Bahleli enyhunywhini eWalmer - Zithethele
Bahleli enyhunywhini eWalmer - Zithethele
Bahleli enyhunywhini eWalmer - Zithethele
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MY COMMUNITY, MY NEWS<br />
Sanlam/MDDA Awards 2012: Best Front Pages & Investigative Reporting<br />
Thé paper for the Bay community 50 000 copies<br />
Finalist in the PanSALB Multilingualism Awards<br />
Sanlam/MDDA Best Community Newspaper 2010<br />
Edition 48<br />
Tel: 041 363 2377 Fax: 041 363 0949 editor@zithethele.co.za 30 August 2012 - 13 September 2012<br />
<strong>Bahleli</strong> <strong>enyhunywhini</strong> <strong>eWalmer</strong><br />
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
Emva kweeveki zezandyondyo<br />
nezantyala-ntyala zeemvula<br />
ebezikwesi sixeko, abahlali base<br />
Walmer bathi ukudama kwamanzi<br />
ngoku anukayo, bubangele ukugula<br />
kwaye amanye amabobosi<br />
nemizi isaxinge kuloo mgxobhozo.<br />
Batyhola ngelithi akavakali nangetshengele<br />
umasipala necebo lokufunxa<br />
loo manzi ze ayeke ukuba<br />
yinyhunyhu. Bakho abemi abagxumeke<br />
amathango okusithelisa<br />
imizi yabo kuloo manzi athwele<br />
isankqange sevumba eliza nezifo.<br />
U-Thembeka Dhinga ohlala<br />
kwindlu yesibonelelo kula lokishi<br />
uthi selekhova kuya kabini esibhedlele<br />
ngenxa yee ring worms,<br />
ezibangelwe ngulo mgxobhozo.<br />
“Singqangwe ngumgxobhozo<br />
ngoku isithuba esingaphezu kwenyanga.<br />
La manzi ajike aluhlaza<br />
yaye akuyo yonke le Walmer. Besinethemba<br />
ukuba umasipala uzakukhe<br />
azowafunxa, kodwa ayikenzeki<br />
loo nto,” utshilo. U-Dumi Thile<br />
ohlala kumabobosi akwa G, entshona<br />
y<strong>eWalmer</strong> ungqina ngelithi,<br />
“Zigqithile iiveki ezintathu ngoku<br />
engade afunxwe la manzi. Ngoku<br />
siphila enyhunyhwini yaye loo nto<br />
iyandiphambanisa. Thina le flood<br />
yatsho amabobosi ethu agcwala<br />
ngamanzi, kwamanzi iimpahla<br />
nefenishala, loo fenishala ngoku<br />
iyabola. Yiminyaka eli-14 ndilinde<br />
indlu yam yeRDP, ayiveli, siphila le<br />
ntlalo.”<br />
U-Ntombi Finxo, naye wakwa<br />
G apho <strong>eWalmer</strong> uhlomlwe wathi,<br />
“Kuyanuka phu apha. La mabhakethi<br />
siwasebenzisayo amanye<br />
awiswa yimvula, ngoku kudada elo<br />
lindle kula manzi. Umntwana wam<br />
uthe edlala wangena kula manzi,<br />
wagula kungaphelanga neeyure<br />
ezimbalwa. Kuye kwanyanzeleka<br />
ndimkhuphe eskolweni kangangeveki<br />
ndimse ekliniki, kuba la<br />
manzi awakafunxwa ngumasipala.<br />
Asinakuphila ngoluhlobo kuba<br />
abantu abaninzi ngoku bayagula.<br />
Ndinommelwane ekunyanzeleke<br />
alakhele kwenye indawo ibobosi<br />
lakhe ngenxa ye asthma eye yaqatsela,<br />
kuba kuyanuka apha.”<br />
Siye sangcambazisa uceba<br />
wala ndawo uNomajama Benya<br />
ophendule ngelithi, “Mna bendikwi<br />
sick leave okwethutyana,<br />
kodwa ndiyawazi lo mcimbi. Simaxhaphetshu<br />
silungisa umba we<br />
mobile toilets esizakuzizisa eluntwini,<br />
ukukhawulelana nale ngxaki<br />
yamanzi. Asiphelelanga apho<br />
kuba sizakuza nabantu bokufunxa<br />
loo manzi.” Ukanti nabo abahlali<br />
base Despatch benza esabo isimbonono<br />
sokuba bona balityelwe<br />
nguMasipala wesi sixeko. Bathi<br />
yiminyaka behlala kulangingqi,<br />
kodwa uphuhliso alukho tuu. Imigushuzo<br />
yokuqhankqalazela ukurhuq’<br />
iinyawo kuka masipala wesi<br />
sixeko ekuziseni iinkonzo eluntwini,<br />
ithe saa ezilokishini yaye sele<br />
ifuna ukuqheleka. Umba wezindlu<br />
zangasese ezisasebenzisa amabhakethi,<br />
izindlu ze RDP, umbane<br />
nokusondezwa kwamanzi emizini,<br />
zezona zinto zitshisa ebunzi.<br />
Save! Helping Hand<br />
Graduate<br />
Netball<br />
Page 2<br />
Page 3 Page 6 Page 8<br />
Ekhohlo ngumama uNomvuselelo Njokweni nesitulo esitsha, ze ekunene ibe nguye nentombi yakhe uSibongile<br />
ngexesha ibisaphila. Isikhalo sakhe siwele kwindlebe ezinobuntu emva kokuba i<strong>Zithethele</strong> ibhale yapapasha<br />
ibali lakhe elibuhlungu ngomhla we 16 Agust, nalapho lomama wayephalaza intlungu yakhe yokushunqulwa<br />
umlenze ngenxa yesifo seswekile, ekwanaso nestroke. Ibe yiveki nje lifundiwe ibali lakhe safumana<br />
umnxeba ovela kwabakwa All Pay <strong>eWalmer</strong>, nalapho baye bamthi jize nge weelchair lo kaNjokweni, bemosula<br />
iinyembezi zokuphulukana nentombi yakhe ebine meningitis, nayo emva kweveki lipapashiwe kwi<strong>Zithethele</strong>.<br />
Khange akwazi ukuzibamba iinyembezi ngethuba ehlala okokuqala kwesi situlo sakhe sinamavili loka Njokweni.<br />
Umama uNjokweni ngoku udinga ukunakekelwa kuba akanampilo yaye ebejongwe yile ntombi yakhe<br />
ingasekhoyo.Picture: Nomakhwezi Gqola<br />
Abemi bakwa G <strong>eWalmer</strong> bazibhaqe behleli emgxobhozweni emveni kwezandyondyo zeemvula ezikhe zantlinta esi sixeko kwisithuba esingangenyanga esigqithileyo. Loo manzi ngoku<br />
ajike ayinyhunyhu eluhlaza nenuka phu, kwade kwagula abantwana nabantu abadala kuloo meko. Pictures: Vuyokazi Nkanjeni<br />
Thursday, 30 August 2012 - Thursday, 13 September 2012<br />
<strong>Zithethele</strong> is supported<br />
by the<br />
<strong>Zithethele</strong> Community Newspaper
Indaba zasekasi<br />
ukho unyawo lwemfene kulento<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Ekuseni ngeCawe yale veki, umhla<br />
we 26 August uSylvia Snuka<br />
owaziwa ngelika Maswana phaya<br />
kwa Ward 18 KwaZakhele wothuswe<br />
kukutsarhwa ngumsi,<br />
kanti indlu yakhe ivutha ngumlilo.<br />
“Le nto yenzeke ngo 1am apho<br />
ndive isandi phezu kwendlu, andakhathala,<br />
kwaze emveni koko<br />
ndeva ngomsi. Ndikhwaze unyana<br />
wam uXolisa obelele kwelinye<br />
igumbi. Xa ndiphuma kweli lam<br />
ndigagane nomlilo emnyango.<br />
U-Xolisa nomzukulwana wam<br />
oneminyaka emithandathu baye<br />
bandiqengqela phandle kuba ndingakwazi<br />
ukuhamba ncam,” utshilo<br />
uMaswana.<br />
PAGE 2<br />
Abamelwane beve ngezikhalo<br />
bazakunceda, kodwa kwabe<br />
kungekho nto banokuyenza ngoba<br />
amadangatye ebenwenwile,<br />
yaye engalawuleki. U-Misumzi<br />
Gobo ongumelwane uthi uze<br />
egaba ne emele yamanzi, kodwa<br />
khange bakwazi ukuwunqanda<br />
umlilo. Kutshe yonk’into yaluthuthu.<br />
U-Philasande Maswana<br />
ongunyana omkhulu kaSylvia<br />
yena ubuye emsebenzini indlu<br />
itshe yangqongqa. “Ndibulela nje<br />
ukuba kube akubangakho mntu<br />
wonzakeleyo ngulo mlilo. Into esinokuyenza<br />
ngoku kukuba siphinde<br />
siqale ekuqaleni ukwakha<br />
ikhaya lethu,” utshilo.<br />
U-Xolisa Maswana uthi yena<br />
wothuswe bubushushu abuve<br />
ezinyaweni, ze akothuka wabona<br />
Bagotywa bebatsha<br />
KHANYISA SINQE<br />
khanyisa@zithethele.co.za<br />
bingabafundi abangaphaya kwaa-50<br />
bebanga ugrade 6 no grade<br />
abawelwe ngumqa esandleni<br />
gokuthi bafundiswe ngokonga<br />
mali, kwiphulo elithi ‘teach a child<br />
ow to save’ neliququzelelwe yibanka<br />
iNedbank, phaya eSeyisi<br />
rimary School kwa Zakhele.<br />
-Sylvester Funani noyimaneala<br />
yesebe lale bhanka, nguye<br />
befundisa aba bafundi ngeyona<br />
dlela ilula yokonga imali phantsi<br />
wesihloko esithi, “Eat your cents<br />
ow and enjoy your rands later”<br />
Saye saqonda siyibhanka ukuba<br />
uyanyanzeleka sibagobe bebatha,<br />
siqale kwaba baselula uku-<br />
fundisa ngendlela yokonga imali<br />
bakhule nayo. Khawufane ucinge<br />
xa ese Primary School yaye esazi<br />
ngokubaluleka kokonga imali, aye<br />
ehigh school nolo lwazi, ze ayokutsho<br />
edyunivesiti, singanesizwe<br />
nekamva eliqaqambileyo,” utshilo<br />
uFunani. Emva kokuba ebafundisile<br />
uye waphosa nemibuzo, ze<br />
lowo uyiphendule ngokuchanekileyo<br />
amthi jize ngesipho.<br />
Ekugqibeleni uye wabapha<br />
iinkonxa zokugcina imali nalapho<br />
uye wabayalela ukuba zebathi<br />
gqolo ukufaka imali, becuntsula<br />
kuleyo baye bayiphiwe ngabazali.<br />
Uthe umfundi othe wayigcwalisa<br />
kwamsinya icash box yakhe,<br />
aze aye nayo kwibhanka yakwa<br />
Nedbank ehamba nomzali, kuba<br />
LOANS !! LOANS !!<br />
LOANS!!<br />
You have tried the REST!!!<br />
Now It’s time to try the BEST at<br />
IZWE LOANS.<br />
WE are offering short/long term<br />
PERSONAL LOANS<br />
We do CONSOLIDATION<br />
We can APPROVE your loan in<br />
10 MINUTES<br />
All we need is 3 months bank statements,<br />
latest pay slip (salary advice) and<br />
SA ID document.<br />
For more information feel free to contact<br />
Mavis at<br />
078 309 7871 or fax: 0866 812 312<br />
<strong>Zithethele</strong> is published by: The Media Workshop 99 2 nd Avenue, Newton Park, Port Elizabeth, 6045<br />
Tel: 041 363 2377<br />
You can contact the news editor: Khanyisa Sinqe<br />
on 074 898 7011 or email her at<br />
khanyisa@zithethele.co.za.<br />
Contact the editor at editor@zithethele.co.za.<br />
To advertise, please call 041 363 2377 or<br />
email: adverts@zithethele.co.za.<br />
Letters can be posted to: P.O. Box 70251,The Bridge, 6032<br />
Opinions expressed in this publication are not necessarily those of The Media Workshop or any of the clients or advertisers.<br />
Information is believed to be correct at the time of going to print.<br />
No material (articles or photographs) may be reproduced in whole, or in part, without specific written permission by the<br />
managing editor.<br />
<strong>Zithethele</strong> does not endorse any claims made by advertisers.<br />
Thursday, 30�<br />
ukuba indlu iyavutha. “Kushiyeke<br />
ezi zilapha emzimbeni iimpahla<br />
kuphela. Akhonto ndinayo.<br />
Amayeza am, iincwadi zomzukulwana<br />
neyunifomu, ii ID zethu<br />
nekhadi lasekliniki zitshe zaphela.<br />
Naluphina uncedo olunokuvela<br />
ndingalwamkela. Kudala ndahlala<br />
ebobosini, kucaca ukuba ndakufela<br />
kulo,” utshilo uSylvia esezinyembezini.<br />
Unobangela womlilo<br />
awukaziwa.<br />
Singu<strong>Zithethele</strong> sapapasha<br />
inqaku nge 2 August, sibalisa<br />
ngoqhankqalazo lweenkonzo<br />
zikamasipala nalapho abahlali<br />
babekhalazela ukuqhwalela kwazo,<br />
yaye lo kaMaswana wayengomnye<br />
wabantu abaphumayo<br />
ephepheni, esolathisa uphahlwa<br />
lwendlu yakhe.<br />
sikhona isidudla sebhaso azakusifumana<br />
yaye uzakuvulelwa<br />
ne akhawunti ze akwazi ukonga<br />
imali yakhe.<br />
Bebexhelelwe exhukwana abafundi<br />
zezimfundiso zika Funani,<br />
yaye u-Siphesihle April ongumfundi<br />
ka grade 6 uthe, “La mali<br />
yam ndiyiphiwa ngumama andizokuthenga<br />
nagayo yonke apha<br />
esikolweni, enye ndizakuyifaka<br />
kwi cash box yam kuba ndifuna<br />
ukuba ngowokuqala ukuya kwa<br />
Nedbank, ndizokufumana ikhadi<br />
lam lebhanka nje ngo sisi wam<br />
omdala,” utshilo. Ukanti yona<br />
inqununu yesikolo ibizibambe<br />
ngeenkophe luvuyo kuba isithi<br />
kule minyaka eyinqununu, uyaqala<br />
ezimbalini ukubona oluphuhliso<br />
lusenzeka kwesi sikolo. Uthe yasoloko<br />
izizikolo zasezidolophini<br />
ezifumana lamathuba.<br />
Advertorial<br />
Walmer Hydroponics winning<br />
the fight against poverty<br />
Portia Mlisa<br />
GCIS Nelson Mandela Bay<br />
U-Philasande Maswana ephethe I-album yamafoto osapho neyiyonanto<br />
isinde emlilweni.<br />
I-Branch Manager yase Nedbank eZiyabuya Shopping Complex u-Sylvester<br />
Funani efundisa abafundi base Seyisi Primary School ngeendlela<br />
zokonga imali, ebapha nee cash box apho bazakugcina khona imali<br />
yabo. Picture: Khanyisa Sinqe.<br />
President Jacob Zuma in his State of the Nation<br />
Address said: ‘I would like to appeal to all<br />
our people to join hands as they always do, as<br />
we deal decisively with the triple challenges of<br />
unemployment, poverty and inequality. Nobody<br />
will do this for us, it is in our hands. And we all<br />
equal to the task”.<br />
Walmer Hydroponic Cooperative is an agricultural<br />
Coop that was established in 2006 by a<br />
group of 10 people of Walmer location and registered<br />
in 2007. They started this project with the<br />
aim to address food sustainment measures, to<br />
decrease unemployment by creating opportunities<br />
of better access to agricultural markets with<br />
a mandate to devise means and ways to draw<br />
more residents into the project to turn around<br />
current trajectories that exist in the township and<br />
provide agricultural skills to unskilled people of<br />
the community.<br />
Nelson Mandela Bay Municipality built tunnels<br />
for them and provided with all working<br />
equipment and tools. Thina Sinako funded the<br />
project with a big infrastructure where they have<br />
an office, boardroom and cool room then also<br />
sponsored the project with two bakkies to deliver<br />
to markets.<br />
The project has created 12 permanent jobs<br />
for people from the community. In 2011 the project<br />
took 50 youth members from the community<br />
and trained them on Crop management. Farming<br />
easy program was also conducted by Agri-Seta.<br />
Currently the project has students from Nelson<br />
Mandela Metropolitan University who are doing<br />
their internship. They assist mostly with marketing<br />
as well as administration work and they<br />
have been a great asset to the project.<br />
The project is producing Baby marrow, Patty<br />
pans, peppers, tomatoes, and cocktail tomatoes.<br />
All these crops are delivered to Fruit & Veg, Spar,<br />
some restaurants, as well as Somalian shops<br />
around Walmer and also to the public.<br />
Starting a business is never an easy road to<br />
travel, if you have a vision and a goal you must<br />
persevere and be patient and never lose the<br />
drive”, those were Mr Tyokwana’s words one of<br />
the founders during the community radio slot at<br />
Nkqubela FM organized by Government Communication<br />
and Information System (GCIS) in<br />
his last words during the radio interview for those<br />
who would like to start their businesses and those<br />
who are struggling to sustain them.<br />
The project is based at Walmer in Heugh<br />
Road. Anyone who would like to place an order<br />
can call their office at 041-587 5130 from 08:00<br />
- 16:00 or call Mr Tyokwana at 082 794 5340.
LIZEKA TANDWA<br />
lizeka@zithethele.co.za<br />
�<br />
indaba zasekasi<br />
Sisikelelekile isandla esiphayo<br />
Emveni kwenqaku elapapashwa<br />
yi<strong>Zithethele</strong> malunga<br />
nomsebenzi oncomekayo owenziwa<br />
yi Seki Women’s Foundation<br />
ephantsi ko Pearl Bono, abafundi<br />
bedyunivesiti yesi sixeko<br />
iNMMU baye bagqiba ekubeni<br />
nabo bafake isandla kwelo ziko.<br />
Kaloku lo kaBono sathi ugcine<br />
iinkedama yaye esondla malunga<br />
ne-150 abantu abaphila nentsholongwane<br />
kagawulayo kwingingqi<br />
yase New Brighton. Emveni<br />
kokuqokelela iR5000 apho<br />
edyunivesiti nakumashishini<br />
esixeko, iNMMU isindleke ngokutya<br />
neempahla ngoLwesihlanu<br />
Motherwell<br />
Shop No 2, Umnulu Street<br />
Motherwell Convenience Centre<br />
Fax: 041 462 6109<br />
Tel: 041 462 0580<br />
Email: motherwellbuildit@telkomsa.net<br />
STARTS ON 16-09-2010 ENDS ON 30-09-2010<br />
Cement<br />
Build It<br />
50Kg<br />
R79.95<br />
Doorframe Pine<br />
no sill<br />
R179.95<br />
weveki ephelileyo, ukuncedisana<br />
nomama uPearl Bono.<br />
Aba bafundi abaphelelanga<br />
apho kuba baye bavolontiya ukupheka<br />
nokuphakela iintsapho<br />
neenkedama. U-Bayabulela<br />
Jolobe olikhonkco labafundi kule<br />
nkqubo uthe ukunceda eli ziko<br />
iSeki kungqamene nokubumba<br />
uluntu, kwaye, “Ndiye ndagqiba<br />
ekubeni thina siyikomiti eququzelela<br />
uMs noMr NMMU, size<br />
necebo lokuqinisekisa ukuba loo<br />
nkosazana nenkosana ezichongiweyo<br />
zibe nendima eziyidlalayo<br />
eluntwini. Babe ngabameli<br />
nemizekelo emihle ngakumbi<br />
kwabo basakhulayo.” Bangama-<br />
20 abo bazakungenela elo khuphiswano<br />
loo nobuhle.<br />
“Sithe sakubona umsebenzi<br />
20kg Tile Adhesive<br />
1 Free Bag with every<br />
10 boxes of floor tiles<br />
R25.95<br />
Flooring<br />
Laminated<br />
1.9m/2<br />
R189.95<br />
kamama uBono usothulelwa umnqwazi<br />
liphepha labahlali, sagqiba<br />
ukuba ibe ngulo mzi wakhe ofumana<br />
elo cham lokutya neempahla,”<br />
uhambise watsho okaJolobe.<br />
Umfundi owenza unyaka wesibini<br />
kubunjineli uBrent Adams naye<br />
uhlomle ngelithi, “Iyasonwabisa<br />
into yokoyanyaniswa nelinge elihle<br />
ngolu hlobo, kwaye sitsho<br />
sakhuthazeka ekubeni siqhube<br />
kakuhle ezifundweni ukuze sizokwazi<br />
ukwenza ngcono ubomi<br />
babanye abantu ngakumbi ezilokishini.”<br />
“Kum eyona nto ibalulekileyo<br />
kukuzityhalela empumelelweni,<br />
yaye ndizama ukuyimilisela nakwaba<br />
bantwana balapha e Seki<br />
Women’s Foundation,” utshilo<br />
uVuyolwethu Dolo wase New<br />
Free<br />
Disc<br />
Angle Grinder<br />
115mm +<br />
Free Wire Twin & Earth 1.5mm<br />
steel cutting disc (2.5mm R7.95 p/m)<br />
R189.95 R4.95 p/m<br />
Toilet Seat<br />
White Wooden<br />
Build It<br />
R79.95<br />
Door Interior<br />
Sapele Print +<br />
Free Hinges<br />
R199.95<br />
Plascon Exterior<br />
Textured Paint<br />
20lt White<br />
(Colours R449.95)<br />
R419.95<br />
Motherwell September Spring in-store promo from 1/9/12 to 25/9/12<br />
Free<br />
Hinges<br />
Brighton.<br />
I-Seki Women’s Foundation<br />
yayifudula iliziko lamanina ayengoodingindawo<br />
ase New Brighton<br />
kuphela, kodwa umama uBono<br />
wabona ukuba ayinabisele nakwiintsapho<br />
ezingathathi ntweni,<br />
ngenxa yokukhula kwemeko<br />
yendlala. Le ntsengwanekazi ithi<br />
ayizokuyeka ukunceda abantu<br />
abadingayo. “Ndiziva ndinelunda<br />
xa ndibona umsebenzi wam<br />
������������ �����������������������������<br />
��������������������������������������������������<br />
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />
���� 2012 DFSK ��������� MINI PICK ���������� UP 1.1 S/C<br />
���� 2009 NISSAN ��������� NP200 ���������� 1.6 8V BASE MODEL<br />
2010 KIA PICANTO 1.1<br />
���� 2012 DFSK ���� ����� MINI PICK ��������� UP D/C 1.3I �����<br />
���� 2012 GEELY ������������� LC-CROSS �������� R 1.3B GL<br />
250 �����<br />
93000<br />
�����<br />
38000<br />
250 �����<br />
250 �����<br />
���� WHITE<br />
WHITE<br />
�����������<br />
SILVER<br />
����� WHITE<br />
������ RED<br />
R �������� 69,900.00<br />
R �������� 79,900.00<br />
R 84,900.00<br />
R ��������� 89,900.00<br />
R ��������� 97,990.00<br />
���� 2011 HYUNDAI ����� ��������� GETZ 1.4 GL HS MANUAL<br />
���� 2011 NISSAN �����MICRA ������������ 1.2 VISIA+MT<br />
2009 HONDA JAZZ 1.4I LX<br />
���� 2012 NISSAN ��������������� MICRA 1.5DCI ACENTA MT<br />
���� 2011 TOYOTA �������������� COROLLA 1.3 ������ IMPACT ���<br />
���� 2011 VOLKSWAGEN ������������������������ POLO VIVO 1.4 TREND A/T<br />
������ 41459<br />
12181 �����<br />
57000<br />
2726 �����<br />
25000 �����<br />
26000 �����<br />
������ WHITE ���� �����<br />
����� SILVER<br />
WHITE<br />
��� WHITE<br />
������ SKY BLUE<br />
������ JAZZ BLUE<br />
R �������� 99,900.00<br />
R �������� 99,900.00<br />
R 113,700.00<br />
R �������� 117,900.00<br />
R �������� 129,900.00<br />
R �������� 137,900.00<br />
���� 2011 TOYOTA ������������ COROLLA ���1.3 ����� IMPACT ��<br />
2011 VOLKSWAGEN POLO 1.4 TRENDLINE 5DR<br />
���� ������������ ������ ������ ��<br />
2012 NISSAN LIVINA X-GEAR 1.6 VISIA<br />
���� 2012 NISSAN ������������� LIVINA X-GEAR ������������������ 1.6 ACENTA<br />
���� 2011 CHEVROLET ������������� CRUZE �������������� 1.8LS ������<br />
28525 ����<br />
42000<br />
����<br />
1000<br />
22000 ����<br />
25000 �����<br />
������ SKY BLUE<br />
SILVER<br />
������<br />
THERMAL GOLD<br />
������ WHITE<br />
���� SILVER<br />
R �������� 137,900.00<br />
R 139,900.00<br />
��������<br />
R 149,900.00<br />
R �������� 154,900.00<br />
R �������� 169,700.00<br />
���� 2009 NISSAN ����������������������� X-TRAIL 2.0 4X2 XE<br />
����<br />
2010 NISSAN<br />
������������������������<br />
X-TRAIL 2.0 4X2<br />
������ ��<br />
2010 HYUNDAI SONATA 2.4 AUTO<br />
���� 2010 NISSAN ������X-TRAIL ����� ��������� 2.0 XE ����������<br />
���� 2008 BMW ����������������������� BMW X3 2.0 DIESEL M/T<br />
73000 �����<br />
79700<br />
�����<br />
57000<br />
43769 �����<br />
96464 �����<br />
������ SILVER<br />
WHITE<br />
�����������<br />
SILVER<br />
����� SILVER<br />
������ ROYAL BLUE<br />
R �������� 187,900.00<br />
R �������� 189,000.00<br />
R 189,900.00<br />
R ��������� 209,900.00<br />
R �������� 217,900.00<br />
���� 2010 NISSAN �������������� X-TRAIL 2.0D �������� 4X2 �� ��<br />
���� 2012 HYUNDAI �������������� ELANTRA ���������� 1.8 GLS MANUAL ��<br />
2011 NISSAN NP300 2.4I DC 4X2 MID<br />
���� 2012 NISSAN ������JUKE ������� 1.6DDT ���������� 6MT 2WD TEKNA<br />
���� 2011 NISSAN ������������������������ NP300 HARDBODY 2.5D ��������� DC 4X2<br />
���� 2012 NISSAN ������������� JUKE 1.6DDT ���������������� 6MT 2WD TEKNA<br />
64021 ����<br />
5000 �����<br />
15500<br />
19300 �����<br />
22000 �����<br />
5000 ���<br />
����� SILVER<br />
����� CLEAN BLUE<br />
WHITE<br />
����� SILVER<br />
������ WHITE<br />
������� BLACK ����<br />
R �������� 227,900.00<br />
R �������� 234,900.00<br />
R 237,900.00<br />
R �������� 245,900.00<br />
R �������� 246,900.00<br />
R �������� 254,900.00<br />
���� 2010 TOYOTA ������������ HILUX 2.5D-4D ������������ 4X2 D/C<br />
2012 NISSAN QASHQAI 2.0L ACENTA<br />
���� ������������ ��� ����� ��<br />
2010 MERCEDES BENZ C180 CGI A/T B/E<br />
���� 2012 HYUNDAI ������������� IX35 2.0 ����������������� GL 4X2 MANUAL<br />
���� 2010 MERCEDES ������������������� BENZ C200K ����� A/T AVANTGARDE S/ROOF<br />
63000 ���<br />
8951<br />
����<br />
35000<br />
5000 ���<br />
56725 ���<br />
��� WHITE<br />
TATANIUM<br />
����� SILVER<br />
������ SLEEK SILVER<br />
����������<br />
WHITE<br />
R �������� 257,900.00<br />
R 257,900.00<br />
��������<br />
R 269,900.00<br />
R �������� 269,900.00<br />
R �������� 279,900.00<br />
��������������������������������������������������������������������<br />
����������������������������<br />
Door Pivot<br />
Complete<br />
R3899.95<br />
ngoku usamkelwa ngezandla<br />
ezishushu nasesi sizukulwana.<br />
Ndonwabe gqithi xa ndibona abafundi<br />
bezinikele ukwenza umahluko<br />
kubomi babantwana abancinane.<br />
Mna ndiyonwaba xa ndinceda<br />
abantu abangathathi ntweni,<br />
kwaye yiloo nto endiyibethelelayo<br />
kwaba bafundi baseNMMU abazosincedisa<br />
namhlanje,” utshilo<br />
uPearl Bono.<br />
Curtain Track<br />
2.5m<br />
(3.0m R39.95)<br />
R34.95<br />
Lockset<br />
Mortice<br />
5 Lever C.P.<br />
R25.95<br />
PAGE 3
PAGE 4<br />
Thursday, 30 Augu�
Inzuzo ye “Ziko Eliphilayo” lokuqala eBhayi<br />
Staff Reporter<br />
Kwilinge lokuphumelelisa<br />
bonke abachaphazelekayo,<br />
idyunivesiti iNMMU iseke “iziko<br />
eliphilayo” lokuqala eNelson<br />
Mandela Bay, phaya eMotherwell.<br />
I-Emmanuel Haven yabantwana<br />
abosuleleke nabachatshazelwa<br />
yi HIV/AIDS kula<br />
lokishi, kunye nabafundi base<br />
NMMU bazakuzuza lukhulu ngeli<br />
nyathelo lidibanisa uphando, ulwazi<br />
nenkathalo ndawoninye.<br />
Eli “ziko liphilayo” yinxalenye<br />
yesivumelwano phakathi kwe<br />
Emmanuel Haven nedyunivesiti,<br />
esatyikitywa ekuqaleni kwalo<br />
nyaka nephulo lobudlelwane.<br />
Kweli ziko kukho necandelo lee<br />
computer nalapho uluntu nabasebenzi<br />
bezempilo bazakufumana<br />
uqeqesho, beqeqeshwa<br />
ngabafundi base NMMU.<br />
“Sidibanisa eli ziko liphilayo nenkxaso<br />
yezifundo ukuze abafundi<br />
bethu bafumane ithuba lokuba<br />
yinxalenye yoqeqesho noxhaso<br />
loluntu. Kwicala labo bafunda<br />
izidanga ezithe vetshe ezifana<br />
ne PhD nee masters, abo bafundi<br />
banethuba lokwenza umahluko<br />
ngokwendlela abaphanda<br />
ngayo,” utshilo uNjingalwazi<br />
Bay TV Schedule<br />
The Today Show<br />
Nelson Mandela Bay’s currents affairs voice,<br />
showcases the people of Nelson Mandela Bay.<br />
Monday, Tuesday & Thursday: 6.30 - 7.00pm<br />
Wednesday & Friday: 7.30 - 8.30pm<br />
Darelle van Gruenen weSikolo<br />
soLwazi noNxibelelwano ngobuXhaka-xhaka<br />
balamaxesha.<br />
Ubuntu ngunobangela wokuba<br />
le dyunivesiti ibe yinxalenye<br />
yeli phulo, yaye besele beqalile<br />
ngophando oludandalazisa iimfuno<br />
zoluntu, kwaye abafundi<br />
bamaxhaphetshu befakela iintambo<br />
nokudibanisa ubuxhakaxhaka<br />
bee computer ezingama-<br />
20 kweli ziko. “Wonke umntu<br />
uyaphumelela kweli phulo.<br />
Uphando lwexeshana lwalatha<br />
ukuba luyafuneka uqeqesho<br />
lwezakhono zolwazi nonxibelelwano<br />
lobuxhakaxhaka lwala<br />
maxesha, ngakumbi kulutsha,<br />
kodwa kusekuninzi idyunivesiti<br />
enakho ukwenza ukuba lulutho<br />
eluntwini,” uthethe watsho<br />
uNjingalwazi van Greunen, osele<br />
enze uphando lwabucala<br />
malunga nokusetyenziswa koonomyayi,<br />
nto leyo ebe luncedo<br />
kuluntu oluhlwempuzekileyo.<br />
Uncedo oluthe qabavu<br />
oluza ne NMMU luquka inzululwazi<br />
yezempilo, ushishino<br />
nolimo. “Iyasichulumancisa into<br />
yokubona ukuba impumelelo<br />
izakwenzeka xa bukhona ubuxhakaxhaka<br />
kweli ziko, yaye<br />
nokuzimisela macala onke kuzakuba<br />
yinzuzo kumntu wonke,”<br />
utshilo uNjingalwazi van<br />
Greunen, ekwathi unethemba<br />
ukuba intsebenziswano inganaba,<br />
ibandakanye neminye imibutho<br />
ezimiseleyo kule ngingqi.<br />
Ukwathe bangazamkela iingcamango<br />
negalelo laloo mibutho.<br />
1 City News<br />
Your daily news bulletin, covering community news stories<br />
affecting the people of Nelson Mandela Bay.<br />
Monday & Friday: 6pm, 8pm & 10.30pm<br />
Ezokolo<br />
Nelson Mandela Bay’s very own gospel show. Featuring<br />
talented gospel artists, leading pioneers in the industry and<br />
bringing you coverage of spiritual events that take place in<br />
and around the Metro area.<br />
Sunday: 8-9am & 3-4pm<br />
WeRLoud<br />
The Amplifier that Young Adults have been looking for! Covering<br />
all aspects of Entertainment and Lifestyle in the Metro.<br />
Monday, Thursday & Friday: 8.30 - 9.30pm<br />
Tuesday & Wednesday 9.30 - 10.30pm<br />
Big1Up<br />
Big 1 Up is an interactive, variety, entertainment and game<br />
show for youth up to 24 years.<br />
Monday - Friday: 5-6pm<br />
Our New Address:<br />
29 Mount Road,<br />
Mount Croix<br />
If you stay in Port Elizabeth, Uitenhage, Despatch<br />
and surrounding areas – THAT’S GOOD NEWS<br />
SWITCH ON TO BAY TV – FOR FREE<br />
Bay TV will show community news, sport, youth, arts<br />
and children’s programmes and much, much more.<br />
All local stuff for local people<br />
HERE’S HOW TO GET BAY TV IN 4 EASY STEPS<br />
1. Get a terrestrial aerial that picks up Free to Air TV<br />
stations<br />
2. With this connected, manually tune your television<br />
in the UHF bandwidth until you find e-TV<br />
3. Continue tuning and you will find Bay TV<br />
(channel 54, frequency 735.25MHz)<br />
4. Save this channel on your television and BAM!<br />
You are watching Bay TV<br />
Contact us on 041-1010 103<br />
� PAGE 5
Indaba zasekasi<br />
Sizinyibiba zalomgxobhozo wase Walmer<br />
KHANYISA SINQE<br />
khanyisa@zithethele.co.za<br />
Lawo ngamazi abo babesakuba<br />
ngabafundi besikolo i Walmer<br />
High, bebuya sele besithi bafuna<br />
ukuthi enkosi kootitshala babo<br />
nokukhuthaza abafundi ukuba bayithabathe<br />
imfundo njengesitshixo<br />
esisa empumelelweni. “Kaloku<br />
ilokishi le yethu yaziwa njengekhaya<br />
loonqevu, kude kuthwe yeyona<br />
lokishi inobundlobongela. Kungoko<br />
ke thina sithe sabuya seza apha<br />
esikolweni size kubonisa abafundi<br />
ukuba nakubeni ilokishi yethu idume,<br />
okanye isaziwa njengekhaya<br />
loonqevu, kodwa sithi aba, siphuma<br />
kule lokishi. Namhlanje sizithwalandwe<br />
yaye sisemisebenzini,”<br />
An extract from Ukuvuka Kwam Ekufeni ...<br />
Ndathi ndisathelekisa ezi zimvo ndeva, gqudu!<br />
Unomaphelo ugileka kum kwakhona.<br />
Ngomothuko ndasiphuncula isandla sakhe<br />
nto leyo yandenza ndaziva ndinetyala<br />
lokumlahla ngexesha ebekufanele ukuba<br />
ndimkhusela ngalo. Isazela sandambatha<br />
njengoko ndandimbona efile lixhala. Wena<br />
wakha walibona isele lijongene nenyoka?<br />
Izingqi emva kwethu besezivakala kufutshane<br />
ngoku. Ndibone uBongani enyeka, ndaqonda<br />
ukuba ziqhumile. Ukumbona kwam ndiqale<br />
ndafuna ukunyeka nam, ndibone lento<br />
ayibonayo, kodwa ndoyika kuba ngoku<br />
besesithande ukungxanga sigilana, kwaye<br />
kwakufuneka ndiqwalasele apho ndinyathela<br />
khona. Kube ngathi sixelelene, saqalisa<br />
sababeleka abasicatyana, sonke, ngaxeshanye.<br />
Kuthe kuba ayikho enye indlela besingahamba<br />
ngayo, salandelelana ukubaleka oku,<br />
sayikhomba ngakwizakhiwo eziphambi<br />
kwethu. Xa ubaleka ngolu hlobo ke awuyazi<br />
Ukuba kuqhubeka ntoni kosemva kwakho.<br />
Eyona nto yayindoyikisa kukuba uNomaphelo,<br />
intombi le, owayesemva kwam dandingasaziva<br />
izingqi zakhe ngoku<br />
Thembelani Ngenelwa is one of the authors who will be featured as part of National Book Week programme at<br />
the Red Location Museum, from 6-8 September. Title of the Book: Ukuvuka Kwam Ekufeni<br />
Author ; Thembelani Ngenelwa Publisher: Kwela, 2008<br />
PAGE 6<br />
ugadlele watsho obesisithethi sosuku<br />
u-Ntombi Nomakrwayi.<br />
Aba bafundi bebezimase umsitho<br />
wonikezelo lweembasa<br />
kwabo bafundi baqhuba kakuhle<br />
kwizifundo zabo, phofu lomsitho<br />
ubuququzelelwe ngabo babesakuba<br />
ngabafundi kwesi sikolo<br />
nekungoku sele bengabaphangeli.<br />
Ezimbalini zesi sikolo ibikokokuqala<br />
ukuba kubekho umsitho<br />
okumila kunje. Abo babesakuba<br />
ngabafundi kwesisikolo baye<br />
bawuceba lomsitho nanjengokuba<br />
besezindaweni eziqondakalayo.<br />
Bathi baye bacinga ukuba yeyiphi<br />
na indlela abanokuthi kootitshala<br />
babo enkosi ngayo, yaye yeyiphi<br />
na indlela abanokuthi kubafundi<br />
inyibiba iyakwazi ukuphuma<br />
emgxobhozweni, kuba bona bay-<br />
COMING TO THE BAY<br />
Ndiqale ndacinga zonke izehlo endakha ndeva<br />
ngazo. Ingaba baza kumdlwengula bambulale<br />
bethu?<br />
Kaloku kweli lizwe lethu awanqabanga amabali<br />
abantu abadlwengula abafazi phambi kokuba<br />
bababulale. Kwezinye iindawo uva kusithiwa<br />
umntu uguntshulwe amalungu angasese<br />
Phambi kokuba abulawe. Loo ngcingane kanye<br />
yandithundeza ukuba ndinyeke, nje ukubona<br />
ukuba ngaba wayesalandela kusini na. Oyena<br />
mntu ndandimcingela nguye ngaphezu kwethu<br />
sonke. Ndabona endingazange ndakucingela.<br />
Nabo aba bafana bobahlanu bejolise imipu<br />
kuthi. Omnye umpu ubukhangeleka ukhazimla<br />
kakhulu. Andazi nokuba ke bekuyimibono yam<br />
na kodwa esi isibham sasikhangeleka<br />
sibugolide. Inokuba uyazibuza ukuba<br />
ndilithatha phi ithuba lokuhlola isibham, nam<br />
andazi mfundi.<br />
Kwakhona amehlo am aphinde aya kuthi thaa<br />
kwakulaa mfana onesikipa esibomvu<br />
nebhulukhwe yekhaki. Ndiphawule ke ngoku<br />
ukuba uthwele umnqwazana okhakhi we-<br />
sporty.<br />
Thursday�<br />
imizekelo ephilayo.<br />
Zizithwalwandwe ezilithoba<br />
ezisakuba ngabafundi kwesisikolo<br />
abathe bangena kubo ezipokothweni,<br />
bahamba becela nenkxaso<br />
ukuba lomsitho ube yimpumelelo.<br />
Ukusuka apho baye basebenzisana<br />
nootitshala ukuba batyumbe<br />
abona bafundi batshatsheleyo ezifundweni,<br />
ukuze bazokufumana<br />
iimbasa nezatifikethi ngendlela<br />
yokubakhuthaza. Lomsitho ubuzinyaswe<br />
ngabazali, abafundi kunye<br />
nootitshala.<br />
Akuphelelanga apho kodwa<br />
bazakwenza unako nako wokuba<br />
ngexesha labo babuye beze kuncedisa<br />
nasezifundweni, yaye bazakubakhanyisela<br />
nangendlela<br />
yokuqhubekeka nemfundo enomsila.<br />
biluchulumanco kubafundi besikolo samabanga aphakamileyo iWalmer High, ngethuba besamkela iimbasa<br />
ezatifiketi kumsitho obuququzelelwe ngabo babesakuba ngabafundi kwesisikolo. Picture: Khanyisa Sinqe<br />
NATIONAL BOOK WEEK<br />
6– 8 SEPTEMBER 2012<br />
RED LOCATION MUSEUM<br />
Ulindixesha iKotaz oshicilela amabali, imihobe kwakunye nemizobo edidiyelwe<br />
apha eNelson Mandela Bay iye yanomsitho obubanjelwe eZwide<br />
Library nge 22 August. Lo msitho ubungowokubhiyozela iKotaz entsha<br />
yale kota, nalapho uluntu belunikwe iqonga lokwabelana ngamabali.<br />
Apho bekukho ukusuka: Unyawontle uBuyisile Kwenene, Ntobeko Mjiwa,<br />
Mangaliso Buzani, Solitaire noMadoda Ndlankuse.<br />
Photo: Vuyokazi Nkanjeni.<br />
NOT TO BE<br />
MISSED...<br />
FREE<br />
ENTRY!!<br />
Children, Youth and Adults, School & Community Groups,<br />
Adult learners, Teachers, Librarians, Book Clubs, Writers'<br />
Associations, Libraries, CSI Programmes, Reading Promotion<br />
and other Book Lovers are invited!<br />
PROGRAMME ACTIVITIES<br />
The Demo Library - The Magic Tent - Reading Tents - Book Club<br />
sessions – Workshops - Bookmaking sessions - Authors’ Programme -<br />
Book Debates Programme - Motivational Talks - SA Library for the<br />
Blind - Live Theatre Performances - Poetry sessions - Digital<br />
storytelling - Training Programmes - Showcasing of e-books and audio<br />
books – Creative Writing Workshops – and more<br />
www.sabookcouncil.co.za<br />
Tel: 021 914 8626
Thursday, 30 August 2012 - Thursday, 13 September<br />
PAGE 7 7
PAGE 8<br />
imidlalo<br />
nkwenkwezi yenetball yabafana<br />
VUYOKAZI NKANJENI<br />
reporter@zithethele.co.za<br />
Nangona umdlalo webhola yomnyazi<br />
iyinto eyaziwa njengedlalwa<br />
ngumthinjana noonongqovu,<br />
kodwa akho namaqela enetball<br />
yamadoda. U-Sibusio Gebe ngumdlali<br />
ophambili kwiqela lase NMMU<br />
lomnyazi wamadoda. Le nqeberhu<br />
ikhe yamela iphondo leMpuma<br />
Kapa kutshanje kwitumente yenetball<br />
yabasebuhlanti kwinqanaba<br />
loMzantsi Afrika, phaya eRhawutini.<br />
Kuloo tumente bekuqubisene<br />
amaqela angama-30 aphuma kumaphondo<br />
awohlukeneyo, kwaye<br />
nenqila yaseCacadu ibithabatha<br />
inxaxheba okokuqala kule tumente.<br />
U-Sibusiso lo akhange abe<br />
namdla ekukhuleni kwakhe ukudlala<br />
imidlalo elindelekileyo emakhwenkweni<br />
efana nesoka, umbhoxo<br />
neqakamba. Kusesikolweni i-Isaac<br />
Booi Primary apho wafika wadlala<br />
inetball. “Iqela lasesikolweni lenetball<br />
lalinabadlali abangaphelelanga,<br />
ndaze ndangena, ndadlala<br />
centre, kodwa abanye abantwana<br />
zange baqaphele ukuba ndiyink-<br />
wenkwe kuba namantombi ayengekantshuli<br />
mabele. Ekuhambeni<br />
kwexesha kwaye kwacaca<br />
ukuba ndiyinkwenkwe, baze ootitshala<br />
bandinyanzela ukuba ndidlale<br />
isoka nerugby, kuba besithi inetball<br />
yeyamantombi. Ndandihlekwa<br />
nangabanye abantwana, kodwa<br />
loo nto ayizange indikhathaze,” utshilo<br />
uSibusiso.<br />
Uqhubile uSibusiso nokudlala<br />
ibhola yomnyazi naseSakhisizwe<br />
High, apho yaba ngamakhwenkwe<br />
amane aba nomdla wokudlala inetball.<br />
Apho ke inkxaso babeyifumana<br />
kootitshala nabalingane abangumthinjana<br />
kwelo qela lesikolo.<br />
Nalapho ebelilifa lentsini kubantwana<br />
besikolo. “Ndikhuliswe<br />
ngumama yedwa yaye wayengena<br />
ngxaki yokuba ndidlala inetball,<br />
nkqu nabantakwethu bebengena<br />
ngxaki. Umama ebeyibukela yonke<br />
imidlalo ebendidlala kuyo,” utshilo<br />
uSibusiso.<br />
Ngo 2006, lo mfana ominyaka<br />
ingama-23 ohlala eZwide wathabatha<br />
isigqibo sokuseka iqela<br />
lenetball yamadoda, kwaye bonke<br />
abahlobo bakhe baye bangena.<br />
“Saqala singabadlali aba-7 sid-<br />
Thursday, 30�<br />
lala neqela laseMotherwell kuba<br />
ayemabini qha amaqela enetball<br />
apha eBhayi. Safumana inkxaso<br />
eluntwini kuba abantu bebephuma<br />
bazosibukela ngakumbi amanene.<br />
Nangoku xa kukho iitumente zikamasipala<br />
nathi siyamenywa ukuba<br />
sithabathe inxaxheba,” utyatyadule<br />
watsho lo kaGebe.<br />
Lo mdlalo uyahluma kwi Nelson<br />
Mandela Bay ngokubanzi kuba<br />
ngo 2006 ayema-2 kuphela amaqela<br />
omnyazi, kodwa ngoku mahlanu.<br />
Kuloo maqela kukho i Packs,<br />
NMMU, Mighty Guys neFramesby.<br />
“Uninzi lwamanene luthi inetball<br />
yamadoda idlalwa zizitabane,<br />
kanti asiyonyani leyo kuba phaya<br />
kwi Packs ngabafana abadla umbhoxo<br />
abaye basibukela, ze basungula<br />
elabo iqela le netball. Ukanti<br />
elona phupha lam kukudlalela<br />
iqela lesizwe lomnyazi wamadoda,<br />
ukuze umama noluntu bazingce<br />
ngam,” ugqibezele watsho uSibusiso<br />
noxelenga njengomqeqeshi<br />
wezothambo eBlue Water Bay<br />
Gym, aphinde afundise umthambo<br />
eIsaac Booi Primary ekwancedisa<br />
ukuqeqesha iqela lomnyazi kweso<br />
sikolo.