@zithethele.co.za<br />
Isikolo samabanga aphantsi<br />
iNtyatyambo eZwide ibisingathe<br />
i Deaf Awareness Week nalapho<br />
abafundi beye bamkela abo<br />
baseReuben Birin Deaf School<br />
nabase Lonwabo School for<br />
Children with Disability. Eli phulo<br />
ibilelokwazisa nokufundisa<br />
abantwana ngemeko yobuthulu<br />
nokuvala umsantsa okhoyo<br />
phakathi kwabantwana abevayo<br />
ngeendlebe nabo bazizithulu.<br />
Icandelo lesebe lezentlalontle i<br />
Social Development & Special<br />
Programs, yiyo ebiququzelela eli<br />
phulo liye lazinyaswa ngabafundi,<br />
ootitshala kwakunye nabakwa<br />
Love Life.<br />
U-Nompucuko Nzimase ongomnye<br />
wabaququzeleli uthethe<br />
wenjenje, “Esona sizathu sityhulu<br />
esibangela ukuba sibe nalemisitho<br />
ikumila kunje, kukuzama<br />
ukuvala umsantsa phakathi kwa-<br />
PAGE 2<br />
eskolweni, kodwa kumele ukuba<br />
sibe nootitshala abangama-44,<br />
nto leyo ethi sisiqingatha sonke<br />
sootitshala abadingekayo kwibanga<br />
ngalinye,” utshilo.<br />
Umhlekazi uMnakwazo Grootboom<br />
oyinqununu eNdzondelelo<br />
High uthe isebe lemfundo lincedisile<br />
kwesakhe isikolo, ngokuthi<br />
lisingathe iiklasi zentwasahlobo.<br />
Loo nto iyakuba luncedo ngakumbi<br />
kubantwana abasaqhwalelayo<br />
kumalungiselelo eemviwo.<br />
“Sikwazile ukuyifinca isyllabus<br />
ngethuba phambi kokuba ii trial<br />
exams ziqale.<br />
Siqhube neeklasi zasemva<br />
kwemini unyaka wonke, yaye<br />
abafundi khange bayikhalazele<br />
loo nto. Enye into besihlala<br />
iintlanganiso zamabanga onke<br />
kanye ngeli thuba iiklasi zasemva<br />
kwemini beziqhuba, ukuqinisekisa<br />
ukuba abazali bayakuxhasa<br />
kwaye bekuququzelela ukufunda<br />
kwabantwana emakhaya,” utshilo<br />
okaGrootboom. Owona mceli-mn-<br />
bantwana abaphila nokukhubazeka,<br />
nabo bangakhubazekanga<br />
kuba siye sibone ukuba kubakhona<br />
ukucalulana kwalapha<br />
phakathi kwabo. Kungoko ke<br />
siye sithande ukuba bafundiswe,<br />
bazi mayelana nokukhubazeka,<br />
kwabanye abantwana,” utshilo.<br />
Uhambise wathi kubalulekile ukuba<br />
abantwana abazizithulu bangabi<br />
njengamakheswa xa bedibene<br />
nabo bangakhubazekanga.<br />
Obesisithethi sembeko uSello<br />
Miya naye ophila nokukhubazeka<br />
ngokwasezindlebeni uthe, “Abantu<br />
basafuna ukufundiswa nokukhanyiselwa<br />
ngezinto ekufanele<br />
ukuba bazazi, yaye bangazenzi<br />
xa bekunye nabantu abengevayo.<br />
Umzekelo nje omncinane,<br />
xa ndithetha nawe wena umntu<br />
uvayo, ndiyathanda ukuba undijonge<br />
ntshoo emehlweni. Yaye<br />
xa wena mntu ovayo ufuna ukuthetha<br />
nam sukundikhwaza kuba<br />
soze ndikuve, koko ungakhanyisa<br />
izibane umane uzicima uphinde<br />
uzikhanyise ndizakukuthathela<br />
Thursday,�<br />
geni ngokuka Mnumzana Grootboom<br />
zizifundo ezifana nezibalo<br />
(maths), inzululwazi (science),<br />
Life Science, ezendalo (geography)<br />
ne Accounting.<br />
I-Cingani High yona iphumelele<br />
ngokuncomekayo ngo 2011,<br />
isiza no 60%, kodwa kulo nyaka<br />
bazimisele ukunyusa umxakatho,<br />
baphakamise elo nani liyokuthi<br />
xhaxhe ngaphaya ko 70%. Inqununu<br />
yalapho uMziwakhe Keyi<br />
uhambisa enjenje, “Izinto zihamba<br />
kakuhle kuba khange khe sibe<br />
nazingxaki nabafundi kulo nyaka,<br />
yaye nendlela abazimisele ngayo<br />
iyasikhuthaza. Ikhona yona imiqobo<br />
emi endleleni njengale<br />
yokuba isebe lemfundo lizisuse<br />
iiklasi ngethuba lekhefu lobusika,<br />
kodwa ke sakuba nazo ngekhefana<br />
lentwasahlobo. Siqinisekile<br />
ukuba abantwana besi sikolo bazakusenza<br />
sizingce xa kuphela<br />
unyaka.<br />
Ingqonyela yeSebe leMfundo<br />
kwinqila yeNelson Mandela Bay<br />
uGqirha Nyathi Ntsiko uthe yena<br />
unethemba lempumelelo ephaya<br />
ku 70%, kwiimviwo zalo nyaka<br />
yaye eqinisekile ukuba oko kuza<br />
kwenzeka. “Ibimininzi yona imiceli-mngeni<br />
kwimfundo yephondo<br />
kulo nyaka, njengokunqongophala<br />
kwabafundisi-ntsapho, kodwa<br />
iinzame ezenziwe zizikolo kubo<br />
bonke obo bunzima zibangele<br />
ukuba imfundo ingemi, nabantwana<br />
bazimisele ekufundeni,” utshilo<br />
uDr Ntsiko. Lo kaNtsiko uthi<br />
ingqalelo ze ndikujonge, yaye xa<br />
uthetha akufuneki ukhawulezise<br />
kuba ngethuba uthetha mna ndifunda<br />
imilebe yakho. Akufuneki<br />
uhlafune okanye utye xa uthetha<br />
nam kuba ndiye ndiphazamiseke<br />
ndingayiboni eyona nto uyithethayo,”<br />
ugadlele ngelitshoyo.<br />
Lo ka Miya ulumkise abafundi<br />
ngobungozi bokusoloko bemamele<br />
oonomathotholo koonomyayi<br />
babo befake i-earphones.<br />
Ukwababalisele ngebali lakhe<br />
lokuphulukana nokuva kwakhe.<br />
U-Sello uthe yena akazalwanga<br />
engeva, uphulukane nokuva<br />
kwakhe sele emdala wanyanzeleka<br />
ukuba aqhelane naloo<br />
meko. U-Siyasanga Sipongo<br />
ongumfundi waphaya e Reuben<br />
Birin uthe eyona nto ibuhlungu<br />
kanobom kukuba lilifa lentsini<br />
kwabanye abantwana, kuba yena<br />
nogxa wakhe xa bezama ukudlala<br />
okanye ukwakha ubuhlobo, suka<br />
bahlekwe, abanye abantwana<br />
bangaziphi thuba lokubamkela<br />
okanye lokubazi ngcono.<br />
U-Siyasanga Sipongo kunye no Sello Miya befundisa abo bevayo ngendlela abanokuncokola ngayo besebenzisa<br />
ulwimi lwezandla, sign language. Picture: Khanyisa Sinqe<br />
Sikhahlela iqhawe<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Izolo umhla we 12 September<br />
ibilusuku lokukhumbula itshantliziyo<br />
nenkokheli yomzabalazo<br />
wabantu abamnyama uSteve<br />
Bantu Biko, owabhubha kabuhlungu<br />
ezandleni zamapolisa<br />
ngethuba kwakugquba ucalucalulo.<br />
Lo kaBiko wasweleka nge<br />
12 September 1977, malunga<br />
neminyaka engama-35 eyadlulayo.<br />
U-Steve Biko ukhulele<br />
eQonce waze wafundela ubugqirha<br />
kwidyunivesiti yase Natala,<br />
apho waba yinkokheli yombutho<br />
wabafundi iSASO (South African<br />
Student Organisation) nawaba<br />
ngumongameli wayo ngo 1968.<br />
Phakathi kwezinto anendumasi<br />
ngazo kukukhuthaza uluntu olumnyama<br />
ukuba luzingce ngobumnyama<br />
balo, esebenzisa intetho<br />
ethi ‘Black is Beautiful’. Incwadi<br />
yakhe u I write what I like eyakhutshwa<br />
ngo 1978 iqulathe iimbono<br />
nezinto ebekholelwa kuzo. Enye<br />
yentetho zakhe ezidumileyo yethi,<br />
The blacks are tired of standing at<br />
the touchline’s to witness a game<br />
that they should be playing. They<br />
want to do things for themselves<br />
and all by themselves. Kwityala<br />
lakhe njengenkokheli ye SASO<br />
ne BPC (Black People’s Covention)<br />
nge 3 Meyi 1976 wavakala<br />
esithi, “Being black is not a matter<br />
of pigmentation – being black is a<br />
reflection of a mental attitude.”<br />
Nanamhlanje lo mhlekazi usahleli<br />
ezingcingeni nasezintliziyweni zabantu<br />
beli lizwe, ngakumbi abamnyama.<br />
Steve Biko.<br />
Picture: Mark Peters
�<br />
indaba zasekasi<br />
Ebeba uyanceda kanti uyona<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Umdlezane oselula uOlwethu<br />
Tim osuka eKapa nowathunyelwa<br />
sisizalwane kwisibhedlele<br />
saseDora Nginza apha eBhayi,<br />
uyibelekise uNozipho Siyeni ikati<br />
ikrwempa emqolo, ngokuthi amcele<br />
ukuba atyikitye naye amaphepha<br />
okumkhulula esibhedlele.<br />
Ngokomthetho ongqongqo wesebe<br />
lezempilo, umdlezane oselula<br />
akakhululwa ehamba yedwa<br />
sisibhedlele, kufuneka kubekho<br />
isihlobo esisondeleyo esizakutyikitya<br />
naye. Lo kaTim wabeleka nge<br />
24 Julayi, lwaza usana lwagcinwa<br />
esibhedlele kuba lunengxaki<br />
yamehlo, phofu luzakukhululwa<br />
nge 4 kule yoMsintsi.<br />
“Mna ndadibana no Olwethu<br />
eDora Nginza ngoLwesithathu<br />
we 4 kaSeptember, ndavuma ke<br />
ukumnceda. Ndafika koonont-<br />
lalontle ndazenza umzala wakhe,<br />
kodwa ndajikiswa kuba ndingayiphethanga<br />
i-ID. U-Olwethu wandinika<br />
imali yokukhwela eyi R20<br />
ukuba ndiyoyilanda le ID. Ndiye<br />
ndabuya nayo, naye ke wamfumana<br />
umntwana wakhe, wemka.<br />
Khange ndiphinde ndimbone,”<br />
utshilo uNozipho Siyeni ominyaka<br />
ingama-28.<br />
“Ngenxa yokubiwa kwabantwana<br />
ezibhedlele,<br />
sinomthetho ongqongqo wokuba<br />
singavumeli nabani na atyikitye<br />
nomdlezane, koko ibe sisizalwane<br />
ncakasana. Sithe xa silanda<br />
ekhondweni ukuqiniseka ngemeko<br />
yomntwana kumama wakhe<br />
eKapa, suke amane ukuyicima<br />
ifoni. Siye kula dilesi babesinike<br />
yona ethi 3 Mbilini KwaZakhele,<br />
safika kungekho kwa address elolo<br />
hlobo phaya. Ndiye ndaphanda<br />
nzulu ndayifumana idilesi eyiyo,”<br />
utshilo unontlalontle ongumama<br />
uRubushe eDora Nginza. Ngoku<br />
lo kaRubushe unexhala kuba loo<br />
mdlezane usuke waduka nolo<br />
sana, yaye ukrokrela ukuba kusenokwenzeka<br />
ukuba lwathiwa tya<br />
kwindawo engaziwayo.<br />
Umama kaNozipho uNomathemba<br />
Siyeni wothuswe yena kukuma<br />
ngxingxilili kweveni yamapolisa<br />
phambi kwendlu yakhe,<br />
“Bendingazi nowathwethwa ngalo<br />
mba mna, kuba kaloku wayese<br />
unyana womntakwethu oneshumi<br />
leminyaka ukuya kuhlolwa<br />
esibhedlele. Ndambona ebuya,<br />
waphinda wemka ndingakhange<br />
ndiqaphele ukuba uhame ne ID,<br />
nam ke khange ndimbuze ukuba<br />
uyaphi,” uthethe esezinyembezini<br />
umama uSiyeni.<br />
“Ndingatsho ndithi sifunde isifundo<br />
sokuba siqinisekise ukuba<br />
into efana nale ingaphindi yenzeke<br />
kwesi sibhedlele,” utshilo<br />
unantlalontle uRubushe.<br />
Usele nokhwembe-khwembe uNozipho Siyeni emveni kokuncedisa umdlezane<br />
oselula uOlwethu Tim ukuba akhululelwe usana lwakhe, ngokuthi<br />
azenze umzala wakhe, abe wophula umthetho ongqongqo wesibhedlele<br />
sase Dora Nginza nge 4 September yalo nyaka.<br />
Picture: Vuyokazi Nkanjeni<br />
Zinegalelo iingwevukazi ekufunqulweni kwesizwe<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Oomakhulu baseBhayi bakwiphulo<br />
lokuyitshabalalisa indlala eluntwini,<br />
kwaye bahlohla abantwana<br />
besikolo ngemibandela engesondo<br />
ukuze sibekho isizukulwana<br />
esikhululekileyo kugawulayo nentsholongwane<br />
yakhe. I-Motherwell<br />
Grannies Support Outreach<br />
lelinye lamakhaya alamaxhegokazi<br />
angama-29, lona lizinze<br />
kwiMotherwell ekhe yathwaxa<br />
ziziganeko zolwaphulo mthetho.<br />
“Siqale ngo <strong>2007</strong> singoomama<br />
abagulelwa ngabantwana<br />
bethu ngenxa ye HIV/AIDS, yaye<br />
sibhujelwe ngabantwana ngenxa<br />
yalo mbulalazwe. I-Hospice iye<br />
yasifaka ekhwapheni yaze yasiqeqesha<br />
ngendlela yokonga<br />
abantu abagulayo. Emveni koko<br />
siye sazibhalisa njengombutho<br />
ongenanjongo yanzuzo (NPO),<br />
sisebenzisa la mava aseHospice<br />
okondla nokucoca abantu abagula<br />
yintsholongwane kagawulayo<br />
nomhlaza,” utshilo uLulama<br />
Lebuso ongusekela sihlalo walo<br />
mbutho.<br />
Nangaphandle kokonga<br />
abantu abagulayo, aba makhulu<br />
bondla abantwana kwizikolo<br />
ekungatyiswayo kuzo, bebapha<br />
isuphu rhoqo. Akukho nkxasomali<br />
bayifumanayo, kodwa bathengisa<br />
ifaskoti abazithungileyo<br />
nezinto ezalukwe ngeentsimbi<br />
ukuze lo msebenzi ungemi. “Sibetha<br />
kuthi epokothweni ukuthenga<br />
amalaphu ne material kuba<br />
asinamxhasi. Omnye umceli-mngeni<br />
omkhulu kukuba sisebenzisa<br />
umatshini wokuthunga omnye,<br />
nto leyo eyenza kubenzima ukufundisa<br />
abanye nabo bazokuthunga,”<br />
utshilo uHazel Mofoko<br />
ongunobhala walo mbutho.<br />
Abaphelelanga apho kuba<br />
batyelela izikolo zamabanga<br />
aphantsi naphezulu befundisa<br />
ngemiba yesondo. “Silayita<br />
amakhandlela nee postcards<br />
ukubonisa ngobungozi bokulala<br />
namakhwenkwe beselula. Ootitshala<br />
bayasixhasa kweli phulo<br />
kuba baqaphele ukuba abantwana<br />
bayabaphulaphula oomakhulu.<br />
Uluntu lwasekuhlaleni luyandazi<br />
kuba ndakhe ndanceda<br />
umntwana owayedlwenguliwe,<br />
engafuni kuthetha namntu kodwa<br />
ndakwazi ukugqobhoza kuye,<br />
wakhululeka wathetha. Ngoku<br />
uqhuba kakuhle ezifundweni,” utshilo<br />
umama uLebuso.<br />
KwaZakhele kukho iNomathamsanqa<br />
Club yoomakhulu<br />
abali-15, abaqokelelana<br />
rhoqo ukususela ngentsimbi ye-9<br />
kusasa ukuya kweye-2 malanga<br />
ngooLwezibini nangooLwezine<br />
kwiholo loluntu kwa Ward 18.<br />
Apho ke bathunga izikhafu, iijezi,<br />
imiqamelo bade benze noonodoli.<br />
Zonke ezi zinto ziphiwa iintsapho<br />
ezihlelelekileyo kula ngingqi, ze<br />
eziseleyo zithengiswe. Le club<br />
yaqalwa ngo 1994 kwikhaya labadala<br />
i-Ekuphumlweni, iqalwa<br />
ngamalungu angama-30, kodwa<br />
amanye asweleka, ze amanye<br />
onganyelwa yimpilo.<br />
U-Nontuthuzelo Malunga<br />
owayekho isasekwa le club nongusihlalo<br />
wayo uthe, “Ndadinwa<br />
kukuhlala endlwini ndingenzinto<br />
imini yonke, ngaphandle kokuphunga<br />
ikomityi yeti kwiyure nganye,<br />
de badinwa abazukulwana<br />
bandibaleka. Apha asenzi nodoli<br />
nezikhafu kuphela, kodwa siyakwazi<br />
ukwabelana nangeengxaki<br />
esinazo, sicebisane kananjalo.”<br />
Kwizinto abazithengisileyo baye<br />
bayiqokelele loo mali bayifake<br />
ebhankeni, nto leyo ebancedayo<br />
ukuze amaxesha athile bazikhuphe<br />
babethwe ngumoya.<br />
Elona lungu lidala kwaba<br />
makhulu ngu Ida Venge<br />
nosandul’ukuba lilungu le club<br />
eneminyaka engama-73. “Okokoko<br />
ndajoyina le club andisaphathwa<br />
mna sistress. Ubomi<br />
bam butshintshile mpela ngoku.<br />
Kuba oomakhulu bengumbutho<br />
ongenanjongo yanzuzo, baphantsi<br />
kweziko elizimeleyo eliseMotherwell<br />
elaziwa njenge Eluyolweni<br />
Service Centre, apho kuye kubekho<br />
nokhuphiswano lokubonisa<br />
ngabona nodoli, zikhafu neefaskoti<br />
ezigqwesileyo.<br />
Noxa oomakhulu besenza<br />
imigushuzo yokuphakamisa<br />
uluntu lwendawo abahlala kuzo,<br />
ikho imiceli-mngeni. I-Motherwell<br />
Grannies Support Outreach<br />
isebenzela esikolweni iMdengentonga<br />
Public Primary, kodwa<br />
bakhutshwa kweli gumbi basiwe<br />
kwelinye. Ngoku bakwigumbi elingenawo<br />
umbane. I-Nomathamsanqa<br />
Club yona inikwe nguceba<br />
uNomhle Mzilikazi igumbi elisetyenziselwa<br />
iintlanganiso ukuba<br />
baqhube nomsebenzi wabo. Yomibini<br />
le mibutho inqwenela iindawo<br />
ezizezabo zokusebenzela.<br />
“Kaloku apha xa kuqhankqalazwa<br />
kuye kugqogqwe, kutshatyalaliswe<br />
nezonto sizenzileyo, nkqu<br />
nokutya esikuphiwa yi Eluyolweni<br />
Service Centre,” utshilo umakhulu<br />
uMalunga weNomathamsanqa<br />
Club. “Kunzima kuthi ukwamkela<br />
iindwendwe zethu apha<br />
kuba kaloku amasango esikolo<br />
ayatshixwa ngexesha lesikolo.<br />
Kungakuhle xa sinokuba ne container<br />
esinokusebenzela kuyo,”<br />
utshilo umama uHazel Mofoko<br />
weMotherwell Grannies Support<br />
Outreach.<br />
Oomakhulu be Motherwell Grannies Support Outreach benikezela isipho sama orenji kubantwana baka<br />
Grade R kwisikolo samabanga aphantsi iMdengentonga Public Primary, ese NU7 eMotherwell.<br />
Oomakhulu abangamalungu eNomathamsanqa Club KwaZakhele. Ukusuka ekhohlo: Nontuthuzelo Malunga,<br />
Alice Siwani, Ethel Nkanjeni, Vuyiswa Fundakubi, Ida Venge, Christina Vikilahle noNonkosi Chitwa.<br />
Picture: Vuyokazi Nkanjeni<br />
PAGE 3
ikasi lam<br />
Iincwadi yindyebo yesizwe<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Kumnyhadala obusingathwe<br />
yiNelson Mandela Bay kule veki<br />
iphelileyo nowaziwa njenge National<br />
Book Week eRed Location<br />
Museum, bekukho intlaninge<br />
yababhali abangoosaziwayo.<br />
Singabalula apho u Eleanor<br />
Sisulu, McIntosh Polela, Deon<br />
Meyer, Thando Mgqolozana,<br />
Chris van Wyk, Angela Makholwa<br />
noNdumiso Ngcobo. Kwalapho<br />
bebekho nabathunywa<br />
beNational Book Week uSipho<br />
‘Hotstix’ Mabuse, Zonke, Aaron<br />
Moloisi, Jafta Mamabolo, Shaka<br />
Sisulu no Kabomo bekhuthaza<br />
abantwana bezikolo zalapha<br />
ukuba baziqhelanise nokufunda<br />
iincwadi.<br />
I-<strong>Zithethele</strong> incokole noMcIntosh<br />
Polela ongumbhali<br />
wencwadi ebuhlungu engobomi<br />
bakhe u My father My monster.<br />
Lo kaPolela sisithethi sesebe labecuphi<br />
elaziwa njengee Hawks,<br />
kwaye unamava kubuntatheli<br />
bosasazo lukanomathotholo<br />
nomabonakude. “Le ncwadi<br />
ibalisa ngobomi bam ukususela<br />
ndineminyaka emi-5 ndizelwe,<br />
apho ndandiphethwe gadalala<br />
ndinodade wethu. Akubanga<br />
lula ukuyibhala kuba ndabhaqa<br />
ukuba ubuntwana mna khange<br />
ndibuve. Kulapho ndafumanisa<br />
ukuba itikiti lokuphuma kolo<br />
ngcungcutheko yimfundo, into<br />
PAGE 4<br />
engena kuhluthwa bani,” utshilo<br />
okaPolela nowoleke ngelithi<br />
kumthathe iinyanga ezili-<br />
18 ukubhala le ncwadi. Ngoku<br />
umaxhaphetshu ebhala incwadi<br />
yakhe yesibini ethi Confessions<br />
of a Killer.<br />
Phumelelo Antoni<br />
Ukanti owalapha ekhaya<br />
umbhali uPhumelelo Antoni<br />
waseTinarha naye ebekho. Lo<br />
ka Antoni uneencwadi ezimbini<br />
esele zipapashiwe u Yiyiphi ke<br />
ngoku le? no Isimbonono, yaye<br />
uthi uzive engusaziwayo xa ebephakathi<br />
kweendwendwe ezibaluleke<br />
ngoluhlobo. “Ndiziva<br />
ndinelunda ngokuba yinxalenye<br />
yomcimbi obaluleke kangaka,<br />
ndiphinde ndinikwe ithuba lokufundela<br />
abantwana incwadi<br />
yam, ndibabukele benambitha<br />
yonke lento bendiyifunda. Yanga<br />
bangaqhuba ukusimema<br />
thina babhali balapha ekhaya<br />
noba lo mnyhadala awubanjel-<br />
Konke kuqala ngebali<br />
Bekukusasa nje, ngoku<br />
ubuxelela ummelwane wakho<br />
ngento ebisenzeka emgceni<br />
wokuphuma kubhazabhaza<br />
wevenkile? Bekuyizolo, ngokuya<br />
intombi yakho ibize neprojekthi<br />
yembali ethetha ngonyulo<br />
lokuqala lwedemokhrasi e Mzantsi<br />
Afrika, ekubuza ukuba wenza<br />
ntoni ngolo suku? Bekukule<br />
mpelaveki iphelileyo, ngokuya<br />
wena nabahlobo bakho benichithe<br />
imvakwenini yonke nithetha<br />
ngeenkumbulo zenu zesikolo samabanga<br />
aphantsi? Bekuyizolo<br />
ngorhatya, ngoku ubufundela<br />
unyana wakho ibali ngexesha<br />
lokulala? Ewe, sibaliselana amabali<br />
ngeendlela ezininzi ezahlukeneyo<br />
ngalo lonke ixesha.<br />
Enyanisweni, ukubalisa amabali<br />
yinto eqhelekileyo ebantwini<br />
njengokutya nokulala!<br />
Akukhathaliseki nokuba<br />
sibadala kangakanani na, sonke<br />
sisebenzisa amabali ukuchaza<br />
ubomi bethu – bexesha elidlulileyo<br />
nobangoku – ndawonye<br />
namaxesha azayo. Amanye<br />
amabali enza ukuba sifunde<br />
ngobomi beentsapho zethu<br />
nangabahlobo bethu. Ukubalisa<br />
nokufunda amabali kuhlahla<br />
indlela yamava nokwazi ngcono<br />
ngamahlandenyuka obomi.<br />
Kukwakho ke namanye amabali<br />
asiqhubela ebomini babantu<br />
esingazange sabazi, abakudala<br />
nabavela kwiindawo ezikude.<br />
Kukho lawo amabali asifudusela<br />
kwihlabathi leengcinga, apho<br />
bumkayo ubomi bokwenyani nalapho<br />
kulawula khona amaphupha<br />
aziingcinga kuphela. Sonke<br />
singonwabela amabali awohlukeneyo,<br />
kodwa sonke siwabalisa<br />
kwaye siwaphonononge<br />
ngesizathu esifanayo. Kambe<br />
ke ayonelisa!<br />
Ngoko ke, ukubalisela<br />
abantwana bakho amabali<br />
kumnandi yaye kunamandla!<br />
Ubusazi ukuba oku kukwanenqwaba<br />
yezinye iinzuzo? Nazi<br />
ezinye zazo:<br />
* Amabali anceda abantwana<br />
bakho ekuphuhleni kweengcinga<br />
nobuchule bokuvelisa.<br />
* Amabali anceda abantwana<br />
bakho ekuphuhliseni iilwimi<br />
zabo nokucinga, ngakumbi xa<br />
beweva okanye bewafunda<br />
ngeelwimi zabo zasekhaya.<br />
* Amabali anika abantwana bakho<br />
imizekelo yendlela abantu<br />
abaqubisana ngayo neengxaki<br />
abajongene nazo.<br />
* Akukho minyaka mincinane<br />
yokuqalisa - i75% yezinto<br />
abantwana abaya kuzifunda ebomini<br />
babo bazifunda beneminyaka<br />
emibini ubudala! Ngako<br />
oko, noba usana lwakho luhlafuna<br />
incwadi okanye imveku<br />
ifuna uphinda-phinde ibali elinye<br />
kaninzi, abantwana bakho bafumana<br />
ulwazi oluyimfuneko<br />
ngolwimi nangamabali ayakuthi<br />
abeeyinzuzo kubo xa befunda<br />
ukufunda.<br />
* Nkqu nemizuzu eli 15 yokufunda<br />
nabantwana bakho kusuku<br />
ngalunye ibavezela amagama<br />
abhaliweyo ayi 1 million ngonyaka.<br />
* Ukubaliselwa amabali nokufundelwa<br />
ekhaya zizinto ezingahle<br />
Thursday, 13 S�<br />
wanga apha eNelson Mandela<br />
Bay kwiminyaka ezayo, ukuze<br />
sazane sibe yimbumba yamnyama,”<br />
utshilo oka Antoni. Lo<br />
ka Antoni uqale ukubhala esesikolweni<br />
eMerrymount High<br />
eTinarha, ekunye nomhlobo<br />
wakhe uSimphiwe Sesanti oseKapa<br />
ngoku.<br />
Zonke Dikana<br />
Siphinde sancokola nocwambu<br />
lwemvumi eyinzalelwane yalapha<br />
eBhayi uZonke Dikana<br />
nonendumasi uLupi Ngcayisa.<br />
U-Zonke owaziwa ngengoma u<br />
Feelings utyatyadule wenjenje,<br />
“Abantu abaninzi abanayo i-internet<br />
yaye abo banethamsanqa<br />
layo kulula ukufumana iincwadi.<br />
Mna ngokunokwam ndibona<br />
ukuba umntu afumane uqobo<br />
lwencwadi anokuthi akugqiba<br />
ukuyifunda, ayigqithisele kwisizukulwana<br />
esilandelayo.” Uyazigweba<br />
lo kaDikana ngokun-<br />
zincede abantwana bakho babengabafundi<br />
abanempumelelo<br />
esikolweni.<br />
* Abantwana abanamava okubaliselwa<br />
nokufunda okonwabisayo<br />
basethubeni elininzi lokuba<br />
bangakukhuthalela ukufunda.<br />
Eli nqaku silifumene kwiPhulo<br />
lokuFundela ukuzoNwabisa<br />
iNal’ ibali National Reading- for-<br />
Enjoyment Initiative - eliphuhlisa<br />
isakhono sabantwana ngokufunda,<br />
ukubafundela kwanokubalisa<br />
amabali. Ukuba ufuna ukufumana<br />
ulwazi oluthe vetshe,<br />
iingcebiso zokufunda kwaneembono<br />
ngamabali ofuna ukwabelana<br />
ngazo nabantwana bakho<br />
okanye amaqela afundayo, yiya<br />
ku- www.nalibali.org naku- www.<br />
facebook.com/nalibaliSA<br />
gakwazi ukuthetha isiXhosa<br />
kakuhle ngakumbi ngoku aseRhawutini,<br />
apho kukho intlanganisela<br />
yeelwimi nezithethe.<br />
“Ukufunqula ulwimi lwasekhaya<br />
ingantle into yokuba ndikhuphe<br />
i-album eneengoma ezili-10 ezibhalwe<br />
ngesiXhosa,” ulebele<br />
watsho.<br />
Luphumlo Ngcayisa<br />
U-Luphumlo Ngcayisa oyinzalelwane<br />
yase Walmer<br />
nowakhe wangumsasazi eMetro<br />
FM naye uhlomle wenjenje,<br />
“Ndiyithakazelele kakhulu into<br />
yokuchongwa ukuba ndibe yinxalenye<br />
yalo mnyhadala, kuba<br />
sikhula sifunda iincwadi. Ukufunda<br />
kubalulekile kuba kongeza<br />
ulwazi, kwaye kuyakulumla<br />
kwizinto ezinxaxhileyo ezifana<br />
notywala neziyobisi. Ndivuyiswa<br />
nayile yokuba kubekho i<strong>Zithethele</strong><br />
kwi Bay ebhalwe ngesiXhosa,<br />
ukuze abantu bangaphuncukwa<br />
lulwimi labo, kwaye<br />
nababhali abasakhasayo bafumane<br />
ukwaziwa ngenxa yeli<br />
phepha.”<br />
Jafta Mamabolo<br />
U-Jafta Mamabolo wodumo<br />
lwe Generations njengo Matthew<br />
naye uthi ukhule ezithanda<br />
kanobom iincwadi. “Mna bendingaba<br />
bantwana bebezivalela<br />
ekoneni e library ngencwadi.<br />
Ndade ndavalwa ukuba ndithathe<br />
iincwadi e library kuba bendingazibuyisi<br />
ngethuba, into ke<br />
embi,” utsho eyihleka okaMamabolo.<br />
Ukwathe le Book Week<br />
liqonga lokukhuthaza abantu bafunde<br />
iincwadi, amaphephandaba<br />
noolindixesha, bangabe beqolozele<br />
oomabonakude.<br />
Iincwadi zika Phumelelo Antoni<br />
okwangumhlohli eSisongaye<br />
High eTinarha ziyafumaneka.<br />
Isimbonono sifumaneka kumathala<br />
eencwadi zeNelson<br />
Mandela Bay iphela, kanti xa<br />
ufuna ukuthenga Yiyiphi ke<br />
ngoku le? ungaqhagamshelana<br />
naye ku 0728192168.
14 September 2012<br />
Friday<br />
EVENT: Gugulethu Tenors Live in<br />
Concert – Concert goers can expect<br />
to be enchanted by the soothing<br />
harmonies and remarkable<br />
voices of a proudly home-grown<br />
four-piece, who have graced the<br />
stages of SA`s top events and festivals,<br />
and shared bills with local<br />
and international headliners. THE<br />
GUGULETHU TENORS - Loyiso<br />
Gqola, Mpendulo Yawa, Siyabulela<br />
Gqola, Xolani November Duration<br />
1 hour excluding 20 minute<br />
interval<br />
VENUE: Vodacom Amphitheatre,<br />
The Boardwalk<br />
ENTRANCE: R100, children under<br />
10 years free<br />
TIME: 20:00<br />
CONTACT:<br />
Computicket 0861 915 8000<br />
15 September-06 October 2012<br />
Saturday<br />
EVENT: The Bay Hip-Hop Festival<br />
2012<br />
VENUE: The Music engineering<br />
Workshop 15 Sept, Coffee Cafe<br />
Building next to Main Library. The<br />
Bay Sketch Battles 2012 (Finals),<br />
29 Sept, Havelock Centre in Central<br />
Town. The Main event 6 October,<br />
Raymond Mhlaba Sport Centre<br />
(Motherwell) Business workshop,<br />
basketball, Rap, Dance, DJ’s and<br />
board games<br />
ENTRANCE: Free<br />
CONTACT:<br />
Mthobeli Moni 084 489 7863<br />
27-29 September 2012<br />
Thursday-Saturday<br />
EVENT: New Brighton Wine Festival<br />
(Imbizo Events will be hosting<br />
its inaugural New Brighton Wine<br />
Tasting Festival 2012. It will be<br />
showcasing South Africa’s award<br />
winning wines and local artists will<br />
be performing)<br />
VENUE: Red Location Museum<br />
ENTRANCE: R80 @ Computicket<br />
TIME: Thurs 18:00-22:00, Fri<br />
17:30-22:30 and Sat 15:00-22:00<br />
CONTACT: Nomfundo 073 266<br />
0864, nomfundo@ictsummit.co.za<br />
28 September 2012<br />
Friday<br />
EVENT: Eastern Cape Gospel Series,<br />
The best-loved voices in Gospel<br />
music in South Africa will be<br />
featuring:- KGOTSO MAKGALEMA<br />
VELISWA SKEYIKHOLEKA DU-<br />
BULA LUSANDA MCINGAISRAEL<br />
MOSEHLA<br />
VENUE: Nangoza Jebe Hall E N-<br />
TRANCE: R150<br />
TIME: 18:00<br />
CONTACT:<br />
Computicket 0861 915 8000<br />
29 September 2012<br />
Saturday<br />
EVENT: Cultural Explosion, Come<br />
and enjoy<br />
Marimba Music, Drumming (Djembe)<br />
Teams. Different types of African<br />
Traditional Dancers Mbira Music<br />
and also get inspired by Jazz,<br />
Poems and many many more<br />
VENUE: The Boardwalk, Amphitheatre<br />
ENTRANCE: R30 @Computicket<br />
TIME: 19:00-22:00<br />
CONTACT:<br />
Rodger 078 091 211<br />
If you have an event you want the<br />
community to know about, contact<br />
Vuvu at 041 363 2377 (office<br />
hours) or fax 041 363 0949 or<br />
nomvuyo@zithethele.co.za<br />
If you stay in Port Elizabeth, Uitenhage, Despatch<br />
and surrounding areas – THAT’S GOOD NEWS<br />
SWITCH ON TO BAY TV – FOR FREE<br />
Bay TV will show community news, sport, youth, arts<br />
and children’s programmes and much, much more.<br />
All local stuff for local people<br />
HERE’S HOW TO GET BAY TV IN 4 EASY STEPS<br />
1. Get a terrestrial aerial that picks up Free to Air TV<br />
stations<br />
2. With this connected, manually tune your television<br />
in the UHF bandwidth until you find e-TV<br />
3. Continue tuning and you will find Bay TV<br />
(channel 54, frequency 735.25MHz)<br />
4. Save this channel on your television and BAM!<br />
You are watching Bay TV<br />
Contact us on 041-1010 103<br />
MNCEDI HUBERT NGQAWANA<br />
sub@zithethele.co.za<br />
Izimba lendela alihlumi<br />
Our New Address:<br />
29 Mount Road,<br />
Mount Croix<br />
ikasi lam<br />
Iqhalo elisetyenziswa kumzali osoloko ebathethisa abantwana bakhe kungenjalo abavalele endlwini ngelithi<br />
ubalumla kwiimfundiso ezigwenxa, angabayeki bazikhulele ze bafunde izinto ngokuzifumanela.<br />
Ikhaba alithenjwa<br />
Umntu makanyamezele alinde de kubonakale isiphumo sento – intetho esukela ekubukeleni umbona xa<br />
ulikhaba, kuba ngelo xesha umntu akaqiniseki ukuba loo mbona woza nesivuno esingakanani.<br />
Intloya iphuma emasini<br />
Kuthethwa ukuba yonke into inesizathu sayo – kaloku intloya ikhangeleka ngokungathi ngamanzi, kodwa<br />
wakuyingcamla uve ukuba iphuma emasini<br />
POEM<br />
MAMA KUBI UKUHLALA NOTATA<br />
Mhla ulalise kwihlathi lamahlosi nemidlebe,<br />
Uhlala uhlahlanjelwa ngumhlana;<br />
Soloko uhlathuzelelwa ziinwele;<br />
Soloko uvavanywa luvalo.<br />
Asilokhaya eli mama!<br />
Kuyaphazamisa akuphumzi emphefumlweni<br />
Ukuhlala eziko nerhorho esoloko igragrama;<br />
Nokubukela umama ome ngokomsingizane,<br />
Ngenxa yokusoloko ejanyelwe sisilo;<br />
Ngenxa yokusoloko entantazelela ukwanelisa isilo.<br />
Mama kubi ukuhlala naye!<br />
Akasilo khakha lokuphephisa kwizibhengubhengu;<br />
Akasiso nesandla sokuphulula iinduma,<br />
Umntu owasoloko egwagwisa ngezigalo.<br />
Umntu oqhayisa ngokwazi ukuphakamisa igwangqa.<br />
Mama kubi ukuhlala notata!<br />
By Soga Mlandu<br />
<strong>Zithethele</strong> is published by: The Media Workshop 99 2 nd<br />
Avenue, Newton Park, Port Elizabeth, 6045<br />
Tel: 041 363 2377<br />
You can contact the news editor: Khanyisa Sinqe<br />
on 074 898 7011 or email her at<br />
khanyisa@zithethele.co.za.<br />
Contact the editor at editor@zithethele.co.za.<br />
To advertise, please call 041 363 2377 or<br />
email: adverts@zithethele.co.za.<br />
Letters can be posted to: P.O. Box 70251,The Bridge,<br />
6032<br />
Opinions expressed in this publication are not<br />
necessarily those of The Media Workshop or any of<br />
the clients or advertisers.<br />
Information is believed to be correct at the time of<br />
going to print.<br />
No material (articles or photographs) may be reproduced<br />
in whole, or in part, without specific written<br />
permission by the managing editor.<br />
<strong>Zithethele</strong> does not endorse any<br />
claims made by advertisers.<br />
� PAGE 5
THE NATIONAL REGISTER F<br />
Chapter 6 of Criminal Law (Sexual Offences and Related Matters) <strong>Amendment</strong> Ac<br />
WHAT IS THE NATIONAL REGISTER<br />
FOR SEX OFFENDERS (NRSO)?<br />
The NRSO is a database containing the details of<br />
people who have been convicted of any sexual offence<br />
against a child or mentally disabled person.<br />
THE ACT AND THE NATIONAL<br />
REGISTER<br />
�������������������������������������������<br />
���������������������������������������������������� �<br />
forms of sexual penetration without consent,<br />
irrespective of gender and age.<br />
���������������������������������������������������� �<br />
and mentally disabled persons such as:<br />
�� �����������������<br />
�� �������������������������<br />
�� �������������������������������<br />
�� ���������<br />
�� ���������������������������������������������<br />
WHY DO WE NEED A NATIONAL<br />
REGISTER?<br />
South Africa needs a NRSO to curb the high<br />
prevalence of sexual offences against children<br />
and mentally disabled persons. By registering<br />
all the details of convicted sexual offenders,<br />
their access to vulnerable groups are limited.<br />
PAGE 6<br />
Thurs�<br />
THE PURPOSE OF THE NATIONAL<br />
REGISTER<br />
It is to protect children and people who are mentally<br />
disabled against sexual offenders by establishing and<br />
maintaining a record of persons who:<br />
��� ������������������������������������������������� �<br />
a child or person who is mentally disabled whether<br />
committed in or outside the country<br />
��� ��������������������������������������������� �<br />
against a child or a person who is mentally disabled<br />
��� ����������������������������������������������������� �<br />
relevant authorities dealing with vulnerable groups<br />
the means to verify the existence of perpetrtors on<br />
this register.<br />
For more inform<br />
The Department of Justice an<br />
Postal address: Private Bag X81, Pretoria, 0001 | ntchiloane
OR SEX OFFENDERS<br />
t, <strong>2007</strong> (<strong>Act</strong> 32 of <strong>2007</strong>), established the National Register for Sexual Offenders<br />
WHAT INFORMATION IS ON THE<br />
NATIONAL REGISTER AND WHO<br />
HAS ACCESS TO IT?<br />
The National Register contains:<br />
������<br />
����������<br />
�����������������<br />
�����������������<br />
������������������������������������������������<br />
The National Register will also outline the nature of<br />
the crime including:<br />
����������������������<br />
�����������������������<br />
��������������<br />
��������������������������������������������<br />
The contents of the National Register will not be<br />
made avaiable to the public. Only those entitled to<br />
�����������������������������������������������������<br />
the information contained in the National Register. It<br />
is a criminal offence for anyone to disclose or publish<br />
information contained in the National Register.<br />
WHO IS RESPONSIBLE FOR THE<br />
MANAGEMENT OF THE NATIONAL<br />
REGISTER?<br />
� The Minister of the Department of Justice and<br />
Constitutional Development establishes and<br />
maintains the National Register<br />
��������������������������������������������<br />
administers the National Register<br />
�����������������������������������������������������<br />
of Health and the courts nationwide submit the<br />
relevant information for the registration of offenders.<br />
Stand together<br />
Understand<br />
Protect<br />
Persevere<br />
Organise<br />
Report<br />
Take action<br />
ation contact:<br />
d Constitutional Development<br />
@justice.gov.za | www.justice.gov.za | Tel: 012 315 1111<br />
Thursday, 13 September 2012 - Thursday, 27 September 2012<br />
PAGE 7 7
PAGE 8<br />
Thursday,�
ezolonwabo<br />
Imvumi yegospel uLuthando inyukela ngentla<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Imvumi yomculo wezokholo<br />
uLuthando Matodlana ukhuphe<br />
icwecwe lakhe lesithathu u “The<br />
Reason”, esele lidlalwa kwizikhululo<br />
zoonomathotholo. Eli cwecwe<br />
lineengoma ezinokonwatyelwa ngumntu<br />
wonke, kuba kukho ezithi<br />
juxuza ezifana no Ekubonakaleni<br />
kwakunye nezizolileyo ezifana no<br />
Ithemba. Ezinye ezithandwayo<br />
ngo Jesus I love, Nkosi inamandla<br />
no Thatha.<br />
“Kule album ethi “The Reason”<br />
ndifuna ukubulela iNkosi nabo<br />
bonke abaye bandixhasa kwindlela<br />
endiyihambayo yomculo wokholo.<br />
U “The Reason” akohlukanga kwii<br />
albums zam ezigqithileyo. Ndisengulaa<br />
Luthando nimaziyo oshumayelayo,<br />
kungekho nto intsha,”<br />
utshilo uLuthando. Le nzwana iqale<br />
ngo October wanyakenye ukusebenza<br />
kweli cwecwe, esebenza<br />
noMzwanele Maqhosha waseZ-<br />
wide ne producer uXolani Dlamini<br />
noSibongile Feni. Eli cwecwe lididiyelwe<br />
yinkampani entsha iDelaray<br />
Records eAlgoa Park.<br />
Amacwecwe akhe angaphambili<br />
u “Meli wam” no “Nizomnika”<br />
athengiswa kakuhle kwiMpuma<br />
Kapa naseKapa, yaye eli litsha<br />
kulindeleke ukuba liphindaphinde<br />
loo ntengiso. Eli gatyana lithi<br />
umculo usegazini kuba noyise<br />
wayeyimvumi ecula ne orchestra,<br />
ekhenketha ihlabathi. U-Luthando<br />
ukhuliswe nguninakhulu omxhase<br />
nangemali kwinqanaba ngalinye<br />
alihambileyo. “Ndandisiya kwisikolo<br />
secawe kuba kwakukho umculo,<br />
yaye ekukhuleni bendithanda ukucula<br />
ndizibukele esipilini. Ndikhule<br />
ndimamela uHlengiwe Mhlaba<br />
noRebecca Malope. Ndaba nenyhweba<br />
yokwabelana ngeqonga no-<br />
Hlengiwe Mhlaba eNangoza Jebe,<br />
into eyaba ngathi liphupha kum,”<br />
uthethe watsho uLuthando.<br />
Xa besimngcambazisa<br />
ngemiqobo esendleleni esingisa<br />
empumelelweni uthethe wathi,<br />
“Asiyifumani inkxaso kumasipala,<br />
kufuneka sibethe kuthi epokothweni<br />
kuba asibonelwa ntweni<br />
njengeemvumi zalapha ekhaya<br />
ngabo baququzelela iminyhadala.<br />
Umzekelo, xa kusiza iimvumi zomgangatho<br />
wehlabathi asimenywa<br />
thina. Enye ingxaki ngoonqevu<br />
abathatha amacwecwe ethu bawashicilele<br />
ukuze bawathengise<br />
ngemali ephantsi. Loo nto iyasibulala<br />
ngakumbi iimvumi ezisesenyeleni.”<br />
U-Luthando ukwangumsasazi<br />
wenkqubo ka Bay TV ethi<br />
Ezokholo nathi loo nto ayimsusanga<br />
emculweni wakhe.<br />
Ngaphandle komculo eli tyendyana<br />
likwanenkampani yempahla<br />
u “Walk Tall Fashion” evelisa impahla<br />
yamanene namanina. Ukuzifumanela<br />
icwecwe elililo likaLuthando<br />
u “The Reason” ungamtsalela<br />
umnxeba kwa 073 336 2410<br />
okanye umkhangele ku Facebook,<br />
kungenjalo ku Lmatodlana@yahoo.<br />
com<br />
Yinkwenkwezi ekhanya ezizweni<br />
KHANYISA SINQE<br />
khanyisa@zithethele.co.za<br />
U-Thulanimawethu Deke uzenzela<br />
igama kwilizwe jikelele kumsebenzi<br />
wemiboniso bhanya-bhanya.<br />
Lo ka Deke noogxa bakhe<br />
badidiyela inkqubo-mbaliso yebhanya-bhanya<br />
(documentary) eyayibalisa<br />
ngamachule enkcubeko<br />
aquka umculo. Iimvumi zaseKapa,<br />
abazobi noomajayivana be hip-hop<br />
bebalisa ngamahlandinyuka obomi<br />
nezithembiso zabo basemagunyeni.<br />
Lenkqubo-mbaliso yakhe u ‘The<br />
Creators’ yaphekwa eKapa, kodwa<br />
ityhutyhe iminyhadala yehlabathi<br />
jikelele, efana nee National Geographic<br />
All Roads Film Festival,<br />
Texas Black film festival, Encounters<br />
International film festival, Zanzibar<br />
Film Festival nezinye. Kanti<br />
akaphelelanga apho kuba uninzi<br />
lwabantu lumbonile kwiintengiso<br />
zikamabona kude.<br />
U-Thulani Deke (enxibe ijezi ebomvu) ephahlwe ngabafundi base The<br />
Media Workshop abenza izifundo ze film and television production ukusuka<br />
ekhohlo nguMongezi Ncwadi, Nthabiseng Qwele noSaziso Lucas.<br />
Abaxhonkxi bodidi lwehlabathi<br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
U-Banele Njadayi noMkhonto<br />
Gwazela ngabaxhonkxi abazibaluleyo<br />
ngobuchule bokuguqula<br />
udongwe nentsimbi zibe yimifanekiso<br />
ekumgangatho wehlabathi.<br />
Esi sibini sichongwe ukuba<br />
siyokumela ilizwe eMerika, kuboniswe<br />
ngemisebenzi yabo kwelinye<br />
lawona maziko enkcubeko aphambili,<br />
iGuichard Gallery eChicago.<br />
Kaloku apho baya kumnyhadala<br />
ngenyanga ekubhiyozelwa imbali<br />
yoluntu olumnyama lwalapho,<br />
baphinde baye kwindibano<br />
yabazobi nabaxhonkxi behlabathi.<br />
Imanejala yabaququzeleli bakwa<br />
Trade Point uDavid Hammer<br />
uhlomle wathi, “Lo mcimbi wokuthumela<br />
lamachule phesheya,<br />
liphulo ebeliququzelelwa sithi kwa<br />
Trade Point, ngeenjongo zokuba<br />
abazobi nabaxhonkxi abamnyama<br />
elizweni bamenyelwe eRed Location<br />
Museum, apho bebezakubonisa<br />
ngemisebenzi yabo, ze kuvele<br />
eli cham lokuya eMerika.”<br />
Yimisebenzi yamachule okubalisa<br />
ngokuzoba ngokuxhonkxa<br />
angama-45 ezakube iboniswa<br />
eGuichard Gallery, kodwa sesi<br />
sibini kuphela esiza kuntinga, siyokumela<br />
loo machule eMerika.<br />
Oka Njadayi usuka eWalmer<br />
yaye yiminyaka emine ngoku esenza<br />
lo msebenzi. Uthi elithuba<br />
lokuwelela phesheya liyamchulumancisa,<br />
“Obu buchule ndibusebenzisa<br />
ukubonakalisa ngempilo<br />
neenzima zabantu belokishi<br />
yaseWalmer. Ndithi ndakucinga<br />
ngento yokubonisa ngomsebenzi<br />
wezandla zam kumnyhadala omkhulu<br />
kangaka, ndibuye ndincokole<br />
namanye amachule anamava<br />
ehlabathini, ndive ngathi kukho<br />
umkhenkce ohla ngomchachazo.<br />
Ingathi alisafiki elo thuba,” utshilo<br />
okaNjadayi.<br />
OkaGwazela uthi nangona<br />
wayengamenywanga yena ukuba<br />
athabathe inxaxheba kulo mcimbi<br />
wase Red Location Museum ebutsheni<br />
bonyaka, waqonda ukuba<br />
eze nomsebenzi wakhe, hleze awelwe<br />
ngumqa esandleni. Lo kaGwazela<br />
ugqibezela izifundo zakhe<br />
zokusebenza ngodongwe, ii masters<br />
in ceramic design. “Ngenene<br />
ndisikelelekile kuba njenge artist<br />
esakhulayo bendiba kothatha iminyaka<br />
phambi kokuzenzela igama<br />
elizweni. Amaxesha amaninzi imisebenzi<br />
yethu ayinanzwa, yaye<br />
loo nto iyasisokolisa, kodwa eli<br />
cham libonisa ukuba umsebenzi<br />
wethu unendawo kwinkcubeko yehlabathi,”<br />
utshilo okaGwazela.<br />
“Uyakhula umdla kubathengi<br />
bemisebenzi exhonkxiweyo kwihlabathi<br />
jikelele, yaye xa thina<br />
kwa Trade Point sinokuvulela<br />
abaxhonkxi amathuba afana nawokubonisa<br />
ngemisebenzi yabo<br />
phesheya, loo nto ingawuphakamisa<br />
umgangatho ibuye ifunqule<br />
nendlela ethengwa ngayo loo<br />
misebenzi,” utshilo oka Hammer.<br />
Ukwathe, “I-Guichard Gallery kudala<br />
isingatha imisebenzi ephuma<br />
kumazwe ase Afrika, kodwa kokokuqala<br />
ukuba uMzantsi Afrika<br />
uthabathe inxaxheba ngenyanga<br />
ekubhiyozelwa imbali yabantu<br />
abamnyama. Yiloo nto kuthunyelwe<br />
imisebenzi yamachule angama-45<br />
ekhatshwa ngabaxhonkxi ababini,”<br />
uyigqibezele njalo intetho yakhe<br />
oka Hammer.<br />
Esi sibini siya kuntingela eMerika<br />
ngomhla we 18 September.<br />
U-Deke yinzalelwana yaseWalmer,<br />
ilokishi eyaziwa njengenobundlobongela<br />
yaye ingenaphuhliso<br />
lungephi, kodwa le<br />
ndedeba yona iluphikisile ololuvo<br />
yakhanyisa isibane sempumelelo<br />
nokuzimisela. Uthi ukunyamezela,<br />
ukuzimisela nokuba nombono kuko<br />
okumncedileyo ukuba agatyhafi,<br />
yaye athi gqolo ukubheka phambili<br />
nephupha lakhe lokuba ngumvelisi<br />
wemiboniso bhanya-bhanya.<br />
“Ndandisoloko ndizibona ndisenza<br />
lo msebenzi, iyinto elapha<br />
kum ngaphakathi, kodwa iintsiba<br />
zokubhabha izizo ezindilibazisayo,<br />
kuba emva kwebanga leshumi ndiye<br />
ndaxelenga kwiindawo eziliqela,<br />
ndiqweba imali yokufunda ndaze<br />
ndaya esikolweni, kodwa lento<br />
babendifundisa yona yayingeyiyo<br />
le ndandiyifuna, ndayeka. Ndaya<br />
eRhawutini nalapho kwabanzima<br />
kakhulu, ndaphinda ndabuyela<br />
ekhaya nalapho ndenza uqeqesho<br />
kwicandelo leFilmmaking e<br />
“Lithuba lokuba sithengise ngeNelson<br />
Mandela Bay kwiqonga lehlabathi,<br />
atsho nawethu amazwi aviwe.<br />
Umsebenzi wam uzakuxelela<br />
The Media Workshop. Apho ke yacaca<br />
mhlophe indlela yam ukuba<br />
isingisephi na. Emva kweloqeqesho<br />
ndaya eKapa, kulapho umbono<br />
wokwenza lebhanya bhaya<br />
waphuhla khona,” utshilo.<br />
Lo ka Deke ukholelwa kwelokuba<br />
xa amathuba ekuvumela, yithi<br />
gqolo ukuwasebenzisa kuba nangoku<br />
uthi usanqwenela ukufunda,<br />
kuba kwelicandelo lomsebenzi<br />
ufunda de ukhokhobe. “Ukuba<br />
ndinokufumana iintsiba ndingathanda<br />
ukuqhubekeka nezifundo<br />
zam, kuba ndikhe ndayo kroba<br />
naphaya e Big Fish School of film<br />
making, kodwa ngenxa yokungabi<br />
nayo inkxaso-mali khange ndigqibe.”<br />
Ukanti ngoku u-Deke ubuyel’<br />
ekhaya eze kukhanyisela abo bafuna<br />
ukuthatha elikhondo lebhanya<br />
bhanya. Ukhe watyelela abafundi<br />
beziko I The Media Workshop nalapho<br />
ebebabukelise le documentary<br />
emenzela igama, ekwaphendula<br />
nothotho lwemibuzo.<br />
ihlabathi ngekati elele eziko apha<br />
ekhaya kwakunye nempumelelo<br />
yelizwe lam,” ugqibezele ngelo<br />
okaGwazela.<br />
U-Banele Njadayi<br />
(ekhohlo) noMkhonto<br />
Gwazela<br />
(ekunene) bekunye<br />
nomxhasi wakwa-<br />
Tradepoint uDavid<br />
Hammer, bazakuntingela<br />
eMerika<br />
ngeliyakumela eli<br />
lizwe nokubonisa<br />
ngemisebenzi yabo<br />
yezandla<br />
� PAGE 9
PAGE 10 Thursday, 13 Septem�
imidlalo<br />
Bazimisele ukwenza imbali kwibasketball<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Isikolo samabanga aphantsi<br />
iMdengentonga Primary, yiyo ezakumela<br />
iphondo leMpuma Kapa<br />
kukhuphiswano lwe Under-13 kwi<br />
basketball yomthinjana kazwelonke,<br />
eRhawutini ngoDecember<br />
walo nyaka. Oku kubangelwe kukuphumelela<br />
kwesi sikolo kukhuphiswano<br />
lwephondo olalubanjelwe<br />
eJan Smuts Stadium eMonti<br />
nge 9 Agasti. U-Zoleka Hlangwana<br />
ongumqeqeshi we basketball kwesa<br />
sikolo, uthi lo mdlalo usungulwe<br />
ngo 2010 eMotherwell ngoncedo<br />
luka Sibongile we Love Life.<br />
I-Mdengentonga yaba sesinye<br />
sezikolo ezihlanu kuquka neDumani,<br />
Khulile, Khwezelihle ne<br />
Elufefeni Primary.<br />
“Ndavuya kakhulu sakubuya<br />
nendebe kuba yayiyinto esingazange<br />
siyilindele. Sasiqala ukudlala<br />
ngaphandle kwaseBhayi. Sab-<br />
hulela amasaka amaqela ama-5<br />
aphuma kwiMpuma Kapa yonke,<br />
sayiphumelela itumente. Iqela lethu<br />
laxhaswa nayinqununu yethu<br />
uMveleli Mbeweu owasuka eQonce<br />
ukuza kusixhasa eMonti,” utshilo<br />
okaHlangwana. I-Mdengentonga<br />
le is NU 7 eMotherwell, neyenye<br />
yeelokishi ezisokolayo kwesi sixeko.<br />
Akho kwamali yokuqhubekeka<br />
nalo mdlalo, yaye nekit abanayo<br />
inye, kwaye kwabelwana ngayo<br />
nabadlali besoka bamakhwenkwe<br />
namantombazana.<br />
“Asinayo nebhola le yokuziqeqesha,<br />
kwanebala lebasketball.<br />
Kangangokuba siziqeqeshela<br />
kwezinye izikolo. Naxa kufuneka<br />
siyodlala ootitshala babetha ezipokothweni<br />
kuba abazali baba<br />
bantwana abaphangeli,” uqhube<br />
watsho okaHlangwana. “Iindleko<br />
zezithuthi nendawo yokuhlala<br />
eMonti sazibhatalelwa liSebe leMfundo.<br />
Ndiqinisekile ukuba bazakuphinda<br />
basibhatalele nokuya eRhawutini.<br />
Eli qela lebasketball lamantombazana<br />
lase Mdengentonga<br />
siqinisekile ukuba lizakwenzela<br />
iphondo leMpuma Kapa ne Nelson<br />
Mandela Bay igama, ngokuthi<br />
sibuye nayo indebe,” ugqibezele<br />
watsho okaHlangwana.<br />
U-Wendy Mdalana ominyaka ili-<br />
12 oku grade 6 nongukapteni weli<br />
qela uthi nabo bayanqwena ukuba<br />
nee tracksuits njengabantwana<br />
bezinye izikolo. “Bakhangeleka<br />
bahle abanye abantwana xa benxibe<br />
ii tracksuits neekit zabo, kodwa<br />
thina kuba sisuka kumakhaya<br />
ahlelelekileyo asikwazi kuthengelwa<br />
ezo zinto. Asizovuma isidakumbise<br />
loo nto, yaye sizakubuya<br />
nayo indebe ngoDecember,” utshilo<br />
uWendy. Le ntwazana ineenjongo<br />
zokuqhuba nezifundo, kodwa<br />
inephupha lokudlala lomdlalo webasketball<br />
kudidi labahlawulwayo.<br />
Abaququzeleli bale tumente ingoDisemba<br />
eRhawutini bazakuzibhengeza<br />
iintsuku zemidlalo leyo<br />
kungekudala.<br />
Abadlali base Mdengentonga Primary nendebe abayiphumelele kwitumente<br />
ye basketball ebibanjelwe eMonti, bevathe ikit yesoka yamakhwenkwe<br />
eso sikolo.<br />
Bekuqhawuk’ unobathana kwitumente yesoka<br />
Staff Reporter<br />
Amkelwe ngezandla ezishushu<br />
amaqela aphuma mbombo zone<br />
zeli leMpuma Kapa kwitumente<br />
ye Metropolitan Under 16, kumabala<br />
ezemidlalo e-Motherwell NU<br />
2 kwimpela veki esiphuma kuyo.<br />
Le tumente ibizakuhluza amaqela<br />
azakumela iMpuma Kapa kumgangatho<br />
kazwelonke. Ooxholovane<br />
besikolo samabanga aphezulu<br />
i-Phangalele yaphesheya kweNciba,<br />
kwinqila yase OR Tambo<br />
bangene betshila ebaleni kumdlalo<br />
wamagqibela kankqoyi, apho<br />
bebezakujijisana nesikolo samabanga<br />
aphakamileyo i-Joe Slovo,<br />
senqila yase Chris Hani. Isiqingatha<br />
sokuqala siphele kungekho<br />
manqaku. Kwisiqingatha sesibini<br />
i-Phangalele iwuqale umdlalo<br />
ngomxhino, bexhentsisa ikrwala<br />
befuna undikho, kodwa esala unozinti<br />
we Joe Slovo u-Thando<br />
Doda.<br />
Ngemizuzu emihlanu kudlalwa<br />
wavela u-Majayina Sazi echank-<br />
catha emgceni exel’ uthekwane<br />
kanti u-Masimbonge Mtomzini umbonile,<br />
wabetha intambo ende, lahlala<br />
emnatheni. Liquqe libuyelela<br />
iqela lase OR Tambo liyincakuba<br />
kwi Joe Slovo, libeka uxinzelelo<br />
ingu Lulama Yogwa kwakunye<br />
no Mlungiseleli Nyila. Kwalile pha<br />
kulamizuzu yamashwa namathamsanqa,<br />
wathakatha emini uMlungiseleli<br />
Nyila, wayikhaba ngakwi<br />
coner flag, wanaba wancama u-<br />
Thando Doda weva ngabalandeli<br />
ukuba lihleli esigcawini. I-Phangalele<br />
ithweswe isithsaba sobuntshatsheli<br />
betumente emva kokuphumelela<br />
ngo 2-0, baphumelela<br />
iR20 000, indebe kwakunye neembasa<br />
zegolide. Ukanti omathandathu<br />
amaqela ebethathe inxaxheba<br />
kwitumente azifumanele iimpahla<br />
zokudlala (soccer kit). I Joe Slovo<br />
kwakunye nePhangalele ngamaqela<br />
azakumela iphondo le Mpuma<br />
Kapa kwitumente kazwelonke,<br />
ezakudlalelwa Kwa Zulu-Natal ngeyeDwarha<br />
nge 3 uyakuma nge 7<br />
kumabala ase King Zwelithini.<br />
Benikezela ngembasa ku captain we Phangalele u-Majayina Sazi ngu<br />
Tebogo Lemke wakwa Metropolitan, Mzonyana Gcalishe wakwa DSRAC<br />
kwakunye no Mzimkhulu Fina wakwa SAFA.<br />
Sakhile Nkewana we Real City (white) ebetha ithayithayi edlula ku Mabhelandile Mjaji we Young Tigers.<br />
Ezinye iziphumo:<br />
Group A<br />
Egqili (Joe Gqabi) 1-2 Molly Blckburn (Nelson Mandela Bay)<br />
Egqili (Joe Gqabi) 0-4 Phangalele (OR Tambo)<br />
Mollu Blackburn (NMB) 0-1 Phangalele (OR Tambo)<br />
Group B<br />
Manguzele (Alfred Nzo) 1-2 Joe Slovo<br />
(Chris Hani)<br />
Manguzele (Alfred Nzo) 5-3 Samkelo (Cacadu)<br />
Joe Slovo (Chris Hani) 4-2 Samkelo (Cacadu)<br />
Pier 14 Competition winner<br />
Ophumelele is’gubha sebhaso le R25 000 kukhuphiswano lwase Pier 14 lwango August olwaluphume kwi<strong>Zithethele</strong>,<br />
ibe ngumama uGloria Meyer wase Lower Mount Croix eBhayi ominyaka ingama-66.<br />
� PAGE 11
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
PAGE 12<br />
imidlalo<br />
Ijonge emajukujukwini iBay Stars<br />
I-Bay Stars inamaphupha<br />
kuya kudidi lwe National First<br />
ivision kulo nyaka uzayo, apho<br />
yakuba liqela lesibini eliphuma<br />
weli phondo njengoko iBlackburn<br />
overs sele ilapho. Loo maphupha<br />
kufezeka xa inokuthi ibe kwindao<br />
yokuqala kwi SAFA Second<br />
ivision League, ze ilwele ukunukela<br />
ngentla. Eli qela laphuma<br />
ndawo yesithathu ngo 2011/2012<br />
wiqonga elalisakwaziwa njenge<br />
odacom League.<br />
“Ngesasiphumelele kula<br />
eague, qha sabethwa ngamava<br />
amanye amagingxi-gingxi, koda<br />
siyancoma ukuba sithi siqala<br />
kufika kula mgangatho, siphume<br />
ndawo ye-3,” utshilo uMark<br />
ommy oyimanejala eyongameeyo<br />
kwi Bay Stars. Ngo 2011/12<br />
Stars khange sibethwe ekhaya,<br />
ephumelela ngo 100% imidlalo<br />
abo, kodwa abaqhuba kakuhle<br />
a bedlala kwezinye iindawo. “Xa<br />
inokuphumelela isiqingatha semilalo<br />
yethu eluhambeni, ze sig-<br />
cine irekodi yethu ka 100% apha<br />
ekhaya, ayakufezeka amaphupha<br />
ethu,” utshilo okaTommy.<br />
Kule season iBay Stars inomqeqeshi<br />
omtsha owayesakudlala<br />
eNgilane, kwaye engumqeqeshi<br />
woonozinti kwi Everton aphinde<br />
abe ngumqeqeshi weMpumalanga<br />
Black Aces uMark Harrison. Lo<br />
ka Harrison uthi amalungiselelo<br />
aqhuba kakuhle okoko kwangoJulayi.<br />
Ngendlela elizimisele ngayo<br />
eli qela lide latyikitya abadlali<br />
abanamva kwiqonga loompondo<br />
zihlanjiwe abafana no Siyabulela<br />
Songwiqi owayesakudlalela iKaizer<br />
Chiefs neSantos, owayesakuba<br />
ngunozinti we Bay United uSheldon<br />
Baatjies, uLyle Peters osuka<br />
kwi African Warrios, kwakunye<br />
noBhongolwethu Nkhosana no Orlin<br />
Powel.<br />
U-Nichola Mgataza oyimanejala<br />
yeBay Stars uthi amaqela<br />
ebebaswantsulisa kule season<br />
idlulileyo yi Tornado FC yaseMonti<br />
neyathi yaphumelela ekugqibeleni,<br />
iFC Buffalo eyaphuma kwindawo<br />
yesibini ne Mthatha Bucks. “Ngaloo<br />
maqela asisokolisayo yaye sizakuwaqwalasela<br />
ngeliso elibukhali,<br />
U-Achuma Klass we Bay Stars<br />
ebil’esoma ezilolongela ukuqala<br />
kwe SAFA Second Division League,<br />
eyayisakwaziwa njenge Vodacom<br />
League.<br />
nalo naliphina iqela elineenjongo<br />
zokuzixhwithela alizikusinda,” utshilo<br />
okaMgataza. I-SAFA Second<br />
Thursday, 13 September 2012 - Thursday, 27 September<br />
Division League iyakuqala emva<br />
kwentlanganiso eyobanjwa yiSAFA<br />
nge 16 September 2012.<br />
������������ �����������������������������<br />
��������������������������������������������������<br />
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />
���� 2010 KIA ��������� PICANTO 1.1 ���������� 38000 ����� ���� SILVER<br />
R �������� 84,900.00<br />
���� 2012 GEELY ��������� LC-CROSS ���������� R 1.3B GL<br />
2011 FORD FIGO 1.4 AMBIENTE<br />
���� ���� ����� ��������� �����<br />
2011 NISSAN MICRA 1.2 VISIA+MT<br />
���� 2009 TOYOTA ������������� YARIS T3+ �������� 5DR<br />
���� 2011 CHEVROLET ����� ��������� AVEO 1.6 LS SEDAN<br />
���� 2011 TOYOTA �����YARIS ������������ ZEN 1.3 SEDAN A/C<br />
250 �����<br />
31000<br />
�����<br />
12181<br />
24000 �����<br />
������ 32000<br />
25000 �����<br />
�����������<br />
RED<br />
WHITE<br />
�����<br />
SILVER<br />
������ GREY<br />
������ BLACK ���� �����<br />
����� BLACK/BROWN<br />
R �������� 97,990.00<br />
R ��������� 99,000.00<br />
R 99,900.00<br />
���������<br />
R 107,900.00<br />
R �������� 107,900.00<br />
R �������� 107,900.00<br />
���� 2012 NISSAN ��������������� MICRA 1.5DCI ACENTA MT<br />
4000 ����� ��� WHITE<br />
R �������� 117,900.00<br />
���� 2011 VOLKSWAGEN �������������� POLO ������ VIVO 1.4 ���TREND A/T 4DR<br />
2011 VOLKSWAGEN POLO 1.4 TRENDLINE 5DR<br />
���� ������������������������<br />
2011 TOYOTA COROLLA 1.3 IMPACT<br />
���� 2012 NISSAN ������������ LIVINA X-GEAR ��� ����� 1.6 ACENTA ��<br />
���� 2009 NISSAN ������������ X-TRAIL ������ 2.0 4X2 ������ XE ��<br />
���� 2010 NISSAN ������������� X-TRAIL 2.0 ������������������ 4X2<br />
26000 �����<br />
42000<br />
�����<br />
30000<br />
22000 ����<br />
73000 ����<br />
79700 ����<br />
������ JAZZ BLUE<br />
SILVER<br />
������<br />
SILVER<br />
������ WHITE<br />
������ SILVER<br />
������ WHITE<br />
R �������� 137,900.00<br />
R 137,900.00<br />
��������<br />
R 137,900.00<br />
R �������� 154,900.00<br />
R �������� 187,900.00<br />
R �������� 189,000.00<br />
���� 2011 AUDI ������������� A1 1.2T FSI ATTACTION �������������� 3DR ������<br />
���� 2010 NISSAN ����������������������� X-TRAIL 2.0 XE<br />
2008 BMW BMW X3 2.0 DIESEL M/T<br />
���� ������������������������ ������ ��<br />
2010 NISSAN X-TRAIL 2.0D 4X2<br />
���� 2012 HYUNDAI ������ ����� ELANTRA ��������� 1.8 GLS ���������� MANUAL<br />
���� 2011 NISSAN ����������������������� NP300 2.4I DC 4X2 MID<br />
���� 2011 HYUNDAI �������������� IX35 2.0 �������� GL �� ��<br />
17000 �����<br />
43769 �����<br />
96464<br />
�����<br />
64021<br />
2000 �����<br />
15500 �����<br />
36000 ����<br />
���� MAROON<br />
������ SILVER<br />
ROYAL BLUE<br />
�����������<br />
SILVER<br />
����� CLEAN BLUE<br />
������ WHITE<br />
����� ICE BLUE<br />
R �������� 189,900.00<br />
R �������� 209,900.00<br />
R 217,900.00<br />
��������<br />
R 227,900.00<br />
R ��������� 234,900.00<br />
R �������� 237,900.00<br />
R �������� 237,900.00<br />
���� 2012 NISSAN �������������� JUKE 1.6DDT ���������� 6MT 2WD �� TEKNA<br />
���� 2011 NISSAN ������ NP300 ������� HARDBODY ���������� 2.5D DC 4X2 MID<br />
2012 NISSAN JUKE 1.6DDT 6MT 2WD TEKNA<br />
���� ������������������������ ���������<br />
2010 TOYOTA HILUX 2.5D-4D 4X2 D/C<br />
���� 2012 NISSAN ������������� QASHQAI ���������������� 2.0L ACENTA<br />
���� 2010 MERCEDES ������������ BENZ ������������ C180 CGI A/T B/E<br />
���� 2012 HYUNDAI ������������ IX35 2.0 ��� GL ����� 4X2 MANUAL ��<br />
19300 �����<br />
22000 �����<br />
5000<br />
�����<br />
63000<br />
8951 ���<br />
35000 ���<br />
3000 ����<br />
����� SILVER<br />
����� WHITE<br />
BLACK<br />
������<br />
WHITE<br />
������� TATANIUM����<br />
��� SILVER<br />
����� SLEEK SILVER<br />
R �������� 245,900.00<br />
R �������� 246,900.00<br />
R 249,900.00<br />
��������<br />
R 257,900.00<br />
R �������� 257,900.00<br />
R �������� 269,900.00<br />
R �������� 269,900.00<br />
���� 2011 NISSAN ������������� QASHQAI 2.0 ����������������� DCI 4X2<br />
���� 2011 VOLKSWAGEN ������������������� T5 KOMBI ����� 2.0 TDI<br />
23000 ���<br />
48000 ���<br />
������ WHITE<br />
����������<br />
PEPER GREY<br />
R �������� 277,900.00<br />
R �������� 299,900.00<br />
��������������������������������������������������������������������<br />
����������������������������