R49,99 - Zithethele
R49,99 - Zithethele
R49,99 - Zithethele
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MY COMMUNITY, MY NEWS<br />
Sanlam/MDDA Awards: Best Front Pages & Investigative Reporting<br />
Thé paper for the Bay community 50 000 copies<br />
Finalist in the PanSALB Multilingualism Awards<br />
Sanlam/MDDA Best Community Newspaper 2010<br />
Edition 44<br />
Tel: 041 363 2377 Fax: 041 363 0949 editor@zithethele.co.za 5 July 2012 - 19 July 2012<br />
Liyanda inani leenkedama zangabom<br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
Isibhedlele iDora Nginza sijongene<br />
nomceli-mngeni wabantwana<br />
abathiwa tyaa okwemishologu<br />
begqitywa kubelekwa ngabadlezane<br />
abaselula. Aba badlezane baqala<br />
ngokukhohlisa oonesi noonontlalontle<br />
esibhedlele, benikezela<br />
ngeenkcukacha ezingezizo, emveni<br />
kokubeleka, baphel’ emehlweni,<br />
beshiya ezo mveku. Unontlalontle<br />
ojongene negumbi lokubelekisa<br />
eDora uPamela Rhubushe, uthi liyenyuka<br />
inani labadlezane abenza<br />
iimveku zibe ziinkedama zigqitywa<br />
kuzalwa kwesi sibhedlele. Kubelekwa<br />
malunga ne-100 labantwana<br />
ngeveki apho.<br />
“Yingxuba kaxaka le ngoba uninzi<br />
lwamantombazana lucinga isibhedlele<br />
yindawo yokuthi tyaa iimveku.<br />
Amaxesha amaninzi ndizibhaqa<br />
ndingumcuphi, ndityhutyha izitrato<br />
zalapha eBhayi, ndikhangela aba<br />
badlezane. Ngamanye amaxesha<br />
siye sitsho phantsi, sincame singabafumani.<br />
Kodwa sithini ngeentsana?<br />
Abakhathali tu,” utshilo okaRhubushe.<br />
KweyeSilimela (June)<br />
ba-3 abadlezane abanikezele iinkcukacha<br />
ezingezizo esibhedlele,<br />
emveni kokubeleka, banyamalala,<br />
beshiya ezo ntsana.<br />
Omnye walamantombazana<br />
axokayo esibhedlele nguNoluthando<br />
Thanda, owangena kwesi<br />
sibhedlele nge 25 June, wathi uyise<br />
wosana uswelekile, wasizelwa<br />
ngamanesi. Ugqibe nje ukubeleka<br />
okaThanda, wacela kwabasicatyana<br />
eshiya usana lungenanina.<br />
Umongikazi welo gumbi lokubelekisa<br />
uMeyer uyibalisa enjenje le<br />
meko, “Sabiza amapolisa aze wona<br />
alanda emkhondweni kaThanda,<br />
afumana umama wakhe obengayazi<br />
phofu into yokuba intombi<br />
yakhe ibilindele usana. Intombi<br />
leyo yona kuvakala ukuba iyabonwa<br />
kwii shebeen zaKwaZakhele.<br />
Nangoku sivule netyala lobusela<br />
kuba wathatha imali yenesi esipajini<br />
phambi kokubaleka.” Amapolisa<br />
asaphanda.<br />
Ukanti kukho negqiyazana<br />
elathi lingu Amanda Peter waKwa-<br />
Zakhele xa lalizokubeleka, lashiya<br />
olo sana, laphel’ emehlweni.<br />
Oonontlalontle esibhedlele bamfumana<br />
endlwini kanina eZwide, sele<br />
iziiveki ekhangelwa. Evakalelwa<br />
okaRhubushe uthe, “La mantombazana<br />
kufuneka aqonde ukuba<br />
zikhona ezinye iindlela, kunokuthi<br />
tyaa abantwana xa bengabafuni.<br />
Akhona amaziko abanokubhalisa<br />
kuwo phambi kokubeleka, ze loo<br />
mntwana afunelwe ikhaya nabazali<br />
abazakumthanda (adoption).<br />
Zikhona neekliniki zikarhulumente<br />
zokusikhupha isisu ukunqanda le<br />
ntlondi. Aba bantwana abananyani<br />
kuba xa kukho ingxaki ekubelekeni<br />
ngenxa yokungahambi iikliniki<br />
rhoqo, baye batyhole isibhedlele<br />
ngokungakhathali.”<br />
Ukususela kuTshazimpuzi<br />
(April) ka2011 ukuya kuKwindla<br />
(March) ka2012, isebe lezentlalontle<br />
belijongene nomceli-mngeni<br />
wabantwana abangama-480<br />
abalahlwe ngoonina eBhayi. Elo<br />
New Unit at Dora<br />
Back to Scool for Nun<br />
Ezolowabo<br />
New Rugby Kit<br />
Page 3<br />
Page 4 Page 7 Page 8<br />
Thursday�<br />
nani linyuke ngomyinge we-43%,<br />
kangangokuba li-180 labantwana<br />
abathiwe tyaa ukusukela ngoApril<br />
ukuya kuJune walo nyaka (2012).<br />
Ziintsana ezingama-20 ezashiywa<br />
ngoonina kwizibhedlele jikelele zesi<br />
sixeko. I-12 laba bantwana baye<br />
bazokuthathwa zizalamane, kuba<br />
iinkcukacha zabadlezane zazinobunyani,<br />
zilandeleka. Kunjalo, sisi-<br />
8 sonke seemveku ekunyanzeleke<br />
Stanley Jarvis uhlomle ngelithi,<br />
“Ziivenkile zamaSomalia ezili-10<br />
ezithathelwe ukutya nezenzwe<br />
ubutyobo ngoLwesibini. Iimpahla<br />
ebezikwezi venkile zibiwe, ze abanini<br />
venkile babethwa. AmaSomalia<br />
amaninzi avule amatyala obusela,<br />
ukutyunyuzwa nokuqhekeza<br />
kweevenkile zabo kwakunye nokubethwa.<br />
Asikabambi mntu malunga<br />
nokubethwa kwaba ngcuchalazi.<br />
Amapolisa asaphanda.” Ingxelo<br />
ezifike kweli phephandaba zithi<br />
ngama-21 abanjwe kuqhankalazo<br />
ngoMvulo, ze ibe ngama-22 avalelwe<br />
ngoLwesibini.<br />
Continue on P2<br />
ukuba bayokugciniswa, de izalamane<br />
zize ngaphambili. Ngelishwa<br />
eso si-8 sisagcinwe apho kuba<br />
akukafumaneki zintsapho okanze<br />
izizalwane.<br />
U-Mamiki Kasile ongumlomo<br />
wesebe lentlalontle uyangqina ukuba<br />
lixhomisa amehlo inani lokwenziwa<br />
kweentsana ukuba zibe ziinkedama<br />
zangabom. “Uninzi lwezi<br />
mveku alukagqibi neenyanga ezi-3<br />
zizelwe. Ngoku sibona intw’entsha<br />
yokuba ezi ntsana zishiywe ngeli<br />
lixa unina bekumele ukuba sefukwini,<br />
loo nto yongeze umthwalo<br />
ezibhedlele. Sicela abazali abanqwenela<br />
ukunika aba bantwana<br />
ikhaya elifudumeleyo beze ngaphambili.<br />
Aba bantwana badinga<br />
uthando, ukhuseleko nenkathalo<br />
yomzali ukuze bakhule ngendlela,”<br />
utshilo okaKasile.<br />
Uqhankqalazo luphantse ukuphuma nodlolwazana<br />
LIZEKA TANDWA no<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
Umsindo wabantu baseWalmer<br />
ababeqhankqalazela ukurhuqa<br />
iinyawo kukamasipala we Nelson<br />
Mandela Bay, ujike wajoliswa koosomashishini<br />
abangaba ngcuchalazi<br />
abasuka eSomalia. Aba bantu<br />
bangene betyhaleka kwiivenkile<br />
zamaSomalia, bezithathela abakufunayo<br />
yaye beqama-qama abo somashishini.<br />
Le nto yenzeke ngoLwesibini,<br />
kwaye amaSomalia ama-<br />
6 ukufika kweentatheli ebelekiselwa<br />
esibhedlele emveni kokuxulutywa<br />
nokubethelw’ oogqirha nezicaka<br />
ngeemvubu.<br />
Elinye lamaxhoba adibene nenyoka<br />
iphung’ umhluzi ibe ngu-<br />
Mohammed Asin, oyibalise yambi<br />
into yokutshatyalaliswa kwezinto<br />
azithengisayo. “Bendisevenkileni<br />
ndinceda ii-customers zam. Kuvele<br />
igquba lamadoda langena lamosha<br />
nje konke, emveni koko bangena<br />
kum bendibetha nasentloko. Ibimbi<br />
into, yaye ndisindile ukuba ndiphume<br />
ndiphila kuba ivenkile yam<br />
ibubutyobo nemoto yam ityhuthulwe,<br />
kwathathwa neefoni zam,” utshilo<br />
oka-Asin osinde ngokubalekela<br />
estoreni esisemva.<br />
Isithethi samapolisa uKapteni<br />
Umphathiswa wezemidlalo apha ePhondweni uXoliswa Tom esithi ndlelantle kulamatyendyana kumsitho wokuba<br />
khulula bayokumela ilizwe nephondo kwii Olympics zalo nyaka eLondon. Ukusuka ekhohlo ngu Julian Hykes<br />
Botie (24) wase Monti osisistriker se Hockey, ibe ngu Sharief Gamiet Jumbo oyi Techical Official, Lusapho April<br />
(30) wase Tinarha yimbaleki, Simphiwe Lusizi Matuphuza (24) wase Mdantsane yimbethi manqindi, Ayabonga<br />
Sonjica (21) naye yimbethi manqindi yaseMdantsane. Picture: Khanyisa Sinqe<br />
<strong>Zithethele</strong> is supported<br />
by the<br />
<strong>Zithethele</strong> Community Newspaper
Indaba zasekasi<br />
imbongi zeMpuma Kapa zingundaba-mlonyeni<br />
IZEKA TANDWA<br />
izeka@zithethele.co.za<br />
Iimbongi zomthonyama zaapha<br />
eMpuma Kapa zithi zitsho<br />
wavokotheka kumnyhadala os-<br />
Rhini, zisebenzisa elo qonga<br />
kuphakamisa umgangatho wemiongo<br />
yesiXhosa. U-Thandeka<br />
abaza noMxolisi Memela bathi ininginya<br />
ebilapho ibingawuvali umomo<br />
ngendlela ababonge ngayo<br />
geCawe, uMvulo noLwesithathu<br />
ale veki. OkaVabaza ngummi<br />
aseMonti othi uye waqinisekisa<br />
kuba imihobe yakhe ayitolikelwa<br />
wisiNgesi, ukuze iingcambu zayo<br />
ingalahleki.<br />
“Ndifuna ukwaziwa njengemongi<br />
yesiXhosa, yaye eyona<br />
jongo yam kukuba nendumasi<br />
kubongeni ngolwimi lwam,” uthilo<br />
okaVabaza. Lo kaVabaza<br />
bedyusha neemvumi ezaziwayo<br />
zifana no MXO, ngethemba<br />
okuba ulutsha luzingce ngolwimi<br />
aye lwenze elo lwimi libaseben-<br />
From Page 1<br />
Uqhankqalazo luphantse<br />
ukuphuma nodlolwazana<br />
Inkokheli yoluntu eWalmer uMbuyiseli<br />
Nelo uthethe wenjenje,<br />
“Abantu balwa ngenxa yezithembiso<br />
ezililize abazifumana kumasipala<br />
nakwi ANC. Sidikiwe<br />
ngamabhakethe, kukungabikho<br />
kwamanzi kunye nezindlu. Amagosa<br />
kamasipala athi ayeza neempendulo<br />
nge 2 July, ngoku<br />
sifun’ iimpendulo.” Isithethi sika-<br />
Sodolophu uLuncedo Njezula uphendule<br />
wathi, “Kwintlanganiso<br />
edlulileyo neenkokheli zoluntu<br />
lwaseWalmer saqulunqa ingxelo<br />
esizakuyithi thaca ebantwini nge<br />
2 July. Besinentlanganiso ngoMvulo<br />
noluntu lwalapha ukuba nika<br />
iimpendulo, nalapho uSodolophu<br />
athe abantu mabaseke ikomiti<br />
ezakusebenzisana nomasipala,<br />
sikwazi ukulungisa zonke ezi zinto<br />
bafuna zilunge.”<br />
PAGE 2<br />
zele kwikamva labo. “Ndichulumance<br />
kakhulu ukuba kulo mnyhadala.<br />
Le yokuqhwatyelwa izandla<br />
yolatha ukuba imihobe iyaphila<br />
yaye iyahlonitshwa kumaqonga<br />
ehlabathi,” ugqibezele ngelo oka-<br />
Vabaza.<br />
OkaMemela yena uthi lifuthe<br />
leembongi ezifana noNontsizi<br />
Mgqwetho, abazenzela amagama<br />
kuluncwadi. “Kunzima ukuziphilisa<br />
kweli lizwe nokuba uyaluthanda<br />
uluncwadi, kodwa sifumene ithuba<br />
lokudibana neengqanga zoluncwadi<br />
zehlabathi, kwiqonga elifana<br />
neli lalomnyhadala waseRhini, into<br />
endenza ndizingce,” utshilo lo ka-<br />
Memela odyushe kwakuko ngoLwesithathu.<br />
“Into emangalisayo<br />
yeyokuba nabantu ebebengayiqondi<br />
kakuhle imihobe enzulu yesiXhosa,<br />
kodwa bebephulaphule<br />
yaye bandicoma emva koko. Ndingxamele<br />
ukuphinda esezolo xa<br />
ndiphinda ndikhwela eqongeni,”<br />
woleke ngelo okaMemela ozakuphinda<br />
aqhube eqongeni yonke<br />
le veki.<br />
qela lomxhentso nesingqi sesintu lesikolo samabanga aphakamileyo i Molly Blackburn yase<br />
inarha, isonwabisa abantu kumsitho wokuvulwa kwecandelo labantu abangaboniyo kwithala<br />
wencwadi iLukhanyiselo. Picture: Khanyisa Sinqe<br />
Thursday, 5 July 2012 - Thursday�<br />
Eli liqela lamabanjwa adlala uncuthu maZangwa lomculo kwitrongo yalapha eBhayi iSt Albans. Ebenikwe ithuba<br />
lokuba ayokudyusha kumnyhadala waminyaka le eRhini, iNational Arts Festival. Kokokuqala ukuba eli qela liyokonwabisa<br />
abantu kulo mnyhadala, kodwa libe nomtsalane kubantu abaninzi base Fingo Village kweso sixeko<br />
seengcwele. Ukusuka ekhohlo: Luvuyo Qimrolo Makana (oculayo), Nkosinathi Miwa (oculayo) Ndoyisile Khonza<br />
(oculayo), Gavin Japhta (piano), Patrick Jacobs (base guitar) no Xavier Muller kumagubu.<br />
Letters to the Editor<br />
Three years ago, on national Election Day, 27 April, the Congress of the People lost one of<br />
our loved ones when Gerald Yona was shot dead at his home in Motherwell. Since then, the<br />
Yona family, and we with them, have carried a heavy burden of grief on our hearts. Our souls<br />
have refused to be still. Our spirits have sunk under the unbearable weight of an unexpected<br />
shock.<br />
Silent tears of despair have watered our cheeks and our motherland. The mournful cries<br />
of the bereaved continue to echo within us within our innermost being. Three years have<br />
passed but nothing has happened to dull the pain.<br />
We have said our last farewells and turned back on a grave of a patriot. Health-giving water<br />
has washed clean the earth that will forever be the home of our comrade. Had he tired of<br />
bringing joy of our hearts with mercy tales and chance remarks and with that made us laugh,<br />
we would know that he was preparing himself for his eternal journey. Had illness laid him<br />
low during long, unending and unbearable days, we would have prepared ourselves for the<br />
funeral dirge, and the relief that the eternal cycle of birth and death and birth had freed him<br />
of ill health permanently. When he passed on, another great heart ceased to beat.<br />
While he lived, he refused to allow his people to be defined in any way other than the one<br />
they freely chose for themselves. He elected to oppose those who sought sections and personal<br />
benefits, by setting one against the other, the peoples of many colours and cultures<br />
that time had, in a tragic sequence, brought together as one family. While he lived, those who<br />
sought to destroy his soul failed.<br />
He went his way speaking quietly of hope, of human dignity, of the cruel errors of small-minded<br />
people, of the magnanimity of those who were treated as savages by those who claim to<br />
be civilised, of the inevitability of freedom. He worked quietly to persuade us to understand<br />
the errors of the small-minded people, teaching us to assert our own humanity by respecting<br />
the right of all our people to life, liberty and happiness.<br />
Gerald Yona is now resting in his house of wood, cold and still without a voice and we sat<br />
thank you for what you have being to us. We appeal to you that you bear with us that we<br />
might not have understood as well as we should have, how much what you thought and said<br />
and did gave meaning and direction to our own lives. The Congress of the People will forever<br />
remember you. Tell those who joined you, that whatever the problems, still we congress.<br />
Sitembiso Dlukulu<br />
Motherwell<br />
0800 864 658<br />
www.adoption.org.za<br />
TO A CHILD, ‘UBUNTU’<br />
MEANS A LOVING HOME<br />
Consider adoption as an option.<br />
If you consider that ubuntu means ‘I am what I am because of who<br />
we all are’, what do all the orphaned, abandoned and vulnerable<br />
children in South Africa say about us?<br />
Something very positive! But only if we take hands and spread the<br />
message that adoption is ubuntu in action. For there is no truer<br />
reflection of the spirit of ubuntu than a nation that takes care of its<br />
children.<br />
Start by learning the facts with Addoption, South Africa’s first<br />
national adoption resource centre.
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
�<br />
indaba zasekasi<br />
Laphum’ ikhwezi eDora Nginza<br />
Isibhedlele iDora Nginza sizakuvula<br />
kule nyanga yeKhala (July)<br />
icandelo lokuqwalasela nokunyanga<br />
umhlaza kwiimveku ezisesebeleni<br />
nabantwana. Aba ngabantwana<br />
abakhutshwe ngenxa<br />
yokuchacha kwiziko lomhlaza<br />
kwisibhedlele saseKapa iRed<br />
Cross. Li-100 labantwana abazakunyangelwa<br />
izifo ezayamene<br />
nomhlaza rhoqo ngenyanga. Aba<br />
bantwana bazakukhutshwa ngoku<br />
kwigunjana ebebenyangelwa kulo,<br />
bafakwe kweli candelo litsha.<br />
Akawuvali umlomo ugqirha oyingqonyela<br />
yeli ziko litsha kwesi<br />
sibhedlele, uDr Horentina Eureka,<br />
ethetha esithi, “Iyasivuyisa<br />
kanobom into yokufumana ngoku<br />
icandelo elithe gabalala, kunye<br />
nabasebenzi abathe kratya ukuze<br />
sinyange abantwana abanomhlaza.<br />
Linyathelo elithe qabavu eli<br />
KHANYISA SINQE<br />
khanyisa@zithethele.co.za<br />
kwesi sibhedlele, yaye abantwana<br />
nabazali babo bakuba nendawo<br />
ephangaleleyo, ze nathi sikwazi<br />
ukuqwalasela isigulana ngasinye.<br />
Nangona umhlaza ebantwaneni<br />
unyangeka xa uqatshelwe zisuka,<br />
kodwa besingenalo iziko elilungiselelwe<br />
abantwana, noko ngoku<br />
siya phambili.”<br />
Lo kaEureka ukwathe uninzi<br />
lwabantwana olubhaqwe lunomhlaza<br />
belukhawuleza luntingiselwe<br />
kwiziko eliseRed Cross eKapa,<br />
kodwa bakuphuma apho bekufuneka<br />
banyangelwe apha eBhayi,<br />
nto leyo ezakwenzeka kakuhle<br />
ngoku ngenxa yeli candelo litsha.<br />
Eli candelo lihlinzekwe yi Childhood<br />
Cancer Foundation yoMzantsi<br />
Africa (iCHOC ngamafuphi)<br />
ngeebhedi, indawo yokunyangela,<br />
igumbi labantwana negumbi<br />
lokuba izigulane zibe neentsapho<br />
zazo.<br />
Inkokheli yeqela le CHOC nokwasisithethi<br />
salo mbutho uCharmaine<br />
Vosloo uthe, “Ndathi ndakubona<br />
abantwana benyangelwa er-<br />
hangeni eDora Nginza, ndaqonda<br />
ukuba singumbutho ingakho into<br />
esinokuyenza. Sagqiba kwelokuba<br />
senze isicwangciso sonyaka<br />
sokufuna imali eyonele ukumisa<br />
icandelo labagula ngumhlaza,<br />
kodwa loo nto siyenze ngeenyanga<br />
ezili-9 kuphela.” Lo kaVosloo<br />
usazi ncakasana esi sifo somhlaza,<br />
kuba naye walahlekelwa<br />
lilungu losapho lwakhe, yaye uthi<br />
eyona njongo yeCHOC yeyokuba<br />
iintlungu ezihamba nesi sifo noko<br />
zinyamezeleke.<br />
“Abazali baba bantwana bahamba<br />
imigama emide ukusondeza<br />
ezi mveku kunyango lwesi<br />
sifo. Simaxhaphetshu ngoku sifuna<br />
imali yokwenza indawo yokuba<br />
abantwana balaliswe bathi zava.<br />
Ezi ntsapho ziyasokola, ngoko ke<br />
nantoni esinokuyenza ukunceda,<br />
simele siyenze,” waleke watsho<br />
oka Vosloo. Elokugqibela ucela<br />
uluntu lwalapha eBhayi luphose<br />
esivivaneni ukunyusa ingxowa yeli<br />
candelo, yaye badinga nabantu<br />
bokuncedisa.<br />
Abantu aboneliseki lisebe lezekhaya<br />
Yiminyaka e-4 ngoku uNtomboxolo<br />
Lenkalisi engena ephuma<br />
kwi-ofisi yezekhaya ezama ukulungisa<br />
impazamo athi yenziwa<br />
ngamagosa elosebe, ngethuba<br />
esenzela umntwana wakhe isatifiketi<br />
sokuzalwa esabuya sibizi<br />
ifani engeyiyo, endaweni yokuba<br />
unyana wakhe abe nguLifa Lenkalisi,<br />
sathi unguLifa Tosele. U-<br />
Ntomboxolo uthi le mpazamo<br />
ibenze nzima ngeyona ndlela ubomi<br />
bakhe nobukanyana wakhe,<br />
ingakumbi ngethuba kusweleka<br />
umyeni wakhe uMcebisi Lenkalisi,<br />
kuba wakhanyelwa ngabaqashi<br />
bomyeni lowo, kanye ngeli lixa<br />
kwakufuneka efumene amalungelo<br />
akhe nawomntwana, kuba kuzo<br />
zonke izinto ezibhaliweyo unyana<br />
wakhe uvela njengo Lifa Lenkalisi<br />
hayi uLifa Tosele.<br />
UTosele lo yifani yakowabo,<br />
ukuba yenzeka njani izokuvela kwi<br />
satifiketi sokuzalwa sika Lifa isenguqash-qashi.<br />
“ULifa ngumntwana<br />
wam wasemtshatweni, ukuba kutheni<br />
ze isatifiketi sakhe sibize ifani<br />
yasekhaya, nam iyandibhida<br />
loonto. Ndaya kwa home afairs<br />
izihlandlo ngezihlandlo. Ndiwatyikityile<br />
amaphepha ngamaphepha.<br />
Ndiyigximfizile iminwe, kodwa nkqi<br />
impendulo ukufika,” utshilo lo ka<br />
Lenkalisi. Ngoku u-Lifa uneminyaka<br />
esixhenxe yaye uzakuqalisa<br />
isikolo. Uloyiko lukanina kukuba<br />
unyana wakhe uzakuba ngu Tosele<br />
ubomi bakhe bonke, ngempazamo<br />
athi yenziwa yintswelo nkathalo<br />
kumagosa esebe lezekhaya.<br />
Uthi ngoku xa esiya kwisebe<br />
lezekhaya suka axelelwe ukuba<br />
makatsalele umnxeba i call centre<br />
angazidubi ngokuya ezi ofisini.<br />
“Ndifonela e call centre mhla nezolo,<br />
suka ifow’ni ikhale yodwa<br />
okanye iphendulwe ngumntu ongayaziyo<br />
lento ndithetha ngayo.<br />
Kufuneka ndiliqale ekuqaleni ibali<br />
lam, ndilandele yonke loo miyalelo<br />
andinika yona, ndihlale emlindweni,<br />
kuphele ithemba. Ndiphinde<br />
ndifow’ne ndidibane nonye umntu<br />
ze ndiphinde ndiliqale ekuqaleni<br />
ibali, naye lowo andijikelezise,<br />
nam ndijikeleze kuba ndifuna ukuncedakala<br />
kodwa ndizalela endle<br />
qho,” utshilo.<br />
Siyi <strong>Zithethele</strong> siye sathetha<br />
noDumisani Njokweni okundlunkulu<br />
wesebe lezekhaya, ojongene<br />
ngqo nezatifiketi zokuzalwa<br />
simbuza ngalomjikeleziso wecall<br />
centre. “Xa umntu kuthwe makafonele<br />
e call centre, ngokwakuthi<br />
sizama ukwenza umsebenzi ubelula.<br />
Icall centre sisebenza ngayo<br />
ukuncedisa umsebenzi ukuba<br />
uhambe ngokukhawuleza, kodwa<br />
ke ukuba ubani akonelisekanga,<br />
makeze apha kuthi e Head Office,<br />
kuba kaloku nathi asiwazi wonke<br />
umbhodamo oqhubekayo kwezinye<br />
ii-ofisi,” utshilo.<br />
Njengokuba yena uLankelisi<br />
ehliswa enyuswa ngumcimbi wesatifiketi<br />
sokuzalwa sika nyana<br />
wakhe, yena u-Nomthandazo<br />
Matomela wakwaNobuhle eTinarha<br />
oneminyaka engama-30<br />
uthi akanaso isazisi, yaye yiminyaka<br />
elishumi engena ephuma<br />
ezi ofisini zesebe ezama ukwenza<br />
isazisi. Eyonanto yenza kube<br />
nzima akanabazali, qho xa esiya<br />
kweza ofisi ufunwa izazisi zabazali<br />
okanye isizalwane nephepha<br />
lesikolo awayefunda kuso amabanga<br />
aphantsi. “Andibazi abazali<br />
bam kuba umama wabhubha ndinonyaka,<br />
utata andimazi, umakhulu<br />
owandikhulisayo naye wabhubha,<br />
oomakazi andibazi. Ndiyile<br />
esikolweni ndalifumana iphepha<br />
ndabuyela e Home Affairs, kodwa<br />
zange ndancedakala kunamhla<br />
oku,” utshilo.<br />
Usihlalo weBhunga leeMfama<br />
zoMzantsi Afrika uXolisa Yekani<br />
uthe ukuvulwa kwethala leencwadi<br />
elincinane labo baziimfama<br />
okanye bangaboni kakuhle<br />
KwaNobuhle eTinarha, yinto<br />
emayiqhwatyelwe izandla, ngoba<br />
izakuvula amasango kwabo<br />
baziimfama. Eli thala elibizwa<br />
ngokuba yiMinilib liphehlelelwe<br />
kwithala iElukhanyisweni, yaye<br />
lizakuba neecomputer, itext<br />
reader neencwadi eziphuma<br />
kwithala leencwadi labaziimfama<br />
likazwelonke. Lo mcimbi<br />
waphehlelelwa ngokusesikweni<br />
nguXoliswa Tom ongumphathiswa<br />
wenkcubeko kweli<br />
phondo ngo-2010. U-Pumla<br />
Mahanjana ophethe lo mcimbi<br />
ubonise ngezixhobo ezizakunceda<br />
abaziimfama ukuba<br />
bafumane ulwazi.<br />
U-Sister Pumla Nquku enyanga isigulane esingumntwana ominyaka isi-8<br />
kunye nonina kwicandelo lomhlaza elivulwe kule nyanga.<br />
uNtomboxolo Lenkalisi<br />
U-Luxolo Msutwana<br />
esamkela icertificatenjengengcali<br />
yo-sound man<br />
webandla i Reach<br />
Out In Faith International<br />
Ministries,<br />
kumsitho we 2nd<br />
Annual Gala Event<br />
Awards obubanjelwe<br />
e Old Cash<br />
Store, Sardinia Bay<br />
Road, Lovemore<br />
Park. Ephahlwe<br />
ngabefundisi belibandla<br />
uSandra<br />
no Ntobeko Peter<br />
kunye nomntakwabo<br />
u Masixole<br />
Msutwana. Picture:<br />
Khanyisa Sinqe<br />
PAGE 3
indaba zasekasi<br />
bomi bobuNongendi kula maxesha<br />
OMASOMI BUKANI<br />
U-Sister Zamakhwezi Mnambo<br />
ominyaka ingama-30<br />
guNongendi okunyaka wesine<br />
wizifundo zobutitshala e Nelon<br />
Mandela Metropolitan Uniersity.<br />
Le yokuba nguNongendi<br />
ayiqeqeshelwa bucala, waza<br />
aphumelela kunyaka ophlileyo.<br />
Uqale njengomgqatswa<br />
go-2004, isithuba seenyanga<br />
zintandathu ukuya kunyaka,<br />
pho wayeboniswa ngobomi<br />
obuNongendi. Emva koko<br />
aqalisa ukunxiba iimpahla<br />
obuNongendi. Wanyukela kwinanaba<br />
lokubekelwa izabatha,<br />
uvavanywa isigqibo asikhethieyo<br />
kangangeminyaka emibini.<br />
Waluphumelela olovavanyo<br />
aza waba yiJunior Sister, nto<br />
eyo eyayimnyanzela ukuba ahlae<br />
ngaphandle kwindlu yooNonendi.<br />
Olu bizo uSister Mntambo<br />
lilandele emveni kokwenza ambanga<br />
aphantsi kwisikolo sooNngendi<br />
eTranskei.<br />
Babebaninzi abazalwana beba-<br />
KHANYISA SINQE<br />
hanyisa@zithethele.co.za<br />
PAGE 4<br />
la elimhlophe ngeloxesha, kwaye<br />
loo nto yandenza ukuba ndifune<br />
ukubonisa isizwe ukuba ibala<br />
lolusu aluthethi. Bonke abantu<br />
bamkelekile kuThixo. Ndandiziva<br />
ndifuna ukuthatha inxaxheba<br />
ekuphuchuleni isizwe sam,” utshilo.<br />
Wenza isivumelwano sentobeko,<br />
esokuchasela kwezesondo,<br />
waze ekugqibeleni wenza<br />
esendlala, apho kunyanzeleka<br />
ukuba anganxibi iimpahla zexabiso<br />
eliphezulu, kodwa anxibe<br />
impahla yoNongendi. “Xa kukho<br />
umntu odinga uncedo lwam,<br />
kuye kufuneka ndiyeke yonke<br />
into endiyenzayo, ndincede loo<br />
mntu, nto leyo ebonisa ukulamba<br />
kum ngokomoya,” woleke ngelitshoyo<br />
uSister.<br />
OoNongendi benza izifundo<br />
zobutitshala, ubunontlalontle nezokuba<br />
ngumongikazi, nto leyo<br />
ebenza bakwazi ukunceda abantu<br />
abangakumbi.<br />
Makhe sazane ngcono noSister:<br />
Kwakutheni ukuze ufune ukuba<br />
U-Sister Zamakhwezi Mntambo<br />
Thursday, 5 July 2012 - Thursday, 1�<br />
nguNongendi?<br />
Ndifuna ukukwazi ukunceda<br />
abantu, kwaye ndibe nonxulumano<br />
olungangxengwanga<br />
noThixo.<br />
Loluphi uvavanyo oye walufumana<br />
ngaphambi kokusabela olu<br />
bizo?<br />
Okokuqala, ndafumana iimvavanyo<br />
kwintsapho yam. Babengaliqondi<br />
elikhondo ndandifuna<br />
ukulithabatha. Umama wam wayendoyikisela<br />
ukuba ndisenokuwa<br />
kwizabatha zikaMtyholi. Ndathi<br />
ndisajonge leyo, kwabakho indoda<br />
elalini yam, eyaya koomalume<br />
bam izocela umtshato kum,<br />
ndala. Oomalume babelugcwabevu<br />
ngumsindo kwaye abakandithethisi<br />
nanamhlanje.<br />
Zeziphi izinto ezikuhendayo<br />
ngoku?<br />
Kukho abafana abasacela uthando<br />
kum nangona bendibona ukuba<br />
ndinxibe umsesane, kwaye<br />
ndinguNongendi. Ndiyazithanda<br />
iimpahla, ndiye ndihendeke uku-<br />
ba ndizinxibe, nto leyo engqubana<br />
nenye yezivumelwano endazenzayo.<br />
Yintoni eyona nto ofuna ukuyiphumeza<br />
njengoNongendi?<br />
Ndifuna ukusebenza nolutsha,<br />
ndilukhokele, ndizame ukulikhusela<br />
ngokulifundisa ngendlela<br />
yokuzipha njengomKrestu. Ndifuna<br />
ukunika ingqalelo kubantwana<br />
abathuleyo, aboyika kwa ukubuza<br />
umbuzo egumbini lokufundela<br />
nabo bahluphekileyo.<br />
Ngawaphi amabini onokuwaphosa<br />
kwabo banqwenela ukuthabatha<br />
elikhondo?<br />
UkubanguNongendi kuyasindisa.<br />
Laa ndoda yayifuna ukunditshata<br />
kwathi kanti inegciwane lengculaza.<br />
Ngoku ndinonxibelelwano<br />
oluhle noThixo. NjengoNongendi<br />
kufuneka uthandaze ungayeki,<br />
ngoba zininzi iingcinezelo emhlabeni.<br />
Abantu kufuneka bakhumbule<br />
ukuba ooNongendi abakho<br />
Ngcwele, banezono kwaye bayazenza<br />
iimpazamo.<br />
-Siseko Manona ukwinqwanqwa eliphezulu<br />
UYOKAZI NKANJENI<br />
eporter@zithethele.co.za<br />
U-Siseko Manona utyikitye isiumelwano<br />
njengomdlali weqela<br />
lisandukunyukela kwiPSL, Am-<br />
Tuks (University of Pretoria),<br />
feza iphupha lakhe lokuba adlae<br />
kumgangatho ohlawulelwayo.<br />
e dyongwana eyaziwa njengo<br />
Skill” ineminyaka eli-17 iyeylapha<br />
eBhayi, kwaye isuka kwi<br />
odgers Football Club yase New<br />
righton apho ibidlala njenge<br />
triker. Ubhaqwe kwisikolo soduo<br />
ekuphuhliseni italente yebhoa<br />
ekhatywayo, iSAFA Transnet<br />
ootball School of Excellence,<br />
khuphe ingqaka efana no Steen<br />
Pienaar, Bernard Parker,<br />
ryce Moon noDillon Sheppard.<br />
“Bendingomnye waba-4 abauka<br />
eMpuma Kapa kwisikolo<br />
onke, yaye ndizive ndibaluleile<br />
ukuba ndichongwe sisikolo<br />
odidi, kwaye besiphuhliswa<br />
wimiba emininzi. Ndingatsho<br />
kuba ndiphekwe kakuhle phaa<br />
njengomntu nanjengomdlali<br />
ndinguye namhlanje,” utshilo<br />
kaManona okhaya lakhe liseadikana<br />
KwaZakhele. “Isoka<br />
isaqhuba ityala lika Ceba waseMotherwell<br />
tyala lika Ceba wase Motherwell<br />
wabetha owasetyhini ogama linu<br />
Nombuyiselo Budaza, ngethba<br />
lemigushuzo yokuqhankqaazela<br />
ulwakhiwo lwezindlu<br />
Motherwell kwiiveki ezidlulileyo,<br />
iyaqhuba enkundleni. Ngokesithethi<br />
samapolisa uDumile<br />
wavu, ummangalelwa uvelile<br />
hambi komantyi enkundleni kuthanje,<br />
kodwa ityala eli liye lashnxiselwa<br />
umhla we 11 ku July.<br />
khange abe nalwazi losuku le<br />
qeberhu evele ngalo enkundlei<br />
xa besimbuza kuba ebuya<br />
khefini, kodwa ingcombolo uyve<br />
ngomcuphi ophethe elityala u<br />
arrant Officer Steyn. Yena umangali<br />
uNombuyiselo Budaza<br />
thi, “Mna nabahlali ababekho<br />
gomhla lendoda indibhuqa<br />
eRhawutini iyakhawuleza kakhulu<br />
kwaye kudlalwa ngokuzimisela<br />
kumgangatho ophezulu ofuna<br />
iziphumo ngoku. E-Mpuma Kapa<br />
kudlalelwa ukonwaba, kodwa eRhawutini<br />
abantu baphila ngokudlala,”<br />
uqhube watsho.<br />
U-Siseko ukhe wanenyhweba<br />
yokudlalela iqela lesizwe<br />
labangaphantsi kwe-17, kodwa<br />
ngoku unyukele kwelabo bangaphantsi<br />
kweminyaka engama-23.<br />
“Into endiyivuyelayo kukuba xa<br />
ukwiqela lesizwe umela usapho,<br />
izihlobo, uluntu nesizwe ngokubanzi,”<br />
utyatyadule watsho.<br />
Ngoku uSiseko uzakube ekhuphisana<br />
nooxholvane abafana<br />
no David Radebe owakhe wadlalela<br />
Amakhosi kunye noTshepo<br />
Ramokala osuka kwiSandawana.<br />
Uxinzelelo lokudlala<br />
kulo mgangatho yinto ayiqonde<br />
nje kakuhle lo kaManona, yaye<br />
uthi ukulungele ukuqubisana<br />
neKaizer Chiefs, Orlando Pirates<br />
neMamelodi Sundowns.<br />
Kuyo yonke loo nto u “Skill”<br />
usezakuchophela iimviwo zakhe<br />
zika Grade 12, yaye ujonge<br />
nokubheka phambili nezifundo<br />
etoy’toyini, siyile emapoliseni<br />
ndadibana nomcuphi ophethe<br />
eli tyala uWarrant Officer Steyn,<br />
wathi kum mandibe seMotherwell<br />
Court ngomhla we 11 ku<br />
July. Ndidanile yaye ndilahlekelwe<br />
lithemba kwingalo yomthetho<br />
kuba ukuba bendingayanga<br />
emapoliseni, bendigasoze ndilwazi<br />
usuku lokuvela enkundleni.<br />
Ngethuba sisemapoliseni kwaye<br />
kwabakho amanye amapolisa<br />
aphosa iintetho sokundisongela<br />
ukuba mandilicime ityala besithi<br />
ndiyaziduba, le ndoda inemali<br />
izakuthenga naloo mantyi,” utshilo<br />
lo kaBudaza exhelekile.<br />
Ngethuba sithetha no Warrant Officer<br />
Steyn uthe yena akanalungelo<br />
lokuthetha nathi masithethe<br />
nomhlekazi uGwavu. Eyona<br />
nto ikhwankqisayo yile yokuba<br />
umangalelwa lo ngethuba evela<br />
zakhe kuba ufuna ukwenza i-<br />
Interior Design ne Architecture<br />
kwidyunivesity yasePitoli. Elona<br />
phupha lakhe kwibhola ekhatywayo<br />
kukudlalela iqela lodumo<br />
lase Spain iReal Madrid, kodwa<br />
iminyaka isavuma.<br />
enkundleni okokuqala ebeyedwa<br />
engekho ummangali. Ikanti uMnumzana<br />
Gwavu uthe asiyonto<br />
ingaqhelekanga leyo, ummangalelwa<br />
uyakwazi ukuvela yedwa<br />
enkundleni, ze ummangali yena<br />
alinde umsila wengwe (isamani),<br />
ze bavele bobabini kwi trial. Uye<br />
wathi ewe ngomhla we 11 ku July<br />
bazakuya kuxoxa enkundleni kamantyi<br />
eMotherwell.<br />
Nguwo nguwo untshato! U-Mthubanzi Mniki no Ziyanda Mnothoza<br />
kwingxikela yomtshato wabo kwilali yase Ntloko, eNgqhushwa. I-<strong>Zithethele</strong><br />
ibekho, ingqina kwelo qhina lomtshato bathe bazimanya ngalo.<br />
Picture: Khanyisa Sinqe.<br />
Iphulo lokugcina abahlelelekileyo befudumele<br />
kobu busika bungenalusini libe yimpumelelo<br />
ngenxa yenkxaso ephuma kwi-Community Chest,<br />
Algoa FM namanye amahlakani. Igosa lonxibelelwano<br />
eCommunity Chest uColette Theron uthe,<br />
“Ngumnqantsa ukuvuka kusasa kubantu abaninzi,<br />
kodwa ngoncedo lwabaphulaphuli be-Algoa<br />
FM, iCommunity Chest ikwazile ukuba nempahla<br />
yobusika ukunceda amahlwempu nabakhubazekileyo<br />
kweli phondo lethu.” Bebonakalisa ukuba<br />
umanyano ngamandla: Mario Adlem (Atlas Security<br />
Systems), Beulah Lumkwana (CEO – Community<br />
Chest) no Andrew Serfontein (Algoa FM DJ).<br />
CLASSIFIEDS<br />
Loan Loans Loans<br />
Need personal loan for Education,<br />
Renovations, etc.<br />
Please feel free to contact<br />
Nokuthula Mralaza on<br />
07305<strong>99</strong>716 or send a please<br />
call me.<br />
Need money? Cash problems?<br />
I can help you up to 50.000, 30min<br />
approval. Contact Linda<br />
@ 078 000 6125 or<br />
send please call me
� PAGE 5
PAGE 6<br />
�
Kule veki sincokole nemvumi<br />
eyinzalelwane yase Walmer u<br />
Lungile Msizi, owaziwa ngelika<br />
S’dudla, eyimvumi yekwaito edume<br />
ngengoma yakhe ethi S’timela. U-<br />
S’dudla uyibalisa ibebuhlungu imeko<br />
yamahlandenyuka akhe ezama<br />
ukuphuhlisa uthando lwakhe lomculo.<br />
Ukhe wayokuhlala iminyaka<br />
e-4 ukuya kwe-5 eThekwini ezama<br />
impumelelo, nalapho watyikitya<br />
isivumelwano nenkampani ethile<br />
eyamthembisa ngokupapasha icwecwe<br />
lakhe, kodwa zange kwenzeke<br />
njalo. Akhange atyhafe waya<br />
naseRhawutini, nalapho yaba sesezolo.<br />
Uye wanikezela kwezo mculo,<br />
kodwa ekubuyeni kwakhe eBhayi<br />
waphinda wathathisa apho ebeyeke<br />
khona, ngenxa yobuninzi<br />
babantu abakholelwa kwisakhono<br />
sakhe, kuba wayecula esesesikolweni<br />
nasecaweni.<br />
Owona mculo owadlwengula<br />
umxhelo wakhe yaba ngumculo we<br />
Kwaito, kuba wayesoloko emamela<br />
iimvumi ezifana neTKZ, Mandoza<br />
ne B.O.P’s. Ngoku uS’dudla<br />
nogxa wakhe uMathousand banenkampani<br />
yabo yomculo ebizwa<br />
NMBEEZ, yaye bamaxhaphetshu<br />
bashicilela icwecwe labo lesibini<br />
elineengoma ezi-14.<br />
Thursday, 21 June 2012 - Thursday, 5 July 2012<br />
Staff Reporter<br />
ikasilam<br />
Umntu wokugqibela ukumxelela<br />
ROADWAY<br />
CNR SPONDO & NJOLI STREET, ZWIDE, PORT ELIZABETH Tel: 041 464 7332<br />
R2,<strong>99</strong>each<br />
Golden<br />
Choice<br />
Sugar<br />
10kg<br />
Golden<br />
Pride<br />
Rice<br />
10kg<br />
Huletts<br />
Sugar<br />
2,5kg<br />
R76,<strong>99</strong> <strong>R49</strong>,<strong>99</strong> R23,<strong>99</strong><br />
Casa<br />
Mia<br />
Lemon,<br />
Choc,<br />
Vanilla<br />
Creams<br />
Washing<br />
Basket<br />
Assorted<br />
Colours<br />
R29,<strong>99</strong><br />
Softer Touch Toilet Roll<br />
10 s<br />
R11,<strong>99</strong><br />
ukuba uyamthanda?<br />
Ngabantwana bam phambi kokuba<br />
baye esikolweni, u-Mbalentle no<br />
Zintle.<br />
Umntu wokugqibela ukudlana indlebe<br />
naye phi, nini, nithetha ngantoni?<br />
Ngumama wam. Besixoxa ngeshishini<br />
lethu.<br />
Umntu wokugqibela onga ungadla<br />
naye isidlo sangokuhlwa, ngoba?<br />
Ndabantwana bam.<br />
Umntu wokugqibela onga ungabelana<br />
naye ngeqonga lezomculo?<br />
Ngoo Fohloza. Yazi ngoba? Ngoba<br />
abasisi bayandikhuthaza njengoba<br />
mna ndingu S’dudla bona bengoo<br />
Fohloza. Kaloku thina bantu banemizimba<br />
emikhulu siyathanda ukujongelwa<br />
phantsi, ingathi asikwaz’<br />
ukwenza nto. Ukhe ubabone xa besoqongeni?<br />
Abayiva lamizimba.<br />
Icwecwe lomculo osandul’ ukulimamela?<br />
Bendimamele uDavid mani, la electronic<br />
house yakhe.<br />
Incwadi yokugqibela osandul’ ukuyifunda?<br />
Tyooo, hai ke mna andizifundi<br />
ngolohlobo iincwadi.<br />
Ukugqibela kwakho ukukhwela<br />
Coca<br />
Cola<br />
2 Litre<br />
Z W I D E<br />
King Size Coldrink<br />
24 x 300ml<br />
Better<br />
Noodles<br />
(Assorted)<br />
R1,30<br />
Ricoffy<br />
750g<br />
R11,<strong>99</strong> R54,20 <strong>R49</strong>,<strong>99</strong><br />
Butchery Bakery<br />
Beef Mince R39,<strong>99</strong> p/kg<br />
Wors R39,<strong>99</strong> p/kg<br />
Beef Stewing Brisket R37,<strong>99</strong> p/kg<br />
Meaty Bones R15,00 p/kg<br />
isithuthi sika wonke-wonke, ubusingisephi?<br />
Ngoku bendisiza apha kuwe.<br />
Umntu wokugqibela ukumphosisela<br />
kuba ungafuni kumdanisa?<br />
Ha ha ha ha, yimanager yam u-<br />
Monde izolo. Bendifow’nela ba<br />
masidibane ndathi ndibizi eloxesha<br />
ndilele.<br />
Wawusoloko uzibona nje ngemvumi?<br />
Ewe tyooo, kwasekukhuleni kwam.<br />
Ukhuthazwa yintoni ebomini?<br />
Ngabantwana bam, umama wam<br />
nesinqanda mathe sam.<br />
Fresh Round Cakes Large R29,<strong>99</strong><br />
3pc Cup Cakes R7,00<br />
Doughnuts R7,00<br />
Ivolontiya laseJamani lambesa iqela lesoka<br />
U-Gunar Geital waseJamani<br />
ulivolontiya eMasifunde Learner Development<br />
nengumbutho wemfundo<br />
eWalmer. Eli tyendyana akhange<br />
lizibone lingadlali kulo nyaka eMzantsi<br />
Afrika, laze lagqiba ukuba libe<br />
yinxalenye yeBayna Eagles, iqela<br />
lebhola ekhatywayo lasekuhlaleni.<br />
Akubanga ntsuku zatywala wabhaqa<br />
ukuba eli qela alinazo izinto<br />
zokudlala, kuba kaloku bekufuneka<br />
kubolekiswane ngempahla yokudlala<br />
enye nabanye abadlali. Uwe<br />
ngoko nangoko emnxebeni, etsalela<br />
iqela lakhe emva ekhaya eOber-<br />
Horgen yaseJamani, ecela ukuba<br />
Sasko<br />
Cake Flour<br />
10kg<br />
Monday to Thursday: 8:30 AM to 6:00 PM, Friday: 8:30 AM to 7:00 PM (Closed 12:00 to 14:00)<br />
Saturday: 8:00 AM to 4:00 PM, Sunday: 9:00 AM to 1:00 PM<br />
Blue Bird<br />
10kg<br />
Maize<br />
R55,<strong>99</strong> R32,<strong>99</strong><br />
Douro<br />
Chocolate<br />
Cream<br />
Biscuits<br />
bathumele iimpahla zokudlala ezingasasetyenziswayo.<br />
Akaphelelanga apho kuba<br />
uhambe enkqonkqoza kwimizi<br />
yeso sixeko ecela amancedo,<br />
ngenene wawafumana. Le kit<br />
equka iijezi neekoks iye yafika,<br />
yaye yenza omkhulu umahluko<br />
kwiqela leBayna, kangangokuba<br />
kufike neyeedyongwana ezisaphuhliswayo.<br />
Kwiinyanga ezi-<br />
3 uGunar uzakubuyela eJamani.<br />
Xa ebengcanjaziswa ukuba uzakubugcina<br />
njani ubudlelwane<br />
nootshomi abatsha baseWalmer<br />
uthe, “Sizakuyifumana indlela<br />
yokuqhagamshelana kuba isoka<br />
iyabadibanisa abantu!”<br />
Ibiluchulumanco kwiqela iBayna Eagles bethe qhiwu izixhobo nempahla<br />
yokudlala evela eJamani. Picture: Supplied<br />
Maq<br />
Washing<br />
Powder<br />
1kg<br />
R1,00 R19,<strong>99</strong><br />
Deli<br />
Fresh Pies R7,50<br />
Samoosa Extra Large R3,00<br />
2pc Chicken & Chips Combo R12,00<br />
Burger & Chips R10,00<br />
PAGE PAGE 7 7
imidlalo<br />
Zambesiwe izikolo eziphuhlisa umbhoxo<br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
Elinye lamaqela oompondo-zihlanjiwe<br />
kumbhoxo welamaNgesi<br />
iBath Rugby Club, iye yasebenzisana<br />
nee EP Kings ukwambesa<br />
izikolo ezi-4 ngeekit zombhoxo. Ezi<br />
zikolo ziwelwe ngumqa esandleni<br />
yi Emsengeni Primary, Uitenhage<br />
High, Delrose Primary neBethelsdorp<br />
Primary. Ezi zikolo zinikwe<br />
inqwaba yeekoks, iijezi, iikawusi,<br />
ooshoti neeshin pads. Injongo yokuthi<br />
jwaxa ezi zikolo ngempahla<br />
yokudlala kukuba luqhube, lungaphazamiseki<br />
uphuhliso lo mbhoxo<br />
kwizikolo ezisezilokishini.<br />
Abadlali beli qela lasemzini<br />
iBath nebebe yinxalenye yeqela<br />
lamaNgesi elibhungce ekuthwaxweni<br />
siSpringboks, bathe ibe yinyhweba<br />
kubo le. Imanejala yeli qela<br />
uRichard Westaway uthe, “Eyona<br />
ndima ibalulekileyo kuthi kukuqinisekisa<br />
ukuba abadlali bangomso<br />
bayanxitywa, banikwe nezixhobo<br />
zokuphucula umgangatho womdlalo.<br />
Sinethemba ukuba kwim-<br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
PAGE 8<br />
inyaka elishumi ezayo, la makhwenkwana<br />
azakusidlalela nathi<br />
eBath, mhlawumbi bade badlalele<br />
neeSpringboks.”<br />
Umongameli we EP Kings<br />
uAnele Mpamba yena uthethe<br />
wenjenje, “Lithuba elihle kuthi eli<br />
njengeqela nenxalenye yoluntu<br />
lwesi sixeko, ukuqinisekisa ukuba<br />
umdlalo endikholelwa ukuba uyalubumba<br />
uluntu, uhlale uhleli<br />
ebantwaneni bethu. Siyayibulela<br />
intsebenziswano neqela iBath sizokwazi<br />
ukuba negalelo kwezi zikolo<br />
zidinga uncedo olumandla kulo mdlalo.”<br />
Lo kaPamba ukwathembise<br />
ngenkxaso engapheliyo kwizikolo<br />
ezisokolayo.<br />
U-De Wet Barry ongumqeqeshi<br />
we EP Kings ngoku, kodwa ekhe<br />
wadlalela eli qela laseBath kwakunye<br />
neSpringboks, naye uphefumle<br />
wathi, “Mandiwenze umbulelo ongathethekiyo<br />
ngokuba iqela iBath<br />
lenze olunikezelo lwe kit ezikolweni<br />
ibe liphupha elifezekileyo. Sibaninzi<br />
abadlali beli loMzantsi Afrika<br />
abakhe balidlalela iqela leBath,<br />
yaye iyachulumancisa into yoku-<br />
Iyaqala iCraven Week ngeCawe<br />
Itumente eyaziwa njenge Coca<br />
Cola Craven Week iyaqala nge-<br />
Cawe umhla we-8 ukuya kuMgqibelo<br />
umhla we-14 Julayi, apha<br />
eBhayi, nalapho kuzakuthabatha<br />
inxaxheba amaqela angama-20<br />
nabadlali abangama-440. Le tumente<br />
ibisele iphehlelelwe kule veki<br />
iphelileyo ngoLwesibini eNelson<br />
Mandela Bay Stadium. Abo bangaphantsi<br />
kwe-18 baza kuzijul’ ijacu<br />
ngethemba lokukhethelwa iqela lesizwe<br />
labo bangaphantsi kwe-19.<br />
Le tumente iyindumasi kwilizwe<br />
jikelele kuba kulapho kwaphuma<br />
khona iinkwenkwezi ezifana no-<br />
Brian Habana, Jacque Fourie, Pat<br />
Lambie noMpho Mbiyozo walapha<br />
eBhayi, owayezenzela igama kwi-<br />
SA Sevens. “Kulo nyaka sikhangela<br />
italente ekudidi oluphezulu kuMzantsi<br />
Afrika uphela. Ezi dyongwana<br />
zizakunyathelana ngoobhontsi,<br />
iyileyo ijonge ukufakwa kwi Junior<br />
Springboks. Ndinethemba ukuba<br />
iyakubakho imbinana ezakuphuma<br />
kweli lethu iphondo,” utshilo okaMbiyozo.<br />
I-Ntshona Kapa iza kule<br />
tumente yama-49 ikhokelwa ngu<br />
Handre Pollard noSiyabonga Tom.<br />
Lo kaPollard sele eyintshatsheli<br />
yehlabathi, emva kokuqokelela<br />
amanqaku ali-12 ngexesha iiBaby<br />
Boks ziphumelela indebe yehlabathi<br />
kutshanje. OkaMbiyozo uthi le<br />
dyongwana yeyona ijongwe ngamehlo<br />
abomvu kule tumente yezikolo.<br />
Le tumente eyathiywa ngembalasane<br />
yombhoxo ugqirha Danie<br />
Craven, yenza imbali ngokuquka<br />
amaqela eentlanga ngeentlanga<br />
kwangeminyaka yengcinezelo yoo<br />
1980. Imanejala yonxibelelwano<br />
noluntu kwi-SARU, uKhaya Mayedwa<br />
uhlomle ngelithi, “Le tumente<br />
iyazingca ngembali yokuchasana<br />
nobuhlanga. Sinelunda ngokuba<br />
sibe yinxalenye yayo, yaye iyachulumancisa<br />
into yokubukela inamba<br />
isombuluka kwicala letalente minyaka<br />
le.”<br />
Ongumququzeleli wale tumente<br />
uThando Halem naye uhlomle,<br />
“Sikhuthaza abafundi kwizigaba<br />
ezahlukeneyo ukuba basonwabise<br />
ngethuba lale midlalo. Abantwana<br />
besikolo abazakuza benxibe ii- uniform<br />
zabo ngokupheleleyo, bakungena<br />
mahala yaye ixabiso leveki<br />
yonke yi-R50, ze itikiti losuku lona<br />
lixabise iR20.”<br />
gwatyu kule tumente yalo nyaka yeCraven Week elapha eBhayi ithi<br />
Ubunganga bufikile”, nalapho amaqela azakunyathelana ngoobhontsi<br />
usilwelwa indebe. Emva kokuphehlelelwa kwetumente nge 28 June (ukuuka<br />
ekhohlo): Phillip Joseph (EP Kings), Khaya Mayedwa (SARU), Mpho<br />
biyozo (EP Kings) nomququzeleli uThando Halem.<br />
bona eli qela lisambesa uluntu<br />
lwethu ngale ndlela.”<br />
Izikolo nazo bezingawuvali umlomo<br />
sesisigubha sesipho no Eric<br />
Songwiqi oqeqesha umbhoxo kwisikolo<br />
Emsengeni uthe, “Yinyweba<br />
yokwenene ukuba isikolo sethu<br />
sifumane isipho esilolu hlobo. Sizakusisebenzisa<br />
ngendlela efanelekileyo<br />
ukuze kuphume iziqhamo kwesi<br />
sikolo sethu. Umfundi ngamnye<br />
kwesi sikolo uwuthatha umbhoxo<br />
njengesithethe, yaye siyonwaba xa<br />
sifumana naluphina uncedo.” Linye<br />
ithemba analo ngoku utitshala<br />
uSongwiqi kukuba babenebala elililo<br />
lokuqeqeshela umbhoxo nebhola<br />
ekhatywayo.<br />
U-Mark Williams ongumqeqeshi<br />
eUitenhage High naye waleke<br />
ngelithi, “Abantwana bayakuyithakazelela<br />
lento, yaye esi sipho<br />
sakusetyenziselwa ukufunqula lo<br />
mdlalo. Sonwatyiswe nakukuhlangana<br />
nabadlali bamaNgesi, nto leyo<br />
eyakuba yinkuthazo kwiqela lesi<br />
sikolo.” Amabhongo alo kaWilliams<br />
kukuphumelela iitumente zezikolo,<br />
besebenzisa le kit bayiphiweyo.<br />
Iphehlelelwe iWard 28 Stars<br />
KHANYISA SINQE<br />
khanyisa@zithethele.co.za<br />
Ulutsha lwase Zwide luyivale<br />
ngezemidlalo inyanga yolutsha.<br />
Abadala nabancinci bebephume<br />
ngendlu beze kubukela umdlalo<br />
webhola ekhatywayo kumabala<br />
emidlalo i-Dan Qeqe. Ibinguphantsi<br />
phezulu, umgangatho uxhomile<br />
kuba amaqela amathandandathu<br />
esoka ebesilwelwa ukuba<br />
kwindawo yokuqala kuletumete.<br />
Injongo ibikukuba iliso labaxhasi<br />
nabachongi libatyumbe, ukuze<br />
babe yinxalenye yeqela elitsha lika<br />
Ward 28, nelilolokuqala ezimbalini<br />
zalangingqi.<br />
Lo mdlalo ubuququzelelwe<br />
nguceba walangingqi<br />
osandul’ukuxhuzula imikhala,<br />
uBulelwa Mafaya. “Siye saqonda<br />
ukuba okokuqala ezimbalini masisindleke<br />
lemidlalo kulwe ward<br />
yethu, s’qokelele ulutsha olunesakhono,<br />
ludlale imidlalo yaye<br />
eyona njongo ibukukusungula<br />
iqela lebhola elizakumela la ward<br />
yaye ke lonto zange khe yenzeke<br />
Thursday, 5 July 2012 - Thursday�<br />
Iqela lombhoxo iBath bekunye ne EP Kings begcotyiswe kukunikela ngee<br />
kit kwizikolo ezi-4 ezisweleyo apha eNelson Mandela Bay. Bephahlwe ngabafundi<br />
base Emsengeni Primary School (ukusuka ekhohlo) Darron Neil,<br />
Carl Fearns, Nick Abendonon no De Wet Barry. Picture: Lizeka Tandwa<br />
Eli liqela elitsha tsha lebhola ekhatywayo elisandul’ ukusungulwa kwa<br />
Ward 28 phantsi kolawulo luka Ceba Buyelwa Mafaya. Abadlali beliqela<br />
baphuma kumaqela amathandathu alaward, bekhethwa ngesakhona<br />
sabo. Picture: Khanyisa Sinqe<br />
ngaphambili,” utshilo okaMafaya.<br />
Emva kwalo mdlalo liye lasungulwa<br />
iqela lebhola i-Ward 28 Stars,<br />
phantsi kolawulo luka Ceba. Uvuyo<br />
belubhalwe ebusweni kwabo bathe<br />
bawelwa ngumqa esandleni, kuba<br />
bechongelwe ukudlala kweliqela.<br />
Intliziyo zizekuxola nangakumbi<br />
xa lo ka Mafaya ekhupha i-kit entsha<br />
kraca, nkqu neekoks. Bathembisile<br />
oophopho ukuba abasayi<br />
kumphoxa uceba wabo.<br />
Iqela lomnyazi laseZwide lisamkela indebe kuCeba kaWard 28, uBulelwa Mafaya noceba wezemidlalo, uBabalwa<br />
Lobishe, ngethuba ulutsha lwalangingqi beluvala inyanga yolutsha ngengxikela ye tumente yemidlalo eDan<br />
Qeqe. Pictures: Khanyisa Sinqe