30.01.2013 Views

Bahleli enyhunywhini eWalmer - Zithethele

Bahleli enyhunywhini eWalmer - Zithethele

Bahleli enyhunywhini eWalmer - Zithethele

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

MY COMMUNITY, MY NEWS<br />

Sanlam/MDDA Awards 2012: Best Front Pages & Investigative Reporting<br />

Thé paper for the Bay community 50 000 copies<br />

Finalist in the PanSALB Multilingualism Awards<br />

Sanlam/MDDA Best Community Newspaper 2010<br />

Edition 48<br />

Tel: 041 363 2377 Fax: 041 363 0949 editor@zithethele.co.za 30 August 2012 - 13 September 2012<br />

<strong>Bahleli</strong> <strong>enyhunywhini</strong> <strong>eWalmer</strong><br />

LIZEKA TANDWA<br />

lizeka@zithethele.co.za<br />

Emva kweeveki zezandyondyo<br />

nezantyala-ntyala zeemvula<br />

ebezikwesi sixeko, abahlali base<br />

Walmer bathi ukudama kwamanzi<br />

ngoku anukayo, bubangele ukugula<br />

kwaye amanye amabobosi<br />

nemizi isaxinge kuloo mgxobhozo.<br />

Batyhola ngelithi akavakali nangetshengele<br />

umasipala necebo lokufunxa<br />

loo manzi ze ayeke ukuba<br />

yinyhunyhu. Bakho abemi abagxumeke<br />

amathango okusithelisa<br />

imizi yabo kuloo manzi athwele<br />

isankqange sevumba eliza nezifo.<br />

U-Thembeka Dhinga ohlala<br />

kwindlu yesibonelelo kula lokishi<br />

uthi selekhova kuya kabini esibhedlele<br />

ngenxa yee ring worms,<br />

ezibangelwe ngulo mgxobhozo.<br />

“Singqangwe ngumgxobhozo<br />

ngoku isithuba esingaphezu kwenyanga.<br />

La manzi ajike aluhlaza<br />

yaye akuyo yonke le Walmer. Besinethemba<br />

ukuba umasipala uzakukhe<br />

azowafunxa, kodwa ayikenzeki<br />

loo nto,” utshilo. U-Dumi Thile<br />

ohlala kumabobosi akwa G, entshona<br />

y<strong>eWalmer</strong> ungqina ngelithi,<br />

“Zigqithile iiveki ezintathu ngoku<br />

engade afunxwe la manzi. Ngoku<br />

siphila enyhunyhwini yaye loo nto<br />

iyandiphambanisa. Thina le flood<br />

yatsho amabobosi ethu agcwala<br />

ngamanzi, kwamanzi iimpahla<br />

nefenishala, loo fenishala ngoku<br />

iyabola. Yiminyaka eli-14 ndilinde<br />

indlu yam yeRDP, ayiveli, siphila le<br />

ntlalo.”<br />

U-Ntombi Finxo, naye wakwa<br />

G apho <strong>eWalmer</strong> uhlomlwe wathi,<br />

“Kuyanuka phu apha. La mabhakethi<br />

siwasebenzisayo amanye<br />

awiswa yimvula, ngoku kudada elo<br />

lindle kula manzi. Umntwana wam<br />

uthe edlala wangena kula manzi,<br />

wagula kungaphelanga neeyure<br />

ezimbalwa. Kuye kwanyanzeleka<br />

ndimkhuphe eskolweni kangangeveki<br />

ndimse ekliniki, kuba la<br />

manzi awakafunxwa ngumasipala.<br />

Asinakuphila ngoluhlobo kuba<br />

abantu abaninzi ngoku bayagula.<br />

Ndinommelwane ekunyanzeleke<br />

alakhele kwenye indawo ibobosi<br />

lakhe ngenxa ye asthma eye yaqatsela,<br />

kuba kuyanuka apha.”<br />

Siye sangcambazisa uceba<br />

wala ndawo uNomajama Benya<br />

ophendule ngelithi, “Mna bendikwi<br />

sick leave okwethutyana,<br />

kodwa ndiyawazi lo mcimbi. Simaxhaphetshu<br />

silungisa umba we<br />

mobile toilets esizakuzizisa eluntwini,<br />

ukukhawulelana nale ngxaki<br />

yamanzi. Asiphelelanga apho<br />

kuba sizakuza nabantu bokufunxa<br />

loo manzi.” Ukanti nabo abahlali<br />

base Despatch benza esabo isimbonono<br />

sokuba bona balityelwe<br />

nguMasipala wesi sixeko. Bathi<br />

yiminyaka behlala kulangingqi,<br />

kodwa uphuhliso alukho tuu. Imigushuzo<br />

yokuqhankqalazela ukurhuq’<br />

iinyawo kuka masipala wesi<br />

sixeko ekuziseni iinkonzo eluntwini,<br />

ithe saa ezilokishini yaye sele<br />

ifuna ukuqheleka. Umba wezindlu<br />

zangasese ezisasebenzisa amabhakethi,<br />

izindlu ze RDP, umbane<br />

nokusondezwa kwamanzi emizini,<br />

zezona zinto zitshisa ebunzi.<br />

Save! Helping Hand<br />

Graduate<br />

Netball<br />

Page 2<br />

Page 3 Page 6 Page 8<br />

Ekhohlo ngumama uNomvuselelo Njokweni nesitulo esitsha, ze ekunene ibe nguye nentombi yakhe uSibongile<br />

ngexesha ibisaphila. Isikhalo sakhe siwele kwindlebe ezinobuntu emva kokuba i<strong>Zithethele</strong> ibhale yapapasha<br />

ibali lakhe elibuhlungu ngomhla we 16 Agust, nalapho lomama wayephalaza intlungu yakhe yokushunqulwa<br />

umlenze ngenxa yesifo seswekile, ekwanaso nestroke. Ibe yiveki nje lifundiwe ibali lakhe safumana<br />

umnxeba ovela kwabakwa All Pay <strong>eWalmer</strong>, nalapho baye bamthi jize nge weelchair lo kaNjokweni, bemosula<br />

iinyembezi zokuphulukana nentombi yakhe ebine meningitis, nayo emva kweveki lipapashiwe kwi<strong>Zithethele</strong>.<br />

Khange akwazi ukuzibamba iinyembezi ngethuba ehlala okokuqala kwesi situlo sakhe sinamavili loka Njokweni.<br />

Umama uNjokweni ngoku udinga ukunakekelwa kuba akanampilo yaye ebejongwe yile ntombi yakhe<br />

ingasekhoyo.Picture: Nomakhwezi Gqola<br />

Abemi bakwa G <strong>eWalmer</strong> bazibhaqe behleli emgxobhozweni emveni kwezandyondyo zeemvula ezikhe zantlinta esi sixeko kwisithuba esingangenyanga esigqithileyo. Loo manzi ngoku<br />

ajike ayinyhunyhu eluhlaza nenuka phu, kwade kwagula abantwana nabantu abadala kuloo meko. Pictures: Vuyokazi Nkanjeni<br />

Thursday, 30 August 2012 - Thursday, 13 September 2012<br />

<strong>Zithethele</strong> is supported<br />

by the<br />

<strong>Zithethele</strong> Community Newspaper


Indaba zasekasi<br />

ukho unyawo lwemfene kulento<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Ekuseni ngeCawe yale veki, umhla<br />

we 26 August uSylvia Snuka<br />

owaziwa ngelika Maswana phaya<br />

kwa Ward 18 KwaZakhele wothuswe<br />

kukutsarhwa ngumsi,<br />

kanti indlu yakhe ivutha ngumlilo.<br />

“Le nto yenzeke ngo 1am apho<br />

ndive isandi phezu kwendlu, andakhathala,<br />

kwaze emveni koko<br />

ndeva ngomsi. Ndikhwaze unyana<br />

wam uXolisa obelele kwelinye<br />

igumbi. Xa ndiphuma kweli lam<br />

ndigagane nomlilo emnyango.<br />

U-Xolisa nomzukulwana wam<br />

oneminyaka emithandathu baye<br />

bandiqengqela phandle kuba ndingakwazi<br />

ukuhamba ncam,” utshilo<br />

uMaswana.<br />

PAGE 2<br />

Abamelwane beve ngezikhalo<br />

bazakunceda, kodwa kwabe<br />

kungekho nto banokuyenza ngoba<br />

amadangatye ebenwenwile,<br />

yaye engalawuleki. U-Misumzi<br />

Gobo ongumelwane uthi uze<br />

egaba ne emele yamanzi, kodwa<br />

khange bakwazi ukuwunqanda<br />

umlilo. Kutshe yonk’into yaluthuthu.<br />

U-Philasande Maswana<br />

ongunyana omkhulu kaSylvia<br />

yena ubuye emsebenzini indlu<br />

itshe yangqongqa. “Ndibulela nje<br />

ukuba kube akubangakho mntu<br />

wonzakeleyo ngulo mlilo. Into esinokuyenza<br />

ngoku kukuba siphinde<br />

siqale ekuqaleni ukwakha<br />

ikhaya lethu,” utshilo.<br />

U-Xolisa Maswana uthi yena<br />

wothuswe bubushushu abuve<br />

ezinyaweni, ze akothuka wabona<br />

Bagotywa bebatsha<br />

KHANYISA SINQE<br />

khanyisa@zithethele.co.za<br />

bingabafundi abangaphaya kwaa-50<br />

bebanga ugrade 6 no grade<br />

abawelwe ngumqa esandleni<br />

gokuthi bafundiswe ngokonga<br />

mali, kwiphulo elithi ‘teach a child<br />

ow to save’ neliququzelelwe yibanka<br />

iNedbank, phaya eSeyisi<br />

rimary School kwa Zakhele.<br />

-Sylvester Funani noyimaneala<br />

yesebe lale bhanka, nguye<br />

befundisa aba bafundi ngeyona<br />

dlela ilula yokonga imali phantsi<br />

wesihloko esithi, “Eat your cents<br />

ow and enjoy your rands later”<br />

Saye saqonda siyibhanka ukuba<br />

uyanyanzeleka sibagobe bebatha,<br />

siqale kwaba baselula uku-<br />

fundisa ngendlela yokonga imali<br />

bakhule nayo. Khawufane ucinge<br />

xa ese Primary School yaye esazi<br />

ngokubaluleka kokonga imali, aye<br />

ehigh school nolo lwazi, ze ayokutsho<br />

edyunivesiti, singanesizwe<br />

nekamva eliqaqambileyo,” utshilo<br />

uFunani. Emva kokuba ebafundisile<br />

uye waphosa nemibuzo, ze<br />

lowo uyiphendule ngokuchanekileyo<br />

amthi jize ngesipho.<br />

Ekugqibeleni uye wabapha<br />

iinkonxa zokugcina imali nalapho<br />

uye wabayalela ukuba zebathi<br />

gqolo ukufaka imali, becuntsula<br />

kuleyo baye bayiphiwe ngabazali.<br />

Uthe umfundi othe wayigcwalisa<br />

kwamsinya icash box yakhe,<br />

aze aye nayo kwibhanka yakwa<br />

Nedbank ehamba nomzali, kuba<br />

LOANS !! LOANS !!<br />

LOANS!!<br />

You have tried the REST!!!<br />

Now It’s time to try the BEST at<br />

IZWE LOANS.<br />

WE are offering short/long term<br />

PERSONAL LOANS<br />

We do CONSOLIDATION<br />

We can APPROVE your loan in<br />

10 MINUTES<br />

All we need is 3 months bank statements,<br />

latest pay slip (salary advice) and<br />

SA ID document.<br />

For more information feel free to contact<br />

Mavis at<br />

078 309 7871 or fax: 0866 812 312<br />

<strong>Zithethele</strong> is published by: The Media Workshop 99 2 nd Avenue, Newton Park, Port Elizabeth, 6045<br />

Tel: 041 363 2377<br />

You can contact the news editor: Khanyisa Sinqe<br />

on 074 898 7011 or email her at<br />

khanyisa@zithethele.co.za.<br />

Contact the editor at editor@zithethele.co.za.<br />

To advertise, please call 041 363 2377 or<br />

email: adverts@zithethele.co.za.<br />

Letters can be posted to: P.O. Box 70251,The Bridge, 6032<br />

Opinions expressed in this publication are not necessarily those of The Media Workshop or any of the clients or advertisers.<br />

Information is believed to be correct at the time of going to print.<br />

No material (articles or photographs) may be reproduced in whole, or in part, without specific written permission by the<br />

managing editor.<br />

<strong>Zithethele</strong> does not endorse any claims made by advertisers.<br />

Thursday, 30�<br />

ukuba indlu iyavutha. “Kushiyeke<br />

ezi zilapha emzimbeni iimpahla<br />

kuphela. Akhonto ndinayo.<br />

Amayeza am, iincwadi zomzukulwana<br />

neyunifomu, ii ID zethu<br />

nekhadi lasekliniki zitshe zaphela.<br />

Naluphina uncedo olunokuvela<br />

ndingalwamkela. Kudala ndahlala<br />

ebobosini, kucaca ukuba ndakufela<br />

kulo,” utshilo uSylvia esezinyembezini.<br />

Unobangela womlilo<br />

awukaziwa.<br />

Singu<strong>Zithethele</strong> sapapasha<br />

inqaku nge 2 August, sibalisa<br />

ngoqhankqalazo lweenkonzo<br />

zikamasipala nalapho abahlali<br />

babekhalazela ukuqhwalela kwazo,<br />

yaye lo kaMaswana wayengomnye<br />

wabantu abaphumayo<br />

ephepheni, esolathisa uphahlwa<br />

lwendlu yakhe.<br />

sikhona isidudla sebhaso azakusifumana<br />

yaye uzakuvulelwa<br />

ne akhawunti ze akwazi ukonga<br />

imali yakhe.<br />

Bebexhelelwe exhukwana abafundi<br />

zezimfundiso zika Funani,<br />

yaye u-Siphesihle April ongumfundi<br />

ka grade 6 uthe, “La mali<br />

yam ndiyiphiwa ngumama andizokuthenga<br />

nagayo yonke apha<br />

esikolweni, enye ndizakuyifaka<br />

kwi cash box yam kuba ndifuna<br />

ukuba ngowokuqala ukuya kwa<br />

Nedbank, ndizokufumana ikhadi<br />

lam lebhanka nje ngo sisi wam<br />

omdala,” utshilo. Ukanti yona<br />

inqununu yesikolo ibizibambe<br />

ngeenkophe luvuyo kuba isithi<br />

kule minyaka eyinqununu, uyaqala<br />

ezimbalini ukubona oluphuhliso<br />

lusenzeka kwesi sikolo. Uthe yasoloko<br />

izizikolo zasezidolophini<br />

ezifumana lamathuba.<br />

Advertorial<br />

Walmer Hydroponics winning<br />

the fight against poverty<br />

Portia Mlisa<br />

GCIS Nelson Mandela Bay<br />

U-Philasande Maswana ephethe I-album yamafoto osapho neyiyonanto<br />

isinde emlilweni.<br />

I-Branch Manager yase Nedbank eZiyabuya Shopping Complex u-Sylvester<br />

Funani efundisa abafundi base Seyisi Primary School ngeendlela<br />

zokonga imali, ebapha nee cash box apho bazakugcina khona imali<br />

yabo. Picture: Khanyisa Sinqe.<br />

President Jacob Zuma in his State of the Nation<br />

Address said: ‘I would like to appeal to all<br />

our people to join hands as they always do, as<br />

we deal decisively with the triple challenges of<br />

unemployment, poverty and inequality. Nobody<br />

will do this for us, it is in our hands. And we all<br />

equal to the task”.<br />

Walmer Hydroponic Cooperative is an agricultural<br />

Coop that was established in 2006 by a<br />

group of 10 people of Walmer location and registered<br />

in 2007. They started this project with the<br />

aim to address food sustainment measures, to<br />

decrease unemployment by creating opportunities<br />

of better access to agricultural markets with<br />

a mandate to devise means and ways to draw<br />

more residents into the project to turn around<br />

current trajectories that exist in the township and<br />

provide agricultural skills to unskilled people of<br />

the community.<br />

Nelson Mandela Bay Municipality built tunnels<br />

for them and provided with all working<br />

equipment and tools. Thina Sinako funded the<br />

project with a big infrastructure where they have<br />

an office, boardroom and cool room then also<br />

sponsored the project with two bakkies to deliver<br />

to markets.<br />

The project has created 12 permanent jobs<br />

for people from the community. In 2011 the project<br />

took 50 youth members from the community<br />

and trained them on Crop management. Farming<br />

easy program was also conducted by Agri-Seta.<br />

Currently the project has students from Nelson<br />

Mandela Metropolitan University who are doing<br />

their internship. They assist mostly with marketing<br />

as well as administration work and they<br />

have been a great asset to the project.<br />

The project is producing Baby marrow, Patty<br />

pans, peppers, tomatoes, and cocktail tomatoes.<br />

All these crops are delivered to Fruit & Veg, Spar,<br />

some restaurants, as well as Somalian shops<br />

around Walmer and also to the public.<br />

Starting a business is never an easy road to<br />

travel, if you have a vision and a goal you must<br />

persevere and be patient and never lose the<br />

drive”, those were Mr Tyokwana’s words one of<br />

the founders during the community radio slot at<br />

Nkqubela FM organized by Government Communication<br />

and Information System (GCIS) in<br />

his last words during the radio interview for those<br />

who would like to start their businesses and those<br />

who are struggling to sustain them.<br />

The project is based at Walmer in Heugh<br />

Road. Anyone who would like to place an order<br />

can call their office at 041-587 5130 from 08:00<br />

- 16:00 or call Mr Tyokwana at 082 794 5340.


LIZEKA TANDWA<br />

lizeka@zithethele.co.za<br />

�<br />

indaba zasekasi<br />

Sisikelelekile isandla esiphayo<br />

Emveni kwenqaku elapapashwa<br />

yi<strong>Zithethele</strong> malunga<br />

nomsebenzi oncomekayo owenziwa<br />

yi Seki Women’s Foundation<br />

ephantsi ko Pearl Bono, abafundi<br />

bedyunivesiti yesi sixeko<br />

iNMMU baye bagqiba ekubeni<br />

nabo bafake isandla kwelo ziko.<br />

Kaloku lo kaBono sathi ugcine<br />

iinkedama yaye esondla malunga<br />

ne-150 abantu abaphila nentsholongwane<br />

kagawulayo kwingingqi<br />

yase New Brighton. Emveni<br />

kokuqokelela iR5000 apho<br />

edyunivesiti nakumashishini<br />

esixeko, iNMMU isindleke ngokutya<br />

neempahla ngoLwesihlanu<br />

Motherwell<br />

Shop No 2, Umnulu Street<br />

Motherwell Convenience Centre<br />

Fax: 041 462 6109<br />

Tel: 041 462 0580<br />

Email: motherwellbuildit@telkomsa.net<br />

STARTS ON 16-09-2010 ENDS ON 30-09-2010<br />

Cement<br />

Build It<br />

50Kg<br />

R79.95<br />

Doorframe Pine<br />

no sill<br />

R179.95<br />

weveki ephelileyo, ukuncedisana<br />

nomama uPearl Bono.<br />

Aba bafundi abaphelelanga<br />

apho kuba baye bavolontiya ukupheka<br />

nokuphakela iintsapho<br />

neenkedama. U-Bayabulela<br />

Jolobe olikhonkco labafundi kule<br />

nkqubo uthe ukunceda eli ziko<br />

iSeki kungqamene nokubumba<br />

uluntu, kwaye, “Ndiye ndagqiba<br />

ekubeni thina siyikomiti eququzelela<br />

uMs noMr NMMU, size<br />

necebo lokuqinisekisa ukuba loo<br />

nkosazana nenkosana ezichongiweyo<br />

zibe nendima eziyidlalayo<br />

eluntwini. Babe ngabameli<br />

nemizekelo emihle ngakumbi<br />

kwabo basakhulayo.” Bangama-<br />

20 abo bazakungenela elo khuphiswano<br />

loo nobuhle.<br />

“Sithe sakubona umsebenzi<br />

20kg Tile Adhesive<br />

1 Free Bag with every<br />

10 boxes of floor tiles<br />

R25.95<br />

Flooring<br />

Laminated<br />

1.9m/2<br />

R189.95<br />

kamama uBono usothulelwa umnqwazi<br />

liphepha labahlali, sagqiba<br />

ukuba ibe ngulo mzi wakhe ofumana<br />

elo cham lokutya neempahla,”<br />

uhambise watsho okaJolobe.<br />

Umfundi owenza unyaka wesibini<br />

kubunjineli uBrent Adams naye<br />

uhlomle ngelithi, “Iyasonwabisa<br />

into yokoyanyaniswa nelinge elihle<br />

ngolu hlobo, kwaye sitsho<br />

sakhuthazeka ekubeni siqhube<br />

kakuhle ezifundweni ukuze sizokwazi<br />

ukwenza ngcono ubomi<br />

babanye abantu ngakumbi ezilokishini.”<br />

“Kum eyona nto ibalulekileyo<br />

kukuzityhalela empumelelweni,<br />

yaye ndizama ukuyimilisela nakwaba<br />

bantwana balapha e Seki<br />

Women’s Foundation,” utshilo<br />

uVuyolwethu Dolo wase New<br />

Free<br />

Disc<br />

Angle Grinder<br />

115mm +<br />

Free Wire Twin & Earth 1.5mm<br />

steel cutting disc (2.5mm R7.95 p/m)<br />

R189.95 R4.95 p/m<br />

Toilet Seat<br />

White Wooden<br />

Build It<br />

R79.95<br />

Door Interior<br />

Sapele Print +<br />

Free Hinges<br />

R199.95<br />

Plascon Exterior<br />

Textured Paint<br />

20lt White<br />

(Colours R449.95)<br />

R419.95<br />

Motherwell September Spring in-store promo from 1/9/12 to 25/9/12<br />

Free<br />

Hinges<br />

Brighton.<br />

I-Seki Women’s Foundation<br />

yayifudula iliziko lamanina ayengoodingindawo<br />

ase New Brighton<br />

kuphela, kodwa umama uBono<br />

wabona ukuba ayinabisele nakwiintsapho<br />

ezingathathi ntweni,<br />

ngenxa yokukhula kwemeko<br />

yendlala. Le ntsengwanekazi ithi<br />

ayizokuyeka ukunceda abantu<br />

abadingayo. “Ndiziva ndinelunda<br />

xa ndibona umsebenzi wam<br />

������������ �����������������������������<br />

��������������������������������������������������<br />

���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />

���� 2012 DFSK ��������� MINI PICK ���������� UP 1.1 S/C<br />

���� 2009 NISSAN ��������� NP200 ���������� 1.6 8V BASE MODEL<br />

2010 KIA PICANTO 1.1<br />

���� 2012 DFSK ���� ����� MINI PICK ��������� UP D/C 1.3I �����<br />

���� 2012 GEELY ������������� LC-CROSS �������� R 1.3B GL<br />

250 �����<br />

93000<br />

�����<br />

38000<br />

250 �����<br />

250 �����<br />

���� WHITE<br />

WHITE<br />

�����������<br />

SILVER<br />

����� WHITE<br />

������ RED<br />

R �������� 69,900.00<br />

R �������� 79,900.00<br />

R 84,900.00<br />

R ��������� 89,900.00<br />

R ��������� 97,990.00<br />

���� 2011 HYUNDAI ����� ��������� GETZ 1.4 GL HS MANUAL<br />

���� 2011 NISSAN �����MICRA ������������ 1.2 VISIA+MT<br />

2009 HONDA JAZZ 1.4I LX<br />

���� 2012 NISSAN ��������������� MICRA 1.5DCI ACENTA MT<br />

���� 2011 TOYOTA �������������� COROLLA 1.3 ������ IMPACT ���<br />

���� 2011 VOLKSWAGEN ������������������������ POLO VIVO 1.4 TREND A/T<br />

������ 41459<br />

12181 �����<br />

57000<br />

2726 �����<br />

25000 �����<br />

26000 �����<br />

������ WHITE ���� �����<br />

����� SILVER<br />

WHITE<br />

��� WHITE<br />

������ SKY BLUE<br />

������ JAZZ BLUE<br />

R �������� 99,900.00<br />

R �������� 99,900.00<br />

R 113,700.00<br />

R �������� 117,900.00<br />

R �������� 129,900.00<br />

R �������� 137,900.00<br />

���� 2011 TOYOTA ������������ COROLLA ���1.3 ����� IMPACT ��<br />

2011 VOLKSWAGEN POLO 1.4 TRENDLINE 5DR<br />

���� ������������ ������ ������ ��<br />

2012 NISSAN LIVINA X-GEAR 1.6 VISIA<br />

���� 2012 NISSAN ������������� LIVINA X-GEAR ������������������ 1.6 ACENTA<br />

���� 2011 CHEVROLET ������������� CRUZE �������������� 1.8LS ������<br />

28525 ����<br />

42000<br />

����<br />

1000<br />

22000 ����<br />

25000 �����<br />

������ SKY BLUE<br />

SILVER<br />

������<br />

THERMAL GOLD<br />

������ WHITE<br />

���� SILVER<br />

R �������� 137,900.00<br />

R 139,900.00<br />

��������<br />

R 149,900.00<br />

R �������� 154,900.00<br />

R �������� 169,700.00<br />

���� 2009 NISSAN ����������������������� X-TRAIL 2.0 4X2 XE<br />

����<br />

2010 NISSAN<br />

������������������������<br />

X-TRAIL 2.0 4X2<br />

������ ��<br />

2010 HYUNDAI SONATA 2.4 AUTO<br />

���� 2010 NISSAN ������X-TRAIL ����� ��������� 2.0 XE ����������<br />

���� 2008 BMW ����������������������� BMW X3 2.0 DIESEL M/T<br />

73000 �����<br />

79700<br />

�����<br />

57000<br />

43769 �����<br />

96464 �����<br />

������ SILVER<br />

WHITE<br />

�����������<br />

SILVER<br />

����� SILVER<br />

������ ROYAL BLUE<br />

R �������� 187,900.00<br />

R �������� 189,000.00<br />

R 189,900.00<br />

R ��������� 209,900.00<br />

R �������� 217,900.00<br />

���� 2010 NISSAN �������������� X-TRAIL 2.0D �������� 4X2 �� ��<br />

���� 2012 HYUNDAI �������������� ELANTRA ���������� 1.8 GLS MANUAL ��<br />

2011 NISSAN NP300 2.4I DC 4X2 MID<br />

���� 2012 NISSAN ������JUKE ������� 1.6DDT ���������� 6MT 2WD TEKNA<br />

���� 2011 NISSAN ������������������������ NP300 HARDBODY 2.5D ��������� DC 4X2<br />

���� 2012 NISSAN ������������� JUKE 1.6DDT ���������������� 6MT 2WD TEKNA<br />

64021 ����<br />

5000 �����<br />

15500<br />

19300 �����<br />

22000 �����<br />

5000 ���<br />

����� SILVER<br />

����� CLEAN BLUE<br />

WHITE<br />

����� SILVER<br />

������ WHITE<br />

������� BLACK ����<br />

R �������� 227,900.00<br />

R �������� 234,900.00<br />

R 237,900.00<br />

R �������� 245,900.00<br />

R �������� 246,900.00<br />

R �������� 254,900.00<br />

���� 2010 TOYOTA ������������ HILUX 2.5D-4D ������������ 4X2 D/C<br />

2012 NISSAN QASHQAI 2.0L ACENTA<br />

���� ������������ ��� ����� ��<br />

2010 MERCEDES BENZ C180 CGI A/T B/E<br />

���� 2012 HYUNDAI ������������� IX35 2.0 ����������������� GL 4X2 MANUAL<br />

���� 2010 MERCEDES ������������������� BENZ C200K ����� A/T AVANTGARDE S/ROOF<br />

63000 ���<br />

8951<br />

����<br />

35000<br />

5000 ���<br />

56725 ���<br />

��� WHITE<br />

TATANIUM<br />

����� SILVER<br />

������ SLEEK SILVER<br />

����������<br />

WHITE<br />

R �������� 257,900.00<br />

R 257,900.00<br />

��������<br />

R 269,900.00<br />

R �������� 269,900.00<br />

R �������� 279,900.00<br />

��������������������������������������������������������������������<br />

����������������������������<br />

Door Pivot<br />

Complete<br />

R3899.95<br />

ngoku usamkelwa ngezandla<br />

ezishushu nasesi sizukulwana.<br />

Ndonwabe gqithi xa ndibona abafundi<br />

bezinikele ukwenza umahluko<br />

kubomi babantwana abancinane.<br />

Mna ndiyonwaba xa ndinceda<br />

abantu abangathathi ntweni,<br />

kwaye yiloo nto endiyibethelelayo<br />

kwaba bafundi baseNMMU abazosincedisa<br />

namhlanje,” utshilo<br />

uPearl Bono.<br />

Curtain Track<br />

2.5m<br />

(3.0m R39.95)<br />

R34.95<br />

Lockset<br />

Mortice<br />

5 Lever C.P.<br />

R25.95<br />

PAGE 3


PAGE 4<br />

Thursday, 30 Augu�


Inzuzo ye “Ziko Eliphilayo” lokuqala eBhayi<br />

Staff Reporter<br />

Kwilinge lokuphumelelisa<br />

bonke abachaphazelekayo,<br />

idyunivesiti iNMMU iseke “iziko<br />

eliphilayo” lokuqala eNelson<br />

Mandela Bay, phaya eMotherwell.<br />

I-Emmanuel Haven yabantwana<br />

abosuleleke nabachatshazelwa<br />

yi HIV/AIDS kula<br />

lokishi, kunye nabafundi base<br />

NMMU bazakuzuza lukhulu ngeli<br />

nyathelo lidibanisa uphando, ulwazi<br />

nenkathalo ndawoninye.<br />

Eli “ziko liphilayo” yinxalenye<br />

yesivumelwano phakathi kwe<br />

Emmanuel Haven nedyunivesiti,<br />

esatyikitywa ekuqaleni kwalo<br />

nyaka nephulo lobudlelwane.<br />

Kweli ziko kukho necandelo lee<br />

computer nalapho uluntu nabasebenzi<br />

bezempilo bazakufumana<br />

uqeqesho, beqeqeshwa<br />

ngabafundi base NMMU.<br />

“Sidibanisa eli ziko liphilayo nenkxaso<br />

yezifundo ukuze abafundi<br />

bethu bafumane ithuba lokuba<br />

yinxalenye yoqeqesho noxhaso<br />

loluntu. Kwicala labo bafunda<br />

izidanga ezithe vetshe ezifana<br />

ne PhD nee masters, abo bafundi<br />

banethuba lokwenza umahluko<br />

ngokwendlela abaphanda<br />

ngayo,” utshilo uNjingalwazi<br />

Bay TV Schedule<br />

The Today Show<br />

Nelson Mandela Bay’s currents affairs voice,<br />

showcases the people of Nelson Mandela Bay.<br />

Monday, Tuesday & Thursday: 6.30 - 7.00pm<br />

Wednesday & Friday: 7.30 - 8.30pm<br />

Darelle van Gruenen weSikolo<br />

soLwazi noNxibelelwano ngobuXhaka-xhaka<br />

balamaxesha.<br />

Ubuntu ngunobangela wokuba<br />

le dyunivesiti ibe yinxalenye<br />

yeli phulo, yaye besele beqalile<br />

ngophando oludandalazisa iimfuno<br />

zoluntu, kwaye abafundi<br />

bamaxhaphetshu befakela iintambo<br />

nokudibanisa ubuxhakaxhaka<br />

bee computer ezingama-<br />

20 kweli ziko. “Wonke umntu<br />

uyaphumelela kweli phulo.<br />

Uphando lwexeshana lwalatha<br />

ukuba luyafuneka uqeqesho<br />

lwezakhono zolwazi nonxibelelwano<br />

lobuxhakaxhaka lwala<br />

maxesha, ngakumbi kulutsha,<br />

kodwa kusekuninzi idyunivesiti<br />

enakho ukwenza ukuba lulutho<br />

eluntwini,” uthethe watsho<br />

uNjingalwazi van Greunen, osele<br />

enze uphando lwabucala<br />

malunga nokusetyenziswa koonomyayi,<br />

nto leyo ebe luncedo<br />

kuluntu oluhlwempuzekileyo.<br />

Uncedo oluthe qabavu<br />

oluza ne NMMU luquka inzululwazi<br />

yezempilo, ushishino<br />

nolimo. “Iyasichulumancisa into<br />

yokubona ukuba impumelelo<br />

izakwenzeka xa bukhona ubuxhakaxhaka<br />

kweli ziko, yaye<br />

nokuzimisela macala onke kuzakuba<br />

yinzuzo kumntu wonke,”<br />

utshilo uNjingalwazi van<br />

Greunen, ekwathi unethemba<br />

ukuba intsebenziswano inganaba,<br />

ibandakanye neminye imibutho<br />

ezimiseleyo kule ngingqi.<br />

Ukwathe bangazamkela iingcamango<br />

negalelo laloo mibutho.<br />

1 City News<br />

Your daily news bulletin, covering community news stories<br />

affecting the people of Nelson Mandela Bay.<br />

Monday & Friday: 6pm, 8pm & 10.30pm<br />

Ezokolo<br />

Nelson Mandela Bay’s very own gospel show. Featuring<br />

talented gospel artists, leading pioneers in the industry and<br />

bringing you coverage of spiritual events that take place in<br />

and around the Metro area.<br />

Sunday: 8-9am & 3-4pm<br />

WeRLoud<br />

The Amplifier that Young Adults have been looking for! Covering<br />

all aspects of Entertainment and Lifestyle in the Metro.<br />

Monday, Thursday & Friday: 8.30 - 9.30pm<br />

Tuesday & Wednesday 9.30 - 10.30pm<br />

Big1Up<br />

Big 1 Up is an interactive, variety, entertainment and game<br />

show for youth up to 24 years.<br />

Monday - Friday: 5-6pm<br />

Our New Address:<br />

29 Mount Road,<br />

Mount Croix<br />

If you stay in Port Elizabeth, Uitenhage, Despatch<br />

and surrounding areas – THAT’S GOOD NEWS<br />

SWITCH ON TO BAY TV – FOR FREE<br />

Bay TV will show community news, sport, youth, arts<br />

and children’s programmes and much, much more.<br />

All local stuff for local people<br />

HERE’S HOW TO GET BAY TV IN 4 EASY STEPS<br />

1. Get a terrestrial aerial that picks up Free to Air TV<br />

stations<br />

2. With this connected, manually tune your television<br />

in the UHF bandwidth until you find e-TV<br />

3. Continue tuning and you will find Bay TV<br />

(channel 54, frequency 735.25MHz)<br />

4. Save this channel on your television and BAM!<br />

You are watching Bay TV<br />

Contact us on 041-1010 103<br />

� PAGE 5


Indaba zasekasi<br />

Sizinyibiba zalomgxobhozo wase Walmer<br />

KHANYISA SINQE<br />

khanyisa@zithethele.co.za<br />

Lawo ngamazi abo babesakuba<br />

ngabafundi besikolo i Walmer<br />

High, bebuya sele besithi bafuna<br />

ukuthi enkosi kootitshala babo<br />

nokukhuthaza abafundi ukuba bayithabathe<br />

imfundo njengesitshixo<br />

esisa empumelelweni. “Kaloku<br />

ilokishi le yethu yaziwa njengekhaya<br />

loonqevu, kude kuthwe yeyona<br />

lokishi inobundlobongela. Kungoko<br />

ke thina sithe sabuya seza apha<br />

esikolweni size kubonisa abafundi<br />

ukuba nakubeni ilokishi yethu idume,<br />

okanye isaziwa njengekhaya<br />

loonqevu, kodwa sithi aba, siphuma<br />

kule lokishi. Namhlanje sizithwalandwe<br />

yaye sisemisebenzini,”<br />

An extract from Ukuvuka Kwam Ekufeni ...<br />

Ndathi ndisathelekisa ezi zimvo ndeva, gqudu!<br />

Unomaphelo ugileka kum kwakhona.<br />

Ngomothuko ndasiphuncula isandla sakhe<br />

nto leyo yandenza ndaziva ndinetyala<br />

lokumlahla ngexesha ebekufanele ukuba<br />

ndimkhusela ngalo. Isazela sandambatha<br />

njengoko ndandimbona efile lixhala. Wena<br />

wakha walibona isele lijongene nenyoka?<br />

Izingqi emva kwethu besezivakala kufutshane<br />

ngoku. Ndibone uBongani enyeka, ndaqonda<br />

ukuba ziqhumile. Ukumbona kwam ndiqale<br />

ndafuna ukunyeka nam, ndibone lento<br />

ayibonayo, kodwa ndoyika kuba ngoku<br />

besesithande ukungxanga sigilana, kwaye<br />

kwakufuneka ndiqwalasele apho ndinyathela<br />

khona. Kube ngathi sixelelene, saqalisa<br />

sababeleka abasicatyana, sonke, ngaxeshanye.<br />

Kuthe kuba ayikho enye indlela besingahamba<br />

ngayo, salandelelana ukubaleka oku,<br />

sayikhomba ngakwizakhiwo eziphambi<br />

kwethu. Xa ubaleka ngolu hlobo ke awuyazi<br />

Ukuba kuqhubeka ntoni kosemva kwakho.<br />

Eyona nto yayindoyikisa kukuba uNomaphelo,<br />

intombi le, owayesemva kwam dandingasaziva<br />

izingqi zakhe ngoku<br />

Thembelani Ngenelwa is one of the authors who will be featured as part of National Book Week programme at<br />

the Red Location Museum, from 6-8 September. Title of the Book: Ukuvuka Kwam Ekufeni<br />

Author ; Thembelani Ngenelwa Publisher: Kwela, 2008<br />

PAGE 6<br />

ugadlele watsho obesisithethi sosuku<br />

u-Ntombi Nomakrwayi.<br />

Aba bafundi bebezimase umsitho<br />

wonikezelo lweembasa<br />

kwabo bafundi baqhuba kakuhle<br />

kwizifundo zabo, phofu lomsitho<br />

ubuququzelelwe ngabo babesakuba<br />

ngabafundi kwesi sikolo<br />

nekungoku sele bengabaphangeli.<br />

Ezimbalini zesi sikolo ibikokokuqala<br />

ukuba kubekho umsitho<br />

okumila kunje. Abo babesakuba<br />

ngabafundi kwesisikolo baye<br />

bawuceba lomsitho nanjengokuba<br />

besezindaweni eziqondakalayo.<br />

Bathi baye bacinga ukuba yeyiphi<br />

na indlela abanokuthi kootitshala<br />

babo enkosi ngayo, yaye yeyiphi<br />

na indlela abanokuthi kubafundi<br />

inyibiba iyakwazi ukuphuma<br />

emgxobhozweni, kuba bona bay-<br />

COMING TO THE BAY<br />

Ndiqale ndacinga zonke izehlo endakha ndeva<br />

ngazo. Ingaba baza kumdlwengula bambulale<br />

bethu?<br />

Kaloku kweli lizwe lethu awanqabanga amabali<br />

abantu abadlwengula abafazi phambi kokuba<br />

bababulale. Kwezinye iindawo uva kusithiwa<br />

umntu uguntshulwe amalungu angasese<br />

Phambi kokuba abulawe. Loo ngcingane kanye<br />

yandithundeza ukuba ndinyeke, nje ukubona<br />

ukuba ngaba wayesalandela kusini na. Oyena<br />

mntu ndandimcingela nguye ngaphezu kwethu<br />

sonke. Ndabona endingazange ndakucingela.<br />

Nabo aba bafana bobahlanu bejolise imipu<br />

kuthi. Omnye umpu ubukhangeleka ukhazimla<br />

kakhulu. Andazi nokuba ke bekuyimibono yam<br />

na kodwa esi isibham sasikhangeleka<br />

sibugolide. Inokuba uyazibuza ukuba<br />

ndilithatha phi ithuba lokuhlola isibham, nam<br />

andazi mfundi.<br />

Kwakhona amehlo am aphinde aya kuthi thaa<br />

kwakulaa mfana onesikipa esibomvu<br />

nebhulukhwe yekhaki. Ndiphawule ke ngoku<br />

ukuba uthwele umnqwazana okhakhi we-<br />

sporty.<br />

Thursday�<br />

imizekelo ephilayo.<br />

Zizithwalwandwe ezilithoba<br />

ezisakuba ngabafundi kwesisikolo<br />

abathe bangena kubo ezipokothweni,<br />

bahamba becela nenkxaso<br />

ukuba lomsitho ube yimpumelelo.<br />

Ukusuka apho baye basebenzisana<br />

nootitshala ukuba batyumbe<br />

abona bafundi batshatsheleyo ezifundweni,<br />

ukuze bazokufumana<br />

iimbasa nezatifikethi ngendlela<br />

yokubakhuthaza. Lomsitho ubuzinyaswe<br />

ngabazali, abafundi kunye<br />

nootitshala.<br />

Akuphelelanga apho kodwa<br />

bazakwenza unako nako wokuba<br />

ngexesha labo babuye beze kuncedisa<br />

nasezifundweni, yaye bazakubakhanyisela<br />

nangendlela<br />

yokuqhubekeka nemfundo enomsila.<br />

biluchulumanco kubafundi besikolo samabanga aphakamileyo iWalmer High, ngethuba besamkela iimbasa<br />

ezatifiketi kumsitho obuququzelelwe ngabo babesakuba ngabafundi kwesisikolo. Picture: Khanyisa Sinqe<br />

NATIONAL BOOK WEEK<br />

6– 8 SEPTEMBER 2012<br />

RED LOCATION MUSEUM<br />

Ulindixesha iKotaz oshicilela amabali, imihobe kwakunye nemizobo edidiyelwe<br />

apha eNelson Mandela Bay iye yanomsitho obubanjelwe eZwide<br />

Library nge 22 August. Lo msitho ubungowokubhiyozela iKotaz entsha<br />

yale kota, nalapho uluntu belunikwe iqonga lokwabelana ngamabali.<br />

Apho bekukho ukusuka: Unyawontle uBuyisile Kwenene, Ntobeko Mjiwa,<br />

Mangaliso Buzani, Solitaire noMadoda Ndlankuse.<br />

Photo: Vuyokazi Nkanjeni.<br />

NOT TO BE<br />

MISSED...<br />

FREE<br />

ENTRY!!<br />

Children, Youth and Adults, School & Community Groups,<br />

Adult learners, Teachers, Librarians, Book Clubs, Writers'<br />

Associations, Libraries, CSI Programmes, Reading Promotion<br />

and other Book Lovers are invited!<br />

PROGRAMME ACTIVITIES<br />

The Demo Library - The Magic Tent - Reading Tents - Book Club<br />

sessions – Workshops - Bookmaking sessions - Authors’ Programme -<br />

Book Debates Programme - Motivational Talks - SA Library for the<br />

Blind - Live Theatre Performances - Poetry sessions - Digital<br />

storytelling - Training Programmes - Showcasing of e-books and audio<br />

books – Creative Writing Workshops – and more<br />

www.sabookcouncil.co.za<br />

Tel: 021 914 8626


Thursday, 30 August 2012 - Thursday, 13 September<br />

PAGE 7 7


PAGE 8<br />

imidlalo<br />

nkwenkwezi yenetball yabafana<br />

VUYOKAZI NKANJENI<br />

reporter@zithethele.co.za<br />

Nangona umdlalo webhola yomnyazi<br />

iyinto eyaziwa njengedlalwa<br />

ngumthinjana noonongqovu,<br />

kodwa akho namaqela enetball<br />

yamadoda. U-Sibusio Gebe ngumdlali<br />

ophambili kwiqela lase NMMU<br />

lomnyazi wamadoda. Le nqeberhu<br />

ikhe yamela iphondo leMpuma<br />

Kapa kutshanje kwitumente yenetball<br />

yabasebuhlanti kwinqanaba<br />

loMzantsi Afrika, phaya eRhawutini.<br />

Kuloo tumente bekuqubisene<br />

amaqela angama-30 aphuma kumaphondo<br />

awohlukeneyo, kwaye<br />

nenqila yaseCacadu ibithabatha<br />

inxaxheba okokuqala kule tumente.<br />

U-Sibusiso lo akhange abe<br />

namdla ekukhuleni kwakhe ukudlala<br />

imidlalo elindelekileyo emakhwenkweni<br />

efana nesoka, umbhoxo<br />

neqakamba. Kusesikolweni i-Isaac<br />

Booi Primary apho wafika wadlala<br />

inetball. “Iqela lasesikolweni lenetball<br />

lalinabadlali abangaphelelanga,<br />

ndaze ndangena, ndadlala<br />

centre, kodwa abanye abantwana<br />

zange baqaphele ukuba ndiyink-<br />

wenkwe kuba namantombi ayengekantshuli<br />

mabele. Ekuhambeni<br />

kwexesha kwaye kwacaca<br />

ukuba ndiyinkwenkwe, baze ootitshala<br />

bandinyanzela ukuba ndidlale<br />

isoka nerugby, kuba besithi inetball<br />

yeyamantombi. Ndandihlekwa<br />

nangabanye abantwana, kodwa<br />

loo nto ayizange indikhathaze,” utshilo<br />

uSibusiso.<br />

Uqhubile uSibusiso nokudlala<br />

ibhola yomnyazi naseSakhisizwe<br />

High, apho yaba ngamakhwenkwe<br />

amane aba nomdla wokudlala inetball.<br />

Apho ke inkxaso babeyifumana<br />

kootitshala nabalingane abangumthinjana<br />

kwelo qela lesikolo.<br />

Nalapho ebelilifa lentsini kubantwana<br />

besikolo. “Ndikhuliswe<br />

ngumama yedwa yaye wayengena<br />

ngxaki yokuba ndidlala inetball,<br />

nkqu nabantakwethu bebengena<br />

ngxaki. Umama ebeyibukela yonke<br />

imidlalo ebendidlala kuyo,” utshilo<br />

uSibusiso.<br />

Ngo 2006, lo mfana ominyaka<br />

ingama-23 ohlala eZwide wathabatha<br />

isigqibo sokuseka iqela<br />

lenetball yamadoda, kwaye bonke<br />

abahlobo bakhe baye bangena.<br />

“Saqala singabadlali aba-7 sid-<br />

Thursday, 30�<br />

lala neqela laseMotherwell kuba<br />

ayemabini qha amaqela enetball<br />

apha eBhayi. Safumana inkxaso<br />

eluntwini kuba abantu bebephuma<br />

bazosibukela ngakumbi amanene.<br />

Nangoku xa kukho iitumente zikamasipala<br />

nathi siyamenywa ukuba<br />

sithabathe inxaxheba,” utyatyadule<br />

watsho lo kaGebe.<br />

Lo mdlalo uyahluma kwi Nelson<br />

Mandela Bay ngokubanzi kuba<br />

ngo 2006 ayema-2 kuphela amaqela<br />

omnyazi, kodwa ngoku mahlanu.<br />

Kuloo maqela kukho i Packs,<br />

NMMU, Mighty Guys neFramesby.<br />

“Uninzi lwamanene luthi inetball<br />

yamadoda idlalwa zizitabane,<br />

kanti asiyonyani leyo kuba phaya<br />

kwi Packs ngabafana abadla umbhoxo<br />

abaye basibukela, ze basungula<br />

elabo iqela le netball. Ukanti<br />

elona phupha lam kukudlalela<br />

iqela lesizwe lomnyazi wamadoda,<br />

ukuze umama noluntu bazingce<br />

ngam,” ugqibezele watsho uSibusiso<br />

noxelenga njengomqeqeshi<br />

wezothambo eBlue Water Bay<br />

Gym, aphinde afundise umthambo<br />

eIsaac Booi Primary ekwancedisa<br />

ukuqeqesha iqela lomnyazi kweso<br />

sikolo.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!